thực trạng mua chịu vật tư nông nghiệp của các nông hộ huyện cờ đỏ, thành phố cần thơ

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA KINH TẾ - QUẢN TRỊ KINH DOANH

LÊ DUY THANH

THỰC TRẠNG MUA CHỊU VẬT TƯ
NÔNG NGHIỆP CỦA CÁC NÔNG HỘ
HUYỆN CỜ ĐỎ, THÀNH PHỐ CẦN THƠ

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Ngành: Tài chính – Ngân hàng
Mã số ngành: 52340201

CẦN THƠ – 12/2013


TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA KINH TẾ - QUẢN TRỊ KINH DOANH

LÊ DUY THANH
MSSV: 4104630

THỰC TRẠNG MUA CHỊU VẬT TƯ
NÔNG NGHIỆP CỦA CÁC NÔNG HỘ
HUYỆN CỜ ĐỎ, THÀNH PHỐ CẦN THƠ
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Ngành: Tài chính – Ngân hàng
Mã số ngành: 52340201

CÁN BỘ HƯỚNG DẪN
PGS.TS LÊ KHƯƠNG NINH

CẦN THƠ – 12/2013

ii


LỜI CAM ĐOAN
Tôi cam đoan rằng đề tài này là do chính tôi thực hiện. Các số liệu thu
thập và kết quả phân tích trong đề tài là trung thực, đề tài không trùng với bất
cứ đề tài nghiên cứu khoa học nào.

Cần Thơ, ngày 30 tháng 11 năm 2013
Sinh viên thực hiện

Lê D uy Thanh

iii


LỜI CẢM TẠ
Đầu tiên, em xin chân thành cảm ơn thầy Lê Khương Ninh, Thầy đã tin
tưởng và tạo điều kiện để em hoàn thành bài nghiên cứu với đề tài khá mới mẻ
này. Trong suốt thời gian qua dưới sự chỉ dẫn nhiệt tình của thầy mà bài luận
văn em đã hoàn thành tốt. Em chân thành cảm ơn Thầy.
Em xin cảm ơn thầy cô Khoa Kinh tế và Quản trị kinh doanh những
người đã truyền đạt cho em nhưng kiến thức và kinh nghiệm quý báu để em có
thể hoàn thành tốt bài luận văn và có được những hành trang vững chắc trong
tương lai.
Đặc biệt, xin chân thành cảm ơn các cô chú, anh chị ở địa bàn huyện Cờ
Đỏ thành phố Cần Thơ đã trao đổi nhiệt tình và cung cấp thông tin cần thiết để

thuận tiện cho con trong việc lấy số liệu làm luận văn. Và cảm ơn cô, chú
trong phòng thống kê của huyện Cờ Đỏ đã cung cấp số liệu liên quan trong đề
tài của em.
Cảm ơn sự quan tâm và giúp đỡ của các anh, chị và bạn bè Khoa Kinh tế
và Quản trị kinh doanh đã hỗ trợ và động viên trong quá trình làm luận văn.
Tuy nhiên, vì kiến thức chuyên môn còn hạn chế và bản thân còn thiếu
kinh nghiệm thực tiễn, nên đề tài không tránh khỏi những thiếu xót. Tôi xin
kính mong nhận được sự góp ý chỉ bảo thêm của Quý Thầy Cô để đề tài này
được hoàn thiện hơn.
Một lần nữa xin gửi đến Quý Thầy Cô, lời cám ơn chân thành và lời chúc
tốt đẹp nhất.
Trân trọng!
Cần Thơ, ngày 30 tháng 11 năm 2013
Sinh viên thực hiện

Lê Duy Thanh

iv


NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN

...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................

Cần Thơ, ngày … tháng … năm 2013
Giáo viên hướng dẫn

Lê Khương Ninh

v


NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN PHẢN BIỆN 1

...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................

Cần Thơ, ngày … tháng … năm 2013
Giáo viên phản biện 1

vi


NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN PHẢN BIỆN 2

...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................

Cần Thơ, ngày … tháng … năm 2013
Giáo viên phản biện 2

vii


MỤC LỤC
Trang
LỜI CAM ĐOAN.................................................................................................. iii
LỜI CẢM TẠ........................................................................................................ iv
DANH MỤC BIỂU BẢNG .....................................................................................x
DANH MỤC HÌNH .............................................................................................. xi
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT............................................................................... xii
CHƯƠNG 1 GIỚI THIỆU .....................................................................................1
1.1 LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI ......................................................................................1
1.2 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU ................................................................................2
1.2.1 Mục tiêu chung .............................................................................................2
1.2.2 Mục tiêu cụ thể..............................................................................................2
1.3 PHẠM VI NGHIÊN CỨU ..................................................................................3
1.3.1 Không gian nghiên cứu .................................................................................3
1.3.2 Thời gian nghiên cứu ....................................................................................3
1.3.3 Đối tượng nghiên cứu....................................................................................3
1.4 KẾT QUẢ MONG ĐỢI ......................................................................................3

CHƯƠNG 2
PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ..........................4
2.1 LƯỢC KHẢO TÀI LIỆU....................................................................................4
2.2 PHƯƠNG PHÁP LUẬN.....................................................................................4
2.2.1 Khái quát về nông hộ ....................................................................................4
2.2.2 Khái quát về tín dụng nông thôn....................................................................6
2.2.3 Vốn trong sản xuất nông thôn........................................................................8
2.2.4 Khái niệm về tín dụng vật tư nông nghiệp .....................................................8
2.2.5 Cơ sở lý thuyết về các yếu tố ảnh hưởng đến lượng tiền được chấp nhận mua
chịu vật tư nông nghiệp..........................................................................................9
2.2.6 Mô hình nghiên cứu ....................................................................................12
2.3 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .....................................................................18
2.3.1 Phương pháp chọn vùng nghiên cứu............................................................18
2.3.2 Phương pháp thu thập số liệu.......................................................................18
2.3.3 Phương pháp phân tích số liệu.....................................................................19
CHƯƠNG 3
KHÁI QUÁT TÌNH HÌNH KINH TẾ - XÃ HỘI HUYỆN CỜ ĐỎ THÀNH PHỐ
CẦN THƠ .............................................................................................................21
3.1 TỔNG QUAN VỀ HUYỆN CỜ ĐỎ THÀNH PHỐ CẦN THƠ. .......................21
3.1.1 Điều khiện tự nhiên .....................................................................................21
3.1.2 Dân số.........................................................................................................24
3.2 TÌNH HÌNH PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI HUYỆN CỜ ĐỎ THÀNH
PHỐ CẦN THƠ......................................................................................................25
3.2.1 Kết quả - thành tựu đạt được .......................................................................25
3.3 Tổng quan về hệ thống tín dụng nông thôn huyện Cờ Đỏ thành phố Cần Thơ....29
3.3.1 Hệ thống tín dụng chính thức ......................................................................29
3.3.2 Hệ thống tín dụng bán chính thức................................................................32
3.3.3 Hệ thống tín dụng phi chính thức.................................................................33
CHƯƠNG 4
PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG MUA BÁN CHỊU VẬT TƯ NÔNG NGHIỆP

