Đầu tư công và tăng trưởng kinh tế Nghiên cứu trường hợp của thành phố Hồ Chí Minh

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH



NGUYN C MINH






U T CÔNG VÀ TNG TRNG KINH T:
NGHIÊN CU TRNG HP
CA THÀNH PH H CHÍ MINH




LUN VN THC S KINH T






TP. H Chí Minh – Nm 2012

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH

NGUYN C MINH






U T CÔNG VÀ TNG TRNG KINH T:
NGHIÊN CU TRNG HP
CA THÀNH PH H CHÍ MINH

Chuyên ngành: Kinh t tài chính – Ngân hàng
Mã s: 60.31.12

LUN VN THC S KINH T

NGI HNG DN KHOA HC:
PGS – TS. S ÌNH THÀNH




TP. H Chí Minh – Nm 2012


LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan bn lun vn này là công trình nghiên cu ca riêng
tôi. Các d liu, kt qu nêu trong lun vn là hoàn toàn trung thc và có
ngun gc rõ ràng. Tôi xin hoàn toàn chu trách nhim v ni dung và tính
trung thc ca đ tài nghiên cu này.

Tác gi: Nguyn c Minh
















LI CM N

Sau quá trình hc tp và nghiên cu, tôi đã hoàn thành lun vn tt
nghip. Ngoài n lc ca bn thân còn có s h tr ca nhiu ngi. Cho
phép tôi đc gi li cm n đn:
Quý Thy, Cô trng i hc Kinh t TP. H Chí Minh đã nhit tình
truyn đt kin thc trong sut thi gian tôi hc ti trng, đc bit là s

hng dn, ch bo rt tn tình ca PGS –TS. S ình Thành - Trng khoa
Tài chính Nhà nc.
Gia đình, bn bè, đng nghip nhng ngi đã đng viên, h tr tôi
trong sut quá trình hc tp và nghiên cu.
Mc dù bn thân đã ht sc c gng song thit sót là điu không th
tránh khi. Rt mong nhn đc s đóng góp quý báu t quý Thy, Cô, đng
nghip và các bn.
Xin trân trng cm n.











MC LC

Trang
LI CAM OAN
LI CM N
MC LC
DANH MC CÁC HÌNH V, BNG BIU VÀ S 
M U 1
1. Lý do chn đ tài 1
2. Mc tiêu nghiên cu 2
3. Phng pháp nghiên cu 2

4. i tng và phm vi nghiên cu 3
5. Ý ngha thc tin ca đ tài 3
6. Kt cu ca đ tài 3
CHNG 1: TNG QUAN V U T CÔNG VÀ TNG TR
NG
KINH T 4
1.1. Các tip cn c bn v đu t công 4
1.1.1. Khái nim 4
1.1.2. Vai trò ca Nhà nc trong đu t công và ngun tài tr 6
1.1.2.1. Vai trò ca Nhà nc trong đu t công 6
1.1.2.2. Ngun tài tr đu t công. 8
1.2. ánh giá các nghiên cu thc nghim v đu t công và tng
trng kinh t 11
1.2.1. Các minh chng thc nghim ch ra mi quan h dng 13
1.2.2. Các minh chng thc nghim ch ra mi quan h âm 14
1.2.3. Minh chng thc nghim ch ra mi quan h Granger gia đu t
công và tng trng kinh t 15
1.2.4. Mi quan h gia đu t công và đu t t nhân 17
1.3. Mô hình lý thuyt nghiên cu 18
CHNG 2: ÁNH GIÁ THC TRNG 
U T CÔNG VÀ TNG
TRNG KINH T TRÊN A BÀN THÀNH PH H CHÍ MINH T

1990 N 2011 21
2.1.Khái quát tình hình phát trin kinh t - xã hi thành ph H Chí
Minh t 1990 đn 2011 21

2.1.1. V trí đa lý 21
2.1.2. Tình hình phát trin kinh t - xã hi 22
2.2. Thc trng đu t công và tng trng kinh t trên đa bàn

thành ph H Chí Minh 24
2.2.1. Tình hình tng trng kinh t TP.HCM giai đon 1990 – 2011 24
2.2.2. T l đu t công trên GDP 25
2.2.3. C cu đu t công trên đa bàn 28
2.2.4. Kt qu và hn ch ca đu t công trên đa bàn TP.HCM 29
2.2.4.1. ánh giá kt qu tng trng kinh t bng các ch tiêu v mô 29
2.2.4.2. Mt s bng chng thc t v các d án công gây lãng phí, tht
thát trên đa bàn thành ph 32
2.2.4.3. Mt s nguyên nhân gây lãng phí, tht thoát 40
CHNG 3. PHÂN TÍCH THC NGHIM 43
3.1. Phng pháp nghiên cu 43
3.1.1. Kim đnh tính dng 43
3.1.2. Kim đnh quan h nhân qu Granger trong mô hình đa bin (Block
causity tests) 44
3.2. Mô hình kim đnh 46
3.2.1. D liu nghiên cu 47
3.2.2. Kim đnh tính dng và xác đnh đ tr ca mô hình 48
3.2.3. Kt qu kim đnh 50
CHNG 4: KT LUN VÀ GI Ý CHÍNH SÁCH 53
4.1. Kt lun 53
4.2. Mt s gi ý chính sách công 54
4.2.1. i mi t duy v mô hình tng trng kinh t và quy mô ca đu t
công 56
4.2.2. Nâng cao cht lng công tác quy hoch 56
4.2.3. i mi c cu và nâng cao hiu qu s dng vn đu t công 57




