Tự chủ tài chính của các đơn vị hành chính nhà nước (Nghiên cứu trường hợp Chi cục Kiểm lâm thành phố Hồ Chí Minh)

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
….……… ………





CỐ TH MAI MINH








TăCHăTÀIăCHệNH CAăCÁCăNăV
HÀNH CHÍNH NHÀăNC
(Nghiênăcuătrngăhp ChiăccăKimălơmăTP.HCM)

LUNăVNăTHCăSăKINHăT
















Thành ph H Chí Minh, nm 2012

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNGăI HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH




CÙ TH MAI MINH


TăCHăTÀIăCHệNH CAăCÁC NăVă

HÀNH CHÍNH NHÀăNC
(Nghiên cu trng hp Chi cc Kim lâm TP.HCM)


Chuyên ngành: Kinh t tài chính – ngân hàng
Mã s: 60.31.12



LUNăVNăTHCăSăKINHăT
Ngiăhng dn khoa hc: PGS.TS S ỊNHăTHÀNH




Thành ph H Chí Minh, nm 2012

LIăCAMăOAN

“T ch tài chính ca các đn v hành chính nhà nc (nghiên cu
trng hp Chi cc Kim lâm TP.HCM)” là công trình nghiên cu khoa hc,
đc lp ca tôi. ây là đ tài Lun vn Thc s kinh t, chuyên ngành Kinh t
tài chính – ngân hàng. Lun vn này cha đc ai công b di bt k hình
thc nào.
Tác gi
Cù Th Mai Minh


DANH MC CÁC KÝ HIU, CH VIT TT

CCKL Chi cc Kim lâm Thành ph H Chí Minh
CBCC Cán b công chc
TP.HCM Thành ph H Chí Minh
PTNT Phát trin nông thôn
PCCC Phòng cháy cha cháy
UBND y ban nhân dân
HND Hi đng nhân dân
NSNN Ngân sách nhà nc
SNCT S nghip có thu
TCTC T ch tài chính
Ngh đnh 130 Ngh đnh s 130/2005/N-CP
Ngh đnh 43 Ngh đnh s 43/2006/N-CP
Ngh đnh 10 Ngh đnh 10/2002/N-CP


DANHăMCăCÁCăBNG,ăBIU

Săhiuă
bng,ăbiu
Tênăbng,ăbiu
Trang
Biu 2.1
S đ t chc Chi cc Kim lâm TP.HCM
41
Biu 2.2
Quy trình hot đng ca Chi cc Kim lâm TP.HCM
42
Biu 2.3
Phân b ch tiêu biên ch ca Chi cc Kim lâm giai
đon 2008-2010

44
Biu 2.4
nh mc khoán kinh phí thc hin t ch tài chính
giai đon 2008-2010
47
Biu 2.5
Quyt toán và d toán thc hin t ch tài chính giai
đon 2008-2010.
48
Biu 3.1
Quy trình qun tr da vào kt qu
66
Bng 2.1
D toán kinh phí thc hin t ch tài chính 2008-2010
46
Bng 2.2
T l ngân sách thc hin t ch phân b cho các mc
chi thng xuyên giai đon 2008-2010
48
Bng 2.3
Mc thu nhp tng thêm ca Chi cc Kim lâm giai
đon 2008-2010
49

MCăLC
Trang
TRANGăPHăBỊA
LIăCAMăOAN
MCăLC
DANHăMCăCÁCăKụăHIU,ăCHăVITăTT

DANHăMCăCÁCăBNG,ăBIU
PHNăMăU 1
CHNGă1- CăSăLụăLUNăV TăCH TÀIăCHệNHăCAăCÁCă
NăV HÀNHăCHệNHăNHÀăNC 5
1.1 Nhng thay đi v phng thc qun lỦ tài chính trong khu vc công 5
1.1.1 Gii thiu 5
1.1.2 Mô hình qun tr công c đin 7
1.1.3 Mô hình qun tr công mi 8
1.1.4 Mô hình qun tr công hin đi 10
1.2 T ch tài chính và qun tr công mi 11
1.2.1 Khái nim t ch tài chính 11
1.2.2 T ch tài chính và qun tr công mi 11
1.3 Ni dung t ch tài chính ca các đn v hành chính nhà nc 13
1.3.1 Mt s đc đim 13
1.3.2 Ni dung t ch tài chính ca các đn v hành chính nhà nc 19
1.4 T ch tài chính và trách nhim gii trình ca các đn v hành chính nhà
nc 23
Ktălunăchngă1 26
CHNGă2- TỊNHăHỊNHăTăCHăTÀIăCHệNHăCAăCÁCăNăVă
HÀNHăCHệNHăNHÀăNCă(NGHIểNăCUăTRNGăHPăCHIăCCă
KIMăLỂMăTP.HCM) 27

