Dạy học theo hướng tích cực hóa người học bằng sơ đồ tư duy môn công nghệ lớp 12 tại trường THPT thạnh an, cần thơ

 ẫhương pháp thỐyết trình nêu vấn đề 17
 ẫhương pháp trò chơi đóng vai 18
 ẫhương pháp nghiên cứu tình huống (trường hợp) 19
1.3.3.3 Kỹ thuật Sơ đồ tư dỐy 21
 Các đặc điểm của Sơ đồ Tư dỐy 21
 Các bước lập Sơ đồ tư dỐy 22
1.4 DY HC TÍCH CC HÓA MÔN CÔNG NGH LP 12 BNG CÁCH
HNG DN LP S Đ T DUY 24
1.4.1 Xác đnh mc tiêu 24
1.4.2 Xác đnh ni dung 25
1.4.3 Xây dng quy trình dy hc bng cách hng dn lp S đ t duy 26
1.4.4 Hình thc kim tra đánh giá 27
1.4.5 Hình thc t chc dy hc 28
1.5 MÔN CÔNG NGH LP 12 29
1.5.1 Vai trò và ni dung môn Công ngh lp 12 29
1.5.2 Mt s bt cp vƠ đnh hng đi mi môn Công ngh lp 12 30
KT LUN CHNG 1 33
Chng 2: C S THC TIN CA VIC DY HC TÍCH CC HÓA MÔN
CÔNG NGH LP 12 BNG CỄCH HNG DN LP S Đ T DUY 
TRNG THPT THNH AN, CN TH. 34
2.1 S NÉT V TRNG THPT THNH AN 34
2.1.1 Khái lc lch s phát trin 34
2.1.2 C s vt cht 35
2.1.3 C cu t chc 36
2.1.4 Hot đng dy hc và thành tích 36
2.2 THC TRNG DY HC MÔN CÔNG NGH LP 12  TRNG THPT
THNH AN VÀ CỄC TRNG KHU VC VEN TP. CN TH 39
2.2.1 Mc đích 39
2.2.2 Ni dung 39
2.2.3 Đi tng 40
2.3.4 Phng pháp kho sát 40

2.2.5 Kt qu kho sát 41
2.2.5.1 Giáo Viên 41
2.2.5.2 Học sinh 44
KT LUN CHNG 2 49
Chng 3: DY HC TÍCH CC HÓA MÔN CÔNG NGH LP 12 BNG
CỄCH HNG DN LP S Đ T DUY TI TRNG THPT THNH AN,
CN TH 50
3.1 CHNG TRỊNH MỌN CỌNG NGH LP 12 50
3.2 T CHC HOT ĐNG DY HC MÔN CÔNG NGH LP 12 BNG
CỄCH HNG DN LP S Đ T DUY 52
3.3 K HOCH DY HC MÔN CÔNG NGH LP 12 BNG CỄCH HNG
DN LP S Đ T DUY 54
3.3.1 K hoch dy hc Bài 17: H thng thông tin vin thông 54
3.3.2 K hoch dy hc Bài 20: Máy thu hình 59
3.4 KIM NGHIM ĐỄNH GIỄ 64
3.4.1 Mc đích 64
3.4.2 Đi tng 64
3.4.3 Ni dung 65
3.4.4 Thi gian, đa đim 65
3.4.5 Tin trình thc nghim 65
3.4.6 Kt qu 65
3.4.6.1 Kết quả định tính 65
3.4.6.2 Kết quả định lượng: 72
KT LUN CHNG 3 79
KT LUN VÀ KIN NGH 80
1. KT LUN 80
2. KIN NGH 81
3. HNG PHÁT TRIN CA Đ TÀI 81
TÀI LIU THAM KHO 82

VinăSPKT:ăLuậnăvĕnăThcăsĩ


1
TNG QUAN VỀ DY HC TệCH CC HịA MỌN CỌNG NGH
LP 12 BNG CÁCH HNG DN LP S Đ T DUY
1. LÝ DO CHNăĐ TÀI
“Phát trin và nâng cao chấtălng ngun nhân lc, nhất là ngun nhân
lc chấtălng cao là mtăđt phá chinălc, là yu t quytăđnhăđẩy mnh
phát trin và ng dng khoa hc, công ngh,ăcăcấu li nn kinh t, chuyn
đổiămôăhìnhătĕngătrởng và là li th cnh tranh quan trng nhất, boăđm cho
phát trin nhanh, hiu qu và bn vng” [ 3 ] . Vicăđổi miăcĕnăbn và toàn
din nn giáo dc,ăđƠo toăncătaăđangăđặt ra yêu cầu cấp thit.
Từăgócăđăcáănhơn,ătácăgiănhậnăthấyărằng:ăTrongăcácătrngăphổăthông,ă
mônăhcăCôngănghăchaătìmăđcăvătríăxngăđáng,ăvìămtăsănguyênănhơnă
sau:
- McătiêuăhngănghipăvƠăniădungăchngătrìnhăchaăphongăphú,ăđaă
dng.
- ĐiăngũăgiáoăviênăđcăđƠoătoăchuyênăngƠnhăvƠăthiălngăchngă
trình còn ít.
- TơmălíălƠămônăhcăphăcònătnătiătrongăcácăemăhcăsinh.
- Đầuătăvăcăsởăvậtăchấtăcó,ănhngăchaănhiu,ăchaăhiuăquăvƠăchaă
theo kpăđƠăphátătrinăcaăcácăngƠnhăCôngăNgh
TrongăquáătrìnhăgingădyămônăCôngănghătiătrngăphổăthôngăhină
nayătácăgiănhậnăthấyăcáchăthcăcácăemăhcăsinhătipăcậnămtăbƠiămi,ăcáchă
cácăemăhcăbƠiăcũăcùngăcácăthaoătácălƠmămtăbƠiăthcăhƠnhăchaăhiuăquăvƠă
khoaăhc.ăĐơyăcũngălƠămt khóăkhĕnăchoăchínhăbnăthơnătácăgi khiăcònălƠăhcă
sinhăcấpă3ătrongăthiăgianăđấtăncăcònăkhóăkhĕnăvăkinhătăvƠăchínhătrăvìă
đangăphiătừngăbcătălc,ătăcngăsauăkhiăvừaămiăgiƠnhăđcăđcălập,ăvìă
Vin SPKT:ăLuậnăvĕnăThcăsĩ

2

không có phngăphápăhcătậpă hiuăquănênăgặpăkháă nhiuăkhóăkhĕn,ăvừaă
mƠyămòăvừaătìmăhiuănênămấtănhiuăthiăgianăhn.
Vìăvậy,ăcôngăvicăcaăngiăgiáoăviênălƠ rènăluynăchoăhcăsinhăkhă
nĕngă tă hcă bằngă mtă phngă phápă hiuă qu,ă hnă lƠă gingăbƠiăsuôngă mtă
chiu,ăđặcăbitălƠăviămônăCôngăNghăđătừăđóăgiáoădcăcácăemătrởăthƠnhămtă
ngiăcóătínhăt lập,ăcóăkhănĕngăquytăđoán,ăcóătriăthcăvƠătác phong khoa
hc.
Đ giúp các em hc sinh có thătăônătậpăbằngăcáchăhăthngăhóaălngă
kinăthcăđƣăhcămtăcáchăchặtăch,ănhălơu,ăcóăthăsonăbƠiămiăxoáyăvƠoă
trngătơmăcăbn,ăcôăđng,ăgiúpăcácăemălƠmăbƠiăthcăhƠnhăhiuăquăchínhăxác,
giúpămiăhc sinh sauăkhiăhc xongăsayămêătìmăhiuăcácăngƠnhăkhoaăhcăhn,ă
tătinăhn.ăĐărènăluynăchoăhcăsinhăkhănĕng sángătoălinhăhotăkhiăchimă
lĩnhătriăthcăchungăthƠnhătriăthcăchoăcáănhơn.ăCổăvũăkhuynăkhíchăcácăemă
mnhădnătìmătòiăvƠăthửănhngăphngăphápăhcătậpămiăcũngănhătipăcậnă
nhanhăcácăCôngăNghăămiăăđang ngƠyăcƠngăphátătrin.ăMặtăkhác, đăgiúp các
emăkhôngăcmăthấyăquáătiătrongăhcătập,ătrởăthƠnhăngiălƠmăchăbnăthơn,ă
mnhăkhe,ăchinhăphcăđcăđỉnhăcao triăthc.ă
Vìă nhngă lýă doă trênă tácă gi chnă đă tƠiă nghiênă cuă “Dyă hcă theo
hngătíchăccăhóaăngiăhcăbằng Săđătăduyămôn Công Nghălpă12ăti
trngăTHPTăThnhăAn,ăCầnăTh”.
2. MCăTIểU NGHIÊN CU
Dy hc theoăhng tích ccăhóaăngi hc bằngăcáchăhng dẫn lập
Săđ tăduyămônăCôngăngh lp 12, tiătrng THPT Thnh An, CầnăTh.
3. NHIể
̣
MăVU

