Tăng cường quyền tự chủ tài chính các đơn vị sự nghiệp giáo dục công lập nghiên cứu trường hợp TPHCM

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.H CHÍ MINH



LÊ TH THANH TUYN






TNG CNG QUYN T CH TÀI CHÍNH CÁC N V
S NGHIP GIÁO DC CÔNG LP NGHIÊN CU
TRNG HP TP. H CHÍ MINH




LUN VN THC S KINH T








TP. H CHÍ MINH – NM 2011

B GIÁO DC VÀ ÀO TO

TRNG I HC KINH T TP.H CHÍ MINH



LÊ TH THANH TUYN



TNG CNG QUYN T CH TÀI CHÍNH CÁC N V
S NGHIP GIÁO DC CÔNG LP NGHIÊN CU
TRNG HP TP. H CHÍ MINH


Chuyên ngành : Kinh t tài chính ngân hàng
Mã s : 60.31.12



LUN VN THC S KINH T



Giáo viên hng dn khoa hc
PGS.TS. S ình Thành



TP. H CHÍ MINH – NM 2011

LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan lun vn thc s kinh t này là do chính tôi nghiên cu
và thc hin. Các thông tin, s liu đc s dng trong lun vn là hoàn thin
trung thc và đúng vi ngun trích dn. Nhng gii pháp, kin ngh đc nêu
trong lun vn là ca cá nhân tôi đúc kt t quá trình nghiên cu lý lun và thc
tin.
Tôi xin hoàn toàn chu trách nhim vi ni dung cam đoan trên.

Ngi cam đoan


Lê Th
Thanh Tuyn

MC LC
Trang
LI M U 01
CHNG 1
QUN LÝ TÀI CHÍNH N V S NGHIP GIÁO DC CÔNG LP 04
1.1. TNG QUAN V N V S NGHIP CÔNG LP 04
1.1.1. Khái nim. 04
1.1.2. c đim. 05
1.1.3. Phân loi đn v s nghip. 07
1.1.4. Vai trò ca đn v s nghip trong nn kinh t. 11
1.2. QUN LÝ TÀI CHÍNH N V S NGHIP GIÁO DC CÔNG LP. 14
1.2.1. Nhng nguyên tc qun lý tài chính đn v s nghip công lp. 14
1.2.1.1. Nguyên tc toàn din (đy đ, trn vn) 14
1.2.1.2. S dng đúng mc đích các khon kinh phí. 15
1.2.1.3. Nguyên tc rõ ràng, trung thc và chính xác. 16

1.2.1.4. Nguyên tc công khai, minh bch. 16
1.2.2. C ch qun lý tài chính đn v s nghip công lp. 17
1.2.2.1. C ch qun lý tài chính nhà nc (không t ch tài chính). 17
1.2.2.2. C ch t ch tài chính 19
1.2.3. Ni dung, công c qun lý tài chính đn v s nghip công lp 21
1.2.3.1. Qun lý các ngun lc tài chính 21
1.2.3.2. Qun lý chi phí (s dng kinh phí) 23
1.2.3.3. Qun lý tài sn và các qu tài chính. 24
1.2.3.4. Qui ch chi tiêu ni b. 24

1.2.3.5. Lp d toán (ngân sách) 25
1.2.3.6. Báo cáo tài chính. 26
1.3. HIU QU QUN LÝ TÀI CHÍNH N V S NGHIP CÔNG LP 27
1.3.1. m bo k lut tài chính tng th 27
1.3.2. Hiu qu phân b (phân b ngân sách theo u tiên mc tiêu) 28
1.3.3. Hiu qu hot đng (hiu qu chi phí) 29
CHNG 2
THC TRNG V T CH TÀI CHÍNH CA CÁC N V 31
2.1. C IM KT-XH VÀ THC TRNG GIÁO DC  THÀNH PH. 31
2.1.1. c đim kinh t - xã hi ca Thành ph H Chí Minh. 31
2.1.2. Thc trng ngành giáo dc và đào to thành ph. 34
2.2. C CH QUN LÝ TÀI CHÍNH CA CÁC N V………………… 38
2.2.1. Khuôn kh pháp lý hin hành. 38
2.2.2. Ni dung c ch t ch tài chính đi vi đn v s nghip công lp. 39
2.2.2.1. Phân loi đn v t ch tài chính. 39
2.2.2.2. Ni dung t ch tài chính các đn v s nghip công lp. 40
2.2.3. C ch tài chính nhà nc (không thc hin ch đ t ch) 43
2.3. TÌNH HÌNH THC HIN QUYN T CH TÀI CHÍNH…………… 45
2.3.1. T chc trin khai thc hin c ch t ch tài chính. 45
2.3.2. Chi s nghip giáo dc t ngân sách Thành ph. 47

2.3.2.1. nh mc phân b ngân sách. 47
2.3.2.2. Phân b ngân sách cho Giáo dc đào to. 52
2.3.3. Thc hin t ch tài chính giai đon 2007 - 2010. 54
2.3.3.1. Qun lý các ngun lc tài chính. 54

