B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
NGUYN TH THU LINH
LUN VN THC S KINH T
TP. H Chí Minh - Nm 2012
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
NGUYN TH THU LINH
Chuyên ngành : Tài chính – Ngân hàng
Mã S : 60340201
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC :
TS. HOÀNG CÔNG GIA KHÁNH
TP. H Chí Minh – Nm 2012
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan lun vn này là công trình nghiên cu ca riêng tôi,
cha công b ti bt k ni nào. Mi s liu s dng trong lun vn này là
nhng thông tin xác thc.
Tôi xin chu trách nhim v li cam đoan ca mình.
Tác gi lun vn
Nguyn Th Thu Linh
MC LC
LI CAM OAN
MC LC
DANH MC T VIT TT
DANH MC CÁC BNG BIU, BIU VÀ S
PHN M U
1. Lý do chn đ tài
2. Mc đích ca đ tài
3. i tng và phm vi nghiên cu ca lun vn
4. Phng pháp nghiên cu
5. Kt cu ca lun vn
CHNG 1 :
C S LÝ LUN V RI RO TÍN DNG 1
1.1 Khái nim và phân loi ri ro tín dng : 1
1.1.1 Khái nim : 1
1.1.2 Phân loi ri ro tín dng : 2
1.2 c đim ri ro tín dng đi vi Ngân hàng Phát trin Vit Nam : 3
1.3 Nguyên nhân ri ro tín dng : 5
1.4 Qun tr ri ro tín dng: 6
1.4.1 Khái nim qun tr ri ro tín dng : 6
1.4.2 Quy trình qun tr ri ro tín dng : 7
1.4.2.1 Nhn dng ri ro tín dng : 7
1.4.2.2. Phân tích ri ro tín dng : 7
1.4.2.3. o lng ri ro tín dng : 8
1.4.2.4. Kim soát và phòng nga ri ro tín dng : 8
1.4.2.5. Tài tr ri ro tín dng : 8
1.4.3 o lng ri ro tín dng : 9
1.4.3.1 Mô hình đnh tính – mô hình 6C : 9
1.4.3.2 T l n quá hn : 10
1.4.3.3 T l tng d n có n quá hn : 10
1.4.3.4 T l n xu : 11
1.5 Kinh nghim quc t trong qun tr ri ro tín dng : 13
1.5.1 Các khuyn ngh ca y ban Basel v qun tr ri ro tín dng : 13
1.5.1.1 Xây dng môi trng qun tr ri ro tín dng phù hp : 13
1.5.1.2 iu hành thc hin cp tín dng đúng và chun xác : 13
1.5.1.3 Duy trì quá trình qun lý, đo lng và giám sát tt hot đng
tín dng : 14
1.5.1.4 m bo kim soát đy đ đi vi ri ro tín dng : 14
1.5.1.5 Nâng cao vai trò ca c quan giám sát : 15
1.5.2 Kinh nghim qun tr ri ro tín dng ti ngân hàng mt s nc trên
th gii: 15
1.5.2.1 Kinh nghim t Ngân hàng Phát trin Nht Bn (DBJ): 15
1.5.2.2 Kinh nghim t Ngân hàng Phát trin Trung Quc (CDB) :. 16
KT LUN CHNG 1 : 17
CHNG 2 :
THC TRNG HOT NG RI RO TÍN DNG TI
NGÂN HÀNG PHÁT TRIN VIT NAM 18
2.1 Tng quan v Ngân hàng Phát trin Vit Nam 18
2.1.1 Vài nét v s ra đi và đc đim ca Ngân hàng Phát trin Vit Nam
: 18
2.1.2 Nhng kt qu đt đc ca Ngân hàng Phát trin Vit Nam trong
thi gian qua 19
2.2 Phân tích thc trng ri ro tín dng ti Ngân hàng Phát trin Vit Nam: 22
2.2.1 Phân tích thc trng hot đng tín dng : 22
2.2.2 Phân tích thc trng ri ro tín dng : 31
2.2.2.1 Tình hình n quá hn : 31
2.2.2.2 Nhng tn ti trong vic phòng nga và hn ch ri ro tín dng
ti NHPT Vit Nam : 34
2.2.3 Nguyên nhân ri ro tín dng : 47
KT LUN CHNG 2 : 50
CHNG 3 : MT S GII PHÁP HN CH RI RO TÍN DNG VÀ
NÂNG CAO HIU QU QUN TR RI RO TÍN DNG TI NGÂN
HÀNG PHÁT TRIN VIT NAM 52
3.1 Chin lc phát trin ca Ngân hàng Phát trin Vit Nam đn nm 2015,
tm nhìn đn nm 2020 : 52
3.1.1 nh hng chung : 52