2.1 Nhng thay đi quan trng trong qun lỦ tài chính ca các đn v hành
chính, s nghip. 27
2.1.1 Bi cnh 27
2.1.2 Nhng thay đi quan trng trong qun lỦ tài chính ca các đn v
hành chính, s nghip 28
2.1.3 Kho sát tình hình thc hin t ch tài chính ca các đn v hành
chính nhà nc trong thi gian qua 32
2.1.4 Mt s nhn đnh v tình hình t ch tài chính ca các đn v hành

chính nhà nc 33
2.2 ánh giá kt qu thc hin t ch tài chính: nghiên cu  Chi cc Kim
lâm TP.HCM 36
2.2.1 Gii thiu Chi cc Kim lâm 37
2.2.2 Quy trình hot đng Chi cc Kim lâm TP.HCM 41
2.2.3 Kt qu và nhng thay đi khi thc hin t ch tài chính 51
2.3 Nhng tn ti ca t ch tài chính 58
2.3.1 Khong trng 1 58
2.3.2 Khong trng 2 59
2.3.3 Khong trng 3 59
2.3.4 Khong trng 4 61
2.3.5 Khong trng 5 61
2.3.6 Khong trng 6 62
2.3.7 Khong trng 7 63
2.3.8 Khong trng 8 63
Ktălunăchngă2 65
CHNGă3- CÁCăGII PHÁP CIăTHINăTăCHăTÀI CHÍNH
CAăCÁCăNăVăHÀNH CHÍNHăNHÀăNCă(TRNGăHPăCHIă
CCăKIMăLỂMăTP.HCM) 66

3.1 S thay đi qun tr công ca các đn v hành chính nhà nc 66
3.1.1 Gii thiu 66
3.1.2 Mô hình qun tr theo kt qu 67
3.2 X lỦ các khong trng đi vi c ch t ch tài chính ca các đn v
hành chính nhà nc 73
3.2.1 X lỦ khong trng 1 70
3.2.2 X lỦ khong trng 2 70
3.2.3 X lỦ khong trng 3 71
3.2.4 X lỦ khong trng 4 72
3.2.5 X lỦ khong trng 5 72

3.2.6 X lỦ khong trng 6 73
3.2.7 X lỦ khong trng 7 73
3.2.8 X lỦ khong trng 8 73
3.3 Các gii pháp tng cng giao quyn t ch tài chính cho các đn v hành
chính nhà nc 74
3.3.1 Tng cng cht lng ngun nhân lc 74
3.3.2 Tng cng giao quyn qun lỦ, s dng biên ch 76
3.3.3 Tng cng phân cp qun lỦ cho các đn v hành chính nhà nc 76
3.3.4 Tng cng tính đng b 76
3.4 Giám sát và đánh giá thc hin t ch tài chính ca các đn v hành chính
nhà nc 77
3.4.1 Giám sát chi, thc hành tit kim, chng lưng phí 77
3.4.2 Giám sát ni b đn v 78
3.5 Hn ch ca nghiên cu và hng nghiên cu tip theo 78
Ktălunăchngă3 81
PHNăKTăLUN 82
TÀIăLIUăTHAMăKHO 83
PHăLC 86

1
PHNăMăU

1. TăVNăăNGHIểNăCU
Trong quá trình chuyn đi nn kinh t, qun tr công  Vit Nam đư có
nhiu thay đi nht đnh. c bit, bc vào nhng nm đu ca th k 21,
Chính ph cng bt đu nhn ra h thng c, các phng thc c đư tr nên
lc hu; khin khu vc công kém hiu qu và tin hành thc hin nhng thay
đi cn thit đ đy mnh cnh tranh toàn cu. Theo đó, Th tng Chính ph
đư ban hành Quyt đnh s 136/2001/Q-TTg ngày 17 tháng 9 nm 2001
nhm hoch đnh Chng trình ci cách tng th hành chính công giai đon

2001-2010. Ln đu tiên trong quá trình ci cách, Chính ph đa ra mt
chng trình có tính chin lc dài hn, xác đnh rõ bn lnh vc ci cách là:
ci cách th ch, ci cách t chc b máy hành chính, xây dng phát trin đi
ng cán b, công chc và ci cách tài chính công. Ci cách tài chính công
cng là mt công tác trng tâm ca ci cách nn hành chính trong điu kin
nc ta tip tc chuyn đi mnh m t c ch tp trung quan liêu bao cp
sang nn kinh t th trng đnh hng XHCN, đc bit điu này càng cn
thit hn bao gi ht khi nc ta đư tr thành thành viên chính thc ca T
chc thng mi th gii WTO. nh hng ca ci cách tài chính công là
phi tin hành nghiên cu và áp dng c ch phân b kinh phí mi, dn dn
xóa b ch đ cp kinh phí theo s lng biên ch ca đn v hành chính thay
th bng tính toán kinh phí hot đng trên c s kt qu và cht lng hot
đng. Mt trong nhng vn đ đc quan tâm hin nay đ thc hin tt vic
ci cách tài chính công là thc hin c ch t ch, t chu trách nhim trong
vic qun lỦ hành chính đi vi đn v hành chính nhà nc. Trên c s đó,
Chính ph ban hành Ngh đnh s 130/2005/N-CP ngày 17/10/2005 quy
đnh v ch đ t ch, t chu trách nhim v s dng biên ch và kinh phí