2.3.3.2. Qun lý vic s dng các ngun lc. 56
2.4. ÁNH GIÁ TÌNH HÌNH THC HIN T CH TÀI CHÍNH 60
2.4.1. Nhng thành tu. 60
2.4.2. Nhng hn ch và nguyên nhân. 61
Chng 3
TNG CNG QUYN T CH TÀI CHÍNH 66
3.1. MC TIÊU TNG CNG QUYN T CH TÀI CHÍNH. 66
3.1.1. Tng cng huy đng các ngun lc tài chính………………… 66
3.1.2. Tng cng quyn t ch, t chu trách nhim………………… 67
3.1.3. áp ng mc tiêu, phng hng phát trin……………………. 68
3.1.4. Thc hin công khai, minh bch và trách nhim gii trình. 68
3.2. MC TIÊU, PHNG HNG PHÁT TRIN S NGHIP…… 69
3.2.1. Nhng mc tiêu c bn. 69
3.2.2. Phng hng phát trin. 69
3.3. NÂNG CAO CHT LNG QUN LÝ TÀI CHÍNH…………… 70
3.3.1. Hoàn thin ni dung qui ch chi tiêu ni b. 70
3.3.2. Lp d toán (ngân sách) 72
3.3.2.3. D báo dòng tin 74
3.3.2.4. Lp báo cáo tài chính 74
3.4. CÁC NHÓM GII PHÁP. 75
3.4.1. Nhóm gii pháp v th ch 75
3.4.1.1. Chính sách hc phí linh hot và đa dng; đnh mc 76
3.4.1.2. Ban hành các ch tiêu đánh giá mc đ t ch, t chu……… 76
3.4.1.3. Xây dng các tiêu chun, đnh mc chi chuyên môn…………… 77
3.4.1.4. C quan qun lý giáo dc phi kt hp vi c quan tài chính… 79

3.4.1.5. m bo tính minh bch và trách nhim gii trình……………. 80
3.4.2. Nhóm gii pháp v c ch hot đng 81
3.4.3. Nhóm gii pháp v nâng cao nng lc đi ng cán b qun lý. 82
KT LUN 84






















DANH MC T VIT TT

- CP Chính ph

- DT D toán
- KBNN Kho bc Nhà nuc
- NSNN Ngân sách Nhà nc
- NSTW Ngân sách Trung ng
- GDP Tng sn phm quc ni
(Gross domestic product)
- TC Tài chính
- UBND U ban nhân dân
- VP Vn phòng




DANH MC CÁC BNG BIU, BIU 

STT MC LC NI DUNG TRANG
01 S đ s 01 n v d toán các cp 10
02 S đ s 02 Qun lý d toán ngân sách 10
03 Bng 2.1 Qui mô kinh t, dân s ca TP.HCM 32
04 Bng 2.2
C cu kinh t và tc đ tng trng ca các
ngành kinh t
33
05 Bng 2.3
Tình hình ngân sách trên đa bàn Thành ph
giai đon 2006 – 2010
34
06 Bng 2.4
C cu trng, c cu hc sinh ca c nc
và Thành ph HCM

35
07 Bng 2.5
S lng và c cu giáo viên ngành giáo dc
Thành ph
36
08 Bng 2.6 Tình hình c s vt cht 37
09 Bng 2.7 S đn v thc hin t ch tài chính 46
10 Bng 2.8
nh mc phân b ngân sách thng xuyên
cho giáo dc
48
11 Bng 2.9
nh mc phân b chi ngân sách thng
xuyên cho đào to và dy ngh
49
12 Bng 10 Khung hc phí ca Trung ng 49
13 Bng 2.11 nh mc chi ngân sách 01 hc sinh/nm 52
14 Bng 2.12 Kinh phí ngân sách cp 53
15 Bng 2.13
Tình hình thc hin các khon thu ca đn v
55
16 Bng 2.14
So sánh tc đ tng chi giáo dc và tng chi
thng xuyên
56
17 Bng 2.15
C cu chi s nghip giáo dc giai đon 2006
– 2010
58
18 Bng 2.16

Tình hình thu nhp tng thêm bình quân
ngi/nm
59




LI M U

1. Tính cp thit ca đ tài
Giáo dc, đào to, y t là nhng hot đng có v trí quan trng đc bit
trong nn kinh t quc dân, đóng góp cho s n đnh và phát trin lâu dài ca đt
nc. Các lnh vc này không to ra hàng hóa thông thng cho nn kinh t mà
là nhng loi dch v đc bit: dch v liên quan đn cht lng ngun nhân lc.
Chính vì th mà nhà nc r
t quan tâm to c ch đu t, cung cp ngun vn
cho các lnh vc s nghip này (giáo dc, y t…).
u t cho phát trin con ngi đc nhiu nc coi là đu t cho s
phát trin kinh t xã hi mt cách lâu dài. Vn đ đt ra là phi xem xét đn tính
hp lý, hiu qu khi huy đng và s dng các ngun tài chính đu t cho các
hot đng này.
Công cuc đi mi c
 ch qun lý nn kinh t, nhà nc xóa b dn c
ch bao cp và tng bc thc hin xã hi hóa nhiu lnh vc y t, vn hóa, giáo
dc… theo phng châm “Nhà nc và nhân dân cùng làm”. Theo đó, các hình
thc thu phí, l phí ngày càng phát trin và m rng; công tác qun lý tài chính
ca đn v s nghip có thu đã thay đi theo hng phát huy quyn t ch, t
chu trách nhim v tài chính. Tuy nhiên, công tác qun lý tài chính ca các
đn
v s nghip nói chung, và quyn t ch v tài chính ca các đn v s nghip

