B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
oOo
HUNH TH MAI TRÚC
NGHIÊN CU B BA BT KH THI
VIT NAM GIAI ON 1996 - 2011
LUN VN THC S KINH T
TP. H Chí Minh ậ Nm 2012
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
oOo
HUNH TH MAI TRÚC
NGHIÊN CU B BA BT KH THI
VIT NAM GIAI ON 1996 - 2011
Chuyên ngành : Tài Chính ậ Ngân hàng
Mã S : 60340201
LUN VN THC S KINH T
Ngi hng dn khoa hc: PGS ậ TS NGUYN TH LIÊN HOA
TP. H Chí Minh ậ Nm 2012
LI CM N
Trc ht, tôi xin chân thành cm n Quý Thy Cô
Trng i Hc Kinh T TP. H Chí Minh đã trang b cho tôi
kin thc, phng pháp hc tp, nghiên cu trong sut quá
trình hc chng trình cao hc.
Tôi xin chân thành cm n PGS. TS Nguyn Th Liên
Hoa đã tn tình hng dn tôi trong sut quá trình làm lun
vn.
Cui cùng, tôi xin gi li cm n ti gia đình, bn bè
và đng nghip đã đng viên và h tr tôi hoàn thành chng
trình hc và lun vn này.
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cu ca tôi vi s giúp đ ca Cô
hng dn. Các s liu thng kê là trung thc, ni dung và kt qu nghiên cu ca lun
vn này cha tng đc công b trong bt c công trình nào cho ti thi đim hin
nay.
TP.HCM, ngày 30 tháng 12 nm 2012
Tác gi
Hunh Th Mai Trúc
MC LC
Trang
Trang ph bìa
Li cm n
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các t vit tt
Danh mc các bng, biu
Danh mc các hình v, đ th
TÓM TT 1
CHNG 1: GII THIU 3
CHNG 2: TNG QUAN CÁC KT QU NGHIÊN CU TRC ÂY 5
2.1 Mô hình b ba bt kh thi ca Mundell ậ Fleming (1963) 5
2.2 Các nghiên cu v b ba bt kh thi ca nhóm tác gi Joshua Aizenman,
Menzie D. Chinn, Hiro Ito (2008,2010) 6
2.3 Mt s nghiên cu v b ba bt kh thi cho các nn kinh t mi ni và
đang phát trin 16
2.3.1 S thay đi cu trúc tài chính trong xu th toàn cu hóa 16
2.3.2 Quan h gia d tr ngoi hi và b ba bt kh thi trong thi k khng
hong 18
2.3.3 S la chn b ba bt kh thi ca các nc mi ni và đang phát
trin 20
CHNG 3: PHNG PHÁP NGHIÊN CU 22
3.1 Phng pháp nghiên cu 22
3.2 Xơy dng các ch s 23
3.2.1 Ch s tin t đc lp (MI) 23
3.2.2 Ch s n đnh t giá hi đoái (ERS) 25
3.2.3 Ch s hi nhp tài chính (KAOPEN) 27
CHNG 4: NI DUNG VÀ CÁC KT QU NGHIÊN CU 29
4.1 S phát trin ca các ch s b ba bt kh thi 29
4.1.1 Mu hình kim cng 29
4.1.2 th biu din s phát trin các ch s b ba bt kh thi ca Vit
Nam theo thi gian 31
4.1.3 S nh hng ca các s kin kinh t tài chính ni bt đn s thay đi
các ch s b ba bt kh thi ca Vit Nam 32
4.2 Mi quan h tuyn tính ca các ch s b ba bt kh thi 33
4.3 Hiu qu ca s kt hp các chính sách 35
4.4 Tác đng ca b ba bt kh thi và d tr ngoi hi đi vi tng trng
GDP ca Vit Nam 36
4.4.1 c lng mô hình tng quát 39
4.4.2 c lng các ch s tng hp 40
CHNG 5: KT LUN 42
TÀI LIU THAM KHO
PH LC
DANH MC CÁC T VIT TT
AREAER : Tha thun v c ch t giá và hn ch ngoi hi
EMG : Các quc gia th trng mi ni
ERS : n đnh t giá hi đoái
FDI : u t trc tip nc ngoài
FPI : u t gián tip nc ngoài
GDP : Tng thu nhp quc dân
IDC : Các nc công nghip hóa
IR : D tr ngoi hi
IMF : Qu tin t quc t
KAOPEN : Hi nhp tài chính