4.2.4. Tng cng qun lý đu t ca các doanh nghip nhà nc 60

4.2.5. M rng huy đng đu t ca khu vc t nhân 60
4.2.6. y nhanh quá trình ci cách hành chính trong đu t xây dng61
4.3. Hn ch ca lun vn và hng nghiên cu thêm 62
DANH MC TÀI LIU THAM KHO
Ph lc

DANH MC CÁC HÌNH V VÀ BNG BIU
Trang
Hình 1.1: ng Rahn 12
Bng 2.1: T l thành ph H Chí Minh so vi c nc (%) 22
Bng 2.2: Mt s ch tiêu ch yu ca thành ph ln nm 2005 23
Biu đ 2.1: Tc đ tng trng GDP hàng nm 24
Biu đ 2.2: Tc đ tng GDP bình quân hàng nm (%) 25
Biu đ 2.3: T l vn đu t trên GDP (%) 26
Biu đ 2.4: T l đu t trên GDP các khu vc t 1990-2010 27
Biu đ 2.5: Tng vn đu t các khu vc t 1990 – 2010 27
Bng 2.3: C cu vn đu t xây dng c bn thuc ngân sách đa phng 28
Bng 2.4: H s ICOR ca thành ph so vi c nc 31
Bng 3.1: Mô t các bin trong mô hình 47
Bng 3.2: Kt qu kim đnh ADF 48
Hình 3.1: Các nghim ca mô hình VAR 50
Bng 3.3: Kt qu kim đnh quan h Granger trong mô hình VAR 51
Bng 3.4: Kim đnh loi tr đ tr 52
Bng 3.5: Các tiêu chí la chn đ tr ca mô hình VAR 52



1

M U

1. Lý do chn đ tài
Thành ph H Chí Minh là trung tâm kinh t, vn hoá - du lch, giáo
dc - khoa hc k thut - y t ln ca c nc. Thành ph H Chí Minh
chim 0,6% din tích và 8,4% dân s so vi c nc, nm trong vùng kinh
t trng đim phía Nam, có tc đ tng trng kinh t cao, là ni hot đng

kinh t nng đng nht, đi đu trong c nc v tc đ tng trng kinh t.
 đm bo tc đ phát trin trên đa bàn, đu t công cho phát trin
luôn là mi quan tâm hàng đu ca chính quyn thành ph H Chí Minh.
Hàng nm thành ph dành t 25% đn 30% ngun thu t ngân sách cho chi
đu t. Bên cnh ngun thu t ngân sách, chính quyn thành ph đã huy
đng nhiu ngun vn đ b sung cho chi đu t phát trin.
Trong giai đon hin nay, kinh t c nc nói chung và thành ph H
Chí Minh nói riêng đang đi din vi mt s thách thc nh: tc đ tng
trng có chiu hng chm li; c s h tng không đáp ng nhu cu tng
trng kinh t; sc ép cnh tranh khi m ca nn kinh t, trình đ phát trin
kinh t - xã hi nói chung còn thp. u t công luôn đc xem là đng lc
quan trng nht cho s phát trin ca nn kinh t. Bên cnh nhng thành
công và đóng góp tích cc vào quá trình phát trin, đu t công còn có nhiu
hn ch, nht là v hiu qu đu t. u t công luôn đi cùng vi lãng phí và
tn kém, thm chí vi mc đ ngày càng nng n.
Hiu ng đu t công lên tng trng kinh t vn còn là vn đ tranh
lun v c lý thuyt và thc tin. Minh chng thc nghim liên quan đn hiu
ng đu t công lên tng trng kinh t ti mt s quc gia là hn hp. Vn
đ đt ra là có tn ti hay không mi quan h gia đu t công và tng trng
2

kinh t trên đa bàn thành ph H Chí Minh?

 làm rõ vn đ này tác gi đã la chn đ tài: “u t công và tng
trng kinh t: Nghiên cu trng hp ca thành ph H Chí Minh”
2. Mc tiêu nghiên cu
Mô hình nghiên cu đc phác ha t hàm sn xut tng th trong đó
đu t công, đu t t nhân, lao đng và đ m thng mi đc xem là các
nhân t đu vào. Mc đích chính ca lun vn là đánh giá mi quan h nhân
qu gia đu t công và tng trng kinh t trong mô hình đa bin. Các câu

