Đánh giá hiệu quả hoạt động của ngân hàng TMCP sài gòn sau hợp nhất

B
TR

GIÁO D C VÀ ÀO T O

NG

I H C KINH T TP. HCM


NGUY N TH DUNG

ÁNH GIÁ HI U QU HO T

NG C A NGÂN

HÀNG TMCP SÀI GÒN SAU H P NH T.

LU N V N TH C S KINH T

Tp. H Chí Minh – N m 2015


B
TR

GIÁO D C VÀ ÀO T O

NG

I H C KINH T TP. HCM



NGUY N TH DUNG

ÁNH GIÁ HI U QU HO T

NG C A NGÂN

HÀNG TMCP SÀI GÒN SAU H P NH T.

LU N V N TH C S KINH T

Chuyên ngành : Tài Chính – Ngân Hàng
Mã s
Ng

: 60340201
ih

ng d n khoa h c :

PGS.TS. Bùi Kim Y n

Tp. H Chí Minh – N m 2015


M CL C
Trang ph bìa
L i cam đoan.
M cl c

Danh m c các ký hi u, ch vi t t t.
Danh m c các b ng bi u, bi u đ .
Danh m c các ph l c.
M

U

1. Tính c p thi t c a đ tài
2. M c tiêu nghiên c u.
it

3.
4. Ph

ng và ph m vi nghiên c u.
ng pháp nghiên c u.

5. Ý ngh a c a đ tài.
6. H n ch c a đ tài.
Ch ng 1: C S LÝ THUY T V M&A VÀ HI U QU HO T
NG C A
NGÂN HÀNG TH
NG M I .................................................................................. 1
1.1 Khái ni m h p nh t, sáp nh p, mua l i (M&A) ................................................... 1
1.2 Phân lo i. .............................................................................................................. 2
1.2.1

C n c vào ch th tham gia:....................................................................... 2

1.2.2

C n c vào m i liên k t gi a các bên liên quan ........................................... 3

1.2.3

C n c vào quy mô c a ngân hàng bán hay b M&A. ................................... 3

1.2.4

C n c vào ph m vi lãnh th ........................................................................ 3

1.3 Nh ng l i ích t M&A. ........................................................................................ 4
1.4 Nh ng h n ch t M&A. ...................................................................................... 6
1.5 Các ph

ng th c th c hi n M&A. ....................................................................... 8


1.5.1

Th

ng l

ng v i h i đ ng qu n tr và ban đi u hành ................................. 8

1.5.2

Thu gom trên th tr

1.5.3

Chào mua công khai .................................................................................... 9

1.5.4

Lôi kéo c đông b t mãn. ........................................................................... 10

1.5.5

Mua tài s n. ............................................................................................... 10

1.5.6

B t bu c do tái c u trúc . ........................................................................... 10

ng ch ng khoán .......................................................... 9

1.6 M&A các ngân hàng trên th gi i và bài h c kinh nghi m cho Vi t Nam. ....... 11
1.6.1

M&A các ngân hàng trên th gi i. ............................................................. 11

1.6.2

Bài h c kinh nghi m cho Vi t Nam. ............................................................ 13

1.7 Hi u qu ho t đ ng c a ngân hàng th

ng m i. ............................................... 14

1.7.1

Khái ni m hi u qu ho t đ ng. ................................................................. 14

1.7.2

Các nhân t

nh h

ng đ n hi u qu ho t đ ng c a NHTM .................. 15

1.7.2.1 Các nhân t bên trong............................................................................. 15
1.7.2.2 Các nhân t bên ngoài ............................................................................ 17
1.7.3

Các ph

ng pháp đo l

ng hi u qu kinh doanh c a NHTM ................. 19

1.7.3.1 Ph

ng pháp đánh giá truy n th ng. ...................................................... 19

1.7.3.2 Ph

ng pháp phân tích hi u qu biên: ti p c n SFA và DEA ................. 25

Ch ng 2: TH C TR NG HO T
NG H P NH T C A NGÂN HÀNG
TMCP SÀI GÒN. ..................................................................................................... 30
2.1 Gi i thi u M&A c a h th ng ngân hàng Vi t Nam trong th i gian qua. ............. 30
2.2 Th c tr ng ho t đ ng h p nh t t i Ngân hàng TMCP Sài Gòn. ........................... 33
2.2.1 Th c tr ng ho t đ ng c a ba ngân hàng TMCP Sài Gòn,
Nh t, Tín
Ngh a tr c h p nh t (t n m 2008 đ n 2011)...................................................... 33
2.2.2

Th c tr ng c a SCB sau h p nh t (t n m 2012 đ n 2014). ................... 44

2.2.2.2 V thanh kho n và h s an toàn v n ..................................................... 50
2.2.2.3 Kh n ng sinh l i (ROA, ROE)............................................................... 51
2.2.2.4 N ng l c ngu n nhân l c và N ng l c qu n tr . ................................... 52
2.2.2.5 N ng l c công ngh ............................................................................... 53


2.2.2.6 N ng l c th ph n và n ng l c c nh tranh kênh phân ph i và m c đ đa
d ng hóa d ch v cung c p................................................................................... 54
Ch

ng 3: MÔ HÌNH NGHIÊN C U ..................................................................... 62

3.1 Các nghiên c u tr

c đây . .................................................................................. 62

3.1.1

Các nghiên c u n

3.1.2

Các nghiên c u t i Vi t Nam. ................................................................... 64

3.2 Ph

ng pháp nghiên c u c a đ tài ..................................................................... 65

c ngoài ...................................................................... 62

3.3 K t Qu Nghiên C u. ........................................................................................... 68
Ch ng 4: GI I PHÁP NÂNG CAO HI U QU C A NGÂN HÀNG SCB SAU
H P NH T .............................................................................................................. 71
4.1

nh h

ng sau h p nh t c a SCB. .................................................................. 71

4.2 Gi i pháp nâng cao hi u qu c a SCB sau h p nh t ....................................... 73
4.2.1

Gi i pháp t Ngân hàng TMCP Sài Gòn. ................................................... 73

4.2.2

Ki n ngh ................................................................................................... 76

K t lu n chung.
Danh m c các tài li u tham kh o.
Ph l c


DANH M C CÁC KÝ HI U CH

VI T T T

SCB: Ngân hàng TMCP Sài Gòn
TNB: Ngân hàng TMCP Tín Ngh a
FCB: Ngân hàng TMCP
NHTM: Ngân hàng th

Nh t
ng m i

TCTD: t ch c tín d ng.
VCSH: V n ch s h u
SFA: phân tích biên ng u nhiên – Stochastic Frontier Approach
DEA: phân tích bao d li u – Data Envelopment Analysis
AE: hi u qu phân b - Allocative Efficiency
CE: hi u qu chi phí – Cost Efficiency
TE: hi u qu k thu t – Technical Efficiency.


