Hoàn thiện quản trị rủi ro tín dụng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn việt nam khu vực tỉnh bình phước

B GIÁO D C VÀ ÀO T O
TR

NGă

IăH CăKINHăT ăTP.ăH ăCHệăMINH
-----------------------

NGÔăTH ăH NGăDUNG

HOÀNăTHI NăQU NăTR ăR IăROăTệNăD NGă

IăV Iă

DOANHăNGHI PăNH ăVÀăV AăT IăNGỂNăHÀNGă
NÔNGăNGHI PăVÀăPHÁTăTRI NăNÔNGăTHÔNăVI TăNAMă
KHUăV CăT NHăBỊNHăPH

C

LU NăV N TH CăS ăKINHăT

TP. H CHÍ MINH, THÁNG 9 NĂM 2015


B GIÁO D C VÀ ÀO T O
TR

NGă

IăH CăKINHăT ăTP.ăH ăCHệăMINH

-----------------------

NGÔăTH ăH NGăDUNG

HOÀNăTHI NăQU NăTR ăR IăROăTệNăD NGă

IăV Iă

DOANHăNGHI PăNH ăVÀăV AăT IăNGỂNăHÀNGă
NÔNGăNGHI PăVÀăPHÁTăTRI NăNÔNGăTHÔNăVI TăNAMă
KHUăV CăT NHăBỊNHăPH

C

Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng
Mư s : 60340201

LU NăV N TH CăS ăKINHăT

NG

IăH

NGăD NăKHOAăH C

PGS.TS.ăHOÀNGă

TP. H CHÍ MINH, THÁNG 9 NĂM 2015

C

M CL C
TRANGăPH ăBỊA
L IăCAMă OAN
M CăL C
DANHăM CăCÁCăT ăVI TăT T
DANHăM CăCÁCăB NG
DANHăM CăCÁCăHỊNH
PH NăM ă

U ........................................................................................................ 1

1. Tính c p thi t c a đ tài ............................................................................... 1
2. M c tiêu nghiên c u ..................................................................................... 1
3.

it

4. Ph

ng và ph m vi nghiên c u ................................................................ 2
ng pháp nghiên c u .............................................................................. 2

5. T ng quan v l nh v c và tài li u nghiên c u .............................................. 3
6. B c c c a lu n v n ..................................................................................... 3
CH

NGă1: T NGăQUANăV ăR IăROăTệNăD NGăVÀăQU NăTR ăR IăROă

TệNăD NGă
TH

IăV IăDOANHăNGHI PăNH ăVÀăV AăC AăNGỂNăHÀNGă

NGăM I.......................................................................................................... 5

1.1. R i ro tín d ng trong ho tăđ ng c a NHTM................................................... 5
1.1.1. Khái ni m r i ro tín d ng .......................................................................5
1.1.2.

c đi m và Phân lo i r i ro tín d ng ...................................................6

1.1.3. Nguyên nhân c a r i ro tín d ng............................................................8
1.1.4. Tác đ ng c a r i ro tín d ng ................................................................11
1.2. Doanh nghi p nh và v a trong n n kinh t ................................................. 13
1.2.1. Khái ni m DNNVV .............................................................................13
1.2.2. Quá trình hình thành và phát tri n .......................................................14
1.2.3. Vai trò c a DN nh và v a ..................................................................16
1.2.4.

c đi m ho t đ ng kinh doanh c a DNNVV ....................................16

1.2.5. M i quan h gi a NHTM v i các DNNVV ........................................17


1.3. Qu n tr r i ro tín d ng c a NHTM .............................................................. 18
1.3.1. Khái ni m v qu n tr RRTD ...............................................................18
1.3.2. N i dung qu n tr RRTD ......................................................................19
1.3.3. Các y u t

nh h

ng đ n qu n tr RRTD c a NHTM .......................23

1.4.ăụăngh aăc a vi c hoàn thi n qu n tr RRTDăđ i v i các DNNVV c a
NHTM ...................................................................................................................... 24
1.4.1. Khái ni m v hoàn thi n qu n tr RRTD .............................................24
1.4.2. Các ch tiêu xác đ nh ............................................................................24
1.4.3. ụ ngh a .................................................................................................25
1.4.3.1.

i v i ho t đ ng kinh doanh c a NHTM ............................25

1.4.3.2.

i v i các DNNVV..............................................................25

1.4.3.3.

i v i N n kinh t ................................................................25

1.5. Kinh nghi m qu n tr r i ro tín d ng c a m t s NHTM trên th gi i...... 25
1.5.1. Kinh nghi m qu c t trong đánh giá hi u qu qu n tr r i ro tín
d ng ...............................................................................................................25
1.5.2. Kinh nghi m t i Thái Lan trong qu n lý r i ro tín d ng ............26
1.5.2.1. Gi i pháp t phía Chính ph ..................................................26
1.5.2.2.Gi i pháp t phía ngân hàng ...................................................27
K t lu năch
CH

ngă1 ...................................................................................................29

NGă2: TH CăTR NGăV ăHOÀNăTHI NăQU NăTR ăR IăROăTệNă

D NGăDNNVV T IăNGỂNăHÀNGăNÔNGăNGHI Pă&ăPHÁTăTRI NăNÔNGă
THÔNăVI TăNAM KHUăV CăT NHăBỊNHăPH

C ....................................... 31

2.1. T ng quan v ngân hàng Nông nghi p và phát tri n nông thôn Vi t Nam
khu v c t nhăBìnhăPh

c ........................................................................................ 31

2.1.1. Quá trình hình thành và phát tri n ....................................................... 31
2.1.2. C c u t ch c...................................................................................... 32
2.1.3. K t qu ho t đ ng kinh doanh giai đo n 2008 – 2014 ........................33
2.2. T ng quan v cácăDNNVVătrênăđ a bàn t nhăBìnhăPh

c ........................... 34

2.2.1. Quá trình hình thành và phát tri n c a các DNNVV ..........................35


2.2.2. Vai trò c a các DNNVV trên đ a bàn t nh ...........................................35
2.2.3. K t qu ho t đ ng c a các DNNVV trên đ a bàn t nh Bình Ph

c giai

đo n 2008 – 2014 ...........................................................................................35
2.3. Th c tr ng ho tăđ ng tín d ng c a ngân hàng Nông nghi p và phát tri n
nông thôn Vi t Nam khu v c t nhăBìnhăPh

c ................................................... 37

2.3.1. Ho t đ ng c p tín d ng ........................................................................37
2.3.2. Th c tr ng n x u t i ngân hàng Nông nghi p và phát tri n nông thôn
t nh Bình Ph

c giai đo n 2008 – 2014.........................................................41

2.4. Th c tr ng hoàn thi n qu n tr r i ro tín d ngăđ i v i DNNVV t i ngân
hàng Nông nghi p và Phát tri n nông thôn Vi t Nam khu v c t nhăBìnhăPh
2.4.1.