3.1.2 Mc tiêu phát trin : 53
3.1.2.1 Mc tiêu chung : 53
3.1.2.2 D kin nhu cu vn : 54
3.1.2.3 Mt s ch tiêu c th v vn và tín dng : 55
3.2 Các gii pháp hn ch ri ro tín dng và nâng cao hiu qu qun tr ri ro
tín dng ti Ngân hàng Phát trin Vit Nam : 56
3.2.1 Hoàn thin b máy qun lý ri ro tín dng : 56
3.2.2 Hoàn thin quy trình tín dng : 56
3.2.3 Nâng cao cht lng công tác thm đnh : 56
3.2.4 Tng cng công tác kim tra. giám sát, qun lý n vay : 58
3.2.5 Xây dng và hoàn thin h thng xp hng tín dng ni b : 59
3.2.6 Thc hin tt chính sách khách hàng : 59
3.2.7 Hoàn thin và nâng cao cht lng công tác kim tra, kim soát ni
b : 60
3.2.8 Xây dng và hoàn thin h thng thông tin tín dng : 62
3.2.9 Tng cng hiu qu qun lý và x lý n có vn đ : 63
3.2.10 Nhanh chóng trin khai công tác thanh toán quc t : 63
3.2.11 Tng cng công tác phân cp cho Chi nhánh NHPT trong vic
thm đnh, quyt đnh cho vay : 64
3.2.12 Nâng cao cht lng ngun nhân lc : 65
3.3 Mt s kin ngh đi vi Chính ph và các c quan ban ngành có liên
quan: 66
KT LUN CHNG 3 : 68
KT LUN 69
TÀI LIU THAM KHO
PH LC
DANH MC T VIT TT
1. BTV Bo đm tin vay
2. CBTD Cán b tín dng
3. HTD Hp đng tín dng
4. HSC Hi S Chính
5. NHNN Ngân hàng Nhà nc
6. NHPT Ngân hàng Phát trin
7. NHTM Ngân hàng thng mi
8. SGD S giao dch
9. TCTD T chc tín dng
10. TDP Tín dng đa phng
11. TDT Tín dng đu t
12. TDXK Tín dng xut khu
13. TDTW Tín dng Trung ng
14. TSHTTVV Tài sn hình thành t vn vay
15. USD ô la M
16. XLRR X lý ri ro
DANH MC CÁC BNG BIU, BIU VÀ
S
Danh mc bng biu :
Bng 2.1 :
S liu d n tín dng t nm 2007 đn 2011
Bng 2.2 : Doanh s cho vay TDT và t l hoàn thành k hoch Th
tng Chính ph giao hàng nm
Bng 2.3 : S liu d n theo ngành cho vay TDT đn 31/12/2011
Bng 2.4 : Doanh s cho vay TDXK và t l d n bình quân hoàn
thành k hoch Th tng Chính ph giao hàng nm
Bng 2.5 : N quá hn
Bng 2.6 : Bng tng hp phân loi n đn 31/12/2011
Bng 3.1 : D kin tng trng vn giai đon 2011-2015
Bng 3.2 : Mt s ch tiêu c th v vn và tín dng
Danh mc biu đ :
Biu đ 2.1 : Doanh s cho vay theo c cu mt hàng
Biu đ 2.2 : Doanh s cho vay theo loi hình doanh nghip
Biu đ 2.3 : Doanh s cho vay theo th trng xut khu ch yu
Danh mc S đ :
S đ 2.1 : B máy t chc qun lý ri ro tín dng
S đ 2.2 : S đ qun lý n có vn đ
PHN M U
1. Lý do chn đ tài :
i vi bt k ngân hàng nào dù là ngân hàng thng mi hay ngân
hàng chính sách, vi hot đng kinh doanh li nhun hay không vì mc đích
li nhun, cng đu chu nh hng ca nhng ri ro trong đó có ri ro tín
dng, ri ro tín dng là mt trong nhng loi ri ro lâu đi và quan trng nht
mà các ngân hàng cng nh các t chc tài chính trung gian khác phi đi
mt. Ri ro tín dng là không th tránh khi, có th đ phòng, hn ch, ch
không th loi tr. Do vy, ngày nay vic tìm ra các gii pháp nhm hn ch
ri ro tín dng luôn tr thành vn đ mang tính sng còn, là mi quan tâm
hàng đu ca bt k Ngân hàng nào.
Ngân hàng Phát trin Vit Nam đc thành lp trên c s t chc li
Qu h tr phát trin đ thc hin chính sách tín dng đu t và tín dng xut
khu ca Nhà nc theo Quyt đnh ca Th tng s 108/2006/Q – TTg
ngày 19/5/2006.
