Luận văn thạc sĩ Các giải pháp nâng cao sự minh bạch thông tin tài chính của các công ty cổ phần niêm yết Việt Nam thông qua sự tư nguyện công bố thông tin trên bản thuyết minh báo cáo tài chính

B GIÁO DCăVÀăÀOăTO
TRNGăI HC KINH T TP.H CHÍ MINH
*****


NGÔ TH THANH HÒA


CÁC GII PHÁP NÂNG CAO S MINH BCH
THÔNG TIN TÀI CHÍNH CA CÁC CÔNG TY C
PHN NIÊM YT VIT NAM THÔNG QUA S T
NGUYN CÔNG B THÔNG TIN TRÊN BN
THUYT MINH BÁO CÁO TÀI CHÍNH

Chuyên ngành: K toán
Mã s: 60.34.30

LUNăVNăTHCăSăKINHăT


Ngiăhng dn khoa hc: PGS.TS. HÀ XUÂN THCH



TP.H Chí Minh - Nm 2012

B GIÁO DCăVÀăÀOăTO
TRNGăI HC KINH T TP.H CHÍ MINH
*****


NGÔ TH THANH HÒA


CÁC GII PHÁP NÂNG CAO S MINH BCH
THÔNG TIN TÀI CHÍNH CA CÁC CÔNG TY C
PHN NIÊM YT VIT NAM THÔNG QUA S T
NGUYN CÔNG B THÔNG TIN TRÊN BN
THUYT MINH BÁO CÁO TÀI CHÍNH

Chuyên ngành: K toán
Mã s: 60.34.30

LUNăVNăTHC SăKINHăT



Ngiăhng dn khoa hc: PGS.TS. HÀ XUÂN THCH


TP.H Chí Minh - Nm 2012


LIăCAMăOAN
***

Tôi xin cam đoan đơy lƠ công trình nghiên cu ca riêng tôi. Các s liu s
dng và kt qu nghiên cu nêu trong lun vn lƠ trung thc vƠ đc thu thp t
nhng ngun d liu đc kim chng, khách quan. Tôi xin chu trách nhim v
tính đc lp và trung thc ca lun vn, các kt qu ca lun vn nƠy cha đc ai
công b trong bt c công trình nào khác.


NGIăCAMăOAN



Ngô Th Thanh Hòa




LIăCM N



Tác gi xin bày t lòng bit n chơn thƠnh đn PGS.TS Hà Xuân Thch, ngi
hng dn khoa hc, đƣ nhit tình hng dn, đng viên và h tr tác gi trong sut
quá trình thc hin đ tài nghiên cu.
Tác gi xin bày t s cám n chơn thƠnh đn các bn bè, đng nghip ti Trng
cao đng ngh Tp. H Chí Minh đƣ chia s, giúp đ tác gi hoàn tt lun vn nƠy.


Tác gi lunăvn

Ngô Th Thanh Hòa


I

LI CAM OAN 3
LI CM N 4
Danh mc các t vit tt IV
Danh mc bng biu và biu đ V
CHNG 1: C S LÝ LUN V S MINH BCH THÔNG TIN TÀI CHÍNH
CA CÁC CÔNG TY NIÊM YT THÔNG QUA S T NGUYN CÔNG B
THÔNG TIN TRÊN BN THUYT MINH BÁO CÁO TÀI CHÍNH. 6
1.1 Thông tin tài chính và s minh bch thông tin tài chính 6
1.1.1 Thông tin tài chính 6
1.1.2 S minh bch thông tin tài chính 11
1.2 S t nguyn công b thông tin thông qua bn thuyt minh báo cáo tài
chính. 15
1.2.1 Khái nim v s t nguyn 15
1.2.2 Vai trò ca s t nguyn công b thông tin 16
1.3 Mi quan h gia minh bch thông tin tài chính và t nguyn công b thông
tin 16
1.3.1 Lý thuyt thông tin bt cân xng 16
1.3.2 Mi quan h gia minh bch thông tin tài chính và t nguyn công b thông
tin 20
1.4 Nhng kinh nghim quc t gii quyt mi quan h gia minh bch thông tin
tài chính và t nguyn công b thông tin 26
1.4.1 Kinh nghim ca các công ty niêm yt trên th trng chng khoán Trung
Quc 26
1.4.2 Kinh nghim ca các công ty niêm yt trên th trng chng khoán

Malaysia 27
1.4.3 Kinh nghim ca các công ty niêm yt trên th trng chng khoán New
Zealand 27
1.4.4 Kinh nghim ca các công ty niêm yt trên th trng chng khoán
Hoa K 28
II

1.4.5 Bài hc kinh nghim cho các công ty niêm yt Vit Nam 30
KT LUN CHNG I 31
CHNG 2: THC TRNG V S MINH BCH THÔNG TIN TÀI CHÍNH
CA CÁC CÁC CÔNG TY C PHN NIÊM YT VIT NAM THÔNG QUA
S T NGUYN CÔNG B THÔNG TIN TRÊN BN THUYT MINH BÁO
CÁO TÀI CHÍNH 32
2.1 Kho sát vn bn hng dn công b thông tin theo quy đnh hin hành 32
2.1.1 Kho sát vn bn hng dn lp và trình bày báo cáo tài chính 32
2.1.2 Kho sát các thông t hng dn v vic công b thông tin trên th trng
chng khoán 33
2.2 Mt s vn đ v s minh bch thông tin tài chính qua các đ tài nghiên cu
trc đơy 37
2.3 Kho sát thc trng v minh bch thông tin tài chính thông qua s t nguyn
công b thông tin trên bn thuyt minh báo cáo tài chính 39
2.3.1 Phng pháp kho sát 39
2.3.2 Phm vi kho sát 40
2.3.3 i tng kho sát v s minh bch thông tin tài chính 42
2.3.4 i tng kho sát v s t nguyn công b thông tin 44
2.3.5 Kt qu kho sát v minh bch thông tin tài chính 45
2.3.6 Kt qu kho sát v tính t nguyn công b thông tin thông qua bng phng
vn. 58
2.4 ánh giá mt đt đc và mt cha đt đc ca s minh bch thông tin tài
chính thông qua s t nguyn công b thông tin. 61

