Chính sách thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao trong khu vực công của tỉnh an giang

B
TR

NG

GIÁO D C VÀ ÀO T O
I H C KINH T TP. H

CHệ MINH

NGUY N TH SONG KHÁNH

CHÍNH SÁCH THU HÚT NGU N NHÂN L C
CH T L
NG CAO TRONG KHU V C
CÔNG C A T NH AN GIANG.

LU N V N TH C S KINH T

TP. H

CHệ MINH - 2015


B
TR

NG

GIÁO D C VÀ ÀO T O
I H C KINH T TP. H

CHệ MINH

NGUY N TH SONG KHÁNH

CHÍNH SÁCH THU HÚT NGU N NHÂN L C
CH T L
NG CAO TRONG KHU V C
CÔNG C A T NH AN GIANG.
Chuyên ngành: Chính sách công – Mã s : 60340402

LU N V N TH C S KINH T
H

NG D N KHOA H C: TI N S NGUY N QU C KHANH

TP. H

CHệ MINH - 2015


L I CAM OAN
Tôi xin cam đoan đây là đ tài nghiên c u do tôi th c hi n.
Các s li u và k t lu n nghiên c u trình bày trong lu n v n ch a t ng đ
công b
các nghiên c u khác.
Tôi xin ch u trách nhi m v nghiên c u c a mình.

H c viên

Nguy n Th Song Khánh

c


M CL C
TRANG PH BÌA
L I CAM OAN
M CL C
VI T T T
DANH M C B NG, BI U

U ..............................................................................................................1

M

1. Lý do ch n đ tài..................................................................................................... 1
2. M c tiêu nghiên c u. .............................................................................................. 1
3.

it

3.1.

ng và ph m vi nghiên c u. ........................................................................ 2

it

ng nghiên c u. ......................................................................................... 2

3.2. Ph m vi nghiên c u ............................................................................. 2
4. Ph

ng pháp nghiên c u. ....................................................................................... 2

5. Ý ngh a khoa h c đóng góp c a đ tài................................................................... 7
6. K t c u đ tài. .......................................................................................................... 7

CH

NG 1 C S Lụ THUY T ................................................................9
1.1. Các khái ni m....................................................................................................... 9
1.1.1. Ngu n l c. ........................................................................................ 9
1.1.2. Ngu n nhân l c. ............................................................................... 9
1.1.3. Ngu n nhân l c ch t l

ng cao. ..................................................... 10

1.1.4. Khu v c công. ................................................................................ 12
1.2.

c đi m và vai trò c a NNLCLC trong khu v c công. ................................12

1.3. Các lý thuy t c b n v con ng
1.4. Các chính sách Nhà n

i. ..................................................................14

c liên quan đ n vi c thu hút NNLCLC. .....................22

1.4.1. Chính sách tuy n d ng.................................................................... 22
1.4.2. Chính sách s d ng......................................................................... 23
1.4.3. Chính sách ti n l

ng. .................................................................... 24


1.4.4. Chính sách đào t o, b i d
1.5. Các y u t

nh h

ng. ....................................................... 25

ng đ n vi c thu hút ngu n nhân l c ch t l

ng cao........27

1.5.1. Các y u t bên ngoài: ..................................................................... 27
1.5.2. Các y u t bên trong: ...................................................................... 28

CH

NG 2 PHỂN TệCH TH C TR NG CHệNH SÁCH THU HÚT

NGU N NHỂN L C CH T L
2.1. Gi i thi u s l

NG CAO T NH AN GIANG. ........29

c v t nh An Giang và ngu n nhân l c trong khu v c công

t nh An Giang. ...........................................................................................................29
2.1.1. S l

c v t nh An Giang. .............................................................. 29

2.1.2. Ngu n nhân l c trong khu v c công c a t nh An Giang. ................. 29
2.2. Phân tích, đánh giá th c tr ng chính sách thu hút NNLCLC c a AG ...........31
2.2.1. Công tác t o ngu n và quy ho ch đ i t

ng thu c di n BTV qu n lý. ... 31

2.2.2. Các v n b n th c hi n chính sách thu hút c a t nh An Giang. ....................33
2.2.3. S l

ng nhân l c ch t l

ngu n nhân l c ch t l

ng cao đã tuy n d ng và m c đ đóng góp c a

ng cao. ...............................................................................34

2.2.4. ánh giá chính sách thu hút NNLCLC c a t nh An Giang. ........................38
2.3. Phân tích các y u t liên quan đ n chính sách thu hút NNLCLC. .................42
2.3.1. Chính sách tuy n d ng, thu hút. ...................................................... 42
2.3.2. Chính sách s d ng......................................................................... 47
2.3.3. Chính sách ti n l

ng. .................................................................... 49

2.3.4. Chính sách đào t o, b i d

CH

NG 3 M T S

ng. ....................................................... 51

GI I PHÁP HOÀN THI N CHệNH SÁCH

NH M THU HÚT NGU N NHỂN L C CH T L

NG CAO

TRONG KHU V C CÔNG C A T NH AN GIANG. ............................53
3.1. M t s gi i pháp thu hút, nâng cao ch t l

ng ngu n nhân l c. ....................53

3.1.1. Nhóm gi i pháp v nh n th c, xây d ng và tri n khai th c hi n. ...............53
3.1.2. Nhóm gi i pháp v ch đ đãi ng đ i t
3.1.3. Nhóm gi i pháp v xây d ng môi tr

ng thu hút. .................................55

ng và đi u ki n làm vi c. ...............55

3.1.4. Nhóm gi i pháp v s d ng lao đ ng. ...........................................................56
3.1.5. Nhóm gi i pháp v lãnh đ o, qu n lý. ...........................................................56
3.2.1. Chính sách tuy n d ng.................................................................... 57
3.2.2. Chính sách s d ng......................................................................... 58
3.2.3. Chính sách đào t o, b i d
3.2.4. Chính sách ti n l

ng. ....................................................... 59

ng. .................................................................... 60

K T LU N .......................................................................................................................64
TÀI LI U THAM KH O
PH L C