LDC : Các nc đang phát trin
MI : c lp tin t
NHNN : Ngân hàng Nhà nc
Non-EMG : Các nc đang phát trin không phi th trng mi ni
TKV : Tài khon vn
WTO : T chc thng mi th gii
DANH MC CÁC BNG, BIU
Bng 2.1 Tng hp các tác đng ca cu hình b ba bt kh thi
Bng 3.1 Ch s đc lp tin t (MI) ca Vit Nam
Bng 3.2 Ch s n đnh t giá hi đoái (ERS) ca Vit Nam
Bng 3.3 Ch s hi nhp tài chính (KAOPEN) ca Vit Nam
Bng 4.1 Kim đnh s nh hng ca các s kin kinh t tài chính ni bt đn s
thay đi các ch s b ba bt kh thi ca Vit Nam
Bng 4.2 D tr ngoi hi và GDP ca Vit Nam t 1996 đn 2011
Bng 4.3 T l D tr ngoi hi/GDP ca Vit Nam t 1996 đn 2011
Bng 4.4 B ba bt kh thi, d tr ngoi hi và tng trng GDP
Bng 4.5 Tác đng ca các đnh hng chính sách đi vi GDP
DANH MC CÁC HỊNH V, TH
Hình 2.1 Tam giác bt kh thi
Hình 2.2 Cu hình b ba bt kh thi và d tr quc t theo thi gian
Hình 2.3 Khuynh hng chính sách ca các nc công nghip hóa (IDC) và các
nc đang phát trin (LDC)
Hình 2.4 D tr ngoi hi/GDP, giai đon 1980 - 2006
Hình 3.1 th biu din mc đ đc lp tin t ca Vit Nam
Hình 3.2 th biu din mc đ n đnh t giá ca Vit Nam
Hình 3.3 th biu din mc đ hi nhp tài chính (KAOPEN) ca Vit Nam
Hình 4.1 B ba bt kh thi và d tr ngoi hi ca Vit Nam giai đon 1996-2011
Hình 4.2 S phát trin các ch s b ba bt kh thi ca Vit Nam giai đon 1996-2011
Hình 4.3 Hiu qu kt hp chính sách: (a MI + b ERS), (a MI + c KAOPEN), (b
ERS + c KAOPEN) và (a MI + b ERS + c KAOPEN)
Hình 4.4 Hiu qu tng chính sách ca a MI, b ERS và c KAOPEN
Hình 4.5 D tr ngoi hi và GDP ca Vit Nam t 1996 đn 2011
Hình 4.6 T l d tr ngoi hi/GDP ca Vit Nam t 1996 đn 2011
1
TÓM TT
Nhng tin đ c bn ca b ba bt kh thi trong chính sách quc t là phi có
s cân bng gia ba thành phn: đc lp tin t, n đnh t giá và hi nhp tài chính và
s thay đi ca mt thành phn có liên quan đn s thay đi tng trng ca hai thành
phn còn li. Vic nghiên cu v b ba bt kh thi đã đc nhiu hc gi nghiên cu,
trong đó có th nói đn lý thuyt c bn v b ba bt kh thi đc Robert Mundell–
Marcus Fleming phát trin t nhng nm 1960; sau đó trong các nghiên cu ca nhóm
tác gi Aizenman, Chinn và Ito (2008, 2010) đã đa ra các công thc cho vic tính các
ch s ca b ba bt kh thi, đo lng mc đ đt đc ca mi mc tiêu; xu hng
phát trin b ba bt kh thi nhóm các quc gia, s la chn chính sách tác đng nh
th nào đn chính sách kinh t v mô chng hn nh s bin đng sn lng, lm phát
và t l lm phát trung hn ca các nn kinh t trên th gii.
Nu các nghiên cu trc đây v b ba bt kh thi ch bao gm ba thành phn
nh trên thì các nghiên cu gn đây li cho thy mi tng quan gia các thành phn
b ba bt kh thi và d tr ngoi hi. D tr ngoi hi va là hu qu ca vic điu
chnh b ba bt kh thi cho phù hp vi cu trúc mi ca h thng tài chính quc t
va là mc tiêu ca các nn kinh t mi ni.
Các nghiên cu gn đây v b ba bt kh thi các nn kinh t mi ni cho thy
các nn kinh t mi ni tng bc m ca tài chính nhng không quên kim soát vn,
linh hot thay vì c đnh t giá và s dng công c chính sách tin t bm tht nhp
nhàng đ nâng cao t l d tr ca mình.