giáo dc công lp trên đa bàn Thành ph H Chí Minh nói riêng, cha mang li
hiu qu mong mun. Vì vy, tác gi chn đ tài “Tng cng quyn t ch tài
chính ca các đn v s nghip giáo dc công lp nghiên cu trng hp Thành
ph H Chí Minh” làm ni dng lun vn th
c s kinh t.
2. Mc tiêu nghiên cu.
Nhn thc đc yêu cu trên, ngi thc hin đ tài mong mun đt đc
nhng mc tiêu sau:
“ xut nhng gii pháp tng cng hn na quyn t ch tài chính ca
các đn v s nghip giáo dc công lp ti Thành ph H Chí Minh”
2
 đt đc mc tiêu trên, trc tiên, ni dung lun vn tin hành h
thng hóa mt phn c s lý lun v vai trò ca hot đng s nghip trong nn
kinh t, nht là hot đng s nghip giáo dc, làm c s lý lun cho vic phân
tích, đánh giá thc trng công tác qun lý tài chính các đn v s nghip giáo
dc công lp trên đa bàn Thành ph H Chí Minh giai đ
on 2007 – 2010, đc
bit là phân tích thc trng qun lý tài chính theo c ch t ch, t chu trách
nhim v tài chính. Sau đó tin hành khái quát nhng thành tu đt đc, nhng
tn ti cùng nguyên nhân đ đ xut các gii pháp hoàn thin ni dung qun lý
tài chính.
3. i tng và phm vi nghiên cu
i tng nghiên cu ca đ tài đc xác đnh là, quyn t ch, t chu
trách nhim v
 thc hin nhim v, t chc b máy, biên ch và tài chính đi
vi các đn v s nghip công lp.
Phm vi nghiên cu ca đ tài đc xác đnh:
- V không gian: Các đn v s nghip giáo dc công lp trên đa bàn
Thành ph H chí Minh;
- V phm vi thi gian: T nm 2007 đn nm 2010.

4. Phng pháp nghiên cu.
Trong quá trình nghiên cu, ngi vit ch yu da vào ph
ng pháp
din dch tru tng đ nghiên cu nhng vn đ lý lun v hot đng s
nghip, vai trò ca hot đng s nghip trong nn kinh t, c ch qun lý tài
chính công và hiu qu qun lý tài chính công; phng pháp đnh lng, s
dng các s liu báo cáo đ đánh giá thc trng tình hình thc hin quyn t ch
tài chính các đn v s nghi
p giáo dc công lp thành ph H Chí Minh;
phng pháp phân tích qui np đ tin hành phân tích thc trng qun lý tài
chính các đn v s nghip giáo dc công lp trong giai đon t nm 2007 đn
2010, t đó tng kt nhng thành tu đt đc, nhng tn ti và nguyên nhân
làm c s cho nhng đ xut các gii pháp tng cng quyn t ch tài chính
3
ca các đn v s nghip giáo dc công lp ti Thành ph H Chí Minh. ng
thi, s dng mt s phng pháp khác nh thng k, kho sát thc t…
5. Kt cu ca đ tài.
Ni dung ca đ tài đc kt cu thành ba chng truyn thng.
Li m đu
Chng 1: Tng quan v qun lý tài chính đn v s nghip giáo dc công
lp.
Chng 2: Thc trng v t ch tài chính ca các đn v s nghip giáo
dc trên đa bàn Thành ph H Chí Minh.
Chng 3: Tng cng quyn t ch tài chính ca các đn v s nghip
giáo dc công lp ti Thành ph H Chí Minh.
Kt lun.
Li cm t!
Kt qu ni dung lun vn đã th hin n l
c ca bn thân và s đóng góp
trí tu ca nhiu tác gi thuc nhng tài liu mà tác gi đã tham kho cng nh

s giúp đ rt nhiu ca S Tài chính, Kho bc Nhà nc Thành ph, S Giáo
dc đào to, đc bit xin trân trng cám n PGS, TS S ình Thành đã tn tình
hng dn và trang b thêm cho tôi nhiu kin thc quý báu trong sut quá trình
thc hin lun v
n. Tác gi xin bày t lòng bit n chân thành.
Mc dù bn thân đã có nhiu c gng trong vic nghiên cu, kho sát thc
t và nhn đc s h tr, giúp đ rt nhiu ca S Tài chính, Kho bc Nhà
nc Thành ph, S Giáo dc đào to nhng tôi tin chc rng ni dung ca lun
vn còn nhiu thiu sót v phng din lý lun và phân tích thc trng, r
t mong
nhng ý kin đóng góp ca quí thy cô, các bn đng nghip đ bn thân có th
nâng cao hiu bit ca mình v lnh vc nghiên cu.


4



CHNG 1
QUN LÝ TÀI CHÍNH N V S NGHIP GIÁO DC CÔNG LP

Dch v giáo dc và Y t là hai dch v c bn quyt đnh cht lng ngun
nhân lc, s phân hoá trong nn kinh t, nên Chính ph ca hu ht các nc
luôn dành s u tiên trong vic phân b các ngun lc cho s phát trin hai lnh
vc này. Trong đó, ngun lc tài chính là yu t quan tr
ng, tác đng trc tip
đn qui mô, cht lng dch v giáo dc. Vì vy, bên cnh nhng u tiên trong
phân b ngun lc, Chính ph các nc luôn quan tâm hoàn thin c ch qun
lý tài chính nhm nâng cao hiu qu s dng ngun lc tài chính, đáp ng yêu
cu phát trin s nghip giáo dc, phù hp vi s phát trin kinh t - xã hi

