B GIÁO DCăVÀăÀOăTO
TRNGăI HC KINH T TP.HCM
TRN TH M LINH
GII PHÁP PHÁT TRIN TÍN DNG BTăNG
SN CAăCÁCăNGỂNăHÀNGăTHNGăMI TRÊN
A BÀN THÀNH PH H CHÍ MINH
LUNăVNăTHCăSăKINHăT
Tp. H Chí Minh ậ Nmă2015
B GIÁO DCăVÀăÀOăTO
TRNGăI HC KINH T TP.HCM
TRN TH M LINH
GII PHÁP PHÁT TRIN TÍN DNG BTăNG
SN CAăCÁCăNGỂNăHÀNGăTHNGăMI TRÊN
A BÀN THÀNH PH H CHÍ MINH
Chuyên ngành: Tài chính ậ Ngân hàng
Mã s: 60340201
LUNăVNăTHCăSăKINHăT
NGIăHNG DN KHOA HC: TS. LI TINăDNH
Tp. H Chí Minh ậ Nmă2015
LIăCAMăOAN
Tôi xin cam đoan lun vn này là do chính tôi nghiên cu và thc hin. Các
thông tin và s liu đc s dng trong lun vn đc trích dn đy đ ngun tài
liu ti danh mc tài liu tham kho là hoàn toàn trung thc.
Tp.H Chí Minh, ngày 27 tháng 7 nm 2015
Trn Th M Linh
MC LC
Trang
TRANG PH BÌA
LIăCAMăOAN
MC LC
DANH MC CÁC KÝ HIU, CÁC CH VIT TT
DANH MC CÁC BNG BIU
DANH MC CÁC HÌNH V,ă TH
PHN M U
CHNGă1: TNG QUAN V TH TRNG BTăNG SN VÀ TÍN
DNG BTăNG SN NGÂN HÀNG 1
1.1 Th trng btăđng sn và các yu t tácăđngăđn th trng btăđng
sn 1
1.1.1 Bt đng sn và hàng hóa bt đng sn 1
1.1.1.1 Khái nim v bt đng sn và hàng hóa bt đng sn 1
1.1.1.2 Phân loi 3
1.1.2 Th trng bt đng sn và các yu t tác đng đn th trng bt đng sn 3
1.1.2.1 Th trng bt đng sn 3
1.1.2.1 c đim ca th trng bt đng sn 4
1.1.2.3 Các yu t tác đng đn th trng bt đng sn 5
1.2 Tín dng btăđng sn và vai trò ca tín dng btăđng sn 8
1.2.1 Tín dng bt đng sn 8
1.2.1.1 Khái nim v tín dng bt đng sn 8
1.2.1.2 Các sn phm tín dng bt đng sn 9
1.2.1.3 c trng ca tín dng bt đng sn 9
1.2.2 Vai trò ca tín dng ngân hàng đi vi lnh vc bt đng sn 10
1.2.3 Các yu t nh hng đn ri ro trong tín dng bt đng sn 10
1.2.3.1 Yu t ch quan 10
1.2.3.2 Yu t khách quan 12
1.3 Nhng ch tiêu th hin phát trin tín dng btăđng sn 13
1.4 Bài hc kinh nghim v tín dng BS ca mt s NHTM cácănc trên th
gii 15
1.4.1 Tín dng bt đng sn ti M 15
1.4.2 Tín dng bt đng sn ti Singapore 16
1.4.3 Bài hc kinh nghim thc tin ti Vit Nam 17
KT LUNăCHNGă1 18
CHNGă2:ăTHC TRNG TÍN DNG BTăNG SN CA CÁC NGÂN
HÀNGăTHNGăMIăTRểNăA BÀN THÀNH PH H CHÍ MINH 20
2.1 Phân tích binăđng ca th trng btăđng sn trong thi gian qua 20
2.1.1 Bin đng th trng bt đng sn thi gian qua trên đa bàn Tp.HCM 20
2.1.2 Nhng đim còn tn ti trong th trng bt đng sn 24
2.1.3 Nguyên nhân tn ti nhng đim bt n 26
2.1.4 D báo bin đng th trng bt đng sn trong thi gian ti 27
2.2 Thc trng tín dng btăđng sn caăcácăngơnăhƠngăthngămiătrênăđa
bàn Thành ph H Chí Minh 28
2.2.1 S lc v mng li các NHTM trên đa bàn Tp.HCM 28
2.2.2 Nhng nét chính v huy đng vn và cho vay ca các NHTM trên đa bàn
Tp.HCM 29
2.2.3 Tín dng bt đng sn ca các NHTM trên đa bàn Tp.HCM 32
2.2.3.1 D n cho vay bt đng sn 32
2.2.3.2 Thc trng th chp bt đng sn 40
2.2.3.3 Ri ro trong cho vay đi vi lnh vc bt đng sn trên đa bàn
Tp.HCM 42
2.2.3.4 N xu tín dng bt đng sn thi gian va qua 44
2.3 ánhă giáă v phát trin tín dngă BSă tiă cácă NHTMă trênă đa bàn
Tp.HCM 48
2.3.1 Nhng mt đt đc 48
2.3.2 Nhng đóng góp ca tín dng BS 48
2.3.3 Nhng hn ch ca tín dng BS 49
2.4 Nhng thun liăvƠăkhóăkhnătínădng btăđng sn ca các NHTM trên
đa bàn Tp.HCM 49
2.4.1 Nhng thun li 49
2.4.1.1 Môi trng pháp lý 49
2.4.1.2 Môi trng kinh t trên đa bàn Tp.HCM rt thun li 50
2.4.1.3 V phía các ngân hàng thng mi 50
2.4.2 Nhng khó khn 51