Công cuc hi nhp tài chính là mt chng đng rt dài đòi hi s n đnh và
nhanh nhy trong vic điu hành chính sách. Mt trong nhng lý thuyt c bn trong
vic điu hành chính sách kinh t chính là mô hình b ba bt kh thi, s cân bng ca
các yu t trong b ba bt kh thi to đà phát trin tt nht cho nn kinh t ca mt
quc gia. Các phân tích da trên chính sách này đang là c s nn tng trong vic điu
2
hành chính sách các quc gia đang phát trin nh Vit Nam. Vì vy, vic áp dng lý
thuyt này mt cách hiu qu có vai trò rt quan trng trong vic giúp đt nc mau
chóng thoát ra khi tình trng khng hong, sm n đnh li nn kinh t. ó chính là lý
do mà ngi vit la chn đ tài này.
Vic điu hành b ba bt kh thi không th dng mt mc riêng l mà cn
phi gn nó vi s phát trin kinh t ca đt nc. Có nh vy thì vic nghiên cu lý
thuyt này mi có th mang li hiu qu trong thc tin. Trong khuôn kh lun vn
này, ngi vit không ch tp trung phân tích mi tng quan gia các yu t trong b
ba mà còn m rng vic xem xét mi tng quan gia b ba bt kh thi và d tr ngoi
hi và nh hng ca các yu t đó đn s phát trin kinh t ca Vit Nam trong thi
đi toàn cu hóa nh th nào.
3
CHNG 1: GII THIU
ã có nhiu nghiên cu ca các tác gi ni ting trên th gii v b ba bt kh
thi và tác đng ca b ba bt kh thi đn nn kinh t v mô ca các nc nên lý thuyt
b ba bt kh thi rt đc các nhà làm chính sách quan tâm. Vì vy các nhiu nhà kinh
t đã và đang nghiên cu v vn đ này, các nghiên cu này đc áp dng cho các
nc phát trin, các nc đang phát trin, đc bit là ti các nc có nn kinh t mi
ni.
Vit Nam, sau hn 20 nm thc hin công cuc đi mi, có th thy, đt nc
chúng ta đã và đang thay da đi tht tng ngày. Quyt sách v gia nhp th trng tài
chính toàn cu vào cui nhng nm 80 th k trc đang đem li cho đt nc ta nhiu
c hi phát trin. Tuy nhiên, bên cnh nhng li th đó, cng có rt nhiu khó khn và
thách thc đang đt ra trc mt nh vn đ khng hong kinh t, n đnh t giá,….
Mc tiêu nghiên cu
Xem xét s la chn b ba bt kh thi các nn kinh t mi ni và đang phát
trin đ thy đc tm quan trng ca vic tích tr ngoi hi – nh là bin s th t
ca b ba bt kh thi nhm tìm ra gii pháp cân bng qua li gia các yu t ca b ba
bt kh thi.
o lng các ch s b ba bt kh thi và tác đng ca các chính sách b ba bt
kh thi cùng d tr ngoi hi đn nn kinh t Vit Nam, c th là kim tra mi quan h
tuyn tính gia 3 ch s và kim đnh tác đng ca các ch s b ba bt kh thi cùng vi
d tr ngoi hi đi vi t l tng trng kinh t ca Vit Nam.
i tng nghiên cu
đt mc tiêu nghiên cu thì tác gi hng đn các đi tng nghiên cu c
th nh sau:
Ch s mc đ đc lp tin t (MI);
Ch s n đnh t giá hi đoái (ERS);
4
Ch s đ m ca tài chính (KAOPEN);
Mc đ d tr ngoi hi (IR).
Tc đ tng trng kinh t ca Vit Nam (GDP).
Phm vi nghiên cu
Phm vi nghiên cu: ch yu nghiên cu các ch s ca b ba bt kh thi, d tr
ngoi hi và tc đ tng trng GDP ca Vit Nam giai đon 1996 - 2011.
Phng pháp nghiên cu
Trong lun vn này tác gi s dng các phng pháp nghiên cu sau:
Tính toán các ch s ca b ba bt kh thi theo Vit Nam t nm 1996 – 2011
da theo phng pháp tính toán ca các tác gi Aizenman, Chinn và Hiro Ito.
S dng các mô hình hi quy ca các tác gi trên đ thc hin kim đnh mi
tng quan tuyn tính gia các ch s b ba bt kh thi, kim đnh tác đng ca
các ch s b ba bt kh thi và d tr ngoi hi đi vi GDP ca Vit Nam.
Các d liu đc ly t ngun “International Financial Statistics” nm 2011 ca
IMF cho các d liu v lãi sut và t giá. Riêng các ch s v GDP, dòng vn
đu t và d tr ngoi hi, tác gi ly t ngun “World Development
Indicators” ca World Bank.
