kế toán xác định và phân tích kết quả hoạt động kinh doanh tại doanh nghiệp tư nhân cơ khí ô tô thái bình

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

HOÀNG ĐÌNH DIỄM PHÚC

KẾ TOÁN XÁC ĐỊNH VÀ PHÂN TÍCH KẾT
QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH TẠI
DOANH NGHIỆP TƯ NHÂN CƠ KHÍ Ô TÔ
THÁI BÌNH

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Ngành Kế Toán
Mã số ngành: 52340301

Cần Thơ, 11/2013

i


TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

HOÀNG ĐÌNH DIỄM PHÚC
MSSV: LT11238

KẾ TOÁN XÁC ĐỊNH VÀ PHÂN TÍCH KẾT
QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH TẠI
DOANH NGHIỆP TƯ NHÂN CƠ KHÍ Ô TÔ
THÁI BÌNH

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

NGÀNH KẾ TOÁN
Mã số ngành: D340301

CÁN BỘ HƯỚNG DẪN
BÙI DIÊN GIÀU

Cần Thơ, 11/2013

ii


LỜI CẢM TẠ
********
Sau thời gian thực tập tại DNTN cơ khí ô tô Thái Bình, em đã có những
điều kiện vận dụng những kiến thức đã học ở nhà trường, để đi vào tìm hiểu,
nghiên cứu và đã có được những kinh nghiệm thực tiễn từ công tác kế toán tại
doanh nghiệp. Đồng thời cũng giúp em mở rộng được tầm hiểu biết về công
tác kế toán xác định và phân tích kết quả kinh doanh nói riêng cũng như các
phần khác nói chung.
Với tấm lòng em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với Ban Giám Hiệu
Trường Đại Học Cần Thơ, đặc biệt là Khoa Kinh Tế - Quản Trị Kinh Doanh
cùng tất cả các Thầy Cô, đã truyền đạt những kiến thức quý báo trong suốt
thời gian học tập tại trường. Và em cũng xin chân thành gởi lời cảm ơn đến tập
thể anh chị em cán bộ, công nhân viên tại DNTN cơ khí ô tô Thái Bình, đã
nhiệt tình giúp đỡ em rất nhiều trong quá trình thực tập, tạo điều kiện cho em
đi sâu vào thực tế, để em có thể hoàn thành luận văn tốt nghiệp này. Vì giới
hạn thời gian và lượng kiến thức thực tế chưa nhiều, luận văn tốt nghiệp chắc
chắn không tránh khỏi những sai lầm, thiếu sót. Kính mong các Thầy, Cô và
Nhà Trường đóng góp ý kiến để đề tài đạt được kết quả tốt hơn.
Em xin chân thành cảm ơn.

Cần Thơ, ngày ….. tháng ….. năm …..
Người thực hiện

Hoàng Đình Diễm Phúc

i


TRANG CAM KẾT
********
Tôi xin cam kết luận văn này được hoàn thành dựa trên các kết quả
nghiên cứu của tôi và các kết quả nghiên cứu này chưa được dùng cho bất cứ
luận văn cùng cấp nào khác.

Cần Thơ, ngày ….. tháng ….. năm …..
Người thực hiện

Hoàng Đình Diễm Phúc

ii


NHẬN XÉT CỦA CƠ QUAN THỰC TẬP
********
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................

..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
Cần Thơ, ngày ….. tháng ….. năm …..
Thủ trưởng đơn vị

iii

NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN
********
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................

..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
Cần Thơ, ngày ….. tháng ….. năm …..

iv


MỤC LỤC
Trang
CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU .............................................................................1
1.1 SỰ CẦN THIẾT CHỌN ĐỀ TÀI ..............................................................1
1.2 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU ......................................................................1
1.2.1 Mục tiêu chung.......................................................................................1
1.2.2 Mục tiêu cụ thể.......................................................................................1
1.3 PHẠM VI NGHIÊN CỨU.........................................................................2
1.3.1 Không gian .............................................................................................2
1.3.2 Thời gian ................................................................................................2
1.3.3 Đối tượng nghiên cứu .............................................................................2
1.4 LƯỢC KHẢO TÀI LIỆU ..........................................................................2
CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
........................................................................................................................4
2.1 PHƯƠNG PHÁP LUẬN ...........................................................................4
2.1.1 Kế toán các khoản doanh thu và chi phí..................................................4
2.1.2 Phân tích kết quả hoạt động kinh doanh................................................19
2.2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU...........................................................23
2.2.1 Phương pháp thu thập số liệu................................................................23
2.2.2 Phương pháp phân tích số liệu ..............................................................23