Ngân hàng phát trin Vit Nam hot đng không vì mc đích li nhun,
t l d tr bt buc bng 0%; không phi tham gia bo him tin gi; đc
Chính ph đm bo kh nng thanh toán, đc min np thu và các khon
np ngân sách Nhà nc theo quy đnh ca pháp lut.
Vi vai trò là công c ca Chính Ph trong h tr đu t phát trin và
thúc đy xut khu nhm thc hin mc tiêu phát trin kinh t xã hi ca đt
nc. Trong nhng nm qua Ngân hàng phát trin Vit Nam đã đóng góp tích
cc vào trin khai các d án phát trin kinh t thuc các lnh vc thy đin, c
khí, đóng tàu, giao thông, ch bin nông, lâm, thy sn, tng nng lc cho
mt s ngành hàng xut khu… đng thi cng khng đnh tín dng đu t
phát trin ca Nhà nc là công c quan trng ca Chính ph trong ch đo,
điu hành và trin khai các d án ln, các chng trình trng đim, góp phn
chuyn dch c cu kinh t, xoá đói gim nghèo.
Mc dù Ngân hàng phát trin đã có nhiu đóng góp tích cc trong vic
thc hin nhim v đc Chính ph giao, nhng thc t cho thy s h tr
ca Nhà nc còn ln, còn ph thuc vào c ch chính sách, trong đu t có
hin tng dàn tri; cht lng tín dng thp và ri ro cao. ng thi vi mc
đích khuyn khích đu t, nâng cao hiu qu xã hi nên các d án vay vn tín
dng ca Nhà nc đc hng nhiu u đãi nh: lãi sut thp, thi gian vay
vn dài, t l th chp cm c tài sn thp, ch yu là tài sn hình thành t
vn vay, do đó, hot đng cho vay cha đng nhiu yu t ri ro.
Trong thi gian qua, t l n quá hn ti Ngân hàng Phát trin Vit Nam
ngày mt cao, ri ro tín dng cha đc kim soát cht ch và có xu hng
ngày mt gia tng. Cn phi gim thiu các thit hi phát sinh ri ro tín dng
và phi kim soát ri ro tín dng mt các bài bn và có hiu qu.
Xut phát t thc t trên, tôi chn đ tài nghiên cu là: Phân tích thc
trng ri ro tín dng ti Ngân hàng phát trin Vit Nam.
2. Mc đích ca đ tài.
- H thng hoá nguyên lý v ri ro tín dng, qun tr ri ro tín dng và
xây dng h thng các ch tiêu đ đo lng, đánh giá ri ro tín dng trong
hot đng tín dng Ngân hàng.
- Nhn din, đo lng, đánh giá ri ro tín dng và qun tr ri ro tín
dng.
- xut h thng các gii pháp nhm hn ch ri ro tín dng và nâng
cao hiu qu hot đng qun tr ri ro tín dng.
3. i tng và phm vi nghiên cu ca lun vn
- i tng nghiên cu : ri ro tín dng đu t và tín dng xut khu ti
Ngân hàng Phát trin Vit Nam.
- Phm vi nghiên cu:
+ V không gian : hot đng ri ro tín dng đu t và tín dng xut khu
ti Ngân hàng Phát trin Vit Nam.
+ V thi gian : t nm 2007 đn nm 2011
4. Phng pháp nghiên cu :
S dng phng pháp nghiên cu đnh tính bng cách thu thp, thng
kê, so sánh và phân tích s liu.
5. Kt cu ca lun vn
Ngoài phn m đu, kt lun và danh mc tài liu tham kho, lun vn
gm nhng ni dung chính sau:
Chng 1: C s lý lun v ri ro tín dng.
Chng 2: Thc trng hot đng tín dng và ri ro tín dng ti Ngân
hàng Phát trin Vit Nam.
Chng 3:
Mt s gii pháp hn ch ri ro tín dng và nâng cao hiu
qu qun tr ri ro tín dng ti Ngân hàng Phát trin Vit Nam.
1
CHNG 1
C S LÝ LUN V RI RO TÍN DNG
1.1 Khái nim và phân loi ri ro tín dng
1.1.1 Khái nim: có nhiu đnh ngha khác nhau v ri ro tín dng :
Theo quyt đnh s 493/2005/Q-NHNN ngày 22/4/2005 ca Thng
đc Ngân hàng Nhà nc v phân loi n, trích lp và s dng d phòng đ
x lý ri ro tín dng trong hot đng ngân hàng ca t chc tín dng, đnh
ngha : “Ri ro tín dng là kh nng xy ra tn tht trong hot đng ngân hàng
ca TCTD do khách hàng không thc hin hoc không có kh nng thc hin
ngha v ca mình theo cam kt”
Trong tài liu Financial Institutions Management - A Modern
Perspective, A Saunder và H.Lange đnh ngha : “Ri ro tín dng là khon l
tim tàng khi ngân hàng cp tín dng cho mt khách hàng, ngha là kh nng
các lung thu nhp d tính mang li t khon cho vay ca ngân hàng không
th đc thc hin đy đ v c s lng và thi hn”.