̣
ăăNGHIểNăCU
- Nghiên cu căsở lý luận v dyăhcătheoăhngătíchăccăhóaămôn
CôngăNghălpă12 bằngă cáchăhng dẫnălậpăSăđătăduy.
Vin SPKT:ăLuậnăvĕnăThcăsĩ


3

- Kho sát thc trng dy hc môn Công Ngh ở trng THPT Thnh
An.
- Tổ chc dy hc tích cc hóa môn Công Ngh 12 bằngăcáchăhng
dẫn lập Săđ tăduyătiătrng THPT Thnh An.
- Kim nghim đánhăgiáăkt qu dy hc tích cc hóa môn Công Ngh
lp 12 bằngăcáchăhng dẫn lậpăSăđ tăduy.
4. ĐIăTNGăVẨăKHA
́
CHăTHể
̉
ăNGHIểNăC
́
U
4.1 Đi tượng nghiên cứu
- Dy hcătheoăhng tích ccăhóaăngi hc
- Kỹ thuậtăSăđ tăduy
- Dy hc tích cc hóa môn Công Ngh lp 12
4.2 Khách th nghiên cứu
Toàn b hotăđng dy hc môn Công Ngh lp 12 ti trng THPT
Thnh An, CầnăTh.
5. GII HNăĐ TÀI

Vì thiăgian,ănĕngălc có hn tác gi chỉ tập trung nghiên cu, thc
nghimăđ tài tiătrng THPT Thnh An và cho môn Công Ngh lp 12.
6. GI THUYể
́
TăNGHIểNăC
́
U
Nu ng dngăSĐTDătrongădy hc môn Công Ngh lp 12 thì giúp
hc sinh phát trin kh nĕngăphơnătích, tổng hp và h thng hóa kin thc
trong hotăđng hc tập, tĕngăcng hotăđng t hc ở HS thông qua s
hng dẫn, dẫn dắt ca GV.

Vin SPKT:ăLuậnăvĕnăThcăsĩ


4

7. PHNGăPHA
́
PăNGHIểNăC
́
U
7.1 Phưng pháp nghiên cứu lý lun
Phngăphápănghiênăcu tài liu: Tham kho sách, tpăchí,ăđ tài nghiên
cu khoa hc, tài liu, trang web có niădungăliênăquanăđn các vấnăđ nghiên
cu caăđ tài.
7.2 Phưng pháp nghiên cứu thc tin
- D gi, quan sát trc tip
- Điu tra khoăsát,ăthĕmădòăbằng phiu.
- Phngăphápăthc nghimăsăphm cóăđi chng

7.3 Thng kê toán hc
Thng kê, phân tích s liê
̣
uăthuăđc từ thc nghim đ ch
́
ng minh
mcăđ tích cc hc tập môn Công Ngh lp 12 ca hc sinh tĕngălên.
8. CU TRÚC LUNăVĔN
Ngoài phần mở đầu và kt luận, luậnăvĕnăgm baăchng
- Chngă1:ăCăsở lý luận dy hc tích cc hóa môn Công Ngh lp 12
bằngăcáchăhng dẫn lập Săđ Tăduy.
- Chngă2: Căsở thc tin ca vic dy hc tích cc hóa môn Công
Ngh lp 12 bằngăcáchăhng dẫn lập Săđ Tăduy ở trng THPT
Thnh An.
- Chngă 3: Dy hc tích cc hóa môn Công ngh lp 12 bằng cách
hng dẫn lập Săđ tăduy tiătrng THPT Thnh An, CầnăTh.


Vin SPKT:ăLuậnăvĕnăThcăsĩ


5

Chưng 1
C S LÝ LUN DY HC TÍCH CC HÓA MÔN CÔNG NGH
LP 12 BNG CÁCH HNG DN LP S Đ T DUY
1.1 LCHăSăVNăĐăNGHIểNăCU
1.1.1 Trên th gii
Quá trình dy hc gm hai mặt quan h huăc:ăhotăđng dy ca giáo
viên (GV) và hotăđng hc ca hc sinh (HS). Trong bi cnh lch sử phát

trin giáo dc cho thấyăhng dy hc tập trung vào vai trò hotăđng ca GV
làm phát sinh cách hc tập th đng, ít chuăsuyănghĩăvƠăthiênăv ghi nh đƣă
hn ch chấtălng, hiu qu dy và hc.
+ Quană đim giáo dc lấy HS làm trung tâm khởi s vi Rousseau
(1712 – 1778) là trit gia, nhà giáo dcăngi pháp, trong tác phẩmă“Émile”ă
(1762), ch đíchăgiáoădc tổng quát ca ông là trình bày mtăđng li giáo
dc tự nhiên, qỐan tâm đến cá nhân HS khác vi giáo dc hình thc hoặc quá
khuôn mẫu. Tip theo là Pestalozzi (1746 – 1827) là nhà giáo dc Thuỵ Sỹ,
vi tác phẩm “HowăGertrudeăTeacherăHerăChildren”ă(1801).ă Ngoài ra còn có
mt s tác gi nhăOdiveăDecrolyă(1871ă– 1932), Maria Montessori (1870 –
1952) viă“phngăphápăMontessori” [ 5 ]
+ John Dewey (1859 – 1952) viă quană đimă “giáoă dc tích cc”ă
(Experienceăandăeducation,ă1938).ăCácăquanăđim ca giáo dc tích cc có
nhăhởng mnh m đn h thng giáo dc công lập khắpăniăviăcácăchngă
trình sinh hot lp hc, bài làm sáng to,ăbƠiăđc thc t,ăchngătrìnhăsinhă
hotăliênăquanăđn xã hi, tổ chc lp hcălinhăđng, hc tập qua sinh hot
ngh thuật,ăkhámăpháăraăphngăphápăhc tập mi, hc sinh t kimătraăđánhă
giá qua phê bình nhận xét, nhiu công trình phát trin trách nhim công dân
đc thc hin. [ 5 ]
Vin SPKT:ăLuậnăvĕnăThcăsĩ


6

+ S.Rassekh (1987) vit:ă“Vi s tham gia tích cc caăngi hc vào
quá trình hc tập t lc, vi s đ cao trí sáng to ca miăngi hc thì s
khó mà duy trì mi quan h đnăphngăvƠăđcăđoánăgia thầy và trò…ăMt
GV sáng to là mt GV bităgiúpăđ HS tin b nhanhăchóngătrênăconăđng
t hc. GV phiălƠăngiăhng dẫn,ăngi c vấnăhnălƠăchỉ đóngăvaiătròă
công c truynăđt tri thc”.