trong tng giai đon.
1.1. TNG QUAN V N V S NGHIP CÔNG LP
1.1.1. Khái nim.
Trong đi sng xã hi, dân chúng cn rt nhiu loi hàng hoá, dch v khác
nhau, nhng các cá nhân ch t t chc hoc tham gia vào các t chc sn xut,
cung ng các hàng hoá, dch v có kh nng mang li nhiu li nhun. Nhng t
chc nh vy thng đc gi là các t chc kinh t, và hot đng ca chúng
thng đc gi là hot đ
ng kinh t hay hot đng kinh doanh, nhng cá nhân
tham gia vào các t chc kinh t hay hot đng kinh t đc gi là nhà đu t
hay ngi kinh doanh. Và li nhun là mc tiêu c bn nht ca mi nhà đu t
hay t chc kinh t.
 đáp ng nhu cu tiêu dùng ca dân chúng v nhng loi hàng hoá, dch
v còn li, và đôi khi là nhng nhu cu cn thit cho các doanh nghip, ví d
nh nh
ng ngi lao đng kho mnh cùng nhng k nng lao đng cao, chng
hn. Chính ph bt buc phi s dng ngân sách (tin) đ thành lp nhng t
chc nhm cung cp cho dân chúng nhng hàng hoá dch v đó, và nhng đn
5
v này thng đc gi là các đn v s nghip công lp; hot đng ca các đn
v này thng đc gi là hot đng s nghip.
Khái nim “hot đng s nghip” ng ý rng, các hot đng nhm vào mc
tiêu duy trì, n đnh và phát trin mt lnh vc hay mt ngành kinh t nào đó,
nh các lnh vc: Kin thit th chính, a chính, Giao thông… hay ngành kinh
t nh: Nông nghip, Công nghip, Giáo dc, Y t…. Và hu nh không nhm
vào mc tiêu tìm kim li nhun nh các hot đng kinh t. Nhng đn v này
thng gi là đn v s nghip công lp.
Tóm li, đn v s nghip công lp là mt t chc do Nhà nc thành lp,
có tên riêng, có tài sn do nhà nc đu t xây dng, có tr s giao dch n đ
nh

và thc hin các nhim v do nhà nc giao hàng nm, cùng vi ngun ngân
sách tài tr cho các nhim v đc giao nên còn đc gi là đn v d toán hay
đn v th hng ngân sách.
1.1.2. c đim.
Khác vi các c quan qun lý hành chính nhà nc, các đn v s nghip
công lp có nhng đc đim sau:
- V phng din hành chính và pháp lý.
H thng c quan hành chính nhà nc, bao gm các t ch
c thc hin
nhng chc nng qun lý nhà nc v tng lnh vc kinh t xã hi và an ninh
quc gia, t Trung ng đn đa phng, và do Chính ph quyt đnh. Trong đó,
mi chc nng do mt B, ngành đm nhim, và thc hin hai chc nng riêng
bit, chc nng qun lý nhà nc và chc nng qun lý chuyên ngành.
Tng ng vi hai chc nng trên, có hai h
thng t chc b máy mà
trong đó bao gm nhiu đn v hp thành. Ví d nh chc nng qun lý chuyên
ngành Giao thông vn ti, hay chc nng qun lý chuyên ngành Giáo dc, và
ngi ta thng gi là chc nng phát trin s nghip Giao thông vn ti, hoc
phát trin s nghip Giáo dc. Và các đn v thc hin các chc nng trên đc
gi là đn v s nghi
p. Nh vy, các đn v s nghip công lp do Chính quyn
6
Trung ng hay Chính quyn đa phng quyt đnh thành lp, tu theo s phân
cp qun lý nhà nc v lnh vc hot đng ca đn v s nghip đó, ví d: Th
tng chính ph quyt đnh hoc u quyn cho các B trng quyt đnh thành
lp các đn v s nghip hot đng trong nhng ngành, lnh vc do Trung ng
trc ti
p qun lý.
- V phng din tài chính.
Hàng nm, các c quan qun lý nhà nc có thm quyn tin hành giao

nhng nhim v cho tng đn v s nghip. Và đ tài tr cho nhng nhim v
đã giao, nhà nc phi cp phát kinh phí và qui đnh c ch qun lý tài chính.
C ch qun lý tài chính bao gm nhng qui đnh v thu và qun lý ngun
thu; nhng qui đnh v chi và qun lý vic chi tiêu.
Ta ph
i công nhn rng, không phi lúc nào và bao gi giá c ca mt hàng
hoá, dch v do các đn v s nghip công lp cung cp, cng bng vi phí tn
sn xut bình quân ca chúng. Chính sách xã hi tng quát có th xung đt vi
chính sách kinh doanh, chng hn nh trong trng hp vn ti công cng và
Giáo dc, giá cc, hc phí không đ bù phí tn, vì lý do xã hi, các dch v
phi đc m rng cho dân chúng, và mu
n nh vy, giá ca chúng không th
bng vi phí tn sn xut.
Trong nhng trng hp khác, đc quyn ca Chính ph trong s phân
phi mt vài loi hàng hoá, dch v đc thit lp phn ln đ thu hi cho công
qu, hoc Chính ph có th ch trng sn xut hay bán các hàng hoá và dch
v vì nhiu lý do.
Nhng lý do trên đã cng gii thích vì sao nhà nc qui đnh các khon thu
và mc thu v tng loi hàng hoá, dch v do đn v s nghip công lp cung
cp; và vì sao ngân sách nhà nc phi cp phát kinh phí tài tr cho các hot
đng ca các đn v s nghip công.
Trong nn kinh t th trng, các phí tn liên quan đn vic sn xut hàng
hoá, dch v đc bù đp bng s tin thu đc khi sn phm hàng hoá, dch v
7
tiêu th, hay nói mt cách khác, các khon chi đc tài tr bng các khon thu.
Nu nhà nc qui đnh các khon thu, mc thu (giá c ca hàng hoá dch v) thì
tt yu phi qui đnh các khon chi, mc chi thông qua vic qui đnh các đnh
mc, ch đ, tiêu chun chi tiêu v các hot đng ca các đn v s nghip công
lp. Khon chênh lch gia thu và chi chính là quyn li hay ngha v tài chính
ca nhà nc. Tr