Còn theo Henie Van Greuning và Sonja Brajovic Bratanovic: Ri ro
tín dng đc đnh ngha là nguy c mà ngi đi vay không th chi tr tin lãi
hoc hoàn tr vn gc so vi thi hn đã n đnh trong hp đng tín dng, đây
là thuc tính vn có ca hot đng ngân hàng. Ri ro tín dng tc là vic chi
tr b trì hoãn, hoc ti t hn là không chi tr đc toàn b. iu này gây ra
s c đi vi dòng chu chuyn tin t và nh hng ti kh nng thanh khon
ca ngân hàng.
Theo Timothy W.Koch: Mt khi ngân hàng nm gi tài sn sinh li, ri
ro xy ra khi khách hàng sai hn – có ngha là khách hàng không thanh toán
vn gc và lãi theo tha thun. Ri ro ro tín dng là s thay đi tim n ca
2
thu nhp thun và th giá ca vn xut phát t vic khách hàng không thanh
toán hay thanh toán tr hn.
Theo tác gi, ri ro tín dng là ngi đi vay sai hn trong vic thc hin
tr n theo hp đng tín dng, gây tn tht cho ngân hàng.
1.1.2 Phân loi ri ro tín dng:
+ Ri ro giao dch : là mt hình thc ca ri ro tín dng mà nguyên
nhân phát sinh là do nhng hn ch trong quá trình giao dch và xét duyt cho
vay, đánh giá khách hàng. Ri ro giao dch có 3 b phn chính là :
. Ri ro la chn : là ri ro có liên quan đn quá trình đánh giá và
phân tích tín dng, khi ngân hàng la chn nhng phng án vay vn có hiu
qu đ ra quyt đnh cho vay;
. Ri ro bo đm : ri ro phát sinh t các tiêu chun đm bo
nh các điu khon trong hp đng cho vay, các loi tài sn đm bo, ch th
đm bo, cách thc đm bo và mc cho vay trên tr giá ca tài sn đm bo;
Ri ro
tín dng
Ri ro
giao dch
Ri ro
danh mc
Ri ro
la chn
Ri ro
bo đm
Ri ro
nghip v
Ri ro
ni ti
Ri ro
tp trung
3
. Ri ro nghip v : ri ro liên quan đn công tác qun lý khon
vay và hot đng cho vay, bao gm c vic s dng h thng xp hng ri ro
và k thut x lý các khon vay có vn đ.
+ Ri ro danh mc : là mt hình thc ca ri ro tín dng mà nguyên
nhân phát sinh là do nhng hn ch trong qun lý danh mc cho vay ca ngân
hàng, đc phân chia thành 2 loi :
. Ri ro ni ti : xut phát t các yu t, các đc đim riêng có
mang tính riêng bit bên trong ca mi ch th đi vay hoc ngành, lnh vc
kinh t. Nó xut phát t đc đim hot đng hoc đc đim s dng vn ca
khách hàng vay vn.
. Ri ro tp trung : là trng hp ngân hàng tp trung vn cho vay
quá nhiu đi vi mt s khách hàng, cho vay quá nhiu doanh nghip hot
đng trong cùng mt ngành, lnh vc kinh t; hoc trong cùng mt vùng đa lý
nht đnh; hoc cùng mt loi hình cho vay có ri ro cao.
1.2 c đim ri ro tín dng đi vi Ngân hàng Phát trin Vit Nam :
Ngân hàng Phát trin Vit Nam là mt t chc tài chính, hot đng
không vì mc đích li nhun, là công c ca chính ph thc hin chính sách
tín dng đu t và tín dng xut khu ca Nhà nc.