2.2.3 Phương pháp hách toán kế toán ............................................................24
CHƯƠNG 3: KHÁI QUÁT VỀ DOANH NGHIỆP TƯ NHÂN CƠ KHÍ ÔTÔ
THÁI BÌNH ..................................................................................................25
3.1 LỊCH SỬ HÌNH THÀNH........................................................................25
3.2 CƠ CẤU TỔ CHỨC ...............................................................................25
3.2.1 Tổ chức công tác quản lý tại doanh nghiệp ...........................................25
3.2.2 Tổ chức công tác kế toán ......................................................................26
3.3 NGÀNH NGHỀ KINH DOANH............................................................29
3.4 TỔNG QUAN HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA DOANH NGHIỆP
TỪ NĂM 2011 ĐẾN 6 THÁNG NĂM 2013.................................................29
3.4.1 Kết quả kinh doanh năm 2011 - 2012 ...................................................29
3.4.2 Kết quả kinh doanh 6 tháng năm 2012 đến 6 tháng năm 2013...............30
3.5 THUẬN LỢI, KHÓ KHĂN VÀ PHƯƠNG HƯỚNG PHÁT TRIỂN ......33
3.5.1 Thuận lợi ..............................................................................................33

v


3.5.2 Khó khăn ..............................................................................................33
3.5.3 Phương hướng phát triển ......................................................................33
CHƯƠNG 4: THỰC TRẠNG KẾ TOÁN XÁC ĐỊNH VÀ PHÂN TÍCH KẾT
QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH TẠI DOANH NGHIỆP TƯ NHÂN CƠ
KHÍ ÔTÔ THÁI BÌNH .................................................................................34
4.1 THỰC TRẠNG KẾ TOÁN XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ KINH DOANH CỦA
QUÝ 2 TẠI DOANH NGHIỆP .....................................................................34
4.1.1 Kế toán doanh thu và chi phí ................................................................34
4.1.2 Kế toán xác định kết quả kinh doanh ....................................................38
4.2 PHÂN TÍCH KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH TẠI DOANH
NGHIỆP........................................................................................................39
4.2.1 Tình hình doanh thu..............................................................................39

4.2.2 Tình hình chi phí ..................................................................................51
4.2.3 Phân tích chung về tình hình lợi nhuận .................................................55
4.3 PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH TÀI CHÍNH ..................................................57
4.3.1 Nhóm chỉ tiêu phản ánh khả năng hoạt động.........................................57
4.3.2 Nhóm chỉ tiêu phản ánh khả năng sinh lời ............................................58
CHƯƠNG 5: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG
KINH DOANH TẠI DOANH NGHIỆP TƯ NHÂN CƠ KHÍ ÔTÔ THÁI
BÌNH ............................................................................................................60
5.1 ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ TÌNH HÌNH KẾ TOÁN VÀ HOẠT ĐỘNG
KINH DOANH CỦA DOANH NGHIỆP ......................................................60
5.1.1 Đánh giá ưu điểm .................................................................................60
5.1.2 Đánh giá nhược điểm............................................................................61
5.2 MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC KẾ TOÁN VÀ NÂNG
CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH.........................................61
5.2.1 Hoàn thiện công tác kế toán..................................................................61
5.2.2 Giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh ..............................62
5.2.3 Giải pháp khác......................................................................................62
CHƯƠNG 6: KẾT LUẬN .............................................................................63
TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................................64

vi


DANH MỤC HÌNH
Trang
Hình 2.1 Sơ đồ doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ ..................................6
Hình 2.2 Sơ đồ doanh thu hoạt động tài chính ..................................................8
Hình 2.3 Sơ đồ các khoản giảm trừ doanh thu ..................................................9
Hình 2.4 Sơ đồ thu nhập khác.........................................................................10
Hình 2.5 Sơ đồ giá vốn hàng bán....................................................................12

Hình 2.6 Sơ đồ chi phí tài chính .....................................................................14
Hình 2.7 Sơ đồ chi phí quản lý kinh doanh .....................................................15
Hình 2.8 Sơ đồ chi phí khác ...........................................................................16
Hình 2.9 Sơ đồ chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp........................................17
Hình 2.10 Sơ đồ xác định kết quả kinh doanh.................................................19
Hình 3.1 Sơ đồ cơ cấu tổ chức quản lý của doanh nghiệp ...............................25
Hình 3.2 Sơ đồ cơ cấu bộ máy kế toán............................................................26
Hình 3.3 Sơ đồ hình thức sổ kế toán ...............................................................28

vii


DANH MỤC BẢNG BIỂU
Trang
Bảng 3.1: Kết quả kinh doanh của doanh nghiệp qua 2 năm (2011-2012).......31
Bảng 3.2: Kết quả kinh doanh của doanh nghiệp 6 tháng năm (2012-2013)....32
Bảng 4.1: Doanh thu theo thành phần của công ty giai đoạn 2011 – 2012.......40
Bảng 4.2: Doanh thu theo thành phần của công ty giai đoạn 2012 – 2013.......42
Bảng 4.3 Kết quả kinh doanh theo sản phẩm giai đoạn 2011 – 2012...............44
Bảng 4.4 Doanh thu theo các mặt hàng chủ yếu giai đoạn 2011 – 2012 ..........46
Bảng 4.5 Kết quả kinh doanh theo sản phẩm giai đoạn 6 tháng đầu năm 20122013 ...............................................................................................................48
Bảng 4.6 Doanh thu theo các mặt hàng chủ yếu giai đoạn 6 tháng đầu năm
2012 – 2013 ...................................................................................................50
Bảng 4.7 Tình hình sử dụng chi phí của doanh nghiệp qua 2 năm 2011-2012
.......................................................................................................................53
Bảng 4.8 Tình hình sử dụng chi phí của doanh nghiệp qua 6 tháng năm 20122013 ...............................................................................................................54
Bảng 4.9 Tình hình lợi nhuận giai đoạn 2011 – 2012......................................56
Bảng 4.10 Tình hình lợi nhuận giai đoạn 6 tháng 2012 – 2013 .......................56
Bảng 4. 11 Bảng phân tích các chỉ tiêu khả năng hoạt động giai đoạn 6 tháng
2012-2013 ......................................................................................................58