2
qun lỦ hành chính đi vi các c quan qun lỦ Nhà nc (gi tt là c ch t
ch hay ch đ t ch). C ch t ch tài chính là mt phng tin nhm
nâng cao hiu qu và tính bn vng tài chính. Mc đích chính ca ch đ t
ch là phi thc s trao quyn t ch, t chu trách nhim cho đn v trong
vic t chc công vic, sp xp li b máy, s dng lao đng và ngun lc tài
chính đ hoàn thành nhim v đc giao; phát huy mi kh nng ca đn v
đ cung cp dch v công vi cht lng cao cho xư hi; nhm tng bc gii
quyt thu nhp cho đi ng CBCC và c ch t ch tài chính đư th hin đc
nhng mt tích cc trong công cuc ci cách nn tài chính công ca Chính
ph.
Tuy nhiên, qua thi gian thc hin t ch tài chính ti các đn v hành

chính nhà nc đư đt ra nhiu câu hi cn phi tr li da trên c s nhng
lun c khoa hc hn đó là, vì sao phi thc hin t ch tài chính  các đn v
hành chính nhà nc; nhng khó khn gp phi trong quá trình trin khai và
thc hin; làm th nào đ m rng hn na vic trao quyn t ch, t chu
trách nhim v tài chính cho các đn v hành chính nhà nc và vic trao
quyn t ch, t chu trách nhim v tài chính có ci thin đc cách thc
hot đng ca các đn v hành chính nhà nc hay không?!
2.ăMCăTIểUăNGHIểNăCU
 tài “T ch tài chính ca các đn v hành chính nhà nc” đc
nghiên cu vi mc đích đa ra các gii pháp gii quyt các khong trng ca
t ch tài chính nhm s dng hiu qu ngun lc phân b, t chc công vic
sp xp li b máy, s dng lao đng và ngun lc tài chính đ hoàn thành
nhim v đc giao, phát huy mi kh nng ca đn v đ cung cp dch v
công vi cht lng cao cho xư hi, đng thi tng bc gii quyt thu nhp
cho ngi lao đng. T đó, mang li Ủ ngha đ Chính ph tip tc quan tâm

3
đn ci cách tài chính công, nhm m rng đi tng thc hin và quyn t
ch, t chu trách nhim v tài chính trong khu vc công.
3. IăTNGăNGHIểNăCU
D liu nghiên cu: các vn bn pháp lut, báo cáo tài chính 2008-2010
và các báo cáo tng kt tình hình thc hin t ch tài chính theo quỦ, nm ca
Chi cc Kim Lâm Thành ph HCM.
i tng nghiên cu: đi tng nghiên cu là c ch t ch tài chính 
các đn v hành chính nhà nc, trong đó đi sâu vào thc tin t ch tài chính
 Chi cc Kim lâm TP.HCM
4. PHNGăPHÁPăNGHIểNăCU
Lun vn s dng các phng pháp nghiên cu sau đây:
Da vào các quy đnh, nguyên tc liên quan đn t ch tài chính ca các
đn v hành chính nhà nc đ mô t tình hình thc hin t ch tài chính

thông qua các công vic ca các cán b công chc ti các phòng, ban, đn v
trc thuc ca Chi cc Kim lâm TP.HCM theo tng nhim v, s lng
công vic mô t ch yu tp trung vào các nhim v nh tuyên truyn ph
bin pháp lut; qun lỦ bo v và phòng cháy cha cháy rng; thanh tra kim
tra qun lỦ lâm sn và đng vt hoang dư; qun lỦ gây nuôi cu h đng vt
hoang dã. ng thi, cn c s liu v tình hình thu chi, quyt toán NSNN và
các báo cáo tng kt tình hình hot đng t nm 2008-2010 đ tác gi tin
hành phân tích, đánh giá nhng tn ti ca t ch tài chính; t đó tìm ra
nhng khong trng cn điu chnh đ hng đn tng cng quyn t ch tài
chính ca các đn v hành chính nhà nc trong tng lai.
5.ăCUăTRÚCăLUNăVN
Ngoài phn m đu, kt lun và ni dung lun vn đc thit k gm 3
chng:

4
Chng 1: C s lỦ lun v t ch tài chính ca các đn v hành chính
nhà nc.
Chng 2: Tình hình thc hin t ch tài chính ca các đn v hành
chính nhà nc (nghiên cu trng hp Chi cc Kim lâm TP.HCM)
Chng 3: Các gii pháp ci thin t ch tài chính ca các đn v hành
chính nhà nc (nghiên cu trng hp Chi cc Kim lâm TP.HCM)


5
CHNGă1
CăSăLụăLUNăVăTăCHăTÀIăCHệNHăCAăCÁCăNă
VăHÀNHăCHệNHăNHÀăNC

1.1 NHNGăTHAYăIăVăPHNGăTHCăQUNăLụăTÀIăCHệNHă
TRONGăKHUăVCăCỌNG

1.1.1ăGiiăthiu
Phng thc qun lỦ truyn thng ch yu da trên c ch kim soát
theo đu vào hoc quy trình. Có ngha là khi ban hành mt chính sách, các c
quan qun lỦ thiên v kim soát, theo dõi xem vic thc hin chính sách ca
các đn v có phù hp vi các quy đnh hin hành hay không, khng ch các
khon chi tiêu cho các chính sách đó theo các khon mc chi (chi bao nhiêu,
ch đ và chính sách chi tiêu…). Cách qun lỦ này mt mt đư “trói cht” tay
ca nhng ngi qun lỦ, khin h tr thành nhng ngi tuân th th đng
mà không phi chu trách nhim v kt qu đu ra. C th, trong phng thc
qun lỦ này, vn đ quan trng là khi lng sn phm dch v cung ng cho
xư hi là bao nhiêu, so vi chi phí chi ra nh th nào (hiu qu) cha đc
đánh giá mt cách chính xác. Bên cnh đó, cht lng ca các loi hàng hóa,
dch v công đc cung cp có đáp ng đc yêu cu ca ngi s dng dch
v không và mc đ đáp ng đn đâu (hiu lc) cng không thc s đc
quan tâm. iu đó đt ra yêu cu phi chuyn t qun lỦ theo đu vào/quy
trình sang qun tr theo kt qu.
Vic thay đi phng thc qun lỦ tài chính trong khu vc công theo kt
qu nhm hng hot đng ca khu vc công xích li gn vi cách thc qun
lỦ ca khu vc t nhân. Lúc này, các nhà hoch đnh chính sách s không quá
chú trng đn vic đ ra các quy đnh chi tit, cht ch v đu vào (nh ngun