Vi đc thù là mt ngân hàng chính sách thuc s hu ca Nhà nc,
NHPT chu nhiu s can thip trong điu hành hot đng, đc bit là cho vay
theo ch đnh ca Chính ph. Vic cho vay theo ch đnh ca Chính ph s
làm cho ngân hàng ny sinh tâm lý li, trông ch vào ý kin ch đo ca
Chính ph, thiu s ch đng trong quyt đnh cp tín dng, đng thi ngân
hàng cng không có đng c qun lý tín dng mt cách tt nht. Bên cnh đó,
ngân hàng cng không có đ nhng thông tin cn thit v khách hàng, v d
án vay vn nên không th thm đnh chính xác đc các khon cp tín dng
ca mình. i vi các khách hàng vay vn, đc s bo lãnh ca Chính ph
4
nên cng có tâm lý li, dn đn chây trong vic tr n vay. T đó, nh
hng đn cht lng tín dng và nguy c ri ro tín dng s xut hin.
i tng vay vn ca NHPT rt hn hp, nên kh nng đa dng hoá
danh mc tín dng rt hn ch. ng thi, các đi tng vay vn tp trung
mt s lnh vc nht đnh và tài tr các đa bàn có điu kin kinh t khó
khn hoc đc bit khó khn, thi hn vay vn dài do đó s gp nhiu ri ro.
Theo Ngh đnh 151/2006/N-CP, ngày 20/12/2006, lãi sut cho vay
ti NHPT là là sut u đãi tín dng Nhà nc, đc B Tài chính công b ti
đa hai ln/nm. i vi cho vay đu t, lãi sut cho vay bng lãi sut trái
phiu Chính ph k hn 5 nm cng 0,5%/nm và đc xác đnh ti thi đim
ký hp đng tín dng ln đu tiên và không thay đi cho c thi hn vay vn.
Vi lãi sut u đãi nh vy s to nên s chênh lch v lãi sut cho các đi
tng vay vn, nh hng đn s công bng ca th trng vn, đng thi
làm ny sinh các vn đ tiêu cc trong quá trình xem xét khon vay. Bên cnh
đó, vi lãi sut cho vay thp hn lãi sut cho vay ca các Ngân hàng thng
mi, s to cho khách hàng chim dng vn, tr n cho NHTM vi lãi sut
cao trc.
Theo Ngh đnh 151/2006/N-CP quy đnh “Các ch đu t khi vay
vn hoc đc bo lãnh đc dùng tài sn hình thành t vn vay đ bo đm
tin vay và bo lãnh. Trng hp tài sn hình thành t vn vay không đ điu
kin bo đm tin vay và bo lãnh, ch đu t phi s dng tài sn hp pháp
khác đ bo đm tin vay và bo lãnh vi giá tr ti thiu bng 15% tng mc
vn vay và bo lãnh”, so vi mc cho vay ti NHTM ch ti đa bng 70% giá
tr tài sn th chp, thì mc bo đm ti NHPT là rt thp, hn na, giá tr tài
sn hình thành t vn vay cha hình thành, còn nm tng lai thng có
tính thanh khon thp.
5
1.3 Nguyên nhân ri ro tín dng :
Nguyên nhân khách quan :
- Do tình hình kinh t, chính tr, xã hi trong và ngoài nc không n
đnh, khng hong, lm phát hoc suy thoái kinh t…s khin cho các doanh
nghip vay vn lâm vào tình trng khó khn tài chính không th khc phc
đc, dn đn phá sn dù có thin chí nhng doanh nghip vn không th tr
đc n cho ngân hàng.
- Thiên tai, ho hon, dch bnh, đch ho…
- Do s thay đi ca các chính sách qun lý kinh t, điu chnh quy
hoch vùng, ngành, do hành lang pháp lý cha phù hp.
- Môi trng pháp lý không đng b, đy đ, thng nht, lng lo
trong công tác qun lý v mô.
- Do bin đng th trng trong và ngoài nc, quan h cung cu
hàng hoá thay đi…
Nguyên nhân t phía khách hàng vay :
- Kh nng t ch tài chính kém.
- Nng lc điu hành yu, h thng qun tr kinh doanh không hiu
qu, trình đ qun lý ca khách hàng yu kém dn đn vic s dng vn vay
kém hiu qu hoc tht thoát, nh hng đn kh nng tr n.
- Thiu thin chí trong vic tr n vay ngân hàng.
Nguyên nhân t phía ngân hàng :
- Cán b ngân hàng không chp hành nghiêm túc ch đ tín dng và
các điu kin cho vay.
- Chính sách và quy trình cho vay cha cht ch, cha có quy trình
qun lý ri ro hiu qu, cha chú trng đn phân tích khách hàng, xp loi ri
ro tín dng đ tính toán điu kin vay và kh nng tr n. i vi cho vay
6
doanh nghip nh, quyt đnh cho vay ca ngân hàng ch yu da trên kinh
nghim, cha áp dng công c chm đim tín dng.
- Nng lc d báo, phân tích và thm đnh tín dng, phát hin và x
lý khon vay có vn đ ca cán b tín dng còn rt yu, nht là đi vi các
ngành đòi hi hiu bit chuyên môn cao dn đn sai lm trong quyt đnh cho
vay. Thiu kim tra kim soát sau khi cho vay dn đn khách hàng s dng
vn sai mc đích nhng ngân hàng không ngn chn kp thi.