Hin nay có nhiu phngăphápădy hc phát huy tính tích cc ca HS
nhădy hc gii quyt vấnăđ, dy hc tích hp, dy hcăđnhăhngănĕngă
lc
+ Kỹ thuật Sơ Đồ Tư DỐy (SĐTD) đc phát trin vào cui thập niên
60 th kỉ 20 bởi Tony Buzan qua cun Use Your Head cùng vi cách thc
ghi nh t nhiên ca não b. Sinhănĕmă1942ătiăLondon,ăôngălƠăngiăđƣăsángă
toăraăphngăphápăMindăMap.ăTonyăBuzanăchínhăthc gii thiu phần mm
iMindMap vào tháng 12/2006. [ 36 ]
+ Đn gia thập niên 70 Peter Russell và Tony Buzan chuyn giao kĩă
xo v ginăđ ý cho nhiuăcăquanăquc t cũngănhăcácăhc vin giáo dc.
Tp chí Forbes từng bình luận:ă “Buzanăchỉ ra cho cácă nhƠălƣnhă đo doanh
nghip cách thc giiăphóngănĕngălc sáng to bnăthơn”.ă
+ Trên th gii hin có trên 250 triuăngi sử dngăphngăphápănƠy.ă
Hin nay, kỷ lc Th gii v tranhăsăđ tăduyănhiu mnhăđangăthuc v
Singapore vi 212.323 mnh,ăvƠăs đ tăduyăln nhất Th gii ca Trung
Quc vi din tích 600m2.
+ CherylăCheah,ăsinhăviênătrng Imperial College London cho bit:
Ti Singapore, SĐTDălƠămtăphngăphápăhc mà hầu ht hcăsinhăđuăđc
làm quen từ khi mi 11-12 tuổi.  trng Raffles Girls’ăSchool,ăămi riêng
mt chuyên gia v hng dẫn và giúp các HS có th v SĐTD.
Vin SPKT:ăLuậnăvĕnăThcăsĩ


7

1.1.2  Vit Nam
+  Vit Nam, tinăsĩ TrầnăĐìnhăChơuăcùngăvi tinăsĩ Đặng Th Thu
Thuỷ - là hai tác gi đầu tiên ở Vit Nam phổ bin bnăđ tăduy ti h thng
cácătrng phổ thông. Tinăsĩ TrầnăĐìnhăChơuăđƣăch trì nhóm nghiên cu và
thamămuăvi B GD-ĐTăđaăthƠnhăchuyênăđ ng dng bnăđ tăduy h tr

đổi miăphngăphápădy hc ti các cán b qun lý và giáo viên THCS. Trên
30 bài báo khoa hc cùng vi 4 cunăsách:ă“Dy tt- hc tt các môn hc
bằng bnăđ tăduy”ădùngăchoăGVăvƠăHSătừ lpă4ăđn lp 12 do tinăsĩ Trần
ĐìnhăChơuăvƠăăĐặng Th Thu Thuỷ đƣăđc xuất bn. [ 29 ]
+ Nĕmă2010,ăng dngăsăđ tăduy trong dy và hcăđƣăđc trin
khaiăthíăđim tiă355ătrng trên toàn quc.ăNĕmă2011,ăB GD-ĐTăđƣăquyt
đnhăđaăchuyênăđ phngăphápădy hc bằngăsăđ tăduy thành mt trong
nĕm chuyênăđ tập huấn cho giáo viên THCS trên toàn quc. [ 29 ]
+ ChngătrìnhăSáng tạo với bản đồ tư dỐy đc trin khai rng trên c
nc bắtăđầu từ nĕmăhc 2011 - 2012.ăĐơyălƠămtăsơnăchiătríătu nhằmăkhiă
dậy timănĕngăvƠăphátăhuyăkh nĕngătăduy,ăsángăto ca hc sinh trong nhà
trng.ăQuaăđó,ăgiúpăcácăemătrauădi kin thc, rèn luyn kỹ nĕngăsángăto
thông qua vic tìm hiu, làm quen vi bnăđ tăduyătrongăquáătrìnhăhc tập.
[ 29 ]
1.2 MTăSăKHỄIăNIM
1.2.1 Tích cc hóa

Tích cc là t ra ch đng, có nhng hotăđng nhằm to ra s binăđổi
theoăhng phát trin.ăCònăcóănghĩaăkhácălƠăđemăht kh nĕngăvƠătơmătríăvƠoă
vic làm.
Tính tích cc là mt phẩm chất vn có caăconăngi, bởiăvìăđ tn ti
và phát trinăconăngi luôn phi ch đng, tích cc ci binămôiătrng t
Vin SPKT:ăLuậnăvĕnăThcăsĩ


8

nhiên, ci to xã hi. Vì vậy, hình thành và phát trin tính tích cc xã hi là
mt trong nhng nhim v ch yu ca giáo dc.
Tích cc hóa lƠătácăđngăđ lƠmăchoăaiăđó,ăs vậtănƠoăđóătrở nênănĕngă

đngăhn, linh hotăhn,ăth hin hot tính ca chúng nhiuăvƠăcaoăhn so vi
trngătháiătrcăđơy.ăTrongăLíăluận dy hc, Tích ccăhóaăđc sử dng theo
nghĩaălƠmăchoătíchăccăhn,ăsoăsánhăvi th đng, trì tr,ănhuănhc (Active
and Passive)ăhoƠnătoƠnăkhôngăliênăquanăđn vicăđánhăgiáăđoăđc, hành vi xã
hi. [ 6 ]
Tính tích cc hc tập - v thc chất là tính tích cc nhận thc,ă đặc
trngăở khát vng hiu bit, c gắng trí lc và có ngh lc cao trong qúa trình
chimălĩnhătriăthc. Tính tích cc nhận thc trong hotăđng hc tập liên quan
trc ht vi đngăc hc tập.ăĐngăcăđúngăto ra hng thú. Hng thú là tin
đ ca t giác. Hng thú và t giác là hai yu t to nên tính tích cc. Tính
tích cc sn sinh npătăduyăđc lập.ăSuyănghĩăđc lập là mầm mng ca sáng
to.ăNgc li, phong cách hc tập tích ccăđc lập sáng to s phát trin t
giác, hng thú, biădngăđngăcăhc tập.
1.2.2 Tư duy
TăduyălƠăquáătrìnhătơmălýăphn ánh nhng thuc tính bn chất, nhng
mi liên h và quan h mang tính quy luật ca các s vật, hinătng trong th
giiăkháchăquanămƠătrcăđóătaăchaăbit. [ 4 ]
Mt trong nhngăđặcăđim quan trng caătăduyălƠătínhăcóăvấnăđ ,“Tă
duy chỉ bắtăđầu khi xuất hin tình hung có vấnăđ”ă(Rubinsten).ăTìnhăhung
có vấnăđ là tình hung chaăđng mt ni dung cầnăxácăđnh, mt nhim v
cần gii quyt, mtăvng mắc cần tháo g trong hc tậpăcũngănhătrongăcuc
sng mà ch th bằng vn hiu bit hin ti, bằngăphngăphápăhƠnhăđngăđƣă
có, không th gii quytăđc.
Vin SPKT:ăLuậnăvĕnăThcăsĩ