Da vào ngun d liu thu thp đc, tác gi tính toán các ch s b ba bt kh
thi bng phn mm Excel, s dng phn mm Megastat Excel 2007 đ phân tích
d liu.
Kt cu ca lun vn: Lun vn bao gm 5 chng chính:
Chng 1: Gii thiu
Chng 2: Tng quan các kt qu nghiên cu trc đây
Chng 3: Phng pháp nghiên cu.
Chng 4: Ni dung và kt qu nghiên cu
Chng 5: Kt lun
5
CHNG 2: TNG QUAN CÁC KT QU NGHIÊN CU
TRC ÂY
2.1 Mô hình b ba bt kh thi ca Mundell ậ Fleming (1963)
Mô hình b ba bt kh thi ca Mundell – Fleming (1963) ch ra rng mt đt
nc ch có th đt cùng lúc hai trong ba mc tiêu: chính sách tin t đc lp, ch đ t
giá hi đoái n đnh và t do tài chính. B ba bt kh thi – đc minh ha trong hình
2.1; mi cnh ca tam giác – đi đin cho chính sách tin t đc lp, ch đ t giá hi
đoái n đnh và t do tài chính – mô t mong mun mc tiêu tim nng, đi din vi
mi cnh (hay mi mc tiêu) là các công c chính sách ti các đnh. Mc tiêu hi nhp
tài chính đi ngc vi đnh kim soát vn, mc tiêu n đnh t giá đi ngc vi đnh
t giá th ni hoàn toàn và mc tiêu chính sách tin t đc lp thì đi ngc đnh liên
minh tin t (chính sách tin t ph thuc). Vic đt đc c ba mc tiêu là hoàn toàn
không kh thi.
Hình 2.1: Tam giác bt kh thi
6
2.2 Các nghiên cu v b ba bt kh thi ca nhóm tác gi Joshua Aizenman,
Menzie D. Chinn, Hiro Ito (2008,2010)
Trên c s k tha lý thuyt b ba bt kh thi, nhiu nhà kinh t hc đã và đang
tip tc phát trin lý thuyt này đ phát hin ra các nhân t có quan h mt thit đn
vic la chn mu hình ca b ba bt kh thi. Ni bt trong xu hng đó là chui
nghiên cu ca nhóm tác gi Joshua Aizenman, Menzie D. Chinn, Hiro Ito đã đa ra
các mt tích cc ca b ba bt kh thi, phác tho nhng thang đo mi đ đo lng mc
đ ca đc lp tin t, n đnh t giá và hi nhp tài chính; đng thi nhóm tác gi đã
xem xét vic la chn mu hình b ba bt kh thi trong mi tng quan vi d tr
ngoi hi (DTNH) (nh là mt t l so vi GDP). Aizenman, Chinn, và Ito (2008) đã
chng minh rng nhng cuc khng hong ln trong bn thp niên va qua - s sp đ
ca h thng Bretton Woods, cuc khng hong n ca Mexico nm 1982, cuc khng
hong Châu Á nm 1997-1998 và cuc khng hong tài chính toàn cu 2008 – nguyên
nhân là do s đ v ca cu trúc tài chính.
Các tác gi đã nhìn li s phát trin ca c cu chính sách liên quan đn b ba
bt kh thi và nm gi DTNH. Vì vy, trong sut thp niên qua, các quc gia đang phát
trin đc bit là các nn kinh t mi ni đã có xu hng gia tng mnh m DTNH cùng
vi xu hng hi t v mc trung bình ca b ba bt kh thi. ng thi cng đã th
nghim mi quan h tuyn tính ca các ch s b ba bt kh thi và đa ra kt qu là
tng trng ca 3 yu t chính sách b ba bt kh thi là không đi, s tng lên ca mt
yu t là s đánh đi vi s gim hiu qu ca hai yu t kia.
Nu nh lý thuyt nguyên thy ca b ba bt kh thi cha có công c đo lng
các ch s b ba bt kh thi thì trong bài nghiên cu “Gi thuyt “B ba bt kh thi”
trong thi đi khng hong toàn cu: S đo lng và kim đnh” ca nhóm tác gi
Joshua Aizenman, Menzie D. Chinn, Hiro Ito (2008) đã khc phc s thiu sót này
bng cách đa ra các cách tính các yu t ca b ba bt kh thi. Theo đó các ch s b
ba bt kh thi đc đo lng nh sau:
7
Ch s đc lp tin t (MI): đc đo lng bng s tng quan hàng nm ca
lãi sut hàng tháng gia mt nc vi nc c s đc đo lng bng công thc:
)1(1
)1()(
1
, ji
iicorr
MI
Trong đó i là nc nghiên cu, j là nc c s, lãi sut s dng là lãi sut trên
th trng tin t. Ch s MI có giá tr t 0 ti 1, ch s này càng cao có ngha chính
sách tin t càng đc lp.