6
tài chính, ngun nhân lc v.v…) hay quy trình (cách thc trin khai) mà quan
tâm đn kt qu đt đc sau khi chính sách đc thc hin. Biu hin c th
ca phng thc qun lỦ này là tính hiu qu và hiu lc đi vi vn đ ban
hành và thc thi các chính sách, vn đ thit lp và thc thi h thng lut
pháp, cung cp các dch v công cn thit cho xư hi bng ngun kinh phí t
ngân sách nhà nc. Bng cách đó, mt mt phng thc qun tr theo kt
qu s làm tng tính linh hot, quyn t ch ca các đi vi thc thi chính
sách đ tìm ra phng thc thc hin chính sách có hiu qu nht (trong

khuôn kh lut pháp cho phép), tng cng tính t ch, t chu trách nhim
ca các t chc công, mt khác hng các c quan kim tra, giám sát vào
đánh giá xem chính sách có thc hin đc mc tiêu đ ra hay không, và liu
có cách nào cùng đt đc mc tiêu nhng ít tn kém hn không. Nh vy,
có th nói rng vn đ hiu lc, hiu qu ca chính sách trong phng thc
qun tr theo kt qu tr thành vn đ trng tâm trong vic theo dõi, phân tích,
đánh giá các chính sách ca nhà nc. Mt lỦ do khác dn đn cn thit phi
thay đi v phng thc qun lỦ trong khu vc công, nht là ti các nc
đang phát trin nh Vit Nam, là vn đ sc ép ca tính dân ch, ca trình đ
phát trin kinh t – xư hi.
Hot đng ca các c quan, t chc thuc khu vc công ngày càng chu
s kim tra, kim soát cht ch hn, nghiêm ngt hn bi ngi dân, các nhà
đu t, các nhà tài tr trong và ngoài nc. Nhu cu đc cung cp các dch
v công có cht lng cao, chi tiêu ngân sách phi có hiu qu cao và vn đ
tính minh bch, rõ ràng trong hot đng ca các c quan Nhà nc ngày càng
tng lên. K t sau cuc khng hong tài chính châu Á nm 1997, vn đ s
minh bch và hiu qu hot đng, cht lng ca các dch v công mà Chính
ph cung cp là yu t tiên quyt trong các quyt đnh đu t vào mt quc
gia. Có th nói rng, ngày nay vn đ xp hng cht lng (hiu qu) hot

7
đng ca Chính ph đó tr thành mt vn đ ph bin, yêu cu ti thiu trên
các th trng tài chính; điu này cng ging nh h thng xp hng ri ro
trên các th trng tài chính. Thay đi phng thc qun lỦ tài chính theo
hng qun tr theo kt qu là mt yêu cu tt yu khách quan ca quá trình
phát trin nn kinh t - xư hi, xut phát t yêu cu thc tin cn phi nâng
cao hiu qu ca chính sách công và ngun ngân sách nhà nc phân b cho
vic thc hin các chính sách đó[18].
Trong vòng 20 nm tr li đây, nhng thay đi v phng thc qun lỦ
tài chính trong khu vc công  Vit Nam có ba vn đ ln. Th nht, vic

tng cng phân cp qun lỦ ngân sách nhà nc cho c s đư to ra s thay
đi khá ln trong phng thc hot đng ca b máy nhà nc. Vic phân
cp nhiu hn cho chính quyn đa phng v ngun thu và nhim v chi
ngân sách bc đu đư đc thc hin theo nguyên tc dch v công đc
phân cp cho cp nào có kh nng đáp ng nhanh nht, tin li nht cho
ngi dân. Th hai, đi mi c ch tài chính vi đn v hành chính và đn v
s nghip. Vic trao quyn t ch, t chu trách nhim v tài chính cho các
đn v s dng ngân sách và đn v s nghip công lp đư to ra s linh hot
nht đnh cho các đn v này trong s dng kinh phí đ thc thi các hot đng
cung cp dch v công nhm đáp ng nhng nhu cu ca xư hi. Th ba, vic
m rng công khai ngân sách và kim toán ngân sách bc đu đi vào n np
và phát huy đc hiu qu, qua đó tng cng công tác kim tra ni b, cp
trên vi cp di và phát huy mnh m vai trò giám sát ca đoàn th trong
vic thu chi ngân sách, chng tht thoát.
1.1.2 Môăhìnhăqunătrăcôngăcăđin
Mô hình qun tr công c đin có các đc trng: ngi qun lỦ hn ch
trong trao quyn ra quyt đnh; c ch trách nhim gii trình ch chú trng
vào qun lỦ các yu t đu vào; phân b ngân sách không gn vi mc tiêu và

