dạy học chủ đề tích hợp liên môn oxi không khí

Ngày soạn :08/12/2014
Ngày dạy :

CHỦ ĐỀ : OXI – KHÔNG KHÍ
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC:
1. Kiến thức:
Học sinh biết được các kiến thức sau:
- HS nắm vững được các khái niệm cụ thể về nguyên tố và đơn chất oxi , nguyên tố
hoá học đầu tiên được nghiên cứu trong chương trình hoá học ở trường phổ thông:
+ Trong điều kiện thường về nhiệt độ và áp suất, oxi là chất khí không màu, không
mùi, ít tan trong nước, nặng hơn không khí.
+ Khí oxi là một đơn chất rất hoạt động, dễ dàng tham gia phản ứng hoá học với
nhiều kim loại, phi kim, nhiều hợp chất .Oxi có hoá trị II.
+Ứng dụng của khí o xi cần cho sự hô hấp của người và động vật, cần để đốt nhiên
liệu trong đời sống và sản xuất
- HS biết không khí là hỗn hợp nhiều chất khí, thành phần của không khí theo thể tích
gồm có 78% nitơ, 21% oxi, 1% các khí khác.
Ngoài ra, qua bài học còn tích hợp nội dung bài học với nhiều bộ môn khác như:
* Môn Sinh học
- Nêu được vai trò của thực vật đối với tự nhiên và con người: Điều hoà khí hậu, bảo
vệ đất và nguồn nước, nguồn tài nguyên quý
+ Lớp 6: Chương IX . Vai trò của thực vật
- HS hiểu được : Oxi có khả năng kết hợp với chất hemoglobin trong máu, nhờ thế
nó có thể đi nuôi có thể người và động vật. Oxi oxi hoá các chất trong thực phẩm ở
trong cơ thể tạo năng lượng cho cơ thể hoạt động.
+ Lớp 8: Bài . Máu và môi trường trong cơ thể
Chương VI.Trao đổi chất và năng lượng.
- HS biết được : khí o xi cần cho sự hô hấp của con người, động vật và thực vật.
+ Lớp 6:Bài 23. Cây có hô hấp không ?
+ Lớp 8: Chương 4. Hô hấp.
- HS biết được các chất vận chuyển trong thân.

+ Lớp 6: Bài . Vận chuyển các chất trong thân
* Môn Vật lý
- HS hiểu được: sự nở vì nhiệt của chất rắn
+ Lớp 6: Bài 18.sự nở vì nhiệt của chất rắn
- HS giải thích được các hiện tượng : Sương mù,sự ngưng tụ của chất khí trong không
khí.
+ Lớp 6: Bài 26.Sự bay hơi và sự ngưng tụ
* Môn Công nghệ
- HS hiểu được tại sao chúng ta nên bảo vệ rừng? "rừng là lá phổi xanh của con
người" và có biện pháp để bảo vệ rừng.
+ Lớp 7: Bài. 29. Bảo vệ và khoanh nuôi rừng.
- HS biết cắm hoa tươi lâu.
1
+ Lớp 6: Bài. 13.Cắm hoa trang trí.
* Địa lý
- HS biết oxi là nguyên tố phổ biến nhất chiếm 49.4% khối lượng vỏ trái đất.
2. Kỹ năng cần giáo dục trong b ài :
- HS có kỹ năng làm thí nghiệm, quan sát thí nghiệm, quan sát tranh ,có kỹ năng so
sánh các hiện tượng hoá học.
- Nhận biết được khí o xi, biết cách sử dụng đèn cồn và cách đốt một chất trong oxi.
- Học sinh viết được PTPƯ của oxi với P, S, Fe ,với hợp chất Có kỹ năng nhận biết
trạng thái của chất và đọc tên chất.
- Giải thích được một số hiện tượng trong thực tế
Ngoài ra, qua bài học việc rèn kĩ năng còn tích hợp đối với nhiều bộ môn khác như:
* Môn Sinh học
- Lớp 6: Chương IX . Vai trò của thực vật
Bài 23. Cây có hô hấp không ?
Bài . Vận chuyển các chất trong thân
- Lớp 8: Bài . Máu và môi trường trong cơ thể
Chương VI.Trao đổi chất và năng lượng.

