Quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của học viên trung tâm giáo dục thường xuyên huyện ba bể tỉnh bắc kạn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

HOÀNG MẠNH HÙNG

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP
CỦA HỌC VIÊN TRUNG TÂM GDTX HUYỆN BA BỂ
TỈNH BẮC KẠN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2015
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

HOÀNG MẠNH HÙNG

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP
CỦA HỌC VIÊN TRUNG TÂM GDTX HUYỆN BA BỂ
TỈNH BẮC KẠN
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 60.14.01.14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN THỊ HÀ LAN

THÁI NGUYÊN - 2015
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan:
Luận văn sử dụng những thông tin từ nhiều nguồn khác nhau, các thông tin
đã được chon lọc, phân tích, tổng hợp, xử lý và đưa vào luận văn đúng quy định.
Số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này hoàn toàn trung thực và chưa
được sử dụng để bảo vệ một học vị nào.
Thái Nguyên, tháng … năm 2015
Tác giả luận văn

Hoàng Mạnh Hùng

i


LỜI CẢM ƠN
Bản luận văn được hoàn thành tại Trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái
Nguyên dưới sự hướng dẫn của TS. Nguyễn Thị Hà Lan, nhân dịp này tôi xin bày tỏ
lòng biết ơn chân thành tới người cô đã trực tiếp hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong suốt
quá trình thực hiện luận văn.
Xin bày tỏ lòng biết ơn và lời cảm ơn sâu sắc tới Ban chủ nhiệm Khoa Sau Đại
học, Ban chủ nhiệm Khoa Tâm lý giáo dục; Thầy giáo Hiệu trưởng, các Thầy giáo,
Cô giáo Phó Hiệu trưởng và các Thầy giáo, Cô giáo Trường Đại học Sư phạm - Đại
học Thái Nguyên đã giảng dạy và tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong quá trình học
tập và nghiên cứu khoa học.
Xin chân thành cảm ơn các đồng chí lãnh đạo trung tâm GDTX huyện Ba

Bể tỉnh Bắc Kạn, cảm ơn các bạn đồng nghiệp đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong
quá trình học tập và hoàn thành bản luận văn.
Xin cảm ơn gia đình và bạn bè đã động viên, khích lệ tôi trong thời gian học
tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn.
Do điều kiện về thời gian và năng lực bản thân còn hạn chế do vậy luận văn
chắc chắn sẽ không tránh khỏi những khiếm khuyết, rất mong nhận được sự đóng góp
ý kiến của các Thầy giáo, Cô giáo và các bạn học viên để luận văn này được hoàn
chỉnh hơn.
Thái Nguyên, tháng … năm 2015
Tác giả luận văn

Hoàng Mạnh Hùng

ii


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN................................................................................................ i
LỜI CẢM ƠN .................................................................................................... ii
MỤC LỤC .........................................................................................................iii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT .............................................................. iv
DANH MỤC BẢNG .......................................................................................... v
DANH MỤC BIỂU ĐỒ .................................................................................... vi
MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 7
1. Lí do chọn đề tài .......................................................................................... 7
2. Mục đích nghiên cứu ................................................................................... 8
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ............................................................. 8
4. Giả thuyết khoa học ..................................................................................... 8
5. Nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................................. 8
6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu ...................................................................... 9

7. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................. 9
8. Cấu trúc của luận văn ................................................................................ 10
Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ
KẾT QUẢ HỌC TẬP...................................................................... 11
1.1. Vấn đề nghiên cứu ở trên thế giới và trong nước ................................... 11
1.1.1. Ở nước ngoài ................................................................................... 11
1.1.2. Ở Việt Nam...................................................................................... 12
1.2. Một số khái niệm cơ bản ........................................................................ 13
1.2.1. Quản lý ............................................................................................ 13
1.2.2. Quản lý giáo dục .............................................................................. 14
1.2.3. Đánh giá........................................................................................... 14
1.2.4. Kết quả học tập của người học ........................................................ 15
1.2.5. Đánh giá kết quả học tập ................................................................. 15

iii


1.3. Những vấn đề về đánh giá kết quả học tập của học sinh. ...................... 17
1.3.1. Vị trí, chức năng, vai trò của ĐG .................................................... 17
1.3.2. Yêu cầu và nguyên tắc của ĐG ....................................................... 20
1.3.3. Các hình thức, phương pháp, quy trình ĐG .................................... 23
1.3.4. Đặc điểm của đánh giá kết quả học tập của học viên Trung
tâm GDTX ....................................................................................... 28
1.3.5. Xu hướng đổi mới kiểm tra, đánh giá kết quả học tập hiện nay ..... 29
1.4. Một số văn bản của Bộ GD&ĐT quy định về hoạt động ĐG KQHT
của học viên học theo chương trình GDTX cấp THCS và cấp THPT .......... 29
1.4.1. Quy định về ĐG kết quả học tập ..................................................... 29
1.4.2. Những quy định về biên soạn đề kiểm tra ....................................... 31
1.5. Quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của học viên trung tâm GDTX . 34
1.5.1. Mục đích quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của học

viên trung tâm GDTX ............................................................................... 34
1.5.2. Phương pháp, quy trình quản lý hoạt động đánh giá kết quả học
tập của học viên trung tâm GDTX ............................................................ 35
1.5.3. Nội dung quản lý của các chủ thể quản lý hoạt động ĐG KQHT
của HV Trung tâm GDTX ......................................................................... 37
1.5.4. Những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động ĐG KQHT của
HV trung tâm GDTX ................................................................................. 38
Kết luận chương 1.............................................................................................. 40
Chƣơng 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ KẾT
QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC VIÊN TRUNG TÂM GDTX
HUYỆN BA BỂ TỈNH BẮC KẠN ................................................. 41
2.1. Khái quát quá trình hình thành và phát triển của trung tâm GDTX
huyện Ba Bể tỉnh Bắc Kạn ............................................................................ 41
2.1.1. Đặc điểm chung của huyện ............................................................. 41
2.1.2. Sơ lược quá trình hình thành và phát triển của trung tâm GDTX
huyện Ba Bể ............................................................................................... 42

