Tăng cường quản lý ngân sách xã Thanh Tương trên địa bàn huyện Na Hang tỉnh Tuyên Quang

Chuyờn tt nghip
Trờng đại học kinh tế quốc dân
Khoa ngân hàng tài chính
&

CHUYÊN Đề THựC TậP
ti: Tng cng qun lý ngõn sỏch xó Thanh Tng trờn a bn
huyn Na Hang - tnh Tuyờn Quang
Giỏo viờn hng dn : Ths. Phan Th Hnh
Sinh viờn thc hin: Chẩu Khoa Điềm
Lp: Ti chớnh Ngõn hng; Khoỏ: 40

Thái Nguyên tháng 8/2011
Sinh viờn thc tp: Chu Khoa im - K 40 Thỏi Nguyờn.
1
Chuyên đề tốt nghiệp

Mục lục
NỘI DUNG Trang
MỞ ĐẦU
Ch¬ng 1
NGÂN SÁCH XÃ VÀ SỰ CẦN THIẾT TĂNG CƯỜNG
QUẢN LÝ NGÂN SÁCH XÃ
1.1.Tổng quan về ngân sách Nhà Nước
1.1.1 Khái niệm.
1.1.2 Đặc điểm, vai trò.
1.1.3 Nội dung kinh tế
1.2. Ngân sách xã.
1.2.1 Nội dung
1.2.2 Nguồn thu
1.2.3 Công tác lập dự toán

1.2.4 Chấp hành dự toán
1.3. Sự cần thiết tăng cường quản lý ngân sách xã.
1.3.1. Quản lý ngân sách xã
1.3.2. Sự cần thiết tăng cường quản lý ngân sách xã:
1.3.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản lý ngân sách xã.
6
8
9
11
12
13


16
Chương 2
THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NGÂN SÁCH XÃ
THANH TƯƠNG, HUYỆN NA HANG, TỈNH TUYÊN QUANG
2.1. Khái quát về Ủy Ban nhân dân xã Thanh Tương huyện Na Hang tỉnh
Tuyên Quang.
2.1.1.Khai quát về xã Thanh Tương.
2.1.2. Tổ chức bộ máy Ủy ban nhân dân xã Thanh Tương.
2.1.3.Kết quả hoạt động
:2.2.Thực trạng quản lý xã Thanh Tương - huyện Na hang - tỉnh Tuyên Quang
2.2.1 Quy trình quản lý ngân sách xã Thanh Tương
2.2 2 Dự toán ngân sách xã Thanh Tương
2.2.3 Chấp hành dự toán ngân sách xã Thanh Tương
2.3 Đánh giá thực trạng quản lý ngân sách xã Thanh Tương huyện Na Hang
tỉnh Tuyên Quang.
2.3.1. Thành công đã đạt được
2.3.2 Hạn chế còn tồn tại.

23
39
Chương 3
CÁC BIỆN PHÁP QUẢN LÝ NGÂN SÁCH XÃ THANH TƯỢNG,
HUYỆN NA HANG, TỈNH TUYÊN QUANG
3.1 Định hướng tăng cường quản lý ngân sách xã Thanh Tương huyện Na
Hang tỉnh Tuyên Quang
3.2 Giải pháp tăng cường quản lý ngân sách xã Thanh Tương huyện Na
Hang tỉnh Tuyên Quang.
3.3 Một số kiến nghị
40
Sinh viên thực tập: Chẩu Khoa Điềm - K 40 Thái Nguyên.
2
Chuyên đề tốt nghiệp
LỜI NÓI ĐẦU
Nền tài chính quốc gia của nước ta đã và đang đổi mới một cách toàn diện, trong sự
chuyển biến sâu sắc của cơ chế quản lý kinh tế. Trong cơ chế quản lý kinh tế mới tài
chính là tổng hoà các mối quan hệ kinh tế, là tổng thể các nội dung và giải pháp tài chính
tiền tệ. Tài chính xã không chỉ thực hiện khai thác các nguồn thu thúc đẩy kinh tế trên địa
bàn mà phải tăng cường quản lý và sử dụng có hiệu quả mọi nguồn lực. Hoạt động tài
chính ngân sách nói chung và tài chính ngân sách xã nói riêng cần phải quản lý bằng
pháp luật, bằng các công cụ, biện pháp, cụ thể có hiệu lực trong mọi khuôn khổ pháp lý
rõ ràng lành mạnh.
Xã, phường, thị trấn ( gọi chung là xã ) là một cấp chính quyền cơ sở trong hệ thống
nhà nước pháp quyền của nước ta. Hoạt động tài chính xã là hoạt động tài chính cấp cơ
sở trong hệ thống tài chính quốc gia. Sự rõ ràng, minh bạch, công khai hoạt động Tài
chính của xã là thể hiện sự trong sạch của chính quyền cơ sở và đảm bảo quyền dân chủ
của nhân dân, một yếu tố cơ bản cho sự vững mạnh của bộ máy nhà nước của dân, do
dân, vì dân.
Cấp xã không chỉ đơn thuần thực hiện nhiệm vụ thu - chi của một cấp ngân sách,

mà là nơi triển khai các chủ chương chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước để đạt
được mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng , văn minh.
Cùng với sự chuyển biến tích cực của nền kinh tế đất nước , ngân sách xã trở nên
phong phú và đa dạng, đòi hỏi thông tin kinh tế tài chính về ngân sách xã phải được tổng
hợp, phản ánh vào ngân sách Nhà nước, được ghi chép đầy đủ các loại sổ sách theo yêu
cầu và phản ánh qua Kho Bạc Nhà Nước. Để đảm bảo ngân sách xã thực sự là phương
tiện vật chất cho chính quyền xã thực hiện các chức năng, nhiệm vụ chính trị.
Do vậy việc tăng cường quản lý ngân sách xã trong điều kiện hiện nay là hoàn toàn
cần thiết và là vấn đề cấp bách, thiết thực.
Để nhận thức đầy đủ vấn đề này, trong thời gian thực tập tại Uỷ ban nhân dân xã
Thanh Tương - Huyện Na Hang, em đã tập trung nghiên cứu đề tài về “Tăng cường
công tác quản lý thu - chi ngân sách trên địa bàn xã Thanh Tương - Huyện Na Hang
- tỉnh Tuyên Quang”. Vì sau hai mươi năm thực hiện cơ chế chính sách mở cửa của
Đảng, Nhà Nước ta. Mọi mặt kinh tế - xã hội đã được cải thiện vượt bậc tạo cho nước ta
một bộ mặt với những thay đổi to lớn về diện mạo kinh tế mới trong mắt bạn bè quốc tế
Sinh viên thực tập: Chẩu Khoa Điềm - K 40 Thái Nguyên.
3
Chuyên đề tốt nghiệp
Cùng với sự thay đổi về cơ chế chính sách như vậy, nền kinh tế nước nhà đã liên tục
tăng trưởng qua các năm một cách ổn định và bền vững, tạo nguồn lực tài chính để thúc
đẩy sự phát triển lâu dài. Từ những thành tựu đã đạt được Nhà nước ta đã không ngừng
cải cách, đổi mới hệ thống Ngân sách Nhà nước cho phù hợp với nền kinh tế thị trường
định hướng xã hội chủ nghĩa mà Đảng ta đã đề ra, nhằm thực hiện thắng lợi mục tiêu
công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, giữ vững an ninh tài chính quốc gia, thúc đẩy hội
nhập kinh tế, quốc tế.
Song song với tiến trình phát triển kinh tế - xã hội. Ngân sách Nhà nước là một
trong những công cụ quan trọng với tính chất là nội lực cho sự phát triển của nền kinh tế
quốc dân. Sự tồn tại và phát triển của một Nhà nước luôn luôn cần thiết phải có nguồn
lực tài chính đảm bảo cho hoạt động chi tiêu thường xuyên của những tổ chức, cơ quan
đơn vị thuộc bộ máy quản lý Nhà nước. Để đáp ứng nguồn kinh phí để đảm bảo cho các

hoạt động như; Các cơ quan quản lý Nhà nước, quân đội, cảnh sát, sự nghiệp văn hoá,
giáo dục, y tế, phúc lợi xã hội, đầu tư phát triển kinh tế đất nước thì Nhà nước phải tạo ra
các nguồn thu để bảo đảm, đó là nguồn thu từ các loại thuế và các nguồn khác. Tất cả quá
trình thu nộp và sử dụng nguồn kinh phí đó của Nhà nước đều phải được phản ánh qua
Ngân sách Nhà nước.
Ngân sách xã với tư cách là một bộ phận hữu cơ của Ngân sách Nhà nước cùng ra
đời, tồn tại và phát triển của hệ thống ngân sách Nhà nước. Ngân sách xã là nguồn ngân
sách đáp ứng nhu cầu của các cơ quan nhà nước ở địa phương mà việc duy trì sự tồn tại
và phát triển của các cơ quan này nhằm thực hiện các chức năng nhiệm vụ quản lý của
Nhà nước tại địa phương đó, giải quyết tốt mối quan hệ giữa người dân địa phương với
Nhà nước. Thông qua các hoạt động thu - chi của mình mà Ngân sách xã trở thành một
công cụ đắc lực để chính quyền cấp xã thực hiện quản lý toàn diện và thúc đẩy các hoạt
động kinh tế - xã hội ở địa phương.
Hiện nay công tác quản lý Ngân sách xã trên cả nước nói chung bên cạnh những
thành quả đạt được còn gặp phải những vướng mắc nhất định. Đó là những vướng mắc về
việc áp dụng các chính sách chế độ, về công tác quản lý thu chi…và một số vấn đề khác
cần quan tâm. Những vấn đề đó nếu được xem xét giải quyết một cách kịp thời sẽ phát
huy tốt vai trò của ngân sách cấp này. Sử dụng tiết kiệm, có hiệu quả ngân sách và tải
sản của Nhà nước, tăng tích luỹ nhằm thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước
Sinh viên thực tập: Chẩu Khoa Điềm - K 40 Thái Nguyên.
4
Chuyên đề tốt nghiệp
theo định hướng xã hội chủ nghĩa, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao
đời sống nhân dân, đảm bảo giữ vững an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội.
Mục đích của đề tài là thông qua nghiên cứu, phân tích đánh giá thực trạng quản lý
thu - chi ngân sách xã Thanh Tương nhằm đề xuất các giải pháp góp phần tăng cường
quản lý ngân sách xã Thanh Tương trên địa bàn huyện Na Hang - tỉnh Tuyên Quang
nhằm đề xuất các giải pháp góp phần tăng cường quản lý ngân sách xã Thanh Tương trên
địa bàn huyện;
Ngoài phần mở đầu và phần kết luận chuyên đề gồm 3 chương:

Chương 1: Ngân sách xã và sự cần thiết phải tăng cường quản lý ngân sách xã.
Chương 2:Thực trạng công tác quản lý ngân sách xã Thanh Tương - huyện Na Hang
- tỉnh Tuyên Quang.
Chương 3: Các biện pháp tăng cường quản lý ngân sách xã Thanh Tương - huyện
Na Hang - tỉnh Tuyên Quang.
Cuối cùng em xin cảm ơn sự giúp đỡ tận tình của Th.S Phan Thị Hạnh - Giảng viên
Trường Đại học Kinh tế Quốc Dân đã hướng dẫn thực tập và Uỷ ban nhân xã Thanh
Tương - huyện Na Hang - tỉnh Tuyên Quang, đã tạo điều kiện cho em hoàn thành tốt đợt
thực tập tốt nghiệp và viết bản chuyên đề này.
Xin chân thành cảm ơn./.
Sinh viên thực tập: Chẩu Khoa Điềm - K 40 Thái Nguyên.
5
Chuyên đề tốt nghiệp
Mở đầu
Chương 1
NGÂN SÁCH XÃ VÀ SỰ CẦN THIẾT TĂNG CƯỜNG
QUẢN LÝ NGÂN SÁCH XÃ
1.1 Tổng quan về Ngân sách Nhà nước
1.1.1. Khái niệm:
Ngân sách Nhà nước là toàn bộ các khoản thu, chi của Nhà nước đã được cơ quan
Nhà nước có thẩm quyền quyết định và được thực hiện trong một năm để đảm bảo thực
hiện các chức năng và nhiệm vụ của nhà nước. Ngân sách Nhà nước bao gồm ngân sách
trung ương và ngân sách địa phương. Ngân sách trung ương là ngân sách của các bộ, cơ
quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ và các cơ quan khác ở trung ương. Ngân sách
địa phương bao gồm ngân sách của đơn vị hành chính các cấp có Hội đồng Nhân dân và
Ủy ban Nhân dân.
Ngân sách cấp xã là cấp ngân sách Nhà nước của chính quyền gần cơ sở trong hệ
thống pháp quyền Nhà nước từ Trung ương xuống. Ngân sách cấp xã không tách rời
ngân sách Nhà nước. Trung ương cũng không hoàn toàn như ngân sách Nhà nước. Ngân
sách cấp xã là toàn bộ các khoản thu - chi được quy định vào dự toán trong một năm do

Hội đồng nhân dân xã quyết định và giao cho Uỷ ban nhân dân xã tổ chức chấp hành
nhằm đảm bảo thực hiện các chức năng và nhiệm vụ của chính quyền cấp xã.
Ngân sách cấp xã không chỉ việc đảm bảo quản lý thu - chi và quản lý kinh tế xã
hội - văn hoá và trật tự an toàn trên địa bàn xã. Điều này được thể hiện rõ ràng qua nội
dung thu - chi ngân sách cấp xã tại Điều 32, 33 về ngân sách Nhà nước.
Do vậy, ngân sách xã được định nghĩa như sau: Ngân sách xã là toàn bộ các quan
hệ kinh tế giữa các chủ thể phát sinh trong quá trình tạo lập phân phối và sử dụng quỹ
tiền tệ của chính quyền Nhà nước cấp xã nhằm phục vụ cho việc thực hiện các chức
năng của Nhà nước cấp cơ sở trong khuôn khổ được phân công quản lý.
1.1.2. Đặc điểm, vai trò:
Ngân sách Nhà nước là bộ phận chủ yếu của hệ thống tài chính quốc gia. Nó bao
gồm những quan hệ tài chính nhất định trong tổng thể các quan hệ tài chính quốc gia, cụ
thể:
Sinh viên thực tập: Chẩu Khoa Điềm - K 40 Thái Nguyên.
6
Chuyên đề tốt nghiệp
- Hoạt động thu chi của ngân sách nhà nước luôn gắn chặt với quyền lực kinh tế -
chính trị của nhà nước, và việc thực hiện các chức năng của nhà nước, được nhà nước
tiến hành trên cơ sở những luật lệ nhất định;
- Hoạt động ngân sách nhà nước là hoạt động phân phối lại các nguồn tài chính, nó
thể hiện ở hai lãnh vực thu và chi của nhà nước;
- Ngân sách nhà nước luôn gắn chặt với sở hữu nhà nước, luôn chứa đựng những
lợi ích chung, lợi ích công cộng;
- Ngân sách nhà nước cũng có những đặc điểm như các quỹ tiền tệ khác. Nét khác
biệt của ngân sách nhà nước với tư cách là một quỹ tiền tệ tập trung của nhà nước, nó
được chia thành nhiều quỹ nhỏ có tác dụng riêng, sau đó mới được chi dùng cho những
mục đích đã định;
- Hoạt động thu chi của ngân sách nhà nước được thực hiện theo nguyên tắc không
hoàn trả trực tiếp là chủ yếu.
Ngân sách nhà nước có vai trò rất quan trọng trong toàn bộ hoạt động kinh tế, xã

hội, an ninh, quốc phòng và đối ngoại của đất nước. Cần hiểu rằng, vai trò của ngân
sách nhà nước luôn gắn liền với vai trò của nhà nước theo từng giai đoạn nhất định. Đối
với nền kinh tế thị trường, ngân sách nhà nước đảm nhận vai trò quản lý vĩ mô đối với
toàn bộ nền kinh tế, xã hội.
Ngân sách nhà nước là công cụ điều chỉnh vĩ mô nền kinh tế xã hội, định hướng
phát triển sản xuất, điều tiết thị trường, bình ổn giá cả, điều chỉnh đời sống xã hội.
Huy động các nguồn tài chính của ngân sách nhà nước để đảm bảo nhu cầu chi
tiêu của nhà nước, mức động viên các nguồn tài chính từ các chủ thể trong nguồn kinh
tế đòi hỏi phải hợp lí nếu mức động viên quá cao hoặc quá thấp thì sẽ ảnh hưởng đến sự
phát triển của nền kinh tế,vì vậy cần phải xác định mức huy động vào ngân sách nhà
nước một cách phf hợp với khả năng đóng góp tài chính của các chủ thể trong nền kinh
tế.
Quản lí điều tiết vĩ mô nền kinh tế. Ngân sách Nhà nước là công cụ định hướng
hình thành cơ cấu kinh tế mới, kích thích phát triển sản xuất kinh doanh và chống
độc quyền.
Sinh viên thực tập: Chẩu Khoa Điềm - K 40 Thái Nguyên.
7
Chuyên đề tốt nghiệp
Trước hết, Chính phủ sẽ hướng hoạt động của các chủ thể trong nền kinh tế đi vào
quỹ đạo mà chính phủ đã hoạch định để hình thành cơ cấu kinh tế tối ưu, tạo điều kiện
cho nền kinh tế phát triển ổn định và bền vững.
Thông qua hoạt động chi Ngân sách, Nhà nước sẽ cung cấp kinh phí đầu tư cho cơ
sở kết cấu hạ tầng, hình thành các doanh nghiệp thuộc các ngành then chốt trên cơ
sở đó tạo môi trường và điều kiện thuận lợi cho sự ra đời và phát triển các doanh nghiệp
thuộc mọi thành phần kinh tế (có thể thấy rõ nhất tầm quan trọng của điện lực, viễn
thông, hàng không đến hoạt động kinh doanh của các Doanh nghiệp). Bên cạnh đó,
việc cấp vốn hình thành các doanh nghiệp Nhà nước là một trong những biện pháp căn
bản để chống độc quyền và giữ cho thị trường khỏi rơi vào tình trạng cạnh tranh
không hoàn hảo. Và trong những điều kiện cụ thể, nguồn kinh phí trong ngân sách
cũng có thể được sử dụng để hỗ trợ cho sự phát triển của các doanh nghiệp, đảm bảo

tính ổn định về cơ cấu hoặc chuẩn bị cho việc chuyển sang cơ cấu mới hợp lý hơn.
Thông qua hoạt động thu, bằng việc huy động nguồn Tài chính thông qua thuế, ngân
sách Nhà nước đảm bảo thực hiện vai trò định hướng đầu tư, kích thích hoặc hạn chế
sản xuất kinh doanh
Về mặt kinh tế: Kích thích sự tăng trưởng kinh tế theo sự định hướng phát triển
kinh tế xã hội thông qua các công cụ thuế và thuế suất của Nhà nước sẽ góp phần kích
thích sản xuất phát triển thu hút sự đầu tư của các doanh nghiệp.ngoài ra Nhà nước còn
dùng ngân sách nhà Nhà đầu tư vào cơ sở hạ tầng tạo điều kiện và môi trường thuận lợi
cho các doanh nghiệp hoạt động.
Về mặt xã hội: Vai trò điều tiết thu nhập giữa các tần lớp dân cư trong xã hội.Trợ
giúp trực tiếp dành cho những người có thu nhập thấp hay có hoàn cảnh đặc biệt như chi
về trợ cấp xã hội, trợ cấp gián tiếp dưới hình thức trợ giá cho các mặt hàng thiết yếu, các
khoản chi phí để thực hiện chính sách dân số, chính sách việc làm, chống mù chữ, hỗ trợ
đồng bào bão lụt.
Về mặt thị trường: Nhà nước sẽ sử dụng ngân sách nhà nước như một công cụ để
góp phần bình ổn giá cả và kiềm chế lạm phát.Nhà nước chỉ điều tiết những mặt hàng
quan trọng những mặt hàng mang tính chất chiến lược. Cơ chế điều tiết thông qua trợ
giá, điều chỉnh thuế suất thuế xuất nhập khẩu, dự trữ quốc gia. Thị trường vốn sức lao
động: thông qua phát hành trái phiếu và chi tiêu của chính phủ. Kiềm chế lạm phát:
Sinh viên thực tập: Chẩu Khoa Điềm - K 40 Thái Nguyên.
8
Chuyên đề tốt nghiệp
Cùng với ngân hàng trung ương với chính sách tiền tệ thích hợp NSNN góp phần điều
tiết thông qua chính sách thuế và chi tiêu của chính phủ.
1.1.3. Nội dung kinh tế:
Với yêu cầu đổi mới cơ chế quản lý kinh tế Tài chính đòi hỏi thông tin kinh tế Tài
chính về ngân sách phải được tổng hợp, phản ánh đầy đủ về ngân sách Nhà nước.
Mọi khoản thu - chi tại xã phải được theo dõi minh bạch, giải quyết thoả đáng các
mối quan hệ, đáp ứng việc điều hành và quản lý các mối quan hệ kinh tế bằng pháp luật.
Theo luật ngân sách Nhà nước được Quốc hội nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt

Nam thông qua kỳ họp thứ II khoá XI ngày 16/12/2002, có hiệu lực thi hành ngày
01/01/2003.
Căn cứ vào Nghị Định số 60/2003/NĐ - CP ngày 6/6/2003 của chính phủ quy định
chi tiết và hướng dẫn thi hành luật ngân sách Nhà nước và Thông tư số 60/2003/ TT -
BTC ngày 23/6/2003 quy định về quản lý ngân sách xã và các hoạt động Tài chính khác
của xã, phường, thị trấn.
Ngân sách xã đảm bảo nguồn lực vật chất cho sự tồn tại và hoạt động của bộ máy
chính quyền Nhà nước cấp xã. Qua quá trình phát triển của xã hội, Nhà nước ra đời từ
khi xã hội có sự phân chia giai cấp. Nhà nước ra đời đòi hỏi phải có nguồn lực vật chất
nhất định để nuôi sống bộ máy Nhà nước và thực hiện các chức năng kinh tế, xã hội do
cộng đồng giao phó. Nguồn lực vật chất này chỉ có thể được đảm bảo từ ngân sách Nhà
nước. Ngân sách cấp xã là bộ phận cấu thành nên Ngân sách Nhà nước, do vậy nguồn
lực vật chất để nuôi sống bộ máy chính quyền cấp cơ sở thì phần lớn phải do Ngân sách
cấp cơ sở đảm nhận đó là ngân sách cấp xã. Để đảm bảo nguồn lực vật chất này cung
cấp cho toàn bộ các hoạt động kinh tế, xã hội, an ninh quốc phòng và đời sống của mọi
người được đảm bảo, Ngân sách xã phải khai thác triệt để các nguồn thu tại xã theo luật
định. Đảm bảo thu đúng, thu đủ, kịp thời đáp ứng nhu cầu chi tiêu cho các công việc
thuộc chức năng nhiệm vụ theo quy định của luật Ngân sách Nhà nước như : Chi lương,
sinh hoạt phí cho công chức, các khoản chi tiêu quản lý hành chính hay mua sắm trang
thiết bị cho văn phòng mới được thực hiện. Do vậy không có các khoản chi này của
Ngân sách xã thì bộ máy chính quyền Nhà nước cơ sở không thể tồn tại và phát triển
được.
Sinh viên thực tập: Chẩu Khoa Điềm - K 40 Thái Nguyên.
9
Chuyên đề tốt nghiệp
Ngân sách xã là công cụ quan trọng để chính quyền xã quản lý toàn diện các hoạt
động kinh tế , văn hoá xã hội tại địa phương. Với tư cách là chính quyền cấp cơ sở gắn
liền với đời sống nhân dân và thực hiện quản lý trực tiếp đối với nhân dân. Do vậy chức
năng và nhiệm vụ của ngân sách xã phải thực hiện là luôn đảm bảo quyền và lợi ích của
nhân dân trên địa bàn. Trực tiếp liên hệ và giải quyết các công việc của dân trên mọi

phương diện theo chính sách chế độ của Nhà nước đặt ra nhằm đáp ứng các nhu cầu,
nguyện vọng của nhân dân. Để giải quyết được các vấn đề trên hiệu quả chính quyền xã
phải có những công cụ đặc biệt thực hiện yêu cầu này mà ngân sách xã là một trong các
công cụ đó. Thông qua hoạt động thu ngân sách xã mà các nguồn thu được tạo lập tập
trung vào quỹ ngân sách xã, đồng thời giúp chính quyền cơ sở thực hiện việc kiểm tra,
kiểm soát, điều chỉnh các hoạt động sản xuất kinh doanh dịch vụ và các hoạt động khác
được pháp luật cho phép. Việc kiểm soát thông qua ngân sách xã được thể hiện qua việc
phân loại các ngành nghề kinh doanh, các chủng loại hàng hoá mà qua đó chống các
hoạt động kinh tế phi pháp, trốn lậu thuế và các nghĩa vụ đóng góp khác.
Cụ thể với các hình thức thu phù hợp, với chế độ miễn giảm công bằng, ngân sách
xã một mặt tác động trực tiếp đến quá trình sản xuất kinh doanh ở cơ sở, mặt khác thu
ngân sách xã còn góp phần thực hiện các chính sách xã hội như: bảo đảm công bằng
giữa những người có nghĩa vụ đóng góp ngân sách xã, có sự trợ giúp cho những đối
tượng nộp khi gặp khó khăn về tài chính hoặc diện cần được ưu đãi theo chính sách của
nhà nước thông qua xét duyệt miễn giảm số thu Ngoài ra việc thực hiện đúng các
phương thức và các mức thu phạt đối với các tổ chức và cá nhân vi phạm trật tự an toàn
xã hội, đã được coi như là một biện pháp kinh tế buộc họ phải nghiêm chỉnh chấp hành
tốt nghĩa vụ của mình trước cộng đồng, có thể nói sẽ không đạt kết quả gì nếu không sử
dụng hoạt động thu ngân sách xã và nếu như trước đây hoạt động kiểm tra, kiểm soát
của chính quyền cấp xã chủ yếu bằng công cụ kế hoạch thì nay vai trò kiểm tra kiểm
soát của chính quyền cấp xã chủ yếu bằng hệ thống pháp luật với hệ thống thu thuế nói
chung và thu ngân sách xã nói riêng, xã sẽ kiểm tra, giám sát hoạt động sản xuất kinh
doanh dịch vụ trên các mặt chủ yếu như: Thu nhập, giá cả hàng hoá, và qua đó cũng
có thể khẳng định rằng thu ngân sách xã là nguồn thu chủ yếu để đáp ứng nhu cầu chi
ngày càng gia tăng ở xã.
Sinh viên thực tập: Chẩu Khoa Điềm - K 40 Thái Nguyên.
10
Chuyên đề tốt nghiệp
Thông qua chi ngân sách xã mà các hoạt động của Đảng bộ,chính quyền, đoàn
thể, chính trị, xã hội ở xã được duy trì và phát triển liên tục và ổn định. Nhờ đó mà nâng

