Bài giảng Kinh tế vĩ mô: Chương 4 ThS. Trần Mạnh Kiên

9/5/2010
1
CHƯƠNG 4
MÔ HÌNH TỔNG CUNG VÀ TỔNG CẦU
9/5/2010
1
CÁC BIẾN ĐỘNG KINH TẾ NGẮN HẠN

Suy thoái (Recession) là giai đoạn có sự sụt
giảm trong thu nhập thực tế và thất nghiệp
tăng lên.

Khủng hoảng (Depression) là khi có suy thoái
trầm trọng.
vi du\Recession hay là Depression.mht

Các biến động kinh tế diễn ra bất thường và
không dự báo được
.
vi du\Chuyên gia kinh tế bối rối.mht vi du\Các nhà kinh tế xin lỗi.mht vi
du\Sự trở lại của kinh tế học suy thoái.mht vi du\Thay đổi kinh tế học.mht vi du\Khủng hoảng kinh tế (học).mht

Những biến động trong nền kinh tế được gọi là
chu kỳ kinh doanh (Business cycle)
.
vi du\Khủng hoảng sẽ lại xảy
ra.mht
9/5/2010
2
Biến động trong GDP thực ở Mỹ
Tỉ USD

(giá gốc 1996)
Real GDP
GDP thực
$10,000
9,000
8,000
7,000
6,000
5,000
4,000
3,000
2,000
1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000
9/5/2010
2
MÔ HÌNH CƠ BẢN VỀ BIẾN ĐỘNG
KINH TẾ

Có 2 biến số thường được sử dụng để phân
tích các biến động ngắn hạn.

Tổng sản lượng hàng hóa và dịch vụ của
nền kinh tế được đo lường bằng GDP thực.

Mức giá chung của nền kinh tế được đo
lường bởi CPI hoặc Chỉ số điều chỉnh GDP.
9/5/2010
4
MÔ HÌNH CƠ BẢN VỀ BIẾN ĐỘNG
KINH TẾ


Mô hình cơ bản về Tổng cầu (Aggregate
Demand) và Tổng cung (Aggregate
Supply)

Các nhà kinh tế sử dụng mô hình tổng cầu
và tổng cung để lí giải các biến động ngắn
hạn của hoạt động kinh tế xung quanh xu
hướng dài hạn của chúng.
9/5/2010
5
MÔ HÌNH CƠ BẢN VỀ BIẾN ĐỘNG
KINH TẾ

Mô hình cơ bản về đường tổng cầu và
tổng cung

Đường tổng cầu (Aggregate-demand curve)
cho thấy số lượng hàng hóa và dịch vụ mà
các hộ gia đình, doanh nghiệp và chính phủ
muốn mua ở mỗi mức giá.

Đường tổng cung (Aggregate-supply curve)
cho thấy số lượng hàng hóa và dịch vụ mà
doanh nghiệp chọn để sản xuất và bán ở
mỗi mức giá.
9/5/2010
6
9/5/2010
3

Đường tổng cung và đường tổng cầu
Tống sản lượng
Mức
giá
0
Đường
tổng cung, AS
Đường
tổng cầu, AD
Sản lượng
cân bằng
Mức giá
cân bằng
9/5/2010
7
ĐƯỜNG TỔNG CẦU

4 thành phần của GDP (Y) đóng góp vào tổng
cầu hàng hóa và dịch vụ:
Y = C + I + G + NX
9/5/2010
8
Đường tổng cầu
Tổng sản lượng
Mức
giá
0
Đường tổng cầu
P
Y Y

2
P
2
1. Một sự
giảm xuống
trong mức giá . . .
2. . . . làm tăng lượng cầu
về hàng hóa và dịch vụ
9/5/2010
9
9/5/2010
4
TẠI SAO ĐƯỜNG TỔNG CẦU DỐC
XUỐNG

Mức giá và Tiêu dùng: Hiệu ứng tài sản
(Wealth Effect)

Mức giá và Đầu tư: Hiệu ứng lãi suất
(Interest Rate Effect)

Mức giá và Xuất khẩu ròng (The
Exchange-Rate Effect)
9/5/2010
10
TẠI SAO ĐƯỜNG TỔNG CẦU DỐC
XUỐNG

Mức giá và tiêu dùng: Hiệu ứng tài sản


Một sự giảm xuống trong mức giá làm
người tiêu dùng cảm thấy giàu có hơn, điều
đó đến lượt nó lại kích thích họ chi tiêu
nhiều hơn.