CỦA HUYỆN CỜ ĐỎ THÀNH PHỐ CẦN THƠ ...............................................36
4.1 MÔ TẢ KHÁI QUÁT MẪU QUAN SÁT.........................................................36

viii


4.1.1 Tình hình cơ bản của hộ ..............................................................................36
4.1.2 Tình hình tham gia tín dụng của các hộ nông dân ........................................39
4.1.3 Thực trạng mua chịu vật tư nông nghiệp của nông hộ..................................45
4.2 CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN VIỆC MUA CHỊU VẬT TƯ NÔNG
NGHIỆP VÀ SỐ TIỀN ĐƯỢC CHẤP NHẬN MUA CHỊU CỦA NÔNG HỘ
HUYỆN CỜ ĐỎ THÀNH PHỐ CẦN THƠ........................................................... 50
4.2.1 Một số chỉ tiêu chung về các hộ...................................................................50
4.2.2 Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến việc được mua chịu vật tư nông nghiệp
của nông dân huyện Cờ Đỏ Thành Phố Cần Thơ ..................................................51
4.2.3 Phân tích những nhân tố ảnh hưởng đến lượng tiền được mua chịu của nông
hộ huyện Cờ Đỏ Thành phố Cần Thơ...................................................................55
CHƯƠNG 5
GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO SỐ TIỀN CHẤP NHẬN MUA CHỊU VẬT
TƯ NÔNG NGHIỆP CHO NÔNG DÂN .............................................................59
5.1 Có quan hệ pháp lý rõ ràng giữa các bên tham gia mua bán chịu ....................59
5.2 Thu hẹp khoảng cách giữa người nông dân và chủ cửa hàng vật tư nông nghiệp
59
5.3 Hộ nông dân nên tạo uy tín với người bán chịu vật tư nông nghiệp.................60
5.4 Sử dụng vật tư nông nghiệp có hiệu quả .........................................................60
5.5 Thực hiện canh tác nông nghiệp theo quy mô lớn...........................................60
5.6 Một số giải pháp khác .......................................................................................60
5.6.1 Hoạch toán được chi phí trong quá trình canh tác nông nghiệp ....................60
5.6.2 Tạo cầu nối giữa tín dụng chính thức và mua chịu vật tư nông nghiệp .........61
CHƯƠNG 6

KÊT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ...............................................................................62
6.1 KẾT LUẬN .....................................................................................................62
6.2 KIẾN NGHỊ ....................................................................................................63
6.2.1 Đối với cơ quan Nhà nước...........................................................................63
6.2.2 Đối với chính quyền địa phương..................................................................63
6.2.3 Đối với hộ nông dân....................................................................................64
TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................65
A. Tài liệu tiếng Việt ...........................................................................................65
B. Tài liệu tiếng Anh............................................................................................65
PHỤ LỤC ..............................................................................................................66
Phụ lục 1: Các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định mua chịu vật tư nông nghiệp của
nông dân ..............................................................................................................66
Phụ lục 2: Các yếu tố ảnh hưởng đễn lượng tiền mua chịu vật tư nông nghiệp của
nông dân ..............................................................................................................67

ix


DANH MỤC BIỂU BẢNG
Trang
______________________________________________________________
Bảng 2.1 Kỳ vọng về các biến độc lập được sử dụng trong mô hình nghiên cứu
Probit......................................................................................................................15
Bảng 2.2 Kỳ vọng về các biến độc lập được sử dụng trong mô hình nghiên cứu
Tobit:......................................................................................................................18
Bảng 3.1: Thống kê về diện tích đất tự nhiên của huyện Cờ Đỏ...............................23
Bảng 3.2 Đặc điểm dân số huyện cờ Đỏ 2012 .........................................................24
Bảng 3.3 Kết quả hoạt động kinh tế của huyện Cờ Đỏ các ngành qua các năm ........26
Bảng 4.1 Thống kê thông tin nhân khẩu học............................................................36
Bảng 4.2 Nghề nghiệp của chủ hộ ...........................................................................37

Bảng 4.3 Giá trị tài sản và diện tích đất nông nghiệp của hộ....................................37
Bảng 4.5 Các nguồn vay của hộ ..............................................................................40
Bảng 4.6 Tình hình lượng vốn vay, chi phí và lãi suất trung bình năm 2012............41
Bảng 4.7 Nhu cầu khi lựa chọn vay vốn .................................................................43
Bảng 4.8 Những khó khăn hộ gặp phải...................................................................44
Bảng 4.9 Những nguyên nhân nông hộ không tiếp cận được mua chịu vật tư nông
nghiệp.....................................................................................................................46
Bảng 4.10 Hình thức tài sản đảm bảo ......................................................................47
Bảng 4.11 Mục đích sử dụng vật tư nông nghiệp mua chịu của nông dân ................47
Bảng 4.12 Thông tin khi mua chịu vật tư nông nghiệp ............................................48
Bảng 4.13 Những chỉ tiêu về mua chịu vật tư nông nghiệp của nông hộ ..................49
Bảng 4.14 Các tiêu chí cơ bản về nông hộ trong mẫu quan sát ................................50
Bảng 4.15 Kết quả ước lượng bằng mô hình Probit .................................................52
Bảng 4.16 Kết quả ước lượng của mô hình Tobit ....................................................56

x


DANH MỤC HÌNH
Trang
______________________________________________________________
Hình 3.1 Tổng sản lượng lúa huyện Cờ Đỏ từ năm 2010 - 2012 ..............................25
Hình 3.2 Năng suất lúa huyện Cờ Đỏ từ năm 2010 – 2012 ......................................26
Hình 3.3: Hệ thống phân phối vật tư nông nghiệp ...................................................35
Hình 4.1 Cơ cấu hộ tham gia tín dụng .....................................................................39
Hình 4.2 Lượng tiền vay trung bình của hộ năm 2012 .............................................42
Hình 4.3 Lãi suất cho vay trung bình với các nông hộ của các nguồn tín dụng năm
2012 .......................................................................................................................43

xi

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
 NHNo & PTNT : Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn
 NHTM : Ngân hàng thương mại
 NHNN : Ngân hàng nhà nước
 NHCSXH : Ngân hàng Chính sách xã hội
 TD : Tín dụng
 NN : Nhà nước
 QTDND : Quỹ tín dụng nhân dân
 TCTD : Tổ chức tín dụng
 NH : Ngân hàng
 WTO: World Trade Organization – Tổ chức thương mại thế giới