Chương 4. Hô hấp.
* Môn Vật lý
- HS có kỹ năng đốt chất rắn trong ống nghiệm để điều chế khí oxi
+ Lớp 6: Bài 18.sự nở vì nhiệt của chất rắn.
- HS giải thích được các hiện tượng : Sương mù,sự ngưng tụ của chất khí trong không
khí.
+ Lớp 6: Bài 26.Sự bay hơi và sự ngưng tụ
* Môn Công nghệ
- Lớp 6: Bài. 13.Cắm hoa trang trí.
- Lớp 7: Bài. 29. Bảo vệ và khoanh nuôi rừng
3. Giáo dục:
- Có ý thức nghiêm túc, cẩn thận ,trung thực , tư duy sáng tạo ,hứng thú với môn học,
hợp tác trong các hoạt động.
- HS hiểu và có ý thức giữ cho bầu không khí không bị ô nhiễm.
II. PHƯƠNG TIỆN THỰC HIỆN:
1.GV: +Dụng cụ: Bình thuỷ tinh, đèn cồn, muôi sắt, diêm,ống thuỷ tinh hình trụ
+ Hoá chất: 04 lọ khí oxi nguyên chất, Pđỏ , S, Fe
+ Tranh : Ứng dụng của khí o xi.
+ Thông tin tích hợp giáo giục bảo vệ không khí trong lành.
+ Thông tin tích hợp giáo giục theo chủ đề
2. HS: Chuẩn bị trước bài học: Sưu tầm tranh ,ảnh,tư liệu trên sách báo về tình
hình ô nhiễm không khí và các biện pháp phòng tránh.
III. CÁCH THỨC TIẾN HÀNH:
Phương pháp: trực quan, đàm thoại, thuyết trình, hoạt động nhóm, nêu vấn đề…
IV. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC:
2
A. Ổn định tổ chức lớp: Kiểm tra sĩ số 8A 8B
B. Kiểm tra bài cũ: Em hãy cho biết trong quá trình quang hợp, cây xanh nhả
ra khí gì ? ( khí o xi )
C. Bài mới:

Đặt vấn đề : Ở các lớp dưới và ở chương I, II, III các em biết gì về nguyên tố
oxi, về đơn chất phi kim oxi? Các em có nhận xét gì về màu sắc, mùi vị và tính tan
trong nước của khí oxi? Oxi có thể tác dụng với các chất khác được không? Nếu
được thì mạnh hay yếu? Oxi có những ứng dụng gì ? thành phần của không khí gồm
những chất khí nào và làm gì để bảo vệ không khí trong lành tránh ô nhiễm ? Những
kiến thức này tích hợp giáo dục với những môn học nào , chúng ta cùng tìm hiểu chủ
đề "OXI – KHÔNG KHÍ "
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ
NỘI DUNG KIẾN THỨC
CẦN ĐẠT
* Hoạt động 1:
GV: Oxi là nguyên tố phổ biến nhất chiếm
49.4% khối lượng vỏ trái đất.
? Trong tự nhiên oxi có ở đâu.
HS: Trong tự nhiên oxi tồn tại ở 2 dạng:
- Đơn chất: có trong không khí.
- Hợp chất: có trong nước, đường, quặng, đất
đá, cơ thể người, động vật thực vật.
? Hãy cho biết KHHH, CTHH ,NTK, PTK
của oxi.
GV: cho HS q/sát lọ đựng khí oxi và yêu cầu
HS: Nhận xét về trạng thái, màu sắc, mùi vị
oxi.
? So với k/khí, oxi nặng hay nhẹ hơn.
GV: ở 20
o
C 1 lít nước hoà tan được 31 ml
oxi, 700 lít NH
3
? Vậy oxi tan nhiều hay ít