- Thiu thông tin v khách hàng hay thiu thông tin tín dng tin cy,
kp thi, chính xác đ xem xét, phân tích trc khi cp tín dng.
- Nng lc và phm cht đo đc ca mt s cán b tín dng cha đ
tm và vn đ s dng, đãi ng cán b ngân hàng cha tho đáng cng là
nguyên nhân dn đn ri ro tín dng cho ngân hàng.
1.4 Qun tr ri ro tín dng:
1.4.1 Khái nim qun tr ri ro tín dng :
Cho đn nay, cha có khái nim thng nht v qun tr ri ro. Có nhiu
trng phái nghiên cu v ri ro, đa ra nhng khái nim v qun tr ri ro rt
khác nhau. Tuy nhiên quan đim ca trng phái mi đc nhiu ngi tán
đng hn c. Qun tr ri ro là quá trình tip cn ri ro mt cách khoa hc,
toàn din và có h thng nhm nhn dng, kim soát, phòng nga và gim
thiu nhng tn tht, mt mát, nhng nh hng bt li ca ri ro.
T khái nim ri ro tín dng trên và qun tr ri ro, tác gi đa ra khái
nim v qun tr ri ro tín dng nh sau : Qun tr ri ro tín dng là quá trình
tip cn ri ro tín dng mt cách khoa hc, toàn din và có h thng nhm
nhn dng, kim soát, phòng nga và gim thiu nhng tn tht do khách
hàng sai hn, không tr đc n ngân hàng.
Qun tr ri ro bao gm các bc : nhn dng ri ro, phân tích ri ro, đo
lng ri ro, kim soát, phòng nga ri ro và tài tr ri ro.
7
1.4.2 Quy trình qun tr ri ro tín dng :
1.4.2.1 Nhn dng ri ro tín dng :
Khi thc hin giao dch tín dng, t lúc gii ngân đn khi thu hi vn
v c gc và lãi, ngân hàng không bit chc đc giao dch đó có hoàn thành
hay không. Do đó ri ro tín dng th hin kh nng hay xác sut hoàn thành
giao dch tín dng đó. Có th nói tt c các hình thc cp tín dng ca ngân
hàng bao gm cho vay ngn hn, cho vay trung hn, cho vay dài hn, cho thuê
tài chính, chit khu chng t có giá, tài tr xut nhp khu tài tr d án, bao
thanh toán và bo lãnh ngân hàng đu cha đng ri ro tín dng. Lúc quyt
đnh cp tín dng, ngân hàng cha bit chc đc kh nng có thu hi đc
khon tín dng y hay không đn gin là vì lúc đó vic thu hi khon tín dng
cha xy ra.
Mt s phng pháp nhn dng ri ro tín dng :
- S dng bng lit kê (check-list) và bin th.
- Phân tích báo cáo tài chính.
- S dng lu đ (Flow-Chart).
- Giao tip trong ni b t chc.
- Giao tip vi các t chc chuyên nghip.
- Phân tích hp đng.
- Nghiên cu s liu tn tht quá kh.
- Phân tích him ha (Hazard Analysis).
1.4.2.2. Phân tích ri ro tín dng :
Phân tích ri ro tín dng là phi xác đnh đc nhng nguyên nhân
gây ra ri ro. ây là mt công vic phc tp, bi mi ri ro không ch do mt
nguyên nhân duy nht gây ra mà thng do nhiu nguyên nhân gây ra.
8
Trên c s tìm ra các nguyên nhân, nhà qun tr s tìm ra bin pháp
hu hiu đ phòng nga ri ro và tác đng đn các nguyên nhân thay đi
chúng.
1.4.2.3. o lng ri ro tín dng :
Là vic thu thp s liu và phân tích, đánh giá. T kt qu thu đc,
nhà qun tr lp ma trn đo lng ri ro.
đánh giá mc đ quan trng ca ri ro tin dng đi vi ngân hàng
ngi ta s dng c 2 tiêu chí : tn sut xut hin ca ri ro và biên đ ca ri
ro- mc đ nghiêm trng ca tn tht. Trong đó tiêu chí th 2 đóng vai trò
quyt đnh. Hin nay trên thc t có 3 phng pháp đnh lng c bn là :
- Phng pháp thng kê
- Phng pháp kinh nghim
- Phng pháp tính toán - phân tích
1.4.2.4. Kim soát và phòng nga ri ro tín dng :
Kim soát ri ro là vic s dng các bin pháp k thut, công c,
chin lc, các chng trình hot đng đ ngn nga, né tránh hoc gim
thiu nhng tn tht, nhng nh hng không mong đi có th xy ra vi
ngân hàng.