Bảng 4. 12 Bảng phân tích các chỉ tiêu khả năng sinh lời giai đoạn 6 tháng
2012-2013 ......................................................................................................59

viii


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
DNTN: Doanh nghiệp tư nhân
SDCK: Số dư cuối kỳ
KC: Kết chuyển
QL: Quốc lộ
LVTN: Luận văn tốt nghiệp
ĐBSCL: Đồng bằng sông Cửu Long
TNHH: Trách nhiệm hữu hạn
HĐTC: Hoạt động tài chính
HĐ SXKD: Hoạt động sản xuất kinh doanh
TTĐB: Tiêu thụ đặc biệt
TNDN: Thu nhập doanh nghiệp
GTGT: Giá trị gia tăng
TSCĐ: Tài sản cố định
XĐKQKD: Xác định kết quả kinh doanh
HĐKD: Hoạt động kinh doanh
QLDN: Quản lý doanh nghiệp
VCSH: Vốn chủ sỡ hữu
ĐK: Đầu kỳ
CK: Cuối kỳ

ix

CHƯƠNG 1
GIỚI THIỆU
1.1 SỰ CẦN THIẾT CHỌN ĐỀ TÀI
Việt Nam kể từ khi gia nhập tổ chức thương mại thế giới – thành viên thứ
150 của WTO đã không ngừng nỗ lực vươn lên để bắt kịp với những đổi thay
và phát triển của nền kinh tế thế giới. Điều đó tạo điều kiện cho các doanh
nghiệp phát triển tuy nhiên cũng mang lại không ít những khó khăn. Với sự
cạnh tranh gay gắt của nhiều thành phần kinh tế, để tồn tại lâu dài và phát triển
bền vững, các đơn vị sản xuất kinh doanh phải đảm bảo tự chủ trong hoạt
động sản xuất kinh doanh và hoạt động phải có lợi. Hiện nay xu hướng chung
của các doanh nghiệp là không ngừng nâng cao doanh thu, hạ giá thành sản
phẩm nhưng chất lượng vẫn đảm bảo, từ đó gia tăng lợi nhuận để đảm bảo
việc kinh doanh của doanh nghiệp được ổn định.
Do đó xác định kết quả kinh doanh và phân tích kết quả hoạt động kinh
doanh là quá trình nhận thức và đánh giá toàn bộ tiến trình và kết quả hoạt
động kinh doanh, qua đó ta thấy rõ nguyên nhân, nguồn gốc của các vấn đề
phát sinh, phát hiện và khai thác những tiềm tàng của doanh nghiệp để kịp thời
khắc phục để mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn, đồng thời có những biện pháp
để quản lý. Mặt khác việc xác định kết quả kinh doanh là công cụ cung cấp
thông tin không chỉ cần thiết cho các nhà quản trị để điều hành hoạt động sản
xuất kinh doanh mà còn cần thiết cho các đối tượng sử dụng bên ngoài doanh
nghiệp để có quyết định đúng đắn trong việc hợp tác đầu tư. Nhờ có những
thông tin kế toán cung cấp các nhà quản lý doanh nghiệp biết được kết quả
kinh doanh trong kỳ như thế nào để từ đó làm cơ sở vạch ra chiến lược kinh
doanh phù hợp nhằm thúc đẩy hoạt động sản xuất kinh doanh, nâng cao sức
cạnh tranh của doanh nghiệp trên thị trường.
Nhận thức được ý nghĩa quan trọng của vấn đề nêu trên, em quyết định
chọn đề tài “Kế toán xác định và phân tích kết quả hoạt động kinh doanh tại
DNTN cơ khí ô tô Thái Bình” để làm đề tài nghiên cứu.
1.2 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU

1.2.1 Mục tiêu chung
Mục tiêu chung của đề tài này là tìm hiểu công tác kế toán kết quả kinh
doanh tại DNTN cơ khí ô tô Thái Bình. Trên cơ sở đó đánh giá kết quả hoạt
động kinh doanh của doanh nghiệp, qua đó biết được các nhân tố ảnh hưởng
đến kết quả hoạt động, đề ra phương hướng và biện pháp nhằm nâng cao hiệu
quả hoạt động kinh doanh cho doanh nghiệp.
1.2.2 Mục tiêu cụ thể
- Đánh giá tình hình công tác kế toán xác định kết quả kinh tại doanh
nghiệp trong quý 2 năm 2013.
- Phân tích kết quả hoạt động kinh doanh tại DNTN cơ khí ô tô Thái
Bình.
1