9

1.2.3 S đ tư duy
Săđ tăduy (Mind Map) hay còn giălƠăLcăđ tăduy,ăBnăđ tă

duy là mt công c tổ chcătăduy, lƠăphngăphápăchuyn ti thông tin vào
b nƣoăvƠăđaăthôngătinăraăngoƠiăb nƣo.ăSăđ tăduyă“ăsắp xp”ăăvƠătổ chc ý
nghĩămt cách có h thng, nhằmătrìnhăbƠyăcấuătrúcătăduyăcáănhơnăđcărõă
ràng. [ 7 ]
Săđătăduy lƠămtăkỹăthuậtăhìnhăhoăviăsăktăhpăgiaătừăng,ăhìnhă
nh,ăđngănét,ămƠuăsắcăphùăhpătngăthíchăviăcấuătrúc,ăhotăđngăvƠăchcă
nĕngăcaăbănƣoăgiúpăconăngiăkhaiăthácătimănĕngăvôătậnăcaăbănƣo.
1.3 DYăHCăTHEOăHNGăTệCHăCCăHịAăNGIăHC
Theo tác gi ĐặngăThƠnhăHng,ăxétătheoătínhăchất và chcănĕngăca Lí
luận dy hc, thì vic xem xét bn chất ca Tích cc hóa phiăđcăđặt ra
trong mt gii hn nhấtăđnh. Từ lậpătrng caănhƠăgiáoăvƠănhƠătrng, vấn
đ Tích cc hóa thc chất là chuyn v ngi hc, quá trình hc tập, các hot
đng, các quan h vƠăđi sng hcăđng caăngi hc. Vì vậy, cần hiu
Tích ccăhóaăcóănghĩaălƠălƠmăchoăngi hc sng và làm vic tích ccăđn
mc tiăđaăsoăvi timănĕngăvƠăbn chất ca miăngi, so vi nhngăđiu
kinăvƠăcăhi thc t mà miăngiăcóăđc. [ 5 ]
Tính tích cc hc tập th hin qua các cấpăđ từ thấpălênăcaoănh:
- Tính tích cc tái hin và bắtăchc: Là tính tích cc ch yu da vào trí
nh vƠătăduyătáiăhin, xuất hinădoăcácătácăđngăbênăngoƠi.ăTrongătrng hp
nƠyăngi hcăthaoătácătrênăđiătng, bắtăchc theo mẫu hoặc mô hình ca
GV, nhằm chuynăđiătng từ bênăngoƠiăvƠoăbênătrongătheoăcăch nhập tâm
chaăcóăn lc caătăduy.ă
- Tính tích cc tìm tòi: Là tính tích ccăđiălin viăquáătrìnhălĩnhăhi khái
nim, gii quyt tình hung,ătìmă tòiăcácă phngăthcăhƠnhăđng Nóăđc
đặcătrngăbằng s bình phẩm, phê phán, tìm tòi tích cc v mặt nhận thc, v
Vin SPKT:ăLuậnăvĕnăThcăsĩ


10

sáng kin, lòng khát khao hiu bit, hng thú hc tậpăvƠăđc th hin ở s t
giác tìm kimăcácăphngăthcălĩnhăhi có hiu qu.
- Tính tích cc sáng to: Là tính tích cc có mcăđ cao nhấtănóăđc
đặcătrngă bằng s khẳngăđnhăconăđng riêng ca mình không ging con
đngămƠăconăngiăđƣăthừa nhận,ăđƣătrở thành chuẩnăhóaăđ đtăđc mc
đích.ăNóăth hin khi ch th nhận thc tìm tòi kin thc mi, t tìm ra nhng
phngăthcăhƠnhăđngăriêngătrongăđóăcóăcácăcách thc gii quyt mi mẻ,
không rập khuôn máy móc.
Da vào các cấpăđ khác nhau ca tính tích cc hc tập ca HS, GV có
th đánhăgiáămcăđ tích cc ở mi HS , tuy nhiên s đánhăgiáăđóăcònătngă
đi khái quát. Do vậyă đ nhận bit hc tập ca HS có tích cc hay không
ngi GV có th thông qua mt s dấu hiu đ nhận bit.
1.3.1 Du hiu vƠ biu hin của tính tích cc hc tp
- Dấu hiu v hotăđng nhận thc: Th hin ở cácăthaoătácătăduy,ăngônă
ng, s quan sát, ghi nh,ătăduyăhìnhăthƠnhăkháiănim,ăphngăthc hành
đng, hình thành các kỹ nĕngăkỹ xo các câu hi nhận thc ca HS.
- Dấu hiu chú ý nghe ging: Th hin ở ch chú ý nghe ging, thc hin
đầyăđ các yêu cầu ca GV, hòa nhập vi không khí ca c lp, giiăđápăcácă
câu hiăGVăđaăraănhanhăchóng,ăchínhăxác và nhận bităđúngăhayăsaiăkhiăbn
đaăraăýăkin.
- Dấu hiu v tinh thần, tình cm hc tập: Th hin s say mê st sắng
ca HS khi thc hin yêu cầu caăGVăđặtăra;ăHSăthíchăđc tr li câu hi,
làm bài tập mt cách h hởi, t nguyn.
- Dấu hiu v ý chí, quyt tâm hc tập: Th hin ở s n lc ý chí gii
quyt nhim v hc tập,ăkiênătrìătìmătòiăđnăcùngăvƠăcaoăhnăna là vch ra
đc mc tiêu k hoch hc tập.
Vin SPKT:ăLuậnăvĕnăThcăsĩ


11

- Dấu hiu v kt qu nhận thc: Th hin ở kt qu lĩnhăhi kin thc
nhanh chóng, chính xác và tái hinăđc khi vận dng trông các tình hung c
th.
Ngoài các dấu hiu d nhận bitănhătrênăcònăcóăcácădấu hiu khác khó
nhận bităhnănhădấu hiu nhận thc cm tính, dấu hiu nhận bit lý tính,
dấu hiu s binăđổi sinh lý tâm thần, dấu hiu v trng thái hotăđng Vì
vậyăđ có th điu chỉnhăphngăphápăca mình sao cho phù hp vi từngăđi
tngăHS,ăngi GV cần phi liên tc thu nhận các thông tin phn hi từ HS.
1.3.2 Đặc trưng của dy hc tích cc hóa
Phngăphápădyăhcătíchăccăhóaăcó 4ăđặcătrng sau: [ 48 ]
+ DyăvƠăhcăthôngăquaătổăchcăcácăhotăđngăhcătậpăcaăhcăsinh
NgiăhcăđcăđặtăvƠoănhngătìnhăhungăcaăđiăsngăthcăt,ătrcă
tipăquanăsát,ăthoăluận,ălƠmăthíănghim,ăgiiăquytăvấnăđăđặtăraătheoăcáchăsuyă
nghĩăcaămình,ătừăđóănắmăđcăphngăpháp,ăkinăthc,ăkĩănĕngămi,ăbcălă
vƠăphátăhuyătimănĕngăsángăto.
+ DyăvƠăhcăchúătrngărènăluynăphngăphápătăhc
Phngăphápătíchăccăxemăvicărènăluynăphngăphápătăhcătậpăchoă
hcăsinhăkhôngăchỉălƠămtăbinăphápănơngăcaoăhiuăquădyăhcămƠăcònălƠămtă
mcătiêuă dyă hc.ă Nuă rènă luynă choă ngiă hcă cóă đcă phngă pháp,ă kĩă
nĕng,ăthóiăquen,ăýăchíătăhc thìăsătoăđngălcăchoăHS.ă
+ Tĕngăcngăhcătậpăcáăth,ăphiăhpăviăhcătậpăhpătác
Cáăthăhóaăhotăđngăhcătậpătheoănhuăcầu vƠăkhănĕngăcaămiăHS. Toă
nênămiăquanăhăhpătácăgiaăcácăcáănhơnătrênăconăđngăchimălĩnhăniădungă
hcătập.ă
+ Ktăhpăđánhăgiáăcaăthầyăviătăđánhăgiáăcaătrò
TăđánhăgiáăđúngăvƠăđiuăchỉnhăhotăđngăkpăthiălƠănĕngălcăcầnăchoă
cucăsngălaoăđngănghănghipămƠănhƠătrngăphiătrangăbăchoăhcăsinh.ăăăă
Vin SPKT:ăLuậnăvĕnăThcăsĩ

12

1.3.3 Dy hc tích cc hóa ngưi hc
KhoaăhcăGiáoăDcălƠălĩnhăvcărngălnăvƠăphcăhp,ăcóănhiuăchuyênă
ngƠnhăkhácănhau.ăVìăvậyăvicăđổiămiăPPDHăcũngăđcătipăcậnădiănhiuă
cách khác nhau.ăTừăthc tinăxuấtăphát,ătácăgiăchnămôăhình PPDH: Quan
đimădyăhcă– Phngăphápădyăhcă– Kỹăthuậtădyăhcăđălậpăkăhochădyă
hc,ăthităkăbƠiădyănhằmăphátăhuyătínhătíchăcc,ătălcăvƠăsángăto,ăphátă
trinănĕngălcăcaăHS.