ng hp khon thu không bù đp đ các khon chi liên quan
thì ngân sách nhà nc có ngha v tài tr, ngc li, nu tng thu ln hn tng
chi thì khon chênh lch đó chính là li tc (thu nhp) ca ngân sách nhà nc.
- V tính cht hot đng.
Khác vi hot đng và mc tiêu hot đng ca các ch th kinh t, hot
đng ca các đn v s nghip phn ln là vì mc tiêu phát tri
n ca mt ngành
kinh t, hay vì mc tiêu phát trin chung ca đt nc. Chúng ta thy rng, phn
ln các hàng hoá, dch v do các đn v s nghip công lp cung cp thng
mang li li ích riêng bit cho ngi s dng nó. Các hàng hoá, dch v mang
li li ích không phi là sn phm ph thuc vào s thc hin mt nhim v
hành chính tng quát, nh trong trng hp các dch v
 hành chính công quyn,
mà là nhng sn phm chính yu mà s sn xut là lý do tn ti ca c quan nhà
nc (ti sao phi thành lp nhng đn v s nghip công lp). Các hàng hoá,
dch v sn xut đ bán bi các đn v s nghip công lp thng là nhng th
thit yu cho tiêu th ca ngi dân; các dch v y t, giáo dc là nhng b
ng
chng rõ rt nht nên vic cung cp không cn c trên kh nng tr tin ca
ngi mua, tc là không áp dng th thc bán hàng ly tin theo mt giá. ây
chính là nn tng đ gii thích cho c ch tài chính, áp dng cho các đn v s
nghip công lp mà chúng ta s có dp tìm hiu  nhng phn tip theo.
Tóm li, hot đng tài chính ca các đn v s nghi
p công lp phi tuân
th theo c ch qun lý tài chính nhà nc. Chúng ta s có dp nghiên cu đy
đ ni dung c ch qun lý tài chính đi vi đn v s nghip công lp  phn
sau.
1.1.3. Phân loi đn v s nghip.
8
 có th phân tích kinh t - xã hi và xét nh hng ca tng hot đng s

nghip đn đi sng quc gia ngi ta có th đng v nhiu phng din khác
nhau đ phân loi các đn v s nghip.
- Phân loi theo ngành kinh t quc dân.
Phân loi theo ngành kinh t quc dân là da vào tính cht hot đng kinh
t ca các đn v s nghip phc v chc n
ng, nhim v ca ngành kinh t theo
phân ngành kinh t quc dân hin hành, bao gm:
+ n v s nghip kinh t (Nông nghip, Lâm nghip, Thu sn, Giao
thông…)
+ n v s nghip Giáo dc, đào to;
+ n v s nghip Y t;
+ n v s nghip Thông tin và truyn thông;
+ n v s nghip Khoa hc và Công ngh;
………………………………………………
………………………………………………
- Phân loi theo phân cp qun lý hành chính nhà nc.
Phân loi theo phân cp qun lý hành chính nhà nc là phân loi da trên
c s h thng t chc ca c quan, t chc thuc mt cp chính quyn đc t
chc qun lý ngân sách riêng nhm xác đnh trách nhim, ngha v ca đn v,
t chc đó vi ngân sách ca mt cp chính quyn. Theo phân loi này, các đn
v s nghip gm:
+ n v s
 nghip thuc Trung ng qun lý, các đn v do c quan Trung
ng quyt đnh thành lp, thc hin các nhim v do c quan Trung ng giao
hàng nm và đc ngân sách Trung ng đm bo kinh phí hot đng, ví d nh
các trng đi hc do B Giáo dc đào to qun lý, các Bnh vin do B Y t
qun lý….
9
+ n v s nghip do Chính quyn đa phng (Thành ph trc thuc
Trung ng; Huyn, qun trc thuc tnh, Thành ph) quyt đnh thành lp, thc

hin các nhim v do Chính quyn đa phng giao và ngân sách đa phng tài
tr kinh phí.
- Phân loi phng thc tip nhn d toán chi ngân sách.
Cn c vào phng thc tip nhn d toán chi ngân sách, các đn v d
toán gm:
+ n v d toán cp 1: Là các đn v trc tip nhn d toán ngân sách
hàng nm do Th tng chính ph (đi vi ngân sách Trung ng) hoc Ch
tch UBND (đi vi Ngân sách đa phng) giao. n v d toán cp I thc hin
phân b, giao d toán ngân sách cho các đn v trc thuc; chu trách nhim
trc Chính ph v vic t chc, thc hin chi tiêu, k toán và quyt toán ngân
sách ca ni b đn v và công tác k toán, quyt toán ca các đn v d toán
cp di trc thuc.
+ n v d toán cp 2: Là đn v d toán đc đn v d toán cp 1 giao
d toán (phân b) và phân b d toán đc giao cho các đn v d toán trc
thuc (trng hp đc u quyn ca đn v d toán cp 1), chu trách nhi
m t
chc thc hin chi, k toán và quyt toán ngân sách ca đn v mình và các đn
v d toán trc thuc.
+ n v d toán cp 3: Là đn v d toán trc tip s dng ngân sách theo
d toán đc giao hoc đc phân b (đn v d toán cp 1 hoc cp 2 phân
b), có trách nhim t chc chi tiêu, k toán và quyt toán ngân sách phù hp
vi nhng nhim v
đc giao và th l tài chính ngân sách hin hành.