2.4.1 ánh giá mt đt đc v s minh bch thông tin tài chính qua kt qu kho
sát 62
2.4.2 ánh giá mt cha đt đc v s minh bch thông tin tài chính 62
2.4.3 Nguyên nhân ca nhng mt cha đt đc v s minh bch thông tin tài
chính 65
2.5 ánh giá mt đt đc và mt cha đt đc ca s t nguyn công b
thông tin 66
III

2.5.1 ánh giá mt đt đc 66
2.5.2 ánh giá mt cha đt đc 67
2.5.3 Nguyên nhân ca nhng mt cha đt đc v s t nguyn công b thông
tin 67
KT LUN CHNG 2 69
Chng 3: CÁC GII PHÁP  NÂNG CAO S MINH BCH THÔNG TIN
TÀI CHÍNH CA CÁC CÔNG TY C PHN NIÊM YT VIT NAM THÔNG
QUA S T NGUYN CÔNG B THÔNG TIN TRÊN BN THUYT MINH
BÁO CÁO TÀI CHÍNH 70
3.1 Quan đim đ đa ra các gii pháp 70
3.1.1 Phi phù hp vi môi trng pháp lý  Vit Nam 70
3.1.2 Phù hp vi đc thù ca th trng chng khoán Vit Nam 71
3.1.3 Phù hp vi xu th chung ca th gii 71
3.2 Phng hng hoàn thin s minh bch thông tin tài chính thông qua s t
nguyn công b thông tin. 72
3.3 Các kin ngh và gii pháp c thđ nâng cao s minh bch thông tin tài
chính thông qua s t nguyn công b thông tin. 73
3.3.1 i vi c quan qun lỦ NhƠ nc 73
3.3.2 V phía doanh nghip niêm yt 81
KT LUN CHNG 3 93
Danh mc tài liu tham kho 96

Danh mc tài liu Ting Vit 96
Danh mc tài liu Ting nc ngoài 98
IV


Danhămcăcácătăvitătt



AARE : Australian Accounting Research (T chc nghiên cu k toán Úc)
AIMR-FAF : Association for Investment Management Research-Financial
Analysts
Federation (Hip hi nghiên cu qun lỦ đu t vƠ liên đoƠn các phơn
tích viên tài chính)
BTC : B Tài chính
CIFAR : Center for Financial Analysis and Research (Trung tâm nghiên cu
và phân tích tài chính quc t)
CON1 : Statement of financial accounting Concept No.1 (Khái nim s 1 -
Báo cáo k toán tài chính)
FASB : Financial Accounting Standards Board (Hi đng chun mcK
toántài chính)
IASB : International Accounting Standards Board (Hi đng chunmc K
toánquc t)
IAS Framework: International Accounting Standards Framework (Khuôn mu lý
thuyt k toán)
IPO : Initial Public Offering (Phát hành c phiu ra công chúng ln đu)
OECD : Organization for Economic Co-operation and Development (T
chc Hp tác và Phát trin kinh t)
WTO : World Trade Organization (T chc thng mi th gii)
V

DanhămcăbngăbiuăvƠăbiuăđ

Bng biu:
Bng 2.1: Tng hp ngành ngh, s lng và vn điu l
Bng 2.2: Thng kê chính sách k toán ca 100 công ty công b trong 2 nm.
Bng 2.3: Thng kê chính sách k toán ca 100 công ty công b trong 2 nm ậ
Thuyt minh thêm.
Bng 2.4: Thng kê các đu mc thông tin v nhóm tài sn ca 100 công ty công b
trong 2 nm.
Bng 2.5: Thng kê các đu mc thông tin v nhóm tài sn ca 100 công ty công b
trong 2 nm - Phn thuyt minh thêm.
Bng 2.6: Thng kê các đu mc thông tin v nhóm n phi tr và vay ca 100 công
ty công b trong 2 nm
Bng 2.7: Thng kê các đu mc thông tin v nhóm n phi tr và vay ca 100 công
ty công b trong 2 nm ậ Phn thuyt minh thêm.
Bng 2.8: Thng kê các đu mc thông tin v nhóm vn ch s hu ca 100 công ty
công b trong 2 nm
Bng 2.9: Thng kê các đu mc thông tin v nhóm vn ch s hu ca 100 công ty
công b trong 2 nm ậ Phn thuyt minh thêm
Bng 2.10: Thng kê các đu mc thông tin v nhng thông tin khác ca 100 công
ty công b trong 2 nm
Bng 2.11: Thng kê các đu mc thông tin v nhng thông tin khác ca 100 công
ty công b trong 2 nm ậ Phn thuyt minh thêm
Biuăđ:
Biu đ 2.1: Tình hình công b các chính sách k toán áp dng ca 100 công ty,
nm 2010 vƠ 2011.
Biu đ 2.2: Tình hình thuyt minh các chính sách k toán áp dng ca các công ty,
nm 2010 vƠ 2011ậ Phn thuyt minh thêm.

Biu đ 2.3: Tình hình thuyt minh thông tin cho các khon mc trình bƠy trong
Bng cơn đi k toán ậ Nhóm TƠi sn
VI

Biu đ 2.4: Tình hình thuyt minh thông tin cho các khon mc trình bƠy trong
Bng cơn đi k toán ậ Nhóm TƠi sn ậ Phn thuyt minh thêm
Biu đ 2.5: Tình hình thuyt minh thông tin cho các khon mc trình bƠy trong
Bng cơn đi k toán ậ Nhóm N phi tr vƠ vay
Biu đ 2.6: Tình hình thuyt minh thông tin cho các khon mc trình bƠy trong
Bng cơn đi k toán ậ Nhóm N phi tr vƠ vay - Phn thuyt minh thêm.
Biu đ 2.7: Tình hình thuyt minh thông tin cho các khon mc trình bƠy trong
Bng cơn đi k toán ậ Nhóm Vn ch s hu.
Biu đ 2.8: Tình hình thuyt minh thông tin cho các khon mc trình bƠy trong
Bng cơn đi k toán ậ Nhóm Vn ch s hu ậ Phn thuyt minh thêm.
Biu đ 2.9: Tình hình thuyt minh thông tin cho ắNhng thông tin khác”
Biu đ 2.10: Tình hình thuyt minh thêm thông tin cho ắNhng thông tin khác”-
Phn thuyt minh thêm.