iv


2.1.3. Về đội ngũ giáo viên ........................................................................ 42
2.1.4. Tình hình về học viên học văn hóa GDTX cấp THPT .................... 43
2.2. Thực trạng về nhận thức của đội ngũ CBQL, GV về hoạt động đánh
giá KQHT của học viên tại trung tâm GDTX huyện Ba Bể ......................... 44
2.2.1. Nhận thức về vai trò, tầm quan trọng của hoạt động đánh giá........ 44
2.2.2. Nhận thức về yêu cầu của hoạt động đánh giá ................................ 47
2.3. Thực trạng hoạt động đánh giá kết quả học tập của học viên trung tâm
GDTX huyện Ba Bể tỉnh Bắc Kạn ................................................................ 48
2.3.1. Thực trạng về sử dụng các hình thức, phương pháp đánh giá kết
quả học tập của học viên tại TTGDTX huyện Ba Bể tỉnh Bắc Kạn ........ 48

2.3.2. Thực trạng giáo viên thực hiện quy trình trong đánh giá ................ 50
2.3.3. Thực trạng về việc thực hiện các khâu trong biên soạn đề kiểm
tra và nội dung đề kiểm tra ........................................................................ 53
2.4. Thực trạng về thái độ, sự hài lòng của học viên trung tâm GDTX
huyện Ba Bể tỉnh Bắc Kạn đối với công tác ĐG ........................................... 58
2.4.1. Thực trạng về sự chuyển tải kết quả ĐG đến học viên ................... 58
2.4.2. Thực trạng sự tác động của hoạt động ĐG kết quả học tập đến
học viên ..................................................................................................... 60
2.4.3. Thực trạng về hiệu quả của việc sử dụng các hình thức ĐG đến
hoạt động giáo dục và đào tạo của đơn vị ................................................. 61
2.5. Thực trạng quản lý chỉ đạo hoạt động đánh giá kết quả học tập của
học viên trung tâm GDTX huyện Ba Bể tỉnh Bắc Kạn ................................. 63
2.5.1. Thực trạng tổ chức chỉ đạo thực hiện quy trình trong ĐG kết quả
học tập của HV tại trung tâm GDTX huyện Ba Bể ................................. 63
2.5.2. Thực trạng quản lý, chỉ đạo thực hiện biên soạn đề thi, kiểm tra
của GV trung tâm GDTX huyện Ba Bể tỉnh Bắc Kạn .............................. 65
2.5.3. Thực trạng quản lý, chỉ đạo việc tổ chức các kỳ thi, kiểm tra
trong trung tâm GDTX huyện Ba Bể ........................................................ 67

v


2.5.4. Thực trạng quản lý, chỉ đạo công tác chấm bài, trả bài, ghi điểm
của CBQL với GV trong trung tâm ........................................................... 69
2.5.5. Đánh giá chung về thực trạng quản lý, chỉ đạo hoạt động đánh
giá kết quả học tập của học viên trung tâm GDTX huyện ........................ 70
Kết luận chương 2.............................................................................................. 73
Chƣơng 3. BIỆN PHÁP ĐỔI MỚI QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH
GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC VIÊN TRUNG TÂM
GDTX HUYỆN BA BỂ TỈNH BẮC KẠN .................................... 74

3.1. Các nguyên tắc để đề xuất xây dựng biện pháp ...................................... 74
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo thực hiện quan điểm chỉ đạo của Đảng về
giáo dục và đào tạo .................................................................................... 74
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ ................................................... 74
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo phù hợp với đặc điểm lứa tuổi và tính cá
biệt của học sinh ........................................................................................ 74
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo phù hợp với tình hình thực tiễn ..................... 75
3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo tính thống nhất giữa dạy học và hoạt động
đánh giá...................................................................................................... 75
3.1.6. Nguyên tắc đảm bảo tính phát triển năng lực của người học .......... 75
3.2. Các biện pháp quản lý đối với thực hiện đánh giá KQHT của HV ......... 75
3.2.1. Tổ chức tập huấn nâng cao nhận thức và trách nhiệm thực hiện
công tác đánh giá kết quả học tập của học viên cho cán bộ quản lý,
giáo viên .................................................................................................... 75
3.2.2. Tổ chức xây dựng quy trình đánh giá cho các môn học và quản lý
các quy trình đánh giá ................................................................................. 79
3.2.3. Đẩy mạnh thực hiện xây dựng câu hỏi đề kiểm tra, đánh giá theo
định hướng phát triển năng lực của người học .......................................... 82
3.2.4. Chỉ đạo việc ứng dụng công nghệ thông tin vào thực hiện công
tác đánh giá kết quả học tập của học viên ................................................. 85

vi


3.2.5. Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ cho thực
hiện công tác đánh giá kết quả học tập của học viên .................................. 88
3.3. Mối liên hệ giữa các biện pháp ............................................................... 90
3.4. Khảo nghiệm mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện pháp ......... 92
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ......................................................................... 96
1. Kết luận...................................................................................................... 96

2. Kiến nghị ................................................................................................... 97
TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................... 99
PHỤ LỤC

vii


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

%

:

Phần trăm

Bộ GD&ĐT :

Bộ Giáo dục và Đào tạo

CSVC

:

Cơ sở vật chất

ĐG

:

Đánh giá

GV

:

Giáo viên

HV

:

Học viên

KQHT

:

Kết quả học tập

KT - XH

:

Kinh tế - Xã hội

KTĐG

:

Kiểm tra - đánh giá

SL

:

Số lượng

Sở GD&ĐT :

Sở Giáo dục và Đào tạo

TH

:

Trung học

THCS

:

Trung học cơ sở

THPT

:

Trung học phổ thông

TT GDTX

:

Trung tâm giáo dục thường xuyên

iv


DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1. Tình hình về học viên ..................................................................................44
Bảng 2.2. Nhận thức của CBQL, GV và HV về vai trò của hoạt đông ĐG ................45
Bảng 2.3. Nhận thức của CBQL, GV và HV về yêu cầu của hoạt động ĐG ..............47
Bảng 2.4. Việc sử dụng các công cụ trong đánh giá kết quả học tập của học viên .....49
Bảng 2.5. Giáo viên thực hiện một số khâu trong hoạt động đánh giá ........................51
Bảng 2.6. Một số hình thức ra đề kiểm tra ..................................................................53
Bảng 2.7. Một số bước thiết lập ma trận đề kiểm tra ..................................................55
Bảng 2.8. Việc biên soạn câu hỏi theo ma trận đề .......................................................56
Bảng 2.9. Chất lượng đề kiểm tra ................................................................................58
Bảng 2.10. Hình thức chuyển tải kết quả ĐG đến học viên ........................................59
Bảng 2.11. Nội dung tác động của hoạt động ĐG kết quả học tập đến học viên ........61
Bảng 2.12. Nội dung tác động của hình thức ĐG đến hoạt động giáo dục và đào tạo
của đơn vị ...................................................................................................62
Bảng 2.13. Công tác chỉ đạo thực hiện một số khâu trong ĐG kết quả học tập của HV .... 63
Bảng 2.14. Công tác chỉ đạo thực hiện biên soạn đề thi, kiểm tra của GV .................65
Bảng 2.15. Công tác chỉ đạo việc tổ chức các kỳ thi, kiểm tra....................................67
Bảng 2.16. Công tác chỉ đạo hoạt động chấm bài, trả bài, ghi điểm của CBQL trong
trung tâm.....................................................................................................69
Bảng 3.1. Mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện pháp ....................................93

v

DANH MỤC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 2.1. Công tác chỉ đạo thực hiện một số khâu trong ĐG KQHT .....................64
Biểu đồ 2.2. Công tác chỉ đạo việc tổ chức các kỳ thi, kiểm tra .................................67

vi


MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Nghị quyết tại hội nghị TW 8 khóa XI về đổi mới căn bản toàn diện giáo dục
và đào tạo đã nêu rõ: “

phương pháp thi, kiểm tra
, đào tạo, bảo đảm trung thực, khách quan. Việc thi, kiểm

tra và đánh giá kết quả giáo dục, đào tạo cần từng bước theo các tiêu chí tiên tiến
được xã hội và cộng đồng giáo dục thế giới tin cậy và công nhận. Phối hợp sử dụng
kết quả đánh giá trong quá trình học với đánh giá cuối kỳ, cuối năm học; đánh giá
của người dạy với tự đánh giá của người học; đánh giá của nhà trường với đánh giá
của gia đình và của xã hội.
Đổi mới phương thức thi và công nhận tốt nghiệp trung học phổ thông theo
hướng giảm áp lực và tốn kém cho xã hội mà vẫn bảo đảm độ tin cậy, trung thực,
đánh giá đúng năng lực học sinh, làm cơ sở cho việc tuyển sinh giáo dục nghề nghiệp
và giáo dục đại học.
Đổi mới phương thức đánh giá và công nhận tốt nghiệp giáo dục
. Có
cơ chế để tổ chức và cá nhân sử dụng lao động tham gia vào việc đánh giá chất
lượng của cơ sở đào tạo…”[4].

Như vậy để nâng cao chất lượng dạy và học góp phần vào việc thực hiện đổi
mới căn bản toàn diện nền giáo dục và đào tạo, ngoài việc đổi mới nội dung, phương
pháp giảng dạy thì việc đổi mới công tác đánh giá kết quả học tập là một trong những
nhiệm vụ quan trọng của quá trình thực hiện đổi mới.
Trung tâm GDTX huyện Ba Bể được thành lập theo Quyết định số 170/QĐ UBND ngày 16/8/1996 của UBND tỉnh Cao Bằng về việc thành lập Trung tâm
GDTX huyện Ba Bể đến năm 1997 tỉnh Bắc Kạn tái thành lập và huyện Ba Bể trở
thành một huyện của tỉnh Bắc Kạn.
Việc thực hiện công tác ĐG KQHT tại trung tâm GDTX huyện Ba Bể trong
những năm gần đây phần nào đã phản ánh được chất lượng giáo dục của đơn vị làm
rõ mức độ đạt được về các mục tiêu giáo dục, tình trạng kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo,
thái độ của học viên với yêu cầu của chương trình từ kết quả đó đã giúp cho đội ngũ

7


giáo viên và học viên thực hiện đổi mới phương pháp giảng dạy, học tập để đạt được
kết quả cao hơn, tuy nhiên công tác quản lý hoạt động ĐG KQHT của học viên ở đây
vẫn còn bộc lộ một số những hạn chế nhất định.
Với mong muốn nâng cao hơn nữa chất lượng giáo dục tại các trung tâm
GDTX nói chung và trung tâm GDTX huyện Ba Bể nói riêng thì việc quản lý công
tác ĐG KQHT của học viên là một trong những nhiệm vụ quan trọng hàng đầu cần
được nghiên cứu ứng dụng trong hoạt động quản lý.
Với lý do như vậy, tôi chọn đề tài: “Quản lý hoạt động đánh giá kết quả học
tập của học viên tại trung tâm GDTX huyện Ba Bể tỉnh Bắc Kạn” làm đề tài luận
văn tốt nghiệp.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở thực trạng về quản lý công tác ĐG KQHT của HV tại trung tâm
GDTX huyện Ba Bể tỉnh Bắc Kạn, nghiên cứu đề xuất những biện pháp quản lý chỉ
đạo công tác ĐG KQHT của HV để từ đó chỉ đạo đội ngũ cán bộ giáo viên thực hiện
tốt công tác ĐG KQHT của người học, góp phần nâng cao chất lượng dạy học nói