c48

i v i t ch c qu n tr RRTD............................................................48
2.4.1.1. Chính sách tín d ng: ..........................................................48
2.4.1.2. V c c u, mô hình qu n tr r i ro: .................................49
2.4.1.3. Quy trình qu n tr r i ro .................................................50

2.4.2.

i v i qu n tr n x u ........................................................................52

2.5.ă ánhăgiáăth c tr ng công tác qu n tr r i ro tín d ng DNNVV t i ngân
hàng Nông nghi p và phát tri n nông thôn Vi t Nam khu v c t nhăBìnhăPh
2.5.1. Nh ng k t qu đ t đ

c55

c ....................................................................... 55

2.5.2. Nh ng h n ch ..................................................................................... 56
2.5.3. M t s nguyên nhân c a h n ch ......................................................... 59
K t lu năch
CH

ngă2 ...................................................................................................68

NGă3: GI IăPHÁPăHOÀNăTHI NăQU NăTR ăR IăROăTệNăD NGă

DNNVV T IăNGỂNăHÀNGăNÔNGăNGHI PăVÀăPHÁTăTRI NăNÔNGă
THÔNăVI TăNAMăKHUăV CăT NHăBỊNHăPH
3.1.ă nhăh

C ....................................... 69

ng phát tri n c a ngân hàng Nông nghi p và Phát tri n nông

thôn Vi t Nam khu v c t nhăBìnhăPh

căđ năn mă2015ăvƠăt mănhìnăđ n 202069

3.1.1.

nh h

ng phát tri n chung ............................................................. 69

3.1.2.

nh h

ng hoàn thi n qu n tr RRTD .............................................70

3.2. Gi i pháp hoàn thi n ........................................................................................ 70


3.2.1. Nhóm gi i pháp do b n thân các chi nhánh ngân hàng Nông nghi p và
Phát tri n nông thôn Vi t Nam khu v c t nh Bình Ph

c t ch c th c hi n 70

3.2.2. Nhóm gi i pháp h tr .........................................................................77
3.2.2.1.

i v i ngân hàng Nông nghi p và Phát tri n nông thôn Vi t

Nam .....................................................................................................77
3.2.2.2.

i v i ngơn hƠng NhƠ n

c t nh Bình Ph

3.2.2.3.

i v i DNNVV ....................................................................79

c......................79

3.2.2.4. Các c quan liên quan ............................................................80
K t lu năch

ngă3 ...................................................................................................81

K t lu n chung .........................................................................................................82
PH L C


DANHăM CăCÁCăT ăVI TăT T
STT

VI TăT T

N IăDUNG

1. BCTC

Báo cáo tài chính

2. CBTD

Cán b tín d ng

3. CBNV

Cán b nhơn viên

4. CN

Chi nhánh

5. DN

Doanh nghi p

6. DNNVV

Doanh nghi p nh vƠ v a

7. NH

Ngân hàng

8. NHTM

Ngơn hƠng th

ng m i

9. NHTMCP

Ngơn hƠng th

ng m i c ph n

10. NHNN

Ngân hàng nhƠ n

11. NN&PTNT

Nông nghi p vƠ phát tri n nông thôn

12. RRTD

R i ro tín d ng

13. SXKD

S n xu t kinh doanh

14. TCTD

T ch c tín d ng

c

GHI CHÚ


DANHăM CăCÁCăB NG
STT
1.
2.

3.

4.
5.

N IăDUNG
B ng 1.1. Quy mô doanh nghi p phân theo
l nh v c ho t đ ng
B ng 2.1. K t qu ho t đ ng kinh doanh c a
Agribank khu v c Bình Ph c giai đo n
2008 – 2014
B ng 2.2. K t qu ho t đ ng c a DNNVV
trên đ a bƠn t nh Bình Ph c giai đo n 20082014
B ng 2.3: K t qu ho t đ ng tín d ng
Agribank khu v c Bình Ph c giai đo n
2008 – 2014
B ng 2.4. Tình hình n x u c a Agribank
khu v c Bình Ph c giai đo n 2008 – 2014

Trang
14
34

36

39

44

GHI CHÚ

DANHăM CăCÁCăHỊNH
N IăDUNG

STT

Hình 1.1. Phơn lo i RRTD c n c vƠo
nguyên nhân phát sinh
Hình 1.2. C c u DNNVV giai đo n 20062.
2014
1.

3. Hình 1.3.
4.
5.

6.

7.

8.
9.

th Var

Hình 2.1. C c u t ch c c a Agribank khu
v c Bình Ph c
Hình 2.2: T ng h p tình hình t ng tr ng d
n t i Agribank khu v c Bình Ph c giai

đo n 2008 – 2014
Hình 2.3: T ng h p tình hình t ng tr ng d
n đ i v i DNNVV t i Agribank khu v c
Bình Ph c giai đo n 2008 – 2014
Hình 2.4: T ng h p tình hình n x u c a
Agribank khu v c Bình Ph c giai đo n
2008 – 2014
Hình 2.5: T ng h p tình hình n x u đ i v i
DNNVV c a Agribank khu v c Bình Ph c
giai đo n 2008 – 2014
Hình 2.4: Mô hình qu n lỦ tín d ng t i
Agribank khu v c Bình Ph c

Trang
6
15
21
32
41

43

46

48
49

GHI CHÚ

-1-

PH NăM ă

U

1.ăTínhăc păthi tăc aăđ ătƠi
Ngơn hƠng Nông nghi p vƠ Phát tri n Nông thôn Vi t Nam (Agribank) là
ngơn hƠng th

ng m i hƠng đ u gi vai trò ch đ o vƠ ch l c trong phát tri n kinh

t Vi t Nam, đ c bi t lƠ đ u t cho nông nghi p, nông dơn, nông thôn. Trong đó
Ngơn hƠng Nông nghi p vƠ Phát tri n Nông thôn khu v c t nh Bình Ph

c

c) lƠ m t trong nh ng ngơn hƠng có vai trò quan tr ng trong

(Agribank Bình Ph

toƠn h th ng. Cùng v i s khó kh n chung c a n n kinh t trong th i gian v a qua,
Agribank Bình Ph

c c ng đư ph i đ i m t v i nhi u r i ro phát sinh trong quá

trình ho t đ ng. M t trong nh ng khó kh n đó lƠ v n đ n x u ngƠy cƠng t ng lên.
V i yêu c u v a phát tri n quy mô, v a đ m b o nơng cao ch t l

ng ph c v

đ ng th i ph i huy đ ng vƠ s d ng có hi u qu các ngu n l c tƠi chính, Agribank
Bình Ph

c v a ph i đ i m t v i nh ng khó kh n chung c a n n kinh t vƠ khó

kh n riêng c a h th ng ngơn hƠng. V n đ qu n tr r i ro tín d ng doanh nghi p
nh vƠ v a t i ngơn hƠng Nông nghi p vƠ Phát tri n nông thôn Vi t Nam khu v c
t nh Bình Ph

c có Ủ ngh a thi t th c góp ph n nơng cao ch t l

ng qu n lỦ các

kho n tín d ng nói chung vƠ qu n lỦ tín d ng doanh nghi p nh vƠ v a nói riêng.
D a vƠo nh ng ki n th c lỦ lu n đ
qu n tr r i ro t i các ngơn hƠng th

c h c vƠ nghiên c u v công tác qu n tr

ng m i đ ng th i c n c

vƠo tình hình th c t

t i các chi nhánh ngơn hƠng NN&PTNT Vi t Nam trên đ a bƠn t nh, tôi đư ch n đ
tài “HoƠn thi n qu n tr qu n tr r i ro đ i v i doanh nghi p nh vƠ v a t i ngơn
hƠng Nông nghi p vƠ Phát tri n nông thôn khu v c t nh Bình Ph

c” lƠm đ tƠi

nghiên c u c a mình.
2.ăM cătiêuănghiênăc uă
H th ng hóa nh ng v n đ lỦ lu n c b n v r i ro tín d ng c ng nh qu n
tr r i ro tín d ng trong ngơn hƠng th
nh vƠ v a trong n n kinh t .