Hình 1.1 Mô hình PPDH : QỐaỉ đim ếy ểọẾ - PểỉỂ ịểáị ếy ểọẾ -
Kỹ tểỐật ếy ểọẾ
(NgỐồn: Lý lỐận dạy học hiện đại, NgỐyn Văn Cường – Bernd Meier)
Cĕnăc trên mô hình này tác gi thit lập mô hình PPDH c th choăđ
tài là: 1/ Quanăđim dy hc Gii quyt vấnăđ; 2/ Mt s Phngăphápădy
hc vận dng theo Gii quyt vấnăđ; 3/ Kỹ thuật Săđ tăduyă
1.3.3.1 QỐaỉ đim ếy ểọẾ Ảii qỐyt ốấỉ đ
Quanăđim dy hc Gii quyt vấnăđ lƠăquanăđim xuyên sut trong
mô hình PPDH tác gi đƣăchn đ đnhăhng cho vic tổ chc dy hc tích
cc hóa. Vì giiăquytăvấnăđăcóăvaiătròăđặcăbităquanătrngătrongăvicăphátă
trinătăduyăvƠănhậnăthcăcaăconăngi.ăSauăđơyăătácăgiăănêuăămtăsăăniă
dungăvădyăhcăgiiăquytăvấnăđ: [ 7 ]
Vin SPKT:ăLuậnăvĕnăThcăsĩ


13

VấnăđătrongăhcătậpăhìnhăthƠnhătừămtăkhóăkhĕn vălýăluậnăhayăthcă
tină(tìnhăhungăcóăvấnăđ)ămƠăvicăgiiăquytăkhóăkhĕnăđóălƠăktăquătínhătíchă

ccănghiênăcuăcaăbnăthơnăHS.ă
VấnăđălƠănhngăcơuăhiăhayănhimăvăđặtăraămƠăvicăgiiăquytăchúngă
chaăcóăquyăluậtăsẵnăcũngănhănhngătriăthc,ăkỹănĕng sẵnăcóăchaăđăgiiă
quytămƠăcònăkhóăkhĕn,ăcnătrởăcầnăvtăqua.ăMtăvấnăđăđcăđặcătrngăbởiă
baăthƠnhăphần:ă
- Trngătháiăxuấtăphát:ăkhôngămongămun
- Trngătháiăđích:ătrngătháiămongămun
- Săcnătrở
Dyăhcăgiiăquytăvấnăđădaătrênăcăsởălýăthuytănhậnăthc.ăDyăhcă
giiăquytăvấnăđălƠămtăquanăđimădyăhcănhằmăphátătrinănĕngălcătăduyă
sángă to,ă nĕngă lcă giiă quytă vấnă đă caă HS.ă HSă đcă đặtă trongă mtă tìnhă
hungăcóăvấnăđ,ăthôngăquaăvicăgiiăquytăvấnăđăgiúpăHSălĩnhăhiătriăthc,ă
kỹănĕngăvƠăphngăphápănhậnăthc.ă
Mtăquáătrìnhăgiiăquytăvấnăđăcóăcấuătrúcănhăsau:

Hình 1.2: CấỐ trúẾ Ếủa qỐá trìỉể Ểii qỐyt ốấỉ đ
(NgỐồn: Lý lỐận dạy học hiện đại, NgỐyn Văn Cường – Bernd Meier)
Vin SPKT:ăLuậnăvĕnăThcăsĩ


14

- Nhậnăbităvấnăđă(toătìnhăhungăcóăvấnăđ):ăTrongădyăhcăthìăđóălƠă
cầnăđặtăHSăvƠoătìnhăhungăcóăvấnăđ.ăVấnăđăcầnăđcătrìnhăbƠyărõărƠng,ăcònă
giălƠăphátăbiuăvấnăđ.
- Tìmăcácăphngăánăgiiăquytăvấnăđ (lậpăkăhochăgiiăquyt):ăăđă
tìmăcácăphngăánăgiiăquytăvấnăđ:ăcầnăsoăsánh,ăliênăhăviănhngăcáchăgiiă
quytăcácăvấnăđătngătăđƣăbităcũngănhătìmăcácăphngăánăgiiăquytămi.ă
Cácăphngăánăgiiăquytăđƣătìmăraăcầnăđcăsắpăxp,ăhăthngăhoáăđăxửălýăởă
cácăgiaiăđonătipătheo.

- Quytăđnhăphngăánăgiiăquyt (giiăquytăvấnăđ):ăcácăphngăánă
giiăquytăđƣăđcătìmăraăcầnăđcăphơnătích,ăsoăsánhăvƠăđánhăgiáăxemăcóă
thcăhină đcăvică giiăquytăvấnăđă hayăkhông.ă Khiăđƣăđcăphngăánă
thíchăhp,ăgiiăquytăđcăvấnăđătcălƠăđƣăktăthúcăvicăgiiăquytăvấnăđ.ă
Cóănhiuămcăđătrongădyăhcăgiiăquytăvấnăđ:
- McăđădănhấtălƠăthuytătrìnhăvấnăđáp:ăGiáoăviênăđặtăvấnăđăquaăhă
thngăcơuăhiăhpălý,ănêuăcáchăgiiăquytăvấnăđ.ăHcăsinhăthcăhinăcáchăgiiă
quytăvấnăđătheoăhngădẫnăcaăgiáoăviên.ăGiáoăviênăđánhăgiáăktăquălƠmă
vicăcaăhcăsinh.
- Mcăđătrungăbình:ăGiáoăviênănêuăvấnăđăquaăhăthngăcơuăhi,ăgiăýăđă
hcăsinhătìmăraăcáchăgiiăquytăvấnăđ.ăHcăsinhăthcăhinăcáchăgiiăquytăvấnă
đăviăsăgiúpăđăcaăgiáoăviênăkhiăcần.ăGV vƠăhcăsinhăcùngăđánhăgiá.
- Mcăđăcaoăhn:ăGiáoăviênăcungăcấpăthôngătinătoătìnhăhungăcóăvấnăđ.ă
HcăsinhăphátăhinăvƠăxácăđnhăvấnăđănyăsinh,ătăđăxuấtăcácăgiăthuytăvƠă
laăchnăgiiăpháp.ăHcăsinhăthcăhinăcáchăgiiăquytăvấnăđ.ăGiáoăviênăvƠă
hcăsinhăcùngăđánhăgiá.
- Mcăđăcaoănhất:ăHcăsinhătălcăphátăhinăvấnăđănyăsinhătrongăhoƠnă
cnhăcaămìnhăhoặcăcngăđng,ălaăchnăvấnăđăgiiăquyt.ăHcăsinhăgiiă
Vin SPKT:ăLuậnăvĕnăThcăsĩ