- Đề ra các giải pháp nhằm cải thiện những mặt yếu, những mặt còn hạn
chế góp phần làm cho tình hình kinh doanh của doanh nghiệp ngày càng phát
triển ổn định hơn.
1.3 PHẠM VI NGHIÊN CỨU
1.3.1 Không gian
Đề tài được nghiên cứu tại DNTN cơ khí ôtô Thái Bình tọa lạc tại QL
91B, đường Nguyễn Văn Linh, khu vực 4, phường Long Hòa, quận Bình
Thủy, TP. Cần Thơ.
1.3.2 Thời gian
- Số liệu được thu thập trong ba năm từ năm 2011 đến 6 tháng đầu năm
2013.
- Luận văn được thực hiện từ ngày 12/8/2013 đến ngày 12/12/2012.
1.3.3 Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài “ Kế toán xác định và phân tích kết quả
hoạt động kinh doanh” là: Sổ cái, sổ chi tiết về doanh thu, chi phí trong quý 2
năm 2013. Ngoài ra còn có bảng báo kết quả hoạt động kinh doanh của 2 năm

từ năm 2011 đến 2012 và 6 tháng đầu năm của năm 2013.
1.4 LƯỢC KHẢO TÀI LIỆU
Hồ Khánh Toàn (2006) nghiên cứu đề tài “Phân tích hoạt động kinh
doanh tại Công ty cổ phần đầu tư và thương mại DIC INTRACO”. LVTN đại
học, Đại học Cần Thơ. Tác giả thu thập số liệu thứ cấp tại phòng kế toán của
công ty. Bên cạnh đó, tác giả sử dụng phương pháp so sánh liên hoàn để phân
tích kết quả kinh doanh của công ty trong giai đoạn 2003 – 2005. Kết quả
nghiên cứu cho thấy, chi phí quản lý doanh nghiệp tăng với tốc độ cao 22,84%
trong khi đó tốc độ tăng của doanh thu lại giảm 12,19%, điều này ảnh hưởng
nhiều đến kết quả hoạt động kinh doanh, từ đó tác giả đã đề ra những giải
pháp là công ty nên lập một kế hoạch phân bổ chi phí cụ thể với một tỷ lệ phù
hợp được tính toán dựa trên chức năng hoạt động của các phòng ban ở mổi
thời kỳ hoạt động. Khi đó các phòng ban sẽ tự quản lý nguồn ngân sách được
cung cấp cho hoạt động của bộ phận mình nằm trong chỉ tiêu được phân bổ.
Như vậy, sẽ làm cho các phòng ban có ý thức, trách nhiệm và có biện pháp
kiểm soát chặt chẻ hơn về chi phí cho hoạt động của phòng mình có hiệu quả
hơn.
Trần Thị Hằng (2007) nghiên cứu đề tài “Phân tích kế quả hoạt động
kinh doanh tại Ngân hàng phát triển nhà Đồng Bằng Sông Cửu Long - chi
nhánh Cà Mau”. LVTN đại học, Đại học Cần Thơ. Tác giả thu thập số liệu
thứ cấp từ các báo cáo tài chính của phòng Kế toán - ngân quỹ tại Ngân hàng
phát triển nhà ĐBSCL – Chi nhánh Cà Mau. Bên cạnh đó, tác giả sử dụng
phương pháp phân tích so sánh số tương đối, so sánh số tuyệt đối để thấy được
sự biến động và tốc độ phát triển của vấn đề so với kỳ gốc. Đồng thời bằng
phương pháp thống kê mô tả, dùng biểu đồ biểu bảng cho thấy được sự thay
đổi của các số liệu cần phân tích. Kết quả nghiên cứu cho thấy, kết quả hoạt
2


động kinh doanh của Ngân hàng ngày càng cao, lợi nhuận đem lại năm sau

cao hơn năm trước, đưa Ngân hàng phát triển nhà ĐBSCL – Chi nhánh Cà
Mau trở thành Ngân hàng đóng vai trò chủ đạo trong việc phát triển cơ sở hạ
tầng của địa phương. Tuy nhiên còn một số hạn chế như vấn đề thu nợ gặp
nhiều khó khăn là do cán bộ tín dụng chưa thực hiện tốt công tác kiểm tra
trước khi cho vay đối với các khoản vay mới nên không đảm bảo được tính
hiệu quả của dự án và do một số cán bộ tín dụng chưa kiên quyết trong vấn đề
thu nợ. Ngân hàng cần cải thiện xếp loại khách hàng để có định hướng đầu tư
phù hợp, thực hiện tốt quy trình kiểm tra, kiểm soát món vay, định kỳ phân
tích tình hình hoạt động kinh doanh và tài chính của các khách hàng vay vốn
thực hiện các dự án lớn, nhất là đối với các dự án trung và dài hạn để đảm bảo
khả năng thanh toán nợ cho Ngân hàng.
Nguyễn Thị Cúc (2011) nghiên cứu đề tài “Kế toán xác định kết quả kinh
doanh tại Công ty TNHH Đầu tư xây dựng Thiên Phước – Tiền Giang”.
LVTN đại học, Đại học Cửu Long. Tác giả thu thập số liệu thứ cấp từ phòng
kế toán của công ty. Kết quả nghiên cứu cho thấy, Các khoản chi phí phát sinh
trong quá trình thu mua hàng hoá được kế toán phản ánh chung vào TK 642 –
Chi phí quản lý doanh nghiệp. Điều này sẽ làm cho giá hàng hóa nhập kho
không được ghi nhận đúng. Ngoài ra nguyên vật liệu đầu vào có những hao
hụt nhưng doanh nghiệp không ghi nhận, hàng hóa bán ra có thể biến động về
giá cả nhưng công ty không lập dự phòng. Từ đó tác giả đề ra một số giải pháp
giúp công ty hoàn thiện là: Trong quá trình thu mua hàng hoá, các chi phí phát
sinh nên được hạch toán vào TK 1562, chứ không nên hạch toán chung vào
chi phí quản lý kinh doanh, và công ty nên lập dự phòng cho các hàng hóa có
biến động về giá.