VI T T T
1. NNLCLC:

Ngu n nhân l c ch t l

2. CSTH:

Chính sách thu hút

3. CC, VC:

Công ch c, viên ch c

4. UBND, H ND:

ng cao

y ban nhân dân, H i đ ng nhân dân


DANH M C B NG
STT
1.1
2.1
1.2
2.2
3.2

Tên

Trang

ng c thúc đ y và các nhân t môi tr
Nh ng gi thuy t v b n ch t con ng
B ng t ng h p s l

ng

19

i

21

ng ngu n nhân l c đã tuy n d ng, thu hút

Th ng kê ý ki n c a cc, vc v m c đ đóng góp ng
ánh giá m c đ đóng góp c a ng

iđ

iđ

35

c thu hút

36

c tuy n d ng theo CSTH.

36

4.2

Th hi n ý ki n c a cc, vc v m c đ đóng góp c a NNLCLC.

37

5.2

Th ng kê ý ki n cc, vc v tác đ ng CSTH NNLCLC.

39

Th ng kê ý ki n c a cc, vc v

39

6.2

nh h

ng c a CSTH đ n KT-XH.

7.2

Th ng kê ý ki n c a cc, vc đánh giá các quy đ nh hi n hành c a NN

41

8.2

Th ng kê các ý ki n c a cc, vc đánh giá tiêu chí xác đ nh NNLCLC

43

9.2

Th ng kê các ý ki n c a cc, vc v các tiêu chí xác đ nh NNLCLC.

44

10.2

Th ng kê ý ki n c a cc, vc v hi u qu c a CSTH NNLCLC.

47

11.2

ánh giá các bi n pháp u đãi đ i v i ng

i TD theo CSTH.

48

DANH M C BI U
STT

Tên

Trang

2.1

Th hi n ý ki n c a cc, vc đ i v i n ng l c c a NNLCLC

37

2.2

Th hi n ý ki n đánh giá tiêu chí NNLCLC

43

2.3

Th hi n ý ki n v nh ng ng

45

2.4

Th hi n ý ki n c a cc, vc v tình tr ng tuy n d ng theo CSTH

46

2.5

Th hi n ý ki n c a cc, vc v thu hút các nhóm ng

47

2.6

Th hi n ý ki n c a cc, vc đ i v i bi n pháp duy trì NNLCLC

50

2.7

Th hi n m c đ đ i v i các quy đ nh hi n hành c a NN

52

iđ

c x p vào NNLCLC
i vào đ n v


1

M

U

1. LỦ do ch n đ tài.
Trong quá trình h i nh p qu c t ngày càng sâu r ng, s phát tri n nhanh
chóng c a khoa h c và công ngh đang di n ra s c nh tranh quy t li t trên nhi u
l nh v c gi a các qu c qia, trong đó có s c nh tranh v ngu n nhân l c. Do v y
vi c chú tr ng thu hút và phát tri n nhanh ngu n nhân l c, nh t là ngu n nhân l c
ch t l

ng cao, t p trung vào vi c đ i m i c n b n và toàn di n n n giáo d c qu c

dân; g n k t ch t ch phát tri n ngu n nhân l c v i phát tri n ng d ng khoa h c,
công ngh là m t v n đ thi t y u.
Trong nh ng n m qua, cùng v i nhi u đ a ph

ng trong c n

c, t nh An Giang

đã ban hành các Ngh quy t, Quy t đ nh nh m đào t o, thu hút ngu n nhân l c ch t
l

ng cao. T nh An Giang tuy ch a ban hành chính sách riêng đ thu hút ngu n nhân

l c ch t l

ng cao nh ng đã v n d ng và l ng ghép các quy đ nh c a Nhà n

quá trình tuy n d ng ho c thông qua các ch
thu hút và nâng cao ch t l

c trong

ng trình đào t o ngu n nhân l c nh m

ng ngu n nhân l c c a c quan. K t qu thu hút h n 113

Th c s v công tác, góp ph n vào vi c th c hi n chính sách phát tri n kinh t , xã h i
c a t nh.
tài ắChính sách thu hút ngu n nhơn l c ch t l

ng cao trong khu

v c công c a t nh An GiangẰ nh m làm rõ lý lu n và th c tr ng v ngu n nhân
l c ch t l

ng cao trong khu v c công và chính sách thu hút c a t nh t đó đ xu t

m t s gi i pháp thu hút ngu n nhân l c ch t l

ng cao vào khu v c công c a t nh

An Giang.
2. M c tiêu nghiên c u.
- Làm rõ lý lu n c b n, khái quát v ngu n nhân l c ch t l

ng cao và kinh

nghi m th c ti n chính sách thu hút NNLCLC trong khu v c công.
-

ánh giá th c tr ng chính sách thu hút ngu n nhân l c ch t l

ng cao giai

đo n 2005 đ n 2014 g n v i nh ng n i dung, tiêu chí và các y u t liên quan.


2

xu t m t s gi i pháp nh m hoàn thi n chính sách đ thu hút ngu n

-

nhân l c ch t l

ng cao vào khu v c công t nh An Giang. Góp ph n hoàn thi n vi c

th c hi n chính sách thu hút ngu n nhân l c ch t l
it

3.

ng và ph m vi nghiên c u.

it

3.1.

ng cao c a t nh An Giang.

ng nghiên c u.

Nghiên c u chính sách thu hút ngu n nhân l c ch t l

ng cao.