Sự tăng lên trong chi tiêu của người tiêu
dùng có nghĩa là lượng cầu về hàng hóa và
dịch vụ tăng lên.
9/5/2010
11
TẠI SAO ĐƯỜNG TỔNG CẦU DỐC
XUỐNG

Mức giá và Đầu tư: Hiệu ứng lãi suất

Mức giá thấp hơn làm giảm lãi suất, điều
này sẽ kích thích chi tiêu đầu tư nhiều hơn.

Sự tăng lên trong chi tiêu đầu tư có nghĩa là
lượng cầu về hàng hóa và dịch vụ sẽ lớn
hơn.
9/5/2010
12
9/5/2010
5
TẠI SAO ĐƯỜNG TỔNG CẦU DỐC
XUỐNG

Mức giá và Xuất khẩu ròng: Hiệu ứng tỉ
giá hối đoái


Khi mức giá ở Việt Nam giảm xuống sẽ làm
lãi suất giảm, tỉ giá hối đoái thực sẽ giảm đi
và kích thích xuất khẩu.

Xuất khẩu ròng tăng lên cũng làm tăng
lượng cầu về hàng hóa và dịch vụ.
9/5/2010
13
TẠI SAO ĐƯỜNG TỔNG CẦU CÓ THỂ
DỊCH CHUYỂN

Sự dốc xuống của đường tổng cầu cho thấy
sự sụt giảm trong mức giá sẽ làm tăng tổng
lượng cầu về hàng hóa và dịch vụ.

Tuy nhiên, nhiều yếu tố khác có thể tác động
tới lượng cầu về hàng hóa và dịch vụ ở bất
cứ mức giá nào.

Khi một trong những yếu tố này thay đổi,
đường tổng cầu sẽ dịch chuyển.
9/5/2010
14
TẠI SAO ĐƯỜNG TỔNG CẦU CÓ THỂ
DỊCH CHUYỂN

Sự dịch chuyển đường tổng cầu là do:

Tiêu dùng


Đầu tư

Chi tiêu chính phủ

Xuất khẩu ròng
9/5/2010
15
9/5/2010
6
SỰ DỊCH CHUYỂN CỦA ĐƯỜNG TỔNG CẦU
Tổng sản lượng
Mức
giá
0
AD
1
P
1
Y
1
AD
2
Y
2
9/5/2010
16
NHỮNG BIẾN SỐ LÀM DỊCH CHUYỂN
ĐƯỜNG AD
Biếnsố Phầncủa tổng cầu

bị ảnh hưởng
Tác động tới
tổng cầu khi
biến số tăng
Tác động tới
tổng cầu khi
biến số giảm
Thuế
Tiêu dùng (C) Giảm Y nên AD
dịch sang trái
Tăng Y nên AD
dịch sang phải
Đầu tư (I)
Lãi suất
Tiêu dùng (C) Giảm Y nên AD
dịch sang trái
Tăng Y nên AD
dịch sang phải
Đầu tư (I)
Kỳ vọng
Tiêu dùng (C) T
ăng Y nên AD
dịch sang phải
Giảm Y nên AD
dịch sang trái
Đầu tư (I)
Sức mạnh
đồng nội tệ
Xuất, nhậpkhẩu
(NX)

Giảm Y nên AD
dịch sang trái
Tăng Y nên AD
dịch sang phải
Chi tiêu chính
phủ
Chi tiêu chính phủ
(G)
Tăng Y nên AD
dịch sang phải
Giảm Y nên AD
dịch sang trái
9/5/2010
17
ĐƯỜNG TỔNG CUNG

Trong dài hạn, đường tổng cung là
thẳng đứng.

Trong ngắn hạn, đường tổng cung dốc
lên
.
9/5/2010
18
9/5/2010
7
ĐƯỜNG TỔNG CUNG

Đường tổng cung dài hạn (The Long-Run
Aggregate-Supply Curve)


Trong dài hạn, sản xuất hàng hóa và dịch vụ
của nền kinh tế phụ thuộc vào mức cung của
lao động, vốn, tài nguyên và trình độ sản xuất
công nghệ được sử dụng để sản xuất hàng hóa
và dịch vụ.