15

quytăvấnăđ,ătăđánhăgiáăchấtălng,ăhiuăqu,ăcóăýăkinăbổăsungăcaăgiáoă
viênăkhiăktăthúc.
TrongădyăhcătheoăphngăphápăđặtăvƠăgiiăquytăvấnăđ,ăhcăsinhăvừaă
nắmăđcătriăthcămi,ăvừaănắmăđcăphngăphápălĩnhăhiătriăthcăđó,ăphátă
trinătăduyătíchăcc,ăsángăto,ăđcăchuẩnăbămtănĕngălcăthíchăngăviăđiă
sngăxƣăhi,ăphátăhinăkpăthiăvƠăgiiăquytăhpălýăcácăvấnăđănyăsinh.
1.3.3.2 Mt s phưng pháp dy hc tích cc hóa

Miăphngă phápă dyăhcă cóănhngău,ănhcă đimăvƠă giiăhnă sửă
dngăriêng,ăkhôngăcóămtăphngăphápădyăhcătoƠnănĕngăphùăhpăviămiă
mcătiêuăvƠăniădungădyăhc.ăVìăvậyăvicăphiăhpăđaădngăcácăphngăphápă
vƠăhìnhăthcădyăhcătrongătoƠnăbăquáătrìnhădyăhcălƠăphngăhngăquană
trngăđăphátăhuyătínhătíchăccăvƠănơngăcaoăchấtălngădyăhc.
 ẫhương pháp đàm thoại gợi mở
Phngăphápăvấnăđáp cóăngunăgcătừăSocratesă(476ă– 399TTL) hay
cònăgiă“PhngăphápăScorates” lƠăphngăphápătrongăđóăgiáoăviênăđặtăraăcơuă
hiăđăhcăsinhătrăli,ăsauăđóăGVănhậnăđnhăđánhăgiáăvăcácăcơuătrăli.ăHoặcă
hcăsinhăcóăthătranhăluậnăviănhauăvƠăviăcăgiáoăviên;ăquaăđóăhcăsinhălĩnhă
hiăđcăniădungăbƠiăhc.ă
ĐặcăđimănổiăbậtăcaăhngăphápăvấnăđápăgiămởălƠ giáo viên dùng
mtăhăthngăcơuăhiăđcăsắpăxpăhpălýăđăhngăhcăsinhătừngăbcăphátă
hinăraăbnăchấtăcaăsăvật,ătínhăquyăluậtăcaăhinătngăđangătìmăhiu,ăkíchă
thíchă să hamă mună hiuă bit.ă Trongă vấnă đápă tìmă tòi,ă giáoă viênă gingă nhă
ngiătổăchcăsătìmătòi,ăcònăhcăsinhăgingănhăngiătălcăphátăhinăkină
thcămi.ăVìăvậy,ăkhiăktăthúcăcucăđƠmăthoi,ăhcăsinhăcóăđcănimăvuiăcaă
săkhámăpháătrởngăthƠnhăthêmămtăbcăvătrìnhăđătăduy.
Quy trình chungăcaăvicăsửădngăcơuăhiătrongădyăhc: [ 6 ]
Vin SPKT:ăLuậnăvĕnăThcăsĩ


16

+ ChỐẩn bị câỐ hi ban đầỐ: ThităkăhayăhìnhăthƠnhăhăthngăcơuăhiălƠă
vicăphiălƠmătrcăkhiătinăhƠnhăbấtăkỳănhimăvădyăhcănƠo.ăTrongăbcă
chuẩnăb,ăphiăxácăđnhăniădungăvƠăýăchínhăcaăniădungăhcătập,ăcầnăphiă
hiăvănhngăgì,ăhiăđălƠmăgì.ăGmăhaiăloiăcơuăhi:ăCơuăhiăcht vƠăcơuăhiă
mởărng
+ Đối chiếỐ và thích ứng các câỐ hi với đặc điểm và trình độ khác nhaỐ

của HS: PhơnătíchăđặcăđimăvƠătínhăchấtăcaănhngăcơuăhiăsăsửădngăsaoă
choăđápăngăttănhấtăcácătrìnhăđătriăthc,ăkĩănĕngăvƠăkinhănghimăcaăHSăvă
chă đăhayă bƠiă hc,ăxétă theoă nhómăvƠă cáă nhơnă nuănhă hiuărõăđcă từngă
ngi.ăTừăđơyăđƣăcóăsăđnhăhngătngăđiărõăvăcácăkiuăvƠăloiăcơuăhi,ă
sauăsălaăchnăhìnhăthcăngônăngăchoămiăkiuăvƠăloi.
+ Din đạt câỐ hi bằng lời sao cho đạt được mc đích tốt nhất:Tìm
cáchăphnăánhăttănhấtăcácăýăvƠăniădungăsăđaăvƠoătngătácăhi- đápădiă
hìnhăthcăngônăngăhiăthoiăhayăđiăthoi,ăxácăđnhăcácăcơuăhiăbằngăhìnhă
tháiăvậtăchấtăchăkhôngăcònălƠăýătởngăna.ăSửădngănhngătừăvƠăcmătừănghiă
vấnănh:ăAi?,ăCáiăgì?,ăKhiănƠo?,ăăđơu?,ăTiăsao?,ăLƠmăthănƠo?
+ Khích lệ HS sỐy nghĩ để trả lời: Cầnăphátătrinăcơuăhiăkiuăđngăviên,ă
thĕmădòăgiáătr,ăgiănhăkinhănghim,ăgiămởăsăkinăvƠăsuyănghĩ cùngăviă
nhngăhƠnhăviăngăxửăkhôngăliăthơnăthin,ăbiuăcm,ăhấpădẫn.ă Trongătină
trìnhăhi- đápăcầnăchúăýănhngătìnhăthănanăgiiă– khiăđaăraăcơuăhiăphơnăkỳ,ă
cơuăhiăvấnăđ,ăcơuăhiătrìnhăđăcao,ăvƠătìmăcáchăgiiătaăchúngăbằngăcácăcơuă
hiăbăphậnăcóăhìnhăthái,ătínhăchấtăvƠătínhănĕngăkhác.
+ DỐy trì tiến trình hi- đáp bằng các câỐ hi:Thngăphiăsửădngăcácă
kiuăloiăcơuăhiăthĕmădòăgiáătr,chẩnăđoánăvƠăhngădẫnăđăgiúpăHSăvtăquaă
chăbătắc,ăchuynăhngăsuyănghĩăvƠălậpăluận,ăcóăcmăgiácăyênătơmăvƠ an
toƠnătrongăkhiăthamăgiaăgiiăđápănhngăcơuăhiăcaăGVăvƠăcaăcácăbn.ăĐă
duyătrìăttătinătrìnhănƠy,ăGVăphiăkpăthiăhìnhăthƠnhăvƠăsửădngănhngăcơuă
Vin SPKT:ăLuậnăvĕnăThcăsĩ