2.4.2.1 Môi trng pháp lý 51
2.4.2.2 i vi hot đng huy đng vn cho th trng BS 51
2.4.2.3 i vi hot đng cho vay 53
2.4.2.4 Nhng khó khn khác 54
KT LUNăCHNGă2 54
CHNGă3:ăGII PHÁP PHÁT TRIN TÍN DNG BTăNG SN CA
CÁCăNGỂNăHÀNGăTHNGăMIăA BÀN THÀNH PH H CHÍ MINH55
3.1ănhăhng tín dngăBS trênăđa bàn Tp.HCM đnănmă2020 55
3.1.1 nh hng phát trin th trng BS trên đa bàn Tp.HCM đn nm 202055
3.1.2 nh hng đi vi tín dng BS ca các NHTM trên đa bàn Tp.HCM đn
nm 2020 56
3.2 Mt s gii pháp nhm phát trin tín dng btăđng sn ca các NHTM
trênăđa bàn Tp.HCM 57
3.2.1 V phía các NHTM 57
3.2.1.1 Xây dng li c ch cho vay riêng đi vi lnh vc bt đng sn 57
3.2.1.2 i vi hot đng huy đng vn cho th trng bt đng sn 58
3.2.1.3 Nâng cao cht lng đi ng nhân s 58
3.2.1.4 Nâng cao nng lc qun tr ri ro, đc bit là ri ro thanh khon và ri
ro lãi sut 59
3.2.1.5 Giám sát hot đng ngân hàng thông qua ng dng công ngh tin hc60
3.2.1.6 Gii pháp khác ngoài mc đích kinh doanh BS 60
3.2.2 V phía các c quan Nhà nc 61
3.2.2.1 C ch, chính sách đi vi th trng bt đng sn 61
3.2.2.2 To điu kin thun li cho ngun vn ca th trng bt đng sn 62
3.2.2.3 y mnh công khai, minh bch các thông tin đ n đnh th trng
bt đng sn 64
3.2.2.4 Phát trin th trng bt đng sn đng b vi các th trng khác,
nht là th trng tài chính, chng khoán 65
3.2.2.5 Gii pháp v t chc trong qun lý th trng bt đng sn 65
3.2.2.6 Gii pháp chính sách đ đo lng bt đng sn 66
3.2.2.7 Phát trin nhân lc và nâng cao nhn thc cng đng 67
3.2.3 V phía Ngân hàng Nhà nc 67
3.2.3.1 Gii pháp kim soát ri ro tín dng bt đng sn ca Ngân hàng Nhà
nc 67
3.2.3.2 Gii pháp ngun vn cho th trng bt đng sn 69
3.2.3.3 Gii pháp phát trin tín dng BS ngoài mc đích kinh doanh BS 70
3.2.4 V phía nhng nhà kinh doanh bt đng sn 70
3.2.4.1 Tng cng huy đng ngun vn 70
3.2.4.2 Chuyên nghip hóa trong hot đng kinh doanh bt đng sn 71
3.2.4.3 Tái c cu danh mc đu t 71
3.2.4.4 Rút ngn thi gian thc hin d án 71
3.2.4.5 ng dng công ngh hin đi đ tng nng sut lao đng 72
3.3 Các kin ngh và gii pháp khác nhm h tr cho phát trin tín dng bt
đng sn caăcácăNHTMătrênăđa bàn Tp.HCM 72
3.3.1 Kin ngh đi vi nhà đu t xã hi 72
3.3.2 Gii pháp đi vi nhng ngi đi vay mua nhà thc s 72
3.3.3 V c ch đnh giá tài sn đm bo 73
3.3.4 V quy đnh nhn và qun lý tài sn đm bo 73
3.3.5 V trình t, th tc th chp và đng kỦ giao dch bo đm nhm hn ch
ri ro phát sinh 74
KT LUNăCHNGă3 75
KT LUN
TÀI LIU THAM KHO
DANH MC CÁC KÝ HIU, CH VIT TT
- BS: Bt đng sn
- BIDV: Ngân hàng u t và Phát trin Vit Nam
- CIC: Trung tâm thông tin tín dng
- VT: n v tính
- FDI: Vn đu t trc tip nc ngoài
- GDP: (Gross Domestric Product) Tng sn phm quc ni
- NHNN: Ngân hàng Nhà nc
- NHTM: Ngân hàng thng mi
- Tp.HCM: Thành ph H Chí Minh
- SHB: Ngân hàng thng mi c phn Sài Gòn – Hà Ni
- REIT: Qu đu t tín thác bt đng sn
- UBND: y ban nhân dân
- VAMC: Công ty Qun lý tài sn các T chc tín dng Vit Nam
DANH MC CÁC BNG BIU
Trang
Bng 2.1: FDI vào lnh vc bt đng sn qua các nm 22
Bng 2.2: T trng d n cho vay bt đng sn ti các NHTM trên đa bàn
Tp.HCM phân nhóm sn phm tín dng BS nm 2014 40
DANH MC CÁC BIUă
Biu đ 2.1: S cn h chào bán qua các nm 21
Biu đ 2.2: Ngun vn huy đng ca các ngân hàng thng NHTM trên đa bàn
Tp.HCM trong các nm qua 30
Biu đ 2.3: T trng d n cho vay qua các nm 31