ng m i vƠ khái quát chung v doanh nghi p


-2-

Tìm hi u, phơn tích vƠ đánh giá th c tr ng qu n tr r i ro tín d ng doanh
nghi p nh vƠ v a t i các chi nhánh Agribank trên đ a bƠn t nh Bình Ph

c, t đó

rút ra nh ng u đi m vƠ nh ng v n đ còn t n t i trong qu n tr r i ro tín d ng
doanh nghi p nh vƠ v a t i các chi nhánh Agribank trên đ a bƠn t nh Bình Ph
T các u-nh

c đi m đ

c.

c rút ra nƠy, nghiên c u đ xu t các gi i pháp

hoƠn thi n qu n tr r i ro tín d ng doanh nghi p nh vƠ v a t i các chi nhánh
Agribank trên đ a bƠn t nh Bình Ph

c, góp ph n nơng cao ch t l

các chi nhánh Agribank trên đ a bƠn t nh Bình Ph
3.

iăt

ng tín d ng t i

c

ng vƠăph măviănghiênăc uă
it

ng nghiên c u lƠ các n i dung v ho t đ ng tín d ng, r i ro tín d ng

vƠ qu n tr r i ro tín d ng doanh nghi p nh vƠ v a c a ngơn hƠng th

ng m i.

Ph m vi nghiên c u:
+ V không gian: nghiên c u hoƠn thi n qu n tr r i ro tín d ng đ i v i
doanh nghi p nh vƠ v a t i các chi nhánh Agribank trên đ a bƠn t nh Bình Ph

c.

+ V th i gian: s li u nghiên c u trong th i gian t 2008 – 2014
4. Ph

ngăphápănghiênăc u
tƠi s d ng ch y u lƠ ph

ng pháp nghiên c u đ nh tính, bên c nh đó

còn s d ng ph

ng pháp th ng kê mô t thông qua kh o sát. NgoƠi ra, tác gi còn

s d ng các ph

ng pháp c th nh : ph

ng pháp so sánh, đ i chi u, h th ng,

phơn tích…
S d ng b ng cơu h i v qu n tr r i ro đ kh o sát th c tr ng qu n tr r i ro
tín d ng doanh nghi p nh vƠ v a t i m t s chi nhánh Agribank tiêu bi u trên đ a
bƠn T nh Bình Ph

c.

Th o lu n v i m t s nhƠ qu n lỦ vƠ m t s cán b tín d ng t i m t s ngơn
hƠng Agribank trên đ a bƠn T nh Bình Ph

c.

T ng h p các báo cáo, các s li u liên quan đ n k t qu ho t đ ng, tình hình
d n , n quá h n vƠ nguyên nhơn gơy ra n quá h n t i các chi nhánh Agribank
trên đ a bƠn T nh Bình Ph

c giai đo n 2008 – 2014.

-3-

5. T ngăquanăv ăl nhăv căvƠătƠiăli uănghiênăc uă
T tr

c đ n nay đã có r t nhi u lu n v n nghiên c u v gi i pháp qu n tr

RRTD đ i v i NHTM v i nhi u đ i t

ng

nhi u góc đ và m c đích khác nhau,

nh m đ a ra các gi i pháp nâng cao hi u qu qu n tr RRTD c a h th ng NHTM
nh :
- Lê Nguy n Ph

ng Ng c, 2007. Qu n lý RRTD trong ho t đ ng cho vay

DNVVN t i NHTM c ph n K Th
Lu n v n Th c s . Tr

ng

ng Vi t Nam chi nhánh Tp. H Chí Minh.

i h c Kinh t Tp. H Chí Minh

- Nguy n H ng Chơu, 2008. Gi i pháp qu n tr RRTD đ i v i DNVVN t i
NHNN&PTNT khu v c Tp. H Chí Minh. Lu n v n Th c s . Tr

ng

i h c Kinh

t Tp. H Chí Minh
- Hu nh Th H ng Vơn, 2011. Hoàn thi n ho t đ ng t i NHTM c ph n Á
Châu. Lu n v n Th c s . Tr

ng

i h c Kinh t Tp. H Chí Minh

Nhìn chung, nh ng nghiên c u trên đ u phân tích th c tr ng qu n tr RRTD
c a chính ngơn hƠng đó nên các gi i pháp hoƠn thi n ch phù h p v i đ c thù ho t
đ ng c a mình, các gi i pháp mang tính ch t hoƠn thi n chung chung.
H n n a, hi n nay t i các chi nhánh Agribank trên đ a bƠn t nh Bình Ph

c

ch a có đ tài nào nghiên c u v hoƠn thi n qu n tr RRTD đ i v i DNNVV. Vì
v y, d a vào n n t ng c a nh ng nghiên c u trên, tác gi đư k th a phát tri n đ
phù h p v i đ c thù ho t đ ng kinh doanh c a các chi nhánh Agribank trên đ a bƠn
t nh Bình Ph

c.

i m n i b t c a đ tài là thông qua vi c phân tích và đánh giá th c tr ng

qu n tr RRTD t i các chi nhánh Agribank trên đ a bƠn t nh Bình Ph

c, tác gi đư

đ xu t m t s gi i pháp nh m hoƠn thi n qu n tr RRTD đ i v i DNNVV cho các
chi nhánh Agribank trên đ a bƠn t nh Bình Ph

c.