3.2. Ph m vi nghiên c u
- V n i dung.
tài nghiên c u các tiêu chí xác đ nh ngu n nhân l c ch t l
không bàn v v n đ th l c c a ngu n nhân l c ch t l

ng cao,

ng cao.

tài nghiên c u chính sách thu hút ngu n nhân l c ch t l

ng cao trong

khu v c công c a t nh An Giang.
Có nhi u y u t liên quan đ n chính sách thu hút nh ng đ tài ch phân tích
m t s y u t ch y u nh : chính sách tuy n d ng, s d ng; ti n l
sách đào t o, b i d

ng đ i v i ngu n nhân l c ch t l

ng và chính

ng cao.

- V không gian.
tài nghiên c u vi c thu hút NNLCLC trên ph m vi t nh An Giang.
- V th i gian.
tài nghiên c u, phân tích s li u, tài li u trong giai đo n t 2005-2014.
4. Ph

ng pháp nghiên c u.

4.1. Ph
- Ph

ng pháp thu th p s li u.

ng pháp thu th p s li u s c p:

Thông qua đi u tra th c t b ng b ng h i đ đánh giá và phân tích th c tr ng
chính sách thu hút ngu n nhân l c ch t l

ng cao.


3

tài đã ti n hành kh o sát, thu th p s li u c a 140 m u đi u tra t i 11 đ n
v , trong đó có 05 đ n v hành chính nhà n

c, 04 đ n v s nghi p công l p và 2

huy n (Ph l c kèm theo).
tài đã ti n hành kh o sát, thu th p s li u c a 140 m u t i 11 đ n v (05 đ n
v hành chính nhà n

c, 04 đ n v s nghi p công l p và 02 huy n):

- C quan hành chính: S Khoa h c và Công ngh ; Chi c c L u tr ; Chi c c
Tiêu chu n o l
-

ng ch t l

ng; S K ho ch và

n v s nghi p: Trung tâm

Trung tâm Công ngh sinh h c; Tr

ut ;S Yt .

ng d ng Ti n b Khoa h c và Công ngh ;

ng

i h c An Giang; Tr

ng TNH.

- Huy n Tri Tôn và thành ph Long Xuyên.
Do tr

c khi ti n hành kh o sát, ng

công tác, trình đ chuyên môn, ph
ng

iđ

i kh o sát không phân bi t đ

ng th c tuy n d ng, thâm niên công tác c a

c kh o sát nên câu h i phi u đi u tra đ

chung nh t đ i v i ng

c v trí

c thi t k g m các thông tin

i đang công tác.

K t qu kh o sát nh sau:
Khi đ

c h i v thái đ c a công ch c, viên ch c n i nh ng ng

iđ

c

kh o sát đang công tác, có 53,6% t l ý ki n cho r ng h có quan tâm đ n chính
sách thu hút ngu n nhân l c ch t l

ng cao vào khu v c nhà n

c. 25% t l r t

quan tâm, 12,9% t l ý ki n trung hoà và 8,6% không quan tâm t i chính sách này.
+ Gi i tính: Nam tham gia l y ý ki n chi m 47,1%; n là 52,9%.
+ Thâm niên công tác: Nhóm d

i 5 n m, 34,3%; Nhóm t 5 đ n 10 n m:

38,6%; trên 10 n m: 27,1%.
+ Trình đ chuyên môn: T l ng

i có trình đ cao đ ng, đ i h c quan tâm

tham gia ý ki n chi m t l cao (67,9%), Trung c p chi m t l 12,9%, Th c s 19,3%.
+ V trí công tác: Có 61,4% t l chuyên viên tham gia ý ki n, 24,3% t l
lãnh đ o c p phòng, 13,6% lãnh đ o c p t , đ i và 7% lãnh đ o c p v , s .


4

+ Ph

ng th c tuy n d ng: Có 86,4% t l ng

di n tuy n d ng theo chính sách thu hút, 13,6% t l ng

iđ

c kh o sát không thu c

iđ

c kh o sát thu c di n

tuy n d ng theo chính sách thu hút.
Sau khi thu th p b ng tr l i câu h i ph ng v n, đ tài ti n hành mã hóa b ng
tr l i câu h i, nh p li u b ng file Excel, s d ng ph n m m SPSS.16 đ ti n hành
phân tích s li u t file excel đã nh p li u.
- Ph

ng pháp thu th p s li u th c p.

Ch y u thu th p t các báo cáo, k ho ch c a c quan nh : UBND t nh, S

N i v , các tài li u, sách báo, internet, t p chí, đ tài…Tr ng tâm c a s li u th
c pđ

c dùng đ mô t th c tr ng c a chính sách thu hút ngu n nhân l c và tình

hình s d ng, qu n lý ngu n nhân l c ch t l
- Ph

ng cao c a t nh.

ng pháp l y m u.

+ Xác đ nh quy mô m u.
Ch n theo 11 c quan, đ n v , g m:
* C quan hành chính t nh: S Khoa h c và Công ngh ; Chi c c L u tr ; Chi
c c Tiêu chu n o l
*

ng ch t l

ng; S K ho ch và

n v s nghi p: Trung tâm

Trung tâm Công ngh Sinh h c; Tr

ut ;S Yt .

ng d ng Ti n b Khoa h c và Công ngh ;

ng

i h c An Giang; Tr

ng Tho i Ng c H u.

* Huy n Tri Tôn và thành ph Long Xuyên.
+ Xác đ nh c m u.
thu n ti n trong vi c l y m u, đ tài kh o sát c kho ng 140 m u t i 11
c quan, đ n v . Vi c phân b m u
viên ch c.

it

ng đ

c kh o sát là cán b , công ch c,


5

+ Vi c phân b m u nh sau:
nv

S biên ch đ

c giao

C m u

- S Khoa h c và Công ngh

37

10

- S K ho ch và

55

20

-S Yt

46

10

- Chi c c L u tr

13

10

- Chi c c TC LCL

24

10

- Trung tâm UDTBKHCN

20

10

- Tr

i h c An Giang

979

30

- Trung tâm Công ngh SH

20

10

- Tr

100

10

- UBND huy n Tri Tôn

122

10

- UBND TPLX

143

10

ng

ut

ng TNH

4.2. Ph

ng pháp phân tích s li u.