DANH M C CÁC B NG BI U, BI U
B ng 2.1 Quá trình t ng v n đi u l c a ba ngân hàng SCB, TNB, FCB t 1992 đ n
2011

B ng 2.2 Tình hình ti n g i, d n cho vay khách hàng và t ng tài s n c a ba ngân
hàng giai đo n 2007 đ n 2010.
B ng 2.3 Tình hình t ng tr

ng ti n g i và cho vay khách hàng c a ba ngân hàng giai

đo n t 2008 đ n 2010.
B ng 2.4 M t s ch tiêu tài chính c a ba ngân hàng t 2008- 2010.
B ng 2.5 T ng h p m t s ch tiêu tài chính c a SCB sau h p nh t.
B ng 2.6 C c u t ng tài s n c a SCB t 2011 đ n 2014.
B ng 2.7 V n liên ngân hàng c a SCB t 2012 đ n 2014.
B ng 2.8 B ng t ng h p s l

ng lao đ ng c a SCB t 2011 đ n 2014.

Bi u đ 1: C c u thu nh p c a SCB n m 2013 và 2014.
B ng 3.1 B ng d li u ch y ph n m m DEAP 2.1
B ng 3.2 B ng k t qu .


DANH M C CÁC PH L C
Ph l c 1: B ng quy mô tài s n, t l n x u, h s an toàn v n, t su t l i nhu n c a
42 NHTM Vi t Nam n m 2010.
Ph l c 2: Báo cáo tài chính c a các ngân hàng tr

c h p nh t qua các n m t 2008

đ n 2010.
Ph l c 3: Báo cáo tài chính ba ngân hàng th i đi m 30/09/2011.
Ph l c 4: C c u cho vay theo ngành kinh t c a ba ngân hàng tr

c h p nh t.

Ph l c 5: Báo cáo tài chính c a SCB sau h p nh t t 2012 đ n 2014.
Ph l c 6: Gi i thi u v ph
hi u qu .

ng pháp phân tích màng bao d li u (DEA) và các đ đo


M

U

1. Tính c p thi t c a đ tài.
N n kinh t th gi i đang tr i qua th i k kh ng ho ng b t ngu n t cho vay
d

i chu n c a các ngân hàng t i M . Kinh t khó kh n, ngân hàng đ

m ch máu c a n n kinh t c ng nh h

c xem nh

ng nghiêm tr ng, đi u này đã làm cho m t s

ngân hàng l n trên th gi i b phá s n . M t gi i pháp c n thi t và quan tr ng đ khôi
ph c kinh t là b t đ u t l nh v c ngân hàng. B i v i kinh nghi m phát tri n c a các
n

c, kh ng ho ng

b t k l nh v c nào thì có th i gian khôi ph c nhanh, nh ng đ i

v i l nh v c ngân hàng – m t l nh v c khá nh y c m c a n n kinh t thì th i gian kh c
ph c là khá dài và khó kh n. Vì v y, các n

c b t đ u vào công cu c đ ra các chính

sách đ khôi ph c h th ng ngân hàng. M t gi i pháp mà t t c các n

cđ uh

ng

đ n đó chính là tái c u trúc h th ng ngân hàng.
i v i Vi t Nam – m t đ t n

c đang phát tri n, ch u nh h

ng khá nhi u t s

bi n đ i c a n n kinh t th gi i k t khi h i nh p WTO. N n kinh t Vi t Nam có
d u hi u kh ng ho ng t n m 2008 và đ nh đi m là n m 2011 và kéo dài đ n nay. Vi t
Nam đã không ng ng đ ra các chính sách trên t t c các l nh v c đ kh c ph c kh ng
ho ng và l nh v c ngân hàng đ

c quan tâm đ c bi t. D

i áp l c c a Ngh đ nh 141

ngày 22/11/2006 c a Chính ph v v n pháp đ nh c a các ngân hàng Th

ng m i t i

Vi t Nam đ n ngày 31/12/2010 là 3.000 t đ ng cùng v i ngày 1/3/2012,

án c c u

l i h th ng các TCTD đã đ

c Th t

ng Chính ph phê duy t theo Quy t đ nh s

254/Q -TTg - Quy t đ nh này t o hành lang pháp lý quan tr ng đ x lý các ngân
hàng y u kém và đ ra m t l trình đ n n m 2015. Vì th , các ngân hàng y u kém s
đ

c c c u l i v i xu h

ng h p nh t, sáp nh p và mua l i (vi t t t là M&A). Tr i qua

m t th i gian khá dài k t khi v h p nh t ngân hàng di n ra đ u tiên vào tháng
12/2011, và ti p theo đó đã có thêm r t nhi u v M&A, tình hình c a các ngân hàng


sau M&A v n là v n đ đ

c khá nhi u ng

i quan tâm. Chính vì v y, nh n th y đây

là v n đ khá c n thi t đ tìm hi u, em quy t đ nh ch n đ tài: “ ánh Giá Hi u Qu
Ho t

ng C a Ngân Hàng Th

ng M i C Ph n Sài Gòn Sau H p Nh t” làm đ

tài nghiên c u cho lu n v n t t nghi p trình đ Th c s c a mình.
2. M c tiêu nghiên c u.
Nghiên c u c s lý thuy t v ho t đ ng h p nh t, sáp nh p, mua l i ngân hàng, lý
thuy t v hi u qu ho t đ ng c a ngân hàng, mô hình đánh giá hi u qu ho t đ ng c a
ngân hàng.
ol

ng và đánh giá hi u qu ho t đ ng t i ngân hàng TMCP Sài Gòn sau khi h p

nh t t 3 ngân hàng

Nh t- Tín Ngh a – Sài Gòn.