Các bin pháp kim soát ri ro nh : né tránh ri ro, ngn nga tn
tht, gim thiu tn tht, chuyn giao ri ro, đa dng ri ro, qun tr thông
tin…
1.4.2.5. Tài tr ri ro tín dng :
Khi ri ro xy ra, trc ht cn theo dõi, xác đnh chính xác nhng
tn tht và sau đó cn có nhng bin pháp tài tr ri ro thích hp.
Cn tng cng công tác trích lp d phòng ri ro, x lý tài sn đm
bo, mua bo him tin vay, bán n…
9
1.4.3 o lng ri ro tín dng :
1.4.3.1 Mô hình đnh tính – mô hình 6C :
- Mô hình đnh tính đ phân tích đánh giá mc đ ri ro tín dng
ca khách hàng, mô hình 6C là mô hình đn gin nht.
- Câu tr li trc ht là : Ngi vay có thin chí tr n khi khon
vay đn hn hay không? iu này liên quan đn vic nghiên cu chi tit tiêu
chí 6C ca ngi xin vay. Tt c các tiêu chí này phi đc đánh giá tt, thì
khon vay mi đc xem là kh thi :
- T cách ngi vay (Character) : Cán b tín dng (CBTD) phi
chc chn tin rng ngi xin vay có mc đích tín dng rõ ràng và có thin chí
nghiêm chnh tr n khi đn hn. Tóm li, tinh thn trách nhim, tính trung
thc, mc đích rõ ràng và thin chí tr n ca ngi vay gi chung là “t cách
ngi vay”.
- Nng lc pháp lý ca ngi vay (Capacity) : Ngi vay phi có
nng lc pháp lut, nng lc hành vi dân s nu là cá nhân; Nu là t chc thì
phi đc thành lp hp pháp và phi có đi din hp pháp cho doanh nghip.
- Thu nhp ca ngi vay (Cash) : Tiêu chí thu nhp ca ngi vay
tp trung vào câu hi : Ngi vay có kh nng đ to ra tin đ tr n? CBTD
phi xác đnh đc ngun tr n ca ngi vay.
- Bo đm tin vay (Collateral) : là ngun thu th hai có th tr n
vay cho ngân hàng.
- Các điu kin (Conditions): CBTD cn phi bit đc xu hng
hin hành v công vic kinh doanh và ngành ngh ca ngi vay, cng nh
khi điu kin kinh t thay đi s có nh hng nh th nào đn khon tín
dng.
10
- Kh nng kim soát khon vay (Control): đánh giá nhng nh
hng đn khon vay do s thay đi trong lut pháp, quy ch hot đng và
kh nng đáp ng các tiêu chun ca ngân hàng.
Hn ch ca mô hình này là nó ph thuc vào mc đ chính xác ca
ngun thông tin thu thp, kh nng d báo cng nh trình đ phân tích, đánh
giá ca CBTD.
1.4.3.2 T l n quá hn :
N quá hn là khon n mà mt phn hoc toàn b n gc và /hoc lãi
đã quá hn.
T l n quá hn phn ánh s d gc và lãi đã quá hn mà cha thu hi
đc.
S d n quá hn
T l n quá hn = x 100%
Tng d n
N quá hn cho bit, c trên 100 đng d n hin hành có bao nhiêu
đng đã quá hn, đây là ch tiêu c bn cho bit cht lng hot đng tín dng
ca ngân hàng. T l n quá hn cao chng t cht lng tín dng thp và
ngc li t l n quá hn thp chng t cht lng tín dng cao.
T l n quá hn ch phn ánh nhng s d n thc s đã quá hn mà
không phn ánh toàn b quy mô d n có nguy c quá hn. khc phc
nhc đim này, ngi ta s dng ch tiêu “t l tng d n có n quá hn”
1.4.3.3 T l tng d n có n quá hn :
Tng d n có n quá hn
T l tng d n có n quá hn = x 100%
Tng d n
11
Ch tiêu này phn ánh toàn b d n ca mt khách hàng (k c đn
hn và cha đn hn) k t khi xut hin món n quá hn đu tiên, nên nó
phn ánh chính xác hn mc đ ri ro (cht lng) tín dng ca ngân hàng.
N quá hn đc phân theo mt s tiêu chí khác nh n quá hn theo
thi gian :
N quá hn di 180 ngày.
N quá hn t 180 đn 360 ngày.
N quá hn trên 360 ngày.