xii


CHƯƠNG 1
GIỚI THIỆU
1.1 LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Nền kinh tế Việt Nam kể từ khi chuyển từ nên kinh tế bao cấp sang nền
kinh tế thị trường và đặc biệt khi gia nhập tổ chức WTO thì đã không ngừng
phát triển mà sự chuyển biến mạnh mẽ nhất đó chính là phát triển nông
nghiệp. Bên cạnh những thuận lợi khi nền kinh tế phát triển đem lại cho nông
nghiệp thì cũng có không ít khó khăn mà các hộ nông dân gặp phải khi phát
triển nông nghiệp như thị trường yêu cầu chất lượng sản phẩm cao, giá cả thất
thường, sâu bệnh mới, … những khó khăn này chủ yếu xảy xa ở các huyện xã.
Nhưng với sự quan tâm của chính phủ đặc biệt nổi bật với chương trình của
Chính phủ đề ra là “Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn
mới” giai đoạn 2010 - 2020 đã phần nào giúp các hộ nông dân có thể tiếp cận

với điều kiện sản xuất tốt nhất góp phần nâng tầm nền kinh tế Việt Nam lên
một tầng cao mới. Một trong những khó khăn mà hộ nông dân thường gặp
trong quá trình sản xuất nông nghiệp của mình là thiếu vốn trong quá trình sản
xuất vì trong quá trình sản xuất của mình các hộ nông dân thường đối mặt với
những khó khăn khách quan mà họ không lường trước được.
Hoạt động nông nghiệp giữ một vai trò quan trọng trong nền kinh tế của
các nước và là nền tảng để phát triển các ngành kunh tế khác. Tuy nhiên nông
hộ của các nước có nền nông nghiệp phải đối mặt với vòng luẩn quẩn của sự
nghèo khổ vì thu nhập thấp, người nông dân không đủ vốn trang bị kỹ thuật
mới buộc phải áp dụng các phương thức canh tác truyền thống và kết quả năng
suất thấp và thu nhập cũng thấp
Huyện Cờ Đỏ là vùng sản xuất nông nghiệp trọng điểm của thành phố
Cần Thơ còn là một huyện có lịch sử phát triển lâu đời có một sản lượng lúa
gạo hàng năm luôn lớn. Ở huyện Cờ Đđỏ đa số người dân đều là nông dân với
bề giày kinh nghiệm trong sản xuất lúa lâu năm. Tuy nhiên, thu nhập bình
quân của huyện Cờ Đỏ năm 2009 chỉ khoảng 11,2 triệu đồng/người/năm thấp
hơn thu nhập của cả nước 13,2 triệu đồng/người/năm. Điều đó chứng tỏ huyện
Cờ Đỏ đa số người dân có cuộc sống khó khăn và chưa tiếp cận được với các
điều kiện phát triển tốt nhất để phát triển nền nông nghiệp vốn là ưu thế của
địa phương.
Để có thể áp dụng được kỹ thuật tiên tiến vào trong sản xuất nông nghiệp
trước hết người nông dân phải có vốn sản xuất. Nhưng việc tiếp cận tín dụng
chính thức để phục vụ cho sản xuất càn gặp nhiều khó khăn do đa số nông dân
không có tài sản để thế chấp. Khi đó cách có thể tiếp cận nguồn vốn nhanh và

1


dễ dàng nhất đến từ tín dụng phi chính thức nhưng lãi suất tương đối cao mà
nông dân sợ không thoát nổi cảnh “lãi mẹ đẻ lãi con” khi vay tín dụng phi

chính thức. Điều đó dẫn đến nông dân sẽ không có vốn để sản xuất tại vì ở
nông thôn đa số người dân có thu nhập thấp và không có tài sản dự phòng.
Trong những điều kiện khó khăn như vậy thì mua thiếu vật tư nông nghiệp mở
ra cơ hội quý báu cho nông dân có thể có vật tư nông nghiệp để phục vụ vào
trong sản xuất.
Mua bán chịu vật tư nông nghiệp phổ biến trong nông dân. Mua bán chịu
giúp cho nông dân có ngay vật tư để sản xuất mà không cần phải tốn chi phí
hay thời gian để tiếp cận nguồn vốn từ các tổ chức tín dụng chính thức hay bán
chính thức. Bên cạnh đó mua thiếu vật tư nông nghiệp có thể giúp người mua
trực tiếp kiểm tra hàng hóa một cách nhanh chóng và giúp người bán có thể
bán một số lượng hang hóa của mình. Với những ưu điểm như thế mua bán
chịu vật tư nông nghiệp ngày càng trở nên quan trọng nhưng có rất ít nghiên
cứu chỉ ra được tầm quan trọng của nó. Nhằm giúp làm sáng tỏ tầm quan trọng
của việc mua bán chịu vật tư nông nghiệp trong sản xuất nông nghiệp nên tôi
đã quyết định chọn đề tài “ Thực trạng mua chịu vật tư nông nghiệp của các
nông hộ ở huyện Cờ Đỏ thành phố Cần Thơ” là rất thiết thực. Đề tài sẽ giúp
tìm hiểu lợi ích của việc mua chịu vật tư nông nghiệp, qua đó đề xuất giải
pháp góp phần hoàn thiện hình thức mua chịu vật tư nông nghiệp đang rất phổ
biến bởi lợi ích của nó đem lại.
1.2 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
1.2.1 Mục tiêu chung
Tác giả tập trung nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến tiếp cận mua
chịu vật tư và lượng tiền được chấp nhận mua chịu vật tư nông nghiệp của các
nông hộ của huyện Cờ Đỏ thành phố Cần Thơ. Từ đó, tác giả đề xuất giải
pháp để nông dân có thể dễ dàng tiếp cận việc mua chịu vật tư nông nghiệp và
tăng số tiền được chấp nhận mua chịu, góp phần tăng năng suất và chất lượng
nông sản cho nông dân.
1.2.2 Mục tiêu cụ thể
Để đạt được mục tiêu trên, đề tài có các mục tiêu cụ thể sau:
- Mục tiêu 1: Phân tích thực trạng mua chịu vật tư nông nghiệp của nông

dân huyện Cờ Đỏ thành phố Cần Thơ từ năm 2011- 2012.
- Mục tiêu 2: Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến quyết định mua chịu
vật tư nông nghiệp của các nông hộ huyện Cờ Đỏ thành phố Cần Thơ.

2


- Mục tiêu 3: Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến số tiền được mua
chịu vật tư nông nghiệp của các nông hộ huyện Cờ Đỏ thành phố Cần Thơ.
- Mục tiêu 4: Đề xuất giải pháp nhằm nâng cao số tiền mua chiu vật tư
nông nghiệp cho các nông dân khi có nhu cầu.
1.3 PHẠM VI NGHIÊN CỨU
1.3.1 Không gian nghiên cứu
Đề tài được thực hiện nghiên cứu trên địa bàn các khu vực bao gồm: xã
Thạnh Phú, xã Đông Thắng, xã Trung Hưng, xã Thới Đông và thị trấn Cờ Đỏ
thuộc huyện Cờ Đỏ thành phố Cần Thơ.
1.3.2 Thời gian nghiên cứu
-

Số liệu sơ cấp trong luận văn được thu thập từ năm 2011 – 2012.