3


CHƯƠNG 2
PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

2.1 PHƯƠNG PHÁP LUẬN
2.1.1 Kế toán các khoản doanh thu và chi phí
2.1.1.1 Kế toán các khoản doanh thu

 Kế toán doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ
 Khái niệm
Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ là toàn bộ số tiền thu được,
hoặc sẽ thu được từ các giao dịch và nghiệp vụ phát sinh doanh thu như bán
sản phẩm, hàng hoá, cung cấp dịch vụ cho khách hàng bao gồm cả các khoản
phụ thu và phí thu thêm ngoài giá bán (nếu có). Theo Trần Thị Thúy Hồng
(2012, trang 64). Giáo trình Quản trị tài chính. Trường Đại Học Cần Thơ.

 Phương pháp xác định
Doanh thu bán
hàng và cung
cấp dịch vụ

Số lượng sản
phẩm hàng hóa
=
hay dịch vụ tiêu
thụ trong kỳ

Số lượng sản
phẩm hàng hóa
hay dịch vụ tiêu
thụ trong kỳ

Số lượng sản
phẩm hàng

=
hóa tồn kho
đầu kỳ

Đơn
x
giá

+

Số lượng sản
phẩm hàng
+
hóa sản xuất
trong kỳ

Các khoản phụ
thu và phí thu
ngoài giá bán

(2.1)

Số lượng
sản phẩm
– hàng hóa
tồn kho
cuối kỳ

(2.2)

 Điều kiện ghi nhận doanh thu
Doanh thu bán hàng được ghi nhận khi đồng thời thoả mãn cả 5 điều kiện
sau:
1. Doanh nghiệp đã chuyển giao phần lớn rủi ro và lợi ích gắn liền với
quyền sở hữu sản phẩm, hàng hoá cho người mua.
2. Doanh nghiệp không còn nắm giữ quyền quản lý, quyền kiểm soát hàng
hoá.
3. Doanh thu được xác định tương đối chắc chắn.
4. Doanh nghiệp đã thu được hoặc sẽ thu được lợi ích kinh tế từ bán
hàng.
5. Xác định được chi phí liên quan đến bán hàng.

 Tài khoản sử dụng
- TK 511: Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ
+ TK 511 có 4 TK cấp 2
 TK 5111: Doanh thu bán hàng hóa.

4


 TK 5112: Doanh thu bán thành phẩm.
 TK 5113: Doanh thu cung cấp dịch vụ
 TK 5118: Doanh thu khác
 Kết cấu và nội dung phản ánh TK 511
 Bên nợ
+ Số thuế TTĐB, thuế XK phải nộp tính trên doanh thu bán hàng thực tế
của sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ đã cung cấp cho khách hàng và đã xác định
là tiêu thụ trong kỳ kế toán.
+ Số thuế GTGT phải nộp của doanh nghiệp nộp thuế GTGT tính theo
phương pháp trực tiếp.

+ Các khoản giảm trừ doanh thu kết chuyển vào cuối kỳ.
+ Kết chuyển doanh thu thuần, doanh thu kinh doanh bất động sản đầu tư
vào TK 911 “Xác định kết quả kinh doanh”.
 Bên có
+ Tổng doanh thu bán sản phẩm, hàng hoá và cung cấp dịch vụ, doanh
thu kinh doanh bất động sản đầu tư phát sinh trong kỳ của doanh nghiệp thực
hiện trong kỳ kế toán.
+ TK 511 không có số dư cuối kỳ.

 Nguyên tắc hạch toán
- Đối với sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ thuộc đối tượng chịu thuế GTGT
theo phương pháp khấu trừ, doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ là giá bán
chưa có thuế GTGT.
- Đối với sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ không thuộc diện chịu thuế
GTGT, hoặc chịu thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp thì doanh thu bán
hàng và cung cấp dịch vụ là tổng giá thanh toán.
- Đối với sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ thuộc đối tượng chịu thuế TTĐB,
hoặc thuế XK thì doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ là tổng giá thanh
toán (bao gồm cả thuế TTĐB hoặc thuế XK).
- Những sản phẩm, hàng hoá được xác định là tiêu thụ nhưng vì lý do về
chất lượng, về quy cách kỹ thuật…người mua từ chối thanh toán, gửi trả lại
người bán hoặc yêu cầu giảm giá và được doanh nghiệp chấp nhận; hoặc
người mua hàng với khối lượng lớn được chiết khấu thương mại thì các khoản
giảm trừ doanh thu bán hàng này được theo dõi riêng biệt trên các tài khoản
như: TK 521 “các khoản giảm trừ doanh thu”.
- Trường hợp doanh nghiệp có doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ
bằng ngoại tệ thì phải quy đổi ngoại tệ ra đồng Việt Nam hoặc đơn vị tiền tệ
chính thức sử dụng trong kế toán theo tỷ giá giao dịch thực tế phát sinh hoặc
tỷ giao dịch bình quân trên thị trường ngoại tệ liên ngân hàng do Ngân hàng
Nhà nước Việt Nam công bố tại thời điểm phát sinh nghiệp vụ kinh tế.