1

PHN M U
1. S cn thit caăđ tài
 phc v cho th trng chng khoán và bo v quyn li cho nhƠ đu t
trên th trng chng khoán, thì thông tin tài chính cn phi đm bo tính trung
thc và minh bch.
Trong điu kin Vit Nam đƣ lƠ thƠnh viên chính thc ca T chc thng
mi th gii (WTO), các hot đng đu t, giao dch trên th trng vn, th
trng chng khoán s thu hút ngày càng nhiu các nhƠ đu t nc ngoài. Các
báo cáo tài chính ti các công ty phi đc chun b đy đ, chuyên nghip, tính

minh bch phi đc chú trng nhm bo v li ích hp pháp cho nhƠ đu t,
nâng cao trách nhim pháp lý ca công ty. Mt khác, khi các công ty có báo cáo
tài chính cht lng s tn ít vn và d dƠng đ niêm yt c phiu ca công ty
mình ra th trng chng khoán ca các nc tiên tin, nhm thu hút vn quc t
đ đu t phát trin.
Thy đc vai trò quan trng ca s minh bch thông tin tài chính thông qua
mc đ t nguyn công b chi tit và kp thi các thông tin trên báo cáo tài chính,
tôi chn đ tài: “Cácăgii pháp nâng cao s minh bch thông tin tài chính ca
các công ty c phn niêm yt Vit Nam thông qua s t nguyn công b thông
tin trên bn thuytăminhăbáoăcáoătƠiăchính”.ăNi dung trình bày trong lun vn
nƠy lƠ đánh giá s minh bch thông tin tài chính bng thc đo đó lƠ: s t nguyn
công b thông tin trên bn thuyt minh báo cáo tài chính ca các công ty niêm yt
trên S giao dch chng khoán Tp. H Chí Minh và S giao dch chng khoán Hà
Ni, t đó đ ra các gii pháp nhm nâng cao s minh bch thông tin tài chính
thông qua s t nguyn công b thông tin trên bn thuyt minh báo cáo tài chính.
2. Mcăđíchănghiênăcu
Nghiên cu các thông tin đc công b trên bn thuyt minh báo cáo tƠi
chính, nhm đánh giá vƠ đo lng s minh bch thông tin tƠi chính qua s t
nguyn công b thông tin, đ đm bo li ích ca nhƠ đu t vƠ ngi s dng
thông tin tài chính khi đa ra quyt đnh đu t.
Nghiên cu tin hƠnh kho sát bn thuyt minh báo cáo tƠi chính ca các
công ty niêm yt, vƠ thông qua phng vn ngi lƠm k toán, nhƠ qun lỦ công ty,
2

t đó lƠm c s đánh giá s minh bch vƠ nhn đnh s t nguyn công b thông tin
ca các công ty niêm yt, đa ra các đ xut v vic công b thông tin đ nơng cao
tính t nguyn vƠ tính t nguyn lƠ mt thc đo ca vic minh bch thông tin tƠi
chính cho tt c các công ty niêm yt trên th trng chng khoán Vit Nam.
Kt qu kho sát cng giúp khng đnh thêm thc đo v s minh bch
thông tin tƠi chính do chúng tôi đ xut, đng thi lƠm c s cho các kin ngh, gii

pháp giúp các c quan qun lỦ th trng chng khoán, các c quan ban hƠnh pháp
lut, các công ty niêm yt, các công ty kim toán ầxơy dng đc nhng nguyên
tc, khuôn mu vƠ nghip v chuyên môn nhm nơng cao cht lng thông tin tƠi
chính công b nói chung vƠ minh bch hóa thông tin tƠi chính công b nói riêng
trên th trng chng khoán Vit Nam.
3. iătng nghiên cu
Trong lun vn nƠy tp trung vào s t nguyn công b thông tin, c th đi
tng đc kho sát là các công ty niêm yt trên S giao dch chng khoán Tp. H
Chí Minh và S giao dch chng khoán Hà Ni. Các thông tin tƠi chính đc công
b s đc kho sát t bn thuyt minh báo cáo tƠi chính đƣ đc kim toán nm
2010 vƠ nm 2011 ca 100 công ty.
4. Phm vi nghiên cu
Thông tin tài chính ca các công ty niêm yt đc công b di hình thc
khác nhau, và công b trên các báo cáo tƠi chính nh: bng cơn đi k toán, báo cáo
kt qu hot đng kinh doanh, báo cáo lu chuyn tin t, thuyt minh báo cáo tài
chính. NgoƠi ra các thông tin còn đc công b xut phát t yêu cu và mc đích
khác nhau vƠ theo các thông t hng dn.
Trong phm vi nghiên cu ca lun vn, chúng tôi ch tp trung vào các thông tin
đc công b trên bn thuyt minh báo cáo tài chính ca các công ty niêm yt ti
S giao dch chng khoán thành ph H Chí Minh và S giao dch chng khoán Hà
Ni. Mong mun ca đ tƠi đt đc là s minh bch ca thông tin tài chính th
hin qua: vic khuyn khích t nguyn công b nhng thông tin (thông tin v tài
chính vƠ thông tin có liên quan giúp cho ngi s dng có th nhn đnh vƠ đánh
giá tình hình tài chính ca doanh nghip). Nh vy nhng thông tin khác s không
thuc phm vi ca đ tài này. S t nguyn công b thông tin ca các công ty niêm
3