xu t nh ng gi i pháp nh m nâng cao hi u qu ho t đ ng c a ngân hàng TMCP
Sài Gòn sau h p nh t.
Và t k t lu n c a bài nghiên c u, s là c n c đ các nhà chính sách tái c c u
ngân hàng nhìn l i ho t đ ng sau h p nh t c a các ngân hàng Sài Gòn, t đó có nh ng
đi u ch nh phù h p đ nâng cao hi u qu c a ngân hàng sau h p nh t.
it

3.
it

ng và ph m vi nghiên c u

ng nghiên c u là hi u qu ho t đ ng c a ngân hàng TMCP Sài Gòn tr

c

và sau khi h p nh t. V i d li u phân tích so sánh là báo cáo tài chính b n n m tr

c

khi h p nh t (t 2008 đ n 2011), và ba n m sau khi h p nh t (t 2012 đ n 2014).
4. Ph

ng pháp nghiên c u

tài s d ng k t h p hai ph

ng pháp đ nh tính và đ nh l

ng. V i ph

ng pháp

đ nh tính, d a trên báo cáo tài chính c a ngân hàng TMCP Sài Gòn th i gian t 2008
đ n 2014 tác gi t ng h p và tính toán nh ng ch s tài chính c n thi t nh m đo l

ng

hi u qu ho t đ ng c a ngân hàng SCB tr

c và sau h p nh t.

giá hi u qu ho t đ ng sau h p nh t. V i ph

ng pháp đ nh l

t đó so sánh, đánh
ng, tác gi nghiên c u

th c nghi m b ng vi c s d ng mô hình phân tích màng bao d li u (DEA) – m t mô
hinh ph bi n đo l

ng hi u qu ho t đ ng.

5. Ý ngh a c a đ tài.
Qua vi c tìm hi u, đo l

ng và so sánh hi u qu ho t đ ng t i ngân hàng TMCP Sài

Gòn sau h p nh t so v i tr

c h p nh t, tác gi rút ra nh ng k t lu n và đ a ra nh ng

đ xu t nh m nâng cao h n hi u qu ho t đ ng sau h p nh t và c ng là nh ng kinh
nghi m cho các ngân hàng mu n ti n hành M&A s p t i.
6. H n ch c a đ tài.

Do ki n th c h n ch , cùng v i h th ng ngân hàng th
M&A. Vì v y, đ tài ch đo l

ng m i có khá nhi u v

ng hi u qu h p nh t c a Ngân hàng TMCP Sài Gòn.

Do đó, không th ph n ánh toàn b hi u qu c a ho t đ ng này đ i v i toàn h th ng
ngân hàng.
Ngoài các n i dung trên, n i dung chính c a đ tài g m 4 ch

ng nh sau:

Ch

ng 1: C s lý thuy t v M&A và hi u qu ho t đ ng c a Ngân hàng th

ng m i

Ch

ng 2: Th c tr ng h p nh t c a ngân hàng TMCP Sài Gòn.

Ch

ng 3: Mô hình nghiên c u đánh giá hi u qu ho t đ ng c a ngân hàng TMCP Sài

Gòn sau h p nh t
Ch

ng 4:

nh h

ng và gi i pháp nâng cao hi u qu ho t đ ng c a ngân hàng

TMCP Sài Gòn sau h p nh t.


1

ng 1: C

Ch

S

NGÂN HÀNG TH

LÝ THUY T V

M&A VÀ HI U QU

HO T

NG C A

NG M I.

1.1 Khái ni m h p nh t, sáp nh p, mua l i (M&A)

Thu t ng sáp nh p và mua l i đ

c d ch t thu t ng ti ng anh Mergers and

acquisitions, vi t t t là M&A, th hi n ho t đ ng hai hay nhi u doanh nghi p k t
h p l i v i nhau nh m đ t đ
l

c nh ng m c tiêu đã đ

c xác đ nh tr

c trong chi n

c kinh doanh c a mình. Ngân hàng là lo i hình doanh nghi p đ c bi t nên M&A

ngân hàng c ng có nh ng b n ch t t

ng t nh M&A doanh nghi p nói chung.

Khái ni m M&A theo pháp lu t Vi t Nam
 Theo tinh th n c a lu t Doanh nghi p 2015, M&A
d ng d

Vi t Nam t n t i d

i nh ng

i đây:

 H p nh t doanh nghi p (kho n 1 đi u 152 lu t Doanh nghi p 2005): Hai ho c m t
s công ty cùng lo i (sau đây đ

c g i là công ty b h p nh t) có th h p nh t

thành m t công ty m i (sau đây g i là công ty h p nh t) có th h p nh t b ng cách
chuy n toàn b tài s n, quy n,ngh a v và l i ích h p pháp sang công ty h p nh t,
đ ng th i ch m d t s t n t i c a các công ty b h p nh t.
 Sáp nh p doanh nghi p (kho n 1 đi u 153 lu t doanh nghi p 2005): M t ho c m t
s công ty cùng lo i (sau đây g i là công ty b sáp nh p) có th sáp nh p vào công
ty khác (sau đây g i là công ty nh n sáp nh p) b ng cách chuy n toàn b tài s n,
quy n,ngh a v và l i ích h p pháp sang công ty nh n sáp nh p, đ ng th i ch m
d t s t n t i c a các công ty b sáp nh p.
 Mua bán c ph n (đi u 79 kho n d đi m 1 lu t doanh nghi p 2005): c đông c a
công ty có quy n chuy n nh
ng

ng ph n v n góp c a mình cho c đông khác và

i (nhà đ u t ) khác không ph i là c đông.