5


 Sơ đồ kế toán
TK 911

TK 511
Cuối kỳ KC

TK 111, 112, 131
Doanh thu

Tổng hợp giá

TK 521
Chiếc khấu TM,

giảm
doanh thu thuần phát sinh

thanh toán

giá hàng bán,
hàng bán bị trả lại

TK 33311

TK33311

Thuế GTGT

Thuế GTGT

Cuối kỳ kết chuyển chiếc khấu thương mại, giảm giá hàng bán, hàng bị trả lại

Hình 2.1 Sơ đồ doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ

 Kế toán doanh thu hoạt động tài chính
 Khái niệm
Doanh thu hoạt động tài chính là doanh thu tiền lãi, tiền bản quyền, cổ
tức, lợi nhuận được chia và doanh thu hoạt động tài chính khác của doanh
nghiệp. Theo Trần Thị Thúy Hồng (2012, trang 64). Giáo trình Quản trị tài
chính. Trường Đại Học Cần Thơ.
Doanh thu hoạt động tài chính gồm:
- Tiền lãi: Lãi cho vay, lãi tiền gửi Ngân hàng, lãi bán hàng trả chậm, trả
góp, lãi đầu tư trái phiếu, tín phiếu, chiết khấu thanh toán được hưởng do mua
hàng hoá, dịch vụ,...
- Cổ tức, lợi nhuận được chia.
- Thu nhập về hoạt động đầu tư mua, bán chứng khoán ngắn hạn, dài hạn.
- Thu nhập về các hoạt động đầu tư khác.
- Lãi tỷ giá hối đoái.
- Chênh lệch lãi do bán ngoại tệ.
- Chênh lệch lãi chuyển nhượng vốn.
- Các khoản doanh thu hoạt động tài chính khác.

6


 Tài khoản sử dụng

- TK 515 Doanh thu thu hoạt động tài chính (Không có tài khoản cấp 2).
 Kết cấu TK 515
 Bên nợ
Số thuế GTGT phải nộp tính theo phương pháp trực tiếp (nếu có).
Kết chuyển doanh thu hoạt động tài chính sang TK 911- Xác định kết quả
kinh doanh.
 Bên có
Lãi tiền gửi, lãi tiền cho vay, lãi trái phiếu, cổ tức được chia.
Lãi do buôn bán ngoại tệ, chiếc khấu thanh toán khi mua hàng.
Lãi tỷ giá hối đoái do đánh giá lại cuối năm tài chính các khoản mục tiền
tệ có gốc ngoại tệ của hoạt động kinh doanh...
- TK 515 không có số dư cuối kỳ.

 Nguyên tắc hạch toán
Doanh thu hoạt động tài chính được phản ánh trên tài khoản 515 bao gồm
các khoản doanh thu tiền lãi, tiền bản quyền, cổ tức, lợi nhuận được chia và
doanh thu hoạt động tài chính khác được coi là thực hiện trong kỳ, không phân
biệt các khoản doanh thu đó thực tế đã thu được tiền hay sẽ thu được tiền.
Đối với các khoản doanh thu từ hoạt động mua, bán chứng khoán, doanh
thu được ghi nhận là số chênh lệch giữa giá bán lớn hơn giá gốc, số lãi về trái
phiếu, tín phiếu hoặc cổ phiếu.
Đối với khoản doanh thu từ hoạt động mua, bán ngoại tệ, doanh thu
được ghi nhận là số chênh lệch lãi giữa giá ngoại tệ bán ra và giá ngoại tệ mua
vào.
Đối với khoản tiền lãi đầu tư nhận được từ khoản đầu tư cổ phiếu, trái
phiếu thì chỉ có phần tiền lãi của các kỳ mà doanh nghiệp mua lại khoản đầu
tư này mới được ghi nhận là doanh thu phát sinh trong kỳ, còn khoản lãi đầu
tư nhận được từ các khoản lãi đầu tư dồn tích trước khi doanh nghiệp mua lại
khoản đầu tư đó thì ghi giảm giá gốc khoản đầu tư trái phiếu, cổ phiếu đó.

7


 Sơ đồ kế toán
TK 911

TK 515

Kết chuyển doanh thu
HĐTC

TK 111,112,138

Nhận lãi Cổ Phiếu, Trái Phiếu
Thu lãi tiền gửi, tiền cho vay
TK 331
Chiết khấu thanh toán
được hưởng
TK 413
Kết chuyển lãi tỷ giá hối đoái do
đánh giá SDCK do HĐ SXKD
TK 1112, 1122

TK 1111, 1121

Lãi bán ngoại tệ

Hình 2.2 Sơ đồ doanh thu hoạt động tài chính

 Kế toán các khoản giảm trừ doanh thu

 Khái niệm
Các khoản giảm trừ doanh thu bao gồm chiết khấu thương mại, giảm giá
hàng bán, hàng bán bị trả lại, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế xuất khẩu và thuế
GTGT theo phương pháp trực tiếp phải nộp. Theo Trần Thị Thúy Hồng (2012,
trang 65). Giáo trình Quản trị tài chính. Trường Đại Học Cần Thơ.
- Chiết khấu thương mại là khoản doanh nghiệp bán giảm giá niêm yết
cho khách hàng mua hàng với khối lượng lớn.
- Giảm giá hàng bán là khoản giảm trừ cho người mua do hàng hóa kém
phẩm chất, sai quy cách hoặc lạc hậu thị hiếu.
- Hàng bán bị trả lại là giá trị khối lượng hàng bán đã xác định là tiêu thụ
bị khách hàng trả lại và từ chối thanh toán.