10

S đ s 01: n v d toán các cp
VD: Cp trung ng qun lý

B Chc nng


/v DT
Cp 1 - NSTW




VP B

Tng cc

/v DT cp 3

/v DT cp 2




VP Tng cc

Cc


/v DT cp 3

/v DT cp 3




VP Cc

Chi cc

/v DT cp 3

/v DT cp 3


S đ s 02: Qun lý d toán ngân sách
- Phân b và giao d toán

CP/UBND
Giao d toán








C quan TC /v DT cp 1
Kim nhn Phân b và giao DT

KBNN

/v DT
cp 3
/v DT cp 2
Chi tr
theo DT

Phân b
và giao DT



- Phân loi theo ngun kinh phí hot đng.
11
Da vào ngun kinh phí hot đng, các đn v s nghip đc phân loi
thành:
+ n v s nghip đc ngân sách nhà nc tài tr toàn b kinh phí hot
đng. Nhng đn v s nghip có nhim v cung cp nhng hàng hoá, dch v
theo quyt đnh ca c quan nhà nc có thm quyn, vì lý do xã hi mà đn v
không đc thu tin ca dân chúng, hoc đc thu vi mc gía không

đáng k;
tc là giá c nh hn rt nhiu ln so vi chi phí sn xut.
+ n v s nghip đc ngân sách nhà nc tài tr mt phn kinh phí, là
nhng đn v đc ngân sách nhà nc tài tr cho nhng chng trình, mc
tiêu, công vic nht đnh, phn còn li đn v phi t trang tri bng các khon
thu do vic cung cp hàng hoá dch v khác.
+ n v
s nghip t đm bo toàn b kinh phí hot đng, là nhng đn v
s nghip đc thc hin theo c ch giá hàng hoá dch v phù hp vi tng đi
tng có tính đn các yu t th trng, nhng không vt quá khung mc thu
do c quan nhà nc có thm quyn quy đnh.
1.1.4. Vai trò ca đn v s nghip trong nn kinh t.
T vic nghiên c
u các đc đim và phân loi các đn v s nghip công
lp đã phn nào làm sáng t vai trò hay nhng nh hng ca các đn v s
nghip công trong nn kinh t. Chúng ta s phân tích k hn vai trò (nh hng)
ca nó trong đi sng kinh t mt quc gia.
- Hot đng s nghip nh hng đn sn xut.
T th chin th hai đn nay, v
n đ phát trin kinh t đã tr thành qui ch
ca mt mc tiêu xã hi ch yu và đc công nhn. Phát trin kinh t thng
đc đnh ngha là s gia tng sc sn xut hoc gia tng li tc bình quân đu
ngi. Có rt nhiu khía cnh ca vn đ phát trin sc sn xut, trong đó nhà
nc đóng vai trò cc k quan trng. Tm quan tr
ng ca các quyt đnh mà nhà
nc phi ban hành d nhiên s có tính cách mnh m trong nhng nn kinh t
mà vì truyn thng, nên trong đó lnh vc ca chính quyn rt rng ln bên cnh
12
mt lnh vc t nhân nh bé hn. Nhng dù trong nn kinh t phát trin nh
Hoa k, vai trò ca nhà nc trong công cuc phát trin kinh t rt là đáng k.

Tình trng hu dng ca các tài nguyên thiên nhiên s ph thuc trong mt
phm vi đáng k vào chính sách bo tn trong quá kh và hin ti. Vic phát
trin các ngun tài nguyên thu đin và các công trình thu li, kim soát thiên
tai, kim soát l đ
t; vic phát trin mng li giao thông…đã chng t ý ngha
quan trng trong quá trình phát trin kinh t, nhng công tác duy tu bo dng
các công trình giao thông ; công cuc nghiên cu đ đi đn ch thay th các tài
nguyên khan him bng các tài nguyên phong phú (đin mt tri là mt ví d
đin hình) cn cho s sn xut, vic ci thin nng sut ca ngành nông nghip
cng không kém phn quan trng…Tt c nhng
điu đó nói lên nhng nh
hng to ln ca các đn v s nghip công lp đn sc sn xut ca nn kinh
t.
- Hot đng s nghip và phát trin ngun nhân lc.
i vi vn đ các ngun tài nguyên nhân lc, khi lng dân s trong bt
c giai đon nào cng không hn đã b l thuc vào nh h
ng ca chính
quyn. Nhng sc kho và sc mnh ca ngi lao đng đã b nh hng ca
bi công vic nghiên cu và các tin nghi đc thit lp đ ngn nga và điu tr
bnh tt và tai nn, bi vic nghiên cu v thc phm và bo v ngi tiêu dùng,
bi các tin nghi gii trí. Trong tt c các công vic k trên, nhà nc
đã đóng
mt vai trò đáng k, và không mt công vic nào trong s đó mà vai trò ca nhà
nc li s hoc cn thu hp. Có th quan trng nht trong vic phát trin ngun
nhân lc là công tác giáo dc, và vai trò ca nhà nc t xa đn nay và v sau
vn tip tc quan trng. Vai trò ca giáo dc còn đi xa hn c vic hun luyn
đc bit v kh nng chuyên môn. Nhim v
ca giáo dc là phát trin kh nng
quyt đnh mt cách hp lý; kh nng phát biu, thông tri, và thu hiu các ý
kin, và s dng kin thc đã tích lu đc vào mc tiêu tin b. ó là yu t

chin lc đc bit v tin b, vì l nó không nhng đt nn móng cho tin b
k thut ca nhng ngi có sáng kin mà còn trang b cho c
 công chúng đ h
có th chp nhn và t điu chnh mình theo các k xo mi xut hin.
13