chung, chất lượng kiểm tra, ĐG KQHT nói riêng tại trung tâm GDTX huyện Ba Bể.
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Hoạt động đánh giá kết quả học tập của học viên trung tâm GDTX huyện Ba
Bể tỉnh Bắc Kạn.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của học viên thuộc Trung tâm
GDTX huyện Ba Bể tỉnh Bắc Kạn.
4. Giả thuyết khoa học
Nếu Ban giám đốc đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động ĐG KQHT của học
viên một cách hợp lý, khoa học và tác động một cách đồng bộ tới các khâu, các chủ thể
của hoạt động ĐG KQHT của HV thì công tác đổi mới phương pháp dạy học tập của
đơn vị được thực hiện có hiệu quả, góp phần nâng cao chất lượng dạy và học ở đơn vị.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Nghiên cứu các vấn đề lý luận về biện pháp quản lý hoạt động ĐG KQHT
của học viên thuộc trung tâm GDTX.

8


5.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng quản lý của Ban giám đốc và việc thực hiện
công tác ĐG KQHT của HV của đội ngũ GV trong trung tâm GDTX huyện Ba Bể
tỉnh Bắc Kạn.
5.3. Đề xuất các biện pháp quản lý công tác ĐG KQHT của học viên tại Trung
tâm GDTX huyện Ba Bể tỉnh Bắc Kạn góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn
diện học viên.
6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
6.1. Giới hạn đối tượng nghiên cứu
Nghiên cứu các biện pháp quản lý công tác đánh giá kết quả học tập của học
viên thộc Trung tâm GDTX huyện Ba Bể tỉnh Bắc Kạn trong 4 năm, từ năm học 2010

- 2011 đến năm học 2013 -2014.
6.2. Giới hạn khách thể điều tra
Ban Giám đốc, cán bộ quản lý chuyên môn, các tổ chức đoàn thể trong trung
tâm, giáo viên, và học viên trung tâm.
7. Phƣơng pháp nghiên cứu
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa các Chỉ thị, Nghị quyết của Đảng, Nhà nước
và các công trình nghiên cứu (sách, tạp chí, bài báo, luận văn...) có liên quan về vấn
đề quản lý giáo dục nói chung, quản lý thực hiện chương trình đổi mới phương pháp
giảng dạy, đánh giá kết quả học tập của học sinh nói riêng.
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
7.2.1. Phương pháp quan sát
Tiến hành quan sát hoạt động đánh giá, quản lý hoạt động đánh giá kết quả học
tập của học viên nhằm thu thập thông tin cho nghiên cứu.
7.2.2. Phương pháp điều tra
Xây dựng phiếu trưng cầu ý kiến dành cho đối tượng là các cán bộ quản lý,
các cán bộ phòng đào tạo, giáo viên về hoạt động đánh giá, quản lý hoạt động đánh
giá nhằm thu thập thông tin cần thiết phục vụ cho việc phân tích và đánh giá thực
trạng của đề tài.
7.2.3. Phương pháp trò chuyện
Tiến hành trò chuyện, trao đổi với một số giáo viên, cán bộ quản lý, học viên
trung tâm GDTX huyện Ba Bể nhằm bổ sung thêm những thông tin cần thiết khác phục
vụ cho quá trình nghiên cứu đề tài.

9


7.2.4. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm
Tìm hiểu, tổng kết những kinh nghiệm của các nhà khoa học nghiên cứu về
hoạt động đánh giá, quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập để phục vụ cho

nghiên cứu.
7.2.5. Phương pháp chuyên gia
Tiến hành trao đổi, xin ý kiến các chuyên gia giáo dục bao gồm các nhà giáo,
cán bộ quản lý, các cán bộ nghiên cứu trong quá trình nghiên cứu về cả mặt lý thuyết
và thực tiễn của đề tài.
7.3. Nhóm phương pháp thống kê
Phương pháp toán thống kê xử lý số liệu thu thập được
8. Cấu trúc của luận văn
Luận văn gồm các phần mở đầu, nội dung các chương, kết luận, khuyến nghị,
tài liệu tham khảo và phụ lục. Trong đó nội dung chính của luận văn gồm 3 chương:
Chƣơng 1. Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của
học sinh.
Chƣơng 2. Thực trạng quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của học
viên tại trung tâm Giáo dục thường xuyên huyện Ba Bể tỉnh Bắc Kạn.
Chƣơng 3. Biện pháp đổi mới quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của
học viên tại trung tâm Giáo dục thường xuyên huyện Ba Bể tỉnh Bắc Kạn.

10


Chƣơng 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG
ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP

1.1. Vấn đề nghiên cứu ở trên thế giới và trong nƣớc
1.1.1. Ở nước ngoài
Hoạt động ĐG KQHT của người học được nhiều nhà nghiên cứu nước
ngoài đã thực hiện nghiên cứu từ rất lâu và đã có rất nhiều những thành tựu về
hoạt động trên.
Tác giả P.E.Griffin “Đánh giá là đưa ra phán quyết về giá trị của một sự kiện,