trong nước.
? Vậy oxi có tính chất vật lí gì.
- Tích hợp giáo dục theo chủ đề:
- Giải thích hiện tượng vào những ngày nắng
nóng, nhiệt độ cao cá thường ngoi lên trên mặt
nước?
- HS: thảo luận, hoàn thiện phiếu học tập số 1
? Hãy giải thích tại sao khi càng lên cao thì tỉ lệ
thể tích khí oxi càng giảm, Phi công phải thở
bằng bình khí oxi.
Trả lời: - Khi nhiệt độ càng cao thì chất khí
hoà tan trong nước càng ít > cá thường ngoi
lên trên mặt nước để lấy thêm không khí.
- Vì d
0
2
/kk
=
29
32
nên khí oxi nặng hơn không
khí
Phần I. Oxi
KHHH: O , CTHH : O
2
NTK : 16 , PTK : 32
I. Tính chất vật lý:
Khí oxi là chất khí không màu ,
không mùi,nặng hơn không khí,ít
tan trong nước. Hoá lỏng ở – 183

o
C có màu xanh nhạt.
3
GV: Đặt vấn đề : Oxi có thể tác dụng với các
chất khác được không? Nếu được thì mạnh
hay yếu?
*. Hoạt động 2:
GV: giới thiệu và làm thí nghiệm đốt S trong
oxi.
Đưa muôi sắt chứa S vào ngọn lửa đèn cồn.
? HS: quan sát nhận xét
Đưa S đang cháy vào lọ đựng khí o xi.
? Quan sát nêu hiện tượng và so sánh với hiện
tượng S cháy trong không khí và trong oxi.
GV : Sản phẩm thu được đó là khí lưu huỳnh
đi oxit SO
2
( hay còn gọi là khí sun furơ), và
rất ít lưu huỳnh trio xit(SO
3
) .
? Em hãy viết phương trình của phản ứng và
cho biết trạng thái của các chất.
GV: làm tiếp thí nghiệm đốt P đỏ trong không
khí và trong o xi.
HS: quan sát thí nghiệm và nhận xét.
? So sánh sự cháy của P trong không khí và
trong oxi.
GV: Chất bột đó là P
2

O
5
tan được trong
nước.? Viết phương trình phản ứng.
GV: giải thích hiện tượng " Ma chơi"
( do phốt pho trong xương người đã chết trong
quá trình phân huỷ thể xác thoát ra không khí
rồi tự bốc cháy và đi theo chiều gió)
GV: trình chiếu thí nghiệm đốt dây sắt nhỏ
trong lọ chứa khí oxi:
Đốt dây sắt nhỏ trong lọ chứa khí oxi.
HS: quan sát thí nghiệm và nhận xét.
? Viết phương trình của phản ứng.
? Giải thích hiện tượng đồ dùng bằng sắt để
lâu ngoài không khí hay bị rỉ.
- GV: giới thiệu một số hợp chất: khí metan,
cồn, xăng, dầu, xenlulozo khi cháy trong
không khí tạo ra khí CO
2
.
? Viết phương trình của phản ứng của khí
mêtan , tác dụng với oxi.
- HS: thảo luận, hoàn thiện phiếu học tập số 2
? Em hãy viết PTHH khi đốt cồn C
2
H
6
O
? Em rút ra kết luận gì về đơn chất khí oxi
- Tích hợp bộ môn sinh, vật lý:

? Xã hội ngày càng phát triển theo hướng
II. Tính chất hoá học:
1. Tác dụng với phi kim.
a.Với lưu huỳnh.
- Thí nghiệm: Đốt lưu huỳnh trong
không khí và trong oxi
+ S cháy trong không khí ngọn lửa
nhỏ, xanh nhạt.
+ S cháy trong o xi mãnh liệt hơn,
ngọn lửa màu xanh tạo thành chất
khí không màu có mùi hắc đó là
SO
2

PTTH : S + O
2

→
to
SO
2

b. Tác dụng với P.
P cháy mạnh trong o xi với ngọn
lửa sáng chói tạo khói dày đặc
bám vào thành lọ dưới dạng bột,
đó là đi phốt pho pentaoxit P
2
O
5