8
kt qu. Các đn v ch quan tâm đn b máy hành chính; tách ri gia quyn
lc, kim tra và cân bng. Ngi qun lỦ ch tp trung vào ti đa hóa ngân
sách và b ràng buc phi tuân th lut pháp và kim tra tài chính. Vai trò
chính ca qun lỦ tài chính là thc hin chính sách tài khóa, vay mn và đu
t.
Có 2 quy đnh chính trong mô hình qun lỦ tài chính công c đin là
Chính ph nên cân bng ngân sách và nhng đn v ca chính ph không
đc chi tiêu vt quá s phân b ca mình. Nhng lut này đc lut hóa
thành lut và nhng quy đnh. Trong vn đ tuân th các quy đnh, B tài
chính có nhiu quy đnh và thông t v s chun b; s phê chun và s điu

hành ngân sách; ngay c vn đ v chi tiêu tin mt.
Qun lỦ tài chính s dng các ngun lc ngân sách sn có đ thc hin
nhng mc tiêu đư đc xác đnh. Mô hình qun lỦ tài chính c đin không
th gii quyt 2 vn đ là thâm ht ngân sách và hot đng không hiu qu.
Chính ph điu hành thâm ht mt cách tùy tin, đeo đui mt chính sách tài
khoá: chi vt thu, không có nhng hành đng c th đ thc hin ct gim
chi phí, nâng cao hiu qu. Qun lỦ tài chính là mt chc nng ca b máy
hành chính, mà nó không liên quan gì đn vic hoch đnh chính sách, không
tip cn đn vic lp ngân sách.
Mô hình c đin còn gi là qun lỦ ngân sách theo khon mc. Qun lý
tài chính công theo ngha rng đc h tr bi ngân sách, k toán và kim
toán. V ngân sách: thc hin ngân sách theo các khon mc đu vào. V k
toán: tp trung tính toán ngân sách và tài chính. V kim toán: kim tra tp
trung vào tính tuân th và kim toán tài chính.
1.1.3 Môăhìnhăqunătrăcôngămiă(NPM:ăNewăPublicăManagement)
Mô hình qun tr công mi có s tng đng gia qun tr công và qun
tr doanh nghip, các b phn hành chính chính ph đc xem nh là tng b

9
phn kinh doanh và hot đng theo chin lc cnh tranh; công dân đc
xem là khách hàng. Các c quan khu vc công hot đng không ch theo pháp
lut quy đnh mà còn theo quy lut tng th ca th trng: kinh t và hiu
qu.
Các nguyên lỦ ca mô hình qun tr công mi mang đc tính ch yu
hng v th trng, kt qu và khách hàng.
Hng v th trng: Mô hình NPM da vào gi thit c bn là cu trúc
th trng s dn đn vic qun tr hiu qu hn và cung cp dch v cht
lng hn. Mô hình NPM áp dng mt s phng pháp qun lỦ ca khu vc
t nh: chi tiêu công và thuê ngoài cung cp dch v công theo phng thc
đu thu. Qua đó, thu hp li khu vc công và tng cng mi quan h gia

bên mua dch v (công dân) và ngi cung cp dch v (t chc công). Nh
th, to c ch cnh tranh gia khu vc t và khu vc công, s hn ch s đc
quyn không có hiu qu, ci tin chin lc phc v dch v công. Theo
nguyên lỦ này, tính hiu qu đc đt  trung tâm ca giá tr ca NPM thông
qua vic xây dng các c quan qun lỦ Nhà nc dng công ty kinh doanh.
Hng v kt qu: Chc nng trung tâm ca NPM là nhn mnh đn
vic đo lng kt qu thc hin bng nhng ch s đnh lng. Thay đi này
đư dn đn vic nâng cao tính trách nhim là phi tr li cho đu ra thông qua
vic đòi hi phi có tng trình rõ ràng v mc tiêu, mc đích và các s đo
thành công.
Hng v khách hàng: xut phát t khái nim “s tha mưn ca khách
hàng”, mô hình NPM ly s hài lòng ca khách hàng nh là mc tiêu sau
cùng trên c li nhun. Trong khi qun tr công truyn thng coi công dân ch
là ngi nhn dch v đc cp phát t c quan Nhà nc, thì mô hình NPM
chp nhn trit lỦ điu hành kinh doanh đi vi công dân nh là nhng khách
hàng. Nguyên lỦ NPM này bao gm vic nhn mnh đn vic ci thin cht

10
lng dch v và xác đnh phng cách đ t chc đáp ng trách nhim và
báo cáo cách nh th nào. Nh vy, mô hình NPM hng đn c ba khía
cnh: chin lc phát trin theo nguyên lỦ th trng, kt qu và s tha mưn
ca công dân đi vi dch v công[19].
Tuy nhiên, mô hình NPM không phi là mt lỦ thuyt có h thng, còn
bc l mt s nhng hn ch nh: đư b qua s khác bit gia qun tr khu
vc công và khu vc t; ch chú trng đn kt qu, hiu qu và thc tin ca
dch v công, nhng li b qua vic đt đc s mnh ca khu vc công và
các mc đích dài hn đ đáp ng nhng nhu cu tht s ca công chúng;
không phân bit đc s khác nhau gia công dân trong khu vc công và
khách hàng trong khu vc t. Mc dù vy, nó vn còn giá tr nht đnh trong
qun tr công ngày nay, đc bit là đi vi nhng quc gia mi phát trin nh