nó bao hàm cả việc thu thập thông tin sử dụng trong việc đánh giá một chương trình,
một sản phẩm, một tiến trình, mục tiêu hay tiềm năng ứng dụng của một cách thức
đưa ra nhằm mục đích nhất định” [27]
Tác giả R.Tiler cho rằng “Quá trình đánh giá chủ yếu là quá trình xác định
mức độ thực hiện các mục tiêu của chương trình giáo dục” [33].
Một số định nghĩa coi ĐG như một phương tiện được sử dụng để điều khiển,
kích thích việc học của học sinh như theo tác giả Llina: “đánh giá là một phương tiện
kích thích mạnh mẽ và có một ý nghĩa giáo dục to lớn trong điều kiện nếu như nó được
giáo viên sử dụng đúng đắn” [30]. Hay theo nghiên cứu của Savin “Đánh giá có thể trở
thành một phương tiện quan trọng để điều khiển sự học tập của học sinh, đẩy mạnh sự
pháp triển về công tác giáo dục của các em. ĐG được thực hiện trên cơ sở kiểm tra và
đánh giá theo hệ thống 5 bậc: xuất sắc 5 điểm, tốt 4 điểm, trung bình 3 điểm, xấu 2
điểm, rất xấu 1 điểm” [24].
Như vậy các công trình nghiên cứu nước ngoài thể hiện sự quan tâm cũng như
đánh giá vai trò quan trọng của kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của người học. Tuy
nhiên, các nghiên cứu mới dừng lại ở việc mô tả hoạt động kiểm tra, đánh giá và vai
trò của kiểm tra, đánh giá trong quá trình dạy học. còn vấn đề quản lý hoạt động ĐG
KQHT chưa được đề cập và nghiên cứu.

11


1.1.2. Ở Việt Nam
Các tác giả nghiên cứu về giáo dục trong nước cũng đã tìm hiểu và nghiên cứu
khá sâu sắc về vấn đề ĐG KQHT của học sinh.
GS. Trần Bá Hoành đã nhận định rằng “việc kiểm tra đánh giá không thể
chỉ dừng lại ở yêu cầu tái hiện các kiến thức, rèn luyện các kỹ năng đã học mà
phải khuyến khích tư duy, năng động, sáng tạo, phát hiện sự chuyển biến về xu
hướng, hành vi của học sinh trước các vấn đề của đời sống, gia đình và cộng đồng,
rèn luyện khả năng phát hiện và giải quyết các vấn đề nảy sinh trong những tình

huống thực tế ” [15].
Theo thác giả Trần Thị Tuyết Oanh cho rằng “đánh giá kết quả học tập là quá
trình thu thập và xử lý thông tin về trình độ, khả năng mà người học thực hiện các
mục tiêu học tập đã xác định, nhằm tạo cơ sở cho những quyết định sư phạm của giáo
viên, cho nhà trường và bản thân học sinh để giúp họ học tập tiến bộ hơn” [25].
Theo tác giả Nguyễn Thị Tính “Đánh giá trong giáo dục là một quá trình
hoạt động được tiến hành có hệ thống nhằm xác định mức độ đạt được của đối
tượng quản lý về mục tiêu đã định; nó bao gồm sự mô tả định tính, định lượng, kết
quả đạt được thông qua những nhận xét, so sánh với những mục tiêu đã đặt ra ”[30].
Tác giả Hà Thị Đức đã nêu “ Về tiêu chuẩn đánh giá phải đảm bảo tính toàn
diện, đảm bảo tính khách quan, đảm báo có tác dụng phát triển trí tuệ, năng lực, tư
duy độc lập sáng tạo của học sinh”[11].
Ngoài ra có thể kể tới một số nhà khoa học khác đã có những công trình
nghiên cứu về ĐG trong giáo dục như: Tác giả Nguyễn Đức Chính với Tập bài giảng
đo lường và đánh giá trong giáo dục và dạy học [8] hay tác giả Đặng Bá Lãm với
công trình về Kiểm tra và đánh giá trong dạy học [22], hay tác giả Lê Đức Ngọc với
tác phẩm Đo lường và đánh giá kết quả học tập [23], tác giả Lê Đức Phúc, Hoàng
Đức Nhuận với công trình Cơ sở lý luận của việc đánh giá chất lượng học tập của học
sinh phổ thông [28] …
Như vậy, qua các công trình nghiên cứu trong và ngoài nước cho thấy, kiểm
tra, đánh giá trong giáo dục nói chung, trong hoạt động dạy học nói riêng là một vấn
đề quan trọng, được nhiều nhà khoa học, nhà quản lý, các giáo viên quan tâm. Các

12


công trình nghiên cứu đều chỉ ra vai trò, ý nghĩa của hoạt động này trong quá trình
dạy học và xem đó là một công việc quan trọng của giáo viên. Có nhiều cách tiếp cận
vấn đề nghiên cứu về kiểm tra, đánh giá song chưa có công trình nào tiếp cận nghiên
cứu dưới góc độ quản lý hoạt động ĐG KQHT của HV trung tâm GDTX. Vì vậy,

mong muốn nghiên cứu đề tài này để đóng góp một phần nhỏ trong việc nâng cao
chất lượng hoạt động ĐG KQHT của học viên tại trung tâm GDTX huyện Ba Bể.
1.2. Một số khái niệm cơ bản
1.2.1. Quản lý
C. Mác đã khẳng định: “Tất cả mọi lao động xã hội trực tiếp hay lao động
chung nào tiến hành trên quy mô tương đối lớn, thì ít nhiều cũng cần đến một sự chỉ
đạo để điều hòa những hoạt động cá nhân và thực hiện những chức năng chung phát
sinh từ sự vận động của toàn bộ cơ chế sản xuất... Một người độc tấu vĩ cầm tự mình
điều khiển lấy mình, còn một dàn nhạc thì cần phải có nhạc trưởng” (Bài giảng môn
khoa học quản lý, ĐHQG Hà Nội).
Như vậy C. Mác đã khẳng định vai trò của người tổ chức, điều hành để một
nhóm người thực hiện một công việc theo một mục đích đã đặt ra đó chính là vai trò
của người quản lý.
Theo tác giả Harcold Koontz cho rằng: “Quản lý là một hoạt động thiết yếu,
nó đảm bảo phối hợp những nỗ lực hoạt động của cá nhân nhằm đạt được mục đích
của nhóm” [14].
Tác giả Nguyễn Ngọc Quang: “Quản lý là tác động có mục đích, có kế hoạch,
của chủ thể quản lý đến tập thể người lao động nói chung là khách thể quản lý nhằm
thực hiện được mục tiêu dự kiến” [29].
Nguyễn Minh Đạo: "Quản lý là sự tác động chỉ huy, điều khiển, hướng dẫn
các quá trình xã hội và hành vi hoạt động của con người nhằm đạt tới mục tiêu đã
đề ra" [9].
Như vậy từ những quan niệm trên ta có thể hiểu: Quản lý là sự tác động có
mục đích, có kế hoạch của chủ thể quản lý nhằm chỉ huy, điều hành và phối hợp các
nguồn lực trong và ngoài tổ chức một cách tối ưu nhằm đạt được mục đích của tổ
chức và đạt được hiệu quả công việc cao nhất.