6.ăB ăc căc aălu năv n
NgoƠi ph n m đ u, k t lu n vƠ ph l c, lu n v n đ
Ch

ng 1:

c k t c u thƠnh 3 ch

ng:

T ng quan v r i ro tín d ng vƠ hoƠn thi n qu n tr r i ro tín d ng đ i

v i doanh nghi p nh vƠ v a c a ngơn hƠng th

ng m i


-4-

Ch

ng 2:

Th c tr ng v hoƠn thi n qu n tr r i ro tín d ng doanh nghi p nh vƠ

v a t i các chi nhánh Ngân hàng Nông nghi p & Phát tri n nông thôn Vi t Nam
khu v c t nh Bình Ph
Ch

ng 3:

c

Gi i pháp hoƠn thi n qu n tr r i ro tín d ng doanh nghi p nh vƠ v a

t i các chi nhánh ngân hàng Nông nghi p vƠ Phát tri n nông thôn Vi t Nam khu
v c t nh Bình Ph

c


-5-

CH

NGă1

T NGăQUANăV ăR IăROăTệNăD NGăVÀăHOÀNăTHI NăQU Nă
TR ăR IăROăTệNăD NGă

IăV IăDOANHăNGHI PăNH ăVÀă

V AăC AăNGỂNăHÀNGăTH

NGăM I

1.1.ăR iăroătínăd ngătrongăho tăđ ngăc aăNHTM
1.1.1.ăKháiăni măr iăroătínăd ng
R i ro rín d ng có th hi u lƠ kh n ng x y ra nh ng t n th t mƠ ngơn hƠng
ph i ch u do khách hƠng vay không tr đúng h n, không tr ho c không tr đ y đ
v n vƠ lưi.
Theo quy đ nh v phơn lo i n , trích l p vƠ s d ng d phòng đ x lỦ r i to
tín d ng trong ho t đ ng ngơn hƠng c a TCTD đ

c ban hƠnh theo quy t đ nh s

493/2005/Q -NHNN ngƠy 22/04/2005 c a Th ng đ c NHNN Vi t Nam “R i ro tín
d ng trong ho t đ ng ngơn hƠng c a t ch c tín d ng đ

c coi lƠ kh n ng x y ra

t n th t trong ho t đ ng ngơn hƠng c a t ch c tín d ng do khách hƠng không th c
hi n ho c không có kh n ng th c hi n ngh a v c a mình theo cam k t”. RRTD
phát sinh khi ch th vay v n hay ch th tham gia h p đ ng tín d ng không th c
hi n đúng v i h p đ ng tín d ng đư cam k t v i ngơn hƠng.
RRTD còn lƠ r i ro m t kh n ng chi tr vƠ r i ro sai h n.

ơy lƠ r i ro g n

li n v i ho t đ ng ngơn hƠng, cho vay bao gi c ng g m r i ro vƠ x y ra m t mát.
RRTD ngân hàng phát sinh trong tr

ng h p ngơn hƠng không thu đ

cđ yđ g c

vƠ lưi c a kho n cho vay, ho c lƠ vi c thanh toán n g c vƠ lưi không đúng k h n.
Tr

ng h p ng

i vay ti n phá s n thì vi c thu h i v n g c vƠ lưi tín d ng đ y đ lƠ

không ch c ch n do đó ngơn hƠng có th g p RRTD. RRTD không ch gi i h n
ho t đ ng cho vay mƠ còn bao g m nhi u ho t đ ng mang tín ch t tín d ng khác
c a ngơn hƠng nh : b o lưnh, cam k t, ch p thu n tƠi tr th
tr

ng m i, cho vay

th

ng liên ngơn hƠng, nh ng ch ng khoán có giá (trái phi u, c phi u,…), trái

quy n, Swaps, tín d ng thuê mua, đ ng tƠi tr ,…


-6-

1.1.2.ă

căđi măvƠăPhơnălo iăr iăroătínăd ngă

1.1.2.1.ă

căđi m

- RRTD có tính t t y u, nó luôn t n t i vƠ g n li n v i ho t đ ng c a NHTM.
Ngơn hƠng có th phòng ng a t t đ h n ch đ n m c th p nh t RRTD ch không
th lo i b nó đ

c.

- RRTD mang tính gián ti p, vì ngơn hƠng lƠ m t đ nh ch tƠi chính trung
gian, có v trí quan tr ng trong n n kinh t th tr
mƠ ho t đ ng ch y u vƠ th

ng, th c hi n kinh doanh ti n t

ng xuyên lƠ nh n ti n g i c a khách hƠng v i trách

nhi m hoƠn tr vƠ s d ng s ti n đó đ cho vay. B i v y khi ng

i vay g p r i ro

trong SXKD thì s tác đ ng gián ti p đ n NHTM.
- RRTD có tính ch t đa d ng vƠ ph c t p, có th chia lƠm nhi u lo i nh : r i
ro v đ o đ c, r i ro c ch , r i ro công tác ki m tra, ki m soát…
1.1.2.2.ăPhơnălo iăRRTD
1.1.2.2.1. C n c vào nguyên nhân phát sinh
C n c vƠo nguyên nhơn phát sinh RRTD phơn chia thƠnh hai lo i:

R i ro tín d ng
R i ro giao d ch

R i ro
l a ch n

R i ro
b ođ m

R i ro danh m c

R i ro
nghi p v

R i ro
n it i

R i ro
t p trung

Hìnhă1.1.ăPhơnălo iăr iăroăc năc ăvƠoănguyênănhơnăphát sinh
“Ngu n: Tr n Huy HoƠng (2010,167)”
R iăroădanhăm c (Porfolio rish): lƠ m t hình th c c a RRTD mƠ nguyên
nhơn phát sinh lƠ do nh ng h n ch trong qu n lỦ danh m c cho vay c a ngơn hƠng,
đ

c phơn chia thƠnh hai lo i lƠ r i ro n i t i vƠ r i ro t p trung.


-7-

+ R i ro n i t i (Intrinsic rish): xu t phát t các y u t , các đ c đi m riêng
có, mang tính riêng bi t bên trong c a m i ch th đi vay ho c ngƠnh, l nh v c kinh
t . Nó xu t phát t đ c đi m ho t đ ng ho c đ c đi m s d ng v n c a khách hƠng
vay v n.
+ R i ro t p trung (Concentration rish): lƠ tr

ng h p ngơn hƠng t p trung

v n cho vay quá nhi u đ i v i m t s khách hƠng, cho vay quá nhi u doanh nghi p
ho t đ ng trong cùng m t ngƠnh, l nh v c kinh t ; ho c trong cùng m t vùng đ a lỦ
nh t đ nh; ho c cùng m t lo i hình cho vay có r i ro cao.
R iă roă giaoă d ch(Transaction rish): lƠ m t hình th c c a RRTD mƠ
nguyên nhơn phát sinh lƠ do nh ng h n ch trong quá trình giao d ch vƠ xét duy t
cho vay, đánh giá khách hƠng. R i ro giao d ch có ba b ph n chính lƠ r i ro l a
ch n, r i ro b o đ m vƠ r i ro nghi p v .
+ R i ro l a ch n lƠ r i ro có liên quan đ n quá trình đánh giá vƠ phơn tích
tín d ng, khi ngơn hƠng l a ch n nh ng ph

ng án vay v n có hi u qu đ ra quy t

đ nh cho vay.
+ R i ro b o đ m phát sinh t các tiêu chu n đ m b o nh các đi u kho n
trong h p đ ng cho vay, các lo i tƠi s n đ m b o, ch th đ m b o, hình th c đ m
b o vƠ m c cho vay trên giá tr c a tƠi s n đ m b o.
+ R i ro nghi p v lƠ r i ro liên quan đ n công tác qu n lỦ kho n vay vƠ ho t
đ ng cho vay, bao g m c vi c s d ng h th ng x p h ng r i ro vƠ k thu t x lỦ
các kho n vay có v n đ .
1.1.2.2.2. C n c vào m c đ r i ro có th chia RRTD thành hai lo i
ă RRTD cóă th ă ki mă soátă đ