1.4.3.4 T l n xu :
hình thành ch tiêu “N xu”, chúng ta phi tin hành phân loi n
thành 5 nhóm sau :
Nhóm 1 (N đ tiêu chun) bao gm :
+ Các khon n trong hn mà t chc tín dng đánh giá là có đ kh
nng thu hi đy đ c gc và lãi đúng thi hn;
+ Các khon n quá hn di 10 ngày và TCTD đánh giá là có kh
nng thu hi đy đ gc và lãi b quá hn và thu hi đy đ gc và lãi đúng
thi hn còn li;
+ Các khon n đc phân loi vào nhóm 1 theo quy đnh ti khon
2, điu 6, mc 1, chng II ca quyt đnh 493/2005/Qđ-NHNN ngày
22/4/2005.
Nhóm 2 (N cn chú ý) bao gm :
+ Các khon n quá hn t 10 ngày đn 90 ngày;
+ Các khon n điu chnh k hn tr n ln đu;
+ Các khon n đc phân loi vào nhóm 2 theo quy đnh ti khon
3 điu 6, mc 1, chng II ca quyt đnh 493/2005/Q-NHNN ngày
22/4/2005.
Nhóm 3 (N di tiêu chun) bao gm :
12
+ Các khon n quá hn t 91 ngày đn 180 ngày;
+ Các khon n c cu li thi hn tr n ln đu tr các khon n
điu chnh k hn tr n ln đu phân loi vào nhóm 2 theo quy đnh;
+ Các khon n đc min hoc gim lãi do khách hàng không đ
kh nng tr lãi đy đ theo hp đng tín dng;
+ Các khon n đc phân loi vào nhóm 3 theo quy đnh ti khon
3, điu 6, mc 1, chng II ca quyt đnh 493/2005/Q-NHNN ngày
22/4/2005.
Nhóm 4 (N nghi ng) bao gm :
+ Các khon n quá hn t 181 ngày đn 360 ngày;
+ Các khon n c cu li thi hn tr n ln đu quá hn di 90
ngày theo thi hn tr n đc c cu li ln đu;
+ Các khon n c cu li thi hn tr n ln th hai;
+ Các khon n đc phân loi vào nhóm 4 theo quy đnh ti khon
3, điu 6, mc 1, chng II ca quyt đnh 493/2005/Q-NHNN ngày
22/4/2005.
Nhóm 5 (N có kh nng mt vn) bao gm:
+
Các khon n quá hn trên 360 ngày;
+ Các khon n c cu li thi hn tr n ln đu quá hn t 90 ngày
tr lên theo thi hn tr n đc c cu li ln đu;
+ Các khon n c cu li thi hn tr n ln th hai quá hn theo
thi hn tr n đc c cu li ln th hai;
+ Các khon n c cu li thi hn tr n ln th ba tr lên, k c
cha b quá hn hoc đã quá hn;
+ Các khon n khoanh, n ch x lý;
13
+ Các khon n đc phân loi vào nhóm 5 theo quy đnh ti khon
3, điu 6, mc 1, chng II ca quyt đnh 493/2005/Q-NHNN ngày
22/4/2005.
N xu là các khon n thuc các nhóm 3,4 và 5
N xu
T l n xu = x 100%
Tng d n
T l n xu cho bit, trong 100 đng tng d n thì có bao nhiêu đng là n
xu, chính vì vy, t l n xu là mt ch tiêu c bn đánh giá cht lng tín
dng ca ngân hàng. N xu phn ánh kh nng thu hi vn khó khn, vn
ca ngân hàng lúc này không còn mc đ ri ro thông thng na mà là
nguy c mt vn.
1.5 Kinh nghim quc t trong qun tr ri ro tín dng :
1.5.1 Các khuyn ngh ca y ban Basel v qun tr ri ro tín dng :
Các nguyên tc v qun tr ri ro tín dng đc khuyn ngh bi y
ban Basel tp trung vào các vn đ sau :
1.5.1.1 Xây dng môi trng qun tr ri ro tín dng phù hp :
Hi đng qun tr và Ban Giám đc cn phi xây dng chin lc và
các chính sách ri ro tín dng ca Ngân hàng, đa ra mt t l n xu mc
chp nhn đc. Nhn dng và qun lý ri ro tín dng trong mi sn phm và
hot đng ca ngân hàng.
1.5.1.2 iu hành thc hin cp tín dng đúng và chun xác :
a ra các tiêu chí cp tín dng đúng đn, các tiêu chí cn ch rõ đi
tng khách hàng đ tiêu chun đc cp tín dng, các loi hình tín dng, các
điu khon và điu kin cp tín dng.
Xây dng hn mc tín dng và các mc gii hn ri ro cho tng loi
khách hàng vay, nhóm khách hàng vay.