13

1.2.2. Quản lý giáo dục
Tương tự như khái niệm của Quản lý nhiều nhà nghiên cứu đã đưa ra những
quan điểm về QLGD như:
Tác giả Đỗ Ngọc Đạt: “Quản lý giáo dục là sự tác động có tổ chức, có định
hướng của chủ thể quản lý lên đối tượng quản lý trong hệ thống giáo dục, sử dụng
tốt nhất tiểm năng và điều kiện nhằm đạt được mục tiêu quản lý đã đề ra theo đúng
luật định ”[10].
Tác giả Nguyễn Ngọc Quang cho rằng: “Quản lý giáo dục là hệ thống
những tác động có mục đích, có kế hoạch, hợp quy luật của chủ thể quản lý nhằm
làm cho hệ vận hành theo đường lối và nguyên lý giáo dục của Đảng, thực hiện
được các tính chất của nhà nước XHCN Việt Nam, mà tiêu điểm hội tụ là quá
trình dạy học - giáo dục thế hệ trẻ, đưa hệ giáo dục tới mục tiêu dự kiến, tiến lên
trạng thái mới về chất”[29].
Qua các quan điểm trên ta nhận thấy rằng: Quản lý giáo dục là những tác động có
hệ thống, có ý thức, hợp quy luật của chủ thể quản lý ở các cấp khác nhau đến tất cả các
mắt xích của hệ thống giáo dục, nhằm đảm bảo cho hệ thống giáo dục vận hành bình
thường và liên tục phát triển, mở rộng cả về số lượng cũng như chất lượng, thực hiện
mục tiêu của nền giáo dục nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài.
1.2.3. Đánh giá
Nhiều tác giả đã nghiên cứu và đưa ra các khái niệm về đánh giá như.
Tác giả Trần Bá Hoành: “Đánh giá là quá trình hình thành những nhận định,
phán đoán về kết quả của công việc, dựa vào sự phân tích những thông tin thu thập
được, đối chiếu với những mục tiêu, tiêu chuẩn đã đề ra, nhằm đề xuất những quyết
định phù hợp để cải thiện thực trạng, điều chỉnh và nâng cao chất lượng và hiệu quả
công việc”[15]
Tác giả Đặng Bá Lãm viết rằng: “Đánh giá là quá trình làm rõ mức độ thích
hợp của đối tượng được đánh giá so với mục tiêu đề ra ”[22]
Theo tác giả Nguyễn Thị Tính: “Đánh giá là một quá trình ghi nhận thực trạng,
phân tích thực trạng, làm rõ những điểm đạt được, chưa đạt được và nguyên nhân của
nó, từ đó đề xuất các biện pháp cải tạo thực trạng”[31]

Thông qua các hoạt động kiểm tra tìm kiếm các thông tin trong quá trình thực
hiện nhiệm vụ từ đó phân tích thông tin nhằm nắm bắt thực trạng và tiến hành so sánh

14


đối chiếu với các mục tiêu, tiêu chẩn đề ra và đề xuất các biện pháp cải tạo thực trạng
nâng cao chất lượng và hiệu quả công việc.
Để nâng cao chất lượng, hiệu quả của công tác giáo dục, các nhà quản lý giáo
dục cần thu thập các thông tin chính xác về thực trạng giảng dạy của giáo viên và học
tập của học sinh, sự ảnh hưởng của môi trường, gia đình, xã hội đến chất lượng học
tập và giáo dục của nhà trường, trên cơ sở đó chỉ rõ các kết quả đạt được, chưa đạt
được và phân tích những nguyên nhân, đề xuất các biện pháp hữu hiệu nhằm nâng
cao chất lượng giáo dục.
1.2.4. Kết quả học tập của người học
Trong cuốn “Cơ sở lý luận của việc đánh giá chất lượng học tập của HS phổ
thông” tác giả Hoàng Đức Nhuận và Lê Đức Phúc đã đưa ra cách hiểu về kết quả học
tập của học sinh: “Kết quả học tập là một khái niệm thường được hiểu theo hai quan
niệm khác nhau trong thực tế cũng như trong khoa học” [28]
(1). Đó là mức độ thành tích mà một chủ thể học tập đã đạt, được xem xét
trong mối quan hệ với công sức, thời gian đã bỏ ra, với mục tiêu xác định.
(2). Đó còn là mức độ thành tích đã đạt của một học sinh so với các bạn học khác”
Theo Nguyễn Đức Chính thì “Kết quả học tập là mức độ đạt được kiến thức, kĩ
năng hay nhận thức của người học trong một lĩnh vực nào đó (môn học)” [7].
Theo tác giả Trần Kiều, Trần Đình Châu:“Dù hiểu theo nghĩa nào thì kết quả học
tập cũng đều thể hiện ở mức độ đạt được các mục tiêu của dạy học trong đó bao gồm 3
mục tiêu lớn là: Nhận thức, hành động, xúc cảm. Với từng môn học thì các mục tiêu trên
được cụ thể hóa thành các mục tiêu về kiến thức, kỹ năng và thái độ”[21]
Từ những quan điểm trên ta có thể hiểu: kết quả học tập của học sinh là
những thông tin cho ta biết mức độ đạt được về thái độ, kiến thức, kỹ năng của học

sinh trong quá trình học tập.
1.2.5. Đánh giá kết quả học tập
Như chúng ta biết việc công khai hóa những nhận định về năng lực, KQHT
của mỗi học sinh và tập thể lớp học sinh là tạo cơ hội cho học sinh phát triển kỹ năng
tự ĐG, giúp học sinh nhận ra sự tiến bộ của bản thân và từ đó phát huy những điểm
mạnh, khắc phục những hạn chế trong học tập. Giúp cho cán bộ, giáo viên có cơ sở
thực tế để nhận ra điểm mạnh, điểm yếu của bản thân từ đó có biện pháp khắc phục.

15


Nhiều tác giả đã dày công nghiên cứu và đưa ra các quan điểm về ĐG KQHT
của học sinh như.
Theo tác giả Đỗ Công Tuất [32] việc đánh giá kết quả học tập của người học
nhằm mục đích:
(1). Làm sáng tỏ mức độ đạt được và chưa đạt được về các mục tiêu dạy học,
tình trạng kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo, thái độ của học sinh so với yêu cầu của trương
trình; phát hiện những sai sót và nguyên nhân dẫn đến những sai sót đó, giúp học
sinh điều chỉnh hoạt động học của mình.
(2). Công khai hóa các nhận định về năng lực, kết quả học tập của mỗi em học
sinh và cả tập thể lớp, tạo cơ hội cho các em có kỹ năng tự đánh giá, giúp các em
nhận ra sự tiến bộ của mình, khuyến khích động viên và thúc đẩy việc học tập ngày
một tốt hơn.
(3). Giúp giáo viên có cơ sở thực tế để nhận ra những điểm mạnh, điểm yếu
của mình, tự điều chỉnh, hoàn thiện hoạt động dạy, phấn đấu không ngừng nâng cao
chất lượng và hiệu quả dậy học.
Trong tài liệu “Kiểm tra đánh giá kết quả học tập ở Tiểu học” [1] tác giả cho
rằng: “Đánh giá kết quả học tập là thuật ngữ chỉ quá trình hình thành những nhận định, rút
ra những kết luận hoặc phán đoán về trình độ, phẩm chất của người học, Hoặc đưa ra
những quyết định về việc dạy học dựa trên cơ sở những thông tin đã thu thập được

một cách hệ thống trong quá trình kiểm tra”
Theo tác giả Trần Kiều: “Có thể coi đánh giá kết quả học tập của học sinh là
xác định mức độ đạt được về kiến thức, kỹ năng và thái độ của người học đối chiếu
với mục tiêu của chương trình môn học”[21].
Theo tác giả Trần Thị Tuyết Oanh: “Đánh giá kết quả học tập là quá trình thu
thập, sử lý thông tin về trình độ, khả năng mà người học thực hiện các mục tiêu học
tập đã xác định, nhằm tạo cơ sở cho những quyết định sư phạm của giáo viên và nhà
trường, cho bản thân học sinh để họ học tập ngày một tiến bộ hơn”[25].
Như vậy ĐG là việc đưa ra những kết luận nhận định, phán xét về trình độ
học sinh. Muốn ĐG KQHT của học sinh thì việc đầu tiên kiểm tra, xét lại toàn toàn
bộ công việc học tập của học sinh sau đó tiến hành đo lường để thu thập các thông
tin cần thiết, cuối cùng đưa ra một quyết định. Do vậy kiểm tra, ĐG KQHT của học

16


sinh là hai khâu có quan hệ mật thiết với nhau. Kiểm tra nhằm cung cấp những thông
tin để tiến hành ĐG và ĐG trên cơ sở kết quả của kiểm tra.
1.3. Những vấn đề về đánh giá kết quả học tập của học sinh.
1.3.1. Vị trí, chức năng, vai trò của ĐG
Theo quan điểm cũ, việc ĐG KQHT của học sinh là một hoạt động độc lập,
tách rời với quá trình dạy học. Hoạt động ĐG được thực hiện sau một học kỳ hoặc
một năm học sau khi có hoạt động kiểm tra nắm bắt các thông tin về tình hình học
tập của học sinh. Theo quan điểm mới thì hoạt động ĐG được thực hiện thường
xuyên, liên tục và đan xen với quá trình dạy học, ĐG là hoạt động không thể tách rời
với quá trình dạy- học, và hoạt động ĐG cũng là một hình thức dạy học, các phương
pháp ĐG cũng là các phương pháp dạy học.
* Chức năng của hoạt động đánh giá
Theo tác giả Nguyễn Thị Tính [31] và tác giả Trần Thị Tuyết Oanh [25]. Chúng
ta có thể hiểu chức năng của hoạt động đánh giá có các chức năng cụ thể như sau:

- Chức năng thông tin phản hồi
Qua ĐG KQHT của học sinh tạo lập những thông tin phản hồi nhằm cung
cấp cho người học, giáo viên, nhà quản lý có những thông tin đáng tin cậy để từ
đó người học điều chỉnh hoạt động học, thầy giáo điều chỉnh hoạt động dạy và nhà
quản lý có biện pháp quản lý có hiệu quả hơn trong việc tổ chức quá trình dạy học
của nhà trường.
- Chức năng định hướng
Nhà trường thực hiện các hoạt động giáo dục trên cơ sở xác định các mục tiêu
giáo dục, kế hoạch thực hiện đã đề ra tuy nhiên trong quá trình thực hiện nhà quản lý
có thể phát hiện những sai lệch so với mục tiêu, kế hoạch thông qua hoạt động ĐG
và từ đó có những biện pháp điều chỉnh cho phù hợp làm cho khoảng cách ngày càng
ngắn hơn. ĐG là cơ sở để nhà trường phát huy những kết quả trong hoạt động đổi
mới phương pháp giảng dạy và khắc phục những hạn chế mắc phải nhằm đạt được
mục tiêu đề ra.
- Chức năng kích thích tạo động lực cho người học.
KQHT của học sinh sau mỗi hoạt động kiểm tra đều có tác dụng cho học sinh
biết mình đang ở vị trí nào, mức độ nắm kiến thức của bản thân đến đâu và như thế

