LUẬN văn THẠC sĩ BIỆN PHÁP QUẢN TRỊ rủi RO tín DỤNG tại NGÂN HÀNG THƯƠNG mại cổ PHẦN KIÊN LONG

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC TÀI CHÍNH – MARKETING

HUỲNH NGỌC

BIỆN PHÁP QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI
NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN KIÊN
LONG

LUẬN VĂN THẠC SĨ

TP HỒ CHÍ MINH - NĂM 2014


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC TÀI CHÍNH – MARKETING

HUỲNH NGỌC

BIỆN PHÁP QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI
NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN KIÊN
LONG

Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng
Mã số: 60.31.12

Hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS Hồ Thủy Tiên

TP HỒ CHÍ MINH - NĂM 2014

NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƢỚNG DẪN
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................

TP. HCM, ngày 02 tháng 06 năm 2015
Giáo viên hƣớng dẫn

PGS.TS: Hồ Thủy Tiên


LỜI CAM ĐOAN
Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi.
Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai
công bố trong bất kỳ công trình nào khác.
Người thực hiện

Huỳnh Ngọc

MỤC LỤC
1.1 TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI ................................................................................ 1
1.2 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU. ......................................................................................... 2
1.3 ĐỐI TƢỢNG NGHIÊN CỨU. ...................................................................................... 2
1.4 PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU. ............................................................................... 2
1.5 Ý NGHĨA KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI. ......................................... 2
1.6 KẾT CẤU CỦA LUẬN VĂN ........................................................................................ 3
CHƢƠNG 1 KHUNG LÝ THUYẾT QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG CỦA NGÂN
HÀNG THƢƠNG MẠI ....................................................................................................... 4
1.1 RỦI RO TÍN DỤNG. ..................................................................................................... 4
1.1.1 Khái niệm về RRTD. ............................................................................................... 4
1.1.2 Phân loại................................................................................................................... 4
1.1.3 Nguyên nhân ............................................................................................................ 5
1.1.3.1 Nguyên nhân thuộc về năng lực quản trị của ngân hàng .................................... 5
1.1.3.2 Nguyên nhân thuộc về phía khách hàng ............................................................. 6
1.1.3.3 Nguyên nhân khách quan. .................................................................................. 7
1.1.4 Hậu quả do RRTD .................................................................................................. 7
1.1.4.1 Đối với ngân hàng .............................................................................................. 8
1.1.4.2 Đối với nền kinh tế- xã hội ................................................................................. 8
1.2 QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG. ................................................................................ 8
1.2.1 Khái niệm về quản trị rủi ro tín dụng:.................................................................. 8
1.2.2 Nội dung quản trị rủi ro tín dụng .......................................................................... 9
1.2.2.1 Nhận diện rủi ro tín dụng.................................................................................... 9
1.2.2.2 Đo lường rủi ro tín dụng ................................................................................... 18
1.2.2.3 Kiểm soát rủi ro tín dụng .................................................................................. 19
1.2.2.4 Tài trợ rủi ro tín dụng ....................................................................................... 21
1.2.3 Các tiêu chí đánh giá quản trị rủi ro tín dụng.................................................... 22
1.2.3.1 Nợ quá hạn và tỷ lệ nợ quá hạn ........................................................................ 22
1.2.3.2 Nợ xấu và tỷ lệ nợ xấu...................................................................................... 23

1.2.3.3 Hệ số rủi ro tín dụng ......................................................................................... 24
1.2.3.4 Dư nợ trên vốn huy động .................................................................................. 24
1.2.3.5 Tiêu chí hệ số thu nợ ........................................................................................ 25
1.2.3.6 Tiêu chí vòng quay vốn tín dụng ...................................................................... 25
1.2.3.7 Mức giảm tỷ lệ trích lập dự phòng rủi ro tín dụng trên tổng dư nợ.................. 25
1.3 KINH NGHIỆM QUẢN TRỊ RỦI RO CỦA MỘT SỐ NGÂN HÀNG TRONG
NƢỚC VÀ NGÂN HÀNG TRÊN THẾ GIỚI ................................................................. 26


1.3.1 Kinh nghiệm quản trị tín dụng của tập đoàn ngân hàng ING .......................... 26
1.3.2 Kinh nghiệm quản trị tín dụng của ngân hàng Citibank .................................. 27
1.3.3 Kinh nghiệm quản trị tín dụng của Ngân hàng Techcombank ........................ 28
1.3.4 Kinh nghiệm quản trị tín dụng của Ngân hàng Vietinbank ............................. 29
1.3.5 Bài học kinh nghiệm rút ra cho KLB từ kinh nghiệm của các ngân hàng ...... 30
1.4 MỘT SỐ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU TRƢỚC VỀ QUẢN TRỊ TÍN DỤNG ......... 32
1.4.1 Mô hình 5P .............................................................................................................. 32
1.4.2 Mô hình 6C ............................................................................................................. 32
1.4.3 Mô hình điểm số Z (Z -Credit scoring model) ........................................................ 33
1.4.4 Mô hình điểm số tín dụng tiêu dùng ....................................................................... 35
1.4.5 Xếp hạng của Moody’s và Standard & Poor’s ........................................................ 35
CHƢƠNG 2 THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG
TMCP KIÊN LONG.......................................................................................................... 37
2.1 TỔNG QUAN VỀ NHTMCP KIÊN LONG ............................................................. 37
2.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển .............................................................................. 37
2.1.2 Sơ đồ cơ cấu tổ chức và bộ máy điều hành ............................................................. 39
2.2 HĐKD TẠI KLB TRONG GIAI ĐOẠN 2010 ĐẾN 2013 ....................................... 45
2.2.1 Hoạt động huy động vốn ......................................................................................... 45
2.2.2 Hoạt động tín dụng:................................................................................................. 46
2.2.3 Kết quả HĐKD....................................................................................................... 47
2.3 THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ RRTD TẠI NHTMCP KIÊN LONG ........................ 48

2.3.1 Công tác quản trị rủi ro tín dụng tại NHTMCP Kiên Long .................................... 48
2.3.1.1 Xây dựng chính sách tín dụng .......................................................................... 48
2.3.1.2 Cơ cấu tổ chức hoạt động, cơ cấu giám sát và quản trị rủi ro tín dụng ........... 50
2.3.1.3 Công tác hoạch định chiến lược quản trị RRTD ............................................. 52
2.3.1.4 Hệ thống tính điểm và xếp hạng tín dụng........................................................ 53
2.3.1.5 Xác định rủi ro hiện có và rủi ro tiềm ẩn ......................................................... 53
2.3.2 Thực trạng RRTD tại Ngân hàng TMCP Kiên Long .............................................. 54
2.3.2.1 Quy trình cấp tín dụng ...................................................................................... 54
2.3.2.2 Cơ cấu nhóm nợ trong giai đoạn từ năm 2010 đến năm 2013 ......................... 57
2.3.2.3 Nợ quá hạn và tỷ lệ nợ quá hạn tại Ngân hàng TMCP Kiên Long................... 58
2.3.3 Các chỉ số dự phòng RRTD .................................................................................... 59
2.3.3.1 Tỷ lệ dự phòng RRTD ..................................................................................... 59
2.3.3.2 Khả năng bù đắp RRTD .................................................................................. 59
2.3.3.3 Các chỉ tiêu an toàn vốn: 2012 – 2013 ............................................................. 60
2.4 ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ HOẠT ĐỘNG QUẢN TRỊ RRTD TẠI NHTMCP KIÊN
LONG.................................................................................................................................. 61
2.4.1 Những thành tựu đã đạt được .................................................................................. 61
2.4.2 Những hạn chế và nguyên nhân dẫn đến RRTD ..................................................... 62
2.4.2.1 Hạn chế ............................................................................................................. 62


2.4.2.2 Nguyên nhân dẫn đến RRTD tại KLB ............................................................. 64
CHƢƠNG 3: MỘT SỐ BIỆN PHÁP QUẢN TRỊ RRTD TẠI NGÂN HÀNG
THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN KIÊN LONG ....................................................................... 74
3.1 ĐỊNH HƢỚNG VÀ MỤC TIÊU, ĐỀ XUẤT MỘT SỐ BIỆN PHÁP QUẢN TRỊ
RRTD TẠI NHTMCP KIÊN LONG ............................................................................... 74
3.1.1 Định hướng: ............................................................................................................ 74
3.1.2 Mục tiêu hoạt động quản trị RRTD tại KLB........................................................... 75
3.2 MỘT SỐ BIỆN PHÁP TRONG CÔNG TÁC QUẢN TRỊ RRTD TẠI NHTMCP
KIÊN LONG ...................................................................................................................... 75

3.2.1. Một số biện pháp quản trị đối với nhóm khách hàng vay vốn tại KLB ................. 75
3.2.1.1 Biện pháp phòng ngừa, khắc phục rủi ro về mục đích sử dụng vốn ................ 75
3.2.1.2 Biện pháp phòng ngừa, khắc phục khi tình hình tài chính của khách hàng yếu
kém, thiếu sự minh bạch, vốn tự có thấp ...................................................................... 77
3.2.1.3 Biện pháp phòng ngừa khắc phục khi năng lực quản lý của khách hàng kém,
thiếu thiện chí trong việc trả nợ gốc, lãi khi đến hạn ................................................... 78
3.2.1.4 Biện pháp phòng ngừa khắc phục khi khách hàng báo cáo sai sự thật, giấu tình
hình thua lỗ, lừa dối ngân hàng .................................................................................... 80
3.2.2 Một số biện pháp đối với KLB................................................................................ 81
3.2.2.1 Biện pháp phòng ngừa, khắc phục cán bộ giám sát thiếu chặt chẽ trước và sau
khi cho vay ................................................................................................................... 81
3.2.2.2 Biện pháp phòng ngừa, khắc phục đạo đức nghề nghiệp chuyên viên tín dụng
chưa tốt ......................................................................................................................... 82
3.2.2.3 Biện pháp phòng ngừa, khắc phục do chưa chặt chẽ trong công tác kiểm soát
nội bộ ............................................................................................................................ 83
3.2.2.4 Biện pháp phòng ngừa, khắc phục do cán bộ thẩm định, định giá tài sản bảo
đảm thiếu căn cứ, định giá cao hơn giá trị thật ............................................................. 84
3.2.2.5 Biện pháp phòng ngừa, khắc phục việc lạm dụng vào tài sản đảm bảo để ra
quyết định cho vay........................................................................................................ 85
3.2.3 Một số biện pháp giảm thiểu ảnh hưởng từ môi trường kinh tế vĩ mô ................... 86
3.2.3.1 Biện pháp giảm thiểu ảnh hưởng sự biến động của tỷ giá thay đổi theo hướng
bất lợi cho doanh nghiệp .............................................................................................. 86
3.2.3.2 Biện pháp giảm thiểu ảnh hưởng sự bất ổn của giá dầu thế giới làm nền kinh tế
trong nước ảnh hưởng................................................................................................... 86
3.2.3.3 Biện pháp giảm thiểu ảnh hưởng của tỷ lệ lạm phát trong nước tăng cao ....... 87
3.2.3.4 Biện pháp giảm thiểu ảnh hưởng của lãi suất cho vay cao làm doanh nghiệp
giảm tính thanh khoản .................................................................................................. 87
3.2.4 Một số biện pháp giảm thiểu rủi ro do quy định quản lý tài sản tại địa phương..... 88
3.2.4.1 Biện pháp giảm thiểu rủi ro do sự phối hợp giữa các cơ quan ban ngành về
quản lý tài sản chưa đồng bộ, chặt chẽ, tốn nhiều thời gian ......................................... 88

3.2.4.2 Biện pháp giảm thiểu rủi ro do hoạt động tín dụng chịu sự điều chỉnh, chi phối
của nhiều luật, văn bản dưới luật chồng chéo, không rõ ràng ...................................... 89


3.2.4.3 Biện pháp giảm thiểu rủi ro do tài sản bảo đảm chịu sự biến động của tiêu
chuẩn công nghệ, chính sách đất đai, qui hoạch của địa phương ................................. 90
3.2.5 Một số biện pháp quản trị RRTD từ chính sách cho vay thiếu khoa học ............... 91
3.2.5.1 Biện pháp giảm thiểu rủi ro do ngân hàng chưa xây dựng quy trình phân tích,
đánh giá, xếp loại khách hàng khoa học ....................................................................... 91
3.2.5.2 Biện pháp giảm thiểu rủi ro do lãi suất không được xác định khoa học dựa trên
chi phí vốn, mức độ rủi ro và mức lợi nhuận hợp lý .................................................... 93
3.2.6 Một số biện pháp quản trị RRTD từ những áp lực.................................................. 93
3.2.6.1 Biện pháp giảm thiểu rủi ro từ áp lực chỉ tiêu do Hội sở giao. ........................ 93
3.2.6.2 Biện pháp giảm thiểu rủi ro do áp lực từ các đối thủ cạnh tranh...................... 94
KẾT LUẬN......................................................................................................................... 96


DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
------O0O----Bảng 2.1: Cơ cấu huy động vốn tại KLB giai đoạn 2010 – 2013 ....................................... 46
Bảng 2.2: Cơ cấu dư nợ tín dụng tại KLB giai đoạn 2010 – 2013...................................... 46
Bảng 2.3: Kết quả HĐKD tại KLB giai đoạn 2010 – 2013 ................................................ 47
Bảng 2.4: Cơ cấu nhóm nợ tại KLB giai đoạn 2010 – 2013 ............................................... 57
Bảng 2.5: Tỷ lệ rủi ro mất vốn giai đoạn 2010 – 2013 ....................................................... 58
Bảng 2.6: Tỷ lệ dự phòng rủi ro giai đoạn 2010 – 2013 ..................................................... 59
Bảng 2.7: Hệ số khả năng bù đắp RRTD giai đoạn 2010 – 2013 ....................................... 59
Bảng 2.8 Chỉ tiêu an toàn vốn 2012 - 2013 ......................................................................... 60

DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ
------O0O----Sơ đồ 2.1: Cơ cấu tổ chức của KLB .................................................................................... 39
Sơ đồ 2.2: Cơ cấu tổ chức hoạt động, cơ cấu giám sát và QLRRTD .................................. 51

Sơ đồ 2.3: Sơ đồ quy trình cấp tín dụng của KLB .............................................................. 54


DANH MỤC VIẾT TẮT
CBTD: Cán bộ tín dụng

NHNNVN: Ngân hàng nhà nước

CN: Chi nhánh

Việt Nam

CIC: Trung tâm thông tin tín dụng

NHTW: Ngân hàng trung ương

CSH: Chủ sở hữu

NHTM: Ngân hàng thương mại

CVQHKH: Chuyên viên quan hệ khách hàng

NHTMCP: Ngân hàng thương mại
cổ phần

CVHTTD: Chuyên viên hỗ trợ tín dụng
DAĐT: Dự án đầu tư

NSNN: Ngân sách nhà nước
QLRRTD:Quản lý rủi ro tín dụng

DN: Doanh nghiệp
ĐHĐCĐ:Đại hội đồng cổ đông
HĐKD: Hoạt động kinh doanh
HĐQT:
HTTD:

Hội đồng quản trị
Hỗ trợ tín dụng

KLB: Kiên Long Bank
LĐCN:

Lãnh đạo chi nhánh

LNTT: Lợi nhuận trước thuế
LNST: Lợi nhuận sau thuế
NHKL: Ngân hàng Kiên Long
NHNN: Ngân hàng nhà nước

PGD:

Phòng giao dịch

PTGD:

Phó tổng giám đốc

PASXKD: Phương án sản xuất kinh
TCTD:

Tổ chức tín dụng

TSĐB:

Tài sản đảm bảo

TGĐ:

Tổng Giám đốc

doanh
UBND: Ủy ban nhân dân
RR: Rủi ro
RRTD:

Rủi ro tín dụng

SXKD:

Sản xuất kinh doanh


MỞ ĐẦU
1.1 TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI
Nền kinh tế Việt Nam đang trên con đường hội nhập với nền kinh tế thế giới,
đứng trước nhiều cơ hội mới và những thách thức mới, yêu cầu về một hệ thống tài
chính quốc gia phát triển ổn định, bền vững, một môi trường kinh doanh tài chính
minh bạch, lành mạnh theo những thông lệ, chuẩn mực quốc tế đã được xác định rõ
ràng trong định hướng, chiến lược dài hạn của hệ thống tài chính ngân hàng.

Bên cạnh đó, hệ thống tài chính – ngân hàng được coi là “huyết mạch” của nền
kinh tế. Sự bất ổn của hệ thống tài chính – ngân hàng sẽ gây ra những bất ổn về mặt xã
hội, có tính dây chuyền ảnh hưởng vô cùng lớn đối với sức khỏe của cả nền kinh tế,
của mỗi người dân. Trong hệ thống tài chính – ngân hàng ấy, mỗi TCTD là một mắc
xích nhỏ cho cả guồng máy hoạt động. Tuy nhiên, mắc xích ấy lại đóng vai trò vô
cùng quan trọng cho việc vận hành trơn tru toàn bộ hệ thống, nếu một mắc xích bị trục
trặc sẽ kéo theo hệ lụy cho cả nền kinh tế. Chính vì vậy, tăng cường các biện pháp
quản trị rủi ro tín dụng, nâng cao chất lượng hoạt động của TCTD chưa bao giờ là vấn
đề cũ.
NHTMCP Kiên Long có nhiều thế mạnh trong cho vay các khoản vay đối với
các doanh nghiệp nhỏ và vừa, hộ SXKD cá thể

.. Hoạt động này của Ngân hàng đã

và đang đem lại rất nhiều lợi ích cho nền kinh tế, góp phần thúc đẩy phát triển xã hội,
tạo công ăn việc làm, thu nhập cho người dân. Tuy nhiên, với nền kinh tế có nhiều bất
ổn như hiện nay, cho vay gặp rất nhiều rủi ro, do chính các thành phần kinh tế này gặp
khó khăn khi nền kinh tế đi xuống. Chính vì vậy, tìm kiếm các biện pháp quản trị
RRTD không bao giờ là lỗi thời và dư thừa.
Xuất phát từ thực tiễn nêu trên, yêu cầu đặt ra là phải quản trị RRTD đi đôi với
việc tăng trưởng tín dụng, đảm bảo an toàn trong hoạt động kinh doanh trong thời gian
tới là vấn đề cần thiết. Để đạt được mục tiêu này, NHTMCP Kiên Long cần phải phân
tích, nhận dạng, đo lường được các nguyên nhân gây ra rủi ro tín dụng để đề ra các
giải pháp quản trị RRTD. Vì thế, tôi quyết định chọn đề tài “ Biện pháp quản trị rủi ro
tín dụng tại NHTMCP Kiên Long” làm luận văn tốt nghiệp Cao học. Tôi hy vọng rằng,
1


với đề tài của mình, tôi có thể góp thêm một nghiên cứu nhỏ, góp phần nâng cao hiệu
quả quản trị RRTD cho NHTMCP Kiên Long trong thời gian tới.

1.2 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU.
Đề tài nghiên cứu nhằm đạt các mục tiêu sau:
+ Làm rõ các nội dung liên quan đến quản trị rủi ro trong hoạt động cấp tín
dụng nhằm làm cơ sở lý luận cho đề tài.
+ Phân tích, đánh giá mức độ rủi ro hoạt động tín dụng tại Ngân hàng TMCP
Kiên Long giai đoạn 2010 đến 2013 và nguyên nhân làm phát sinh RRTD nhằm rút ra
những ưu điểm, đồng thời những mặt tồn tại, hạn chế cần được giải quyết theo yêu cầu
của thực tiễn.
+ Trên cơ sở lý thuyết và thực tiễn của nội dung nghiên cứu, tác giả đưa ra một
số biện pháp quản trị rủi ro tín dụng cho Ngân hàng TMCP Kiên Long
1.3 ĐỐI TƢỢNG NGHIÊN CỨU.
-

t

n n

n

u

oạt động quản trị RRTD tại Ngân hàng TMCP Kiên

Long.
- Phạm vi nghiên c u: việc nghiên cứu sử dụng các số liệu từ năm 2010-2013
tại Ngân hàng TMCP Kiên Long.
1.4 PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.
Luận văn được áp dụng phương pháp nghiên cứu định tính dựa trên nền tảng
các phương pháp nghiên cứu chủ yếu như phương pháp phân tích, phương pháp so
sánh, đối chiếu, tổng hợp, thống kê mô tả.

Dữ liệu sử dụng là dữ liệu thứ cấp, thu thập được thông qua nhiều kênh như các
báo cáo tài chính năm, báo cáo chuyên đề về hoạt động tín dụng của KLB, các nguồn
sách báo, các phương tiện truyền thông.
1.5 Ý NGHĨA KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI.
- Luận văn góp phần làm rõ thêm một số nội dung lý luận về hoạt động quản trị
RRTD trong cho vay của NHTM.

2


- Phân tích, đánh giá thực trạng hoạt động quản trị RRTD tại NHTMCP Kiên
Long.
- Trên cơ sở những vấn đề lý luận, thực tiễn, đề xuất các biện pháp quản trị
RRTD, nâng cao chất lượng tín dụng của NHTMCP Kiên Long trong thời gian tới.
1.6 KẾT CẤU CỦA LUẬN VĂN
Kết cấu của đề tài được chia làm 3 chương cụ thể như sau:
Chương 1: Khung l thuyết về quản trị RRTD của Ngân hàng thương mại.
Chương 2: Thực trạng quản trị RRTD tại NHTMCP Kiên Long
Chương 3: Biện pháp quản trị RRTD tại Ngân hàng TMCP Kiên Long.

3


CHƢƠNG 1
KHUNG LÝ THUYẾT QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG
CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI
1.1 RỦI RO TÍN DỤNG.
1.1.1 Khái niệm về RRTD.
RRTD (credict risk) là loại rủi ro phát sinh do khách hàng nợ không còn khả
năng chi trả. Trong hoạt động của công ty RRTD phát sinh khi công ty bán chịu hàng

hóa và khách hàng mua chịu thất bại trong việc trả nợ. Trong hoạt động ngân hàng,
RRTD xảy ra khi khách hàng mất khả năng trả nợ một khoản vay nào đó.
Theo Phan Thị Cúc 2009 , rủi ro là những biến cố không mong đợi khi xảy ra
dẫn đến sự tổn thất về tài sản của Ngân hàng, giảm sút lợi nhuận thực tế so với dự kiến
hoặc phải bỏ ra thêm một khoản chi phí để có thể hoàn thành được một nghiệp vụ tài
chính nhất định
Căn cứ vào khoản 01 Điều 02 của Quy định về phân loại nợ, trích lập và sử
dụng dự phòng để xử lý RRTD trong hoạt động ngân hàng của TCTD (Ban hành theo
Quyết định số 493/2005/QĐ-NHNN ngày 22/4/2005 của Thống đốc Ngân hàng Nhà
nước; hiện nay áp dụng thông tư số 02/2013/TT-NHNN, ngày 21/01/2013 và thông tư
số 09/2014/TT-NHNN ngày 18/03/2014 thì “Rủi ro tín dụng trong hoạt động ngân
hàng của TCTD là khả năng xảy ra tổn thất trong hoạt động ngân hàng của TCTD do
khách hàng không thực hiện hoặc không có khả năng thực hiện nghĩa vụ của mình
theo cam kết.”
Như vậy, có thể nói rằng RRTD có thể xuất hiện trong các mối quan hệ mà
trong đó ngân hàng là chủ nợ, khách hàng là con nợ không thực hiện hoặc thực hiện
không đủ nghĩa vụ trả nợ khi đến hạn. Đây còn được gọi là rủi ro mất khả năng chi trả
và rủi ro sai hẹn, là loại rủi ro liên quan đến chất lượng hoạt động tín dụng của ngân
hàng.
1.1.2 Phân loại
- Rủi ro giao dịch (Transaction risk) có ba bộ phận chính là rủi ro lựa chọn, rủi ro
bảo đảm và rủi ro nghiệp vụ. (Nguyễn Đăng Dờn 2012)

4


- Rủi ro danh mục (Portfolio risk): là một hình thức của RRTD mà nguyên nhân
phát sinh là do những hạn chế trong quản lý danh mục cho vay của ngân hàng, được
phân chia thành hai loại là rủi ro nội tại (Intrinsic risk) và rủi ro tập trung
(Concentration risk). (Nguyễn Đăng Dờn 2012)

- Vítor Castro 2012 cho thấy RRTD của danh mục cho vay ngân hàng Slovenia
phụ thuộc đặc biệt đối với môi trường kinh tế (việc làm và thất nghiệp), lãi suất dài
hạn và giá trị của thị trường chứng khoán index. Kattai (2010) và Fainstein và
Novikov (2011) trong một nghiên cứu cho ba nước Baltic (Estonia, Latvia và
Lithuania) hệ thống ngân hàng. Kết quả cho thấy tầm quan trọng của tăng trưởng kinh
tế và lãi suất là yếu tố có ảnh hưởng nhất đằng sau sự lành mạnh của hệ thống ngân
hàng. Salas và Saurina (2002) và Jakubík (2007), trong các nghiên cứu cho các lĩnh
vực ngân hàng Tây Ban Nha và Cộng hòa Séc tương ứng, cũng chỉ ra sự tăng trưởng
GDP và những thay đổi trong lãi suất như các yếu tố kinh tế vĩ mô ảnh hưởng đến
RRTD
1.1.3 Nguyên nhân
Hoạt động tín dụng là hoạt động đem lại nguồn thu chủ yếu của các NHTM
nhưng đây cũng chính là lĩnh vực nghiệp vụ phức tạp và ẩn chứa nhiều rủi ro nhất.
Do đó, việc đi sâu nghiên cứu nguyên nhân dẫn đến RRTD là thực sự cần thiết để
các NHTM có được các giải pháp cần thiết để hạn chế rủi ro này và đạt được hiệu
quả hoạt động cao nhất.
Như chúng ta đã biết, RRTD là loại rủi ro phát sinh trong quá trình cấp tín dụng
của ngân hàng, biểu hiện trên thực tế qua việc khách hàng không trả được nợ hoặc trả
nợ không đúng hạn cho ngân hàng. Rủi ro này có nguyên nhân từ nhiều phía: từ phía
người cho vay, từ phía người đi vay và cả từ môi trường bên ngoài.
1.1.3.1 Nguyên nhân thuộc về năng lực quản trị của ngân hàng
 Ngân hàng không có đủ thông tin về các số liệu thống kê, chỉ tiêu để phân tích
và đánh giá khách hàng,

dẫn đến việc xác định sai hiệu quả của phương án vay vốn,

hoặc xác định thời hạn cho vay và trả nợ không phù hợp với phương án kinh doanh
của khách hàng.

5

 Sự lơi lỏng trong quá trình giám sát trước, trong và sau khi cho vay nên không
phát hiện kịp thời hiện tượng sử dụng vốn sai mục đích.
 Quá tin tưởng vào tài sản thế chấp, bảo lãnh, bảo hiểm, coi đó là vật đảm bảo
chắc chắn cho sự thu hồi cả gốc và lãi tiền vay.
 Chạy theo số lượng (hoặc theo kế hoạch) mà sao lãng việc coi trọng chất lượng
khoản vay, quá lạc quan và tin tưởng vào sự thành công của phương án kinh doanh của
khách hàng.
 Ngân hàng thiếu một bộ phận chuyên trách theo dõi, quản lý rủi ro, quản lý hạn
mức tín dụng tối đa cho từng khách hàng thuộc từng ngành nghề, sản phẩm địa
phương khác nhau để phân tán rủi ro, các dự báo cần thiết trong từng thời kỳ.
 Năng lực và phẩm chất đạo đức của một số cán bộ tín dụng ngân hàng chưa đủ
tầm và vấn đề quản lý sử dụng, đãi ngộ cán bộ ngân hàng chưa thỏa đáng.
 Ngân hàng không giải quyết hợp lý quan hệ giữa nguồn vốn huy động và nguồn
vốn sử dụng, cụ thể là: dự trữ vốn quá ít so với nhu cầu bảo đảm thanh toán, từ đó dẫn
đến mất khả năng thanh toán nếu khách hàng có nhu cầu rút vốn nhiều; hoặc dự trữ
vốn quá nhiều, gây ứ đọng vốn, lãng phí trong sử dụng vốn; hoặc lấy vốn ngắn hạn
cho vay trung dài hạn quá mức quy định.
 Cạnh tranh giữa các ngân hàng quá gây gắt thậm chí còn chưa thực sự lành
mạnh, việc chạy theo quy mô, bỏ qua các tiêu chuẩn, điều kiện trong cho vay, thiếu
quan tâm đến chất lượng khoản vay (Nguyễn Đăng Dờn, 2012).
1.1.3.2 Nguyên nhân thuộc về phía khách hàng
 Sử dụng vốn vay sai mục đích, không có thiện chí trong việc trả nợ vay
(Nguyễn Đăng Dờn, 2012).
 Năng lực quản l kinh doanh kém, đầu tư nhiều lĩnh vực vượt quá khả năng
quản lý.
 Khách hàng vay vốn tại nhiều TCTD dưới một danh nghĩa hay nhiều thực thể
khác nhau nên thiếu sự phân tích trên tổng thể, khó theo dõi được dòng tiền dẫn đến
việc sử dụng vốn vay chồng chéo và mất khả năng thanh toán dây chuyền.

6


 Tình hình tài chính doanh nghiệp yếu kém, thiếu minh bạch. Quy mô tài sản,
nguồn vốn nhỏ bé, tỷ lệ nợ so với vốn tự có cao là đặc điểm chung của hầu hết các
doanh nghiệp Việt Nam.
Ngoài ra, thói quen ghi chép đầy đủ, chính xác, rõ ràng các sổ sách kế toán vẫn
chưa được các doanh nghiệp tuân thủ nghiêm chỉnh và trung thực. Do vậy, sổ sách kế
toán mà các doanh nghiệp cung cấp cho ngân hàng nhiều khi chỉ mang tính chất hình
thức hơn là thực tế. Do đó, khi cán bộ ngân hàng lập các bản phân tích tài chính của
doanh nghiệp dựa trên số liệu do các doanh nghiệp cung cấp, thường thiếu tính xác
thực.
 Chưa thực sự thay đổi quan điểm, còn xem vốn ngân hàng là vốn nhà nước nếu
doanh nghiệp làm ăn không hiệu quả thì ngân hàng chịu rủi ro, ngân hàng thua lỗ thì
nhà nước chịu trách nhiệm.
 Doanh nghiệp cố tình lừa đảo ngân hàng.
1.1.3.3 Nguyên nhân khách quan.
- Sự thay đổi của môi trường tự nhiên như: thiên tai, dịch bệnh, bão lụt gây tổn thất
cho khách hàng vay vốn kinh doanh.
- Sự biến động quá nhanh và không dự đoán được của thị trường thế giới.
- Sự tấn công của hàng nhập lậu
- Rủi ro do môi trường pháp l chưa thuận lợi và sự kém hiệu quả của cơ quan pháp
luật cấp địa phương trong việc triển khai.
- Sự thanh tra, kiểm tra, giám sát chưa hiệu quả của Ngân hàng Nhà nước.
- Hệ thống thông tin quản lý còn bất cập.
- Sự thay đổi về lãi suất, tỷ giá hối đoái, lạm phát, chỉ số giá tăng, nguyên vật liệu đầu
vào tăng làm ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh của khách hàng, khó khăn tài chính
dẫn đến không có khả năng trả nợ.
1.1.4 Hậu quả do RRTD