Biu đ 2.4: Tc đ tng trng d n cho vay/Vn huy đng ca các NHTM trên
đa bàn Tp.HCM 32
Biu đ 2.5: D n tín dng BS ca các NHTM trên đa bàn Tp.HCM qua các
nm 33
Biu đ 2.6: Tc đ tng trng d n tín dng bt đng sn qua các nm 35
Biu đ 2.7: T trng d n tín dng BS trong tng d n ca các NHTM trên đa
bàn Tp.HCM qua các nm 39
Biu đ 2.8: T l n xu tín dng BS ca các NHTM trên đa bàn Tp.HCM qua
các nm 44
PHN M U
Lý do nghiên cu
Trong nhng nm va qua th trng bt đng sn ri vào tình trng khó
khn kéo dài, nhiu doanh nghip gn nh kit sc và hu nh h phi tung ra
nhng chin lc mi đ vt qua giai đon khó khn này. Th trng bt đng
sn đang xut hin tình trng doanh nghip b trn và bán d án. iu này nh
hng không nh đn tín dng bt đng sn ca các ngân hàng thng mi trên đa
bàn Thành ph H Chí Minh. Hot đng cho vay ca các ngân hàng ch yu là bo
đm bng tài sn là bt đng sn, vì th mà th trng bt đng sn thay đi và gp
nhiu khó khn nh hin nay nh hng và tác đng rt ln đn tín dng bt đng
sn ca các ngân hàng. Bên cnh đó, tín dng bt đng sn ca các ngân hàng
trong nhng nm trc đây chim t trng ln và không ngng tng lên kéo theo
h ly đn thi đim này là hiu qu tín dng ca các ngân hàng st gim nghiêm
trng do n xu tng nhanh. Mt khác v chính sách ca Nhà nc và ngun vn
hin nay có nhiu bt cp càng to nên ri ro tng thêm trong hot đng này ca
ngân hàng.
Vic nghiên cu các gii pháp phát trin tín dng bt đng sn nhm to tin
đ đ tng trng tín dng bt đng sn ca các ngân hàng hin nay, nó tr thành
mt yêu cu cn thit, cp bách cho th trng bt đng sn nói chung và tín dng
BS ngân hàng nói riêng nhm gia tng li ích v mt kinh t, xã hi cho nhiu
đi tng và đc bit là ngân hàng. Chính vì lỦ do đó, tác gi chn đ tài: “Gii
pháp phát trin tín dng bt đng sn ca các ngân hàng thng mi trên đa
bàn Thành ph H Chí Minh” đ nghiên cu và đa ra nhng gii pháp tht c
th nhm phát trin tín dng bt đng sn ca các ngân hàng thng mi trên đa
bàn Thành ph H Chí Minh.
Mc tiêu nghiên cu, mcăđíchăvƠănhim v nghiên cu caăđ tài
Mc tiêu nghiên cu ca đ tài là da trên các đánh giá thc trng còn tn
ti, khó khn ca tín dng bt đng sn đ tìm ra nhng nguyên nhân, hn ch gây
nh hng đn tín dng bt đng sn cha phát trin và thm chí là ri ro tng cao.
T đó đa ra các gii pháp đ phát trin tín dng bt đng sn ca các ngân hàng
thng mi trên đa bàn Thành ph H Chí Minh.
đt đc các mc tiêu, mc đích nghiên cu ca đ tài, lun vn có các
nhim v sau:
Tng quan v th trng bt đng sn và tín dng bt đng sn ngân hàng.
Tìm hiu và phân tích thc trng cho vay bt đng sn ca các ngân hàng
thng mi trên đa bàn Thành ph H Chí Minh trong nhng nm gn đây. Trên
c s đó rút ra u đim và hn ch ca hot đng cho vay bt đng sn ti các ngân
hàng thng mi trên đa bàn Thành ph H Chí Minh.
xut các gii pháp, kin ngh nhm khc phc nhng mt hn ch, phát
huy nhng u đim, góp phn phát trin tín dng bt đng sn ca các ngân hàng
thng mi trên đa bàn Thành ph H Chí Minh.
iătng và phm vi nghiên cu
i tng nghiên cu ca đ tài: Tín dng bt đng sn ca ngân hàng
thng mi trên đa bàn Tp.HCM.
Phm vi nghiên cu: Khu vc Thành ph H Chí Minh. S liu đc thu
thp trong khong thi gian t nm 2009 đn nm 2014.
Phngăphápănghiênăcu
Tác gi s dng phng pháp phân tích, tng hp s liu, kt hp vi các lý
lun khoa hc đ làm rõ và xác đnh đc bn cht vn đ cn nghiên cu đ đa
ra các đ xut và gii pháp gii quyt vn đ.