Mức giá không tác động tới những biến này
trong dài hạn
.
9/5/2010
19
Đường tổng cung dài hạn (LAS)
Tổng sản lượng
Mưc sản lượng
tự nhiên
Mức
giá
0
Đường
tổng cung
dài hạn
P
2
1. Một sự
thay đổi trong
mức giá . . .
2. . . không tác động
tới sản lượng hàng hóa
và dịch vụ được sản xuất

trong dài hạn.
P
9/5/2010
20
ĐƯỜNG TỔNG CUNG

Đường tổng cung dài hạn

Đường tổng cung thẳng đứng ở mức sản
lượng tự nhiên (natural output).

Mức sản lượng này cũng được gọi là sản
lượng tiềm năng (potential output) hoặc sản
lượng ở mức toàn dụng (full-employment
output).
9/5/2010
21
9/5/2010
8
TẠI SAO ĐƯỜNG TỔNG CUNG CÓ THỂ
DỊCH CHUYỂN

Bất kỳ sự thay đổi nào trong nền kinh tế làm
thay đổi mức sản lượng tự nhiên cũng làm
dịch chuyển đường tổng cung dài hạn.

Sự dịch chuyển được phân loại dựa theo các
yếu tố khác nhau tác động vào sản lượng
trong mô hình cổ điển.
9/5/2010

22
TẠI SAO ĐƯỜNG TỔNG CUNG CÓ THỂ
DỊCH CHUYỂN

Đường tổng cung dịch chuyển vì các
yếu tố:

Lao động

Vốn

Tài nguyên thiên nhiên

Công nghệ sản xuất
9/5/2010
23
Sự dịch chuyển của đường tổng cung dài hạn
Tổng sản lượng
Mức
giá
0
9/5/2010
24
LRAS
2008
210 tỉ
LRAS
2006
100 tỉ
LRAS

2007
150 tỉ
9/5/2010
9
Tăng trưởng dài hạn và lạm phát
Tổng sản lượng
Y
1980
AD
1980
AD
1990
Tổng cầu AD
2000
Mức
giá
0
Đường
tổng cung
dài hạn,
LRAS
1980
Y
1990
LRAS
1990
Y
2000
LRAS
2000

P
1980
1. Trong dài hạn
tiến bộ công nghệ
làm dịch chuyển
đường tổng cung
dài hạn . . .
4. . . . và làm
tăng lạm phát
3. . . . làm tăng
sản lượng .
P
1990
P
2000
2. . . . và tăng cung tiền
làm dịch chuyển
đường tổng cầu . .
9/5/2010
25
TẠI SAO ĐƯỜNG TỔNG CUNG DỐC
LÊN TRONG NGẮN HẠN

Các biến động ngắn hạn trong sản lượng và
mức giá có thể được coi như sự lệch đi khỏi
xu thế dài hạn.

Trong ngắn hạn, một sự tăng lên trong mức
giá chung có xu hướng làm tăng lượng cung
về hàng hóa và dịch vụ.


Một sự giảm xuống trong mức giá có xu
hướng làm giảm lượng cung về hàng hóa và
dịch vụ.
9/5/2010
26
Đường tổng cung ngắn hạn
Tổng sản lượng
Mức
giá
0
Đường
tổng cung
ngắn hạn
1. Một sự tăng
lên trong
mức giá . . .
2. . . . làm tăng lượng cung
về hàng hóa và dịch vụ
trong ngắn hạn.
Y
2
P
2
Y
1
P
1
9/5/2010
27

9/5/2010
10
TẠI SAO ĐƯỜNG TỔNG CUNG DỐC
LÊN TRONG NGẮN HẠN

Lí thuyết nhận thức sai lầm (The
Misperceptions Theory)

Lí thuyết tiền lương cứng nhắc (The Sticky-
Wage Theory)

Lí thuyết giá cả cứng nhắc (The Sticky-Price
Theory)
9/5/2010
28
TẠI SAO ĐƯỜNG TỔNG CUNG DỐC
LÊN TRONG NGẮN HẠN

Lí thuyết nhận thức sai lầm

Sự thay đổi trong mức giá chung tạm thời làm
người cung cấp nhận định sai về điều gì đang
diễn tra trên các thị trường cá biệt, nơi họ bán
sản phẩm của mình.