PTPƯ : 4P + 5 O
2

→
to
2P
2
O
5
2. Tác dụng với kim loại:
- Thí nghiệm: Đốt dây sắt nhỏ
trong lọ chứa khí oxi.
- Sắt cháy mạnh, sáng chói tạo ra
các hạt nhỏ màu nâu, đó là oxit Sắt
từ (Fe
3
O
4
)
PTHH: 3Fe + 2 O
2

→
to
Fe
3
O
4
3. Tác dụng với hợp chất:
VD: khí metan, cồn khi cháy trong

không khí tạo ra khí CO
2.
PTHH:
CH
4
+ 2 O
2

→
to
CO
2
+ 2H
2
O
(Khí metan)
* KL : sgk- 83
4
CNH-HĐH .Em có nhận xét gì về lượng khí
CO
2
được sinh ra trong quá trình đốt cháy
nhiên liệu và tác hại đến bầu khí quyển.
? Tại sao trước khi xuống giếng sâu người ta
lại thả cành cây có lá xanh với bóng điện thắp
sáng.(Vì d
C0
2
/kk
=

29
44
> khí CO
2
thường
tích tụ trong các hang động và giếng sâu nên
người ta thường thả cành cây có lá xanh với
bóng điện thắp sáng xuống giếng sâu để xẩy
ra sự quang hợp hút khí CO
2
, nhả khí oxi )
? Tại sao chúng ta nên bảo vệ rừng "rừng là lá
phổi xanh của con người".
* Hoạt động 3:
HS: quan sát tranh ứng dụng của oxi, hãy kể
ra những ứng dụng của oxi mà em biết trong
cuộc sống.
- HS quan sát sơ đồ trao đổi khí
? Em hiểu hình vẽ trên như thế nào (nhờ quá
trình quang hợp, thực vật lấy vào khí CO
2
và
nhả ra khí O
2
nên góp phần giữ cân bằng các
khí này trong không khí.
- Tích hợp bộ môn sinh học:
? Tại sao chúng ta không nên đi vào rừng vào
ban đêm và lúc mặt trời chưa mọc.
+ Vai trò sinh học của oxi: oxi có vai trò rất

lớn về mặt sinh học. Nếu không có oxi, những
động vật máu nóng sẽ chết sau vài phút.
Trong quá trình quang hợp, ban ngày thực vật
hấp thụ khí CO
2
thải ra khí O
2
; ban đêm lại
hấp thụ O
2
và thải CO
2
. Động vật sống ở dưới
mặt đất lấy oxi từ không khí nhờ phổi. Động
vật ở dưới nước luôn hấp thụ khí oxi đã tan
trong nước nhờ các khí quản hoặc nhờ trực
tiếp các màng tế bào.
+ Oxi có khả năng kết hợp với chất
hemoglobin trong máu, nhờ thế nó có thể đi
III. Ứng dụng của Oxi:
- Ôxy là một thành phần quan
trọng của không khí, được sản
xuất bởi cây cối trong quá trình
quang hợp .Khí oxi cần thiết để
duy trì sự hô hấp của người - động
vật và cần cho sự đốt nhiên liệu
1.Sự hô hấp
*Khí Oxi rất cần trong việc oxi
hóa các chất dinh dưỡng, cung cấp
năng lượng cho cơ thể. Không có

Oxi, người và động vật không
sốngđược.
*Những phi công (phải bay cao,
nơi thiếu oxi vì không khí quá
loãng), thợ lặn (phải lặn xuống
nước, nơi không có oxi), lính cứu
hoả (phải làm việc ở nơi có nhiều
khí độc, khói bụi) đều phải thở
bằng khí oxi trong các bình đặc
biệt.
2. Sự đốt nhiên liệu
*Các chất đốt trong Oxi có nhiệt
độ cao hơn trong không khí nên
được sử dụng để làm nhiên liệu
cho tên lửa, chế tạo mìn phá đá,
dùng trong đèn xì Oxi-Axetilen để
hàn cắt kim loại.
5
nuôi có thể người và động vật. Oxi oxi hoá
các chất trong thực phẩm ở trong cơ thể tạo
năng lượng cho cơ thể hoạt động.
+ Các nhiên liệu cháy trong khí oxi tạo ra
nhiệt độ cao hơn trong không khí nên oxi
được dùng trong luyện gang thép và được
dùng trong đèn xì oxi - axetilen để hàn hoặc
cắt các tấm kim loại.
* Hoạt động 4:
GV: trình chiếu thí nghiệm thành phần của
không khí.
HS: quan sát nhận xét hiện tượng và rút ra kết