Vit Nam thì các nguyên lỦ ca mô hình NPM vn có giá tr đ k tha có
chn lc vào qun tr công.
1.1.4 Môă hìnhă qună tră côngă hină điă (môă hìnhă qună tră côngă caă
Barnard-Simon)
Trong mô hình này, nhim v ch yu là duy trì mt khi lng đu vào
cn thit đ đm bo kh nng ca t chc cung cp dch v. Vai trò t chc
ca ngi qun lỦ tài chính là: cân bng s thay đi liên quan đn tài chính,
hng qun lỦ vào nhng vn đ thay đi đó và giám sát s thc hin tài
chính ca tt c các bên có liên quan. Mô hình qun tr công ca Barnard-
Simon đc thc hin vi s tng tác gia khu vc công, các t chc bên
ngoài và công dân vi nhng đc đim sau đây:
V ni dung qun lý: có ba ni dung ch yu sau: phát trin mng li
liên kt bên ngoài đ đt kt qu; thc hin mc tiêu qun lỦ trong mi liên
kt vi các t chc; thc hin mi quan h t chc t nhiu phía.
V giám sát và đánh giá: kim tra tp trung vào đu ra, kt qu, kinh t,

11
hiu qu và tính hp lỦ.
Tóm li, mô hình qun tr công hin đi, các đn v công thc hin
nhim v ca mình trong mt liên minh t chc ln hn. Kt qu là, c quan
công quyn không ch phi gii v qun lỦ h thng bên trong t chc mình,
qun lỦ tài chính, qun lỦ ngun nhân lc, công ngh thông tin mà còn phi
qun lỦ các nhóm có li ích liên quan bên ngoài đ đt kt qu chính sách
mong đi và cht lng cao ca dch v công. Mô hình này đc xem là nn
tng lỦ thuyt đ hng đn nâng cao cht lng dch v công thông qua vic
thuê các đn v bên ngoài thc hin trong điu kin ngun lc đn v có
hn[20].
1.2 TăCHăTÀIăCHệNHăVÀăQUNăTRăCỌNGăMI
Do xut phát t nn qun lỦ hành chính tp trung, quan liêu, bao cp
chuyn sang qun lỦ hành chính trong nn kinh t th trng, mt s nhng

nguyên tc mang tính tp trung, quan liêu vn cha th xóa b trit đ, các
nguyên lỦ hng v khách hàng, th trng và hng v kt qu trong mô
hình qun tr công mi có th đc k tha ci thin đ qun lỦ tài chính công
ngày càng tt hn. T ch tài chính là mt đòi hi khách quan và phù hp vi
các điu kin đm bo tính kh thi ca qun lỦ tài chính công.
1.2.1 Kháiănim tăchătƠiăchính
T ch tài chính là c ch qun lỦ nhm tng cng quyn t ch, t
chu trách nhim cho các đn v v các mt hot đng tài chính, t chc b
máy và sp xp lao đng qua đó làm tng cht lng hot đng và cung cp
dch v ca đn v.
1.2.2ăTăchătƠi chínhăvƠăqunătrăcông mi
Xut phát t thc trng tài chính công hin nay và yêu cu v ci cách
hành chính nhà nc, trong nhng nm ti s trao quyn t ch, t chu trách
nhim cho các đn v trong khu vc công đ gn hot đng ca nó vi c ch

12
th trng, ngày càng nâng cao cht lng và hiu qu cung cp dch v công
đáp ng nhu cu phát trin không ngng ca xư hi; đng thi phi tng
cng các hot đng giám sát toàn din đi vi các đn v này, nht là đi vi
vic cung cp và bo đm cht lng các dch v công.
Vic thc hin t ch, t chu trách nhim v s dng biên ch và kinh
phí qun lỦ hành chính đi vi các c quan nhà nc là c s cho vic hoàn
thin phng thc qun tr công theo hng tit kim, hiu qu, chng lưng
phí, ngn chn tham nhng, to điu kin cho các đn v hành chính, s
nghip công lp thc hin vic kim soát chi tiêu ni b, phát huy tính dân
ch, ch đng, sáng to ca ngi lao đng; to quyn t ch, ch đng cho
đn v trong vic qun lỦ chi tiêu tài chính. Nh đó, thu nhp ca ngi lao
đng tng bc đc ci thin. ng thi, đây cng là điu kin đ tng
bc vng chc tin đn mô hình qun tr công mi. Tuy nhiên, s trao quyn
t ch và trách nhim xư hi ca các đn v công cha có gn kt cht ch vi

nhau. Qun tr ca các đn v công không thoát ra khi phng thc tp trung
kim soát các yu t đu vào. Kim tra ni b hay bên ngoài ch yu tp
trung vào đánh giá tính tuân th các khon mc chi tiêu hn ci thin kt qu
hot đng. Các đo lng đu ra cng nh đánh giá kt qu thc hin không
đc quan tâm đúng mc. Ngi qun lỦ và đi ng CBCC không có đ
thông tin v kt qu trong quá trình phân b ngun lc.
Qun tr công mi vi phng thc qun tr theo kt qu chính là chuyn
t vic chú trng đn đu vào hoc các hot đng đc trin khai đ thc hin
chính sách sang các cp kt qu (đu ra, kt qu, tác đng) mà chính sách
nhm đt ti. Tuy nhiên, cng cn lu Ủ rng, qun tr theo kt qu không
phi là t b hoàn toàn vic kim soát đu vào và hot đng đ chuyn sang
kim soát đu ra, kt qu mà là gim bt s chú trng đn đu vào/hot đng
và to mt sân chi ci m, linh hot hn cho các đn v thc hin chính sách