Ch s n đnh t giá (ERS): đc tính toán da trên đ lch chun hàng nm
ca t giá hàng tháng gia nc nghiên cu và nc c s, đc đo lng nh sau:
))_(log((01.0
01.0
rateexchstdev
ERS
Ch s ERS cng bin thiên trong khong t 0 đn 1, ch s này càng cao cho
thy s n đnh t giá hi đoái và ngc li.
Ch s hi nhp tài chính (KAOPEN): Chinn và Ito (2008) đa ra đ xut s
dng đ m tài khon vn KAOPEN đ đo lng mc đ hi nhp tài chính da trên
thông tin báo cáo hàng nm v c ch t giá và nhng hn ch ngoi hi do Qu tin t
quc t IMF (AREAER) phát hành. KAOPEN là thành phn đc chun hóa quan
trng đu tiên trong các bin cho thy s tn ti ca c ch đa t giá, nhng hn ch
các giao dch tài khon vãng lai và tài khon vn và yêu cu ca vic b ngun thu
xut khu. Mt quc gia vi chính sách đa t giá cng đng ngha vi vic đang thc
hin nhng chính sách kim soát vn.
KAOPEN đc đ xut da trên đ m tài khon vn trên pháp lý vì các thc
đo đ m tài khon vn trên pháp lý đc dn dt bi đng c xác đnh mc đích các
chính sách ca các quc gia. KAOPEN cng bin thiên trong khong 0 và 1. Ch s
này càng cao cho thy quc gia m ca hn vi các giao dch vn xuyên quc gia.
8
tóm tt xu hng ca các nc, nhóm tác gi xây dng mt “s đ hình
thoi” hay còn gi là mu hình kim cng, đó ngoài ba yu t ca b ba bt kh thi là
chính sách tin t đc lp, t giá hi đoái n đnh và hi nhp tài chính thì tác gi đã
thêm vào yu t thc đo ca qu d tr ngoi hi (IR/GDP); các thc đo này đc
bin thiên gia 0 và 1. Xu hng la chn b ba bt kh thi ca các quc gia t nm
1971 – 2006 đc th hin trong hình 2.2, cho thy xu hng ca các nc nh sau:
Các nc công nghip hóa (IDC) vi xu hng hi nhp tài chính và n đnh t
giá tng ng vi s st gim nhiu trong chính sách đc lp tin t. Riêng
nhóm nc không s dng đng Euro mc dù cng có cùng mc đ hi nhp tài
chính, nhng li có mt c ch t giá tng đi linh hot hn, đng thi s t
ch v tin t cng nhiu hn.
Các nn kinh t mi ni (EMG) không ngng hi nhp tài chính, linh hot hn
trong t giá hi đoái và st gim s đc lp tin t. Các nc đang phát trin
nhng không phi th trng mi ni (Non-EMG) cng dn m ca tài chính,
c gng đ đt đc mc đ nht đnh ca s n đnh t giá trong khi vn duy
trì mc đ đc lp tin t.
Ngoài ra nhóm các nc mi ni thì d dàng trong vic tng d tr ngoi hi,
đây là khon đm an toàn cho s đánh đi trong b ba bt kh thi; các quc gia
phát trin không phi th trng mi ni tng d tr ngoi hi va phi hn và
các nc công nghip gi t l d tr thp nht. Chính vì điu này mà các nn
kinh t mi ni đt đc s kt hp tng đi cân bng gia ba mc tiêu v mô
trong nhng nm 2000 mà không có mt nhóm nc nào đt đc.
9
Hình 2.2: Cu hình b ba bt kh thi và d tr quc t theo thi gian.