- C s phân tích.
gi i quy t đ
đ

c m c tiêu c th c a đ tài, đ tài s d ng s li u th c p

c cung c p c a m t s c quan t nh An Giang nh : UBND t nh, S N i v và

các s li u đã đ

c công b trên sách, báo, t p chí và các đ tài nghiên c u tr

đây. Tr ng tâm c a s li u th c p đ

c

c dùng đ mô t th c tr ng chính sách thu

hút c a t nh An Giang, tình hình NNLCLC do t nh qu n lý và nh ng báo cáo, nh n
đ nh k t qu hi n nay c a t nh An Giang.
- Mô hình phân tích.
tài ch y u s d ng ph n m m SPSS.16 đ phân tích v m i quan h gi a
các bi n c a đ i t

ng nghiên c u và phân tích y u t đ tìm ra nh ng y u t quan


6

tr ng làm tác đ ng đ n vi c thu hút ngu n nhân l c ch t l
các ph

ng pháp phân tích đ nh l

ng cao.

tài s d ng

ng nh : Th ng kê mô t , s trung bình, s c c đ i,

c c ti u; k t h p phân tích nhân t và phân tích đ nh tính đ đánh giá vi c thu hút, ch t
l

ng, k t qu công vi c ngu n nhân l c trong tình hình th c t c a t nh An Giang.
Trong t ng m c tiêu c th , đ tài s d ng các ph

ng pháp phân tích s li u

khác nhau, c th nh sau:
+

i v i m c tiêu th nh t: Thông qua thu th p s li u th c p đ làm rõ

các lý lu n c b n v ngu n nhân l c ch t l
sách thu hút ngu n nhân l c ch t l
+

ng cao.

i v i m c tiêu th hai: Thông qua vi c phân tích th c tr ng chính sách

thu hút ngu n nhân l c ch t l
k t h p ph

ng cao và các y u t tác đ ng chính

ng cao c a t nh b ng ph

ng pháp th ng kê mô t ,

ng pháp lu n đánh giá tác đ ng c a nh ng thông tin có tr

c, có th

v n d ng.
+

i v i m c tiêu th ba: K t h p lý thuy t, m t s kinh nghi m t bên

trong, bên ngoài và k t qu phân tích

m c tiêu th hai, xác đ nh nguyên nhân, k t

qu đ đ ra các gi i pháp thu hút và nâng cao ch t l

ng NNL t i t nh An Giang.

- M c đ đánh giá theo đi m trung bình (MEAN).
D a theo b ng h i, m c đ đánh giá theo đi m trung bình (MEAN) c a b ng
h iđ

c chia theo 5 m c đ nh sau:
+ T 1,00 - 1,80: M c r t th p
+ T 1,81 - 2,60: M c th p
+ T 2,61 - 3,40: M c trung bình
+ T 3,41 - 4,20: M c cao
Sau khi ph n m m SPSS cho k t qu phân tích th ng kê, đ tài k t h p b ng

mã hoá đ phân tích k t qu .


7

- Khung phân tích các y u t liên quan đ n chính sách thu hút NNLCLC
Chính sách thu hút ngu n
nhân l c ch t l ng cao

Tuy n d ng

- i t ng, tiêu
chu n,
đi u
ki n áp d ng.
-Th c
tr ng
tuy n d ng, thu
hút.

S d ng

Ti n l

- Vi c b trí công
tác và đi u ki n làm
vi c đ i v i ng i
thu hút.
- Công tác quy
ho ch, b nhi m
ch c v đ i v i
ng i thu hút.

ào t o,

b i d ng

ng

- i t ng, tiêu
chu n áp d ng.
-Chính sách ti n
l ng đ i v i
ng i thu hút.
-Chính sách tr
c p tài chính 1
l n.

- K t qu th c
hi n nhi m v
c a ng i đ c
thu hút sau khi c
đào t o, b i
d ng.
- Ch ng trình đào
t o, b i d ng
ng i thu hút.

5. ụ ngh a khoa h c đóng góp c a đ tài.
- Góp ph n vào vi c nghiên c u nh ng v n đ lý lu n và th c ti n v chính
sách thu hút ngu n nhân l c ch t l

ng cao thông qua phân tích nh ng y u t tác

đ ng và các tiêu chí xác đ nh ngu n nhân l c ch t l

- Th c hi n vi c đánh giá t
ngu n nhân l c ch t l
-

ng cao.

ng đ i toàn di n th c tr ng chính sách thu hút

ng cao c a t nh An Giang giai đo n 2005-2014.

xu t m t s gi i pháp nh m hoàn thi n chính sách đ thu hút ngu n

nhân l c ch t l

ng cao c a t nh An Giang. Nh ng đ xu t đó góp ph n hi u qu

cho chính sách thu hút nh ng ng

i làm t ng ch t l

ng th c thi công v c a khu

v c công.
6. K t c u đ tài.
Ngoài ph n gi i thi u, đ tài đ

c trình bày theo k t c u 3 ch

ng, g m:

8

l

Ch

ng 1: C s lý thuy t.