Kt cu lunăvn
Ngoài phn m đu, kt lun, mc lc, danh mc các ch vit tt, danh mc các
bng biu, danh mc các biu đ và danh mc tài liu tham kho, lun vn đc
kt cu thành 3 chng nh sau:
Chng 1: Tng quan v th trng bt đng sn và tín dng bt đng sn
ngân hàng.
Chng 2: Thc trng tín dng bt đng sn ca các ngân hàng thng mi
trên đa bàn Thành ph H Chí Minh.
Chng 3: Gii pháp phát trin tín dng bt đng sn ca các ngân hàng
thng mi trên đa bàn Thành ph H Chí Minh.
1
CHNG 1: TNG QUAN V TH TRNG BT NG SN VÀ TÍN
DNG BT NG SN NGÂN HÀNG
1.1 Th trng bt đng sn và các yu t tác đng đn th trng bt đng sn
1.1.1 Bt đng sn và hàng hóa bt đng sn
1.1.1.1 Khái nim v bt đng sn và hàng hóa bt đng sn
Bt đng sn (BS)
Hin nay, hu ht các nc trên th gii đu phân loi tài sn thành 2 loi:
“Bt đng sn” và “ng sn”. Hình thc phân chia này đã có cách đây hàng nghìn
nm. Theo đó BS không ch là đt đai, ca ci trong lòng đt mà còn là tt c
nhng gì đc to ra do sc lao đng ca con ngi gn lin vi đt đai nh các
công trình xây dng, cây trng, và tt c nhng gì liên quan đn đt đai hay gn
lin vi đt đai, nhng vt trên mt đt cùng vi nhng b phn cu thành lãnh th
nht đnh.
Pháp lut ca nhiu nc trên th gii đu thng nht ch coi BS gm đt
đai và nhng tài sn gn lin vi đt đai. Tuy nhiên, h thng pháp lut ca mi
nc cng có nhng nét đc thù riêng th hin quan đim phân loi và tiêu chí
phân loi, to ra cái gi là “ khu vc giáp ranh gia hai khái nim bt đng sn và
đng sn”.
Theo quy đnh iu 100 Lut Dân s Thái Lan: “Bt đng sn là đt đai và
nhng vt gn lin vi đt đai, bao gm c nhng quyn gn vi vic s hu đt
đai”. Lut dân s c thì đa ra khái nim: “Bt đng sn bao gm đt đai và các
tài sn gn lin vi đt”
Theo quy đnh ca B Lut Dân s sa đi s: 33/2005/QH11 ngày
14/6/2015 ca nc Cng Hòa Xã Hi Ch Ngha Vit Nam, ti điu 174 có quy
đnh “Bt đng sn là các tài sn bao gm: đt đai, nhà, công trình xây dng gn
lin vi đt đai, k c tài sn gn lin vi nhà, công trình xây dng đó, các tài sn
gn lin vi đt đai do pháp lut quy đnh”.
2
Nh vy, khái nim BS rt rng, đa dng và cn đc quy đnh c th bng
pháp lut ca mi nc và có nhng tài sn có quc gia cho là BS, trong khi quc
gia khác li lit kê vào danh mc BS. Hn na, các quy đnh v BS trong pháp
lut ca Vit Nam là khái nim m mà cho đn nay cha có các quy đnh c th
danh mc các tài sn này.
T nhng quy đnh trên cho thy BS có các đc đim chính nh sau:
- Th nht, BS là tài sn không di đng đc đin hình là đt đai, nhà
,…Do đc đim không di đng đc nên v trí BS thành ph hay nông thôn,
khu vc trung tâm hay khu vc xa trung tâm,… đóng vai trò rt quan trng trong
vic đnh giá BS. Cùng mt mnh đt din tích nh nhau nhng hai ni khác
nhau thì giá BS cng khác nhau. ây chính là tính hàng hóa ca BS.
- Th hai, công trình xây dng, tài sn khác nu nh không gn lin vi đt
đai, nhà thì không th xem là BS, nhng khi gn lin vi đt đai, nhà thì đc
xem là BS.
- Th ba, đt đai là tài sn do thiên nhiên ban tng, mt tài nguyên ca quc
gia và là BS có tính lâu bn do đc xem là tài nguyên không th b hy hoi,
không b mt đi, không b thanh lý sau mt quá trình s dng, li có th s dng vào
nhiu mc đích khác nhau và là yu t vt cht có ích cho con ngi.
Ngoài ra, BS còn có nhiu đc đim khác nh hàng hóa BS luôn mang
tính cá bit và khan him, đc th hin rõ nh din tích b mt trái đt có hn,
đc gii hn v din tích đt đai ca tng ming đt, khu vc, vùng, đa
phng,…Bên cnh đó, hàng hóa BS chu s chi phi mnh m ca pháp lut và
chính sách ca Nhà nc, mang yu t tp quán, th hiu và tâm lý xã hi,…
BS là hàng hóa có th giao dch trên th trng và mang li nhiu giá tr
tng thêm cho nn kinh t. Tuy nhiên, đim hn ch ln nht ca BS là yu t
không di đng đc và khan him. Chính vì th mà tác đng rt ln đn tng cung
cu bt đng sn trong tng lai, xét v dài hn thì tng cung BS luôn thp hn so
vi cu BS do dân s ngày càng tng, din tích BS v đt đai ca quc gia thì
không thay đi.