Ngun: Aizenman, Chinn và Ito (2008)
Nhóm tác gi đã tin hành kim tra mi quan h gia các s kin kinh t tài
chính ni bt vi s thay đi trong cu trúc b ba bt kh thi (hay còn gi là đim gãy
cu trúc). S kin tài chính đc xem xét nh s sp đ ca h thng Bretton Woods
nm 1973, khng hong n Mexico nm 1982, và khng hong Châu Á 1997-1998
(tham kho phn ph lc 1a), làn sóng toàn cu hóa 1990 và s kin Trung Quc gia
nhp WTO nm 2001 (tham kho phn ph lc 1b). Nhóm tác gi xem các nm 1973,
1982, 1990, 1997-1998 và nm 2001 trùng vi thi gian din ra s phá v cu trúc b
ba bt kh thi và tin hành kim đnh bng nhau gia giá tr trung bình ca các nhóm
mu con là các thi k có cha nm din ra s phá v đó.
10
Kt qu cho các bin khác nhau và cho các mu đc th hin trong ph lc 2
đã cho thy rng tt c các nm ng vi các s kin trên đu gây ra s thay đi trong
mu hình b ba bt kh thi, dù vy s thay đi không ging nhau vi tng nhóm nc;
t kt qu này cho thy đi vi các nc mi ni (EMG), vic phá v cu trúc ca
chính sách tin t đc lp và t giá hi đoái n đnh đc nhn thy đã xy ra tng
ng vào nm 2001 và 1982. Trong khi s sp làn sóng toàn cu hóa nm 1990 là s
kin quan trng nht đi vi các nc Non-EMG liên quan đn chính sách t do hóa
tài chính quc gia đó, cuc khng hong Châu Á là s kin quan trng nht ca các
nc EMG. Nhng nhà làm chính sách phi la chn u tiên trong 3 chính sách này đ
đa ra s kt hp tt nht hai trong ba chính sách ca b ba bt kh thi. Các quc gia
đng trc s đánh đi trong vic la chn ba chính sách này và tùy tng giai đon mà
mc đ u tiên la chn chính sách s khác nhau.
Vic kim đnh v tính kh thi ca mt mô hình b ba bt kh thi đc các tác
gi thc hin bng hàm hi quy đn gin nht vi gi đnh rng tng t trng ca ba
bin là mt hng s nh sau:
1 = a
j
MI
i,t
+ b
j
ERS
i,t
+ c
j
KAOPEN
i,t
+
t
Trong đó ngoài các thành phn
t
là sai s do d tr ngoi hi. Nu mc đ phù
hp ca mô hình hi quy cao thì nó s cho thy mt mi tng quan tuyn tính là hoàn
ho đ đ gii thích cho s đánh đi v mt t trng cho các ch s. Và nu là tng
quan tuyn tính thì các giá tr c lng s dao đng quanh giá tr 1, ngc li nu
không tn ti quan h đánh đi thì hoc lý thuyt b ba bt kh thi sai, hoc là quan h
phi tuyn.
Các quc gia khác nhau s la chn con đng phát trin khác nhau, do đó h
s ca các bin s đc chp nhn nu chúng khác nhau cho tng nhóm quc gia. Kt
qu chy hi quy cho thy rng ba mc tiêu chính sách là có tng quan tuyn tính vi
nhau vì mc đ phù hp ca mô hình hi quy là rt cao vi h s điu chnh đc tìm
11
thy là trên 94% (tham kho phn ph lc 3), do đó các quc gia s phi đi mt vi
vic đánh đi trong la chn các mc tiêu chính sách. Tri qua các thi k khác nhau,
các h s c tính s khác nhau, chng t các quc gia s có s thay đi la chn cu
trúc b ba bt kh thi theo thi gian.
T kt qu tính toán đc nhóm tác gi đã v đng tng hp khuynh hng
chính sách cho nhóm nc công nghip hóa (IDC) và các nc đang phát trin (LDC)
theo hình 2.3 nh sau:
a. Hiu qu kt hp chính sách: (a MI + b ERS), (a MI + c KAOPEN), (b ERS + c
KAOPEN) và (a MI + b ERS + c KAOPEN)
b. Hiu qu tng chính sách ca a MI, b ERS và c KAOPEN
Hình 2.3: Khuynh hng chính sách ca các nc công nghip hóa (IDC) và các
nc đang phát trin (LDC)
Ngun: Aizenman, Chinn và Ito (2008)
12
Hình 2.3a cho thy xu hng ca các nc IDC có xu hng kt hp hai chính
sách là n đnh t giá và hi nhp tài chính t nhng nm 1990, tuy nhiên xu hng kt
hp gia n đnh t giá và hi nhp tài chính là xu hng t nhng nm 2000, mc
khác các nc LDC thì xu hng kt hp chính sách đc lp tin t và n đnh t giá
hoàn toàn chim u th.