yt s th hin trên bn thuyt minh báo cáo tài chính, bi vì nhng mu báo cáo tài
chính ca Vit Nam nh: Báo cáo kt qu kinh doanh, báo cáo lu chuyn tin t,
bng cơn đi k toán là ba báo cáo có mu biu đc quy đnh nht quán, c đnh

không th thay đi ca B tài chính, do vy đ tuân th và phù hp vi đc thù ca
Vit Nam thì tác gi xin đ xut s t nguyn công b này trên bn thuyt minh báo
cáo tài chính.
5. Câu hi nghiên cu
Xut phát t tình hình bin đng ca th trung chng khoán Vit Nam trong
thi gian qua vƠ đ đánh giá đc hiu qu đu t trên th trng chng khoán ca
các nhƠ đu t, mt trong nhng yu t chính làm cho tình hình th trng chng
khoán bin đng và nh hng chính đn hiu qu đu t ca các nhƠ đu t lƠ vn
đ thông tin bt cân xng ca công ty niêm yt. Ð tp trung gii quyt vn đ này,
đ tài đa ra cơu hi nghiên cu nh sau:
(1) Mc đ thông tin công b trên bn thuyt minh báo cáo tƠi chính đƣ đy đ
theo quy đnh hay cha?
(2) Nhng thông tin nƠo đc các công ty công b thêm (t nguyn) và cht
lng thông tin công b thêm có nh hng nh th nào ti nhƠ đu t trên
th trng chng khoán?
6. Sn phm caăđ tài, hiu qu nghiên cu và ng dng kt qu
V mt khoa hc: giúp chúng ta hiu rõ thc trng minh bch thông tin tài
chính thông qua vic trình bày thông tin tài chính trên bn thuyt minh báo cáo tài
chính ca các công ty niêm yt ti S giao dch chng khoán Tp.H Chí Minh và
S giao dch chng khoán Hà Ni.
V mt thc tin: a ra gii pháp nhm hoàn thin vic t nguyn công b
thông tin trên bn thuyt minh báo cáo tài chính.
7. Phngăpháp nghiên cu
7.1. Phngăphápăđnh tính
Chúng tôi s dng phng pháp đnh tính đ phân tích, thng kê và tng hp thông
tin trên c s đƣ kho sát các vn bn, các tài liu, sách báo vƠ các đ tài nghiên
cu trc đơy.
7.2. Phngăphápăđnhălng
4

Chúng tôi s dng phng pháp đnh lng thông qua kho sát gm: kho
sát s minh bch thông tin tài chính thông qua bn thuyt minh báo cáo tài chính và
thit lp bng câu hi, phng vn trc tip đ đánh giá v s t nguyn công b
thông tin.
Các lý thuyt v thông tin bt cân xng, minh bch thông tin tài chính, t nguyn
công b thông tin, mi quan h gia minh bch thông tin tài chính và t nguyn
công b thông tin s là nn tng c bn nht đ thc hin nghiên cu nƠy. Phng
pháp thng kê mô t đc s dng đ phân tích d liu th cp lƠ đu mc thông tin
đc thng kê trên bn thuyt minh báo cáo tài chính ca các công ty, t đó kim
nghim mc đ minh bch và t nguyn công b thông tin ca các công ty niêm
yt.
8. Tng quan v các công trình nghiên cuătrcăđơyăă
Trong nc, đƣ có nhiu công trình nghiên cu v thông tin tài chính và minh bch
thông tin tƠi chính, trong đó có các lun vn thc s kinh t nh: ắMinh bch thông
tin các doanh nghip niêm yt ti S Giao dch Chng Khoán TP.H Chí Minh”, tác
gi Lê Trng Vinh (2008); ắHoàn thin minh bch hóa thông tin tài chính công ty
niêm yt trên th trng chng khoán Vit Nam”, tác gi Nguyn Th Hng Thy
(2010); ắCác gii pháp hoàn thin vn đ công b thông tin k toán ca các doanh
nghip niêm yt trên th trng chng khoán Vit Nam”, tác gi Phm c Tân
(2009); ắHoàn thin vic trình bày và công b thông tin báo cáo tài chính các công
ty niêm yt ti s giao dch chng khoán thành ph H Chí Minh”, tác gi Nguyn
Th Hng Oanh (2008); Lun án tin s kinh t: ắH thng kim soát s minh bch
thông tin tài chính công b ca các công ty niêm yt ti Vit Nam” tác gi Nguyn
ình Hùng (2010)
Hu ht các nghiên cu trên ch yu đ cp đn vai trò ca thông tin và nêu thc
trng công b, trình bày thông tin trên báo cáo tài chính ca các công ty niêm yt.
Trên th gii, nghiên cu v tính minh bch ca thông tin tài chính và s t nguyn
công b di góc đ là các nghiên cu riêng l.
T nhng nhn đnh trên, đim mi ca đ tài nghiên cu này là s kt hp
các nghiên cu riêng l trên th gii và các nghiên cu trong nc trc đơy đng

thi da vào thc trng v s minh bch thông tin tài chính ca báo cáo tài chính ti
5

Vit Nam đ đo lng vƠ đánh giá s minh bch thông tin tài chính thông qua s t
nguyn công b thông tin ca các công ty niêm yt.
9. Kt cu lunăvnăă
Ngoài phn m đu, kt lun và ph lc, lun vn đc chia thƠnh 3 chng nh
sau:
Chng 1: C s lý lun v s minh bch thông tin tài chính ca các công ty
niêm yt thông qua s t nguyn công b thông tin trên bn thuyt minh báo cáo tài
chính.
Chng 2: Thc trng v s minh bch thông tin tài chính ca các công ty
niêm yt thông qua s t nguyn công b thông tin trên bn thuyt minh báo cáo tài
chính.
Chng 3: Các gii pháp đ nâng cao s minh bch thông tin tài chính ca
các công ty niêm yt thông qua t nguyn công b thông tin trên bn thuyt minh
báo cáo tài chính.
6