ngân hàng có th d đoán đ
h

că (r iă roă kh ă kháng): lƠ lo i RRTD mà

c ch th gơy ra r i ro đó,

ng t đó có nh ng bi n pháp h p lỦ đ phòng ng a, h n ch

th . Nh ng RRTD thu c lo i nƠy th

cđ

cm cđ

nh

m c th p nh t có

ng do các nguyên nhơn ch quan gơy ra, c

th do khách hƠng ho c do chính b n thân ngân hàng.
ă RRTD khôngă th ă ki mă soátă đ

că (r iă roă b tă kh ă kháng): lƠ lo i

RRTD mà các ngân hàng không th d đoán đ

c m t cách chính xác nh t nh

-8-

h

ng c a chúng. Lo i r i ro nƠy th

y u t môi tr

ng do các y u t khách quan gơy ra nh các

ng kinh t , chính tr , xư h i, pháp lỦ..

NgoƠi ra, d a vƠo m c đ

nh h

ng c a RRTD thì RRTD có th phơn lo i

thƠnh: r i ro đ ng v n, r i ro m t v n.
1.1.3.ăNguyênănhơnăc aăr iăroătínăd ngă
1.1.3.1. Nguyên nhân khách quan
N năkinhăt ,ăchínhătr ă- xưăh iăvƠăphápălu t:
Ho t đ ng tín d ng c ng gi ng nh ho t đ ng kinh t khác đ u ch u s chi
ph i c a môi tr

ng kinh t , pháp lỦ, xư h i… T t c nh ng y u t c a n n kinh t ,

chính tr , v n hóa, xư h i đ u nh h

ng sơu s c đ n ho t đ ng kinh doanh c a m i

doanh nghi p vƠ cá nhơn.
- Môi tr

ng kinh t - xư h i: Khi n n kinh t t ng tr

ng n đ nh, v ng

m nh thì s t o đi u ki n cho các cá nhơn vƠ doanh nghi p kinh doanh hi u qu vƠ
có lưi, khi đó, RRTD th p và ng

c l i.

Các chính sách kinh t c a NhƠ N

c c ng có tác đ ng l n đ n ho t đ ng

kinh doanh c a doanh nghi p. Trong n n kinh t th tr
t thông thoáng, t ng c

ng v i các chính sách kinh

ng m r ng giao l u h p tác qu c t s t o đi u ki n cho

các DN không ng ng m r ng ho t đ ng SXKD c chi u r ng vƠ chi u sơu, lƠm n
hi u qu , có lưi s có ngu n đ tr n ngơn hƠng, gi m thi u RRTD.
- Môi tr

ng pháp lỦ: H th ng pháp lu t có vai trò to l n đ i v i t t c các

ho t đ ng kinh t , chính tr , xư h i… c a m t qu c gia.

n

c ta hi n nay, h

th ng pháp lu t ch a hoƠn thi n, có nhi u b t c p lƠm h n ch s phát tri n v m i
m t. Các chính sách kinh t ch a đ ng b , nh t quán gơy khó kh n cho các DN
trong quá trình qu n lỦ ho t đ ng SXKD, t đó có th d n đ n m t s r i ro.
i v i ho t đ ng ngơn hƠng, các chính sách v qu n lỦ RRTD còn thi u vƠ
còn y u, ch a th c s lƠ kim ch nam cho ho t đ ng qu n lỦ RRTD đ i v i các
NHTM.
- Môi tr

ng t nhiên: Môi tr

ng t nhiên có nh h

ng to l n đ n m i

ho t đ ng đ i s ng c a xư h i. Hi n nay, dù công ngh tiên ti n, máy móc k thu t


-9-

hi n đ i nh ng con ng
tr

i v n ch a ch ng đ

c t nhiên. Các y u t thu c môi

ng t nhiên nh : m a gió, h n hán, l l t, núi l a, đ ng đ t, sóng th n… có th

p đ n b t c lúc nƠo đe d a cu c s ng con ng
nƠy lƠ r t l n, kh n ng không thu h i đ

i. R i ro cho vay trong tr

ng h p

c n g c vƠ n lưi r t cao, nh h

ng đ n

ho t đ ng kinh doanh c a ngơn hƠng, có th d n đ n phá s n.
1.1.3.2.ăNguyênănhơnăch ăquan
ăNguyênănhơnăt khách hàng:
ơy lƠ m t trong nh ng nguyên nhơn chính d n đ n RRTD ngân hàng:
- Do n ng l c, kinh nghi m qu n lỦ kinh doanh c a khách hƠng còn h n ch :
N ng l c vƠ kinh nghi m qu n lỦ kinh doanh lƠ y u t đ nh tính, không th đ nh
l

ng đ

c. Do đó, trong h s vay v n, kh n ng nƠy không đ

b tín d ng khó có th n m b t đ

c th hi n nên cán

c. Trong quá trình ho t đ ng s n xu t kinh

doanh, s h n ch nƠy b c l thông qua m t s các ch tiêu tƠi chính nh : hƠng hóa
tiêu th ch m, t n kho t ng, doanh thu gi m, l i nhu n gi m…, m c đ nghiêm
tr ng s lƠ m t kh n ng thanh toán d n đ n phá s n. Khi đó RRTD thu c v ngơn
hƠng vƠ ngơn hƠng khó lòng thu h i đ

c đ y đ v n.

- R i ro đ o đ c t phía khách hƠng: Khách hƠng c tình s d ng v n sai
m c đích vay, gian l n s li u trong h s vay, ch đ ng l a đ o ngơn hƠng, chơy
tr n … Trong tr

ng h p do khách hƠng c tình thì vi c phát hi n ra nguyên nhơn

s khó kh n đ i v i cán b tín d ng. V i mong mu n vay v n b ng m i cách, khách
hƠng s tìm m i th đo n nh m l a đ o, chi m d ng v n c a ngơn hƠng.
Hi n nay có nhi u tr

ng h p khách hƠng có tính gian l n trong báo cáo tƠi

chính, t o ra nh ng s li u không trung th c, đ a ra nh ng báo cáo tƠi chính “đ p”
đ đ

c ngơn hƠng ch p thu n cho vay. Trong khi r t nhi u báo không đ

toán thì vi c gian l n nƠy ngơn hƠng s khó nh n bi t đ

c ki m

c.