3
Hàng hóa bt đng sn
Mt BS tr thành hàng hóa khi nó đc đa ra giao dich trên th trng
nh: mua, bán, cho thuê, Phn ln các BS là hàng hóa, cng có BS không phi
là hàng hóa nh các BS công cng, nhng công trình h tng mang tính công
cng,…
1.1.1.2 Phân loi
Vic phân chia BS là cn thit bo đm cho vic xây dng c ch chính
sách v phát trin và qun lý th trng BS phù hp vi điu kin kinh t xã hi
nc ta. BS có th phân thành ba loi:
- BS có đu t xây dng gm: BS nhà , BS nhà xng và các công
trình thng mi - dch v, BS h tng (h tng k thut, xã hi), BS là tr s
làm vic,…ây là nhóm BS c bn, chim t trng cao, phc tp và chu nh
hng ca nhiu yu t ch quan và khách quan. Có tác đng rt ln đn quá trình
công nghip hóa, hin đi hóa đt nc, chim đi đa s các giao dch trên c th
trng nc ta và các nc trên th gii.
- BS không đu t xây dng: ch yu là đt nông nghip (di dng t
liu sn xut) gm các loi đt nông nghip, đt rng, đt nuôi trng thy sn, đt
him,…
- BS đc bit là nhng BS nh: Các công trình bo tn quc gia, di sn
vn hóa vt th, nhà th h, đình chùa, miu mão, ngha trang,…. Các loi BS này
tham gia th trng rt thp.
1.1.2 Th trng bt đng sn và các yu t tác đng đn th trng bt đng
sn
1.1.2.1 Th trng bt đng sn:
Khi hàng hóa BS đc đa ra giao dch mua bán, cm c, cho thuê thông
qua tin t thì lúc đó xut hin th trng BS. Tuy nhiên, BS khác vi hàng hóa
ch nó không ch đc đem ra mua bán mà còn là đi tng ca nhiu giao dch
khác nh th chp, cho thuê. Chính vì vy, th trng BS hoàn chnh không ch là
quan h gia ngi mua và ngi bán mà còn ni din ra các giao dch liên quan
4
đn BS nh cho thuê, th chp, bo him và chuyn dch quyn s dng. Nên th
trng BS có th hiu khái quát nh sau: “Th trng BS là tng th các giao
dch v BS da trên các quan h hàng hóa, tin t din ra trong mt thi gian và
không gian nht đnh”.
1.1.2.2 c đim ca th trng bt đng sn
- Th trng BS là th trng giao dch quyn và li ích cha đng trong
BS: t đai không bao gi hao mòn và mt đi, ngi có quyn s dng đt không
s dng đt nh các tài sn thông thng khác, cái mà h có th s dng đc đó
là quyn và li ích do đt mang li, chính vì vy mà th trng giao dch BS
không phi là th trng giao dch bn thân BS mà là th trng giao dch quyn
và li ích cha đng trong BS đó.
- Th trng BS mang tính vùng, tính khu vc sâu sc và không tp trung,
trãi rng trên khp vùng min đt nc: BS là mt loi hàng hóa c đnh và không
th di di v mt v trí. Nó chu nh hng ca yu t tp quán, tâm lý, th hiu.
Trong khi đó tâm lỦ, tp quán, th hiu ca mi vùng, min khác nhau. Chính vì
vy, hot đng ca th trng mang tính đa phng sâu sc. Mt khác, th trng
BS mang tính không tp trung mà trãi rng mi vùng min trên đt nc. Sn
phm hàng hóa BS có d tha vùng này cng không th đem bán vùng khác
đc. Bên cnh đó, mi th trng có điu kin t nhiên và trình đ phát trin Kinh
t - Vn hóa – Xã hi khác nhau dn đn quy mô và trình đ phát trin ca th
trng BS cng khác nhau.
- Chu s chi phi ca yu t pháp lut: BS là tài sn ln ca mi quc gia,
là hàng hóa đc bit, các giao dch v BS tác đng mnh m đn hu ht các hot
đng kinh t - xã hi. Do đó, các vn đ v BS đu chu s chi phi và điu chnh
cht ch ca h thng các vn bn quy phm pháp lut riêng v BS, đc bit là h
thng các vn bn quy phm pháp lut v đt đai và nhà .
- Th trng BS là mt dng th trng không hoàn ho: Thông tin không
đy đ, s hiu bit v các giao dch BS còn hn ch. c đim này xut phát t
nhng đc đim riêng ca mi vùng, mi đa phng khác nhau chu s chi phi
5
ca điu kin t nhiên cng nh truyn thng và tp quán, th hiu, tâm lý xã hi
trong quá trình s dng BS. Trong đó, s tác đng ca Nhà nc cng đang là
mt yu t to nên tính không hoàn ho ca th trng BS.
- Th trng BS có mi liên hn mt thit vi th trng vn và tài chính:
BS là tài sn đu t trên đt bao gm c giá tr đt đai sau khi đã đu t. u t
to lp BS thng s dng mt lng vn ln vi thi gian hình thành BS cng
nh thu hi ngun vn dài hn. ng thái phát trin ca th trng này tác đng đn
nhiu loi th trng trong nn kinh t: Th trng vn, th trng chng khoán
(ngành xây dng), th trng vt liu xây dng và đ ni tht, th trng lao
đng,…
- Th trng BS có tính thanh khon thp: BS có giá tr ln, qua nhiu th
tc công chng, np thu, làm trc b,…nên ngi mua rt cân nhc. Do vy, vic
mua bán BS rt chm, to nên tính thanh khon thp ca BS. nc ta có có
tính tâm lý by đàn, giao dch theo phong trào càng to tính thanh khon thp cho
th trng BS nht là khi th trng đi xung.