- Số liệu sơ cấp được thu thập qua điều tra phỏng vấn trực tiếp từ 110
nông hộ trong tháng 10 năm 2013.
1.3.3 Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là các nông hộ ở huyện Cờ Đỏ thành
phố Cần Thơ. Nhưng đối tượng nông hộ trong bài nghiên cứu đa số là những
hộ tham gia sản xuất với nghề trồng lúa, hoa màu, chăn nuôi và một số nghề
thuộc nông nghiệp.
1.4

KẾT QUẢ MONG ĐỢI

Kết quả nghiên cứu sẽ mang lại cách nhìn toàn diện về thực trạng mua
chịu vật tư nông nghiệp của nông hộ ở huyện Cờ Đỏ thành phố Cần Thơ, đồng
thời cũng tìm ra các yếu tố có ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng mua chịu vật
tư nông nghiệp của các nông hộ trên địa bàn nghiên cứu. Từ kết quả rút ra
được, đề tài sẽ đưa ra giải pháp phù hợp nhằm giúp cho các hộ nông dân có
thể dễ dàng tham gia vào thị trường mua bán chịu vật tư nông nghiệp và được
chấp nhận mua chịu với số tiền nhiều hơn.

3


CHƯƠNG 2
PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1

LƯỢC KHẢO TÀI LIỆU

Các nghiên cứu về thực trạng mua chịu vật tư nông nghiệp của nông hộ
còn khá mới mẻ và có rất ít nghiên cứu về đề tài này nên tác giả cũng có hạn
chế trong việc lược khảo tài liệu. Trong các đề tài đã nghiên cứu về lĩnh vực
này thì nổi bật là nghiên cứu:
- Lê Khương Ninh và Cao Văn Hơn (2012) đã thực hiện đề tài: “Trường
hợp mua chịu vật tư nông nghiệp của nông hộ An Giang”. Đề tài được thực
hiện dựa trên 599 mẫu được thu thập tại An Giang. Qua mô hình Tobit (hay
còn gọi là mô hình kiểm duyệt) các tác giả đã chỉ ra được số tiền được mua
chịu vật tư nông nghiệp của các nông hộ bị ảnh hưởng bởi 5 biến là thu nhập,
giá trị đất nông nghiệp, khoảng cách, thời gian sống địa phương và thời gian
quen biết được kết luận trong đề tài nghiên cứu.

2.2 PHƯƠNG PHÁP LUẬN
2.2.1 Khái quát về nông hộ
2.2.1.1 Khái niệm nông hộ
Nông hộ được đề cập là những người lao động nông nghiệp, sống bằng
lao động nông nghiệp. Hộ là một đơn vị kinh tế - xã hội tự chủ cùng một lúc
thực hiện nhiều chức năng mà ở các đơn vị kinh tế khác không thể có được.
Hộ là một tế bào của xã hội với sự thống nhất của các thành viên có cùng
huyết tộc, mà mỗi thành viên đều có nghĩa vụ trách nhiệm làm tăng thu nhập,
đảm bảo sự tồn tại. Hộ còn là một đơn vị sản xuất và tiêu dùng, hoạt động sản
xuất trong đề tài này bao gồm cả trồng trọt và chăn nuôi.
Theo Ellis (1993), nông hộ được khái niệm như một hộ gia đình mà các
thành viên trong hộ sẽ dành phần lớn thời gian cho các hoạt động nông nghiệp
cũng như một số hoạt động liên quan đến thị trường các yếu tố đầu vào và đầu
ra. Trong nghiên cứu này những nông hộ được khảo sát bao gồm những nông
hộ có tham gia và không tham gia thị trường mua chịu vật tư nông nghiệp.
Nước ta với đặc trưng nền kinh tế nông nghiệp nên số lượng các nông hộ
là rất đông đặc biệt ở vùng nông thôn thì chiếm tỉ trọng rất lớn so với các hộ
không phải là nông hộ. Ngày nay với tiến bộ của khoa học và kĩ thuật, cơ giới
hóa sản xuất càng nhiều thì số lượng sản phẩm của nông hộ cũng tăng lên
đáng kể đồng thời cũng nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm.

4


2.2.1.2 Phân loại nông hộ
- Theo quy mô gồm có
+ Quy mô trang trại: là hình thức tổ chức sản xuất hàng hoá trong nông
nghiệp, nông thôn, chủ yếu dựa vào hộ gia đình nhằm mở rộng quy mô và
nâng cao hiệu quả sản xuất trong lĩnh vực trồng trọt, chăn nuôi, nuôi trồng
thuỷ sản, trồng rừng, gắn sản xuất với chế biến và tiêu thụ nông, lâm, thủy sản.

Trang trại gia đình là một hình thức tổ chức sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp
được hình thành trên cơ sở kinh tế hộ tự chủ trong cơ chế thị trường mang tính
chất sản xuất hàng hoá rõ rệt. Các trang trại gia đình sản xuất hàng hoá chỉ có
thể được thực hiện khi ruộng đất, tiền vốn, tư liệu sản xuất, ... được tập trung
tới quy mô đủ lớn đồng thời lực lượng lao động không chỉ là các thành viên
của gia đình mà còn thuê mướn thêm lao động.
+ Quy mô cá thể: là do một cá nhân làm chủ, kinh doanh tại một địa điểm
cố định, không thường xuyên thuê lao động, không có con dấu và chịu trách
nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình đối với hoạt động kinh doanh.
+ Quy mô hợp tác xã: là một số hộ gia đình liên kết lại cùng nhau góp
vốn và tài sản để sản xuất. Cùng nhau góp công sức làm việc và trang thiết bị
để sản xuất. Cùng sản xuất một sản phẩm chung và sản xuất cùng thời vụ với
nhau. Phần lớn hợp tác xã thường thực hiện chức năng chính là đầu mối yếu tố
đầu vào của sản xuất và đầu ra của sản phẩm. Các hộ thành viên tự sản xuất
vẫn là chính.
- Theo phương thức sản xuất
+ Nông hộ chuyên sản xuất trồng trọt.
+ Nông hộ chuyên sản xuất chăn nuôi.
+ Nông hộ sản xuất vừa trồng trọt vừa chăn nuôi.
2.2.1.3 Vai trò của nông hộ
Đối với quá trình phát triển kinh tế thì công nghiệp và dịch vụ được ưu
tiên phát triển hàng đầu trong chuyển đổi cơ cấu kinh tế, chiếm tỉ trọng cao
trong cơ cấu kinh tế. Tuy nhiên không ai có thể phủ nhận vai trò của nông
nghiệp và nông hộ. Truyền thống của nước ta phát triển đi lên từ nền sản xuất
truyền thống là nông nghiệp. Vì thế, nông hộ của nước ta có nhiều kinh
nghiệm trong canh tác sản xuất cây lúa nước. Ngày nay cùng với sự phát triển
của kinh tế thì nông hộ ngày càng khẳng định vị trí quan trọng của mình trong
việc sản xuất nhằm bảo đảm an ninh lương thực quốc gia đồng thời xuất khẩu
ra nước ngoài khẳng định vị thế của đất nước trên trường quốc tế.