ăNguyênănhơnăt ăNgơnăhƠng:
* Chính sách tín d ng ngân hàng còn nhi u b t c p
Chính sách tín d ng gi vai trò quan tr ng trong vi c đ nh h

ng ho t đ ng

cho vay c a ngơn hƠng. M t chính sách tín d ng h p lỦ s đem l i l i nhu n cao


-10-

cho ngơn hƠng vƠ gi m thi u r i ro. Tuy nhiên hi n nay, chính sách tín d ng c a
NHTM còn nhi u b t c p nh : chính sách tín d ng đ cao vi c t ng d n h n lƠ
chú tr ng nơng cao ch t l
tính hi u qu c a ph

ng tín d ng, quan tơm đ n tƠi s n đ m b o nhi u h n lƠ

ng án vay v n… Vì v y, đ gi m thi u RRTD, m i ngơn

hƠng c n xơy d ng m t chính sách tín d ng h p lỦ.
* Quy trình cho vay còn nhi u h n ch
R i ro tín d ng t n t i trong t t c các khơu c a quy trình cho vay bao g m :
- Thông tin khách hàng không đ y đ trong quá trình th m đ nh h s
Trong quá trình th m đ nh tr

c khi ra quy t đ nh cho vay, ngơn hƠng ph i

thu th p đ y đ thông tin liên quan đ n khách hƠng. Tuy nhiên, trong tr

ng h p

thông tin không đ y đ vƠ chính xác s d n đ n r i ro r t l n cho ngân hàng.
Thông tin v DN bao g m t p h p nh ng thông tin v tình hình tƠi chính,
qu n tr , đi u hƠnh, ban lưnh đ o, tình hình tiêu th s n ph m… Hi n nay, các
NHTM có th tham kh o thông tin v DN qua Trung Tơm Thông Tin Tín D ng
(CIC). Tuy nhiên, d li u do CIC cung c p không ph i th

ng xuyên đ y đ vƠ c p

nh t. Do đó, các NHTM ch y u d a vƠo ngu n thông tin mƠ khách hƠng cung c p
trong h s vay v n.
-

nh giá kho n vay ch a phù h p v i m c r i ro c a khách hàng

Vi c đ nh giá kho n vay không theo m c đ r i ro c a khách hƠng không ch
lƠm gi m thu nh p c a ngơn hƠng mƠ còn không khuy n khích khách hƠng cơn nh c
k tr

c khi đ a ra quy t đ nh đ u t , lƠm thi u h t ngu n bù đ p r i ro c a ngơn

hƠng vƠ lƠm t ng m c đ RRTD t c hai phía ngơn hƠng và khách hàng. Các ngân
hƠng đ nh giá kho n vay th hi n

vi c c p gi i h n tín d ng cho khách hƠng. N u

m c đ r i ro c a ngơn hƠng th p s đ

c c p gi i h n tín d ng cao vƠ ng

c l i.

Do đó, n u đánh giá m c đ r i ro không phù h p s lƠm t ng r i ro cho ngân hàng.
- Tâm lý l i tài s n th ch p
Liên quan đ n tƠi s n đ m b o n vay, r i ro th
không có tƠi s n đ m b o; ho c

ng x y ra

các tình hu ng:

l i tƠi s n th ch p m t cách thái quá; ho c tƠi s n

th ch p không đ đi u ki n v tính pháp lỦ c a quy n s h u, tính thanh kho n vƠ


-11-

yêu c u không tranh ch p. TƠi s n th ch p lƠ ph
doanh c a khách hƠng g p r i ro. Không có ph
nên tƠi s n đ m b o lƠ c n thi t, song tơm lỦ
t gơy ra r i ro do kho n vay c n đ

ng án d phòng khi d án kinh

ng án kinh doanh nƠo lƠ phi r i ro
l i tƠi s n th ch p c ng lƠ m t y u

c tr b ng ti n ch không ph i b ng tƠi s n.

- Công tác ki m tra, giám sát sau khi cho vay ch a ch t ch
Công tác ki m tra, giám sát món vay, đ nh k đánh giá l i doanh nghi p,
kho n vay vƠ tƠi s n th ch p b buông l ng, đ c bi t đ i v i các DN có quan h tín
d ng lơu dƠi, cán b tín d ng th
đ ki m tra đ nh k , ph
nh ng d u hi u b t th

ng có tơm lỦ c n , tin khách hƠng vƠ b qua ch

ng pháp ki m tra không khoa h c, không phát hi n đ

c

ng trong ho t đ ng c a doanh nghi p.

* Trình đ , n ng l c c a cán b tín d ng còn h n ch
- Trình đ , n ng l c c a cán b tín d ng không ch lƠ trình đ chuyên môn
mƠ còn lƠ v n đ ph m ch t, đ o đ c ngh nghi p.
- Trình đ nghi p v , n ng l c c a cán b tín d ng còn h n ch lƠ nguyên
nhơn l n d n đ n RRTD. B i vì cán b tín d ng lƠ ng

i ti p xúc tr c ti p v i

doanh nghi p, ti p nh n d s vƠ th m đ nh h s , đ a ra quy t đ nh cho vay. Nh
v y m t món vay có đ

c duy t hay không ph thu c l n vƠo cán b tín d ng.

- R i ro đ o đ c c a cán b tín d ng: Trong quá trình tác nghi p, cán b tín
d ng có th g p r i ro đ o đ c do quan h m ám v i khách hƠng, b khách hƠng
mua chu c… v i m c đích che d u nh ng thông tin x u c a DN ho c lƠm thay đ i
bi n thông tin x u thƠnh thông tin t t, d n đ n vi c cho vay đ i v i nh ng kho n
vay ti m n nhi u r i ro.
1.1.4.ăTácăđ ngăc aăr iăroătínăd ng
1.1.4.1.

i v i ngân hàng

ăR iăroălƠmăgi măuyătínăNgơnăhƠng:ă
Khi m t ngơn hƠng có m c đ r i ro c a các tƠi s n có lƠ cao thì ngân hàng
đó ph i th

ng đ ng tr

c nguy c m t uy tín c a mình trên th tr

ng. Không m t

ai mu n g i ti n vƠo m t ngơn hƠng mƠ ngơn hƠng đó có t l n quá h n vƠ n x u
v

t quá m c cho phép, có ch t l

ng tín d ng không t t vƠ gơy ra nhi u v th t

-12-

thoát l n. Thông tin v vi c m t ngơn hƠng có m c đ r i ro cao th

ng đ

c báo

chí nêu lên vƠ lan truy n trong dơn chúng, đi u nƠy s khi n cho vi c huy đ ng v n
c a ngơn hƠng g p r t nhi u khó kh n h n.
ăR iăroălƠmă nhăh

ngăt iăkh ăn ngăthanhătoán c aăngơnăhƠng:ă

Ho t đ ng ch y u c a ngơn hƠng lƠ nh n ti n g i vƠ cho vay, n u các kho n
tín d ng g p r i ro thì vi c thu h i n vay s g p nhi u khó kh n trong khi đó các
kho n ti n g i v n ph i thanh toán đúng h n. Trong lúc không huy đ ng đ
do m t uy tín, ng

cv n

i rút ti n ngƠy cƠng t ng lên k t qu lƠ ngơn hƠng g p khó kh n

trong khâu thanh toán.
ăR iăroălƠmăgi măl iănhu năc aăngơnăhƠng:ă
RRTD x y ra lƠm cho ngơn hƠng không thu h i đ