CHNGă1:ăCăSăLụăLUNăVăSăMINHăBCHăTHỌNGăTINăTÀIă
CHệNHăCAăCÁCăCỌNGăTYăNIểMăYTăTHỌNGăQUAăSăTăNGUYNă
CỌNGăBăTHỌNGăTINăTRểNăBNăTHUYTăMINHăBÁOăCÁOăTÀIă
CHÍNH.
1.1 ThôngătinătƠiăchínhăvƠăsăminhăbchăthôngătinătƠiăchính
1.1.1 Thông tin tài chính
1.1.1.1 KháiănimăthôngătinătƠiăchính
Trong phm vi nghiên cu ca chúng tôi, vì thông tin tài chính là kt qu ca
quá trình to lp và công b trên các báo cáo tài chính, do vy khi đ cp đn thông
tin tƠi chính thì đng ngha vi thông tin trên các báo cáo tƠi chính, do đó hai cm
t ắthông tin tƠi chính” vƠ thông tin trên các báo cáo tƠi chính” lƠ tng đng.

Thông tin tƠi chính lƠ thông tin có đc thông qua các báo cáo tƠi chính (nh
thông tin v doanh thu, li nhun, các khon phi thu, phi tr ) do doanh nghip
cung cp và ch yu thu thp t b phn k toán thông qua các báo cáo tài chính
gm: bng cơn đi k toán, báo cáo kt qu hot đng kinh doanh, báo cáo lu
chuyn tin t và thuyt minh báo cáo tài chính.
V vic công b thông tin tài chính phi tuơn theo thông t 09/2010/TT-BTC thì:
+  công b các thông tin tài chính phi lp trang thông tin đin t vi đy
đ các chuyên mc v quan h c đông, trong đó phi có điu l công ty, quy ch
qun tr ni b, báo cáo thng niên, báo cáo tƠi chính đnh k phi công b theo
quy đnh và các vn đ liên quan đn k hp i hi đng c đông.
+ Vic công b báo cáo tài chính, t chc niêm yt phi công b báo cáo tài
chính nm đƣ đc kim toán, báo cáo tài chính bán niên (6 tháng đu nm) đƣ
đc soát xét bi t chc kim toán và báo cáo tài chính quý. Các t chc niêm yt
phi báo cáo gii trình khi c phiu tng trn hoc gim sàn 10 phiên liên tip; hoc
tng trn hoc gim sàn 5 phiên liên tip mà không theo xu th chung ca th
trng, thay vì các t chc niêm yt phi gii trình khi c phiu tng trn hoc gim
sàn 5 phiên liên tip nh trc đơy.
VƠo ngƠy 5 tháng 4 nm 2012, B tƠi chính đƣ ban hƠnh thông t 52 thay th cho
thông t 09 vƠ bt đu có hiu lc t ngày 1 tháng 6 nm 2012, nh vy thì có
nhng đim khác bit gia hai thông t nƠy v vic công b thông tin nh sau:
7

 Thông t 52 b quy đnh khi giá c phiu tng trn hoc gim sƠn 5 phiên
liên tip mƠ không theo xu hng chung ca th trng thì t chc niêm yt phi
công b các s kin liên quan có nh hng đn bin đng giá c phiu. Ch có
công ty niêm yt vƠ công ty đi chúng quy mô ln (vn điu l thc góp t 120 t
đng tr lên, có s lng c đông không thp hn 300 c đông) mi phi công b
thông tin bt thng khi giá c phiu niêm yt tng trn hoc gim sƠn t 10 phiên
liên tip tr lên.
 im mi trong thông t 52 lƠ các công ty đi chúng quy mô ln (vn điu

l thc góp t 120 t đng tr lên, có s lng c đông không thp hn 300 c
đông) s phi tuơn th các quy đnh công b thông tin nh đi vi doanh nghip
niêm yt, nhm minh bch thông tin đi vi th trng.
 Vi thông tin nghiêm trng, các doanh nghip phi công b thông tin hoc
ðính chính thông tin trong vòng 24 gi k t khi nhn ðỦc thông tin hoc theo yêu
cu t y ban chng khoán.
 Ði vi các báo cáo tƠi chính kim toán nƣm, thi gian ti ða ð doanh
nghip công b ðỦc rút ngn, t 100 ngƠy k t khi kt thúc niên ð xung 90
ngƠy. Ði vi báo cáo tƠi chính bán niên (6 tháng), thi gian np báo cáo tƠi chính
soát xét là 45 ngày.
1.1.1.2 VaiătròăcaăthôngătinătƠiăchính
Th trng chng khoán ngày càng tr nên quan trng, yêu cu có
đcthông tin hot đng sn xut kinh doanh trong doanh nghip ca các nhƠ đu
t, nhƠ tƠi tr,Hi đng qun tr, c đông góp vn ầ, thông tin tƠi chính ca doanh
nghip phiđc cung cp đy đ, nhanh chóng, kp thi, chính xác và trung thc.
Vai trò ca thông tin tƠi chính đc bit quan trng, có th nu mt vi vai tr
ph bin nh sau:
Th nht: Thông tin tƠi chính đóng mt vai trò quan trng trong quy trình
xác đnh giá tr c phiu.  đánh giá trin vng ca doanh nghip thì phi phân
tích vƠ đánh giá các thông tin tƠi chính hin ti và quá kh, vì vy cht lng thông
tin tài chính, phn ln đc phn ánh trong báo cáo tài chính có nh hng đáng k
đn kt qu đnh giá c phiu.
8

Th hai: Da vƠo thông tin tƠi chính đc công b trên báo cáo tài chính,
nht là các thông tin quan trng mƠ nhƠ đu t ch có th tìm thy trong bn thuyt
minh báo cáo tƠi chính đ đánh giá mt doanh nghip trong môi trng kinh doanh
đang có nhiu thay đi nh hin nay, chng hn đánh giá trin vng ca ngành
ngh, li th cnh tranh và chin lc ca doanh nghip đ phát trin ngành ngh
đó. Bi vì thành phn ch yu ca thuyt minh báo cáo tƠi đc chia thành:

(1) Thông tin v doanh nghip: nhƠ đu t s quan tơm ti đc đim hot
đông ca doanh nghip trong nm có nh hng trng yu đn báo cáo tƠi chính.
(2) Chun mc vƠ ch đ k toán, k k toán vƠ đn v tin t s dng trong
k toán.
(3) Các chính sách k toán đang áp dng: Các s liu k toán b nh hng
rt nhiu bi mt phng pháp k toán mƠ doanh nghip đang áp dng, các
phng pháp k toán đc nêu c th giúp nhƠ phơn tích có cái nhìn đy đ vƠ rõ
ràng hn v tình hình tƠi chính vƠ kt qu hot đng kinh doanh ca doanh
nghip.
(4) Thông tin b sung cho các khon mc trong báo cáo tƠi chính. Phn nƠy
cung cp thêm chi tit, các khía cnh đc bit ca mt khon mc mƠ ngi s
dng thông tin cn phi bit đ hiu rõ khon mc đó.
(5) Nhng thông tin khác. Phn nƠy thng nm  cui bn thuyt minh báo
cáo tƠi chính, nhng nó không kém phn quan trng. Các thông tin mƠ nhƠ phơn
tích, nhƠ đu t cn lu Ủ bao gm: các khon n tim tƠng, các cam kt có giá tr
ln, s kin phát sinh sau ngƠy kt thúc k k toán, thông tin v các bên liên
quan, thông tin v kh nng hot đng liên tc, các khon điu chnh s liu so
sánhầ
Th ba: Thông tin trên báo cáo tƠi chính đc lp và trình bày nhm mc
đích đáp ng nhng nhu cu thông tin thông thng ca hu ht ngi s dng.
Tuy nhiên, các báo cáo tài chính không cung cp tt c các thông tin mƠ ngi s
dng cn đ tin hành các quyt đnh kinh t vì phn ln chúng phn ánh các tác
đng tài chính ca các s kin trong quá kh và không cung cp các thông tin phi
tài chính. Mc tiêu ca báo cáo tài chính là cung cp thông tin v tình trng tài
chính, thành qu thc hin, dòng lu chuyn tin và nhng thay đi trong tình trng
9

tài chính ca mt t chc, các thông tin này hu ích cho nhiu ngi s dng trong
vic tin hành ra các quyt đnh kinh t.  thông tin tài chính tr nên hu ích, theo
quan đim ca T chc nghiên cu k toán Úc (AARE), thông tin tài chính tr nên

hu ích th hin qua các đc tính cht lng, bao gm: tính phù hp và đáng tin cy
(đi vi vic la chn thông tin tài chính), tính có th so sánh đc và tính có th
hiu đc (đi vi vic trình bày thông tin tài chính). C th:
- Tính phù hp (Relevance)
Có ngha lƠ cht lng ca thông tin tài chính nó tn ti khi mƠ thông tin đó nh
hng đn vic ra quyt đnh bi ngi dùng v vic phân b các ngun tài
nguyên khan him bng cách: (1) Giúp cho h hình thành nhng d báo v kt
qu trong quá kh hoc nhng s kin tng lai; (2) Xác nhn hoc hiu chnh
các đánh giá trong quá kh ca h; (3) Cho phép ngi s dng thông tin có th
đánh giá trách nhim ca ngi ngi cung cp thông tin.
iu nƠy đc bit có Ủ ngha đi vi các nhƠ đu t, t chc cho vay và không
kém phn quan trng đi vi các đi tng s dng báo cáo tƠi chính khác. i
vi thông tin tài chính mang tính phù hp thì nó phi có giá tr v vic h tr
ngi s dng thông tin đó đ đa ra vƠ đánh giá nhng quyt đnh ca mình v
vic phân b các ngun tài nguyên khan him vƠ đánh giá trách nhim ca
ngi cung cp thông tin. Thc ra, bn thân thông tin không phi là mt d báo
v kt qu hay s kin tng lai đ tr nên hu ích, mà chính các thông tin v
tình trng hin ti ca các ngun lc kinh t, các ngha v pháp lý và hiu qu
hot đng trong quá kh đc trình bày mi là nn tng đ ngi s dng có th
thit lp các k vng. ắCác thông tin đó đ giúp ngi s dng đa ra nhng
quyt đnh ca mình v vic phân b các ngun tài nguyên khan him thì nó
phi h tr h trong vic đa ra các d đoán v nhng tình hung trong tng
lai và hình thành nhng k vng và phi đóng góp mt vai trò khng đnh trong
vic tôn trng các đánh giá trong quá kh ca h. (SAC 3, đon 8)
- Tính đáng tin cy (Reliability)
Tính đáng tin cy rt quan trng đi vi thông tin tƠi chính nó đòi hi ắ thông tin
tài chính s đc xác đnh bi mc đ tng ng gia nhng thông tin mà nó
đc truyn ti ti ngi dùng” Trong thc t, thông tin trên báo cáo tài chính
10