5


2.2.2 Khái quát về tín dụng nông thôn
2.2.2.1 Khái niệm
Tín dụng là quan hệ kinh tế được biểu hiện dưới hình thái tiền tệ hay hiện
vật, trong đó người đi vay phải trả cả gốc lẫn lãi cho người cho vay sau một
thời gian nhất định.
2.2.2.2 Phân loại
- Theo hình thức
+ Tín dụng chính thức: là hình thức tín dụng hợp pháp, được sự cho phép
của Nhà nước. Các tổ chức tín dụng chính thức hoạt động dưới sự giám sát và
chi phối của ngân hàng nhà nước. Các nghiệp vụ hoạt động phải chịu sự quy
định của Luật ngân hàng như sự quy định khung lãi suất, huy động vốn, cho
vay, … và những dịch vụ mà chỉ có các tổ chức tài chính chính thức mới cung
cấp được. Các tổ chức tài chính chính thức bao gồm các ngân hàng thương
mại, ngân hàng Chính sách xã hội, Quỹ tín dụng nhân dân, các chương trình
trợ giúp của Chính phủ, ...
+ Tín dụng phi chính thức: là các hình thức tín dụng nằm ngoài sự quản lý
của Nhà nước. Các hình thức này tồn tại khắp nơi và gồm nhiều nguồn cung
vốn như cho vay chuyên nghiệp, thương lái cho vay, vay từ người thân, bạn
bè, họ hàng, cửa hàng vật tư nông nghiệp, hụi,… lãi suất cho vay và những
quy định trên thị trường này do người cho vay và người đi vay quyết định.
+ Tín dụng bán chính thức: là hình thức tín dụng thông qua một tổ chức
hay đoàn thể nào đó như: Hội chữ Thập đỏ, Hội Phụ nữ, Hội nông dân, Công
đoàn,… hình thức này có tính tương trợ cao, lãi suất cho vay rất thấp có khi
bằng không, thời hạn vay chủ yếu là ngắn hạn.
- Phân theo thời hạn
+ Tín dụng ngắn hạn: là loại tín dụng có thời hạn dưới 12 tháng. Đây là
loại tín dụng phổ biến trong cho vay nông hộ ở nông thôn, các tổ chức tín

dụng chính thức cũng thường cho vay loại này tương ứng với nguồn vốn huy
động là các khoản tiền gửi ngắn hạn.
+ Tín dụng trung hạn: là loại tín dụng có thời hạn từ 12 đến 60 tháng
dùng để cho vay vốn mở rộng sản xuất, đầu tư phát triển nông nghiệp như mua
giống vật nuôi, cây trồng lâu năm và xây dựng các công trình nhỏ. Loại tín
dụng này ít phổ biến ở thị trường tín dụng nông thôn so với tín dụng ngắn hạn.
+ Tín dụng dài hạn: là loại tín dụng có thời hạn trên 60 tháng được sử
dụng để cấp vốn các đối tượng nông hộ cải tiến và mở rộng sản xuất có quy

6


mô lớn, kế hoạch sản xuất khả thi. Cho vay theo hình thức này rất ít ở thị
trường nông thôn và rủi ro cao.
- Phân theo mức độ tín nhiệm
+ Tín dụng không đảm bảo: còn gọi là tín dụng tín chấp. Đây là loại hình
tín dụng sử dụng uy tín của người đi vay hoặc người đại diện đảm bảo bằng
thương hiệu và uy tín của cá nhân hay tổ chức của họ về khoản nợ vay.
+ Tín dụng có đảm bảo: còn gọi là tín dụng thế chấp. Đây là loại hình tín
dụng phổ biến hiện nay và áp dụng rộng rãi. Theo đó người đi vay phải đảm
bảo trả nợ bằng tài sản của mình hoặc được người khác bảo lãnh trả nợ thay
trong trường hợp không trả được nợ vay.
- Phân theo mục đích
+ Tín dụng sản xuất: là loại hình tín dụng được cấp nhằm phục vụ nhu
cầu sản xuất hàng hóa, bổ sung vốn kịp thời cho quá trình ổn định và phát
triển sản xuất.
+ Tín dụng tiêu dùng: là loại hình tín dụng nhằm phục vụ nhu cầu chi
tiêu, mua sắm hàng hóa của người đi vay thường là tạm thời và trong thời gian
ngắn.
+ Tín dụng hỗ trợ và ưu đãi: là loại hình tín dụng được Nhà nước hỗ trợ

cho những đối tượng đặc biệt hay ưu đãi cho những đối tượng thuộc diện ưu
tiên để làm kinh tế vươn lên vượt qua khó khăn. Đặc điểm của loại hình này
thường là lãi suất thấp và chỉ áp dụng cho một nhóm đối tượng nhất định như:
hộ nghèo, thương binh, …
Ngoài ra tín dụng còn được phân loại theo phương pháp hoàn trả bao
gồm: tín dụng hoàn trả một lần (phi trả góp), tín dụng hoàn trả nhiều lần (trả
góp), tín dụng tuần hoàn,…
2.2.2.3 Vai trò của tín dụng nông thôn trong phát triển kinh tế
- Tín dụng góp phần tận dụng khai thác mọi tiềm năng về đất đai, lao
động và tài nguyên thiên nhiên.
- Tín dụng đã tạo cho người dân không ngừng nâng cao trình độ sản xuất,
tăng cường hoạch toán kinh tế đồng thời tạo tâm lý tiết kiệm cho người tiêu
dùng.
- Góp phần thúc đẩy hình thành thị trường nông thôn.
- Hoạt động tín dụng đã góp phần đẩy nhanh việc tập trung vốn, tư liệu
sản xuất, khoa học công nghệ để phát triển kinh tế nông thôn.