hi nghiên cu chính:
- u t công có đóng góp đn tng trng kinh t hay ngc li tng
trng kinh t có làm gia tng đu t công?
- Hàm ý chính sách đu t công đc rút ra trong nghiên cu là gì?
3. Phng pháp nghiên cu
Lun vn s dng đng thi phng pháp nghiên cu đnh tính và
nghiên cu đnh lng, đc thit k theo các bc và quy trình nh sau:
- Bc 1: Nghiên cu các lý thuyt đu t công và tng trng kinh t.
- Bc 2: Mô hình nghiên cu đc phác ha t hàm sn xut tng th
trong đó đu t công, đu t t nhân, lc lng lao đng và đ m thng
mi đc xem là các nhân t đu vào.
- Bc 3: Kho sát tình hình đu t công và tng trng kinh t ca
thành ph H Chí Minh giai đon 1990 – 2011.
- Bc 4: Thu thp s liu và x lý s liu thông qua kim đnh nhân
qu Granger t mô hình VAR đa bin.
- Bc 5: S dng kt qu tính toán, kt lun vn đ nghiên cu và đa
3

ra mt s khuyn ngh.
4. i tng và phm vi nghiên cu
- i tng nghiên cu: Tác đng đu t ca khu vc công đn tng
trng kinh t ca thành ph H Chí Minh.
- Phm vi nghiên cu: c thc hin trên đa bàn thành ph H Chí
Minh trong giai đon 1990-2011.
5. Ý ngha thc tin ca đ tài
Lun vn góp phn khng đnh thêm minh chng thc nghim v mi
quan h gia đu t công và tng trng kinh t  đa bàn thành ph H Chí
Minh.
- Các kt lun rút ra t kt qu nghiên cu góp phn b sung thêm lun
c khoa hc, qua đó có th giúp cho chính quyn thành ph H Chí Minh

tham kho trong quá trình hoch đnh chính sách đu t và phân b vn đu
t công trong giai đon ti.
- Lun vn còn là tài liu tham kho cho các hc viên nghiên cu v
lnh vc liên quan.
6. Kt cu ca đ tài
 tài đc kt cu thành 4 chng, bao gm:
Chng 1: Tng quan v đu t công và tng trng kinh t
Chng 2: ánh giá thc trng đu t công và tng trng kinh t ca
thành ph H Chí Minh
Chng 3: Phân tích thc nghim
Chng 4: Kt lun và gi ý chính sách

4

CHNG 1: TNG QUAN V U T CÔNG
VÀ TNG TRNG KINH T
1.1. Các tip cn c bn v đu t công
1.1.1. Khái nim
 Vit Nam, trong thi k kinh t k hoch hóa tp trung, đu t ca
Nhà nc là ch yu và lúc đó trong qun lý kinh t và thng kê ch s dng
khái nim “đu t xây dng c bn ca Nhà nc”. u t ca khu vc tp
th và nhân dân (ch yu bng công lao đng và nguyên vt liu đa phng)
xây dng các công trình công cng (nh đng xá, thy li, v.v.) hu nh
không thng kê đc. Thut ng “đu t công” đc s dng  Vit Nam t
khi chuyn sang c ch th trng, bên cnh các thut ng “đu t ca khu
vc kinh t ngoài quc doanh” và “đu t trc tip nc ngoài”. Các khái
nim “đu t công” và “đu t ca Nhà nc (hay Chính ph)” đc s dng
vi ý ngha ging nh nhau. Theo thng kê hin nay, đu t công (hay đu t
ca Nhà nc) bao gm (V Tun Anh và Nguyn Quang Thái, 2011):
- u t t ngân sách Nhà nc;

- u t theo các chng trình h tr có mc tiêu (thng là các
chng trình mc tiêu trung và dài hn);
- Tín dng đu t (vn cho vay) ca Nhà nc có mc đ u đãi nht
đnh;
- u t ca các doanh nghip Nhà nc, mà phn vn quan trng ca
doanh nghip có ngun gc t ngân sách Nhà nc.
Khái nim “đu t công” còn đc hiu là vic s dng ngun vn Nhà
nc đ đu t vào các chng trình, d án phc v phát trin kinh t - xã hi
5

không nhm mc đích kinh doanh. Theo D tho Lut đu t công ca Vit
Nam 2007 thì lnh vc đu t công gm:
- Chng trình mc tiêu, d án phát trin kt cu h tng k thut, kinh
t, xã hi, môi trng, quc phòng, an ninh; các d án đu t không có điu
kin xã hi hoá thuc các lnh vc kinh t, vn hoá, xã hi, y t, khoa hc,
giáo dc, đào to và các lnh vc khác.
- Chng trình mc tiêu, d án phc v hot đng ca các c quan nhà
nc, đn v s nghip, t chc chính tr, t chc chính tr - xã hi, k c vic
mua sm, sa cha tài sn c đnh bng vn s nghip.
- Các d án đu t ca cng đng dân c, t chc chính tr - xã hi -
ngh nghip, t chc xã hi - ngh nghip đc h tr t vn nhà nc theo
quy đnh ca pháp lut.
- Chng trình mc tiêu, d án đu t công khác theo quyt đnh ca
Chính ph.
Nh vy,  cách quan nim này, đu t nhm mc đích kinh doanh ca
các doanh nghip thuc s hu nhà nc không nm trong đu t công. Song
cng không th coi nó là đu t t nhân, bi vì đây là tài sn thuc s hu nhà
nc. Vì vy, vic s dng quan nim này thc ra không làm đn gin hn
cách phân loi và qun lý đu t ca Nhà nc. Trc ht, nó đòi hi phi b
sung thêm khái nim “đu t nhm mc đích kinh doanh ca các đn v thuc