Ch

ng 2: Phân tích th c tr ng chính sách thu hút ngu n nhân l c ch t

ng cao trong khu v c công c a t nh An Giang.
Ch

ng 3: K t lu n và ki n ngh nh m thu hút ngu n nhân l c ch t l

cao c a t nh An Giang.

ng


9

CH
C

S

NG 1

Lụ THUY T

1.1. Các khái ni m.
1.1.1. Ngu n l c.
Ngu n l c là nh ng thành ph n c t lõi đ phát tri n n n kinh t c a m t qu c
gia, vùng, lãnh th và c trong t ng đ n v , nó đ m b o cho s phát tri n liên t c và
b n v ng. Ngu n l c là t ng h p các y u t v t ch t và phi v t ch t c a m t đ t
n

c và thúc đ y nó phát tri n.
Trong c c u các ngu n l c, m i nhóm ngu n l c có v trí, vai trò và t m quan

tr ng khác nhau, tùy thu c vào th c tr ng và chi n l

c phát tri n kinh t c a m i

qu c gia. Tuy nhiên, khi khoa h c - công ngh ngày càng phát tri n, tri th c đã tr
thành y u t quy t đ nh c a s phát tri n, thì ngu n l c con ng

i luôn là y u t

quan tr ng hàng đ u trong vi c phát tri n kinh t , vì chính con ng
c a s phát tri n khoa h c - công ngh , con ng

i c ng là ng

i là ngu n g c

i s d ng khoa h c -

công ngh đ phát tri n kinh t , và c ng chính là đ ph c v l i cho con ng

i.

1.1.2. Ngu n nhân l c.
Ngu n nhân l c là ngu n l c con ng
c nh. Tr

i. Ngu n l c đ

c xem xét

hai khía

c h t, v i ý ngh a là ngu n g c, là n i phát sinh ra ngu n l c. Ngu n

nhân l c n m ngay trong b n thân con ng
ngu n l c con ng

i, đó c ng là s khác nhau c b n gi a

i và các ngu n l c khác. Th hai ngu n nhân l c đ

t ng th ngu n l c c a t ng cá nhân con ng

i. V i t cách là m t ngu n l c c a

quá trình phát tri n, ngu n nhân l c là ngu n l c con ng

c a c i v t ch t và tinh th n cho xã h i đ

c hi u là

i có kh n ng sáng t o ra

c bi u hi n ra là s l

ng và ch t l

ng

nh t đ nh t i m t th i đi m nh t đ nh.
Khái ni m v ngu n nhân l c đ

c s d ng r ng rãi các n

c có n n kinh t phát

tri n t nh ng n m gi a th k th XX, v i ý ngh a là ngu n l c con ng
s nhìn nh n l i vai trò y u t con ng

i, th hi n m t

i trong quá trình phát tri n. N i hàm ngu n nhân


10

l c không ch bao hàm nh ng ng

không bao hàm v m t ch t l
n

i trong đ tu i lao đ ng có kh n ng lao đ ng, c ng

ng mà còn ch a đ ng các hàm ý r ng h n.

c ta, khái ni m ngu n nhân l c đ

công cu c đ i m i.

i u này đ

c s d ng r ng rãi t khi b t đ u

c th hi n rõ trong các công trình nghiên c u v

ngu n nhân l c. Theo GS. Ph m Minh H c, ngu n nhân l c thông qua s l
c , ch t l

ng con ng

ng dân

i (bao g m th l c, trí l c và n ng l c ph m ch t). Nh

v y, ngu n nhân l c không ch bao hàm ch t l
bao hàm c ngu n cung c p nhân l c t
T nh ng s phân tích trên,

ng ngu n nhân l c hi n t i mà còn

ng lai.
d ng khái quát nh t, có th hi u ngu n nhân

l c là m t ph m trù dùng đ ch s c m nh ti m n c a dân c , kh n ng huy đ ng
tham gia vào quá trình t o ra c a c i v t ch t và tinh th n cho xã h i trong hi n t i
c ng nh trong t
đ nh c a nhà n

ng lai, là t ng s nh ng ng

i trong đ tu i lao đ ng theo quy

c và th i gian lao đ ng h có th tham gia. (Ngu n: Tr n Xuân

C u và Mai Qu c Chánh, 2008. Giáo trình kinh t ngu n nhân l c. Tr

ng

ih c

kinh t qu c dân, trang 12-13).
1.1.3. Ngu n nhân l c ch t l

ng cao.

n nay, khái ni m ngu n nhân l c ch t l
cách ti p c n khác nhau. D
ch t l

ng cao ch a đ ng nh t do có nhi u

i đây là m t s khái ni m tiêu bi u v ngu n nhân l c

ng cao:
Theo GS.VS. Ph m Minh H c: Ngu n nhân l c ch t l

l c có trình đ và n ng l c cao, là l c l

ng cao là đ i ng nhân

ng xung kích ti p nh n chuy n giao công

ngh tiên ti n, s d ng có hi u qu vi c ng d ng vào đi u ki n n
đ a l nh v c c a mình đi vào CNH, H H đ

c ta, là h t nhân

c m r ng theo ki u v t d u loang b ng

cách d n d t nh ng b ph n có trình đ và n ng l c th p h n, đi lên v i t c đ nhanh.
Còn

V n

o l i cho r ng: Ngu n nhân l c ch t l

ng cao là b ph n lao

đ ng xã h i có trình đ h c v n và chuyên môn k thu t cao; có k n ng lao đ ng gi i
và có kh n ng thích ng nhanh v i nh ng thay đ i nhanh chóng c a công ngh s n
xu t; có s c kh e và ph m ch t t t, có kh n ng v n d ng sáng t o nh ng tri th c,


11

nh ng k n ng đã đ
su t, ch t l

c đào t o vào quá trình lao đ ng s n xu t nh m đem l i n ng

ng và hi u qu cao.