c g c vƠ lưi theo đúng

th i h n trong h p đ ng tín d ng, th m chí còn lƠm m t v n c a ngơn hƠng. T đó,
lƠm gi m t c đ quay vòng v n c a ngơn hƠng d n t i lƠm gi m hi u qu s d ng
v n, gi m kh n ng thanh toán c a ngơn hƠng. Ho t đ ng tín d ng có liên quan m t
thi t v i nhi u ho t đ ng khác, do đó RRTD x y ra s lƠm gi m thu nh p t các
ho t đ ng khác. Bên c nh đó, RRTD cao d n đ n ngơn hƠng ph i t ng trích l p d
phòng r i ro vƠ đi u nƠy khi n cho l i nhu n còn l i cƠng th p.
ăR iăroăcóăth ălƠmăpháăs năngơnăhƠng:ă
RRTD x y ra th

ng t o cho ngơn hƠng nh ng t n th t v tƠi chính, nh ng

nh ng thi t h i v uy tín, v m t lòng tin c a xư h i lƠ nh ng t n th t còn l n h n
nhi u. V n đ gi uy tín lƠ đi u t i quan tr ng, ch c n m t ni m tin vƠo ngơn hƠng
thì ng

i g i ti n s có th kéo đ n ngơn hƠng rút ti n. N u r i ro x y ra

m cđ

ngơn hƠng không có kh n ng ng phó thì s gơy ra ph n ng dơy chuy n trong dơn
chúng, dơn chúng s đ xô đ n ngơn hƠng rút ti n g i.

i v i nh ng kho n cho

vay dƠi h n ngơn hƠng không th thu h i v n ngay, đ ng th i RRTD đư lƠm m t
m t ph n v n c a ngơn hƠng, nh v y ngơn hƠng không có kh n ng thanh toán vƠ
s đi đ n phá s n.
1.1.4.2.
ă

i v i n n kinh t - xã h i

iăv iăng

iăg iăti n:


-13-

Khi ngơn hƠng g p ph i RRTD, t c lƠ ngơn hƠng không thu h i đ

c g c vƠ

lưi c a nh ng kho n đư cho vay. V n đ ngơn hƠng tƠi tr các DN l i chính lƠ t
ngu n ti n g i c a ng

i g i ti n. Bên c nh đó, khi RRTD x y ra s

uy tín c a ngơn hƠng d n đ n khách hƠng kéo đ n rút ti n

nh h

ng đ n

t, vì v y ngơn hƠng d

m t kh n ng thanh toán. Khách hƠng c ng ph i đ i m t v i r i ro lƠ h không th
thu h i l i kho n ti n đư g i ngơn hƠng.
ă

iăv iăng

iăvayăti n:ă

Khi ngân hàng có RRTD
ng

m c đ cao nh h

ng đ n uy tín c a ngơn hƠng,

i g i ti n t i ngơn hƠng s ít đi vƠ ngơn hƠng s ph i tr cho h m t lưi su t cao

đ ng th i ngơn hƠng áp d ng chính sách th n tr ng h n khi cho vay. Ng

i đi vay

s g p khó kh n trong vi c huy đ ng v n vƠ ph i huy đ ng v n v i lưi su t cao h n,
nh h

ng đ n chi phí vƠ hi u qu kinh doanh c a DN.

i v i ng

i khách hƠng

gơy ra n x u, n quá h n đ i v i ngơn hƠng, khách hƠng s b áp d ng m t m c lưi
su t ph t cao đ ng th i c h i đ khách hƠng tìm các ngu n tƠi tr s gi m đi.
Ho t đ ng c a ngơn hƠng có liên quan đ n ho t đ ng c a toƠn b n n kinh
t . Vì v y, khi RRTD x y ra có th lƠm phá s n m t vƠi ngơn hƠng, có kh n ng lơy

lan các ngơn hƠng t o cho dơn chúng m t tơm lỦ s hưi nên đua nhau đ n ngơn hƠng
rút ti n tr

c th i h n.

i u đó có th đ a đ n phá s n hƠng lo t các ngơn hƠng vƠ

tác đ ng x u đ n n n kinh t . S ho ng lo n c a các ngơn hƠng nh h

ng r t l n

đ n n n kinh t , nó có th lƠm cho n n kinh t b suy thoái, giá c t ng, s c mua
gi m, th t nghi p t ng, xư h i m t n đ nh.
1.2.ăDoanhănghi pănh ăvƠăv aătrongăn năkinhăt
1.2.1.ăKháiăni măDNNVV
DNNVV lƠ nh ng doanh nghi p có quy mô nh bé v m t v n, lao đ ng hay
doanh thu. DNNVV có th chia thƠnh ba lo i c ng c n c vƠo quy mô đó lƠ doanh
nghi p siêu nh (micro), doanh nghi p nh vƠ doanh nghi p v a. Theo tiêu chí c a
Nhóm Ngơn hƠng Th gi i, DN siêu nh lƠ DN có s l
ng

i, DN nh có s l

ng lao đ ng t 10 đ n d

i 200 ng

ng lao đ ng d

i 10

i vƠ ngu n v n 20 t


-14-

tr xu ng, còn doanh nghi p v a có t 200 đ n 300 lao đ ng ngu n v n 20 đ n 100
t .

m in

c, ng

i ta có tiêu chí riêng đ xác đ nh DNNVV

Vi t Nam, theo

n

c mình.

i u 3, Ngh đ nh s 56/2009/N -CP ngƠy 30/6/2009 c a

Chính ph , qui đ nh nh sau:
B ngă1.1.ăQuyămôăDN phơnătheoăl nhăv căho tăđ ng
Doanhănghi pănh

Quy mô

T ngăngu nă

Khuăv c

S ălaoăđ ng

v n

I. Nông, lâm

20 t đ ng

nghi p vƠ th y s n

tr xu ng

II. Công nghi p vƠ

20 t đ ng

xơy d ng

tr xu ng

III. Th

10 t đ ng

ng m i vƠ

d ch v

Doanhănghi păv a

tr xu ng

T ngăngu nă

S ălaoă

v n

đ ng

t trên 10

t trên 20 t

t trên 200

ng

đ ng đ n

ng

100 t đ ng

300 ng

t trên 10

t trên 20 t

t trên 200

ng

đ ng đ n

ng

100 t đ ng

300 ng

t trên 10

t trên 10 t

t trên 50

ng

i đ n 50

đ ng đ n 50

ng

ng

i

t đ ng

100 ng

iđ n

200 ng

i

iđ n

200 ng

i

iđ n
i

iđ n
i

iđ n
i

“Ngu n: Ngh đ nh s 56/2009/N -CP ngày 30/6/2009”
1.2.2.ăQuáătrìnhăhìnhăthƠnhăvƠăphátătri nă
DNNVV lƠ lo i hình DN n ng đ ng trong kinh doanh vƠ ho t đ ng đa d ng

trong nhi u l nh v c, ngƠnh ngh .
đ ng c a th tr

c bi t DNNVV r t nh y c m v i nh ng bi n

ng, chuy n đ i m t hƠng nhanh, phù h p th hi u ng

i tiên dùng,

t n d ng đ

c nguyên v t li u, nhơn l c t i ch , d dƠng c nh tranh, lên l i, xơm

nh p th tr

ng. Hi n nay, trong n n kinh t th tr

ng nhi u s c ép c nh tranh, thì

đơy lƠ lo i hình DN ho t đ ng khá thƠnh công, đóng góp nhi u cho s phát tri n
kinh t chung c a đ t n

c.