7


1.1.4.1 Đối với ngân hàng
RRTD sẽ gây thiệt hại cho ngân hàng do ngân hàng bị mất cơ hội nhận được
thu nhập tiền lãi, tổn thất trước hết tác động đến lợi nhuận và sau đó là vốn tự có của
ngân hàng. Bên cạnh đó, vốn sử dụng để cho vay chủ yếu là vốn huy động từ tiền gửi
của khách hàng vì vậy trong trường hợp nợ xấu quá nhiều ngân hàng phải sử dụng các
nguồn vốn của mình để trả cho người gửi tiền, đến một chừng mực nào đấy ngân hàng
không có đủ nguồn vốn để trả cho người gửi tiền thì ngân hàng sẽ rơi vào tình trạng
mất khả năng thanh toán, có thể dẫn đến phá sản. Như vậy, RRTD có ảnh hưởng rất
lớn đến hoạt động của ngân hàng.
1.1.4.2 Đối với nền kinh tế- xã hội
Bắt nguồn từ bản chất và chức năng của ngân hàng là một tổ chức trung gian tài
chính chuyên huy động vốn nhàn rỗi trong nền kinh tế để cho các tổ chức và cá nhân
có nhu cầu vay lại. Do đó, thực chất quyền sở hữu những khoản cho vay là quyền sở
hữu của người đã gửi tiền vào ngân hàng. Bởi vậy, khi RRTD xảy ra thì không những
ngân hàng chịu thiệt hại mà quyền lợi của những người gửi tiền cũng bị ảnh hưởng.
Tổn thất của các ngân hàng làm gia tăng quan ngại về tài chính công như khả năng xảy
ra sự đổ xô rút tiền ngân hàng.
Bên cạnh đó, ngày nay hoạt động của ngân hàng mang tính xã hội hóa cao nên
một khi RRTD xảy ra đối với ngân hàng thì nó sẽ ảnh hưởng rất lớn đến nền kinh tế xã
hội. Nếu có sự thất thoát trong hoạt động tín dụng, dù chỉ ở một ngân hàng mà không
được ứng cứu kịp thời thì có thể gây phản ứng dây chuyền đe dọa đến tính an toàn và
ổn định của cả hệ thống ngân hàng. Từ đó sẽ gây ra những bất ổn về kinh tế - xã hội.
Rõ ràng, RRTD có thể gây ra những thiệt hại to lớn, không lường trước được đối với
nền kinh tế xã hội của một quốc gia.
1.2 QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG.
1.2.1 Khái niệm về quản trị rủi ro tín dụng:

Quản trị rủi ro: Là việc xây dựng hệ thống quản lý và các chính sách quản trị
rủi ro thích hợp đối với hoạt động tín dụng nhằm tuân thủ các quy định của pháp luật,
nhận diện, cảnh báo và đề ra các biện pháp hạn chế sự xuất hiện của rủi ro tín dụng,
8


giảm thiểu những thiệt hại khi chúng phát sinh, đồng thời xác định sự tương quan hợp
lý giữa các nguồn lực của ngân hàng với mức độ mạo hiểm có thể khi sử dụng vốn
ngân hàng cho nghiệp vụ cấp tín dụng
Quản trị rủi ro: là quá trình tiếp cận rủi ro một cách khoa học, toàn diện và
có hệ thống nhằm nhận dạng, đo lường, kiểm soát, và tối thiểu hoá những tác động bất
lợi của rủi ro. Quá trình quản trị rủi ro bao gồm 4 bước: Nhận dạng rủi ro; Đánh giá rủi
ro; Kiểm soát rủi ro và Tài trợ rủi ro theo Phan Thị Cúc, 2009)
Quản trị RRTD là quá trình nhận dạng, phân tích nhân tố rủi ro, đo lường
mức độ rủi ro, trên cơ sở đó lựa chọn triển khai các biện pháp phòng ngừa và quản lý
các hoạt động tín dụng nhằm hạn chế và loại trừ rủi ro trong quá trình cấp tín dụng.
Quản trị RRTD giúp các NHTM có sự chuẩn bị tốt cho những thay đổi bất
lợi, giảm bớt nhạy cảm đối với những thay đổi có hại của môi trường tạo nên sự an
toàn, ổn định trong kinh doanh, từ đó tăng doanh thu, giảm chi phí và nâng cao chất
lượng, hiệu quả hoạt động kinh doanh cả trong ngắn hạn và dài hạn của ngân hàng
1.2.2 Nội dung quản trị rủi ro tín dụng
Nội dung quản trị RRTD là tổng hợp các nguyên tắc, quy định của ngân hàng
trong việc quản trị RRTD. Trong đó xây dựng các bước đi cụ thể theo một trình tự
nhất định. Đây là một quá trình bao gồm nhiều giai đoạn mang tính chất liên hoàn,
theo một trật tự nhất định, đồng thời có quan hệ chặt chẽ gắn bó với nhau.
Theo Phan Thị Cúc (2009) và Nguyễn Đăng Dờn 2012 , Quản trị rủi ro tín
dụng của một Ngân hàng luôn tuân theo trình tự bốn bước cụ thể như sau: nhận diện
rủi ro tín dụng, đo lường rủi ro tín dụng, kiểm soát rủi ro tín dụng và tài trợ rủi ro tín
dụng.
1.2.2.1 Nhận diện rủi ro tín dụng

Nhận diện rủi ro tín dụng là quá trình xác định liên tục và có hệ thống trong hoạt
động kinh doanh của ngân hàng. Nhận diện rủ ro tín dụng bao gồm các công việc:
theo dõi, xem xét, nghiên cứu môi trường hoạt động tín dụng và toàn bộ hoạt động
tín dụng của ngân hàng, nhằm thống kê được tất cả các rủi ro, không chỉ những loại
rủi ro đã và đang xảy ra, mà còn dự báo được những dạng rủi ro mới có thể xuất hiện

9


đối với ngân hàng, trên cơ sở đó đề xuất các giải pháp đo lường, kiểm soát và tài trợ
rủi ro tín dụng phù hợp.
P

ơn pháp: để nhận dạng rủi ro, nhà quản trị phải lập được bảng liệt kê tất cả

các dạng rủi ro đã, đang và sẽ có thể xuất hiện bằng các phương pháp: lập bảng câu hỏi
nghiên cứu, tiến hành điều tra, phân tích các hồ sơ tín dụng, đặc biệt quan tâm điều tra
các hồ sơ đã có vấn đề, phương pháp nhận biết các dấu hiệu cảnh báo khoản cấp tín
dụng có vấn đề.
 Phương pháp xếp hạng và quản trị rủi ro danh mục tín dụng
- Ngân hàng trong suốt thời gian cho vay phải liên tục quản trị danh mục tín dụng
nhằm có các hành động kịp thời khi có bất kỳ vấn đề nào nảy sinh đối với khoản cho
vay.
Bước 1: Phân hạng rủi ro danh mục tín dụng
- Mục đích của việc xếp hạng khách hàng theo mức độ RRTD để:
+ Cho phép có một nhận định chung về danh mục cho vay trong bảng cân đối của ngân
hàng.
+ Phát hiện sớm các khoản cho vay có khả năng bị tổn thất hay đi chệch hướng khỏi
chính sách tín dụng đã được đề ra của ngân hàng.
+ Có một chính sách định giá chính xác hơn.

+ Xác định rõ khi nào cần tăng sự giám sát hoặc các hoạt động điều chỉnh khoản vay
hoặc ngược lại.
+ Làm cơ sở để xác định mức dự phòng rủi ro.
Các mục đích này sẽ đạt được nếu việc xếp hạng chính xác và nhất quán trong một
ngân hàng.
- Một hệ thống phân hạng rủi ro là một hệ thống ghi lại các ước tính về mức độ rủi ro
tiềm tàng trong từng khoản tín dụng của một danh mục tín dụng.

10


- Dựa trên những dữ liệu đã có và tầm quan trọng của từng dữ liệu, hệ thống phân
hạng sẽ có một bảng định mức rủi ro đối với từng khoản tín dụng (có thể khác nhau
đối với mỗi ngân hàng).
- Các cấp độ rủi ro này được đánh giá dựa trên các thông số và dữ liệu như:
+ Bảng cân đối kế toán (ít nhất 3 năm và các hệ số tài chính cơ bản.
+ Kinh nghiệm, tính cách và độ tin cậy của người điều hành doanh nghiệp.
+ Lịch sử nợ vay của doanh nghiệp.
+ Sự phụ thuộc của doanh nghiệp vào khách hàng mua và cung ứng chủ yếu
+ Mức độ rủi ro ngành kinh doanh mà khách hàng đang thực hiện.
+ Những biến động trong kinh doanh của khách hàng.
+ Trình độ của các cán bộ chủ chốt.
+ Chất lượng của các chiến lược kinh doanh trung và dài hạn.
- Sau khi xác định được cấp độ rủi ro của từng khách hàng như trên theo thiện chí và
khả năng trả nợ), ngân hàng đánh giá chất lượng tài sản đảm bảo khoản vay để có nhận
định hoàn chỉnh về hướng vay và hướng xử lý sau này.
Bước 2: Giám sát việc xếp hạng rủi ro
- Các rủi ro đã được đánh giá, về nguyên tắc phải phản ánh chính xác tình trạng rủi ro
ở mọi thời gian. Do vậy, mọi biến động ảnh hưởng đến quá trình xếp hạng này phải
được đánh giá lại ngay. Việc giám sát được thực hiện bằng nhiều phương pháp khác

nhau, tùy vào từng ngân hàng hoặc dùng đồng thời các phương pháp, đó là:
+ Phương pháp dùng bảng so sánh.
+ Phương pháp dùng đồ thị.
+ Phương pháp kiểm tra tại chỗ.
 Các phương pháp tiếp cận rủi ro tín dụng theo Basel 2
Uỷ ban Basel về giám sát ngân hàng (Basel Committee on Banking supervision
- BCBS được thành lập vào năm 1974 bởi một nhóm các Ngân hàng Trung ương và
cơ quan giám sát của 10 nước phát triển (G10) tại thành phố Basel, Thụy Sỹ nhằm tìm
11


cách ngăn chặn sự sụp đổ hàng loạt của các ngân hàng vào thập kỷ 80. Hiện nay, các
thành viên của Ủy ban gồm đại diện ngân hàng trung ương hay cơ quan giám sát hoạt
động ngân hàng của các nước: Anh, Bỉ, Canada, Đức, Hà Lan, Hoa Kỳ, Luxembourg,
Nhật, Pháp, Tây Ban Nha, Thụy Điển, Thụy Sỹ và Ý. Ủy ban được nhóm họp 4 lần
trong một năm.
Vào năm 1988, Ủy ban đã quyết định giới thiệu hệ thống đo lường vốn mà nó
được đề cập là Hiệp ước vốn Basel (the Basel Capital Accord) hay Basel I. Hệ thống
này cung cấp khung đo lường RRTD với tiêu chuẩn vốn tối thiểu 8%. Basel I không
chỉ được phổ biến trong các quốc gia thành viên mà còn được phổ biến ở hầu hết các
nước khác có các ngân hàng hoạt động quốc tế. Đến năm 1996, Basel I được sửa đổi
với rất nhiều điểm mới. Tuy vậy, Hiệp ước vẫn có khá nhiều điểm hạn chế.
Để khắc phục những hạn chế của Basel I, tháng 6/1999, Uỷ ban Basel đã đề
xuất khung đo lường mới với 3 trụ cột chính: (i) yêu cầu vốn tối thiểu trên cơ sở kế
thừa Basel I; (ii) sự xem xét giám sát của quá trình đánh giá nội bộ và sự đủ vốn của
các tổ chức tài chính; (iii) sử dụng hiệu quả của việc công bố thông tin nhằm làm lành
mạnh kỷ luật thị trường như là một sự bổ sung cho các nỗ lực giám sát. Đến ngày
26/6/2004, bản Hiệp ước quốc tế về vốn Basel mới Basel II đã chính thức được ban
hành.
- Tiếp cận RRTD theo Basel 2:

Có hai phương pháp tiếp cận để tính toán RRTD của ngân hàng: Phương án thứ
nhất: sẽ đo lường RRTD theo phương pháp tiếp cận chuẩn hoá được hỗ trợ bởi các
đánh giá bên ngoài về tín dụng.
Phương án thứ hai: là ngân hàng sử dụng hệ thống đánh giá xếp hạng nội bộ của
mình (IRB).
+ Phương pháp tiếp cận chuẩn hoá RRTD:
Phương pháp chuẩn hoá là các ngân hàng phải phân loại các RRTD dựa trên
những đặc điểm của rủi ro có thể quan sát được (ví dụ rủi ro từ một khoản cho vay
công ty hoặc từ một khoản cho vay có tài sản thế chấp là nhà ở . Phương pháp chuẩn

12


hoá sẽ xếp loại rủi ro cố định cho từng loại rủi ro được giám sát và căn cứ những đánh
giá độ tín nhiệm của bên ngoài để nâng cao độ nhạy của rủi ro.
Phương pháp chuẩn hoá có những hướng dẫn sử dụng cho cán bộ kiểm tra,
giám sát để quyết định nguồn đánh giá xếp loại của bên ngoài có phù hợp để có thể áp
dụng cho các ngân hàng hay không? Một đổi mới quan trọng của phương pháp chuẩn
hoá là những khoản vay phải coi là quá hạn nếu xếp loại rủi ro của chúng là 150%, trừ
trường hợp ngân hàng đã trích dự phòng rủi ro cho những khoản vay đó.
Khi các ngân hàng mở rộng hàng loạt các sản phẩm phát sinh tín dụng như thế
chấp, bảo lãnh, Basel II coi những công cụ này là những nhân tố làm giảm bớt RRTD.
Phương pháp chuẩn hóa mở rộng phạm vi của tài sản thế chấp hợp thức vượt ra khỏi
vấn đề của quốc gia đồng thời đưa ra một số phương pháp đánh giá mức độ giảm vốn
dựa trên rủi ro thị trường của công cụ thế chấp.
Phương pháp chuẩn hóa cũng bao gồm việc xử lý cụ thể đối với những rủi ro
bán lẻ. Xếp loại rủi ro của các loại rủi ro trong cho vay có thế chấp nhà ở sẽ được giảm
cùng với những loại rủi ro khác của các khoản tín dụng cho các công ty không được
xếp loại tín nhiệm. Ngoài ra một số khoản cho vay các công ty vừa và nhỏ có thể được
đưa vào xử l như rủi ro bán lẻ nếu đáp ứng một số tiêu chí.

Để giúp các ngân hàng và các giám sát viên trong trường hợp không có nhiều
lựa chọn, Ủy ban Basel đã phát triển “phương pháp chuẩn hóa đơn giản” bao gồm
những lựa chọn đơn giản nhất để tính toán các tài sản được xếp loại rủi ro. Các ngân
hàng áp dụng các phương pháp chuẩn hóa đơn giản cần tuân thủ những yêu cầu kiểm
tra, giám sát và kỷ luật thị trường tương ứng với hiệp ước mới của Basel.
+ Phương pháp tiếp cận căn cứ vào xếp hạng nội bộ (IRB): Các ngân hàng phải có các
đơn vị kiểm soát RRTD độc lập chịu trách nhiệm thiết kế, thực hiện hoạt động các hệ
thống xếp loại nội bộ của mình. Các đơn vị này phải độc lập về chức năng đối với các
bộ phận quản lý phải chịu trách nhiệm về việc tạo nên những khoản rủi ro tiềm năng.
Các lĩnh vực phải kiểm soát gồm:
- Kiểm tra và theo dõi xếp loại nội bộ;

13


- Lập và phân tích các báo cáo tóm lược từ hệ thống xếp loại của ngân hàng, bao gồm
dữ liệu lịch sử về các trường hợp không trả nợ được phân loại vào thời điểm không trả
nợ xảy ra và một năm trước khi xảy ra, phân tích các biện pháp giảm nhẹ rủi ro, theo
dõi xu hướng trong các tiêu chí xếp loại chủ yếu;
- Thực hiện các quy trình để thẩm tra xem những định nghĩa xếp loại có được sử dụng
thống nhất ở các phòng, ban và khu vực địa lý hay không;
- Đánh giá và lập hồ sơ mọi thay đổi trong quy trình xếp loại, l do thay đổi
- Xem xét các tiêu chí xếp loại để đánh giá xem chúng còn tác dụng dự báo rủi ro hay
không. Những thay đổi của quá trình xếp loại, các tiêu chí hoặc các thông số xếp loại
phải được lập thành văn bản và lưu trữ để các giám sát viên xem xét.
Đơn vị kiểm soát RRTD phải tích cực tham gia trong việc phát triển, chọn lọc,
thực hiện và xác định giá trị hiệu lực của các mô hình xếp loại, chịu trách nhiệm kiểm
soát và giám sát mọi mô hình được sử dụng trong quá trình xếp loại và chịu trách
nhiệm cao nhất về thường xuyên đánh giá và thay đổi các mô hình xếp loại.
Hầu hết RRTD xảy ra đều có dấu hiệu báo trước, việc nhận biết dấu hiệu RRTD

và nguyên nhân chính dẫn đến rủi ro là yêu cầu cấp thiết, không chỉ giúp người quản
lý mà ngay cả nhân viên tín dụng cách phòng ngừa hiệu quả, giảm thiểu mức tổn thất
thấp nhất cho ngân hàng cả về vật chất, hình ảnh và uy tín. Nhận diện rủi ro, qua đó có
biện pháp tối ưu giúp ngăn ngừa và xử lý các khoản cho vay rủi ro, là khâu quan trọng,
quyết định đến hiệu quả kinh doanh tín dụng của ngân hàng.
 Các dấu hiệu cảnh báo khoản tín dụng có vấn đề
Việc kinh doanh khó có thể thất bại qua một đêm, do vậy mà sự thất bại đó
thường có một vài dấu hiệu báo động. Có dấu hiệu biểu hiện mờ nhạt, có dấu hiệu biểu
hiện rất rõ ràng. Ngân hàng cần có cách nhận ra những dấu hiệu ban đầu của khoản
vay có vấn đề và có hành động cần thiết nhằm ngăn ngừa hoặc xử l chúng. Nhưng
cần phải chú ý là: các dấu hiệu này đôi khi được nhận ra qua một quá trình chứ không
hẳn là tại một thời điểm, do vậy cán bộ tín dụng phải biết cách nhận biết chúng một
cách có hệ thống. Dấu hiệu của các khoản tín dụng có vấn đề có thể xếp thành các
nhóm sau:
14


Nhóm 1: Nhóm các dấu hiệu liên quan đến mối quan hệ với ngân hàng
 Trong quá trình hạch toán của khách hàng, xu hướng của các tài khoản của
khách hàng qua một quá trình sẽ cung cấp một số dấu hiệu quan trọng gồm :
+ Phát hành séc quá bảo chứng hoặc bị từ chối.
+ Khó khăn trong thanh toán lương.
+ Sự dao động của các tài khoản mà đặc biệt là giảm sút số dư tài khoản tiền gửi.
+ Tăng mức sử dụng bình quân trong các tài khoản.
+ Thường xuyên yêu cầu hỗ trợ vốn lưu động từ nhiều nguồn khác nhau.
+ Không có khả năng thực hiện các hoạt động cắt giảm chi phí.
+ Gia tăng các khoản nợ thương mại hoặc không có khả năng thanh toán nợ khi đến
hạn.
 Các hoạt động cho vay :
+ Mức độ vay thường xuyên gia tăng.

+ Thanh toán chậm các khoản nợ gốc và lãi.
+ Thường xuyên yêu cầu ngân hàng cho đáo hạn.
+ Yêu cầu các khoản vay vượt quá nhu cầu dự kiến.
 Phương thức tài chính :
+ Sử dụng nhiều khoản tài trợ ngắn hạn cho các hoạt động phát triển dài hạn
+ Chấp nhận sử dụng các nguồn tài trợ đắt nhất, ví dụ: thường xuyên sử dụng nghiệp
vụ chiết khấu các khoản phải trả.
+ Giảm các khoản phải trả và tăng các khoản phải thu.
+ Các hệ số thanh toán phát triển theo chiều hướng xấu.
+ Có biểu hiện giảm vốn điều lệ.
Nhóm 2: Nhóm các dấu hiệu liên quan đến phương pháp quản lý của khách hàng
 Thay đổi thường xuyên cơ cấu của hệ thống quản trị hoặc ban điều hành.

15