luận.
* Hoạt động 5: Tích hợp giáo dục theo chủ
đề và môn vật lý
HS: trả lời câu hỏi:
- Hãy tìm dẫn chứng trong không khí có chứa
một ít hơi nước.
(Hiện tượng có xuất hiện những giọt nước nhỏ
trên mặt ngoài của thành cốc nước lạnh để
trong không khí và hiện tượng sương mù
chứng tỏ trong không khí có hơi nước)
- Khi quan sát lớp nước trên mặt hố vôi tôi
thấy có màng trắng mỏng do khí CO
2
đã t/d
với nước vôi. Khí CO
2
này ở đâu ra?
(Khí CO
2
tạo thành màng trắng với nước vôi ở
hố tôi vôi, chứng tỏ CO
2
có sẵn trong không
khí).
GV: Các khí khác (CO
2
, hơi nước, khí hiếm
như Ne, Ar, bụi khói ) chiếm 1% trong
không khí.
- Tích hợp bộ môn công nghệ và môn sinh:

? Tại sao sau cơn mưa rào không khí lại mát
mẻ trong lành hơn.( Nước mưa sẽ cuốn trôi
bụi khói và hoà tan nhiều khí độc)
? Tại sao khi cắm hoa người ta cắt gốc và phải
cắm vào lọ ngay.(Tránh cho không khí nút
chặt các loại mạch trong thân )
? Khi cắm bông hoa màu trắng vào lọ chứa
dung dịch có màu xanh, tím, đỏ thì hoa
chuyển màu theo màu đó.(Sự vận chuyển các
chất trong thân)
* Hoạt động 6:
GV: trình chiếu một số hình ảnh minh hoạ.
Phần II. Không khí
*Thành phần của không khí
1. TN: Thành phần của không khí
Kết luận:SGK (trg 96)
2. Ngoài khí Oxi và khí nitơ
không khí còn chứa những chất
gì khác?
- Không khí là hỗn hợp nhiều chất
khí. Thành phần theo thể tích của
không khí là: 78% khí nitơ, 21 %
khí Oxi, 1% là các khí khác (CO
2
,
hơi nước, khí hiếm như Ne, Ar,
bụi khói )
3. Bảo vệ không khí trong lành
tránh ô nhiễm:
6

1%
21%
78%
C¸c khÝ kh¸c
KhÝ Oxi
KhÝ Nit¬
- Tích hợp bảo vệ môi trường:
? Em hãy cho biết các nguyên nhân làm cho
không khí bị ô nhiễm.
?Hậu quả của không khí bị ô nhiễm.
? HS thảo luận, hoàn thiện phiếu học tập số 3
? Phải làm gì để bảo vệ không khí trong lành
- Phải xử lý khí thải của các nhà
máy, các lò đốt, các phương tiện
giao thông
- Bảo vệ không khí trong sạch là
nhiệm vụ của mỗi người, của mỗi
quốc gia trên hành tinh chúng ta.
Bảo vệ rừng, trồng rừng, trồng cây
xanh là những biện pháp tích cực
bảo vệ không khí trong lành.
D. Củng cố:
Câu 1. Giải thích tại sao:
a. Khi nhốt một con dế mèn (hoặc con châu chấu) vào một lọ nhỏ rồi đậy nút
kín, sau một thời gian con vật sẽ chết dù có đủ thức ăn?
b. Người ta phải bơm sục không khí vào các bể nuôi cá cảnh hoặc các chậu, bể
chứa cá sống ở các cửa hàng bán cá?
Trả lời:
a. Con dế mèn (hoặc con châu chấu) sẽ chết vì thiếu khí oxi. Khí oxi duy trì sự
sống.