- Th trng BS có tính chu k: Do đc đim không di di đc và đc
đim t r ca cung so vi cu nên th trng BS luôn có tính chu k. Chu k dao
đng ca th trng BS gm có 4 giai đon: phn vinh (sôi đng), suy thoái (có
du hiu chng li), tiêu điu (đóng bng) và phc hi (nóng dn lên có th gây
st). in hình nh th trng BS nc M tri qua 6 chu k dao đng, bình quân
mi chu k khong 18 nm; th trng BS nc Nht t nm 1956 đn nay tri
qua 4 chu k, mi chu k khong 10 nm.
1.1.2.3 Các yu t tác đng đn th trng bt đng sn
S phát trin kinh t, gia tng dơn s và vn đ đô th hóa
Th nht, s phát trin kinh t ca mt đt nc kéo theo vic gia tng nhu
cu s dng đt đai vào các mc đích khác nhau nh: s dng đt vào mc đích sn
xut công nghip, thng mi, dch v, du lch,…làm gia tng các quan h giao
dch BS.
6
Th hai, s gia tng dân s là nhân t ch yu làm tng mi mt nhu cu ca
xã hi v vic làm, v n , mc, hc hành,…theo đó làm gia tng nhu cu v BS.
Trc ht làm tng nhu cu v đt đai cho sn xut kinh doanh, vì vi s lng lao
đng tng nhanh đòi hi phi m rng, phát trin sn xut kinh doanh làm tng nhu
cu v s dng đt. Bên cnh đó, gia tng dân s làm nhu cu nhiu hn v BS
nh: Các trung tâm thng mi, dân c. Chính vì th mà BS các khu vc trung
tâm đc xây dng nhanh chóng hn các vùng khác vi giá c cao hn và lng
giao dch BS cng nhn nhp hn.
Các yu t tác đng v phía cung bt đng sn
Cung BS: là khi lng BS (nhà, đt, vt kin trúc gn lin vi đt) và
giá c mà nhóm ngi cung cp mun và sn sàng bán ra trên th trng BS ti
mt thi đim. V c bn, các yu t tác đng đn cung BS là:
- Tng cung hàng hóa BS: Các d án đu t BS, xây dng cn h cao
cp, phát trin khu đô th mi,…trong thi gian qua ti Vit Nam đã tác đng mnh
làm tng ngun cung BS trên th trng.
- S phát trin th trng vn: S phát trin th trng vn kéo theo s phát
trin ca các th trng khác, đc bit là th trng BS. BS gn nh là mi quan
tâm thng trc ca cá nhân mi khi tim lc tài chính đc ci thin hoc vào lúc
cn sp xp li c cu tài sn nm gi.
- Các yu t v mô và s phát trin c s h tng quc gia: Các yu t này
cho thy nn kinh t đang tng trng, tht lùi, có lm phát ra sao, c s h tng
giao thông, h tng k thut, môi trng sng,…
- Các yu t đu vào to ra BS và giá c dch v liên quan đn BS: Giá xi
mng, st, thép, giá nhân công, giá đu thu, giá thi công, thit k,…
- Nhng tin b k thut ng dng trong xây dng và kin trúc: góp phn
làm cho thi gian thi công rút ngn, cht lng công trình cao là c s đ đy nhanh
ngun cung BS là nhà, cn h, vn phòng cho thuê,…trên th trng BS.
Các yu t tác đng v phía cu bt đng sn
7
Cu BS: là khi lng BS mà ngi tiêu dùng sn sàng chp nhn và có
kh nng thanh toán đ nhn đc BS đó.
Các yu t tác đng đn cu BS là:
- Nhu cu ngi dân v nhà ca, đt đai đang ngày càng nhiu do dân s
khu đô th tng nhanh dn đn phát sinh nhiu nhu cu v đt đai, nhà .
- S gia tng dân s kéo theo s gia tng nhu cu v đt đai, nhà , dch v
công ích, dch v gii trí,…Khi nam n kt hôn vi nhau, nhu cu có nhà riêng
tng cao, to nên áp lc ln v nhu cu nhà cho các đi tng gia đình mi tng
nhanh.
- Kinh t phát trin, làm cho mc sng ngi dân đc ci thin. Trong đó,
thu nhp ca mt b phn dân c tng nhanh, càng làm cho nhu cu mua sm nhà
ca tng.
- Các nhà đu t nc ngoài đn Vit Nam đ đu t nhà càng nhiu đã kéo
theo nhu cu v cn h cao cp, vn phòng cho thuê phát trin mnh. Mt khác, xu
hng Vit kiu v Vit Nam đu t và sinh sng cng ngày mt gia tng, đây cng
là mt yu t kích cu cho th trng BS, đc bit là th trng nhà cng phát
trin.
- Mt s yu t khác nh giá bán BS, giá c dch v liên quan đn quá trình
s dng BS, tâm lỦ và th hiu ca ngi dân.