thng là kt qu ca các quy trình phân loi, tng hp, phân b, c tính, điu
chnh khá phc tp vvầ nên không phi lúc nƠo cng thc s chính xác, và mi
liên h gia s liu và bn cht ca s kin đc trình bày trên báo cáo tài chính
có th tr nên m h. Do vy, ắkh nng cho phép v vic kim tra khách quan,
đc lp t bên ngoài s lƠm cho thông tin đáng tin cy hn”. (SAC 3, đon 16)
- Tính có th so sánh đc (Comparability)
ắSo sánh” có ngha lƠ cht lng ca thông tin tài chính tn ti khi ngi s
dng thông tin đó có th nhn thc rõ vƠ đánh giá v nhng đim ging nhau và
khác nhau gia bn cht và nhng nh hng ca các giao dch và các s kin,
ti mt thi đim và theo thi gian hoc lƠ khi đánh giá các khía cnh ca mt
thc th báo cáo đn l hoc mt s thc th báo cáo. Mt Ủ ngha quan trng
ca tính có th so sánh đó lƠ ngi s dng thông tin cn đc thông báo v các
chính sách đc trình bày trong báo cáo tài chính tng hp, s thay đi ca
nhng chính sách và nhng nh hng ca s thay đi đó. (SAC 3, đon 31)
Do đó, thông tin tƠi chính ca công ty s mang li s hu ích nhiu hn na nu
đc so sánh vi nhng thông tin tng t ca các công ty khác hoc so sánh
vi các thông tin qua các thi k, thi đim ca cùng mt công ty.
- Tính có th hiu đc (Understandability)
Có ngha lƠ cht lng thông tin tài chính tn ti khi ngi s dng thông tin đó
có th hiu Ủ ngha ca nó. Tuy nhiên, kh nng ca ngi s dng có th hiu
đc thông tin tài chính s ph thuc vào mt phn kh nng hiu bit ca h và
mt phn là do cách thc trình bày thông tin. Báo cáo tài chính tng hp phi
đc xây dng vƠ có liên quan đn li ích ca ngi s dng thông tin. (SAC 3,
đon 36)
Nh vy, thông tin tƠi chính đc trình bày theo cách thc sao cho nhng ngi
có trình đ nhn thc tng đi v kinh doanh, v hot đng kinh t có th d
dàng hiu đc.
Tóm li: Thông tin tài chính có vai trò quan trng trong quá trình xác đnh giá
c phiu, giúp nhƠ đu t đánh giá chính xác v hot đng ca công ty, chng hn
nh trin vng ngành ngh, li th cnh tranh thông tin ch xut hin khi có nhu

cu, nu không có nhu cu s dng thì s không có thông tin, do đó điu quan trng
11

nht là thông tin phi hu ích cho ngi s dng. Thông tin nói chung và thông tin
tài chính nói riêng ch hu ích khi có đy đ các đc tính cht lng đáp ng đc
nhu cu thông tin cho hu ht ngi s dng khi h tin hành các quyt đnh kinh
t.
1.1.2 SăminhăbchăthôngătinătƠiăchính
1.1.2.1 Kháiănim
S minh bch lƠ mt thut ng dùng đ đánh giá cht lng ca báo cáo tƠi
chính. Chc nng c bn ca báo cáo tƠi chính lƠ cung cp thông tin cho các đi
tng bên ngoƠi doanh nghip, nhm h tr cho các đi tng nƠy đa ra các quyt
đnh ti u. NgoƠi ra s minh bch còn đc đ cp đn rt nhiu trong các lnh vc
nh s minh bch ca th trng tƠi chính hay s minh bch ca trong vic qun tr
công ty, doanh nghip. Vic minh bch trong hot đng qun tr s đm bo cho
doanh nghip hot đng n đnh vƠ tng trng vng chc. Mt doanh nghip có h
thng qun tr tt vƠ minh bch bao gi cng có các chính sách qun tr ri ro thích
hp.
Trong phm vi nghiên cu, chúng tôi ch đ cp đn s minh bch thông tin
tài chính công b hay là s minh bch ca thông tin đc trình bày trên các báo cáo
tài chính công b bi các công ty niêm yt.
Có nhiu khái nim v s minh bch đc đa ra bi các t chc ngh
nghip cng nh trong nghiên cu, có th nêu mt vài khái nim ph bin nh sau:
Theo t chc S&P (Standard & Poors), s minh bch là công b kp thi và
đy đ ca vic điu hành, hot đng và tài chính ca công ty cng nh các thông l
qun tr công ty liên quan đn quyn s hu, hi đng qun tr, c cu qun lý và
quy trình qun lý.
Theo nghiên cu thc nghim ca Trung Quc, Robert W. McGee, Xiaoli
Yuan (2008), tính minh bch là mt thành phn rt quan trng ca báo cáo tài
chính. Các công ty phi công b bt c điu gì mà có th nh hng đn quyt đnh

đu t ca mt nhƠ đu t vƠ không có bt c thông tin quan trng nào có th đc
che du”. Trong nghiên cu còn đ cp ti mt khía cnh khác ca tính minh bch
chính là tính kp thi. Vic tit l thông tin ắsm còn hn mun”cho dù mt s
thông tin đó cn phi kim chng. Chng hn nh các công ty phát hƠnh báo cáo tài
12

chính hƠng nm ca h vào ngày 01 tháng 01 là rt kp thi, nhng có mt xác sut
nht đnh rng mt s các thông tin trong báo cáo đó không phi là hoàn chnh hoc
hoàn toàn chính xác so vi vic nu công ty đƣ dƠnh nhiu thi gian chun b các
báo cáo và phát hành mt vài tun hoc vƠi tháng sau đó vn trong thi gian quy
đnh.
Theo nghiên cu ca Robert M.Bushman, Piotroski và Smith (2001), xem
xét s minh bch trên góc đ công ty: ắMinh bch công ty đc đnh ngha nh lƠ
s sn có ph bin ca các thông tin thích hp vƠ đáng tin cy v công vic thc
hin đnh k, nhng v th tƠi chính, các c hi đu t, qun tr, giá tr và nhng ri
ro ca các giao dch công khai.
Theo Barth và Schipper (2008), s minh bch là mt đc tính đc mong đi
ca báo cáo tƠi chính, đc đnh ngha lƠ phm vi mà các báo cáo tài chính cho thy
các giá tr kinh t ngm đnh ca t chc theo cách sn sàng cho s hiu bit ca
nhng ngi s dng các báo cáo này.
Theo Kulzick (2004), Blanchet (2002) và Prickett (2002), nghiên cu s
minh bch trên quan đim ca ngi s dng thông tin, theo h minh bch ca
thông tin bao gm:
- S chính xác: thông tin phn ánh chính xác d liu tng hp t s kin phát
sinh.
- S nht quán: thông tin đc trình bƠy có th so sánh đc vƠ lƠ kt qu ca
nhng phng pháp đc áp dng đng nht.
- S thích hp: kh nng thông tin to ra các quyt đnh khác bit, giúp ngi s
dng d đoán kt qu trong quá kh, hin ti vƠ tng lai hoc giúp xác nhn
vƠ hiu chnh các mong đi.