13
đ h t tìm ra nhng phng pháp thc hin chính sách tt nht. ng thi,
các c quan theo dõi, giám sát tình hình thc hin chính sách s quan tâm hn
đn câu hi: liu chính sách có đt đc Ủ đ mong mun ca mình hay
không – điu mà trong phng thc qun tr theo đu vào thng b ng.
Qun tr công theo kt qu tng thêm tính t ch cho các đn v thc
hin chính sách, và tng cng s phi hp gia các đi tác thc hin chính
sách. Ngoài ra, qun tr theo kt qu hng công tác kim tra, kim soát và
đánh giá chính sách đc thc hin theo mt quy trình m. Mi ngi dân, t
chc xư hi, doanh nghip… đu có th d dàng kim tra, kim soát và đa ra
nhng đánh giá mt cách đúng đn hot đng và kt qu hot đng ca các c
quan nhà nc da trên các mc tiêu, tiêu chí đánh giá đư đc xác lp trong
các k hoch hot đng, d toán ngân sách ca chính sách. Qun tr công theo
kt qu góp phn đi mi phng thc qun lỦ, điu hành chính sách ca khu
vc công, đm bo hiu qu và hiu lc ca các chính sách. ng thi, nó
giúp nâng cao tính minh bch và trách nhim gii trình. Phng thc này còn

giúp vic đánh giá thc hin chính sách nhm vào nhng vn đ mang tính
chin lc và tác đng dài hn ca chính sách. Hn na, chính sách và ngân
sách đ thc hin chính sách là hai mt ca mt vn đ không th tách ri,
nên vn dng phng thc qun tr theo kt qu s thit lp đc ba nguyên
tc c bn trong qun lỦ chi tiêu công, đó là: tôn trng k lut tài chính tng
th; phân b có hiu qu ngun lc tài chính theo các mc tiêu u tiên chin
lc trong gii hn ngun lc cho phép đ thc hin chính sách và nâng cao
hiu qu hot đng trong thc hin chính sách.
1.3 NIă DUNGă Tă CHă TÀIă CHệNHă CAă CÁCă Nă Vă HÀNHă
CHÍNH NHÀăNC
1.3.1 Mtăsăđcăđim
 Vit Nam, tip tc thc hin chng trình đi mi c ch qun lỦ tài

14
chính đi vi các c quan hành chính, s nghip giai đon 2006-2010, Chính
ph đư ban hành Ngh đnh s 130/2005/N-CP và Ngh đnh s
43/2006/N-CP quy đnh v ch đ t ch, t chu trách nhim v thc hin
nhim v, t chc b máy, biên ch và tài chính đi vi các c quan hành
chính và đn v s nghip công lp hay còn gi là t ch tài chính. Hai chính
sách trên là c s cho vic hoàn thin phng thc qun tr công theo hng
tit kim, hiu qu, chng lưng phí, ngn chn tham nhng.
Mc đích chính ca t ch tài chính là phi thc s trao quyn t ch, t
chu trách nhim cho đn v trong vic t chc công vic, sp xp li b máy,
s dng lao đng và ngun lc tài chính đ hoàn thành nhim v đc giao;
phát huy mi kh nng ca đn v đ cung cp dch v vi cht lng cao cho
xư hi; tng ngun thu nhm tng bc gii quyt thu nhp cho ngi lao
đng. Mt khác qua trao quyn t ch, t chu trách nhim nhm thc hin
mnh m hn ch trng xư hi hóa trong cung cp dch v cho xư hi; huy
đng s đóng góp ca cng đng xư hi đ phát trin các hot đng s
nghip, tng bc gim dn bao cp t ngân sách nhà nc. Và t ch tài

chính đư th hin đc nhng mt tích cc trong công cuc ci cách nn tài
chính công ca Chính ph.
i tng thc hin t ch theo Ngh đnh 130 là tt c các c quan
hành chính nhà nc có tài khon và con du riêng đc c quan nhà nc có
thm quyn giao biên ch và kinh phí qun lỦ hành chính. Ngh đnh quy đnh
rõ quyn ch đng trong vic s dng biên ch; nu biên ch thc t thp hn
so vi ch tiêu đc giao, c quan vn đc bo đm kinh phí qun lỦ hành
chính theo ch tiêu biên ch đc giao…Ngoài ngun kinh phí ngân sách nhà
nc cp theo quy đnh, đn v đc s dng khon thu phí, l phí đc đ
li theo ch đ quy đnh; các khon thu hp pháp khác đc pháp lut cho
phép. Kinh phí đc giao theo hai loi: Kinh phí giao thc hin ch đ t ch