17

hiăbổătr,ămởărngăvừaăhngădẫnăvừaăcngăcănhngăktăquămƠăHSăđtă
đc.
+ Đánh giá và thỐ nhận thông tin phản hồi về kết qỐả và qỐá trình học
tập: Đánhăgiáăítănhấtăcóăhaiămặt:ăThẩmăđnhăvƠăchẩnăđoán,ătừăđóărútăraăthôngă

tinăcầnăthit.ăĐănắmăđcăthcătrngăhcătậpălúcăđóănênădùngăcơuăhiăphơnă
kỳ,ăcóătínhăvấnăđ,ăviămtăphngăánăkhóăvƠămtăphngăánădăktăhpăviă
nhau.ăCáchăhiănƠyăđánhăđngăđngăthiănhiuăHS,ăchỉăcầnămtăvƠiăemătrăliă
nhngă GVă vẫnă nắmă đcă tìnhă trngă chungă nhă quană sátă phnă ngă caă că
nhómăhayăcălp.ăNóăchoăphépăquétăđcăcácătrìnhăđăkhácănhauătừădăđnă
khó,ăvìăthăđánhăgiáăđcăcătrìnhăđătrungăbình.
 ẫhương pháp thỐyết trình nêỐ vấn đề
PhngăphápăthuytătrìnhălƠăphngăphápămangătínhăchấtăthôngăbáo,ătáiă
hinăgiiă thích,ăminhăho.ăGiáoăviênă dùngăliăđăthôngăbáoăkină thcămi,ă
dùngăgingăgiiăđăgiiăthíchăminhăhoălƠmăsơuăsắcăthêmăkinăthcătrngătơmă
vƠăhăthngăhoáăchúngăli.
Phngăphápăthuytătrìnhăbaoăgm:ăTrầnăthuật,ădinăging,ăgingăgiiăvƠă
thuytătrìnhăOrictic.ăViăthuytătrìnhăOrictic GVăphiătoăraătínhăvấnăđătrongă
tină trìnhă môă t,ă giiă thích,ă minhă ha,ă lậpă luận,ă chngă minh,ă phiă ápă dngă
nhiuăthăthuậtălogicăkhéoăléoăđătoăraănhngătìnhăhungătngăphn,ănhngă
mơuăthuẫn,ănhngăliênătởng,ănhngăcăhiăsoăsánhăvƠăđánhăgiáănhngătìnhă
hungăđóătrongăkhiăthôngăbáoăvƠătrìnhăbƠy.ă
Cấuă trúcălogicăcaăphngă pháp: Điă viă miă vấnă đătrnăvẹn,ăthôngă
thngăsăthôngăbáoăphiătriăquaă4ăbc:ăđặtăvấnăđ,ăphátăbiuăvấnăđ,ăgiiă
quytăvấnăđăvƠăktăluậnăvăvấnăđănêuăra.ăMiăbcăcóămtănhimăvănhấtă
đnh. [ 49 ]

Vin SPKT:ăLuậnăvĕnăThcăsĩ


18

+ăBcă1:ăĐặtăvấnăđ.ăVấnăđăđcăthôngăbáoădiădngăchungănhất,
cóămtăphmăviărng,ănhằmăgơyăraăsăchúăýăbanăđầuăcaăhcăsinh,ătoăraătơmă
thăbắtăđầuălƠmăvicăvƠăđnhăhngănghiênăcu.

+ăBcă2:ăPhátăbiuăvấnăđ. NgayăsauăkhiăthôngăbáoăđătƠiănghiênăcu,ă
giáoăviênănêuăraănhngăcơuăhiăcăthăhn,ăthuăhẹpăphmăviănghiênăcu,ăchỉăraă
trngăđimăcầnăxemăxétăcăthănhằmătoăraănhuăcầuăcaăhcăsinhăđiăviăkină
thc,ăgơyăhngăthúăvƠăđngăcăhcătập;ăđngăthiăcũngăvchăraăniădungăvƠă
dƠnăýăcầnănghiênăcu.
+ăBcă3:ăGiiăquytăvấnăđ.ăGiáoăviênăcóăthătinăhƠnhăgiiăquytăvấnă
đătheoă2ălogicăphổăbin:ăquyănpăhoặcădinădch.
+ăBcă4:ăKtăluận. KtăluậnăphiălƠăsăktătinhădiădngăcôăđng,ă
chínhăxác,ăđầyăđănhngăkháiăquátăbnăchấtănhấtăcaăvấnăđăđaăraăxemăxét.ă
Ktăluậnăcóăgiáătrăđcădcăquanătrngăđiăviăhcăsinhăchính vì tính khái quát
caoăcaănó.
 ẫhương pháp trò chơi đóng vai
ĐóngăvaiălƠăphngăphápătổăchcăchoăhcăsinhăthcăhƠnhă“LƠmăthử”ă
mtăsăcáchăngăxửănƠoăđóătrongămtătìnhăhungăgiăđnh.ăĐơyălƠă phngă
phápăgingădyănhằmăgiúpăhcăsinhăsuyănghĩăsơuăsắcăvămtăvấnăđăbằngăcáchă
tậpătrungăvƠoămtăsăkinăcăthămƠăcácăemăquanăsátăđc.ăVică“din”ăkhôngă
phiălƠăphầnăchínhăcaăphngăphápănƠyăvƠăhnăthăđiuăquanătrngănhấtălƠăsă
thoăluậnăsauăphầnădinăấy. [ 14 ]
Phngăphápăđóngăvaiăcóănhiuăuăđimănhă:
- Hc sinhăđcărènăluynăthcăhƠnhănhngăkỹănĕngăngăxửăvƠăbƠyătă
tháiăđătrongămôiătrngăanătoƠnătrcăkhiăthcăhƠnhătrongăthcătin.
- GơyăhngăthúăvƠăchúăýăchoăhcăsinh.
- ToăđiuăkinălƠmăphátătrinăócăsángătoăcaăhcăsinhă.
Vin SPKT:ăLuậnăvĕnăThcăsĩ


19

- Khíchălăsăthayăđổiătháiăđ,ăhƠnhăviăcaăhcăsinhătheoăhngătíchă
cc.

- CóăthăthấyăngayătácăđngăvƠăhiuăquăcaăliănóiăhoặcăvicălƠmăcaă
cácăvaiădin.
CóăthătinăhƠnhăđóngăvaiătheoăcácăbcăsau:
- GVănêuăchăđ,ăchiaănhómăvƠăgiaoătìnhăhungăvƠăyêuăcầuăđóngăvaiă
choătừngănhóm.ăTrongăđóăcóăquyărõăthiăgianăchuẩnăb,ăthiăgianăđóngăvaiăcaă
miănhóm.
- Cácănhómăthoăluậnăchuẩnăbăđóngăvai.
- Cácănhómălênăđóngăvai.
- Lpăthoăluận,ănhậnăxét,ăthngăthìăthoăluậnăbắtăđầuăvăcáchăngăxửă
caăcácănhơnăvậtăcăthăhoặcătìnhăhungă trongăvở din,ănhngăsă mởărngă
phmăviăxemăthoăluậnănhngăvấnăđăkháiăquátăhnăhayănhngăvấn đăvƠăvởă
dinăchngăminh.
- GVăktăluận
 ẫhương pháp nghiên cứỐ tình hỐống (trường hợp)
Phngă phápă nghiênă cuă tìnhă hung lƠă mtă phngă pháp trongă đóă
trngătơmăcaăquáătrìnhădyăhcălƠăvicăphơnătíchăvƠăgiiăquyt cácăvấnăđăcaă
mtătìnhăhung đcălaăchnătrongăthcăt;ăhcăsinhătălcănghiênăcuămtă
tìnhăhungăthcătinăvƠăgiiăquytăcácăvấnăđăcaătìnhăhungăđặtăra. Nghiên
cuătìnhăhung lƠăPPăđinăhìnhăcaăDHătheoătìnhăhungăvƠăDHăgiiăquytăvấnă
đ.
NhngăđặcăđimăcaăPPătrngăhp: [ 7 ]
- Trường hợp đcărútăraătừăthcătinădyăhcăhoặcăphnăánhămtătìnhă
hungăthcătinădyăhc.ăDoăđóămtătrường hợp thngămangătínhăphcăhp.
Vin SPKT:ăLuậnăvĕnăThcăsĩ