Sự sụt giảm trong mức giá sẽ gây ra nhận định
sai lầm về mức giá tương đối.

Nhận định sai lầm này sẽ dẫn nhà cung cấp tới
việc giảm lượng cung hàng hóa và dịch vụ.

9/5/2010
29
TẠI SAO ĐƯỜNG TỔNG CUNG DỐC
LÊN TRONG NGẮN HẠN

Lí thuyết tiền lương cứng nhắc

Tiền lương danh nghĩa chậm điều chỉnh hoặc
“cứng nhắc” (sticky) trong ngắn hạn:

Tiền lương không điều chỉnh ngay lập tức với sự
sụt giảm trong mức giá.

Mức giá giảm làm cho việc sản xuất và thuê nhân
công ít lợi nhuận hơn.

Điều này dẫn tới việc doanh nghiệp giảm lượng
cung về hàng hóa và dịch vụ.
9/5/2010
30
9/5/2010
11
LÍ THUYẾT GIÁ CẢ CỨNG NHẮC

Giá cả một số loại hàng hóa và dịch vụ điều
chỉnh chậm chạp theo các điều kiện kinh tế
trên thị trường:

Một sự sụt giảm bất ngờ trong mức giá hàng
hóa sẽ làm một số doanh nghiệp có giá bán

cao hơn mức mong muốn.

Điều này làm giảm doanh thu và dẫn tới
doanh nghiệp giảm lượng cung cấp hàng hóa
và dịch vụ họ sản xuất.
vi du\taxi khó giảm cước.mht vi du\Chưa giảm giá sản
phẩm.mht
9/5/2010
31
TẠI SAO ĐƯỜNG TỔNG CUNG NGẮN
HẠN DỊCH CHUYỂN

Những yếu tố làm dịch chuyển đường cung

Lao động.

Vốn.

Tài nguyên thiên nhiên.

Công nghệ.

Mức giá kỳ vọng.
9/5/2010
32
TẠI SAO ĐƯỜNG TỔNG CUNG DỊCH
CHUYỂN

Một sự gia tăng trong mức giá dự kiến sẽ làm
giảm lượng cung về hàng hóa và dịch vụ, dẫn

tới làm dịch đường tổng cung ngắn hạn sang
trái.

Một sự sụt giảm trong mức giá dự kiến làm
tăng lượng cung về hàng hóa và dịch vụ, dẫn
tới làm dịch chuyển đường tổng cung ngắn
hạn sang phải.
9/5/2010
33
9/5/2010
12
NHỮNG YẾU TỐ LÀM ĐƯỜNG TỔNG
CUNG DỊCH CHUYỂN
Biếnsố Tác động tới tổng cung
khi biến số gia tăng
Tác động tới tổng cung
khi biến số giảm
Giá đầu vào
Làm giảm tổng cung nên
đường AS dịch sang trái
Làm tăng tổng cung nên
đường AS dịch sang phải
Năng suất
Làm tăng tổng cung nên
đường AS dịch sang phải
Làm giảm tổng cung nên
đường AS dịch sang trái
Qui định của
chính phủ
Làm giảm tổng cung nên

đường AS dịch sang trái
Làm tăng tổ
ng cung nên
đường AS dịch sang phải
9/5/2010
34
Cân bằng dài hạn
Mức sản lượng
tự nhiên
Sản lượng
Mức
giá
0
Đường
tổng cung
ngắn hạn
Đường
tổng cung
dài hạn
Đường
tổng cầu
A
Mức giá
cân bằng
9/5/2010
35
2 NGUYÊN NHÂN CỦA BIẾN ĐỘNG
KINH TẾ

Sự dịch chuyển của tổng cầu


Trong ngắn hạn, tổng cầu dịch chuyển gây
ra sự biến động trong tổng sản lượng hàng
hóa và dịch vụ của nền kinh tế.