cao hiệu lực quản lý ở cơ sở.
Cùng với sự phát triển của nền kinh tế theo cơ chế thị trường bên cạnh những mặt
tích cực thì vẫn tồn tại những hạn chế, thông qua hoạt động thu-chi ngân sách xã đã
đóng vai trò quan trọng trong việc khắc phục khuyết tật đó bằng việc tạo ra một môi
trường kinh doanh thuận lợi, cho các chủ thnể kinh tế, thông qua đầu tư xây dựng cơ sở
hạ tầng ngăn chặn sự độc quyền trong kinh doanh. Bên cạnh đó với phương trâm “ Nhà
nước và nhân dân cùng làm” của ngân sách xã đã cùng nhân dân giải quyết tốt các vấn
đề “Điện, đường, trường, trạm”. Nhờ có chính sách điện khí hoá nông thôn, hiện nay
hầu hết các xã đều đã có điện thắp sáng đến từng thôn xóm, góp phần quan trọng cho sự
nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Đáp ứng được nhu cầu điện phục vụ cho
thắp sáng và cho sản xuất kinh doanh. Bên cạnh đó việc chi ngân sách xã cho hệ thống
giao thông liên thôn, liên xã được nâng cấp và xây dựng mới làm cho hệ thống giao
thông được thông suốt, thúc đẩy lưu chuyển hàng hoá, qua đó khai thác tiềm năng và lợi
thế của từng vùng thúc đẩy xoá bỏ phương thức sản xuất cũ, chuyển đổi cơ cấu ngành
nghề, phân công lại lao động trên địa bàn nông thôn, từng bước thực hiện công nghiệp
hoá hiện đại hoá, tạo điều kiện đưa khoa học kỹ thuật vào từng làng xã giúp kinh tế
nông thôn thoát khỏi tình trạng độc canh, độc cư, chuyển từ nền kinh tế thuần nông sang
nền kinh tế tổng hợp Nông- Công- Thương nghiệp đáp ứng nhu cầu của thị trường.
Thông qua chi ngân sách xã cho sự nghiệp giáo dục và sự nghiệp y tế đã góp phần
vào việc nâng cao dân trí, sức khoẻ người dân, đảm bảo nâng cao trình độ nhân dân và
sức khoẻ người dân, các xã không ngừng nâng cấp và xây dựng mới các công trình cho
giáo dục và y tế đảm bảo điều kiện thuận lợi cho việc giảng dạy và khám chữa bệnh,
giúp người dân yên tâm khi tham gia phát triển sản xuất tại cơ sở. Từng bước xây dựng
nông thôn mới theo đúng chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước.
Từ phân tích trên cho ta thấy ngân sách xã là công cụ tài chính quan trọng của Nhà
nước trong việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ của Đảng và Nhà nước ở địa phương.
Từng bước cải thiện bộ mặt nông thôn và rút ngắn sự cách biệt giữa thành thị và nông
thôn, khắc phục dần tình trạng bội chi xảy ra ở hầu hết các xã của nước ta hiện nay góp
phần quan trọng thúc đẩy nền kinh tế nước ta phát triển.
Sinh viên thực tập: Chẩu Khoa Điềm - K 40 Thái Nguyên.

11
Chuyên đề tốt nghiệp
1.2 Ngân sách Xã:
Ngân sách cấp xã là cấp ngân sách Nhà nước của chính quyền gần cơ sở trong hệ
thống pháp quyền Nhà nước từ Trung ương xuống. Ngân sách cấp xã không tách rời
ngân sách Nhà nước. Trung ương cũng không hoàn toàn như ngân sách Nhà nước. Ngân
sách cấp xã là toàn bộ các khoản thu - chi được quy định vào dự toán trong một năm do
Hội đồng nhân dân xã quyết định và giao cho Uỷ ban nhân dân xã tổ chức chấp hành
nhằm đảm bảo thực hiện các chức năng và nhiệm vụ của chính quyền cấp xã.
Ngân sách cấp xã không chỉ việc đảm bảo quản lý thu - chi và quản lý kinh tế xã
hội - văn hoá và trật tự an toàn trên địa bàn xã. Điều này được thể hiện rõ ràng qua nội
dung thu - chi ngân sách cấp xã tại Điều 32, 33 về ngân sách Nhà nước.
Do vậy, ngân sách xã được định nghĩa như sau: Ngân sách xã là toàn bộ các quan
hệ kinh tế giữa các chủ thể phát sinh trong quá trình tạo lập phân phối và sử dụng quỹ
tiền tệ của chính quyền Nhà nước cấp xã nhằm phục vụ cho việc thực hiện các chức
năng của Nhà nước cấp cơ sở trong khuôn khổ được phân công quản lý.
1.2.1. Nội dung:

Nguồn thu của ngân sách xã được hình thành dựa trên cơ sở khả năng và nhu cầu
phát triển kinh tế, xã hội của địa phương kết hợp với các nhiệm vụ về quản lý kinh tế-xã
hội mà chính quyền xã được phân công, phân cấp đảm nhiệm. Đó là sự kết hợp nhuần
nhuyễn giữa phân cấp quản lý về kinh tế - xã hội với phân cấp quản lý tài chính-ngân
sách. Tuy nhiên, tuỳ thuộc vào điều kiện kinh tế-xã hội và sự phân cấp quản lý ngân
sách xã mà trong từng thời kỳ cụ thể nguồn thu có những thay đổi, bổ sung cho phù hợp
với sự phát triển của nền kinh tế quốc gia.
Trong điều kiện hiện nay kể từ khi thực hiện luật ngân sách Nhà nước, nguồn thu, ,
của ngân sách được quy định cụ thể tại điều 34 và 35 của luật này và các văn bản pháp
quy khác nhằm hướng dẫn thi hành luật này. Cụ thể theo luật sửa đổi bổ sung một số
điều của luật ngân sách Nhà nước thông qua ngày 20/05/1998 và Thông tư số
118/2000/TT-BTC ngày 22/12/2000 quy định về quản lý ngân sách xã và các hoạt động

tài chính khác ở xã, phường, thị trấn quy định như sau:
1.2.2 Nguồn thu
Sinh viên thực tập: Chẩu Khoa Điềm - K 40 Thái Nguyên.
12
Chuyên đề tốt nghiệp
Dựa trên các văn bản Pháp Luật ngân sách Nhà nước có nguồn thu cụ thể như sau:
* Từ trước năm 2008.
- Các khoản xã hưởng 100%:
- Thuế môn bài từ các cá nhân và nhóm kinh doanh nhỏ từ bậc 4 -6.
- Các khoản thu phí, lệ phí và các khoản đóng góp theo quy định của pháp luật.
- Thu từ quỹ đất công ích và hoa lợi trên quỹ đất công.
- Thu từ hoạt động sự nghiệp do xã quản lý.
- Các khoản viện trợ không hoàn lại của các tổ chức cá nhân trong nước và nước
ngoài trực tiếp cho xã, phường, thị trấn theo quy định của pháp luật.
- Các khoản đóng góp tự nguyện cho xã.
- Thu kết dư ngân sách xã, phường, thị trấn.
- Thu bổ sung từ ngân sách cấp trên .
- Các khoản thu khác theo quy định của pháp luật.
- Các khoản thu phân chia theo tỷ lệ phần trăm ( %) giữa ngân sách cấp tỉnh, huyện
và ngân sách xã, phường, thị trấn.
- Thuế chuyển quyền sử dụng dất.
- Thuế sử dụng đất nông nghiệp.
- Thuế nhà đất.
- Thu tiền sử dụng đất.
- Lệ phí trước bạ.
- Thuế thu nhập doanh nghiệp và thuế giá trị gia tăng.
Các khoản thu ở mục a,b,c,d,e, ngân sách địa phương được hưởng 100%. Việc phân
cấp các khoản thu này cho ngân sách địa phương do các tỉnh quy định . Riêng tỷ lệ %
thuế sử dụng đất nông nghiệp, thuế nhà đất ngân sách xã, phường, thị trấn được hưởng
mức tối thiểu là 40% và thuế chuyển quyền, thu tiền sử dụng đất xã được hưởng 70%.

* Từ năm 2008
Từ năm 2008 trở đi về cơ bản những khoản thu của xã và các khoản phân chia theo
tỷ lệ không có gì thay đổi với Thông tư 118 nhưng cũng bổ sung một số khoản thu như:
+ Tiền đền bù khi Nhà nước thu hồi đất.
1.2.3 Công tác lập dự toán:
Sinh viên thực tập: Chẩu Khoa Điềm - K 40 Thái Nguyên.
13
Chuyên đề tốt nghiệp
Hàng năm trên cơ sở hướng dẫn của Tỉnh và sự chỉ đạo của Uỷ ban nhân dân
huyện, Phòng Tài chính Uỷ ban nhân dân xã phải lập dự toán ngân sách năm để trình Hội
đồng nhân dân cùng cấp phê duyệt dự toán. Dự toán ngân sách xã bao gồm:
- Dự toán thu ngân sách Nhà nước dược phân cấp do xã quản lý.
Do nhận thức được vị trí, vai trò của công tác lập dự toán, cấp uỷ, chính quyền
cơ sở đã chủ động chỉ đạo xây dựng dự toán. Dự toán đã dựa vào tình hình phát triển
kinh tế xã hội ở địa phương và căn cứ vào Luật cho phép. Công tác lập đảm bảo dân
chủ, công bằng, đúng trình tự, chất lượng dự toán từng bước được nâng cao, nội dung
thu chi tương đối sát với thực tế phát sinh, đảm bảo đúng mục lục ngân sách. Tuy
nhiên, dự toán thu chưa bao quát hết các nguồn thu, chưa sát thực tế, cơ cấu chi còn
bất hợp lý, chưa chấp hành đúng nguyên tắc cân đối thu chi ngân sách xã. Vẫn còn
nhiều xã khi lập chưa căn cứ vào định mức, tiêu chuẩn luật định, làm cho công tác
điều hành thực hiện dự toán bị động, phải điều chỉnh, bổ sung nhiều gây khó khăn cho
công tác kiểm tra, kiểm soát của các cơ quan tài chính.
1.2.4 Chấp hành dự toán:
Căn cứ vào Luật ngân sách Nhà nước và các quy định cụ thể thì công tác thu ngân
sách xã được tiến hành theo trình tự và chế độ như sau. Cơ quản thu xây dựng dự toán
thu theo quý năm tính mức thu nộp và ra thông báo thu nộp các đối tượng có nghĩa vụ
thu nộp ngân sách xã. quản lý và đôn đóc các đối tượng thu nộp tiền theo chế đọ quy
định. Trực tiếp tập trung các khoản thu ngân sáh xã theo quy định và nộp vào Kho bạc
Nhà nước kịp thời đầy đủ.
+ Các khoản thu mà ngân sách xã được hưởng 100 %:

- Thuế môn bài thu từ các cá nhân, hộ kinh doanh từ bậc 4 đến bậc 6 kể cả số thu
khoán (không áp dụng đối với phường).
- Các khoản phí, lệ phí quy định thu vào ngân sách xã.
- Chênh lệch thu lớn hơn chi từ các hoạt động sự nghiệp có thu của xã.
- Thu từ quỹ đất công ích 5% và hoa lợi công sản khác do xã quản lý.
- Các khoản đóng góp của tổ chức, cá nhân gồm: Các khoản đóng góp theo pháp
luật quy định, các khoản đóng góp trên nguyên tắc tự nguyện để đầu tư xây dựng cơ sở
hạ tầng do Hội đồng nhân dân xã quyết định đưa vào ngân sách xã quản lý và các khoản
đóng góp tự nguyện khác.
Sinh viên thực tập: Chẩu Khoa Điềm - K 40 Thái Nguyên.
14
Chuyên đề tốt nghiệp
- Viện trợ không hoàn lại của các tổ chức và cá nhân ở ngoài nước trực tiếp cho
ngân sách xã.
- Thu kết dư ngân sách xã năm trước.
- Các khoản thu khác theo quy định của pháp luật
+ Các khoản thu phân chia theo tỷ lệ phần trăm (%) với ngân sách cấp trên gồm:
- Thuế sử dụng đất nông nghiệp (tối thiểu để lại cho xã 20%)
- Thuế chuyển quyền sử dụng đất (chỉ áp dụng cho xã, thị trấn)
- Thuế nhà đất (chỉ áp dụng cho xã, thị trấn)
- Tiền cấp quyền sử dụng đất (chỉ áp dụng đối với xã, thị trấn)
- Thuế Tài nguyên.
- Lệ phí trước bạ nhà đất.
- Thuế tiêu thụ đặc biệt hàng hoá sản xuất trong nước thu vào các mặt hàng bài lá,
hàng mã, vàng mã và các dịch vụ kinh doanh vũ trường, mát sa, ka ra ô kê, kinh doanh
chơi gôn, ca si nô, chò chơi bằng máy Giắc-Pốt, kinh doanh vé đặt cược đua ngựa, đua
xe.
- Các khoản thu phân chia khác:
Tỷ lệ phần trăm (%) phân chia cụ thể các nguồn thu trên đây cho ngân sách xã do
Uỷ ban nhân dân Tỉnh quy định từ 3- 5 năm phù hợp với tình hình ngân sách của địa

phương. Để giảm bớt khối lượng nghiệp vụ, khuyến khích tăng thu; có thể giao chung
cho các xã cùng một tỷ lệ.
+ Thu bổ sung từ ngân sách cấp trên:
- Thu bổ sung cân đối ngân sách được xác định trên cơ sở chênh lệch giữa dự toán
chi được giao và dự toán từ các nguồn thu được phân cấp (các khoản thu 100% và các
khoản thu phân chia theo tỷ lệ phần trăm). Số bổ sung này được ổn định từ 3 đến 5 năm,
hàng năm được tăng thêm một số phần trăm trên cơ sở trượt giá, tốc độ tăng trưởng kinh
tế và khả năng ngân sách của địa phương.
- Thu bổ sung có mục tiêu ( nếu có ) tuỳ theo khả năng ngân sách và chủ trương
chung.
Ngoài các khoản thu trên, chính quyền xã không được đặt ra các khoản thu trái với
quy định của pháp luật.
1.3 Sự cần thiết tăng cường quản lý ngân sách xã.
Sinh viên thực tập: Chẩu Khoa Điềm - K 40 Thái Nguyên.
15
Chuyên đề tốt nghiệp
1.3.1 Quản lý ngân sách xã
Căn cứ vào nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội và đảm bảo quốc phòng, an ninh
với những chỉ tiêu nhiệm vụ cụ thể của năm kế hoạch và những chỉ tiêu phản ánh quy
mô nhiệm vụ, đặc điểm hoạt động điều kiên kinh tế xã hội biên chế và các chỉ tiêu. Do
cơ quan có thẩm quyền thông báo đến địa phương và đơn vị cơ sở.
Các Luật, pháp lệnh thuế, chế độ thu, chi tiêu chuẩn và định mức chi ngân sách xã
do cấp có thẩm quyền quy định, các chế chính sách hiện hành làm cơ sở lập dự toán chi
cho ngân sách Nhà nước trong năm.
Căn cứ vào quy định phân cấp quản lý kinh tế - xã hội, phân cấp quản lý ngân sách
Nhà nước và tỷ lệ phần trăm phân chia các khoản thu và bổ sung từ ngân sách Nhà nước
cấp trên, chỉ thị của Thủ Tướng Chính phủ về việc xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế
xã hội và Thông tư hướng dẫn của Bộ Tài chính về việc lập dự tóan ngân sách Nhà
nước, sổ kiểm tra về dự toán ngân sách Nhà nước các năm trước và tình hình thực hiện
dự toán các năm trước.

Quản lý khâu lập dự toán thu - chi Ngân sách xã:
Lập dự toán thu - chi ngân sách xã là quá trình phân tích đánh giá giữa khả năng
và nhu cầu các nguồn tài chính của ngân sách xã để từ đó xác lập các chỉ tiêu thu- chi dự
kiến có thể đạt được trong kỳ kế hoạch, xác lập các biện pháp chủ yếu về kinh tế tài
chính và hành chính để đảm bảo thực hiện thắng lợi các chỉ tiêu thu- chi. Lập dự thu -
chi toán ngân sách xã là khâu mở đầu cho một chu trình ngân sách nên nó làm cơ sở,
nền tảng cho các khâu tiếp theo, đặc biệt là khâu chấp hành ngân sách. Cho nên khi lập
dự toán thu - chi Ngân sách phải đảm bảo các yêu cầu sau:
- Phải tính toán đầy đủ và chính xác các khoản thu theo đúng quy định của Nhà
nước.
- Bố trí hợp lý các nhu cầu chi tiêu nhằm đảm bảo thực hiện tốt chức năng, nhiệm
vụ chính quyền cấp xã đồng thời góp phần xây dựng nông thôn phát triển.
- Dự toán thu - chi Ngân sách phải lập theo đúng mục lục ngân sách và mẫu biểu
quy định của Bộ tài chính.
- Lập dự toán thu - chi Ngân sách phải bám sát kế hoạch phát triển kinh tế, xã hội
tại địa phường mình.
Sinh viên thực tập: Chẩu Khoa Điềm - K 40 Thái Nguyên.
16
Chuyên đề tốt nghiệp
* Căn cứ lập:
- Chế độ phân cấp về nguồn thu, nhiệm vụ chi ngân sách xã.
- Chế độ quy định về thu ngân sách
- Chế độ, tiêu chuẩn định mức về chi ngân sách xã
- Các nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội của xã
- Số kiểm tra về dự toán ngân sách xã do UBND Huyện thông báo.
- Tình hình thực hiện dự toán ngân sách xã năm hiện hành.
* Trình tự lập dự toán ngân sách xã:
- Đánh giá tình hình thực hiện kế hoạch ngân sách xã 6 tháng đầu năm và ước thực
hiện 6 tháng cuối năm.
- Các Ban ngành hoặc tổ chức thuộc UBND xã căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ

được giao về chế độ, định mức, tiêu chuẩn chi, lập dự trù kinh phí nhu cầu chi.
- Ban tài chính xã phối hợp với đội thuế xã tính toán các khoản thu Ngân sách nhà
nước trên địa bàn xã.
- Ban tài chính xã tính toán, cân đối, lập dự toán thu, chi ngân sách xã trình UBND
xã báo cáo chủ tịch và Phó chủ tịch HĐND xã để xem xét gửi UBND Huyện và Phòng
tài Chính - Kế hoạch huyện.
Quản lý khâu chấp hành dự toán thu - chi Ngân sách xã.
Dự toán thu - chi Ngân sách xã là khâu tiếp theo khâu lập dự toán ngân sách của
một chu trình ngân sách, là quá trình sử dụng tổng hợp các biện pháp kinh tế tài chính
và hành chính nhằm biến các chỉ tiêu thu chi ghi trong kế hoạch ngân sách năm trở
thành hiện thực. Để làm được điều đó cần tiến hành quản lý các khâu sau:
* Quản lý quá trình thu Ngân sách xã:
- Ban tài chính xã có nhiệm vụ phối hợp với cơ quan thuế giám sát, kiểm tra các
nguồn thu ngân sách Nhà nước đảm bảo thu đúng, thu đủ và kịp thời. Riêng khoản thu
từ quỹ đất công ích 5%, tài sản công và hoa lợi công sản là nguồn thu thường xuyên của
ngân sách xã, vì vậy không được khoán thầu thu một lần cho nhiều năm. Trường hợp
cần thiết có thể thu cho một số năm nhưng chỉ trong nhiệm kỳ của HĐND.
Sinh viên thực tập: Chẩu Khoa Điềm - K 40 Thái Nguyên.
17
Chuyên đề tốt nghiệp
- Trường hợp đối tượng phải nộp ngân sách có điều kiện nộp tiền trực tiếp vào
Ngân sách Nhà nước tại Kho bạc Nhà nước, thì căn cứ vào thông báo thu của cơ quan
thu hoặc Ban tài chính xã, đối tượng nộp ngân sách lập giấy nộp tiền và trích tài khoản
hoặc mang tiền mặt tới Kho bạc Nhà nước để nộp trực tiếp vào Ngân sách Nhà nước.
- Trường hợp đối tượng phải nộp ngân sách không có điều kiện nộp tiền trực tiếp
vào ngân sách Nhà nước tại Kho bạc Nhà nước, thì các khoản thu thuộc nhiệm vụ thu
của cơ quan nào thì cơ quan đó thu sau đó viết giấy nộp tiền mang tớiốch bạc Nhà nước
để nộp vào Ngân sách Nhà nước.
- Nghiêm cấm thu không có biên lai, thu để ngoài sổ sách.
- Trường hợp phải hoàn trả khoản thu ngân sách xã, Kho bạc Nhà nước xác nhận

rõ số tiền đã thu vào ngân sách xã để Ban tài chính xã làm căn cứ thoái thu cho đối
tượng được hoàn trả.
- Chứng từ thu phải được luân chuyển theo đúng quy định của luật Ngân sách Nhà
nước.
- Đối với số thu bổ sung của ngân sách xã, Phòng tài chính - Kế hoạch huyện căn
cứ vào dự toán bổ sung đã giao cho từng xã, dự toán thu chi từng quý của xã và khả
năng cân đối ngân sách huyện, thông báo số bổ sung hàng quý cho xã chủ động điều
hành ngân sách. Để đảm bảo cho xã có nguồn chi, nhất là chi cho bộ máy; Phòng tài
chính - Kế hoạch huyện cấp số bổ sung cho xã theo định kỳ hàng tháng.
* Quản lý quá trình chi Ngân sách xã.
Căn cứ vào lập dự toán chi ngân sách Nhà nước trong năm đã được duyệt giao vào
dự toán ngân sách xã. Căn cứ vào yêu cầu thực hiện nhiệm vụ chi. Cơ quan Tài chính
tiến hành cấp phát kinh phí theo nguyên tắc trực tiếp đến các đơn vị sử dụng ngân sách
và thanh toán trực tiếp từ Kho bạc Nhà nước cho các đối tượng hưởng ngân sách Nhà
nước, người hưởng lương, người cung cấp hàng háo dịch vụ và người nhận thầu.
+ Việc thực hiện chi phải đảm bảo điều kiện: Đã được ghi trong dự toán, đúng chế
độ, tiêu chuẩn, định mức quy định, được chủ tịch Ủy ban nhân dân xã hoặc người được
uỷ quyền chuẩn chi.
Sinh viên thực tập: Chẩu Khoa Điềm - K 40 Thái Nguyên.
18
Chuyên đề tốt nghiệp
+ Cấp phát ngân sách xã chỉ dùng hình thức lệnh chi tiền. Trường hợp thanh toán
bằng tiền mặt phải kèm theo giấy đề nghị rút tiền mặt, Kho bạc Nhà nước kiểm tra, nếu
đủ điều kiện thì thực hiện thanh toán.
+ Trong trường hợp thật cần thiết như: Tạm ứng công tác phí, ứng tiền trước cho
khách hàng, cho nhà thầu theo hợp đồng, chuẩn bị hội nghị, tiếp khách, mua sắm nhỏ
được tạm ứng để chi khi có đủ chứng từ hợp lệ, Ban tài chính xã phải lập bảng kê chứng
từ chi và giấy đề nghị thanh toán tạm ứng gửi Kho bạc Nhà nước nơi giao dịch làm thủ
tục chuyển tạm ứng sang thực chi ngân sách.
+ Các khoản thanh toán từ ngân sách xã qua Kho bạc Nhà nước cho các đối

tượng có tài khoản giao dịch ở Kho bạc Nhà nước hoặc ở ngân hàng phải được thực hiện
bằng hình thức chuyển khoản. + Đối với các khoản chi từ
các nguồn thu được giữ lại tại xã, Ban tài chính xã phối hợp với Kho bạc Nhà nước định
kỳ làm thủ tục ghi thu- chi vào ngân sách xã khi làm thủ tục ghi thu- ghi chi phải kèm
theo bảng kê chứng từ thu và bảng kê chứng từ chi.
- Đối với chi thường xuyên:
+ Ưu tiên chi trả sinh hoạt phí, các khoản phụ cấp cho cán bộ xã, không để nợ
sinh hoạt phí và các khoản phụ cấp.
+ Các khoản chi thường xuyên khác phải căn cứ vào dự toán năm, tình hình cấp
bách của công việc, khả năng của ngân sách xã tại thời điểm chi để thực hiện chi cho
phù hợp.
- Đối với chi đầu tư phát triển:
+ Việc quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản của ngân sách xã thực hiện theo quy
định của nhà nước và phân cấp của Tỉnh, việc cấp phát, thanh toán quyết toán vốn đầu
tư xây dựng cơ bản của Ngân sách xã thực hiện theo quy định của Bộ tài chính.
+ Đối với dự án đầu tư bằng nguồn đóng góp theo nguyên tắc tự nguyện của nhân
dân phải đảm bảo: Mở sổ theo dõi và phản ánh kịp thời mọi khoản đóng góp bằng tiền,
ngày công lao động, hiện vật của nhân dân trong xã. Quá trình thi công, nghiệm thu và
thanh toán phải có sự giám sát của Ban giám sát dự án do nhân dân cử. Kết quả đầu tư
và quyết toán dự án phải được thông báo công khai cho nhân dân tren địa bàn xã biết.
Quản lý khâu quyết toán thu - chi Ngân sách xã.
Sinh viên thực tập: Chẩu Khoa Điềm - K 40 Thái Nguyên.
19
Chuyên đề tốt nghiệp
Quyết toán Ngân sách xã là khâu cuối cùng của một chu trình Ngân sách. Đó là
việc tổng kết lại quá trình thực hiện dự toán ngân sách năm, nhằm đánh giá toàn bộ kết quả
hoạt động của một năm Ngân sách, từ đó rút ra được những ưu, nhược điểm và bài học kinh
nghiệm cho những chu trình Ngân sách tiếp theo. Do vậy quản lý khâu quyết toán thu -
chi Ngân sách xã cần làm những công việc sau:
- Ban tài chính xã lập báo cáo quyết toán thu- chi ngân sách xã hàng năm trình Ủy

ban nhân dân xã xem xét để trình Hội đồng nhân dân xã phê chuẩn, đồng thời gửi Phòng
tài chính - Kế hoạch huyện để tổng hợp. Thời gian gửi báo cáo quyết toán thu - chi năm
cho Phòng tài chính - Kế hoạch huyện chậm nhất ngày 15/2 năm sau.
- Quyết toán chi ngân sách xã không được lớn hơn quyết toán thu ngân sách xã,
kết dư ngân sách xã là số chênh lệch lớn hơn giữa số thực thu và số thực chi ngân sách
xã. Toàn bộ kết dư năm trước được chuyển vào thu ngân sách năm sau.
- Sau khi Hội đồng nhân dân xã phê chuẩn, báo cáo quyết toán thu - chi được lập
thành 5 bản để gửi cho Hội đồng nhân dân xã, Ủy ban nhân dân xã, Phòng tài chính - Kế
hoạch huyện, lưu Ban tài chính xã và thông báo công khai nơi công cộng cho nhân dân
trong xã biết Phòng tài chính - Kế hoạch huyện có trách nhiệm kiểm tra báo cáo quyết
toán thu- chi ngân sách xã; trường hợp có sai sót phải báo cáo Ủy ban nhân dân huyện
yêu cầu Hội đồng nhân dân xã điều chỉnh.
1.3.2 Sự cần thiết tăng cường quản lý ngân sách xã
Nền kinh tế nước ta đã và đang chuyển sang nền kinh tế thị trường có điều tiết của
Nhà nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa, đòi hỏi công tác quản lý Tài chính kinh tế
cũng phải được điều chỉnh cho phù hợp. Vì vậy ngân sách là tiền đề, là hiệu quả của quá
trình quản lý Kinh tế - Tài chính, cơ chế quản lý ngân sách nói chung và quản lý ngân
sách xã nói riêng cũng có nhiều thay đổi theo hướng tích cực.
Xã là một cấp chính quyền cơ sở, các chủ trương đường lối chính sách của Đảng,
Pháp luật của Nhà nước được tổ chức thực hiện ở cấp xã là cực kỳ quan trọng đồng thời
xã là một cấp ngân sách cuối cùng trong hệ thống quản lý ngân sách Nhà Nước. Để đảm
bảo ngân sách là một công cụ quản lý vĩ mô nền kinh tế và là phương tiện vật chất cho
chính quyền xã thực hiện chức năng quản lý Nhà nuớc của mình về kinh tế xã hội, an
ninh quốc phòng, với tư cách là một cấp chính quyền cơ sở giải quyết trực tiếp mối quan
Sinh viên thực tập: Chẩu Khoa Điềm - K 40 Thái Nguyên.
20
Chuyên đề tốt nghiệp
hệ giữa Nhà nước với nhân dân bằng pháp luật. Do vậy việc tăng cường quản lý ngân
sách xã trong điều kiện hiện nay là rất cần thiết và quan trọng.
Để thực hiện tốt luật ngân sách Nhà Nước và các văn bản quy định dưới luật và

tiến tới lành mạnh hoá quan hệ Tài chính ngân sách ở cấp cơ sở chúng ta cần phải tăng
cường quản lý ngân sách xã. Thực tế công tác quản lý ngân sách xã trong những năm qua
cũng đã cho chúng ta thấy nhiều địa phương do không làm tốt công tác quản lý ngân sách
xã đã dẫn đến hậu quả không lường như: Khai thác nguồn thu tại xã còn yếu kém, tình
trạng thu chưa phản ánh hết vào sổ sách kế toán, bố trí cơ cấu chưa hợp lý, chi không dựa
vào khả năng thu dẫn đến tình trạng nợ sinh hoạt phí cán bộ, nợ xây dựng cơ bản, thậm
chí đi vay nặng lãi để chi, lợi dụng tham ô, từ đó làm mất lòng tin của nhân dân đối với
chính quyền cơ sở.
Để đáp ứng nhu cầu trong quản lý kinh tế Tài chính đòi hỏi thông tin về Tài chính
kinh tế phải được tổng hợp phản ánh kịp thời, đầy đủ vào ngân sách Nhà Nước. Mọi
khoản thu - phải được phản ánh minh bạch, công khai, giải quyết thoả đáng các mối quan
hệ đáp ứng việc quản lý điều hành các quan hệ kinh tế bằng Pháp luật.
Xuất phát từ những yêu cầu trên sự cần thiết phải tăng cường công tác quản lý ngân
sách xã là vấn đề cấp bách và cần thiết để triển khai thực hiện luật ngân sách Nhà Nước
và các văn bản dưới luật, vừa góp phần vào công tác công khai dân chủ về Tài chính, vừa
thúc đẩy sự lớn mạnh vững chắc của chính quyền cấp xã nhằm mục tiêu dân giàu nước
mạnh, xã hội công bằng và văn minh.
1.3.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản lý ngân sách xã:
Ngân sách xã là ngân sách của chính quyền Nhà nước cấp xã, do UBND xã xây
dựng, quản lý, điều hành và do HĐND xã quyết định giám sát thực hiện. Ngân sách xã
không tồn tại đơn độc, mà nó có mối quan hệ chặt chẽ với các cấp Ngân sách nhà nước.
Việc điều hành ngân sách xã có nhiều nhân tố ảnh hưởng, sự tác động của mối nhân tố ở
một phạm vi và mức độ khác nhau, những nhân tố trực tiếp và có tác động mạnh đến
ngân sách xã bao gồm:
Một là: Môi trường pháp lý
Đổi mới ngân sách xã là một yêu cầu tất yếu, là điều kiện để ngân sách xã thực sự
trở thành công cụ điều chỉnh vĩ mô của chính quyền Nhà nước cấp xã. Tuy nhiên việc
đổi mới không chỉ thể hiện về mặt thu chi ngân sách, hoặc chu trình lập, chấp hành,
quyết toán ngân sách xã, mà quan trọng hơn là những nội dung đổi mới phải được thể
Sinh viên thực tập: Chẩu Khoa Điềm - K 40 Thái Nguyên.

21
Chuyên đề tốt nghiệp
chế hoá và nâng cao hiệu lực về mặt pháp lý. Đó là điều kiện cơ bản để đảm bảo tính
khả thi của đổi mới ngân sách xã.
Hai là: Các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của xã
Ngân sách xã được lập hàng năm trên cơ sở kế hoạch kinh tế - tài chính của xã
theo kế hoạch chung được Nhà nước giao. Kế hoạch kinh tế hàng năm được xây dựng
trên cơ sở đường lối phát triển kinh tế - xã hội do Nghị quyết Đại hội Đảng và các Nghị
quyết của các cấp bộ Đảng ở địa phương vạch ra trong một thời kỳ nhất định.
Đường lối, chủ trương phù hợp với xu thế phát triển tất yếu của xã hội, các mục
tiêu kinh tế, xã hội phù hợp với những điều kiện thực tế và có đầy đủ khả năng thực thi
sẽ tạo điều kiện cho nền kinh tế phát triển vững chắc và ngược lại.
Khi mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội mang tính hiện thực, thì việc đầu tư của
ngân sách vào đó sẽ có cơ sở cho hiệu quả cao, công tác quản lý sẽ chặt chẽ hơn, khó có
những khe hở cho tiêu cực phát sinh, tránh lãng phí vốn cùa Nhà nước và ngược lại.
Ba là: Phân cấp thu, chi ngân sách xã
HĐND tỉnh quyết định phân chia nguồn thu giữa các cấp thuộc ngân sách địa
phương trên cơ sở quy định của Trung ương. Tuy nhiên, trong những trường hợp cụ thể,
việc quyết định tỷ lệ phân chia nguồn thu giữa ba cấp ngân sách địa phương còn mang
tính chủ quan. Do vây, ngân sách xã sẽ có điều kiện thuận lợi giành vốn cho đầu tư phát
triển và đảm bảo các hoạt động của mình khi được phân cấp nguồn thu lớn và ngược lại.
Bốn là: Công tác tổ chức, quản lý thu, chi ngân sách xã
Ngân sách xã dù bội thu hay bội chi cũng phải rà soát lại công tác tổ chức, điều
hành ngân sách xã đã đúng và phù hợp chưa, đã tận thu hất các nguồn thu vào ngân sách
xã hay còn bỏ sót, hoặc thu sai chế độ, gây ảnh hưởng đến sản xuất kinh doanh của địa
phương. Chi ngân sách xã đã tạo điều kiện cho tăng trưởng kinh tế, giải quyết đúng đắn
và hợp lý các vấn đề xã hội, phù hợp với sự phát triển của xã hội hay chưa. Từ đó, tăng
cường quản lý chi ngân sách xã được chặt chẽ, đồng thời có những tác động tích cực đối
với công việc hoạch định chính sách tài chính của địa phương.
Năm là: Cơ chế quản lý kinh tế - Tài chính

Hoạt động của một nền kinh tế nhất định đòi hỏi phải có một cơ chế quản lý riêng,
phù hợp với điều kiện cụ thể của nền kinh tế đó.
Sinh viên thực tập: Chẩu Khoa Điềm - K 40 Thái Nguyên.
22
Chuyên đề tốt nghiệp
Cơ chế quản lý NSNN nói chung, quản lý ngân sách xã nói riêng nếu được xác lập
có cơ sở pháp lý và có hiệu lực pháp luật thì sẽ tạo điều kiện cho nền kinh tế phát triển
bền vững và ngược lại.
Sáu là: Các chính sách, chế độ, tiêu chuẩn, định mức chi ngân sách xã
Khi các chính sách, chế độ, tiêu chuẩn, định mức chi tiêu do Nhà nước đưa ra phù
hợp với điều kiện thực tế, đòi hỏi người sử dụng kinh phí ngân sách phải đắn đo, cân
nhắc, thực hiện đúng chế độ, Đồng thời khi thanh toán các khoản theo chế độ thì người
hưởng thụ mới thấy được giá trị và tác dụng của sức lao động mình đã bỏ ra. Ngược lại,
khi các chính sách, chế độ, tiêu chuẩn, định mức chi tiêu do Nhà nước đưa ra xa vời
thực tế thì tất yếu sẽ gây nên lãng phí.
Bảy là: Trách nhiệm của các cơ quan Nhà nước
Việc chỉ đạo, giám sát của các cơ quan Nhà nước nếu được thực hiện một cách
thường xuyên, chặt chẽ thì công tác quản lý, điều hành ngân sách xã sẽ tốt hơn và ngược
lại.
Tám là: Trình độ cán bộ và tổ chức quản lý ngân sách xã
Ngân sách xã là một bộ phận của NSNN, trong mọi lĩnh vực hoạt động kinh tế, xã
hội trên địa bàn đều có sự chi phối của Ngân sách xã. Những người làm công tác quản
lý ngân sách xã đòi hỏi phải am hiểu chế độ tài chính, đồng thời phải phổ biến rộng rãi
trong các tầng lớp dân cư về chính sách, chế độ tài chính của Nhà nước. Đội ngũ cán bộ
làm công tác quản lý ngân sách xã phải có trình độ nhất định về mọi mặt và chuyên sâu
nghiệp vụ quản lý thì mới có thể đáp ứng được yêu cầu chung.
Tổ chức bộ máy quản lý ngân sách xã phải thống nhất, đồng bộ từ khâu tổ chức
thu, quản lý cấp phát, kiểm soát chi tiêu đến từng công việc cụ thể. Từ các khâu lập,
trình duyệt ngân sách, điều hành ngân sách đến quyết toán ngân sách, phải trên cơ sở
các điều luật quy định, đòi hỏi cán bộ tài chính xã phải thông hiểu Luật NSNN, nắm

chắc tiêu chuẩn, định mức, thực hiện đúng chế độ quy định.
Trong điều kiện hiện nay, cán bộ tài chính ở xã quá yếu về nghiệp vụ, phần lớn
được đào tạo không chính quy và thường không ổn định, do đó ảnh hưởng rất lớn đến
công tác quản lý, điều hành ngân sách xã.
Sinh viên thực tập: Chẩu Khoa Điềm - K 40 Thái Nguyên.
23
Chuyên đề tốt nghiệp
Chương 2
THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NGÂN SÁCH XÃ
THANH TƯƠNG, HUYỆN NA HANG, TỈNH TUYÊN QUANG
2.1 Khái quát về Ủy ban nhân dân xã Thanh Tương huyện Na Hang tỉnh
Tuyên Quang.
2.1.1 Khái quát về xã Thanh tương
Thanh Tương là 1 trong 16 xã ven hồ nằm phía đông nam của huyện Na Hang.
- Phía đông giáp hồ, phía nam giáp xã Sơn Phú, phía tây giáp xã Năng Khả và phía
bắc giáp xã Đà vị.
Địa bàn của xã nằm dọc theo dải đất 6km đường ven hồ Thủy điện Tuyên Quang
cách trung tâm thị trấn 4km. Ven hồ rộng và thoải với những sườn đồi có chỗ rộng tới
3km, rất thuận lợi cho việc phát triển nghề nuôi trồng thủy hải sản. Vị trí của xã vừa
giáp hồ lại vừa giáp cửa ngòi sông suối nên có nhiều tiềm năng đa dạng và phong phú.
Chương trình phát triển kinh tế nuôi cá luồng của xã bao gồm nhiều nghành nghề khác
nhau như: Khai thác, nuôi trồng, chế biến thủy hải sản và vận tải du lịch.
2.1.2. Tình hình dân số và lao động của xã Thanh Tương .
* Đặc điểm dân số
Dân số: Tổng số hộ: 1.482 hộ
Tổng số khẩu: 6.092
Được phân bổ thành 5 thôn hành chính.
Tổng số lao động của địa phương là: 3.760 chiếm 62% dân số toàn xã.
* Đặc điểm tình hình kinh tế
Thực hiện nhiệm vụ xây dựng và phát triển kinh tế xã hội trong những năm qua

luôn duy trì được tốc độ tăng trưởng kinh tế khá và ổn định, nhân dân tin tưởng vào
đường lối chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, từng bước áp dụng những tiến
bộ khoa học kỹ thuật của đời sống sản xuất.
Trong những năm qua dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng uỷ, HĐND và UBND xã
Thanh Tương đã phát triển tương đối khá, đã tổ chức thắng lợi những nhiệm vụ kinh tế
xã hội. Cụ thể qua số liệu đánh giá thực hiện mục tiêu kinh tế của xã năm 2010 có thể
chứng minh được kết quả trên.
Sinh viên thực tập: Chẩu Khoa Điềm - K 40 Thái Nguyên.
24
Chuyên đề tốt nghiệp
*Về kinh tế:
Năm 2010 kinh tế tiếp tục tăng trưởng hầu hết các mục tiêu chủ yếu đều đạt và
vượt kế hoạch đã đề ra. Cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng tích cực nhất trong nông
nghiệp.
+ Giá trị sản xuất: 89.403 tỷ đồng, đạt 113,3 % kế hoạch = 157,3.
+ Giá trị GDP đạt 14.777.000 đồng/người/năm, tăng 164 % so với năm 2009.
Trong đó:
- Nông, lâm nghiệp:13.878 tỷ đồng, chiếm 15,52% trong cơ cấu kinh tế của xã.
- Kinh tế nuôi trồng thuỷ hải sản: 66.825 tỷ đồng, chiếm 74,75%
- Công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, dịch vụ chiếm 9,73%
Về chăn nuôi: Vẫn giữ được nhịp độ tăng trưởng kinh tế cả gia súc và gia cầm mặc
dù về khách quan có nhiều tác động về thị trường, giá cả không ổn định.
* Về tài chính ngân sách :
- Công tác quản lý thu - chi ngân sách xã có nhiều cố gắng và đảm bảo đúng luật
ngân sách Nhà nước.
+ Tổng thu ngân sách xã năm 2009 là 1.844.520.800 (đồng) tăng so với dự toán
huyện giao .
Trong đó: - Thuế ngoài quốc doanh đạt 96% dự toán.
+ Thuế sử dụng đất nông nghiệp đạt 37% dự toán do không thu đựơc thuế vùng
chuyển đổi (lý do nuôi cá luồng bị chết hàng loạt gây thất thu trong nuôi trồng thủy sản).

+ Thuế nhà đất đạt 100% dự toán.
Điểm mạnh của thu ngân sách là hầu hết các khoản thu đều vượt kế hoạch so với dự
toán, có những chỉ tiêu nhiều năm nay không đạt nhưng năm 2010 thu vượt như thu từ
hoạt động sự nghiệp
+ Tổng chi ngân sách xã năm 2010 là: 2.046.531.000 đồng đạt 96,03% so với dự
toán, khoản chi chủ yếu là:
+ Chi thường xuyên : 805.249.000
+ Chi đầu tư xây dựng cơ bản: 1.241.182.000
* Công tác thu - chi ngân sách:
Trong năm 2010 công tác quản lý thu - chi ngân sách trên địa bàn xã Thanh Tương
có nhiều tiến bộ rõ rệt, xã đã quản lý đúng, thu đủ, khai thác triệt để các nguồn thu, bố trí
chi hợp lý đảm bảo trật tự nhu cầu chi tiêu và phản ánh đầy đủ vào Kho bạc nhà nước,
Sinh viên thực tập: Chẩu Khoa Điềm - K 40 Thái Nguyên.
25