17


nào so với những bạn khác xung quanh. Đối với những học sinh giỏi việc ĐG KQHT
là nguồn động viên, khuyến khích lớn, là động lực giúp các em hăng say học tập,
kích thích sự tìm tòi và sáng tạo trong hoạt động học. Còn đối với những học sinh có
mức học trung bình yếu, hoạt động ĐG KQHT sẽ giúp cho cách nhìn nhận về thực
trạng học tập của bản thân, biết so sánh mình với những bạn bên cạnh để từ đó có
những động lực thúc đẩy sự cố gắng vươn lên trong học tập đồng thời tạo môi
trường cạnh tranh lành mạnh trong hoạt động học.
- Chức năng giáo dục
Sau kết quả của hoạt động ĐG người học có thể vui hoặc buồn… tất cả

những nét tâm lý trên đều có tác động trực tiếp đến việc hình thành phát triển
phẩm chất, nhân cách của người học. Từ những kết quả trên người học tự hình
thành những đức tính như kiên trì, ý trí phấn đấu, tự tin vào bản thân, tinh thần
trách nhiệm với công việc, hình thành những quan hệ ứng xử, lòng tự trọng, biết
yêu lao động, yêu cuộc sống…
- Chức năng xã hội
Trong môi trường giáo dục nếu hoạt động ĐG đảm bảo thực chất, khách quan,
công bằng giúp cho chất lượng giáo dục của nhà trường được nâng cao, đảm bảo
được xã hội tin cậy, được đông đảo các bậc phụ huynh tin tưởng gửi con em theo
học, được các tổ chức xã hội các đơn vị quan tâm hỗ trợ vật chất, tinh thần để đơn vị
thực hiện các hoạt động giáo dục. Đó chính là sự ĐG của xã hội với cơ sở giáo dục.
* Vai trò của đánh giá kết quả học tập
- Đối với người học
+ Về mặt nhận thức: Hoạt động ĐG KQHT của người học giúp người học
hình thành và phát triển các kỹ năng giao tiếp, tự học, củng cố tri thức. Phát triển các
năng lực tư duy, ghi nhớ, tự giải quyết vấn đề.
+Về mặt giáo dưỡng: Hoạt động ĐH KQHT của học sinh giúp học sinh hình
thành những phẩm chất tốt đẹp như trung thực trước những kết quả đạt được hoặc
chưa cao bằng ban bè hay những người xung quanh, khiêm tốn đối với những thành
tích mình đạt được, dũng cảm đối phó đương đầu với những khó khăn mà mình mắc
phải hoặc trong trải nghiệm thực tế…Từ đó hình thành những kỹ năng tự ĐG bản
thân và kỹ năng điều khiển, điều chỉnh những hoạt động của bản thân.

18


+ Về mặt giáo dục: Việc ĐG KQHT của người học được tiến hành một cách
thường xuyên liên tục, đảm bảo chính xác, công bằng giúp cho người học hứng thu
trong học tập, tích cực, chủ động trong học tập, nâng cao tinh thần và ý thức trách
nhiệm trong học tập đồng thời cũng hình thành ở người học sự cạnh tranh lành mạnh

và chất lượng.
- Đối với người dạy
Những thông tin mà người dạy thu được thông qua hoạt động ĐG KQHT của
học sinh sẽ giúp cho người dạy có cơ sở để so sánh với chuẩn cần đạt được và người
dạy có cơ sở để điều chỉnh hoạt động dạy sao cho phù hợp với đối tượng người học
nhằm hướng người học đạt đến chuẩn đề ra.
Thực hiện hoạt động ĐG KQHT của học sinh một cách chính xác, khách quan
công bằng là nguồn động lực giúp giáo viên tích cực thực hiện đổi mới phương pháp
giảng dạy, chủ động học tập, chia sẻ với đồng nghiệp nâng cao năng lực của bản
thân đáp ứng với nhu cầu đổi mới hiện nay.
- Đối với nhà quản lý
Kết quả học tập của học viên là thành quả lao động của tập thể cán bộ, giáo
viên và đó cũng chính là cơ sở để cán bộ quản lý có thêm thông tin đánh giá chất
lượng cán bộ giáo viên, từ đó có những định hướng trong công tác tổ chức cán bộ,
phát hiện, bồi dưỡng, giao trách nhiệm cho những cán bộ có năng lực, tổ chức kèm
cặp giúp đỡ, phân công nhiệm vụ phù hợp.
ĐG KQHT của học viên một cách công bằng, khách quan là cơ hội để đơn vị,
nhà quản lý có điều kiện công khai kết quả dạy học, giáo dục của nhà trường, giúp
nhà trường mở rộng niềm tin với toàn thể xã hội và thu hút các nguồn lực từ xã hội
tạo động lực thúc đẩy sự phát triển của nhà trường.
ĐG KQHT của học sinh còn giúp cho nhà quản lý xác định một cách đúng
đắn thực trạng của nhà trường, ĐG được các bước đi của nhà trường từ đó nhà quản
lý có biện pháp điều chỉnh đảm bảo đúng hướng và đúng tiến độ đặt ra.
ĐG KQHT còn giúp nhà quản lý tự đánh giá được chính công tác quản lý của
bản thân. Trên cơ sở đó nhà quản lý điều khiển, điều chỉnh hoạt động quản lý nhằm
đưa nhà trường phát triển đạt được mục tiêu đề ra.

19