- Hot đng s nghip và nghiên cu khoa hc k thut.
Nhim v nghiên cu là mt nhim v trng yu trong công cuc phát trin
ca mi quc gia. Chúng ta thy rng, nhng quc gia đang phát trin có li th
là k tha kho tàng khoa hc hin có đ phát trin, nhng nu ch da vào nhng
thành tu sn có thì h luôn là nhng nuc đi sau. Còn đi v
i nhng quc gia
phát trin, nht là nhng quc gia quá phát trin đn ni không th k tha (bt
chc) các k thut ca các quc gia khác. Hot đng nghiên cu khoa hc k
thut ph thuc đc bit vào nhà nc (tài tr tài chính hoc t chc nghiên
cu). Vì kinh phí nghiên cu là loi kinh phí có tính cht nhiu ri ro; kinh phí
này không ha hn là trong mi công vic nghiên cu, các kt qu s h
u ích và
rt nhiu kt qu hu ích ch có th thc hin đc sau nhng thi gian tng
đi dài, và thng mang li hu ích cho nhng ngi khác thay vì nhng ngi
b tin ra nghiên cu. Vic gieo trng nhng ging lúa mi  đng bng sông
Cu long trong nhng nm qua đã góp
phn đáng k vào sn lng go xut
khu ca Vit nam, và c
ng nh đó mà thu nhp ca ngi nông dân cùng vi
nhng ai trc tip hoc gián tip tham gia vào hot đng xut khu go đã đc
tng thêm đáng k. Mt ln na nhim v giáo dc, nu đc thi hành đúng đn,
s bao trùm toàn th quá trình sáng kin v khoa hc k thut.
Tóm li, chúng ta vn tt v lên vài nét chính yu v các lnh vc trong đi
sng xã hi mà trong đó hot đng s nghip công lp đã đóng góp mt phn

quan trng vào công cuc phát trin kh nng sn xut, cung cp thích ng
ngun lao đng cht lng cao và nhng sáng kin ci tin công ngh. Tuy
nhiên, toàn b vai trò ca các đn v s nghip công lp không phi ch có th.
Vì l phát trin kinh t xy ra s dn đn s th
nh vng chung ca mt quc
gia, dân tc, nn kinh t phát trin bao hàm mt xã hi n đnh chính tr, mt h
thng khá hoàn ho v quyn li và ngha v cá nhân, mt dân s thông minh và
nhiu tham vng đc khích l mt cách thích hp đ phát trin to nên s n
14
đnh v kinh t…Tt c các vn đ k trên có liên h mt thit đn nhà nc
thông qua hot đng ca các đn v s nghip công lp.
1.2. QUN LÝ TÀI CHÍNH N V S NGHIP GIÁO DC CÔNG LP.
Mc đích hot đng ca bt k đn v s nghip công lp nào cng nhm
cung cp nhng hàng hoá, dch v công cho công chúng, nên nhng đc đim v
phng din hành chính, pháp lý và các tiêu chí phân loi ging nhau. Song, do
tính cht hot đng (qui trình công ngh; th trng cung cp các yu t “đu
vào”; th trng tiêu th…) ca các đn v s nghip thuc các ngành kinh t
khác nhau (Giao thông, Nông nghi
p, Giáo dc…), nên c ch giá c và doanh
thu bán hàng cng nh nhng đnh mc, tiêu chun, ch đ chi tiêu ngân sách
(chi tiêu cho vic sn xut hàng hoá, dch v) khác nhau. Song, v phng din
qun lý tài chính công, c ch qun lý tài chính công đc thc hin thng nht
trong tt c các ngành kinh t, hay nói mt cách khác, qun lý tài chính đn v
s nghip Giáo dc công lp v c bn không có s khác bit so vi vic qu
n
lý tài chính các đn v s nghip công lp thuc bt k các lnh vc kinh t - xã
hi nào. iu đó ng ý rng, công tác qun lý tài chính đn v s nghip Giáo
dc phi tuân th nghiêm ngt Lut NSNN và ch đ qun lý tài chính công. Và
đc khái quát thành nhng nguyên tc qun lý.
1.2.1. Nhng nguyên tc qun lý tài chính đn v s nghip công lp.