7


- Tín dụng tạo điều kiện phát triển ngành nghề truyền thống, ngành nghề
mới, góp phần giải quyết việc làm cho người lao động, và nâng cao cuộc sống
tinh thần vật chất cho người dân.
2.2.3 Vốn trong sản xuất nông thôn
2.2.3.1 Khái niệm nguồn vốn trong nông nghiệp
Theo Kay và Edwards (Đại Học Texas và Iowa, Hoa Kỳ) thì nguồn
vốn trong nông nghiệp là toàn bộ tiền đầu tư, mua hoặc thuê các yếu tố
nguồn lực trong sản xuất nông nghiệp. Đó là số tiền dùng mua hoặc thuê
ruộng đất, máy móc thiết bị, nông cụ và tiền mua vật tư (phân bón, nông
dược, thức ăn gia súc). Như vậy, nguồn vốn trong nông nghiệp được hình

thành chủ yếu từ các nguồn sau:
- Vốn tích lũy từ bản thân khu vực nông nghiệp là vốn tự có, do nông
dân tiết kiệm được và sử dụng đầu tư vào tài và sản xuất mở rộng.
- Vốn đầu tư của ngân sách: Là vốn đầu tư cho nông nghiệp từ nguồn
ngân sách nhà nước.
- Vốn tín dụng nông thôn: Là vốn đầ u tư cho nông nghiệp của nông
hộ, trang trại và các doanh nghiệp nông nghiệp vay từ hệ thống định chế tài
chính nông thôn thuộc khu vực chính thức, bán và không chính thức.
2.2.3.2 Phân loại
Nguồn vốn trong nông nghiệp cũng phân thành vốn cố định và vốn
lưu động.
- Vốn cố định: là hình thức vốn chuyển dịch dần dần vào từng bộ phận
giá trị sản phẩm và hoàn thành trong vòng tuần hoàn khi tài sản cố định hết
thời hạn sử dụng. Vốn cố định bao gồm: máy móc, công cụ cơ khí phục vụ sản
xuất nông nghiệp, đất sản xuất nông nghiệp, đầu tư xây dựng cơ bản, …
- Vốn lưu động: là số vốn ứng trước về đối tượng lao động và tiền lương,
sản phẩm đang chế tạo, thành phẩm hàng hoá, tiền tệ, … Nó luân chuyển một
lần vào giá trị sản phẩm cho đến khi nào nó chuyển thành tiền thì vốn lưu
động hoàn thành một vòng luân chuyển. Vốn lưu động bao gồm: giống vật
nuôi, cây trồng, vật tư nông nghiệp, ...
2.2.4 Khái niệm về tín dụng vật tư nông nghiệp
Vật tư nông nghiệp: bao gồm giống cây trồng, giống vật nuôi, phân bón,
thức ăn chăn nuôi, thức ăn thủy sản, thuốc bảo vệ thực vật, thuốc thú y, hoá
chất, chế phẩm sinh học, máy móc, nguyên vật liệu, thiết bị sử dụng trong sản

8


xuất kinh doanh nông lâm thủy sản, thuỷ lợi và muối thuộc phạm vi quản lý
của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.

Hình thức tín dụng vật tư nông nghiệp đang rất phổ biến ở nông thôn
Việt Nam, đa số nông dân đều mua thiếu vật tư nông nghiệp đến khi thu hoạch
bán lúa trả tiền. Do canh tác trong lĩnh vực nông nghiệp, nguồn thu nhập từ
các vụ mùa không nhiều, khi bán nông sản có tiền, nông dân trả nợ cũ và phải
để lại một số tiền để trang trải chi phí sinh hoạt trong gia đình. Nên phải nhờ
vào các cửa hàng bán vật tư nông nghiệp ở địa phương đầu tư cho nông dân
vào sản xuất vụ kế tiếp. Hơn nữa, do đặc điểm người người nông dân nông
thôn sống chan hòa với mọi người nên quen biết mọi người trong địa phương,
biết rõ đặc điểm của khách hàng nên các chủ cửa hàng vật tư nông nghiệp sẵn
sàng cho thiếu vật tư nông nghiệp đến mùa thu hoạch rồi trả tiền. Giá bán theo
phương thức này được các chủ cửa hàng tính thêm từ 1% đến 5%/tháng trên
giá bán (giá bán thiếu = giá bán thông thường + (1% đến 5%/tháng * giá bán
thông thường) * số tháng thiếu, 1% đến 5%/tháng được xem như là lãi suất
tính trên số tiền thiếu. Hình thức này thuận tiện đối với nông dân, không cần
thế chấp chỉ dựa vào quen biết, khi nông dân cần sử dụng vật tư thì đến mua
và ghi nợ đến mùa thu hoạch trả, số tiền kê lên do mua thiếu cũng tương đối
cao hơn so với với lãi suất ngân hàng, điều quan trọng là đã đáp ứng được nhu
cầu vốn sản xuất nông nghiệp của những người nông dân thiếu vốn nên được
đa số nông dân lựa chọn. Để giữ uy tín trong các giao dịch tiếp theo ở địa
phương và bản chất thật thà của nông dân nên người dân trả nợ rất tốt.
2.2.5 Cơ sở lý thuyết về các yếu tố ảnh hưởng đến lượng tiền được chấp
nhận mua chịu vật tư nông nghiệp
Tín dụng thương mại là quan hệ tín dụng giữa bên mua và bên bán
dưới hình thức mua bán chịu (trả chậm) hàng hóa. Thông qua hoạt động
này, người bán chuyển giao cho người mua một lượng hàng hóa (thương
mại) cùng với quyền sử dụng tạm thời một lượng vốn (tín dụng) bằng với
giá trị hàng hóa được mua bán. Đến thời hạn thỏa thuận, người mua phải
trả cho người bán số tiền và số tiền lãi mà hai bên đã đồng ý trước đó.
Ưu thế của người bán chịu bắt nguồn từ sự khác biệt về bản chất giữa
tiền mặt và hàng hóa (đó là, vật tư nông nghiệp trong trường hợp mua chịu

của nông hộ). Tiền mặt có thể được sử dụng vào nhiều mục đích khác
nhau trong khi vật tư nông nghiệp chỉ có thể được sử dụng vào mục tiêu
sản xuất như đã dự định, khó bán lấy tiền để chi xài cho việc khác hay chỉ
có thể bán với giá rẻ nên người mua sẽ có xu hướng ưu tiên sử dụng nó vào
sản xuất để sinh lợi nhiều hơn. Do đó, sẽ ít xảy ra hiện tượng sử dụng vật