 Tài khoản sử dụng
- TK 521: Các khoản giảm trừ doanh thu
+ TK 521 có 3 TK cấp 2

8


TK 5211: Chiết khấu thương mại
TK 5212: Hàng bán bị trả lại
TK 5213: Giảm giá hàng bán
 Kết cấu TK 521
 Bên nợ
- Số chiết khấu thương mại đã chấp nhận thanh toán cho khách hàng.
- Các khoản giảm giá cho người mua.
- Giá trị hàng bị trả lại.
 Bên có
- Kết chuyển sang TK 911- xác định kết quả kinh doanh.
- TK 521 không có số dư cuối kỳ.

 Sơ đồ kế toán
TK 111, 112, 131

TK 521

Chiết khấu TM, giảm giá hàng
bán , hàng bị trả lại phát sinh

TK511

Cuối kỳ kết chuyển các
khoản giảm trừ doanh thu

TK 33311
Thuế GTGT

Hình 2.3 Sơ đồ các khoản giảm trừ doanh thu

 Kế toán thu nhập khác
 Khái niệm
Là khoản thu góp phần tăng vốn chủ sở hữu từ hoạt động ngoài các hoạt
động tạo ra doanh thu. Theo Trần Thị Thúy Hồng (2012, trang 64). Giáo trình
Quản trị tài chính. Trường Đại Học Cần Thơ.
Thu nhập khác gồm:
+ Thu từ thanh lý TSCĐ, nhượng bán TSCĐ, thu tiền bảo hiểm được bồi
thương.
+ Thu tiền phạt khách hàng do vi phạm hợp đồng.
+ Thu được các khoản nợ phải thu đã xóa nợ tính vào chi phí trả trước.
+ Khoản nợ phải trả nay mất chủ được ghi tăng thu nhập, các khoản thu

khác.

9


 Tài khoản sử dụng
- TK sử dụng: TK 711 – Thu nhập khác
 Kết cấu TK 711
 Bên nợ
- Thuế GTGT phải nộp theo phương pháp trực tiếp (nếu có).
- Kết chuyển thu nhập khác xác định kết quả kinh doanh.
 Bên có
- Thu từ nhượng bán, thanh lý TSCĐ, tiền phạt khách hàng vi phạm hợp
đồng kinh tế.
- Thu được khoản thu khó đòi đã xóa nợ (đồng thời ghi Có TK 004).
- Nhận tài trợ, biếu tặng vật tư, hàng hóa, TSCĐ
- Hoàn nhập dự phòng chi phí bảo hành công trình xây lắp không sử
dụng.
- TK 711 không có số dư cuối kỳ.

 Sơ đồ kế toán
TK 911

TK 711

TK 111, 112

Thu phạt KH vi phạm HĐKT
Thu từ thanh lý, nhượng bán TSCĐ
Kết chuyển thu nhập

khác vào TK 911
TK 331, 338
Tiền phạt tính trừ vào khoản nhận
ký quỹ, ký cược ngắn hạn, dài hạn

TK 333
Thuế GTGT phải nộp
theo phương pháp trực
(nếu có)

TK 152, 156, 211
Nhận tài trợ, biếu tặng vật tư, hàng
hóa, TSCĐ

Hình 2.4 Sơ đồ thu nhập khác

10


2.1.1.2 Kế toán các khoản chi phí

 Kế toán giá vốn hàng bán
 Khái niệm
Giá vốn hàng bán là giá thực tế xuất kho của số sản phẩm (hoặc gồm cả
chi phí mua hàng phân bổ cho hàng hóa bán ra trong kỳ đối với doanh nghiệp
thương mại), hoặc là giá thành thực tế lao vụ, dịch vụ hoàn thành và đã được
xác định là tiêu thụ và các khoản khác được tính vào giá vốn để xác định kết
quả kinh doanh trong kỳ. Theo Trần Quốc Dũng (2009, trang 130). Bài giảng
Kế toán tài chính. Trường Đại Học Cần Thơ.
Phương pháp xác định giá vốn hàng bán thông thường có bốn phương

pháp và đồng thời phụ thuộc vào từng loại hình doanh nghiệp cụ thể.
- Phương pháp tính theo giá đích danh
- Phương pháp bình quân gia quyền
- Phương pháp nhập trước xuất trước ( FIFO )
- Phương pháp nhập sau xuất trước ( LIFO

 Tài khoản sử dụng
- TK 632 - Giá vốn hàng bán
 Kết cấu TK 632
 Bên nợ
- Đầu kỳ, kết chuyển trị giá vốn của thành phẩm tồn kho đầu kỳ.
- Đầu kỳ, kết chuyển trị giá vốn của thành phẩm đã gửi bán chưa xác
định là tiêu thụ đầu kỳ.
- Cuối kỳ, xác định và kết chuyển trị giá vốn của hàng hóa đã xuất bán
được xác định là tiêu thụ.
 Bên có
- Cuối kỳ, kết chuyển trị giá vốn của thành phẩm tồn kho cuối kỳ.
- Cuối kỳ, kết chuyển trị giá vốn của thành phẩm đã gửi bán nhưng chưa
xác định là tiêu thụ trong kỳ.
- Cuối kỳ, kết chuyển giá vốn hàng bán thành phẩm, hàng hóa, dịch vụ.
- TK 632 không có số dư cuối kỳ.