khu vc nhà nc”, bên cnh các khái nim “đu t t nhân” và “đu t
công”. Sau na, nó làm cho quá trình phân loi đ thng kê tr nên phc tp
hn. Chng hn, mt con đng, nu đc đu t bng vn ngân sách thì s
thuc loi đu t công, nhng nu thc hin bng vn “xã hi hóa” - tc là do
cng đng hoc t nhân b vn đu t - s thuc đu t t nhân, còn nu có
6

c s h tr vn ca chính ph thì s rt khó phân đnh đó là đu t công hay
đu t t nhân (V Tun Anh và Nguyn Quang Thái, 2011).
Hin ti “đu t công” vn đc quan nim mt cách đn gin hn: đó
là bao gm tt c các khon đu t do chính ph và các doanh nghip thuc
khu vc kinh t nhà nc tin hành. Trong quan nim này, đu t công đc
xét không phi t góc đ mc đích (có sn xut hàng hóa công cng hay
không, có mang tính kinh doanh hay là phi li nhun) mà t góc đ tính s hu
ca ngun vn dùng đ đu t. C th: đu t công là đu t bng ngun vn
nhà nc theo quy đnh ca pháp lut hin hành, bao gm: Vn ngân sách nhà
nc, vn tín dng do Nhà nc bo lãnh, vn tín dng đu t phát trin ca
Nhà nc, vn đu t phát trin ca các doanh nghip nhà nc và các vn
khác do Nhà nc qun lý (V Tun Anh và Nguyn Quang Thái, 2011).
1.1.2. Vai trò ca Nhà nc trong đu t công và ngun tài tr
1.1.2.1. Vai trò ca Nhà nc trong đu t công
 thy rõ vai trò ca Nhà nc trong đu t công, trc tiên hãy xem
xét mt s quan đim di đây:
Quan đim ca trng phái tân c đin: Quan đim này cho rng nhà
nc không nên can thip vào nn kinh t trong quá trình phân b ngun lc
mà s vn đng ca th trng s thc hin tt hn vai trò này. Nh đã bit,
mt trong nhng u đim ca nn kinh t th trng là s phân b ngun lc
mt cách t đng thông qua "bàn tay vô hình" ca th trng và đu t là mt
trong nhng hình thc phân b ngun lc đó - phân b vn trong nn kinh t.
Theo quan đim này thì các doanh nghip, vi mc tiêu ti đa hóa li nhun

cho chính mình, s tìm kim nhng c hi đu t tt nht cho chính mình, và
nh vy nhà nc không cn can thip đ to ra mt c cu đu t hp lý cho
doanh nghip vì bn thân doanh nghip là ngi bit rõ nht cn phi làm gì
7

đ đt đc li ích tt nht cho chính mình. Vai trò nhà nc trong trng
hp này ch nên dng li  mc là cung cp các hàng hóa công cn thit cho
nn kinh t phát trin nh c s h tng k thut và c s h tng xã hi mà
nu đ th trng t thân vn đng thì không th đáp ng đc. Lý thuyt tân
c đin đc xây dng trên gi đnh th trng cnh tranh hoàn ho tuy nhiên
trên thc t đây là điu hu nh không th có đc (Nguyn Th Cành, 2008).
Quan đim ng h s can thip ca nhà nc: Quan đim này cho rng
quá trình t điu tit ca th trng s không đem li kt qu ti u mong đi
do vic tn ti s không hoàn ho th trng đc bit là  các nc đang phát
trin. Hu ht các nc đang phát trin đu có nn kinh t nông nghip lc
hu nên nu đ t thân th trng vn đng thì không th to ra s phát trin
công nghip mnh m đc. Chuyn dch c cu là ni dung c bn ca tin
trình công nghip hóa và nhà nc cn phi to ra s khi đng ban đu đ
hình thành nên các ngành công nghip. S can thip ca nhà nc, nht là
trong vic phân b các ngun lc cho công nghip là rt cn thit. S d cn
phát trin công nghip bi vì đây là khu vc có th tng nng sut lao đng
nhanh nht, do hp th nhanh nht các thành tu ca khoa hc k thut; sn
xut công nghip không b ràng buc và gii hn bi các điu kin t nhiên
nh sn xut nông nghip; sn phm công nghip có đ co giãn cu theo thu
nhp cao hn sn phm nông nghip Ngoài ra, khi công nghip phát trin s
kéo theo nông nghip phát trin vì công nghip s cung cp máy móc, thit b,
tin b k thut cho nông nghip qua đó làm tng nng sut trong nông
nghip. Công nghip phát trin s là c s đ đy mnh phát trin các ngành
dch v. T thân vn đng ca th trng trong nn kinh t nông nghip lc
hu không th to ra s phát trin công nghip cn thit, nht là trong bi

cnh cnh tranh quc t gay gt nh ngày nay. Do đó, s can thip ca nhà
nc là ht sc cn thit. Tuy nhiên s can thip ca nhà nc quá mc có th
8