Quan ni m c a TS. Nguy n H u D ng: Ngu n nhân l c ch t l
ni m đ ch m t con ng

i, m t ng

ng cao là khái

i lao đ ng c th có trình đ lành ngh (v

chuyên môn k thu t) ng v i m t ngành ngh c th theo tiêu th c phân lo i lao đ ng
v chuyên môn k thu t nh t đ nh (trên đ i h c, đ i h c, cao đ ng, công nhân k thu t
lành ngh ).
Theo Nguy n Huy Trung: "Ngu n nhân l c ch t l

ng cao là nhân l c đã qua

đào t o, có ki n th c t t v m t l nh v c công vi c, thành th o k n ng th c hi n công
vi c, có th ch t t t và ti m n ng phát tri n trong môi tr
đ

c các yêu c u công vi c hi n t i c ng nh t

ng công vi c đ đáp ng

ng lai c a t ch c, c quan, đ n v ..."

Ngoài nh ng quan ni m nêu trên, còn có nh ng cách hi u khác khi bàn v
ngu n nhân l c ch t l
h n đ ch nh ng ng

ng cao. Nh ng thu t ng này có n i hàm h p h n và c th
i lao đ ng có trình đ , có ch t l

ng, mang l i hi u qu cao

trong các l nh v c s n xu t. Ch ng h n, trong l nh v c s n xu t v t ch t có nh ng thu t
ng nh chuyên gia, ngh nhân, công nhân lành ngh ... hay trong l nh v c s n xu t
tinh th n có nh ng thu t ng nh nhà chuyên môn, bác h c, nhà khoa h c, chuyên
gia... Bên c nh đó, ng

i ta c ng th

vinh ngu n nhân l c ch t l

ng hay dùng thu t ng nhân tài, v nhân đ tôn

ng cao.

T nh ng quan ni m v ngu n nhân l c ch t l

ng cao c a các tác gi nêu trên

có th đ a ra khái ni m sau đây:
Ngu n nhân l c ch t l

ng cao là l c l

ng lao đ ng có trình đ h c v n và

chuyên môn k thu t cao, có kh n ng sáng t o và ng d ng nh ng thành t u c a
khoa h c - công ngh vào ho t đ ng th c ti n nh m đem l i n ng su t, ch t l

ng,

hi u qu cao. M t khác, đây còn là nh ng lao đ ng có tác phong ngh nghi p, tính k
lu t cao, có tinh th n yêu n

c, t tôn dân t c, có ý chí t l p, t c

đ o đ c t t. Nó là b ph n quan tr ng nh t c a ngu n nhân l c.

ng và có ph m


12

1.1.4. Khu v c công.
Theo khái ni m c a Th.s. Ph m Th Trúc Hoa Qu nh, Vi n chi n l
tri n - B K ho ch và

c phát

u t thì khu v c công là t ng th các t ch c kinh t - v n

hóa xã h i, an ninh qu c phòng thu c s h u nhà n

c; do Nhà n

c đ u t ho c

c p phát kinh phí toàn b hay cho nh ng b ph n quan tr ng nh t; Nhà n

c tr c

ti p qu n lý đi u hành các ho t đ ng, d ch v công ph c v l i ích chung c a c ng
đ ng xã h i…S d ng khái ni m “khu v c công là có ý ng m phân đ nh v i “khu
v c t ” bao g m các đ i t

ng (các đ n v , t ch c, công ty, doanh nghi p, nhà

cung c p…)…t n t i bên ngoài khu v c công. Hai khu v c công - t chính là hai
khu v c chính đóng góp vào s t ng tr

ng kinh t c a b t k qu c gia nào, không

phân bi t qu c gia phát tri n hay đang phát tri n.

1.2.

c đi m và vai trò c a NNLCLC trong khu v c công.

Theo PGS. TS Nguy n Minh Ph
nhân l c trong khu v c công

n

ng, do đ c thù c a h th ng chính tr nên

c ta bao g m cán b , công ch c, viên ch c làm

vi c trong các t ch c, c quan, đ n v c a

ng, Nhà n

Nam và các t ch c chính tr - xã h i t Trung
ng

c, M t tr n t qu c Vi t

ng đ n đ a ph

ng, t c là nh ng

i thu c ph m vi đi u ch nh c a Lu t Cán b , công ch c và Lu t Viên ch c. Và

do v y, ngu n nhân l c ch t l

ng cao có nh ng đ c đi m và vai trò sau:

- V đ c đi m:
+

c đào t o c b n (t b c đ i h c tr lên) v chuyên môn phù h p v trí

vi c làm, đ

c b u c , phê chu n đ m nhi m các ch c v , ch c danh (đ i v i cán b )

ho c b nhi m vào ng ch công ch c nh t đ nh (đ i v i công ch c) trong biên ch và
đ

ch

ng l

ng t ngân sách nhà n

c, hay là nh ng ng

i gi các ch c danh ngh

nghi p trong các đ n v d nghi p công l p (đ i v i viên ch c).
+ Nhân l c ch t l

ng cao trong khu v c công g n v i vi c th c hi n ch c

n ng, nhi m v c a t ch c, c quan, đ n v theo quy đ nh c a pháp lu t.

13

+

c tuy n d ng (thu hút) g n v i vi c s d ng, đào t o, b i d

ng và ch

đ , chính sách đãi ng .
+ Có ph m ch t đ o đ c t t, l p tr

ng chính tr v ng vàng th hi n thông qua

tinh th n k lu t, ý th c trách nhi m, tinh th n dân ch , h p tác và ý th c v t p th ,
s n sàng ph c v nhân dân.
+ Có k n ng làm vi c nhóm, kh n ng làm vi c nhan, h i nh p cao, có sáng
ki n đ t phá, sáng t o đ nâng cao hi u qu công vi c.
+ Ch đ ng ho c tham gia gi i quy t đ
Tham m u đ
+

c cho Th tr

c các nhi m v khó kh n, ph c t p;

ng nh ng v n đ quan tr ng trong công tác chuyên môn.

c đ ng nghi p tôn tr ng trong công tác chuyên môn.

- V vai trò c a ngu n nhân l c ch t l
+ Nâng cao ch t l

ng cao trong khu v c công.

ng đ i ng cán b , công ch c, viên ch c t đó góp ph n

phát tri n toàn b ngu n nhân l c xã h i.
+ Thúc đ y c i cách n n hành chính nhà n
qu n lý nhà n

c; b o đ m ch t l

c và nâng cao hi u l c, hi u qu

ng , hi u qu các d ch v công cung ng cho ng

i

dân và c ng đ ng.
+ Góp ph n đ i m i các t ch c và ho t đ ng c a các t ch c trong h th ng
chính tr , thúc đ y ti n b , xã h i.
+ T o l p các ngành ngh hi n đ i và thúc đ y phát tri n, ng d ng khoa h c
công ngh , hình thành và phát tri n n n kinh t tri th c, góp ph n chuy n d ch c c u
theo h

ng hi n đ i.
+ Nâng cao n ng su t lao đ ng xã h i và kh n ng c nh tranh c a n n kinh t

trong đi u ki n h i nh p qu c t ; thúc đ y n n kinh t phát tri n theo h
nâng cao ti m l c c a đ t n

c và m c s ng c a ng

i dân.

ng b n v ng,


14

1.3. Các lỦ thuy t c b n v con ng
có đ

i.

c các gi i pháp hi u qu trong vi c thu hút và nâng cao ch t l

ng

ngu n nhân l c, ta c n ph i nghiên c u và v n d ng m t s lý thuy t c b n v tâm
lý con ng

i. Hi u đ

c nhu c u, mong mu n c a h đ đáp ng và t đó giúp h

gi i phóng n ng l c, thúc đ y t ch c phát tri n.
1.3.1. Lý thuy t th b c nhu c u (Hierarchy of Needs Theory) c a Abraham Maslow.

Nhà tâm lý h c Abraham Harold Maslow (1908-1970) đ
trong nh ng ng

i tiên phong trong tr

psychology), tr

ng phái này đ

gi i lúc y đang bi t đ n 2 tr

c xem nh m t

ng phái Tâm lý h c nhân v n (humanistic

c xem là th l c th 3 (the Third Force) khi th

ng phái tâm lý chính: Phân tâm h c (Psychoanalysis)

và Ch ngh a hành vi (Behaviorism).
N m 1943, ông đã phát tri n m t trong các lý thuy t mà t m nh h
đ

c th a nh n r ng rãi và đ

c l nh v c giáo d c.
c a con ng

ng c a nó

c s d ng trong nhi u l nh v c khác nhau, bao g m

ó là lý thuy t v Thang b c nhu c u (Hierarchy of Needs)

i. Trong lý thuy t này, ông s p x p các nhu c u c a con ng

m t h th ng tr t t c p b c, trong đó, các nhu c u
hi n thì các nhu c u

m c đ th p h n ph i đ

H th ng c p b c nhu c u c a Maslow th
hình kim t tháp, các nhu c u

m c đ cao h n mu n xu t

c th a mãn tr
ng đ

i theo

c.

c th hi n d

b c th p thì càng x p phía d

i d ng m t

i.

- Nhu c u c b n (basic needs).
Nhu c u này còn đ

c g i là nhu c u c a c th (body needs) ho c nhu c u

sinh lý (physiological needs), bao g m các nhu c u c b n c a con ng
u ng, ng , không khí đ th , tình d c, các nhu c u làm cho con ng
ây là nh ng nhu c u c b n và m nh nh t c a con ng
chúng ta th y nh ng nhu c u này đ

i nh

n,

i tho i mái,….

i. Trong hình kim t tháp,

c x p vào b c th p nh t: b c c b n nh t.


15

Maslow cho r ng, nh ng nhu c u
nh ng nhu c u c b n này đ
h i thúc, gi c giã m t ng

m c đ cao h n s không xu t hi n tr khi

c th a mãn và nh ng nhu c u c b n này s ch ng ,

i hành đ ng khi nhu c u c b n này ch a đ t đ

S ph n đ i c a công nhân, nhân viên khi đ ng l

c.

ng không đ nuôi s ng h

c ng th hi n vi c đáp ng các yêu c u c b n c n ph i đ

c th c hi n u tiên.

- Nhu c u v an toàn, an ninh (safety, security needs).
Khi con ng

i đã đ

c đáp ng các nhu c u c b n, t c các nhu c u này

không còn đi u khi n suy ngh và hành đ ng c a h n a, h s c n gì ti p theo? Khi
đó các nhu c u v an toàn, an ninh s b t đ u đ

c kích ho t. Nhu c u an toàn và an

ninh này th hi n trong c th ch t l n tinh th n.
Con ng

i mong mu n có s b o v cho s s ng còn c a mình kh i các nguy

hi m. Nhu c u này s tr thành đ ng c ho t đ ng trong các tr

ng h p kh n c p,

nguy kh n đ n tính m ng nh chi n tranh, thiên tai, g p thú d ,…
Nhu c u này c ng th
n đ nh trong cu c s ng, đ
pháp lu t, có nhà c a đ

ng đ

c kh ng đ nh thông qua các mong mu n v s

c s ng trong các khu ph an ninh, s ng trong xã h i có
…Nhi u ng

i tìm đ n s che ch b i các ni m tin tôn

giáo, tri t h c c ng là do nhu c u an toàn này, đây chính là vi c tìm ki m s an toàn
v m t tinh th n.
Các ch đ b o hi m xã h i, các ch đ khi v h u, các k ho ch đ dành ti t
ki m,…c ng chính là th hi n s đáp ng nhu c u an toàn này.
Thông qua vi c nghiên c u 2 c p b c nhu c u trên chúng ta có th th y nhi u
đi u thú v :
- Mu n kìm hãm hay ch n đ ng s phát tri n c a m t ng
b n nh t là t n công vào các nhu c u b c th p c a h . Nhi u ng

i nào đó, cách c
i làm vi c ch u

đ ng các đòi h i vô lý, các b t công, vì h s b m t vi c làm, không có ti n nuôi
b n thân và gia đình, h mu n đ

c yên thân.


16

- Mu n m t ng
th p c a h tr

i phát tri n

c: đ ng l

m c đ cao thì ph i đáp ng các nhu c u b c

ng t t, ch đ đãi ng h p lý, nhà c a n đ nh,…

- M t đ a tr đói khát cùng c c thì không th h c t t, m t đ a tr b stress thì
không th h c hành, m t đ a tr b s hãi, b đe d a thì càng không th h c. Lúc
này, các nhu c u c b n, an toàn, an ninh đ

c kích ho t và nó chi m quy n u tiên

so v i các nhu c u h c hành. Các nghiên c u v não b cho th y, trong các tr
h p b s hãi, b đe do v m t tinh th n và th xác, não ng

ng

i ti t ra các hóa ch t

ng n c n các quá trình suy ngh , h c t p.
- Nhu c u v xã h i (social needs).
Nhu c u này còn đ

c g i là nhu c u mong mu n thu c v m t b ph n, m t

t ch c nào đó (belonging needs) ho c nhu c u v tình c m, tình th

ng (needs of

love). Nhu c u này th hi n qua quá trình giao ti p nh vi c tìm ki m, k t b n, tìm
ng

i yêu, l p gia đình, tham gia m t c ng đ ng nào đó, đi làm vi c, đi ch i picnic,

tham gia các câu l c b , làm vi c nhóm, …
Nhu c u này là m t d u v t c a b n ch t s ng theo b y đàn c a loài ng

i

chúng ta t bu i bình minh c a nhân lo i. M c dù, Maslow x p nhu c u này sau 2
nhu c u phía trên, nh ng ông nh n m nh r ng n u nhu c u này không đ

c tho

mãn, đáp ng, nó có th gây ra các b nh tr m tr ng v tinh th n, th n kinh. Nhi u
nghiên c u g n đây c ng cho th y, nh ng ng

i s ng đ c thân th

b nh v tiêu hóa, th n kinh, hô h p h n nh ng ng

ng hay m c các

i s ng v i gia đình. Chúng ta

c ng bi t rõ r ng: s cô đ n có th d dàng gi t ch t con ng

i.

đáp ng c p b c nhu c u th 3 này, nhi u công ty đã t ch c cho các nhân
viên có các bu i c m tr i ngoài tr i, cùng ch i chung các trò ch i t p th , nhà
tr

ng áp d ng các ph

ng pháp làm vi c theo nhóm, các ph

d a trên v n đ , các t ch c oàn,
h p các em, đ nh h

i trong nhà tr

ng đ

ng pháp gi ng d y

c giao trách nhi m t p

ng các em vào nh ng ho t đ ng b ích. Các k t qu cho th y:

các ho t đ ng chung, ho t đ ng ngoài tr i đem l i k t qu t t cho tinh th n và hi u
su t cho công vi c đ

c nâng cao.


17

- Nhu c u v đ

c tôn tr ng (esteem needs).

Nhu c u này còn đ
hi n 2 c p đ : nhu c u đ

c g i là nhu c u t tr ng (self esteem needs) vì nó th
c ng

i khác quý m n, n tr ng thông qua các thành qu

c a b n thân, và nhu c u c m nh n, quý tr ng chính b n thân, danh ti ng c a mình,
có lòng t tr ng, s t tin vào kh n ng c a b n thân. S đáp ng và đ t đ
c u này có th khi n cho m t đ a tr h c t p tích c c h n, m t ng

i tr

c nhu

ng thành

c m th y t do h n.
Chúng ta th
khích l , t

ng th

ng th y trong công vi c ho c cu c s ng, khi m t ng

iđ

c

ng v thành qu lao đ ng c a mình, h s n sàng làm vi c h ng

say h n, hi u qu h n. Nhu c u này đ

c x p sau nhu c u “thu c v m t t ch c”,

nhu c u xã h i phía trên. Sau khi đã gia nh p m t t ch c, m t đ i nhóm, chúng ta
luôn mu n đ

c m i ng

i trong nhóm n tr ng, quý m n đ c m th y mình có “v

trí” trong nhóm đó.

B n ch t tâm lý con ng

i ai c ng mu n đ

c tôn tr ng, ch m đ n lòng t

tr ng là ch m đ n đi u sâu và đau nh t, là đi m t huy t nh t c a con ng

i (cho dù

đó là đ a tr khó d y, ch a ngoan).
Ch tôn tr ng mà không yêu c u là không n. Khi đ
ng

i

đúng v trí “Ng

c tôn tr ng là đã cho con

i” nh t c a mình. Do v y, c n có trách nhi m bu c ph i

s ng và hành x đúng đ n v i s tôn tr ng đó.
- Nhu c u đ

c th hi n mình (self-actualizing needs).

Maslow mô t nhu c u này nh sau: “self-actualization as a person's need to be
and do that which the person was “born to do”” (nhu c u c a m t cá nhân mong
mu n đ

c là chính mình, đ

c làm nh ng cái mà mình “sinh ra đ làm”). Nói m t

cách đ n gi n h n, đây chính là nhu c u đ

c s d ng h t kh n ng, ti m n ng c a

mình đ t kh ng đ nh mình, đ làm vi c, đ t các thành qu trong xã h i.
Chúng ta có th th y nhi u ng

i xung quanh mình, khi đã đi đ n đo n cu i

c a s nghi p thì l i luôn h i ti c vì mình đã không đ

c làm vi c đúng nh kh