9


tư sai mục đích và rủi ro người bán không thu hồi được nợ sẽ được giảm
thiểu (Fabbri và Menichini, 2010). Hơn nữa, ngay khi người mua có dấu
hiệu lệch lạc hay không thể trả nợ, người bán có thể lập tức thu hồi số vật
tư đã bán để bán lại cho người khác. Ngược lại, các tổ chức tín dụng khó
làm được điều đó bởi không có chức năng cũng như kỹ năng kinh doanh
hàng hóa (đó là, vật tư nông nghiệp) để chuyển đổi số vật tư mà người vay
đã mua thành tiền mặt nhằm thu hồi vốn.
Rủi ro trong nông nghiệp nằm ngoài tầm kiểm soát của người nông dân
như: sâu bệnh, thiên tai, ... có thể ảnh hưởng đến khả năng trả tiền cho chủ
cửa hàng vật tư nông nghiệp vì thế nếu nông hộ không còn khả năng trả nợ
thì tài sản đầu tiên các nông dân đi cầm cố, hay bán đi là đất sản xuất nông
nghiệp vì họ không còn lòng tin vào sản xuất nông nghiệp nữa mà sẽ chuyển
qua mô hình sản xuất khác.
Trong hoạt động mua bán chịu vật tư nông nghiệp, mối quan tâm hàng
đầu của các chủ cửa hàng vật tư nông nghiệp không phải số lượng bán chịu
được bao nhiêu mà là khả năng thu hồi được số tiền bán chịu cho nông dân.
Vì vậy bất kỳ chủ cửa hàng vật tư nông nghiệp nào khi xem xét cho nông hộ
mua chịu vật tư nông nghiệp thì họ đều quan tâm đến khả năng thu hồi được
số tiền mua bán chịu vật tư nông nghiệp thông qua các chỉ tiêu như: hiệu quả
sử dụng vật tư nông nghiệp của nông dân và quan trọng nhất là tài sản mà hộ
nông dân mua chịu vật tư nông nghiệp có được. Thực tế, điều này cũng được

chứng minh qua những nghiên cứu của các tác giả như: Diagne (1999), Kailas
(1990) và Yehuada (2008). Để đánh giá năng lực trả nợ của người mua,
người bán sẽ căn cứ vào giá trị đất sản xuất nông nghiệp và thu nhập của
nông hộ (Burkart và Ellingsen, 2004). Khi người đi vay là nông hộ thì quyền
sử dụng đất không chỉ là tài sản quý báu nhất mà còn đem lại lòng tin cho các
chủ cửa hàng vật tư nông nghiệp khi quyết định cho nông dân mua chịu.
Trong quan hệ mua bán chịu vật tư nông nghiệp ở nông thôn, đất sản xuất
đóng hai vai trò mấu chốt trong việc giảm thiểu rủi ro cho người bán bởi
hai lý do. Thứ nhất, đất nông nghiệp là yếu tố tiên quyết để người nông dân
có thể sử dụng số vật tư nông nghiệp mua được đúng mục đích nâng cao
hiệu quả sản xuất nông nghiệp qua đó giúp đảm bảo khả năng trả nợ. Thứ
hai, đất nông nghiệp có thể được coi là tài sản đảm bảo giúp người bán bù
đắp mất mát bằng cách cưỡng đoạt trong trường hợp người mua không trả
nợ. Do đó, yếu tố đầu tiên để được chấp nhận cho mua chịu là người mua
(nông hộ) phải có đất sản xuất với một giá trị nhất định nào đó. Ngoài ra, các
nông hộ có thu nhập cao cũng dễ được chấp nhận cho mua chịu hơn bởi
thường được xem là có khả năng trả nợ tốt hơn và có nhiều uy tín.

10


Bên cạnh đất nông nghiệp, vị trí xã hội của người mua chịu vật tư nông
nghiệp cũng tác động mạnh mẽ đến khả năng mua chịu vật tư nông nghiệp
bởi các chủ cửa hàng vật tư nông nghiệp luôn xem địa vị xã hội của người
mua chịu (người làm việc trong các tổ chức, cơ quan Nhà nước,…) như một
hình thức thế chấp cho số tiền họ mua chịu – tín chấp (Phạm Văn Dương,
2010). Các chủ cửa hàng vật tư nông nghiệp sẽ đánh giá khả năng thu hồi nợ,
uy tín của người mua chịu thông qua địa vị xã hội và mức thu nhập thường
xuyên của họ. Thêm vào đó, phần lớn những người có địa vị trong xã hội
thường cố gắng trả nợ đúng kỳ hạn nhằm duy trì và nâng cao uy tín của mình.

Tuy nhiên, khả năng trả nợ chỉ là một khía cạnh của vấn đề. Một
khía cạnh khác mà người bán chịu rất quan tâm đó là ý định trả nợ của
người mua. Yếu tố này đến lượt nó lại phụ thuộc vào phẩm chất của người
mua. Phẩm chất tốt xấu của người mua sẽ được thẩm định thông qua độ
dài thời gian quen biết giữa người mua và người bán. Nếu thời gian quen
biết càng dài thì hai bên càng tường tận về nhau, vì vậy hiện tượng thông tin
bất đối xứng được giảm thiểu và người mua sẽ dễ được chấp nhận cho mua
chịu hơn. Nói cách khác, thời gian quen biết sẽ giúp người bán có thêm
thông tin để đánh giá và chọn lọc đúng người mua, qua đó giảm thiểu rủi ro
cho chính mình (Pike và các tác giả, 2005). Bên cạnh đó, ý định trả nợ còn
phụ thuộc vào mức độ gần gũi về khoảng cách địa lý giữa người bán và
người mua. Thông thường, nếu sống càng gần người bán thì người mua sẽ ít
có động cơ “giựt” nợ vì ở nông thôn sống gần nhau thường sẽ gần gũi và
gắn bó với nhau hơn do tình nghĩa xóm làng, bè bạn hay huyết thống. Nếu
sống gần người mua thì người bán cũng sẽ dễ dàng và ít tốn kém trong
việc kiểm soát và cưỡng chế người mua trả nợ, do đó sẽ có xu hướng chấp
nhận bán chịu cho người có nhu cầu (Rohner, 2011).
Các nghiên cứu (như Burkart và Ellingsen, 2004; Fabbri và
Menichini, 2010) còn nhận thấy có mối quan hệ nhất định giữa vay tín
dụng chính thức với hoạt động mua chịu hàng hóa. Theo đó, các đối
tượng vay được tín dụng chính thức sẽ dễ được chấp nhận cho mua chịu
khi có nhu cầu bởi thường được xem là có uy tín tín dụng (do đã được thẩm
định một cách chuyên nghiệp bởi chính các tổ chức tín dụng). Hơn nữa, tiền
vay tín dụng và hàng hóa mua chịu sẽ bổ sung cho nhau để làm tăng tính
hiệu quả của sản xuất (thông qua việc nâng cao năng suất và chất lượng
của cây trồng và vật nuôi); khi đó, khả năng trả nợ của người mua sẽ được
cải thiện nên rủi ro của người bán sẽ được giảm thiểu. Tuy nhiên, khác
với mua bán chịu là loại hình hoạt động phi chính thức, do quan hệ tín
dụng bị ràng buộc rất chặt chẽ về mặt pháp lý nên người vay (nông hộ) có