b. Phải bơm sục không khí vào các bể nuôi cá (vì oxi tan một phần trong
nước) để cung cấp thêm oxi cho cá.
Câu 2.
Hãy dự đoán hiện tượng xảy ra và giải thích hiện tượng đó khi cho một cây
nến đang cháy vào một lọ thuỷ tinh rồi đậy nút kín.
Trả lời:
Khi cho một cây nến đang cháy vào một lọ thuỷ tinh rồi đậy nút kín, ngọn lửa
cây nến sẽ yếu dần rồi tắt. Đó là vì khi nến cháy, lượng oxi trong không khí sẽ bị
giảm dần rồi hết, lúc đó nến sẽ bị tắt.

Câu 3.
Trong giờ học về sự cháy, một em học sinh phát biểu: cây nến cháy và bóng
đèn điện cháy. Phát biểu đó có đ úng không?
Trả lời:
Phát biểu của em học sinh chỉ đúng câu đầu: cây nến cháy vì có phản ứng cháy
của nến với khí oxi, còn bóng đèn sáng lên không phải là phản ứng cháy (vì không có
khí oxi) mà là dây tóc bóng đèn nóng lên thì phát sáng nhờ nguồn điện.
7
8
Là chất khí, không màu, không mùi
Hóa lỏng ở -183
o
C
Nhẹ hơn không khí
Tính chất vật lý
Với S → S0
2
Oxi
Không khí
Tính chất hóa học

Ít tan trong nước
Tác dụng với phi kim
Với P → P
2
O
5
Tác dụng với hợp chất: CH
4
+ 2 O
2

→
to
CO
2
+ 2H
2
O
Bảo vệ không khí trong lành, tránh ô nhiễm
Cần cho sự đốt nhiên liệu
Ứng dụng của Oxi
Hậu quả không khí bị ô nhiễm
.Chúng ta nên làm gì để bảo vệ bầu không khí trong lành
Tác dụng với kim loại: 3Fe + 2 O
2

→
to
Fe
3

O
4
Không khí gồm 78% Ni tơ, 21% Oxi, 1% khí khác
Cần cho sự hô hấp của con người, động vật và thực vật
Nguyên nhân làm cho không khí bị ô nhiễm
Chủ đề
SƠ ĐỒ TƯ DUY
9
E. Hướng dẫn về nhà:
- Tự ôn lại kiến thức trong bài học
- Liên hệ kiến thức đã được học với thực tế.
- Liên hệ kiến thức với các môn học: vật lý, sinh học, địa lý, công nghệ, giáo dục
công dân.
- Bài tập 1, 2, 3,4*,5*(trang 84-sgk); bài 1,2,3*,5(trang 87-sgk); bài 1,7(trang 99-sgk)
(các bài * dành cho HS khá giỏi )
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1
Hãy giải thích tại sao: Khi càng lên cao thì tỉ lệ thể tích khí oxi càng giảm, Phi công
phải thở bằng bình khí oxi?







PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2
Em hãy viết PTHH khi đốt cồn C
2
H
6

O






PHIẾU HỌC TẬP SỐ 3

Chúng ta nên làm gì để bảo vệ bầu không khí trong lành?





10
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HÀ NỘI
PHÒNG GD - ĐT MÊLINH
TRƯỜNG THCS VĂN KHÊ B

HỒ SƠ DỰ THI
DẠY HỌC THEO CHỦ ĐỀ TÍCH HỢP
1. TÊN CHỦ ĐỀ: OXI – KHÔNG KHÍ
2. MÔN HỌC CHÍNH: HÓA HỌC 8
3. CÁC MÔN ĐƯỢC TÍCH HỢP: SINH,
VẬT LÍ, CÔNG NGHỆ, ĐỊA LÍ.

NĂM HỌC 2014 - 2015

11