- Bình quơn trong giai đo n 2001 đ n 2006, s DN t ng 22%/n m, s v n

t ng trên 49%/n m. Các DNNVV t o công n vi c lƠm cho g n 3 tri u lao đ ng,
đóng góp h n 40% GDP, chi m t tr ng 29% t ng kim ng ch xu t kh u c a c

-15-

n

c, đóng góp g n 15% t ng thu ngơn sách NhƠ n

c.

- Riêng n m 2007, n m đ u tiên Vi t Nam gia nh p WTO, đư có kho ng

50,000 DN đ ng kỦ thƠnh l p m i v i s v n kho ng 400,000 t đ ng.
- N m 2011, DNNVV chi m 97,6% t ng s doanh nghi p trên c n

c, đóng

góp đáng k vƠo t ng thu nh p qu c dơn, t o công n vi c lƠm, huy đ ng các ngu n
v n trong và ngoài n

c cho ho t đ ng SXKD, gi i quy t các v n đ xư h i.

Trong giai đo n 2011-2013 c n
40,9% t ng s DN đ

c có thêm 224.200 DN thƠnh l p m i, b ng

c thƠnh l p trong giai đo n 20 n m t 1991 - 2010.

S DN thƠnh l p m i n m 2014 trong c n

c lƠ 74.842, t ng 1,63 l n so v i

n m 2006. DNNVV chi m t i 98,6% “đ i quơn” DN ngoƠi nhƠ n

c, luôn chi m t

tr ng 48- 49% GDP trong giai đo n 2009-2012; đóng góp kho ng 1/3 ngơn sách;
chi m kho ng 30% t ng v n đ u t toƠn xư h i.
Tuy nhiên, s l
g p khó kh n. S l

ng DN thƠnh l p m i c ng có s s t gi m khi n n kinh t
ng DN thƠnh l p m i gi m liên t c, t 83,6 nghìn DN đ ng kí

n m 2010 xu ng còn 77,5 nghìn DN n m 2011, ti p đó gi m sơu xu ng còn 69,8
nghìn DN n m 2012. N m 2013 s l

ng DN thƠnh l p m i có d u hi u t ng tr

l i, đ t 76,9 nghìn DN nh ng không b ng s l

ng c a các n m 2009 vƠ 2010.

Trong s DN đ ng kí thƠnh l p m i, ch y u lƠ DNNVV.
Trong n m 2014, có t t c 58.322 doanh nghi p khó kh n ph i ng ng ho t
đ ng, t ng 14,5% so v i n m tr

c. “Ngu n: T ng c c Th ng kê”.

i m qua tình hình phát tri n, cho th y DNNVV thƠnh công nh t trong n n
kinh t m , có ngu n lao đ ng d i dƠo, m c ti n l

ng th p.

Vi t Nam ch y u là

lo i hình công ty trách nhi m h u h n, công ty c ph n t p trung vƠo m t s l nh
v c nh : ch bi n nông lơm th y h i s n, gia công hƠng may m c, s n xu t giƠy
dép, linh ki n thi t b đi n t , lƠm y thác cho các DN l n, gia công cho các công ty
n

c ngoƠi... S phát tri n DNNVV đóng góp quan tr ng vƠo t ng tr

t ng thu ngơn sách nhƠ n

ng kinh t ,

c, t o công n vi c lƠm, t ng thu nh p các nhơn, gi m

đói nghèo, góp ph n n đ nh vƠ phát tri n xư h i.


-16-

1.2.3.ăVaiătròăc aăDNănh ăvƠăv a
m i n n kinh t qu c gia hay lưnh th , các DNNVV có th gi nh ng vai
trò v i m c đ khác nhau, song nhìn chung có m t s vai trò t
- Gi vai trò quan tr ng trong n n kinh t : các DNNVV th
l n, th m chí áp đ o trong t ng s doanh nghi p (

ng đ ng nh sau:

ng chi m t tr ng

Vi t Nam ch xét các doanh

nghi p có đ ng kỦ thì t l nƠy lƠ trên 97%). Vì th , đóng góp c a h vƠo t ng s n
l

ng vƠ t o vi c lƠm lƠ r t đáng k .
- Gi vai trò n đ nh n n kinh t :

ph n l n các n n kinh t , các DNNVV là

nh ng nhƠ th u ph cho các doanh nghi p l n. S đi u ch nh h p đ ng th u ph t i
các th i đi m cho phép n n kinh t có đ

cs

n đ nh. Vì th , DNNVV đ

c ví lƠ

thanh gi m s c cho n n kinh t .
- LƠm cho n n kinh t n ng đ ng: vì DNNVV có quy mô nh , nên d đi u
ch nh (xét v m t lỦ thuy t) ho t đ ng.
- T o nên ngƠnh công nghi p vƠ d ch v ph tr quan tr ng: DNNVV th
chuyên môn hóa vƠo s n xu t m t vƠi chi ti t đ

ng

c dùng đ l p ráp thƠnh m t s n

ph m hoƠn ch nh.
- LƠ tr c t c a kinh t đ a ph

ng: n u nh doanh nghi p l n th

s

nh ng trung tơm kinh t c a đ t n

ph

ng vƠ lƠ ng

c, thì DNNVV l i có m t

kh p các đ a

i đóng góp quan tr ng vƠo thu ngơn sách, vƠo s n l

công n vi c lƠm

đ a ph

ng đ t c
ng vƠ t o

ng.

- óng góp không nh giá tr GDP cho qu c gia.

1.2.4.ă

căđi măho tăđ ngăkinhădoanhăc aăDNNVV

 Tính n ng đ ng vƠ linh h at cao:
Các DNNVV n ng đ ng, linh ho t tr
bi t lƠ nhu c u nh , l , có tính đ a ph

c nh ng thay đ i c a th tr

ng, đ c

ng do các DNNVV đ u có chi phí đ u t

th p, ch y u lƠ t n d ng lao đ ng vƠ ngu n nguyên v t li u t i ch . DNNVV có
kh n ng chuy n h

ng kinh doanh vƠ chuy n h

lao đ ng d dƠng, n i lƠm vi c c a ng

ng m t hƠng nhanh, t ng gi m

i lao đ ng có tính n đ nh vƠ ít b đe do

m t n i lƠm vi c.. Do v y, các doanh nghi p nƠy có th d dƠng chuy n đ i ph

ng