20

- McăđíchăhƠngăđầuăcaăPPătrngăhpăkhôngăphiălƠătruynăthătriăthcă
lýăthuytămƠălƠăvậnădngătriăthcăvƠoăvicăgiiăquytăvấnăđătrongănhngătìnhă

hungăcăth.
- HSăđcăđặtătrongănhngătìnhăhungăcầnăquytăđnh,ăhăcầnăxơyădngă
cácăphngăánăgiiă quytăvấnăđă cũngănhăđánhăgiáă cácăphngăánăđó,ă đă
quytăđnhămtăphngăánăgiiăquytăvấnăđ.
- Hcă viênă cầnă xácă đnhă nhngă phngă hngă hƠnhăđngă cóă ýă nghĩaă
quanătrngătrongăvicătìmăraăquytăđnh.
Cáchăxơyădngătrường hợp vƠăyêuăcầuăđiăviătrngăhp:ă
Cácă trngă hpă đcă laă chnă từă nhngă tìnhă hungă thcă tin,ă hoặcă
nhngătìnhăhungăcóăthăxyăra.ăKhiăxơyădngămtătrngăhpăcầnăbaoăgmă
nhngăniădungăsau:
* Phầnămôătătrngăhp:ăcácătrngăhpăcầnămôătărõărƠngăvƠăcầnăthcă
hinăchcănĕngălýăluậnădyăhcăsau:
- Trường hợp cầnăchaăđngăvấnăđăcó xungăđt;
- Trường hợp cầnăcóănhiuăcáchăgiiăquyt;
- Trường hợp cầnătoăđiuăkinăchoăngiăhcăcóăthătrìnhăbƠyătheoăcáchă
caămình;
- Trường hợp cầnăvừaăsc,ăphùăhpăviăđiuăkinăthiăgianăvƠăngiăhcă
cóăthăgiiăquytăđcătrênăcăsởăkinăthcăvƠăkỹănĕngăcaăh.
*ă Phầnă nhimă v:ă Xácă đnhă nhngă nhimă vă HSă cầnă giiă quytă khiă
nghiênăcuătrngăhp.ăCácănhimăvăcầnăxácăđnhărõărƠng,ăvừaăscăviăHSă
vƠănhằmăđtămcătiêuăbìaăhc.
*ăPhầnăyêuăcầuăvăktăqu:ăPhầnănƠyăđaăraănhngăyêuăcầuăcầnăthcăhină
đcă trongă khiă nghiênă cuă trngă hp,ă đaă raă nhngă yêuă cầuă nhằmă đnhă
hngăchoăvicănghiênăcuătrngăhp

Vin SPKT:ăLuậnăvĕnăThcăsĩ


21

1.3.3.3 Kỹ thuật S đồ t ếỐy
Kỹăthuậtădyă hcă lƠănhngăthă thuậtăvƠăkỹă nĕngă dyăhcă chungăchoă
nhiuăbinăpháp,ăphngăphápădyăhcăcăthăđcăthităkăvƠătinăhƠnhătrongă
quáătrìnhădyăhc.ăSoăviănhngăcôngăcătăduyăkhácănhăSăđăIshikawa,ă
SWOT,ă6ăchicănónătăduy ăSăđătăduyăcóăcôngădngămnhăhn:
- Căch hotăđng caăSăđ tăduyăvƠăcăch hotăđng ca b não
conăngi có cấu trúc ging nhau, da trên hotăđng ca neuron, loi t bào
duy nhất có kh nĕngătraoăđổi thông tin vi các t bào khác. Trong não b, s
lngăneuronăđcăc tính từ 100ăđn 200 tỉ neuron.
- Hotăđng trng tâm ct lõi ca quá trình dy hc là hotăđng nhận
thc, hotăđng trí tu:ăxácăđnh, phân tích và h thng hoá, gii quyt các vấn
đ và phát trin,ăhìnhăthƠnhăcácăýătởng mi. Khi sử dngăSăđ tăduyătrongă
dy hc giúp các hotăđng nhận thc din ra d dàng và t nhiên.
 Các đặc điểm của Sơ đồ Tư dỐy


Hình 1.3: Minh họa ẾáẾ đặẾ đim của S đồ t ếỐy
(Nguồn:
)
Vin SPKT:ăLuậnăvĕnăThcăsĩ


22


- SĐTDăđaăraăcáiănhìnătổng quan cho mt vấnăđ theo mt h thngătă
duy logic chặt ch. Trí nh đc hình thành từ s hình thành nhngăđng
liên h thần kinh tm thi. S cng c, bo v đng liên h thần kinh tm
thiăđƣăđc thành lậpălƠăcăsở ca quá trình gi gìn và tái hin trí nh.
- SĐTDăluônăsử dng từ khoá (key words) và hình nh liên kt. Theo

thuyt mã hoá kép, nhận thcăconăngi gm hai h thng con. Hai h thng
này cùng xử lý thông tin đc nhận thc. Mt h thng xử lýăcácăđiătng
không liănhăhìnhănh, biuătng,ăhìnhătng và h thng còn li xử lý các
điătng thuc v ngôn ng.
- SĐTD là h thng truy cập thông tin và khôi phc d liu mnh trong
b nƣo.ăSĐTDăgiúpăhc tập, tổ chcăvƠăluătr nhiu thông tin, phân loi nó
theo các cách t nhiên và cho phép truy cập d dàng nhanh chóng.
- Hiu ng màu sắc caă SĐTDăkíchă thíchă s chú ý và sáng to. Trí
tởngătng to ra bc tranh ba chiu vi nhiu s liênătởngăđặc bit mang
tính cá nhân ca miăngi.
 Các bước lập Sơ đồ tư dỐy
Đ thit k mtăSĐTDădùăv th công trên bng, trên giấy , hay trên
phần mm Mind Map, thc hin theo th t cácăbcăsauăđơy: [ 26 ]
- Bc 1: Bắtăđầu từ TRUNG TÂM vi hình nh ca ch đ, hay có
th vi mt từ khóaăđc vit in hoa, vităđậm. Mt hình nh có th dinăđt
đc c ngàn từ và giúp ta sử dngătríătởngătng ca mình. Mt hình nh ở
trung tâm s giúp ta tậpătrungăđc vào ch đ vƠălƠmăchoătaăhngăphấnăhn.ă

Vin SPKT:ăLuậnăvĕnăThcăsĩ


23


Hình 1.4: Minh họa cách v s đồ t ếỐy
(Nguồn:
)

- Bc 2: Trên mi nhánh chính, vit mt khái nim, ni dung ln ca
ch đ, vit bằng CH IN HOA. Nhánh và ch trênăđóăđc v và vit cùng

mt màu
- Bc 3: Ni các nhánh chính (cấp mt)ăđn hình nh trung tâm, ni
các nhánh cấpăhaiăđn các nhánh cấp mt,….ăbằngăcácăđng kẻ,ăđng cong
vi màu sắc khác nhau.
- Bc 4: V nhiuăNHỄNHăCONGăhnăđng thẳng,ăvìăcácăđng cong
có tổ chc s lôi cunăvƠăthuăhútăđc s chú ý ca mắt nhiuăhn.
- Bc 5: Sử dng MT T KHÓA trong mi dòng, vì các từ khóa
mang li nhiu sc mnh và kh nĕngălinhăhot cao. Mi từ hay mi hình nh
đnălẻ mangăđn cho nhng s liênătởng và liên kt mt din moăđặc bit,
có kh nĕngăkhiădậy nhngăýătởng miăvƠăsuyănghĩămi.
- Bc 6: Dùng nhng HÌNH NH xuyên sut, bởi vì gingănhăhình
nh trung tâm, mi hình nhăcũngăcóăgiáătr mt ngàn từ. Vì vậy nu bn có