- S đy đ: thông tin phn ánh đy đ các s kin phát sinh vƠ các đi tng có
liên quan.
- S rõ rƠng: thông tin truyn đt đc thông đip vƠ d hiu.
- S kp thi: thông tin có sn cho ngi s dng trc khi thông tin gim kh
nng nh hng đn các quyt đnh.
- S thun tin: thông tin đc thu thp vƠ tng hp d dƠng.
13

Tóm ti: T nhng nghiên cu đƣ đ cp  trên, chúng tôi thy rng các đc
đim ca minh bch thông tin tài chính có th xem là s sn có ca các thông tin tài
chính cho ngi s dng và gia ngi cung cp thông tin vƠ ngi s dng thông
tin không tn ti s bt cân xng v thông tin.
1.1.2.2 VaiătròăcaăsăminhăbchăthôngătinătƠiăchính
Vic công b thông tin tài chính minh bch cho ngi s dng thông tin tài
chính lƠ các nhƠ đu t s góp phn gim thiu ri ro do ắthông tin bt cân xng”
bi vì trong nn kinh t mà ngun vn ch yu huy đng qua th trng vn thì vai
trò ca nhƠ đu t đc bit đc quan tâm. Khi có thông tin tài chính minh bch các
nhƠ đu t sn lòng chp nhn mc li tc k vng thp hn, qua đó lƠm gim chi
phí vn cho doanh nghip.
S minh bch thông tin tài chính ca doanh nghip s lƠ c s quan trng đ
phát trin bn vng, lƠm gia tng giá tr ca các doanh nghip nói chung. Mun
phát trin mnh và bn vng, doanh nghip cng nh các t chc ngơn hƠng đu
cn phi đ cao tính minh bch.
S minh bch thông tin tài chính có vai trò quan trng khi xem xét trên nhiu
góc đ khác nhau nh: các công ty công b thông tin tƠi chính, ngi s dng thông
tin tài chính và th trng tƠi chính nhng quan trng hn lƠ th trng vn. Các
nghiên cu minh ha cho các lp lun trên đc nêu di đơy:
- Theo nghiên cu ca t chc Standard & Poor, vai trò ca minh bch thông
tin cng lƠ vai trò ca vic công b thông tin trong vic gim thông tin bt
cân xng gia các c đông ni b và các c đông thiu s, ch n hay các

bên liên quan khác. Minh bch trong qun tr công ty bao gm vic công b
thông tin có Ủ ngha vƠ kp thi, đy đ v hi đng qun tr, quá trình qun
lý công ty.
- Theo OECD (1999), công khai và minh bch thông tin tài chính là mt phn
quan trng ca khuôn mu qun tr công ty vƠ đc coi là mt chng ch
quan trng ca cht lng qun tr công ty. Thc t, theo nghiên cu ca
Beeks và Brown (2005) cho rng các công ty có cht lng qun tr công ty
cao hn thì s công b thông tin nhiu hn. Tính d hiu, tính thích hp,
minh bch, đáng tin cy, kp thi và công b đy đ thông tin các kt qu
14

hot đng kinh t, cu trúc, quy trình đc s dng trong các t chc
scungcpchocác bên liên quanmt cái nhìnđúng s tht vàcôngbngv công
tyvàcht lngcacác tiêu chunqun tr doanh nghipđang áp dng. C ch
công b và minh bch đc thit lp đ bo v quyn li ca các c đông
thiu s, các ch n và nhng ngi ngoài công ty ra quyt đnh mà h là
ngi không có bit nhiu v công ty ch da trên các thông tin mà công
ty công b.
- Theo Pankaj Madhani (2007), minh bch là công b kp thi vƠ đy đ thông
tin v hot đng và tài chính ca công ty và thông l qun tr doanh nghip
liên quan đn vn ch s hu, c cu qun lý và quy trình ca nó. Minh bch
là mt yu t quan trng nh hng đn sc hp dn ca công ty đi vi các
nhƠ đu t vƠ lƠ mt yu t quan trng ca qun tr doanh nghip. Mc đ
minh bch ph thuc vào s sn sàng và kh nng qun lỦ đ khc phc bt
k s khác bit thông tin vi nhng ngi tham gia th trng. Trong thi
đi ca nn kinh t thông tin, minh bch trong báo cáo tài chính là rt quan
trng. Các công ty không đt tiêu chun v minh bch thông tin thì s có
nguy c thit hi đáng k trong s tín nhim qun lỦ. Trong trng hp xu
nht, các công ty có th phi đi mt vi mt s xói mòn nim tin c đông,
vn hóa th trng tín dng b thit hi và tính thanh khon th trng. Vic

t nguyn công b thông tin và các báo cáo tài chính minh bch s giúp cho
vic xây dng li th cnh tranh bn vng lâu dài ca các công ty niêm yt.
Nhăvy: Minh bch thông tin là mt trong nhng nhân t quan trng nht
giúp th trng chng khoán phát trin. Vi t cách lƠ mt ngi ch s hu ca
doanh nghip, c đông ca công ty hoƠn toƠn đc quyn bit rõ tình trng doanh
nghip ca mình. Khi các doanh nghip nƠy đƣ đc niêm yt trên sàn giao dch
chng khoán thì câu chuyn minh bch thông tin doanh nghip không ch dng li 
nhng ngi ch s hu mà còn là chuyn ca nhng nhƠ đu t. Doanh nghip
niêm yt phi có trách nhim công b thông tin mt cách rõ ràng minh bch theo
đúng pháp lut đ cho các nhƠ đu t có nhng quyt đnh đúng đn.