 Theo thông t

04/2010/TT-NHNN ngày 11/2/2010 quy đ nh vi c sáp nh p, h p nh t,

mua l i t ch c tín d ng:


2

 Sáp nh p t ch c tín d ng là hình th c m t ho c m t s t ch c tín d ng (sau đây
g i là t ch c tín d ng b sáp nh p) sáp nh p vào m t t ch c tín d ng khác (sau
đây g i là t ch c tín d ng nh n sáp nh p) b ng cách chuy n toàn b tài s n,
quy n, ngh a v và l i ích h p pháp sang t ch c tín d ng nh n sáp nh p, đ ng
th i ch m d t s t n t i c a t ch c tín d ng b sáp nh p.
 H p nh t t ch c tín d ng là hình th c hai ho c m t s t ch c tín d ng (sau đây
g i là t ch c tín d ng b h p nh t) h p nh t thành m t t ch c tín d ng m i (sau
đây g i là t ch c tín d ng h p nh t) b ng cách chuy n toàn b tài s n, quy n,
ngh a v và l i ích h p pháp sang t ch c tín d ng h p nh t, đ ng th i ch m d t
s t n t i c a các t ch c tín d ng b h p nh t.
 Mua l i t ch c tín d ng là hình th c m t t ch c tín d ng (sau đây g i là t ch c
tín d ng mua l i) mua toàn b tài s n, quy n, ngh a v và l i ích h p pháp c a t
ch c tín d ng khác (t ch c tín d ng b mua l i). Sau khi mua l i, t ch c tín
d ng b mua l i tr thành công ty tr c thu c c a t ch c tín d ng mua l i.
Nh v y sáp nh p ho c h p nh t (Mergers) có th đ

c hi u là s k t h p c a hai ho c

nhi u ngân hàng đ t o ra m t ngân hàng m i ho c m t t p đoàn tài chính. Mua l i ngân
hàng là khái ni m có ph m vi bao trùm r ng h n.

1.2 Phân lo i.
1.2.1 C n c vào ch th tham gia:
Các hình th c sáp nh p.
 Ngân hàng, công ty tài chính, t ch c tín d ng h p tác sáp nh p vào m t ngân
hàng.
 Công ty tài chính sáp nh p vào m t công ty tài chính.
 Công ty cho thuê tài chính sáp nh p vào m t công ty cho thuê tài chính.
Các hình th c h p nh t.

3

 Ngân hàng đ

c h p nh t v i ngân hàng, công ty tài chính, t ch c tín d ng h p

tác đ thành m t ngân hàng.
 Các công ty tài chính h p nh t thành m t công ty tài chính.
 Các công ty cho thuê tài chính h p nh t thành m t công ty cho thuê tài chính.
Các hình th c mua l i.
 M t ngân hàng đ

c mua l i công ty tài chính, công ty cho thuê tài chính.

 M t công ty tài chính đ

c mua l i công ty cho thuê tài chính.

1.2.2 C n c vào m i liên k t gi a các bên liên quan


M&A theo chi u ngang là s

k t h p các ngân hàng có cùng dòng s n ph m và

d ch v . S k t h p gi a các ngân hàng th

ng m i ho c gi a các ngân hàng đ u t

là

lo i hình M&A theo chi u ngang.
 M&A theo chi u d c là s k t h p gi a các ngân hàng cung c p các s n ph m
d ch, d ch v ngân hàng khác nhau. M c đích chính c a lo i hình M&A này nh m
đ đ m b o ngu n l c cung c p không b gián đo n ho c b nh h
đ ng c a th tr

ng b i s bi n

ng.

 M&A t h p x y ra gi a các ngân hàng ho t đ ng trong l nh v c khác nhau hoàn
toàn nh m t o ra m t ngân hàng m i đa d ng v s n ph m và d ch v .
1.2.3 C n c vào quy mô c a ngân hàng bán hay b M&A.
 M&A t ng ph n: là hình th c mua bán, h p nh t, sáp nh p mà m t t ch c tín
d ng mua l i m t ph n c a t ch c tín d ng khác.
 M&A toàn ph n: là hình th c h p nh t, sáp nh p và mua l i toàn b t ch c tín
d ng c a m t t ch c tín d ng khác.
1.2.4 C n c vào ph m vi lãnh th
 M&A trong n

c: đ

 M&A xuyên biên: đ

c ti n hành gi a các ngân hàng trên cùng lãnh th .
c ti n hành gi a các ngân hàng gi a các qu c gia khác

nhau (m t trong nh ng hình th c đ u t tr c ti p ph bi n nh t hi n nay). Tuy

4

nhiên, các th

ng v M&A này di n ra ph c t p h n so v i M&A trong n

c

nguyên nhân là do có s khác bi t khá l n v kinh t , chính tr , v n hóa, t p
quán, phong t c…gi a các qu c gia.
Bên c nh đó ho t đ ng M&A có th đ

c phân thành 2 lo i:

M&A t nguy n là quá trình k t h p các ngân hàng có s đ ng thu n cao c a ban lãnh
đ o ngân hàng c ng nh s nh t trí c a đ i đa s c đông.
M&A b t bu c là s k t h p gi a các ngân hàng theo s ch đ o, đ nh h

ng c a c

quan qu n lý.

1.3 Nh ng l i ích t M&A.
Các ngân hàng khi mu n th c hi n M&A có ngh a là h mong mu n đ t đ

c

nh ng l i ích do ho t đ ng này mang l i. Nh ng gì h mong đ i là: nâng cao n ng l c

c nh tranh, giá tr cho c đông sau M&A s l n h n t ng giá tr hi n t i c a hai bên khi
còn đ ng riêng r , nâng cao hi u qu ho t đ ng, c i thi n tình hình tài chính , t ng quy
mô v ngu n v n và m ng l

i, c i thi n tình hình thanh kho n…

ng th i, ho t

đ ng M&A c ng giúp ti t ki m ph n l n chi phí và th i gian h n so v i vi c thành l p
m t ngân hàng m i. C th nh ng l i ích M&A mang l i nh sau:
V ngu n v n và tài s n.
Sau khi M&A hai ngân hàng v i nhau, ngu n v n và tài s n c a ngân hàng m i s
là t ng ngu n v n, tài s n c a hai ngân hàng c , làm cho ngu n v n và tài s n c a ngân
hàng sau M&A t ng lên giúp các ngân hàng m r ng quy mô th ph n huy đ ng v n và
tín d ng, qua đó gia t ng quy n l c nh h
th tr

ng đ n lãi su t huy đ ng và cho vay trên

ng.

Bên c nh đó M&A có th giúp các ngân hàng nâng cao t l an toàn v n theo tiêu
chu n c a Basel II.


5

Gi m nhân viên, tinh g n b máy.
Sau M&A nhu c u tinh gi n nhân viên t ng lên, đ c bi t là nhân viên

các b ph n

công vi c gián ti p nh : marketing, công vi c v n phòng, tài chính k toán…. Bên
c nh đó qua M&A, bên nh n M&A c ng đ
và nhi u kinh nghi m.

c ti p nh n ngu n lao đ ng có k n ng t t

ây c ng là d p đ các ngân hàng sàng l c và sa th i nh ng v

trí làm vi c kém hi u qu .
Nh v y sau M&A ngân hàng nh n M&A s có đ i ng nhân viên chuyên nghi p gi i
nghi p v và tinh gi n đ
tđ

c b máy nhân s c ng k nh.

c hi u qu d a vào quy mô sau M&A và nâng cao th

ng hi u d a vào

đ i tác M&A.
M t ngân hàng v i quy mô l n v ngu n v n, tài s n và m ng l

i chi nhánh ,

phòng giao d ch s có l i th h n khi giao d ch v i các đ i tác và đàm phán v i khách
hàng. H n n a, quy mô l n c ng giúp gi m thi u chi phí, gi m thi u trùng l p trong
m ng l

i phân ph i, ti t ki m chi phí ho t đ ng và chi phí qu n lý và hành chính...

Thêm vào đó, quy mô l n s giúp các ngân hàng khai thác tri t đ ngu n khách hàng
kh p m i n i, m i đ i t
hàng có th

ng. Ho c khi m t ngân hàng th c hi n M&A v i m t ngân

ng hi u v ng m nh c ng làm t ng uy tín c a ngân hàng đó.

Trang b công ngh m i.
Thông qua vi c mua bán ho c sáp nh p, Ngân hàng m i có th t n d ng công ngh
hay k thu t c a nhau đ t o l i th c nh tranh. Ngoài ra, ngu n v n d i dào c ng là
m t trong nh ng đi u ki n thu n l i đ h trang b nh ng công ngh hi n đ i ph c v
cho vi c kinh doanh c a mình. V i n n kinh t th tr

ng, công ngh càng hi n đ i góp

ph n l n trong thành công c a các doanh nghi p đ c bi t doanh nghi p trong l nh v c
d ch v nh ngân hàng.
T ng kh n ng c nh tranh, c ng c v th trên th tr

ng.


6

Sau khi th c hi n M&A, hai bên có th khai thác đ

c nh ng l i th l n nhau, t ng

th ph n, t n d ng quan h khách hàng, kh n ng bán chéo s n ph m và d ch v , đ ng
th i nâng cao n ng l c c nh tranh và t o ra các c h i kinh doanh m i.
Bên c nh nh ng l i ích mà M&A mang l i cho hai bên đ i tác thì n n kinh t c ng
đ

ch


ng l i t ho t đ ng này:

Ho t đ ng M&A s góp ph n th c hi n ph

ng châm đa d ng hóa đ i tác đ u

t và hình th c đ u t .


Ho t đ ng M&A góp ph n th c hi n chuy n d ch c c u kinh t theo yêu c u
phát tri n c a đ t n

c, đ ng th i t o đi u ki n gi i quy t vi c làm cho ng

i

lao đ ng khi ngân hàng m c tiêu đang trên b v c phá s n và gi v ng h th ng
th tr


ng tài chính qu c gia.

Nhà n

c và chính ph s yên tâm h n và không m t nhi u ngu n l c đ kh c

ph c nh ng h u qu t vi c phá s n doanh nghi p, nh t là các doanh nghi p
thu c ngành tài chính - ngân hàng.

1.4 Nh ng h n ch t M&A.
S c ng h

ng th

ng không d đ t đ

c nh nh ng gì mà hai bên k v ng, nó

không t đ n khi hai bên mua-bán th c hi n M&A. Vì ho t đ ng này gi ng nh vi c
k t hôn: ban đ u c hai bên luôn mong đ i v m t cu c s ng h nh phúc trong t

ng

lai; tuy nhiên, n u không có s chu n b k v các ki n th c c ng nh k n ng s ng
và b o v h nh phúc gia đình thì cu c hôn nhân c a h có th s th t b i. Và khi hai
bên M&A d nhìn th y kh n ng đ t đ
ng ng

c nhi u l i ích nh ng đôi khi nó l i có hi u

c l i.

Nguyên nhân có th do hai bên không đàm phán k trong quá trình M&A d n đ n
mâu thu n sau này v nhi u m t nh : chi n l
s ...; v n hóa hai bên không t

c kinh doanh, tài chính, qu n lý, nhân

ng đ ng, nh t là đ i v i các th

ng v M&A xuyên


7

biên, ho c là vi c t ch c và qu n lý tr nên khó kh n h n, ch ng chéo, d n đ n tình
tr ng m t ki m soát. C th nh sau:
V n đ qu n lý nhân s sau M&A.
Vi c s p x p nhân s c p trung hay c p cao s thiên v cho ngu n l c t ngân hàng
nh n sáp nh p hay mua l i, do v y đã b qua nhi u ngu n l c có trình đ t ngân hàng
m c tiêu. Nhân viên có th không tho i mái v i phong cách qu n lý và đi u hành m i
ho c ch ng đ i v i v n hóa c a ngân hàng nh n sáp nh p, hay mua l i.
Xung đ t v n hóa công ty.
Xung đ t v n hóa có th xu t phát t ba ph

ng th c qu n tr , qu n lý và đi u hành

c a các bên tham gia M&A ho c do s s p x p nhân s không h p lý, không th a đáng
v i các nhân viên, đ i ng lãnh đ o c p trung có n ng l c ho c do môi tr

ng làm vi c

khác nhau.
R i ro t vi c mua l i ngân hàng v i giá cao
Ho t đ ng sau sáp nh p có th không hi u qu do m t ph n chi phí b đ y lên quá cao
đ mua đ

c ngân hàng m c tiêu. K t h p v i hi u qu ban đ u sau sáp nh p ch a cao

s d n đ n nh ng khó kh n nh t đ nh. Thách th c s l n d n lên khi mà ho t đ ng c a
các ngân hàng g p khó kh n, kh n ng trích l p d phòng th p, k t qu tính thanh
kho n c a ngân hàng s b nh h

ng.

Gánh n ng t nh ng kho n n x u kh ng l
M c dù l trình th c hi n trích l p d phòng và xóa n x u sau M&A c a các ngân
hàng th hi n k v ng r t l n đ gi m t l n x u

m c cho phép, nh ng nh ng khó

kh n trong ho t đ ng kinh doanh trong nh ng n m g n đây là y u t b t l i cho k
ho ch này.


8

ó là nh ng h u qu c a M&A đ i v i ngân hàng thành viên tham gia, còn đ i v i
n n kinh t , M&A có th mang l i nh ng k t qu tiêu c c nh :
N u nh không có s qu n lý ch t ch t phía c quan qu n lý thì th tr

ng đ c quy n

là m t h u qu không th tránh kh i. V lý thuy t, m t ngân hàng ho c nhóm ngân
hàng (và doanh nghi p) n m t 25% th ph n tr lên đã có th có nh ng hành vi mang
tính đ c quy n đ i v i toàn th tr

ng nh : t ng lãi su t cho vay, áp d ng các lo i phí

d ch v quá cao...
M t s ngân hàng l i d ng vi c mua bán, sáp nh p đ tr n thu , sau th i gian đ

c

mi n gi m thu , h s tuyên b gi i th và sáp nh p vào ngân hàng (doanh nghi p)
khác.
Sau khi M&A, ngân hàng m i có th s tái c u trúc l i b ph n nhân s c a h , tinh
g n b máy làm cho nhi u ng

i lao đ ng b m t vi c, gây nh h

ng đ n đ i s ng

c a công nhân và mang l i khó kh n cho n n kinh t .

1.5 Các ph
1.5.1 Th

ng th c th c hi n M&A.
ng l

ng v i h i đ ng qu n tr và ban đi u hành

Khi c hai bên mua bán đ u nh n th y l i ích chung t th
đi m t

ng đ ng gi a hai bên (v v n hóa, th ph n...), ng

ban qu n tr hai bên th
Ngoài các ph

ng v M&A và nh ng
i đi u hành s xúc ti n đ

ng th o cho giao d ch M&A này.

ng án chuy n nh

ng c phi u, tài s n, ti n m t hay k t h p ti n m t

và n , hai bên th c hi n M&A còn có th ch n ph

ng th c hoán đ i c phi u (stock

swap) đ bi n c đông c a ngân hàng này tr thành c đông c a ngân hàng kia và
ng

c l i. M t hình th c khá ph bi n trong th i gian g n đây là trao đ i c ph n đ

n m gi chéo s h u ngân hàng c a nhau.

9

Th c ch t, hình th c này mang tính liên minh h n là M&A và vi c này xu t phát t
đ ng c liên minh gi a hai ngân hàng nh m chia s nhi u đi m chung v l i ích, khách
hàng... Vì v y, v M&A theo hình th c này th
1.5.2 Thu gom trên th tr

ng có l i cho c hai bên.

ng ch ng khoán

Bên mua s bí m t gom d n c phi u c a ngân hàng m c tiêu thông qua giao d ch trên
th tr

ng ch ng khoán ho c mua l i c a các c đông chi n l

c hi n h u. Ph

ng án

này c n ph i có th i gian, đ ng th i n u đ l ý đ thôn tính, giá c a c phi u đó có th
t ng v t trên th tr

ng. Tuy nhiên, cách thâu tóm này đ

c th c hi n d n d n và trôi

ch y, khi đó, bên mua s đ t đ

c m c đích cu i cùng c a mình m t cách êm th m v i

m c giá r h n nhi u so v i ph

ng th c chào th u.

1.5.3 Chào mua công khai
Chào th u là ph

ng th c M&A mà

đó ngân hàng có ý đ nh mua đ t toàn b ngân

hàng khác và đ ngh c đông hi n h u c a ngân hàng đó bán l i c ph n c a h v i
m c giá cao h n th tr

ng r t nhi u . Và giá chào th u đó ph i đ h p d n đ đa s c

đông ch p nh n t b quy n s h u c ng nh quy n qu n lý ngân hàng c a mình. Hình
th c M&A này th
hàng b mua th

ng đ

c áp d ng trong các v thôn tính đ i th c nh tranh. Ngân

ng là ngân hàng y u h n. Tuy nhiên, v n có m t s tr

ngân hàng nh “nu t” đ

ng h p m t

c m t đ i th n ng ký h n, đó là khi h huy đ ng đ

c

ngu n tài chính kh ng l t bên ngoài đ th c hi n v thôn tính. Các ngân hàng th c
hi n thôn tính theo hình th c này th

ng huy đ ng ngu n ti n m t b ng cách: s d ng

th ng d v n, huy đ ng v n t c đông hi n h u thông qua phát hành c phi u m i
ho c tr c t c b ng c phi u, phát hành trái phi u chuy n đ i, vay t các t ch c tín
d ng khác.

i m đáng chú ý trong th

ng v “chào th u” là ban qu n tr ngân hàng

m c tiêu b g t ra ngoài và m t quy n đ nh đo t, b i vì đây là s trao đ i tr c ti p gi a
ngân hàng thôn tính và c đông c a ngân hàng m c tiêu.


10

1.5.4 Lôi kéo c đông b t mãn.
Hình th c M&A này c ng đ

c s d ng v i m c đích thôn tính đ i th c nh tranh. Khi

ngân hàng m c tiêu đang lâm vào tình tr ng kinh doanh y u kém và thua l thì luôn có
m t b ph n không nh c đông b t mãn, mu n thay đ i ban qu n tr và đi u hành c a
ngân hàng mình. Bên mua có th l i d ng tình hình này đ lôi kéo b ph n c đông đó.
Tr

c tiên, h s mua m t s l

ng c ph n t

ng đ i l n trên th tr

ng (nh ng ch a

đ s c đ chi ph i) đ tr thành c đông c a ngân hàng. Sau khi nh n đ
h và các c đông b t mãn s tri u t p h p

i h i c đông, h i đ s l

cs

ng h ,

ng c ph n

chi ph i đ lo i ban qu n tr c và b u đ i di n c a h vào H i đ ng qu n tr m i.
1.5.5 Mua tài s n.
Bên mua có th đ n ph
bán (h th

ng thuê m t doanh nghi p chuyên đ nh giá tài s n đ c l p). Sau đó các bên

s ti n hành th
Ph

ng ho c cùng ngân hàng m c tiêu đ nh giá tài s n c a bên

ng th o đ đ a ra m c giá phù h p (có th cao ho c th p h n).

ng th c thanh toán có th b ng ti n m t ho c n .

i m h n ch c a ph

ng th c này là các tài s n vô hình nh th

khách hàng, nhân s , v n hóa t ch c... r t khó đ
nh t. Do đó, ph

ng th c này th

c đ nh giá và đ

ng hi u, th ph n,
c các bên th ng

ng ch áp d ng đ ti p qu n l i các ngân hàng nh ,

mà th c ch t là nh m đ n h th ng kênh phân ph i, đ i lý đang thu c s h u c a ngân
hàng m c tiêu.
1.5.6 B t bu c do tái c u trúc .
ây c ng là m t ph

ng th c, hay nói đúng h n là m t nguyên nhân d n đ n M&A

nh hi n nay. Theo đ án tái c u trúc h th ng ngân hàng c a Ngân Hàng Nhà N
Vi t nam và m t s các n

c

c khác. Các ngân hàng y u kém s t nguy n ti n hành

M&A ho c s bu c h p nh t sáp nh t v i các ngân hàng khác đ tái c c u ngân hàng,


11

các ngân hàng l n c ng có th t tái c u trúc mà không c n s can thi p c a ngân hàng
nhà n

1.6

c.

M&A các ngân hàng trên th gi i và bài h c kinh nghi m cho Vi t

Nam.
1.6.1 M&A các ngân hàng trên th gi i.
Trên th gi i trong nh ng n m tr

c đây đã di n ra khá nhi u th

ng v sáp nh p, h p

nh t ngân hàng, đi n hình là m t s v l n nh :
T i M vi c mua bán sáp nh p các ngân hàng tr nên bình th

ng. Ch tính trong

vòng ba n m t 2008 đ n 2010, M đã di n ra 308 ngân hàng mua bán, sáp nh p. Hai
v thâu tóm l n c a hai ngân hàng M đã cho th y s tr l i c a xu h

ng các ngân

hàng có th l c b ti n ra mua l i tài s n c a các đ i th y u h n sau m t kho ng th i
gian ng n gián đo n. T p đoàn d ch v tài chính PNC c a M đã thông báo đ t đ

c

th a thu n mua l i chi nhánh ngân hàng bán l t i M c a Royal Bank of Canada
(RBC) v i giá 3,45 t USD. V i vi c có thêm m ng l
M c a RBC, PNC s tr thành ngân hàng có m ng l
C ng vì tham v ng tr thành ngân hàng l n nh t n

i chi nhánh

ông Nam n

c

i r ng l n nh t t i M .
c M trong các ho t đ ng môi

gi i, tín d ng, đ u t ngân hàng, vay th ch p, các ho t đ ng qu n lý tài s n và các
kho n n ..., Bank of America đã quy t đ nh mua l i Merrill Lynch v i giá 50 t USD
vào tháng 09 n m 2008. Bên c nh Bank of America, th

ng v mua l i n i ti ng trong

gi i ngân hàng M c ng ph i k đ n v Wells-Fargo mua ngân hàng Wachovia v i giá
tr 15,1 t USD. Sau khi v

t qua đ

c đ i th Citigroup trong th

ng v c nh tranh

mua l i Wachovia, Wells Fargo đã nâng t m c a mình lên ngang hàng v i các đ i th
ngân hàng l n khác t i M nh JP Morgan Chase và Bank of America. Theo đó, ngân
hàng này có tài s n lúc đó là 1.420 t đô la và tr thành ngân hàng l n th ba c a M .


12

T i kh i ngân hàng

c, vào tháng 9/2008, T p đoàn b o hi m Allianz SE l n nh t th

gi i c ng thông báo nh t trí bán ngân hàng Dresdner Bank l n th ba c a
9,8 t euro (14,4 t USD) cho ngân hàng l n th hai

c v i giá

c là Commerzbank. Th

ng

v này đã di n ra trong hai giai đo n, theo đó ban đ u Commerzbank mua 60,2% c
ph n c a Dresdner và sau đó mua n t s còn l i trong n m 2009. V sáp nh p này t o
ra m t ngân hàng v i t ng giá tr tài s n lên t i 1.090 t euro và 12,3 tri u khách hàng,
tr thành m t đ i th l n đ i v i Deutsche Bank, v n c ng có ý đ nh mua ngân hàng
Dresdner t cách đây 8 n m. Tuy v y, Deutsche Bank v n là ngân hàng l n nh t

c

v i s tài s n

c tính kho ng 2.000 t euro.

Tuy nhiên, th

ng v l n ch a t ng th y trong l ch s ngành ngân hàng châu Âu nói

riêng và trong ngành công nghi p tài chính toàn c u nói chung ph i k đ n là vi c sáp
nh p hai ngân hàng ABN AMRO c a Hà Lan và Barclays PLC c a Anh vào tháng
4/2007, đ hình thành nên t p đoàn ngân hàng hàng đ u th gi i tính theo s v n th
tr

ng là 91,16 t USD. Theo tho thu n sáp nh p, t p đoàn m i có tên g i Barclays

PLC, đ t tr s chính t i Amsterdam (Hà Lan), v i ban đi u hành g m 10 thành viên t

Barclays và 9 thành viên t ABN Amro. Lãnh đ o ngân hàng cho bi t, v sáp nh p đã
giúp Barclays PLC t ng tr

ng l i nhu n

m c cao g p đôi GDP hi n t i c a th gi i,

qua đó t o l i th c nh tranh m nh, ph c v khách hàng t t h n và mang l i l i nhu n
cao h n cho các c đông c a m i bên.
Theo đánh giá c a t p chí Forbes, n m 2010, t p đoàn này đ ng v trí th 10 trong
danh sách nh ng t p đoàn v d ch v tài chính ngân hàng l n nh t th gi i và là t p
đoàn l n th 21 trên th gi i. Hi n nay ho t đ ng c a Barclays tr i dài t i h n 50 qu c
gia và vùng lãnh th trên toàn th gi i, t châu Phi, châu Á, châu Âu, B c M và Nam
M ,v il

ng khách hàng lên đ n con s h n 48 tri u ng

i.

Vào tháng 8/2006, c ng di n ra v sáp nh p ngân hàng l n nh t Italia, g m hai thành
viên ngân hàng Banca Intesa và Sanpaolo IMI. i u này đã làm thay đ i hoàn toàn môi


13

tr

ng kinh doanh

Italia, đ a ngân hàng m i này tr thành ngân hàng hàng đ u trong

h th ng ngân hàng t i n
hi u nh m t ng c

c này. M t khác, đây c ng đ

ng kh n ng c nh tranh v i các ngân hàng n

m i này có tr s chính

Turin, đ

qua đ i th UniCredit, v n đ
m ng l

c coi là m t bi n pháp h u

c đ nh giá th tr

c ngoài. Ngân hàng

ng là g n 80 t USD, s v

t

c m nh danh ngân hàng bán l l n nh t Italia, v i m t

i g m 6.300 chi nhánh t i n i đ a, g p 2 l n so v i UniCredit. Ngoài ra, ngân

hàng này c ng tr thành m t trong 10 ngân hàng hàng đ u châu Âu. Tuy nhiên, v quy

mô ho t đ ng

n

c ngoài, ngân hàng này v n nh h n so v i đ i th UniCredit - v n

là ngân hàng con c a m t ngân hàng l n nh t n

c

c.

T i châu Á, ngày 3/10/2005, ngân hàng l n nh t th gi i đã chính th c đ
và đi vào ho t đ ng.

c thành l p

ó là t p đoàn ngân hàng Mitsubishi UFJ, k t qu c a v sáp

nh p 2 ngân hàng Nh t B n là Mitsubishi Tokyo và UFJ Holdings.
Mitsubishi UFJ đã tr thành m t trong nh ng t p đoàn tài chính m nh nh t th gi i có
s v n lên t i 1,6 ngàn t USD v i 40 tri u khách hàng, v

t qua ngân hàng Citigroup

c a M có kho ng 1,3 ngàn t USD v giá tr tài s n. Các nhà phân tích cho r ng, vi c
sáp nh p này th hi n s h i ph c c a ngành ngân hàng Nh t B n sau th i gian n n n
ch ng ch t. Mitsubishi UFJ ki m l i b ng vi c k t h p m ng l

i chi nhánh

n

c

ngoài c a Mitsubishi Tokyo và s c m nh c a UFJ trong vi c ph c v các khách hàng
cá nhân, đ c bi t là

mi n Tây Nh t B n.

1.6.2 Bài h c kinh nghi m cho Vi t Nam.
Nhìn chung các v M&A trên th gi i đ u mang l i hi u qu cao cho c ngân hàng nh n và
b M&A, qua đó có th rút ra nh ng bài h c và h a h n hi u qu c a M&A t i Vi t Nam:
Th nh t, các bên tham gia vào M&A c n nghiên c u k v n hóa công ty c a m i bên đ
quá trình h p nh t không b xung đ t v v n hóa và tránh đ c s b t n v tâm lý c a
ng

i lao đ ng.


14

Th hai, c c u và đánh giá ngu n l c là nhi m v r t quan tr ng nh m tìm ki m
ngu n nhân s c p cao và c p trung c a các bên tham gia đ hình thành đ i ng qu n
lý có n ng l c và có đóng góp cho ho t đ ng ngân hàng sau sáp nh p hi u qu cao h n.
Th

ba, công tác truy n thông là v n đ c n đ

sáp nh p đã đ t đ

c quan tâm ngay sau khi s th a thu n v

c nh m t o ni m tin n đ nh cho ng i lao đ ng, c đông và khách

hàng. i u này s gi m thi u r i ro t h l y gi bí m t thông tin do nh ng tin đ n và tr ng
thái tâm lý b t n gây ra.
Cu i cùng, t th c tr ng M&A c a n n kinh t th gi i trong th i gian qua, ta th y đ

c

hi u qu c a ho t đ ng này mang l i là không nh . Chính vì v y nh m lành m nh hóa các
ngân hàng Vi t Nam, chính sách tái c u trúc ngân hàng thông qua M&A là đúng đ n.

1.7 Hi u qu ho t đ ng c a ngân hàng th

ng m i.

1.7.1 Khái ni m hi u qu ho t đ ng.
Theo ngân hàng trung

ng Châu Âu –ECB, hi u qu ho t đ ng là kh n ng t o ra l i

nhu n b n v ng. L i nhu n thu đ
ng và t ng c

c đ u tiên dùng d phòng cho nh ng kho n l b t

ng v th v v n, r i c i thi n l i nhu n thu đ

c trong t

ng lai thông

qua đ u t và các kho n l i nhu n gi l i.
Theo t đi n toán kinh t , hi u qu ho t đ ng đ
doanh nghi p ho c các ngân hàng đ t đ

c hi u là m c đ thành công mà các

c trong vi c phân b các đ u vào có th s

d ng và các đ u ra mà h s n xu t đáp ng m c tiêu đã đ nh tr

c.

Nh v y có nhi u quan đi m v hi u qu ho t đ ng nói chung c ng nh hi u qu ho t
đ ng c a ngân hàng th
th

ng m i có th đ

ng m i nói riêng. V y hi u qu ho t đ ng c a ngân hàng

c hi u theo ba khía c nh:

Th nh t hi u qu ho t đ ng c a ngân hàng th

ng m i là m t ph m trù kinh t ph n

ánh trình đ s d ng các ngu n l c đã có đ đ t m c tiêu, nó th hi n m i t

ng quan