Hình 2.3b cho thy s đóng góp ca mi thành phn aMI, bERS và cKAOPEN
vào đnh hng chính sách ca hai nhóm quc gia IDC và LDC: các nc LDC có xu
hng c gng đ đt đc mc đ nht đnh ca s n đnh t giá và hi nhp tài
chính trong khi vn duy trì mc đ đc lp tin t mc cao, đ thc hin đc điu
này các nc phi có lng d tr ngoi hi đ ln đ can thip vào th trng tin t;
trong khi đó các nc IDC có xu hng t do hóa tài chính và s n đnh t giá tng
ng vi s st gim trong chính sách đc lp tin t và hng thay đi t trng tng
đi ca ba mc tiêu chính sách không đòi hi các nc IDC phi tích ly d tr ngoi
hi nh các nc LDC.
Nm 2009, trong bài nghiên cu “Cu trúc tài chính mi ni toàn cu: theo dõi
và đo lng cu hình b ba bt kh thi” ca nhóm tác gi Aizenman, Chinn, và Ito đã
gii quyt các khía cnh ca quy tc b ba bt kh thi, bng phng pháp kinh t lng
đ xem nhiu la chn liên quan đn chính sách b ba bt kh thi tác đng nh th nào
đn mc tiêu chính sách, c th là n đnh trong tng trng sn lng, lm phát và
mc lm phát trung hn.
Mô hình c bn mà các tác gi c lng:
y
it =
0
+
1
TLM
it
+
2
TR
it +
3
(TLM
it
x TR
it)
+ X
it
+ Z
t
+ D
i
+
it
Trong đó: y
it
đo lng hiu qu v mô (bin đng sn lng, bin đng ca lm
phát hoc t l lm phát trung hn) ca quc gia ti thi đim t.
13
TLM
it
là vect ca 2 trong 3 nhân t bt k ca b ba bt kh thi là MI, ERS,
KAOPEN.
TR
it
là đ ln ca d tr ngoi hi (tr vàng) trên GDP.
(TLM
it
x TR
it
) là bin tng tác gia b ba bt kh thi và d tr ngoi hi.
X
it
là vect các bin kim soát kinh t v mô bao gm: thu nhp tng đi ca
mt quc gia so vi M; thu nhp bình quân đu ngi; đ m ca thng mi (TOT);
trung bình t l đu t trên GDP; tc đ tng dân s; bin đng trong tng trng cung
tin M2; lng tín dng cá nhân (%/GDP) đ đo lng mc đ phát trin v tài chính.
Z
t
là vect ca nhng cú sc toàn cu: thay đi trong t giá thc ca M; s
gim sn lng toàn cu; nhng cú sc trong giá du.
D
i
là tp hp các bin gi đc trng nh bin gi cho các quc gia nhp khu
du m hoc cho các khu vc. Các bin gii thích không có ý ngha thng kê s b loi
ra khi thc hin c lng.
Thành phn là các sai s cùng phân phi và đc lp.
Bng cách phân tích hi quy nhóm tác gi đã c lng mô hình tng quát và
c lng các ch s tng hp (s kt hp ca hai trong 3 chính sách) các ch s b ba
bt kh thi tác đng nh th nào đn các yu t hiu qu v mô (bin đng sn lng,
bin đng ca lm phát hoc t l lm phát trung hn) ca 3 nhóm nc là các quc gia
đang phát trin, các quc gia xut khu hàng hóa đang phát trin và các quc gia th
trng mi ni, nhóm tác gi cng có tính đn s tng tác ca các ch s vi d tr
ngoi hi (tham kho ph lc 4 – 12)
Bng 2.1: Tng hp các tác đng ca cu hình b ba bt kh thi
c lng mô hình tng quát
c lng các ch s tng hp
Mc đ tác đng ca các yu t b ba bt kh thi đn bin đng sn lng đu ra
Nhóm các quc
gia
MI
ERS
KAOPEN
MI và
ERS
MI và
KAOPEN
ERS và
KAOPEN
14
Các quc gia
đang phát trin
(LDC)
gim
gim
gim
Các quc gia
xut khu hàng
hóa đang phát
trin (LDC-
CMD)
gim
gim nu
kt hp
vi d tr
ngoi hi
(IR) cao
hn
gim,
nhng nu
t l IR >
27% thì s
bin đng
tng
gim,
nhng vi
t l IR >
26% có
th s bin
đng tng
Các quc gia
mi ni (EMG)
gim
Tng,
nhng nu
t l IR >
21-24% có
th gim
mc đ
bin đng
gim
nu kt
hp vi
t l IR
cao