15
và kinh phí giao không thc hin ch đ t ch. Kt thúc nm ngân sách, sau
khi hoàn thành nhim v đc giao, c quan thc hin t ch đc s dng
kinh phí tit kim đ: (1) B sung thu thp cho cán b, công chc theo h s
tng thêm qu tin lng nhng ti đa không quá 1,0 ln so vi Nhà nc
quy đnh; (2) Chi khen thng và phúc li; (3) Lp qu d phòng đ n đnh
thu nhp cho cán b, công chc; (4) S kinh phí tit kim đc, cui nm
cha s dng ht đc chuyn sang nm sau tip tc s dng.
Quyn t ch đi vi các t chc s nghip theo Ngh đnh 43 đc th
hin trên ba ni dung ln là: t ch v thc hin nhim v; t ch v t chc
biên ch và t ch v tài chính. Hot đng ca các đn v s nghip là mt b
phn ca nn kinh t và có v trí quan trng đc bit trong nn kinh t quc
dân. n v SNCT là các đn v s nghip công, do vy đc đim hot đng
trc ht ging vi các đn v s nghip nói chung là phc v xư hi không
vì mc đính li nhun; hot đng gn lin vi các mc tiêu và chng trình
Chính ph và sn phm to ra mang li li ích to ln cho c nn kinh t; đng
thi cng có nhng đc đim riêng ca mt đn v hot đng có thu, nh
hng quyt đnh đn c ch qun lỦ tài chính ca đn v. Các đc đim đó

là: (1) Hot đng theo nhim v chính tr, chuyên môn đc giao, không vì
mc đích sinh li; (2) Do kh nng hn hp ca NSNN, không th bo đm
tt c các khon chi cho hot đng dch v ca các đn v s nghip đáp ng
nhu cu xư hi. Nhà nc cho phép các đn v SNCT đc thu mt s loi
phí, l phí t hot đng ca mình nh: hc phí, vin phí, phí kim dch, t
cá nhân, tp th s dng các dch v do đn v cung cp; (3) Các đn v
SNCT đc t chc sn xut kinh doanh, cung ng dch v phù hp vi lnh
vc hot đng chuyên môn ca mình. Do vy, ngun tài chính ca các đn v
SNCT không ch có t kinh phí NSNN cp mà còn có ngun thu t hot đng
s nghip khác; (4) n v SNCT chu s qun lỦ trc tip ca c quan ch

16
qun (B, ngành, U ban nhân dân tnh, thành ph). ng thi chu s qun
lỦ v mt chuyên môn ca các B, ngành chc nng qun lỦ Nhà nc v lnh
vc hot đng s nghip và chính quyn đa phng ni đn v đóng tr s
và hot đng. Nh vy, hot đng ca các đn v SNCT chu s qun lỦ ca
nhiu cp qun lỦ vi mi quan h đan xen, phc tp nh hng đn c ch
qun lỦ ca đn v[8], [10].


năvăhƠnhăchínhănhƠănc
năvăsănghip côngălp
Khái
nim
Là nhng đn v thc hin các loi
hot đng chp hành điu hành đi
vi các lnh vc khác nhau ca đi
sng xư hi mà khi thc hin các
nhim v này đn v hành chính
Nhà nc phi phc tùng hành

chính Nhà nc.
Là nhng đn v do nhà nc
thành lp hot đng có thu thc
hin cung cp các dch v công
cng và các dch v nhm duy trì
s hot đng bình thng ca
các ngành kinh t quc doanh.

Mc
tiêu
 Sp xp, t chc b máy tinh gn,
s dng lao đng, kinh phí qun lỦ
hành chính tit kim;
 Tng hiu sut lao đng, hiu qu
s dng kinh phí qun lỦ hành
chính, tng thu nhp cho CBCC;
 Gn trách nhim ca Th trng
và CBCC.

 Sp xp, t chc b máy, s
dng lao đng và ngun lc tài
chính hiu qu;
 Cung cp dch v công cht
lng cao, tng thu nhp cho
ngi lao đng;
 Xư hi hoá, quan tâm đu t
trong vic cung cp dch v cho
xư hi.
Quyn
hn

 c ch đng sp xp li t
chc b máy c quan, đn v;
 c t ch v t chc b máy
và quy ch hot đng (thành lp

17
 c ch đng phân b và s
dng tài chính phù hp;
 c quyt đnh s dng kinh phí
tit kim.
mi, sáp nhp, gii th);
 c t ch v qun lỦ và s
dng cán b, viên chc;
 c t ch tài chính (huy
đng vn và vay vn tín dng,
qun lỦ và s dng tài sn).
Ngun
thu
 Kinh phí NSNN cp;
 Phn đ li t s thu phí;
 Ngun khác;
 Kinh phí giao không thng
xuyên.
 Kinh phí NSNN cp;
 Thu t hot đng dch v;
 Phn đ li t s thu phí;
 Ngun vin tr, quà, biu tng;
 Ngun khác;
 Kinh phí giao không thng
xuyên.

Chi
hot
đng
 Chi thng xuyên:
Chi thanh toán cho cá nhân;
Chi nghip v chuyên môn;
Chi thng xuyên khác;
 Chi không thng xuyên
Mua sm, sa cha ln TSC;
Thc hin các nhim v đt xut;
Chi tinh gin biên ch, tr cp
thôi vic;
Chi đào to, bi dng CBCC;
Chi KTX khác.
 Chi thng xuyên
Chi HTX theo nhim v giao;
Chi HTX phc v thu phí;
Chi thng xuyên khác;
 Chi không thng xuyên
Chi nhim v khoa hc và công
ngh; Chi bi dng cán b, viên
chc; Chi thc hin chng trình
mc tiêu quc gia; Chi nhim v
đt xut; Chi thc hin tinh gin
biên ch; Chi KTX khác.

c đim hot đng ca các c quan hành chính nhà nc rt khác đc
đim hot đng ca các đn v s nghip nên quyn TCTC đi vi các ngun