11


 Sơ đồ kế toán
TK155, 157

TK 632

TK 155, 157

Đầu kỳ KC giá vốn của TP tồn
kho đầu kỳ và
Cuối kỳ KC giá vốn của TP
giá vốn hàng gửi bán đầu kỳ
tồn cuối kỳ và giá vồn TP,
dịch vụ gửi đi bán
TK 631

TK 911

Giá thành của thành phẩm nhập
kho và dịch vụ hoàn thành

Kết chuyển giá vốn hàng
bán

TK 1593
Hoàn nhập dự phòng
giảm giá hàng tuần kho

Trích lập dự phòng giảm giá hàng tồn kho
Hình 2.5 Sơ đồ giá vốn hàng bán

 Kế toán chi phí hoạt động tài chính
 Khái niệm
Là các khoản chi phí doanh nghiệp đã chi trong kỳ nhằm phục vụ cho
hoạt động tài chính của doanh nghiệp bao gồm: Các khoản chi phí hoặc các
khoản lỗ liên quan đến hoạt động đầu tư tài chính; chi phí cho vay và đi vay

vốn; chi phí góp vốn liên doanh; lỗ chuyển nhượng chứng khoán ngắn hạn; chi
phí giao dịch bán chứng khoán; đầu tư khác, khoản lỗ về chênh lệch tỷ giá
ngoại tệ và bán ngoại tệ. Theo Trần Quốc Dũng (2009, trang 135). Bài giảng
Kế toán tài chính. Trường Đại Học Cần Thơ.

 Tài khoản sử dụng
- TK 635 - Chi phí tài chính
 Kết cấu TK 635
 Bên nợ
- Các khoản lỗ do thanh lý các khoản đầu tư ngắn hạn.
- Các khoản lỗ về chênh lệch tỷ giá ngoại tệ phát sinh thực tế trong kỳ.
- Khoản lỗ phát sinh khi bán ngoại tệ.
- Dự phòng giảm giá đầu tư chứng khoán.

12


- Chi phí đất chuyển nhượng, cho thuê cơ sở hạ tầng được xác định là
tiêu thụ.
 Bên có
- Hoàn nhập dự phòng giảm giá đầu tư chứng khoán.
- Kết chuyển toàn bộ chi phí hoạt động tài chính và các khoản lỗ phát
sinh trong kỳ sang TK 911 để XĐKQKD.
- Tài khoản 635 không có số dư cuối kỳ.

 Nguyên tắc hạch toán
- Đối với các khoản đầu tư vào công ty cổ phần niêm yết trên thị trường
chứng khoán ghi sổ căn cứ vào tiền thực trả khi mua cổ phiếu.
- Đối với các khoản đầu tư vào công ty cổ phần chưa niêm yết trên thị
trường chứng khoán ghi sổ căn cứ vào giấy xác nhận sở hữu cổ phiếu và giấy

thu tiền bán cổ phiếu.
- Đối với các khoản đầu tư vào các loại hình doanh nghiệp khác ghi sổ
căn cứ biên bản góp vốn, chia lãi (hoặc lỗ) do các bên thỏa thuận hoặc các
chứng từ mua bán khoản đầu tư đó.
- Chỉ ghi nhận khoản lợi nhuận được chia khi có thông báo chính thức
của Hội Đồng Quản Trị công ty liên kết.

13


 Sơ đồ kế toán
TK 111, 112, 335, 242

TK635

Lãi tiền vay,phân bổ lãi mua
hàng trả chậm, trả góp

TK 129, 229

Hoàn nhập chênh lệch
dự phòng giảm giá đầu tư
ngắn hạn, dài hạn

TK 121,128,221
Lỗ về bán các khoản đầu tư
TK 911
TK 413
Kết chuyển lổ do đánh giá lại
các khoản mục vào cuối

TK 111, 112, 131

KC chi phí tài chính

Chiết khấu thanh toán
cho người mua
TK 129, 229
Lập dự phòng giảm giá đầu tư
ngắn hạn, dài hạn

Hình 2.6 Sơ đồ chi phí tài chính

 Kế toán chi phí quản lý kinh doanh
 Khái niệm
- Chi phí quản lý kinh doanh là toàn bộ chi phí liên quan đến hoạt động
quản lý kinh doanh, chi phí phát sinh trong quà trình tiêu thụ sản phẩm, hàng
hoá, dịch vụ quản lý hành chính và quản lý điều hành chung toàn bộ doanh
nghiệp. Theo Trần Quốc Dũng (2009, trang 130 - 131). Bài giảng Kế toán tài
chính. Trường Đại Học Cần Thơ.
- Chi phí quản lý kinh doanh gồm: tiền lương phải trả cho nhân viên bán
hàng, nhân viên quản lý, bảo quản sản phẩm hàng hoá vận chuyển hàng hoá đi
tiêu thụ, các khoản trích theo lương, chi phí vật liệu quản lý, chi phí đồ dùng
văn phòng, chi phí khấu hao TSCĐ, thuế, phí và lệ phí, chi phí dự phòng, chi
phí dịch vụ mua ngoài, chi phí bằng tiền khác …

 Tài khoản sử dụng
- TK 642 – Chi phí kinh doanh
- TK 642 có 2 tài khoản cấp 2
+ TK 6421 Chi phí bán hàng

14