Trong dài hạn, sự dịch chuyển của tổng cầu
chỉ tác động tới mức giá chung mà không
tác động tới sản lượng.
9/5/2010
36
9/5/2010
13
Sự sụt giảm của tổng cầu
vi du\Bóng ma giảm phát.mht vi du\Giảm phát ở Nhật.mht vi du\Giảm
phát ở Mỹ.mht vi du\Keynes và suy thoái.mht
Sản lượng
Mức
giá
0
AS
1
Đường
tổng cung
dài hạn
AD
1
A
P
Y
AD

2
AS
2
1. Một sự sụt giảm
trong tổng cầu . . .
2. . . . làm sụt giảm sản lượng trong ngắn hạn . . .
3. . . nhưng theo
thời gian, đường
tổng cung ngắn hạn
dịch chuyển . . .
4. . . . và sản lượng
trở về mức tự nhiên,
mức giá giảm
CP
3
B
P
2
Y
2
9/5/2010
37
Sự tăng lên của tổng cầu
vi du\Mỹ và 2 nỗi lo.mht
Sản lượng
Mức
giá
0
AS
2

Đường
tổng cung
dài hạn
AD
2
P
3
A
Y
AD
1
AS
1
1. Một sự tăng lên
trong tổng cầu . . .
2. . . . làm tăng sản lượng trong ngắn hạn . . .
3. . . nhưng theo
thời gian, đường
tổng cung ngắn hạn
dịch chuyển . . .
4. . . . sản lượng trở về mức
tự nhiên và mức giá tăng
C
P
1
B
P
2
Y
2

9/5/2010
38
2 NGUYÊN NHÂN CỦA BIẾN ĐỘNG
KINH TẾ

Một sự dịch chuyển bất lợi của tổng
cung

Khi có sự sụt giảm của một trong những
yếu tố quyết định tổng cung sẽ làm
đường tổng cung dịch sang trái:

Sản lượng giảm xuống dưới mức tự
nhiên.

Thất nghiệp tăng.

Mức giá tăng.
9/5/2010
39
9/5/2010
14
Sự dịch chuyển bất lợi của tổng cung
Sản lượng
Mức giá
0
Đường tổng cầu
3. . . và mức
giá tăng lên
2. . . . làm sản lượng giảm . . .

1. Sự dịch chuyển bất lợi của
đường tổng cung ngắn hạn . . .
Đường tổng cung
ngắn hạn, AS
1
Đường
tổng cung
dài hạn
Y
A
P
AS
2
B
Y
2
P
2
9/5/2010
40
TÁC ĐỘNG CỦA SỰ DỊCH CHUYỂN
TỔNG CUNG

Lạm phát kèm suy thoái (Stagflation)

Một sự biến động bất lợi của tổng cung gây
ra tình trạng lạm phát kèm suy thoái
(stagflation) -một thời kỳ có lạm phát đi
kèm suy thoái.


Sản lượng giảm và mức giá tăng.

Các nhà làm chính sách có thể tác động vào
tổng cầu nhưng sẽ không thể giải quyết cả 2
vấn đề bất lợi này cùng một lúc.
9/5/2010
41
TÁC ĐỘNG CỦA SỰ DỊCH CHUYỂN
TỔNG CUNG

Đáp trả chính sách đối với suy thoái

Các nhà làm chính sách có thể phản ứng
với suy thoái theo một trong những cách
sau:

Không làm gì cả, đợi cho giá và lương điều
chỉnh.

Làm tăng tổng cầu bằng cách sử dụng các
chính sách tài khóa và tiền tệ.
9/5/2010
42
9/5/2010
15
Phản ứng lại sự dịch chuyển bất lợi trong tổng cung
vi du\lam phat
dinh don.mht vi du\Tổng cung-Đức Thúy.mht vi du\Tổng cung-Kiến Thành.mht vi du\Tổng cung-Hồng Giang.mht
Sản lượng
Sản lượng tự nhiên

Mức
giá
0
Đường tổng cung
ngắn hạn, AS
1
Đường
tổng cung
dài hạn
Đường tổng cầu, AD
1
P
2
A
P
AS
2
3. . . .làm
tăng mức
giá lên
hơn nữa….
4. . . nhưng sản lượng
được giữ ở mức tự nhiên
2. . . .các nhà
làm chính sách có thể
phản ứng bằng cách
mở rộng tổng cầu….
1. Khi tổng cung ngắn hạn
sụt giảm . . .
AD

2
C
P
3
9/5/2010
43
CHÍNH SÁCH TRỌNG CẦU VÀ CHÍNH SÁCH
TRỌNG CUNG

Chính sách trọng cầu: Cho rằng kích thích kinh tế hiệu
quả nhất là từ phía tổng cầu (làm đường AD dịch sang
phải). Chủ yếu sử dụng chính sách tài khóa và tiền tệ.