Mc đ tác đng ca các yu t b ba bt kh thi đn bin đng ca lm phát
Nhóm các quc
gia
MI
ERS
KAOPEN
MI và
ERS
MI và
KAOPEN
ERS và
KAOPEN
Các quc gia
đang phát trin
(LDC)
Tng
Các quc gia
xut khu hàng
hóa đang phát
trin (LDC-
CMD)
gim
gim
Các quc gia
mi ni (EMG)
Tng
Tng
Mc lm phát trung hn
Nhóm các quc
gia
MI
ERS
KAOPEN
MI và
ERS
MI và
KAOPEN
ERS và
KAOPEN
Các quc gia
Tng
gim, nu
gim
gim
gim, nu
15
đang phát trin
(LDC)
t l IR >
53-56%
thì bin
đng tng
t l IR >
67% thì s
bin đng
tng
Các quc gia
xut khu hàng
hóa đang phát
trin (LDC-
CMD)
Tng
gim
gim
gim
gim
Các quc gia
mi ni (EMG)
gim
gim
gim
gim
Ngun: Aizenman, Chinn và Ito (2009)
T bng 2.1 cho thy tác đng ca vic kt hp chính sách ca b ba bt kh thi
đi vi hiu qu v mô ca nn kinh t nh sau:
- Mc đ đc lp tin t càng cao có th càng làm gim bin đng sn lng, trong
khi t giá càng n đnh li làm gia tng mc bin đng, tuy nhiên vn đ này có th
đc gii quyt bng cách tng d tr ngoi hi;
- c lp tin t đi kèm vi mt t l lm phát cao hn trong khi n đnh t giá và
hi nhp tài chính s có th mang li mt t l lm phát thp;
- Vic theo đui mt chính sách t giá n đnh cùng vi mt nn tài chính phát trin
mc trung bình có th làm gia tng bin đng sn lng;
- Hi nhp tài chính đi kèm mt nn tài chính phát trin có th làm gim bin đng
sn lng, ngc li nu mt nn tài chính phát trin mc thp li có th làm gia
tng bin đng sn lng;
- Trong s các ch s b ba bt kh thi thì đc lp tin t tác đng ngc chiu lên
mc bin đng sn lng đu ra mc dù nó có nh hng cùng chiu lên mc đ
lm phát. Hi nhp tài chính tác đng ngc chiu lên mc bin đng đu ra trong
16
khi nó vn gây ra nh hng ngc chiu lên mc lm phát. T giá càng n đnh
càng làm gim mc lm phát nhng nu đng thi nm gi quá nhiu d tr ngoi
hi (45% trên GDP) s gây ra tác đng cùng chiu làm tng mc lm phát.
- Khi quan sát các nn kinh t th trng mi ni, quc gia vi mc đ n đnh t giá
cao hn thng có bin đng v sn lng ln, mc dù tác đng này có th đc
gim thiu bng cách gia tng t l d tr ngoi hi trên GDP cao hn ngng
khong 20% trên GDP thì có th làm gim tác đng lên sn lng. iu này giúp
gii thích đc s gia tng trong d tr ngoi hi các quc gia th trng mi ni
trong thi gian gn đây.
- Nghiên cu tìm thy mt s bng chng cho rng nu nn kinh t theo đui s n
đnh v t giá cao hn và m ca tài chính trong khi d tr ngoi t ln, nó có th
s tri qua s gia tng v mc đ lm phát. Phát hin này cho thy rng nn kinh t
vi mc đ vt quá ngng d tr ngoi hi phi đi mt vi mt gii hn trong
vic vô hiu hóa t giá hi đoái.
2.3 Mt s nghiên cu v b ba bt kh thi cho các nn kinh t mi ni và đang
phát trin
2.3.1 S thay đi cu trúc tài chính trong xu th toàn cu hóa
Joshua Aizenman (2010) cho rng toàn cu hóa tài chính quy mô ln ti hu ht
các quc gia trong nhng nm 1990-2000 đã làm thay đi bi cnh ca b ba bt kh
thi. Mt h qu không mong mun ca toàn cu hóa tài chính là s bt n đnh tài
chính ngày càng gia tng liên quan đn đim dng đt ngt ca các dòng vn vào, các
s thoái vn và gim n.
Theo đui hi nhp tài chính trong khi vn duy trì n đnh tài chính ca các th
trng mi ni có th gii thích s phát trin thú v trong ba thp k k t nhng nm
1980 - s gia tng ca t giá hi đoái linh hot hn, IR/GDP tng lên đáng k. Hu ht