11


thể sẽ ưu tiên trả nợ vay tín dụng mà xem nhẹ việc trả nợ mua chịu. Nếu
vậy, người bán sẽ khó chấp nhận cho mua chịu đối với những người có vay
tín dụng chính thức, nhất là khi đã vay số tiền lớn. Do đó, mối quan hệ
giữa vay tín dụng chính thức (khả năng vay cũng như số tiền vay) và số tiền
được chấp nhận cho mua chịu vật tư của nông hộ chỉ có thể được kiểm
chứng bằng các nghiên cứu thực nghiệm.
Còn một số yếu tố khác có ảnh hưởng đến số tiền được chấp nhận
cho mua chịu vật tư nông nghiệp của nông hộ, chẳng hạn như tuổi của chủ
hộ. Ở nông thôn, người lớn tuổi thường có nhiều tài sản, nhiều kinh
nghiệm, quan hệ xã hội rộng, được kính trọng (đặc biệt những nơi còn chịu
ảnh hưởng sâu sắc của văn hóa truyền thống) và nhất là ít có xu hướng
thay đổi nơi sinh sống nên dễ được chấp nhận cho mua chịu khi có nhu
cầu. Những người lớn tuổi thường là những người có kinh nghiệm sản xuất
nông nghiệp lâu năm dẫn đến trình độ kỹ thuật họ ngày càng nâng cao và hiệu
quả trong sản xuất nông nghiệp là điều hoàn toàn dễ hiểu.
Bên cạnh đó, những người có thời gian sống lâu năm ở địa phương
cũng dễ được chấp nhận cho mua chịu vì người bán có nhiều thông tin
hơn về họ để thẩm định năng lực và ý định trả nợ cũng như có nhiều thời
gian hơn để xây dựng mối quan hệ thân tình mang tính chất ràng buộc (mặc
dù không chính thức). Hơn nữa, khi có thành viên trong gia đình hay bạn
bè làm việc ở cơ quan quản lý nhà nước, đoàn thể hay các tổ chức chính
thức thì nông hộ sẽ dễ được chấp nhận cho mua chịu bởi các đối tượng này
được xem là có uy tín trong trả nợ và có nhiều cơ hội chọn lựa mua (chịu)
vật tư ở những nơi thuận lợi và dễ dàng nhất cho mình.
Giới tính cũng là một vấn đề có ảnh hưởng đến quan hệ mua bán chịu
giữa chủ cửa hàng vật tư nông nghiệp và nông dân. Theo lý luận của một số
nhà ngiên cứu thì đặc điểm của đa số nước đặc biệt ở các nước châu Á do

nhiều yếu tố chủ quan hay khách quan, do một số yếu tố mang tính chất xã
hội truyền thống mà vấn đề trọng nam khinh nữ vẫn còn tồn tại. Chính vấn
đề trọng nam khinh nữ dẫn đến người mua chịu vật tư nông nghiệp là nam sẽ
dễ dàng được các chủ cửa hàng vật tư nông nghiệp sẵn sàng cho mua chịu
hơn.
2.2.6

Mô hình nghiên cứu

Dựa vào mô hình hồi quy tổng quát và các các lập luận trong phân cơ
sở lý luận về các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng mua chịu vật tư nông nghiệp
của các nông hộ dựa vào mẫu khảo sát, ta có thể xây dựng mô hình hồi quy
như sau:

12


CHOMUACHIU= β0 + β1GIATRIDATNN + β2TGSONGDP +
β3TGQUENBIET + β4GIOITINH + β5TUOI + β6KHOANGCACH +
β7THUNHAP + β8DIAVIXH + β9VAYCT
Biến phụ thuộc CHOMUACHIU: biến sẽ có giá trị 1 nếu các hộ nông
dân được mua chịu vật tư nông nghiệp và có giá trị bằng 0 nếu không được
mua chịu vật tư nông nghiệp.
GIATRIDATNN: là giá trị diện tích đất nông nghiệp phục vụ cho quá
trình sản xuất của các hộ nông dân (triệu đồng). Đây là một tài sản cần thiết
khi các hộ nông dân có nhu cầu mua thiếu vật tư nông nghiệp thì các chủ cửa
hàng vật tư nông nghiệp sẽ dựa vào giá trị đất nông nghiệp để đánh giá được
khả năng của người mua chịu. Mặt khác, diện tích đất nông nghiệp càng lớn
thể hiện quy mô sản xuất nông nghiệp càng lớn, dẫn đến có nhu cầu mua chịu
vật tư nông nghiệp cao. Vì vậy, hệ số β1 được kỳ vọng giá trị dương.

TGSONGDP: là thời gian định cư của nông hộ tại địa phương (năm).
Những nông hộ sống ở địa phương lâu kéo theo họ có am hiểu về thị trường
vật tư nông nghiệp ở địa phương càng nhiều, sống gần gũi và được mọi người
kính trọng hơn. Đặc biệt các chủ cửa hàng vật tư nông nghiệp sẽ có niềm tin
hơn khi cho mua chịu vật tư nông nghiệp. Vì thế hệ số β2 được kỳ vọng mang
dấu dương.
TGQUENBIET: là biến thể hiện thời gian quen biết giữa hộ nông dân
và chủ của hàng mua chịu vật tư nông nghiệp (năm). Nếu nông hộ càng quen
biết chủ cửa hàng càng lâu điều đó chứng tỏ mối quan hệ tốt giữa hộ nông dân
và chủ của hàng vật tư nông nghiệp. Điều đó cũng cho thấy nông dân mua
chịu vât tư nông nghiệp hoàn trả đủ và đúng thời hạn số tiền mua chịu vật tư
nông nghiệp.Cho nên số năm quen biết giữa nông hộ và chủ cửa hàng vật tư
nông nghiệp càng lớn thì khả năng được chấp nhận mua chịu vật tư của nông
hộ càng cao. Dẫn đến hệ số β3 được kỳ vọng mang dấu dương.
GIOITINH: là biến giả nhận giá trị là 1 nếu người mua chịu vật tư
nông nghiệp là nam và 0 nếu là nữ. Khi người đi mua chịu vật tư nông nghiệp
là nam thì khả năng họ được mua chịu vật tư nông nghiệp cao hơn nữ vì thông
thường người đi mua chịu vật tư nông nghiệp là nam sẽ quan hệ rộng quen
biết nhiều hơn. Nên biến β4 được kỳ vọng mang dấu dương.
TUOI: biến này được tính tuổi của chủ hộ (năm). Thông thường,
những người tuổi cao thường có được kinh nghiệm trong sản xuất nông
nghiệp. Thêm vào đó, họ cũng có khả năng tìm kiếm các cơ hộ đầu tư tốt và
am hiểu về vật tư nông nghiệp cũng như cách để mua chịu vật tư nông nghiệp.
Do vậy, hộ nông dân có tuổi càng cao sẽ lựa chọn những phương án nào thuận

13