Chính sách trọng cung: Cho rằng nên kích thích từ phía
cung sẽ hiệu quả hơn (làm đường AS dịch sang phải).
Thường sử dụng các biện pháp:
-
Khuyến khích về thuế đối với tiết kiệm, đầu tư và việc làm
-
Đầu tư vào vốn nhân lực
-
Giảm bớt điều tiết của nhà nước
-
Phát triển cơ sở hạ tầng
9/5/2010
44
CHÍNH SÁCH TRỌNG CẦU VÀ CHÍNH SÁCH TRỌNG CUNG
9/5/2010
45
Cắt giảm thuế nhằm tăng thu nhập

khả dụng của người dân
Cắt giảm thuế nhằm khuyến khích
việc làm và đầu tư
Đón bắt nhu cầu mới,
các công ty tăng sản lượng
Người dân sẽ sử dụng thu nhập
tăng thêm để mua nhiều hàng hóa
và dịch vụ hơn – Tổng cầu tăng
Các công ty đầu tư nhiều hơn,
tiến hành công việc kinh doanh mới. Việc
làm mới được tạo ra, lao động làm việc
hăng hái hơn-Tổng cung tăng
Đầu tư mới và lao động làm việc
hăng hái hơn làm tăng sản lượng
Việc làm tăng, nhà máy mới
mọc lên, nền kinh tế mở rộng
Chính sách trọng cung
Chính sách trọng cầu
9/5/2010
16
TÓM TẮT

Mọi xã hội đều phải trải qua sự biến động trong
ngắn hạn xoay quanh khuynh hướng dài hạn.

Những sự biến động này là bất thường và hầu
như không thể đoán trước được.

Khi suy thoái xảy ra, GDP thực và các biến số
khác như thu nhập, chi tiêu và sản xuất giảm,

thất nghiệp tăng.
9/5/2010
46
TÓM TẮT

Các nhà kinh tế sử dụng mô hình tổng cung
và tổng cầu để phân tích các biến động kinh
tế trong ngắn hạn.

Theo mô hình tổng cung và tổng cầu, tổng
sản lượng mà mức giá điều chỉnh để cân
bằng tổng cung và tổng cầu.
9/5/2010
47
TÓM TẮT

Đường tổng cầu dốc xuống vì 3 lí do: hiệu
ứng tài sản, hiệu ứng lãi suất và hiệu ứng tỉ
giá hối đoái.

Bất kỳ sự thay đổi nào làm thay đổi tiêu dùng,
đầu tư, chi tiêu chính phủ hoặc xuất khẩu
ròng ở mỗi mức giá sẽ làm dịch chuyển
đường tổng cầu
.
9/5/2010
48
9/5/2010
17
TÓM TẮT


Trong dài hạn, đường tổng cung thẳng đứng.

Trong ngắn hạn, đường tổng cung dốc lên.

Có 3 lí thuyết giải thích sự dốc lên của đường
tổng cung: Lí thuyết nhận thức sai lầm, Lí
thuyết tiền lương cứng nhắc và Lí thuyết giá
cả cứng nhắc.
9/5/2010
49
TÓM TẮT

Những biến cố làm thay đổi khả năng sản
xuất của nền kinh tế sẽ làm dịch chuyển
đường tổng cung ngắn hạn.

Cũng vậy, vị trí của đường tổng cung ngắn
hạn phụ thuộc vào mức giá kỳ vọng.

Một nguyên nhân có thể nữa làm biến động
kinh tế là dịch chuyển của đường tổng cầu.
9/5/2010
50
TÓM TẮT

Nguyên nhân thứ hai gây ra biến động kinh tế là
sự dịch chuyển của đường tổng cung.

Đình trệ kèm lạm phát là giai đoạn sản lượng

giảm xuống và giá tăng lên.
9/5/2010
51