không hiu qu và s bóp méo th trng gây tr ngi cho tin trình công
nghip hoá và phát trin kinh t (Nguyn Th Cành, 2008).
Kinh nghim các nc cho thy s can thip ca nhà nc đ hình
thành nên c cu kinh t ngành có th mang li kt qu tích cc nu tuân th
theo mt s tiêu thc sau: (1) Mc sinh li; (2) Kh nng xut khu; (3) Kh
nng to ra nhng nh hng rng ln đi vi nn kinh t (nht là c s h
tng, giáo dc-đào to, nghiên cu, …); (4) Nhng ngành mt xích to ra s
liên kt đa ngành (Nguyn Th Cành, 2008).
Dù là các quan đim khác nhau v đu t và tng trng cùng vi mc
đ can thip khác nhau ca Nhà nc, nhng đa s các quan đim đu cho
rng vai trò nhà nc là cung cp các hàng hóa công cn thit cho nn kinh t
phát trin nh c s h tng k thut và c s h tng xã hi. Hay nói cách
khác, chính ph phi tng cng đu t công vào c s h tng đ thúc đy
thu hút đu t ca t nhân vào các ngành sn xut (Nguyn Th Cành, 2008).
1.1.2.2. Ngun tài tr đu t công
Ngun vn đu t ca nhà nc bao gm ngun vn ca ngân sách
nhà nc, ngun vn tín dng đu t phát trin ca nhà nc và ngun vn
đu t phát trin ca doanh nghip nhà nc.
i vi ngun vn ngân sách nhà nc: ây chính là ngun chi ca
ngân sách nhà nc cho đu t. ó là mt ngun vn đu t quan trng trong
chin lc phát trin kinh t - xã hi ca mi quc gia. Ngun vn này
thng đc s dng cho các d án kt cu kinh t - xã hi, quc phòng, an
ninh, h tr cho các d án ca doanh nghip đu t vào lnh vc cn s tham
gia ca Nhà nc, chi cho các công tác lp và thc hin các quy hoch tng
th phát trin kinh t - xã hi vùng, lãnh th, quy hoch xây dng đô th và
nông thôn. Vi vai trò là công c thúc đy tng trng, n đnh điu tit v

9

mô, vn ngân sách nhà nc đã đc nhn thc và vn dng khác nhau tu
thuc quan nim ca mi quc gia. Trong thc t
đ
i
u

hành
chính sách tài
khoá, Nhà nc có th quyt đnh tng, gim quy mô thu chi ngân
sách
nhm
tác đng vào nn kinh t. Tt c nhng điu đó th hin vai trò quan
trng ca ngân sách nhà nc vi t
cách
là công c tài chính v mô sc
bén nht hu hiu nht.
Vn tín dng đu t phát trin ca Nhà nc: là ngun vn mà các đn
v, t chc có th đc vay vi lãi sut u đãi hoc không chu lãi sut đ
đu t trong nhng ngành, lnh vc, chng trình kinh t ln ca nhà nc
và các vùng khó khn cn khuyn khích đu t. Cùng vi quá trình đi mi
và m ca, tín dng đu t phát trin ca Nhà nc ngày càng đóng vai trò
đáng k trong chin lc phát trin kinh t - xã hi. Ngun vn tín dng đu
t phát trin ca Nhà nc có tác dng tích cc trong vic gim đáng k vic
bao cp vn trc tip ca Nhà nc. Vi c ch tín dng, các đn v s dng
ngun vn này phi đm bo nguyên tc hoàn tr vn vay. Ch đu t là
ngi vay vn phi tính k hiu qu đu t, s dng vn tit kim hn. Vn
tín dng đu t phát trin ca Nhà nc là mt hình thc quá đ chuyn t
hình thc cp phát ngân sách sang phng thc tín dng đi vi các d án có

kh nng thu hi vn trc tip.
Ngun vn đu t t doanh nghip Nhà nc: c xác đnh là thành
phn ch đo trong nn kinh t, các doanh nghip Nhà nc vn nm gi mt
khi lng vn khá ln. Mc dù vn còn mt s hn ch nhng đánh giá mt
cách công bng thì khu vc kinh t Nhà nc vi s tham gia ca các doanh
nghip Nhà nc vn đóng mt vai trò ch đo trong nn kinh t nhiu thành
phn. Vi ch trng tip tc đi mi doanh nghip Nhà nc, hiu qu hot
đng ca khu vc kinh t này ngày càng đc khng đnh, tích lu ca các
doanh nghip Nhà nc ngày càng gia tng và đóng góp đáng k vào tng
10

quy mô vn đu t ca toàn xã hi.
Ngun đu t ca nhà nc (Ig) đc xác đnh theo công thc sau
(Ngô Lý Hoá, 2008):
Ig = (T – Z) + Fg.
Trong đó: T là các khon thu ca khu vc nhà nc;
Z là các khon chi tiêu ca khu vc nhà nc không k chi đu t.
Chênh lch gia khon thu và chi này là tit kim ca khu vc nhà nc;
Fg là các khon vin tr và vay n t nc ngoài vào khu vc nhà
nc.
Da vào đng thc trên, ta thy đu t ca khu vc nhà nc đc tài
tr bi ba ngun:
Th nht là kh nng huy đng vn ca khu vc nhà nc t khu vc
doanh nghip và cá nhân hoc các t chc tài chính trung gian. Hình thc
huy đng này đc thc hin bng vic phát hành trái phiu, k phiu ca
nhà nc.
Th hai là tit kim ca khu vc nhà nc, bng các khon thu v ngân
sách nhà nc tr cho các khon đ m thng mi. Trong trng hp các
nc kém phát trin thì khon tit kim này rt khiêm tn, không đ đáp ng
ngun vn đu t ln cho phát trin, nht là vào lnh vc kt cu h tng.