Trong vic qun lý, điu hành hot
đng tài chính ca t chc các nhà qun
lý bt buc phi tuân theo nhng nguyên tc tài chính c bn, đó là:
1.2.1.1. Nguyên tc toàn din (đy đ, trn vn)
Nguyên tc toàn din đòi hi rng, tt c hot đng tài chính ca t chc
bao gm mi khon thu, bt lun t hot đng nào, ngun nào: do ngân sách nhà
nc cp hay thu t vic cung cp hàng hoá, dch v cho công chúng, và m
i
khon chi cho mi đi tng nh chi tr lng, ph cp, chi thanh toán hàng
hoá, dch v hay mua sm, sa cha, hoc chi cho nhng mc đích khác nhau
ca đn v. Nhng khon chi đó bt lun ly t ngun thu nào: ngân sách nhà
nc cp hay do tiêu th hàng hoá hoc cung cp dch v…đu phi đc đt
15
trong mt ngân sách ca đn v. ng thi phi đc thc hin theo nhng
nguyên tc, ch đ tài chính thng nht do cp có thm quyn qui đnh và hng
dn.
Nguyên tc này phi đc tuân th trong toàn b quá trình ngân sách. Vic
lp d toán ngân sách cng nh thc hin thu, chi phi xut phát t nhng b
phn khác nhau ca t chc; và mi khon thu, chi phi theo đúng th
l tài
chính nhà nc hoc điu l hot đng ca đn v, và phi đc ghi đy đ theo
giá tr nguyên thu (đy đ, trn vn) vào ngân sách đn v. Mt ngân sách nh
trên là toàn din và nó giúp điu phi các hot đng ca nhng nhà qun lý đn
v, t chc và nhng b phn khác nhau, đng thi đm bo cho t chc, đn v

đt đc mc tiêu mong mun. Nó cng cho phép các nhà qun lý b phn đc
quyn chi tiêu và xác lp mc tiêu hot đng, đng thi có th tr thành thc
đo đ giám sát nhng hot đng thc t. Thêm vào đó, ngân sách toàn din là
cách đ t chc, đn v có th thu thp thông tin nhm đánh giá mc đ tin
trin, và thích ng vi k hoch hot đng thng nh

t khi phân tích hiu qu
hot đng ca đn v.
1.2.1.2. S dng đúng mc đích các khon kinh phí.
Các nhà qun tr tài chính công cho rng, mi chng trình, mc tiêu đc
tài tr bng mt khon chi; khon chi là th yu so vi mc tiêu theo đui. Vy
điu gì s xy ra mt khi vic s dng không đúng mc đích các khon kinh
phí? Vn đ s
 dng đúng mc đích các khon kinh phí  đây ng ý rng, các
khon ngân sách đc phân b cho các mc tiêu ch đc s dng đúng cho các
mc tiêu đã đnh. ây chính là điu kin đ trong quá trình thc hin mc tiêu
(bên cnh điu kin cn là phân b mt khon kinh phí thích hp, đúng đn đ
trang tri các chi phí cn thit cho các hot đng nhm th
c hin mc tiêu đt
ra). Vì khon ngân sách phân b ch đúng va đ đ đáp ng các mc tiêu chi
cn thit nhm thc hin mc tiêu hot đng đã đnh, nên nu xy ra hin tng
s dng kinh phí sai mc đích (thng đi lin vi s lãng phí, phô trng hình
thc, thm chí là s lm dng, bin th…) thì rt khó có th đt đc m
c tiêu
16
hot đng đt ra. Bên cnh đó mi ngi thng nht nhn đnh rng, trong bi
cnh hin nay, khi mà th gii luôn tim n nhiu ri ro và bin đi khó lng
thì ngân sách nhà nc luôn t ra hn hp, song vic qun lý phi trên quan
đim bo đm an toàn, bn vng ngân sách vì vy các hàng hoá, dch v công
ch yu ch gii hn trong phm vi các hàng hoá dch v c
bn, và đnh mc
phân b ngân sách thng thp hn nhu cu chi thc t. Nu các đn v s dng
ngân sách s dng kinh phí không đúng mc đích phân b thì các nh hng
tiêu cc là khó tránh khi.
1.2.1.3. Nguyên tc rõ ràng, trung thc và chính xác.
ây là nguyên tc quan trng ca vic qun lý tài chính nói chung, song

nguyên tc này cn phi đc nhn mnh hn ngay t khi tin hành lp k
hoch tài chính cho đn lúc quy
t toán ngân sách.  thc hin đc nguyên tc
này đòi hi mt k hoch ngân sách phi phn nh trung thành và thích đáng
nhng tình trng và s kin thc t v nhng hot đng thông thng ca đn
v, nhng chng trình đ ngh phi đc cn c trên mt s đánh giá thit thc
và thích dng, vi nhng vic có th hoàn thành đc. Phi d
 trù s thu chi
mt cách thành thc, phù hp vi nhng chng trình k hoch hot đng ca t
chc, đn v; đng quá dè dt, bo th hoc lc quan thái quá. Nhng tài liu
cn thit đ trình bày và bin minh cho nhng d trù và đ ngh ngân sách phi
là nhng tài liu chính xác và phi đc mô t rành mch, có h thng và đúng
s tht, không đc che đy và bào cha
đi vi tt c các khon thu, chi, và
không đc lp qu đen. Hn na, nhng tài liu và nhng s kin phi đ chi
tit và đúng hình thc biu mu đ giúp cho vic đánh giá các chng trình,
mc tiêu đc tho đáng và hp lý.
1.2.1.4. Nguyên tc công khai, minh bch.
V phng din qun lý hot đng, k hoch tài chính (ngân sách) là nhng
hot đng trong tng lai đc mô t
bng ngôn ng tài chính, và là thc đo
nhm đnh lng các hot đng ca t chc. Ngân sách s th hin nhng khon
thu nhp mà các b phn trong t chc có kh nng to đc, và tng chi phí