Các yu t v chính sách pháp lut, qun lỦ, điu tit ca NhƠ nc v
bt đng sn
Các chính sách qun lỦ, điu tit ca Nhà nc v BS là cc k quan trng
do nn kinh t Vit Nam là nn kinh t th trng có s qun lý ca Nhà nc. Các
chính sách nh: Lut t đai, lut Nhà ,…đã to nên nhng tác đng mnh đn th
trng BS c cung ln cu BS. Yu t pháp lut có s nh hng mang tính
quyt đnh đn s hình thành và phát trin ca th trng BS.
Các chính sách ca Chính ph và chính quyn đa phng nh chính sách lãi
sut, chính sách Thu, chính sách kinh t, quy hoch và k hoch s dng đt ca
Chính ph đu nh hng đn s phát trin ca th trng BS.
8
Nh vy, vic hình thành giá BS trên th trng chu s tác đng ca nhiu
yu t, trong đó có cung, cu BS, s phát trin kinh t, gia tng dân s và chính
sách pháp lut tác đng mnh đn giá giao dch ca BS trên th trng. ây chính
là s vn hành theo quy lut cung cu ca th trng BS có s qun lý ca Nhà
nc.
Trên đây là nhng đim ni bt ca các yu t tác đng đn th trng BS.
Tuy nhiên, trên thc t s có nhng yu t tác đng khác nh tâm lỦ ca ngi dân,
ca các nhà đu t đi vi tim nng và s phát trin ca th trng BS, s tin
tng hay lo lng ca h đi vi chính sách điu tit th trng BS ca Nhà nc.
Các yu t v tính khu vc ca BS, các yu t v tp quán, truyn thng và th
hiu ca ngi dân đi vi BS, các yu t nh giá vàng, th trng chng khoán,
li ích trong vic đu t vn vào kênh nào cho có hiu qu,… cng góp phn nh
hng đn s phát trin hay đóng bng ca th trng BS ti Vit Nam.
1.2 Tín dng bt đng sn và vai trò ca tín dng bt đng sn
1.2.1 Tín dng bt đng sn
1.2.1.1 Khái nim v tín dng bt đng sn.
Tín dng BS đc hiu là quan h tín dng gia ngân hàng vi khách hàng
liên quan đn lnh vc BS. Hay nói cách khác, tín dng BS là vic ngân hàng
cp vn cho khách hàng cn c vào mc đích vay vn ca khách hàng đ thc hin
các giao dch và các hot đng liên quan đn BS. Trong quan h tín dng này,
ngân hàng cho khách hàng vay đ đu t kinh doanh BS, xây dng nhà đ bán,
sa cha mua bán nhà ca, xây dng hoàn thin c s h tng d án, mua nhà tr
góp, xây dng vn phòng cho thuê,…
Nh vy tín dng BS ca h thng NHTM va đáp ng nhu cu đu t
kinh doanh BS ca nhà đu t, va đáp ng nhu cu nhà ca ngi dân. Hot
đng cp tín dng cho lnh vc BS ca các ngân hàng đã góp phn tác đng đn
cung cu BS trên th trng. Tuy nhiên, đ bo đm hiu qu hot đng và an toàn
khi cho vay, các ngân hàng yêu cu khách hàng vay vn phi đm bo nguyên tc
tín dng nh vn vay phi đc s dng đúng mc đích và phi đc hoàn tr c
9
gc và lãi theo đúng k hn đã cam kt. Mt khác, ngân hàng còn có th yêu cu
khách hàng thc hin đm bo tín dng hoc áp dng các nguyên tác đánh giá
khách hàng khác đ làm c s xét duyt cho vay.
1.2.1.2 Các sn phm tín dng bt đng sn
Tuy cha có mt thng kê đy đ v các sn phm tín dng BS ca các
ngân hàng hin nay, nhng c bn có th có mt s loi hình sn phm tín dng
BS, c th nh: cho vay mua nhà, đt đ ; cho vay mua đt xây dng khu đô th;
cho vay mua đt xây dng khu công nghip; cho vay xây dng và sa cha nhà; cho
vay xây dng nhà xng; cho vay xây dng vn phòng; cho vay xây dng vn
phòng cho thuê; cho vay xây dng khách sn, resort, cho vay mua đt đ n chênh
lch giá; cho vay th chp BS đ kinh doanh.
1.2.1.3 c trng ca tín dng bt đng sn
BS là mt loi hàng hóa có tính cht khá đc bit nh tính thanh khon
thp, quá trình giao dch mua bán din ra khá dài,….vì vy cho vay đi vi lnh vc
BS có nhng đc trng c bn sau:
- Là hot đng có ri ro cao: Xut phát t bn thân th trng BS là mt th
trng tim n nhiu ri ro nh: đu c, tng giá o, mt cân đi cung cu,…iu
nay làm cho kh nng thanh toán các khon tín dng ca ngi đi vay gp nhiu
khó khn, gây nh hng mt kh nng kh nng thanh toán. Do vy, vic thu hi
các khon tín dng là mt vn đ nan gii, n xu tng lên mt cách nhanh chóng,
nguy c đ v tín dng là rt cao.