Th ba là ngun vn giúp đ t nc ngoài. Ngun này có vai trò khá
quan trng đi vi các nc kém phát trin. Các ngun t nc ngoài thng
di dng vin tr hoc n.
Các ngun vn t nc ngoài, đc bit là vin tr ODA (h tr phát
trin chính thc) đi vi các nc đang phát trin, trong đó có Vit Nam là
ngun tài chính quan trng gi vai trò b sung vn cho quá trình phát trin
11

nói chung và đu t công nói riêng. ODA là ngun vn b sung giúp cho các
nc nghèo đm bo chi đu t phát trin, gim gánh nng cho ngân sách nhà
nc. Vn ODA vi đc tính u vit là thi hn cho vay dài, thng là t 10
nm đn 30 nm, lãi sut thp thng khong t 0,25%/nm đn 2% nm. Ch
có ngun vn ln vi điu kin cho vay u đãi nh vy Chính ph các nc
đang phát trin mi có th tp trung đu t cho các d án đu t xây dng c
s h tng kinh t nh đng, đin, nc, thy li và các h tng xã hi nh
giáo dc, y t. Nhng c s h tng kinh t xã hi đc xây dng mi hoc
ci to nh ngun vn ODA là điu kin quan trng thúc đy tng trng
kinh t.
Theo mc tiêu s dng ODA có 4 loi: H tr cán cân thanh toán; tín
dng thng mi; vin tr chng trình (vin tr phi d án); vin tr d án:
chim t trng ln nht trong tng vn thc hin ODA. iu kin đc nhn
vin tr d án là “phi có d án c th, chi tit v các hng mc s s dng
ODA”.
1.2. ánh giá các nghiên cu thc nghim v đu t công và tng
trng kinh t
Có khá nhiu nhng quan đim khác nhau v tác đng ca chính sách
tài chính đi vi quá trình thúc đy tng trng kinh t. Mt mt, các nhà
kinh t hc theo trng phái Keynes cho rng bn thân nn kinh t không th
to đc đy đ vic làm, cn thit phi có s tác đng ca chính sách tài
khóa và chính sách tin t đn tng cu. Mt khác, nhng ngi ng h chính

sách tin t và các nhà kinh t hc c đin cho rng chính sách tài khóa nên
đc gi  mc ti thiu đúng mc tim nng bi vì nó s to ra s không
hiu qu trong vic s dng các ngun lc. Tuy nhiên, hu ht các nhà kinh
t đu đng ý rng có nhng trng hp khi tng chi tiêu chính ph s có nh
12

hng tích cc đn tng trng kinh t và có nhng trng hp khi gim chi
tiêu chính ph s thúc đy tng trng. iu này đc minh ha bng đng
cong Rahn (Rohan Swaby, 2007). ng cong phn ánh mi quan h gia
quy mô chi tiêu chính ph và tng trng kinh t đã đc xây dng bi
nhà kinh t Richard Rahn (1986), và đc các nhà kinh t s dng rng rãi
khi nghiên cu vai trò ca chi tiêu chính ph đi vi tng trng kinh t.
ng cong Rahn hàm ý tng trng s đt ti đa khi chi tiêu chính ph là
va phi và đc phân b ht cho nhng hàng hoá công cng c bn nh c
s h tng, bo v lut pháp và quyn s hu. Tuy nhiên chi tiêu chính ph
s có hi đi vi tng trng kinh t khi nó vt quá mc gii hn này.
Tuy các nhà kinh t còn bt đng v con s chính xác nhng v c bn h
thng nht vi nhau rng, mc chi tiêu chính ph ti u ti vi tng trng
kinh t dao đng trong khong t 15 đn 25% GDP (
Phm Th Anh, 2008)
.
Hình 1.1: ng Rahn

Tc đ tng trng kinh t

Quy mô ti u Chi tiêu chính ph
theo phn trm GDP

Có nhng lp lun cho rng chi tiêu chính ph có th thúc đy tng
trng kinh t bng cách đu t tin vào công chúng. iu này đng ngha

vi vic đu t công có th dn đn s gia tng vic làm cho nn kinh t. u
13

t công trong phát trin c s h tng có th khuyn khích đu t ca khu
vc t. Tuy nhiên, đu t công cng có th to ra hiu ng chèn ln đu t
khu vc t và s có tác đng tiêu cc đi vi tng trng kinh t (Rohan
Swaby, 2007).
1.2.1. Các minh chng thc nghim ch ra mi quan h dng
Mt s lng ln và ngày càng tng các nghiên cu, bao gm c
nhng phn m rng gn đây ca mô hình tng trng tân c đin cng nh
các lý thuyt tng trng ni sinh đã nhn mnh vai trò ca đu t công trong
tng trng kinh t [Kormendi và Meguire (1985), Romer (1986), Lucas
(1988); Grier và Tullock (1989); Rebelo (1991); Mankiw, Romer và Weil
(1992); Fischer (1993); ]. Tuy nhiên, cn lu ý rng các câu hi đa ra là có
hay không đu t công có tác đng mang li li ích đn tng trng kinh t.
Mt phn các nghiên cu có mt cái nhìn tích cc ca đu t công và lp
lun rng đu t công kích thích nng sut khu vc t nhân, do đó làm tng
tng trng kinh t (Arrow và Kurz (1970); Barro (1990)]. Theo quan đim
này, tm quan trng ca đu t công trong vic xác đnh tng trng kinh t
dài hn xut phát t thc t rng nó không ch to ra s lan to tích cc trong
nn kinh t thông qua vic cung cp giáo dc, y t, nghiên cu khoa hc c
bn và c s h tng k thut, mà còn có th tác đng vào đu t t nhân qua
đó thúc đy tng trng kinh t. Các nghiên cu khác đt câu hi mt mt v
hiu qu ca đu t công trên và mi quan h ca nó vi đu t t nhân, và
cho rng đu t công có th không nht thit phi có mt tác đng thun
chiu đn tng trng kinh t [Khan (1996), Devarajan (1996)].
Canning và Fay (1993) và Easterly và Rebelo (1993) s dng d liu
bng điu khin đ điu tra s đóng góp vào tng trng kinh t ca các
mng li giao thông vn ti. Mt phát hin ca nghiên cu là tìm ra mi
14

quan h mnh m gia tng trng kinh t và đu t công trong giao thông
vn ti và truyn thông.
Pineda và Rodriguez (2006) đã ch ra rng đu t công vào c s h
tng ti Venezuela có kt qu cao hn kh nng sn xut. Tng t nh vy,
mt nghiên cu ca David Alan Aschauer (1989) ch ra rng đu t công vào
c s h tng đóng mt vai trò quan trng trong vic kích thích đu t t
nhân. Ông lp lun rng nguyên nhân chính ca nn kinh t M có hiu sut
kinh t tng đi thp gia nhng nm 1970 và 1990 là do gim đu t công.
Nhng công trình công cng là rt cn thit cho quá trình sn xut ca doanh
nghip. Ông cng cho thy rng thành qu thu đc trong tng trng GNP
là t đu t c s h tng công cng, đc xác đnh vt quá đu t t nhân.
1.2.2. Các minh chng thc nghim ch ra mi quan h âm
ã có nhng nghiên cu thc hin trên các quc gia có cu trúc khác
nhau vi nhng kt qu mâu thun nhau. Roache (2007) s dng bng điu
khin Véc t t hi quy (PVAR) đ đánh giá tác đng ca đu t công đn
tng trng trong Liên minh tin t đông Caribe (ECCU). Nghiên cu đc
thc hin bng cách s dng GDP thc t, đu t công thc t và t giá hi
đoái thc t nh các bin ni sinh. T l tng trng ca T chc Hp tác và
Phát trin Kinh t (OECD), ngun vin tr, cng nh các bin gi cho các
thm ha t nhiên và các cuc bu c đc coi nh là bin ngoi sinh. Kt
qu cho thy rng đu t công ch có hiu lc tm thi và hn ch s tng
trng trong khu vc. Ngoài ra, kt qu nghiên cu còn cho thy đu t ca
chính ph đc tài tr thông qua vn vay có tác đng đn chng khoán n
ln hn mc tng trng.
Mt nghiên cu tng t đi vi Liên minh Thu quan min Nam châu
Phi (SACU) (Ashipala và Haimbodi (2003), nhìn vào mi quan h gia đu
15

t công và tng trng kinh t  Nam Phi, Botswana và Namibia bng cách

s dng các phng pháp VECM (Vector Autoregressive Error Correction
Model). Nghiên cu này đc thc hin bng cách s dng các bin GDP
thc t, chi tiêu công thc t, đu t công thc t và đu t t nhân thc t.
Nghiên cu cho thy trong c ba trng hp hiu qu ca đu t công vào
tng trng là không có ý ngha thng kê. Mt khác, v dài hn đu t t
nhân đã đc chng minh là có tác đng đn tng trng  Nam Phi và
Namibia.
Devarajan và cng s (1996) đa ra bng chng thc nghim trên 43
nc đang phát trin, nghiên cu đã ch ra rng tng chi tiêu công (tiêu dùng
công và đu t công) không có tác đng đáng k đn tng trng kinh t. Tuy
nhiên, các tác gi tìm thy mt hiu ng thành phn quan trng đi vi chi
tiêu công: đó là, s gia tng trong tiêu dùng công có mt tác đng tích cc
đáng k v tng trng kinh t, trong khi tng chi phí đu t công có nh
hng tiêu cc đáng k đn tng trng kinh t. Tác đng tiêu cc cng đúng
c vi các thành phn chính ca đu t công, bao gm c giao thông vn ti
và truyn thông.
Ejaz Ghani và Musleh ud Din (2006) nghiên cu vai trò ca đu t
công đi vi tng trng kinh t trong bi cnh ca nn kinh t
Pak
i
stan. Tác
gi s dng
mô hình t hi quy (VAR) bao gm bn bin: đu t công (IG),
đu t t nhân (IP), tiêu dùng công (CG) và GDP (Y). D liu v các bin
này trong điu kin thc t cho giai đon 1973-2004. Kt qu cho thy rng
s tng trng phn ln đc thúc đy bi đu t t nhân và không có kt
lun mnh m có th đc rút ra t nhng nh hng ca đu t công và tiêu
dùng công đi vi tng trng kinh t.
1.2.3. Minh chng thc nghim ch ra mi quan h Granger gia
16

đu t công và tng trng kinh t
Bukhari và cng s (2007). Nghiên cu đ tìm ra mi quan h v mt
dài hn gia đu t công và tng trng kinh t trong các nc đang phát
trin  khu vc ông Á, trong đó bao gm Singapore, ài Loan, và Hàn
Quc. Nghiên cu đt ra rng: mc dù có nhiu các cuc tranh lun v mi
liên h gia đu t công và tng trng kinh t, ba vn đ vn còn cha đc
gii quyt. u tiên là vn đ liu mt s gia tng trong đu t công s to ra
mt gia tng tm thi hoc vnh vin trong tng trng kinh t. Th hai là
công nhn rng tác đng tng trng ca đu t công ph thuc vào nng sut
cn biên tng đi ca vn nhà nc và t nhân. Th ba, hiu qu ca đu t
công v tng trng kinh t cng ph thuc vào cách chi tiêu gia tng tài tr.
Nghiên cu này là quan trng bi vì, bng cách s dng mt mu ca ba nc
ông Á, tìm cách thu hp khong cách kin thc v nhng tác đng ca đu
t công v tng trng kinh t. Nó cng rt quan trng bi vì nó s dng k
thut bng d liu cao cp hn đ xây dng mi quan h nng đng dài hn.
Tác gi đã điu tra nhng vn đ thc nghim đ nghiên cu.  làm nh
vy, tác gi c tính các mi quan h lâu dài nng đng gia đu t công,
tng trng kinh t, đu t t nhân và tiêu dùng công trong ba nc ông Á
trong giai đon 1971-2000. Hn na, tác gi c tính bt k mi quan h
nhân qu gia đu t công và tng trng kinh t bng cách s dng Granger-
nhân qu, th nghim trên bng điu khin d liu và d liu ca tng quc
gia là tt.
Nghiên cu đã gii quyt mt vn đ quan trng: c th là, tác đng
nng đng ca đu t công đi vi tng trng kinh t trong mt bng điu
khin ca các nc ông Á.
Nhng tin đ ca nghiên cu này là chi tiêu công có th đóng góp vào
tng trng kinh t theo nhng cách khác nhau.  khám phá điu này, tác
17

gi s dng mt lot các k thut kinh t. Phân tích cho thy c đu t công
và đu t t nhân và tiêu dùng công có tác đng lâu dài nng đng đi vi
tng trng kinh t, trong tt c các quc gia ca mu và trong bng điu
khin ca các nc mu.
Bng phân tích quan h nhân qu cho thy không có bng chng v
mi quan h nhân qu gia các bin tho lun, và các gi thuyt quan h nhân
qu không đng nht cho thy rng kt qu là quan h nhân qu không hoàn
toàn đng nht ca mt mu nh ca các nc ông Á. Kt qu ca các xét
nghim chun đoán và n đnh cho thy rng mô hình đã thông qua tt c các
xét nghim chun đoán.
1.2.4. Mi quan h gia đu t công và đu t t nhân
u t công to ra hiu ng thúc đy hay chèn ln đu t khu vc t
nhân? Trng phái tân c đin cho rng m rng đu t công có th ci thin
môi trng đu t và gim chi phí đu t ca khu vc t nhân bng vic ci
thin c s h tng, ci thin cht lng và cung cp ngun nhân lc. Trong
điu kin nn kinh t hot đng di mc tim nng, s gia tng tng cu t
m rng đu t công s thúc đy đu t khu vc t nhân (IMF, 2007). Nu lý
thuyt này đúng thì có th khng đnh đu t công h tr cho đu t khu vc
t nhân. iu này có ngha là đu t công to ra hiu ng thúc đy đi vi
đu t khu vc t nhân. Tuy nhiên, đu t công cng có th gây ra hiu ng
chèn ln đu t khu vc t nhân. Hiu ng chèn ln có th xy ra thông qua
ba kênh (IMF, 2007). Mt là, nn kinh t hot đng  mc toàn dng, đu t
công đc tài tr bng tng thu và vay n trong nc s làm khan him
ngun vn đu t ca khu vc t nhân. Hai là, chi tiêu chính ph gia tng
đc tài tr thông qua vay n t h thng tài chính hoc phát hành trái phiu
trên th trng vn có th dn đn làm gim tín dng cung cp cho khu vc
t nhân và đy lãi sut th trng gia tng. Tt c không khuyn khích đu t