- Th trng tín dng BS thng là th trng tín dng dài hn do BS là
nhng hàng hóa có thi gian hình thành dài. Quá trình hình thành mt d án đòi hi
trung bình t ba nm tr lên. Mt khác, BS là nhng hàng hóa có giá tr ln do
vy tín dng BS thng là các khon tín dng có giá tr ln nên vic hoàn tín
dng trong mt thi gian ngn mang tính kh thi thp.
- Ngi đi vay thng gii ngân theo tin đ ca d án: Vic đu t d án
BS cn vn ln, vn đu t s dàn tri theo tng giai đon: đn bù gii ta đt,
xây dng h tng, nn móng, xây thô và hoàn thin,…Vì th nhà đu t cn khon
10
tin ln cho d án, nhng nhng khon tin này cn theo nhng giai đon khác
nhau, do đó nu gii ngân theo tng giai đon s gim áp lc v lãi sut. Còn nu
huy đng vn mt ln thì vn không đc s dng ngay mt lúc nhng phi tr lãi
cho ngi cho vay dn đn vic s dng vn không hiu qu.
- Thm đnh tín dng BS: Thm đnh tín dng BS đóng mt vai trò vô
cùng quan trng, là mt công c k thut đ phân tích nhm kim tra, đánh giá mc
đ tin cy và ri ro ca mt d án. i vi cho vay BS li cn ngun vn ln,
chim t trng cao trong hot đng tín dng ca ngân hàng. Vì vy, thm đnh tín
dng BS phi xem xét và thm đnh mt cách thn trng, cn có ngun nhân lc
có trình đ chuyên môn tng đi vng trong vic đnh giá tài sn. i vi các d
án đu t BS, ngoài vic áp dng các quy đnh trong tín dng ngân hàng còn phi
tuân theo các quy đnh v Lut t đai, Xây dng và u t. Ngoài ra còn phi xem
xét đn mt s yu t khác nh: khía cnh hiu qu kinh t - xã hi, khía cnh qun
lý, t chc ca d án BS, Tt c to nên mt tng th mt bn thm đnh d án
chun mc và tng đi chính xác cho vic ra quyt đnh cho vay hay không ca
ngân hàng.
1.2.2 Vai trò ca tín dng ngơn hƠng đi vi lnh vc bt đng sn
Th trng BS có vai trò rt quan trng đi vi nn kinh t, đi vi s phát
trin xã hi mà vic bm vn mc cn thit đ kích thích th trng BS phát
trin là điu cn thit, trong đó điu tit vn thông qua kênh tín dng ngân hàng vi
các sn phm cho vay BS đc xem là hu hiu và là điu kin cho nn kinh t
phát trin vng. C th:
- Khai thác trit đ ngun vn nhàn ri: Cho vay BS góp phn khai thác
trit đ các ngun vn nhàn ri trong xã hi, thúc đy vic s dng ngun vn có
hiu qu.
- Phát trin nn kinh t: Thông qua kênh ngân hàng, dòng vn đc lu
chuyn vào th trng BS nhanh hn góp phn phát trin nn kinh t trong điu
kin phát trin đng b gia các th trng.
11
- y nhanh tc đ đô th hóa: Tín dng BS giúp cho các ch đu t ch
đng hn v vn và mnh dng đu t vào các d án nâng cp h tng, các trung
tâm thng mi, các tòa nhà cao tng, chung c ln,… góp phn đy nhanh tc đ
đô th hóa trong quá trình công nghip hóa, hin đi hóa đt nc.
- Tng quy mô và li th cnh tranh cho doanh nghip: Tín dng BS còn
to điu kin cho các doanh nghip gim áp lc v vn đu t m rng nhà xng
nhm tng quy mô và li th cnh tranh trong quá trình hi nhp.
- To điu kin cho ngi dân có điu kin sng tt hn: Nh có các chng
trình h tr cho vay BS, ngi có thu nhp thp, cán b công chc, công nhân có
điu kin nâng cp, xây dng hay s hu nhà , n đnh cuc sng.
- Gia tng d n và li nhun cho ngân hàng: Cho vay BS là sn phm ph
bin các ngân hàng góp phn đa dng hóa sn phm, thu hút khách hàng bên cnh
mc tiêu làm công c đ gia tng d n cho vay khi cn thit, tng li nhun ngân
hàng.
- Giúp Nhà nc qun lý th trng BS: Thông qua mc d n cho vay
BS, Nhà nc s có cách nhìn tng quan hn v s phát trin ca th trng BS
đ có cách điu tit hp lý.
- Nâng cao hiu qu ca d án đu t: Ngân hàng đã góp phn nâng cao tính
hiu qu ca d án đu t BS bi ngân hàng là nhà t vn, nhà cung cp dch v
thanh toán, nhà đu t góp vn cùng vi doanh nghip kinh doanh BS,… điu này
đã to nên mt s gn kt gia cung cu BS trên th trng góp phn to nên s
phát trin cho th trng BS.
1.2.3 Các yu t nh hng đn ri ro trong tín dng bt đng sn
Hot đng cho vay BS luôn tim n nhng ri ro vn có nh trong nhng
hot đng cho vay thông thng và nhng ri ro đc bit riêng đi vi lnh vc
BS. c th hin rõ hai yu t sau:
1.2.3.1 Yu t ch quan:
T phía ngân hàng: