vai trò của các tổ chức xã hội trong quản lý hành chính nhà nước

B GIÁO D C VÀ ÀO T O
TR
NG
I H C C N TH

KHOA LU T
----- –&— -----

LU N V N T T NGHI P
Tên

tài:

VAI TRÒ C A T CH C XÃ H I
TRONG QU N LÝ HÀNH CHÍNH NHÀ N

GIÁO VIÊN H

NG D N :

TR N TH Y QU C THÁI
MÔN: HÀNH CHÍNH

SINH VIÊN TH C HI N:
TR NH TH H NG
P
MSSV : 5044027
P: HÀNH CHÍNH 30

5/2008

C


NH N XÉT C A GIÁO VIÊN
˜&™
…………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………


CL C
c&d
Trang

I NÓI
CH

U .....................................................................................................1

NG 1

VAI TRÒ C A T CH C XÃ H I TRONG QU N LÝ NHÀ N
C ..........3
1.1. KHÁI QUÁT CHUNG V T CH C XÃ H I.........................................3
1.1.1. Khái ni m và c
m c a t ch c xã h i ...........................................3
1.1.2.

u ki n thành l p và gi i th các t ch c xã h i................................8

1.1.3. Phân lo i các t ch c xã h i...............................................................14
1.2.VAI TRÒ C A T CH C XÃ H I TRONG QU N LÝ HÀNH
CHÍNH NHÀ N
C.........................................................................................22
1.2.1. Quy n và ngh a v c a các t ch c xã h i trong qu n lý hành
chính nhà n c ............................................................................................22
1.2.2. Vai trò c a các t ch c xã h i trong l nh v c xây d ng pháp lu t ......23
1.2.3. T ch c xã h i tham gia th c hi n pháp lu t, góp ph n tích c c
vào hi u qu c a ho t ng qu n lý nhà n c.............................................31
1.2.4. Vai trò c a các t ch c xã h i trong ho t ng giám sát các c
quan Nhà n c ............................................................................................37
1.2.5. Vai trò c a các t ch c xã h i trong vi c phát huy kh i i oàn
k t toàn dân t c ..........................................................................................40
CH
NG 2
TH C TR NG VÀ GI I PHÁP NÂNG CAO VAI TRÒ C A T CH C
XÃ H I TRONG QU N LÝ HÀNH CHÍNH NHÀ N
C ...........................43
2.1. T ng c ng s lãnh o c a ng trong xây d ng Nhà n c pháp
quy n xã h i ch ngh a......................................................................................43
2.2. vai trò c a t ch c xã h i trong vi c ph n bi n xã h i n c ta ............46
2.3. Nâng cao hi u qu ho t ng c a Thanh tra nhân dân trong c quan
Nhà n c ..........................................................................................................51
2.4. Vai trò c a oàn Thanh niên trong ti n trình h i nh p n c ta
hi n nay ............................................................................................................. 52
2.7. C n y m nh công tác u tranh ch ng buôn bán ph n và tr
em qua biên gi i.................................................................................................53


T LU N........................................................................................................54

TÀI LI U THAM KH O


Vai trò c a các t ch c xã h i trong qu n lý hành chính Nhà n

L I NÓI

c

U

c&d
1. Lý do ch n tài
Trong ti n trình h i nh p kinh t qu c t nh hi n nay,
c c u t ch c và
ho t ng c a b máy hành chính nhà n c
c t t và ho t ng t hi u qu cao
n thì không nh ng òi h i các c quan qu n lý ph i h p v i nhau m t cách ng
và ch t ch mà còn ph i có s tham gia qu n lý c a t ch c xã h i. T ch c xã
i óng vai trò quan tr ng trong h th ng Chính tr Vi t Nam, thu hút ông o
qu n chúng thu c m i t ng l p, l a tu i, gi i tính tham gia nh :
ng C ng s n
Vi t Nam, M t tr n T qu c Vi t Nam, Công oàn, H i C u chi n binh, H i Nông
dân, H i Ng i cao tu i và các t ch c xã h i ngh nghi p nh : H i lu t gia, H i
xây d ng... Góp ph n hi u qu vào công cu c qu n lý hành chính nhà n c. Nh n
th c
c t m quan tr ng c a t ch c xã h i trong vi c qu n lý hành chính nhà
c, làm th nào
phát huy h n n a vai trò c a các t ch c này
công vi c

qu n lý nhà n c mang l i hi u qu cao nh t. ó là mong mu n c a các nhà lãnh
o c ng nh c a nhân dân, ây c ng là lý do mà ng i vi t ch n
tài “Vai trò
a t ch c xã h i trong qu n lý hành chính nhà n c” làm lu n v n t t nghi p c a
mình.
2. M c ích c a tài
Nh m tìm hi u v các t ch c xã h i m t cách sâu s c, t ch c xã h i bao
m nh ng t ch c nào? c c u t ch c ra sao? Ch c n ng, v trí và vai trò c a
chúng nh th nào? ( a v pháp lý và s óng góp c a t ch c xã h i vào công
cu c qu n lý hành chính nhà n c).
t ó th y
c t m quan tr ng c a các t
ch c xã h i trong công cu c xây d ng và phát tri n t n c, ng th i nêu lên
nh ng khó kh n, v ng m c mà các t ch c này g p ph i, c ng nh
xu t giai
pháp góp ph n nâng cao vai trò c a t ch c xã h i trong ho t ng qu n lý hành
chính nhà n c
3. Nhi m v c a tài
hi u rõ h n v vai trò c a t ch c xã h i trong qu n lý hành chính nhà
c thì tr c h t,
tài có nhi m v là làm sáng rõ các khái ni m v t ch c xã
i; nêu lên c s pháp lý quy nh v ch c n ng, quy n và ngh a v c a các t
ch c xã h i; phân tích vai trò c a các t ch c xã h i trong qu n lý hành chính nhà
c; qua tình hình th c t
xu t m t s gi i pháp
các t ch c này ho t ng
ngày càng hi u qu h n.

Trang 1

SVTH: Tr nh Th H ng

p


Vai trò c a các t ch c xã h i trong qu n lý hành chính Nhà n
4. Ph m vi nghiên c u
Quy ch pháp lý c a t ch c xã h i

c

c ghi nh n trong nhi u v n b n quy

ph m pháp lu t nh trong Hi n pháp, lu t, ngh nh, thông t … Hi n t i, do
u
ki n có h n nên ng i vi t không th phân tích t t c các v n
m t cách c b n,
tài này ch t p trung nghiên c u v v n
vai trò c a t ch c xã h i trong qu n
lý hành chính nhà n c.
5. Ph

ng pháp nghiên c u tài
n i dung c a
tài
c nêu lên m t cách c th và chi ti t, tác gi ã có
k t h p ch t ch gi a lý lu n và th c ti n. cùng v i ngu n tài li u thu th p
c
ng i vi t ã s d ng nhi u ph ng pháp c th nh : phân tích, so sánh và t ng
p…

tài
c trình bày m t cách h p lý.
6. K t c u c a tài
tài
c k t c u nh sau: Ngoài l i nói u, m c l c và tài li u tham kh o
thì tài có k t c u là hai ch ng:
Ch ng 1: Vai trò c a t ch c xã h i trong qu n lý hành chính Nhà n c
Ch ng 2: Th c ti n và gi i pháp nâng cao vai trò c a t ch c xã h i trong
qu n lý hành chính Nhà n c.

Trang 2

SVTH: Tr nh Th H ng

p


Vai trò c a các t ch c xã h i trong qu n lý hành chính Nhà n

c

CH
NG 1
VAI TRÒ C A T CH C XÃ H I TRONG QU N LÝ NHÀ N
C
1.1. KHÁI QUÁT CHUNG V T CH C XÃ H I
1.1.1. Khái ni m và c
m c a t ch c xã h i
1.1.1.1. Khái ni m v t ch c xã h i
Vi t Nam là m t n c i theo con

ng xã h i ch ngh a mà
ng và nhân
dân ã ch n, n c ta có h th ng c quan qu n lý hành chính nhà n c
c t ch c
trung ng n a ph ng nh m qu n lý nhà n c, qu n lý xã h i và phát huy
quy n làm ch c a nhân dân.
th ng chính tr n c ta xét v c c u g m các t ch c sau :
- ng C ng s n Vi t Nam gi vai trò lãnh o h th ng chính tr Vi t Nam.
- Nhà n c gi vai trò trung tâm trong h th ng chính tr .
- M t tr n T qu c Vi t Nam, các t ch c thành viên c a M t tr n T qu c
và các oàn th nhân dân gi vai trò th c hi n và phát huy dân ch trong h th ng
chính tr .
Ngoài b ph n trung tâm c b n là Nhà n c Vi t Nam, ph i k
n vai trò
thi t y u th hi n m c
dân ch và oàn k t c ng nh lãnh o dân t c, ó là
ng c ng s n cùng M t tr n T qu c và các t ch c thành viên. Khác v i Nhà
c, các t ch c này mang tính chính tr , xã h i và th hi n tính t nguy n c l p
i b máy Nhà n c
c g i t t là các t ch c xã h i.
Nói cách khác, t ch c xã h i là hai trong ba b ph n c u thành h th ng chính
tr n c ta,
c hình thành trên các nguyên t c t nguy n, t qu n
c t ch c và
ho t ng theo
u l hay theo các quy nh c a Nhà n c, qu n lý xã h i nh m
o v l i ích chính áng c a các thành viên và góp ph n qu n lý xã h i.
1.1.1.2.

c

m c a các t ch c xã h i
i t ch c xã h i u có nh ng ho t

ng mang tính

c thù, ph n ánh v trí,

vai trò c a nó trong h th ng chính tr . Tuy v y, các t ch c xã h i c ng có nh ng
c
m chung nh t nh
phân bi t các t ch c xã h i v i các c quan nhà n c
i các n v kinh t , s phân bi t ó
c th hi n qua các c m sau:
- Các t ch c xã h i là nh ng t ch c
c t ch c d a trên hình th c t
ch c t nguy n
ó là nh ng t ch c t p h p nh ng thành viên c a mình có nh ng c
m
chung: Ngh nghi p (H i lu t gia, H i nhà báo),
tu i (H i ng i cao tu i), gi i
tính (H i liên hi p ph n )
có ti ng nói chung và b o v nh ng l i ích chung c a
các thành viên trong h i. T nguy n
ây chúng ta có th hi u là: Ng i dân
c
quy n t l a ch n và quy t nh tham gia hay không tham gia vào m t t ch c xã
Trang 3

SVTH: Tr nh Th H ng

p


Vai trò c a các t ch c xã h i trong qu n lý hành chính Nhà n

c

i nào ó. Không ai có quy n ép bu c m t ng i nào ó ph i tham gia hay không
tham gia vào các t ch c xã h i nh t nh. Tuy nhiên, t nguy n
ây chúng ta
không có ngh a là vô t ch c, vô k lu t mà m i t ch c xã h i u t ra nh ng
tiêu chu n nh t nh i v i nh ng ng i mu n tr thành thành viên c a t ch c xã
i ó. Nh ng tiêu chu n quy nh trong u l không nh m h n ch kh n ng tham
gia vào các t ch c mà nh m
m b o khi m t ng i mu n tham gia vào m t t
ch c xã h i nào ó thì ph i t n m t tiêu chu n nh t nh. Nh ng thành viên có
c tiêu chu n ó thì m i ch ng t h có kh n ng góp s c vào ho t ng c a t
ch c, phù h p v i m c ích ho t ng và
u l c a t ch c ó
u này hoàn toàn không gây khó hay phân bi t i x v kinh t , v dân
c, gi i tính c a i t ng tham gia. Ngoài ra, tính t nguy n chúng ta có th hi u
là vi c k t n p hay không k t n p, khai tr hay không khai tr m t thành viên b t k
ra kh i t ch c hoàn toàn do t ch c xã h i và nh ng thành viên ng u c a t
ch c ó quy t nh mà nhà n c không can thi p ho c chi ph i ho t ng c a t
ch c ó, các t ch c này ho t ng c l p v i các c quan nhà n c nh ng ch u s
ch qu n lý t phía nhà n c, quá trình ho t ng c a các t ch c ó ph i tuy t i
tuân th theo hi n pháp và pháp lu t.
- T ch c xã h i là t p h p nh ng thành viên có cùng chung d u hi u, c
m.

Nh ng thành viên này liên k t l i v i nhau
tìm ti ng nói chung và b o v
i ít chính áng c a h .
Ví d : Cùng chung m t m c ích nh
ng C ng S n Vi t Nam, cùng
chung m t giai c p nh H i nông dân Vi t Nam; cùng chung m t ngh nghi p nh
i Lu t gia; cùng chung m t gi i tính nh H i liên hi p Ph n ...
- Khi tham gia vào qu n lý xã h i qu n lý nhà n c các t ch c xã h i
nhân danh t ch c mình ch không ph i nhân danh nhà n c
Ch trong m t s tr ng h p c bi t do pháp lu t quy nh t ch c xã h i
i ho t ng nhân danh nhà n c. Quy t nh c a các t ch c xã h i ch có hi u
c i v i các thành viên c a mình, không có hi u l c i v i nh ng ng i ngoài
ch c ó, tr m t s tr ng h p do quy nh c a pháp lu t.
Ví d : M t tr n T qu c v i công vi c t ch c h i ngh hi p th ng gi i
thi u t ng h p, cân i danh sách ng c viên
b u vào các c quan quy n l c
nhà n c.
- Các t ch c xã h i có th là ch th c a qu n lý nhà n c nh ng không
ph i là ch th m c nhiên
Các t ch c xã h i khi tham gia vào qu n lý xã h i, qu n lý nhà n c không
c quy n nhân danh nhà n c n u không
c pháp lu t quy nh vì t ch c xã
Trang 4

SVTH: Tr nh Th H ng

p


Vai trò c a các t ch c xã h i trong qu n lý hành chính Nhà n

c

i không ph i là m t b ph n c u thành nên b máy nhà n c. Nhà n c ch th a
nh n và b o h s t n t i c a các t ch c xã h i. Khi th c hi n các quy n và ngh a
này các t ch c nhân danh t ch c mình ch không ph i nhân danh nhà n c
không s d ng quy n l c nhà n c. Tuy nhiên, trong m t s tr ng h p do pháp
lu t quy nh nhà n c trao quy n cho các t ch c xã h i, cho phép các t ch c này
thay m t cho nhà n c qu n lý m t s công vi c nh t nh, lúc này các t ch c xã
im i
c phép nhân danh nhà n c và s d ng quy n l c nhà n c,
c nhà
c trao quy n nên các quy t nh c a các t ch c xã h i a ra m i mang tính
ch t quy n l c nhà n c, có tính ch t b t bu c i v i nh ng i t ng có liên
quan.
Ví d : T hòa gi i
c nhà n c giao cho nhi m v hòa gi i c s . Ban
Thanh nhân dân
c nhà n c trao quy n ki m tra, thanh tra ho t ng c a m t s
quan nhà n c trong m t s l nh v c nh t nh.
- Các t ch c xã h i
c t ch c và h at ng theo
u l do các thành
viên trong t ch c xây d ng nên ho c theo các quy nh c a nhà n c
Ph n l n các t ch c xã h i
u có
u l ho t ng nh
ng C ng s n
Vi t Nam, oàn thanh niên C ng s n H Chí Minh, Liên oàn lao ng Vi t Nam,
i liên hi p ph n Vi t Nam vv...

ul ó
c các thành viên trong t ch c
so n th o và
c nhà n c phê chu n, th a nh n m t cách chính th c. Tuy nhiên
có m t s t ch c xã h i không có
u l ho t ng riêng mà ho t ng theo quy
nh c a nhà n c nh : Ban Thanh tra nhân dân, T Hòa gi i vv ... Ngoài ra có m t
t ch c v a ho t ng theo
u l v a ho t ng theo quy nh c a pháp lu t
nh : T ch c Công oàn, M t tr n t qu c Vi t Nam.
Cho dù các t ch c xã h i ho t ng theo
u l hay theo quy nh c a pháp
lu t thì nh ng ho t ng n i b c a các t ch c xã h i v n mang tính ch t t qu n,
nhà n c không tr c ti p can thi p vào công vi c n i b c a các t ch c này và
không s d ng quy n l c nhà n c chi ph i ho t ng c a các t ch c xã h i ó.
- M i quan h gi a các thành viên trong t ch c xã h i là m i quan h
bình ng ch không ph i là nguyên t c “quy n l c - ph c tùng” nh trong
các c quan Nhà n c
Trong su t quá trình ho t ng, các t ch c xã h i t x lý và gi i quy t các
công vi c n i b c a t ch c mình, d a trên tinh th n bình ng, không mang tính
ch t quy n l c ph c tùng và không b can thi p t phía nhà n c. M c dù v y,
nh ng các t ch c này ch
c phép ho t ng trong khuôn kh pháp lu t cho
phép.
ch c xã h i ho t ng c a trên nguyên t c giáo d c thuy t ph c, ho t
ng d a trên nguyên t c tôn tr ng các thành viên, giáo d c, thuy t ph c t t ng
Trang 5

SVTH: Tr nh Th H ng

p


Vai trò c a các t ch c xã h i trong qu n lý hành chính Nhà n

c

a các thành viên trong t ch c m t cách dung hòa m m d o ch không mang tính
ng ch nhà n c. Các t ch c có th áp d ng các bi n pháp nh : c nh cáo, khi n
trách, cách ch c, khai tr ra kh i t ch c i v i các thành viên vi ph m
ul .
Các t ch c xã h i không
c quy n s d ng quy n l c nhà n c
truy c u
trách nhi m i v i các thành viên c a t ch c mình khi h vi ph m các
u l hay
quy nh c a t ch c ó.
- Các t ch c xã h i ho t ng có m c ích chung là giáo d c ý th c pháp
lu t cho các thành viên
h s ng và làm vi c theo pháp lu t.
ng th i ho t ng c a các t ch c xã h i còn nh m n m c ích là b o
quy n và l i ích chính áng c a các thành viên trong t ch c, khi có nh ng hành
vi xâm h i t i quy n và l i ích h p pháp c a các thành viên trong t ch c hay
nh ng ng i lao ng khác thì các t ch c xã h i có th t o ra d lu n r ng rãi
ph n i nh ng hành vi vi ph m và có th khi u n i, yêu c u các c quan nhà n c
có th m quy n b o v , khôi ph c l i nh ng l i ích mà các thành viên ho c nh ng
ng i lao ng b xâm h i.
- Các t ch c xã h i có th làm kinh t nh ng ây không ph i là m c ích
ho t ng chính c a các t ch c này
Có m t s t ch c xã h i

c thành l p và ho t ng nh m th a mãn các
nhu c u v v n hóa - xã h i c a các thành viên ho c
t ng gia s n xu t. Các t
ch c xã h i c ng có th làm kinh t t nh ng ho t ng v n hóa th thao, kinh
doanh tuy nhiên ph i tuân theo nh ng quy t c sau:
+ Vi c làm kinh t không ph i là m c ích ho t ng chính c a các t ch c
này. ây là m c ích c b n phân bi t m t t ch c xã h i và m t n v kinh t .
+ Vi c làm kinh t c a các t ch c xã h i này ch ho t ng trong ph m vi
th y u, hoàn toàn không nh h ng, tác ng n m c ích, nh h ng c a các t
ch c.
- Vi c tham gia c a các cá nhân vào m t t ch c này không làm h n ch
kh n ng tham gia vào các t ch c khác n u các t ch c ó u ho t ng h p
pháp và l i ích gi a các t ch c ó không i l p v i nhau
Do v y, m t cá nhân có th cùng tham gia nhi u t ch c v i các t cách
khác nhau.
u này phân bi t v i vi c tham gia vào t ch c và ho t ng c a các
quan nhà n c.
Ví d cán b , công ch c không
c làm m t s vi c nh : cán b , công ch c
không
c thành l p, tham gia qu n lý
u hành các doanh nghi p t nhân, Công

Trang 6

SVTH: Tr nh Th H ng

p

Vai trò c a các t ch c xã h i trong qu n lý hành chính Nhà n

c

ty trách nhi m h u h n, công ty c ph n, h p tác xã, b nh vi n t , tr ng h c t và
ch c nghiên c u khoa h c t 1 v.v... Nh ng nguyên t c này có ngo i l là:
+ Vi c tham gia vào t ch c này có tác ng tiêu c c nh h ng tr c ti p
vào ho t ng c a t ch c khác.
u này không th ng xuyên x y ra khi có m t
thành viên tham gia vào m t trong s hai t ch c không h p pháp. B i vì các t
ch c xã h i ho t ng h p pháp Vi t Nam tuy có khác nhau v m c ích nh ng
n phù h p trong các c m: i di n cho ti ng nói t ch c phát huy dân ch và
tuyên truy n, v n ng thành viên th c hi n pháp lu t c a nhà n c. H u qu pháp
lý có th d n n là thành viên ó ch u các hình th c k lu t t khi n trách, c nh
cáo n b khai tr ra kh i t ch c h p pháp ó, n u vi c tham gia vào t ch c
không h p pháp tr c ti p ho c gián ti p vi ph m ho c vi ph m nghiêm tr ng n t
ch c h p pháp ó.
+ Các t ch c ó có m c ích không ng nh t v i nhau. Tr ng h p này
là các t ch c ó u ho t ng h p pháp. Tuy nhiên có tính ch t, c
m khác
nhau nên m t ng i không th cùng tham gia hai t ch c.
u này x y ra ch y u
các t ch c i di n cho ti ng nói các tôn giáo.
Ví d : Ng i tham gia H i thánh Tin lành Vi t Nam s không là thành viên
a H i Ph t giáo Vi t Nam; c ng nh không th tham gia vào các t ch c tôn giáo
khác b i vì các m i t ch c tôn giáo này có m t h t t ng khác nhau.
+ Vai trò khi tham gia vào t ch c này có th nh h ng n kh n ng, th i
gian, công tác vi c tham gia ho t ng t ch c và hoàn thành t t nhi m v
iv i
vai trò, v trí trong t ch c khác, m c dù hai t ch c này ho t ng h p pháp, th m

chí h tr nhau.
u này th ng x y ra i v i các thành viên gi vai trò lãnh o,
ch ch t th ng tr c trong các t ch c xã h i.
Vi c tham gia vào ng th i hai t ch c. Th m chí trong vài tr ng h p nh t
nh, vi c tham gia vào t ch c th hai, th ba còn là s khuy n khích, ng viên,
ho c theo quy nh.
Ví d : Trong thành viên c a chi oàn có th có cán b là
ng viên h tr
2
ho t ng . B i vì c p y
ng lãnh o tr c ti p t ch c oàn cùng c p v
ph ng h ng, nhi m v , t t ng, t ch c cán b .

Deleted: Xem
Deleted:
1

Deleted: p

2

Deleted: ,

u 17,18 Pháp l nh Cán b , công ch c 1998 (s a i, b sung 2000,2003).
u 44,45
ul
ng C ng s nVi t Nam, thông qua t i i h i i bi u toàn qu c l nth VIII, ngày
01/7/1996.

Trang 7

SVTH: Tr nh Th H ng

p

Deleted:


Vai trò c a các t ch c xã h i trong qu n lý hành chính Nhà n

c

- V i t cách là thành viên c a các t ch c xã h i, cá nhân có nh ng h n
ch nh t nh khi tham gia vào c quan nhà n c
Tr ng h p s tham gia c a cá nhân ó vào c quan nhà n c d n n
nh p nh ng v t cách mà công vi c v i t cách này có th can thi p vào công vi c
i t cách kia.
m b o tính dân ch , thông th ng không b trí cá nhân lãnh o ng
u c quan nhà n c vào v trí ng u t ch c xã h i trong cùng c quan ó, vì
u này có th nh h ng n kh n ng, th i gian công tác khi tham gia ho t ng
a t ch c và hoàn thành t t nhi m v
i v i vai trò, v trí trong c quan nhà
c, m c dù c quan nhà n c, t ch c này u ho t ng h p pháp, th m chí h
tr l n nhau.
Ví d : Bí th chi oàn tr ng ph thông trung h c th ng không ng th i
là hi u tr ng.
i v i tr ng h p này ch gi i h n v m t v trí, vai trò (n u có)
ch không gi i h n vi c tham gia vào ng th i c c quan nhà n c và t ch c xã
i. Th m chí trong nh ng tr ng h p nh t nh, vi c tham gia vào t ch c còn là
khuy n khích, ho c theo quy nh.

Ví d : ng gi i thi u cán b
tiêu chu n
ng c ho c b nhi m vào
quan nhà n c và oàn th xã h i.
1.1.2.

u ki n thành l p và gi i th các t ch c xã h i
a v pháp lý c a các t ch c xã h i
c quy nh trong Hi n pháp, Lu t,
các v n b n d i lu t. Nh ng v n
c b n
c pháp lu t
u ch nh v l p
i, m i quan h gi a ng và Nhà n c, gi a các t ch c xã h i và Nhà n c,
trình t thành l p, gi i th ho t ng c a các t ch c xã h i, các hình th c khen
th ng… Nh ng pháp lu t không u ch nh ho t ng c a các t ch c xã h i.
1.1.2.1.

u ki n thành l p các t ch c xã h i
u ki n thành l p các t ch c xã h i:
- Có m c ích ho t ng không trái pháp lu t, không trùng l p v tên g i

và l nh v c ho t ng chính v i h i ã
c thành l p h p pháp tr c ó trên
cùng m t a bàn lãnh th ;
- Có u l ;
- Có tr s ;
- Có
s l ng h i viên ng kí tham gia h i do B N i v quy nh,
các t ch c xã h i có t cách pháp nhân, có con d u, có tài kho n riêng,

c
3
ch n tên và bi u t ng theo quy nh c a pháp lu t . Trong
u ki n cho phép
3

u 6 Ngh
at

nh c a Chính ph s 88/2003/ N

- CP ngày 30 tháng 7 n m 2003 quy

nh v t ch c,

ng và qu n lý h i.

Trang 8

SVTH: Tr nh Th H ng

p


Vai trò c a các t ch c xã h i trong qu n lý hành chính Nhà n
chúng ta ch khái quát lên m t s quy nh c b n ngoài ra còn m t s quy nh
khác óng vai trò th y u nh th t c thành l p h i và m t s quy nh liên quan
khác.
i v i các t ch c chính tr , t ch c chính tr - xã h i, t ch c xã h i ngh nghi p, t ch c t qu n, các h i qu n chúng khác
c quy nh i v i

ng lo i theo quy nh c a pháp lu t Vi t Nam.
Ngoài các t ch c nêu trên i v i các h i còn l i có ph m vi ho t ng
theo lãnh th .
+ H i có ph m vi ho t ng c n c ho c liên t nh.
+ H i có ph m vi ho t ng trong t nh, thành ph tr c thu c trung ng
(sau ây g i chung là t nh).
+ H i có ph m vi ho t ng trong huy n, qu n, th xã, thành ph thu c
nh (sau ây g i chung là huy n).
+ H i có ph m vi ho t ng trong xã, ph ng, th tr n (g i chung là xã)
vi c thành l p, chia tách, xác nh p, gi i th và phê duy t
ul
c quy nh
nh sau:
tr ng B N i V cho phép thành l p, chia tách, xác nh p, h p nh t,
gi i th và phê duy t
ul
i v i H i có ph m vi ho t ng trong c n c
4
ho c liên t nh .
Ch t ch y ban Nhân dân c p t nh cho phép thành l p, chia tách, xác nh p,
p nh t, gi i th và phê duy t
ul
i v i h i có ph m vi ho t ng trong
nh.
Các t ch c xã h i t th o lu n và quy t nh
u l ho t ng c a mình.
Sau khi ng kí l p, h i ph i báo cáo
u l v i c quan nhà n c có th m
quy n xem xét và cho phép ho t ng. N u s a i
u l c ng ph i báo cáo c

quan nhà n c cho phép thành l p. Nguyên t c này
c áp d ng i v i t ch c
i qu n chúng theo tính ch t ngh nghi p không áp d ng i v i t ch c h i là
thành viên c a y ban M t tr n t qu c Vi t Nam. Nh ng ho t ng t ch c n i
nh b u c Ban lãnh o, chi phí tài chính, phát ng các phong trào thi ua,
p x p c c u do t ch c xã h i quy t nh theo quy nh c a
u l ho c quy t
nh c a i bi u. H i
c t ch c, ho t ng theo
ul .H i
c c quan
nhà n c có th m quy n phê duy t và không trái v i pháp lu t. H i t ch c và
ho t ng theo nguyên t c t nguy n, t qu n, t trang tr i kinh phí và ch u trách
nhi m tr c pháp lu t.

4

Kh n 3
ch c, h at

u 2 Ngh nh c a Chính ph s 88/2003/ N - CP ngày 30 tháng 7 n m 2003 quy nh v t
ng và qu n lý h i

Trang 9

SVTH: Tr nh Th H ng

p

c

Vai trò c a các t ch c xã h i trong qu n lý hành chính Nhà n

c

1.1.2.2.Vi c gi i th các t ch c xã h i
Các t ch c xã h i ch m d t ho t ng khi có các c s sau:
- Các t ch c xã h i ã hoàn thành s m nh l ch s và tuyên b t gi i
th . Pháp lu t quy nh sau khi tuyên b t gi i th , khi gi i th các t ch c xã
i ph i n p lên c quan nhà n c có th m quy n c p gi y phép toàn b h s ,
con d u, tài li u thanh toán tài s n chuy n giao theo h ng d n c a c quan tài
chính Nhà n c. M t khác ph i thông báo th i h n thanh toán n (n u có) cho
các t ch c và cá nhân có liên quan theo quy nh c a pháp lu t, trên 05 s báo
liên ti p c a trung ng i v i các t ch c xã h i có ph m vi ho t ng trong c
c và liên t nh, báo a ph ng i v i các t ch c xã h i có ph m vi ho t
ng trong t nh.
- Khi có Ngh quy t c a i h i v vi c gi i th mà Ban lãnh o không
ch p hành.
- Ho t ng c a các t ch c xã h i ó vi ph m pháp lu t, vi ph m
ul ,
uy tín c a t ch c ó, trong các tr ng h p nêu trên, c quan có th m quy n cho
phép ho t ng có th thu h i gi y phép ho t ng.
- Các t ch c xã h i t ý không ho t ng liên t c 12 tháng mà không có
lý do chính áng. Trong tr ng h p này, c quan nhà n c c p gi y phép ho t
ng ra quy t nh gi i th t ch c ó.
1.1.2.3. Quy n và ngh a v c a các t ch c xã h i
Quy n h n và ngh a v c a các t ch c xã h i không gi ng nhau, nó th hi n
ch m t s t ch c xã h i
c quy n trình d án lu t ( ó là m t s thành viên c a

t tr n T qu c Vi t Nam) ho c
c m i d các phiên h p c a Chính ph , ho c
a các c quan hành chính
a ph ng. Nh ng ng c l i m t s h i qu n chúng
không có kh n ng ó. Pháp lu t quy nh r ng rãi cho các t ch c công oàn
c
th hi n y rõ nét trong Lu t Công oàn (thông qua ngày 30/6/1999).
Trong m i quan h gi a
ng và Nhà n c c tr ng là quan h lãnh o.
ng l i c a
ng
c th ch thành pháp lu t, các c quan
ng l a ch n
ng i vào v trí ch ch t c a Nhà n c, ki m tra ho t ng c a các c quan Nhà
c trong vi c th c hi n
ng l i c a mình.
Các t ch c xã h i không ch khác nhau v n ng l c pháp lý - hành chính mà
còn khác nhau các s tác ng c a Nhà n c i v i chúng. Nhà n c không tr c
ti p can thi p vào các oàn th xã h i là thành viên c a M t tr n t qu c Vi t Nam
mà ch quy nh nh ng nhi m v quy n h n pháp lý.
u ch nh pháp lý i v i ho t ng c a các t ch c xã h i không gi i h n
vi c quy nh quy n và ngh a v , mà còn t o
u ki n cho các t ch c xã h i
phát huy
c tính tích c c chính tr tham gia vào m i l nh v c i s ng xã h i. i
Trang 10

SVTH: Tr nh Th H ng

p

Vai trò c a các t ch c xã h i trong qu n lý hành chính Nhà n

c

i các t ch c xã h i nh : M t tr n T qu c Vi t Nam, Công oàn, H i Ph n …
Thì quy n và ngh a v
c xác nh :
Quy n c a các t ch c xã h i
- Tuyên truy n m c ích c a các t ch c xã h i.
- i di n cho h i viên trong m i quan h
i n i, i ngo i có liên quan n
ch c n ng, nhi m v c a các t ch c xã h i.
- B o v quy n, l i ích h p pháp c a các t ch c xã h i và h i viên.
- T ch c, ph i h p ho t ng c a các t ch c xã h i vì l i ích chung c a h i,
hoà gi i tranh ch p trong n i b h i.
- Ph bi n, hu n luy n ki n th c cho h i viên, cung c p thông tin c n thi t cho
i viên theo quy nh c a pháp lu t.
- T v n ph n bi n các v n
thu c ph m vi ho t ng c a h i theo
ngh
a các t ch c, cá nhân.
- Tham gia ý ki n vào các v n b n quy ph m pháp lu t có liên quan n n i
dung ho t ng c a h i theo quy nh pháp lu t ki n ngh v i c quan nhà n c có
th m quy n i v i các v n liên quan n s phát tri n h i và l nh v c ho t ng
a h i.
- Ph i h p v i các c quan t ch c có liên quan
th c hi n nhi m v c a
i.

c gây qu h i trên c s h i phí c a h i viên và ngu n thu phí c a các t
ch c h i kinh doanh, d ch v theo qui nh c a pháp lu t t trang trãi v kinh phí
ho t ng.
c nh n các ngu n tài tr h p pháp các t ch c, cá nhân trong và ngoài
c theo qui nh c a pháp lu t
- H i có ph m vi ho t ng c n c ho c liên t nh
c gia nh p làm h i viên
a các h i qu c t và khu v c theo qui nh t i Ngh nh s 20/2002/N -CP ngày
20/02/2002 c a Chính ph v kí k t và tho thu n qu c t c a các t nh thành ph
tr c thu c trung ng, các t ch c chính tr - xã h i, các t ch c xã h i và t ch c
xã h i ngh nghi p c a n c C ng hòa xã h i ch ngh a Vi t Nam.
Ngh a v c a các t ch c xã h i
- Ho t ng c a h i ph i theo úng u l ã phê duy t.
- H i ho t ng thu c l nh v c nào ph i ch u s qu n lý nhà n c c a c quan
qu n lý nhà n c v ngành, l nh v c ó.
- 30 ngày tr c khi t ch c i h i nhi m kì, ban lãnh o h i ph i có v n b n
báo cáo c quan nhà n c có th m quy n.

Trang 11

SVTH: Tr nh Th H ng

p


Vai trò c a các t ch c xã h i trong qu n lý hành chính Nhà n

c

- Vi c l p v n phòng i di n c a h i

a ph ng khác ph i xin phép U
ban nhân dân c p t nh n i t v n phòng i di n và báo cáo b ng v n b n v i c
quan nhà n c có th m quy n.
- Khi thay i Ch t ch, phó Ch t ch, T ng th kí c a h i, thay i tr s , s a
ch a b sung u l h i ph i báo cáo c quan nhà n c có th m quy n.
- Hàng n m h i ph i báo cáo tình hình t ch c, ho t ng c a h i v i c quan
nhà n c có th m quy n và c quan qu n lý hành chính nhà n c ngành, l nh v c
mà h i ho t ng, ch m nh t vào ngày 01 tháng 12 hàng n m.
- Ch p hành s h ng d n,
u tra, thanh tra c a các c quan nhà n c có
th m quy n trong vi c tuân th pháp lu t.
- Danh sách h i viên, chi h i, các n v tr c thu c h i, các ch ng t v tài
chính c a h i, biên b n các cu c h p lãnh o
c thành l p thành h s và l u tr
i tr s h i.
- Kinh phí h p pháp c a h i ph i dành cho ho t ng, không
c chia cho
i viên.
1.1.2.4. Trách nhi m c a c quan Nhà n c i v i các t ch c xã h i
quan Nhà n c, trong ph m vi ch c n ng nhi m v c a mình
nhi m t o
u ki n thu n l i
các t ch c xã h i ho t ng theo
ul
qu .
Các t ch c xã h i
c công nh n là t ch c chính tr - xã h i ngh
i có ho t ng g n v i nhi m v Nhà n c
c nh n ngân sách nhà n
theo qui nh c a th t ng Chính ph .

có trách
có hi u
nghi p,
c h tr

1.1.2. 5 M i quan h c a các t ch c xã h i v i c quan hành chính Nhà N c
Theo Hi n pháp n c ta các t ch c xã h i c bi t là các oàn th nhân dân
ho t ng nh là nh ng y u t c a h th ng chính tr . Các t ch c xã h i không
ph i là các c quan ph c a Nhà n c mà chúng là nh ng t ch c t nguy n c a
nhân dân có ch c n ng và nhi m v rõ ràng. T t nhiên chúng ph i ho t ng trên c
Hi n pháp và pháp lu t nhà n c. T ch c xã h i
c quy n c
i di n tham
gia vào các h i ngh c a các c quan Nhà n c khi c n thi t, h là nh ng l c l ng
tr
c l c và là h u thu n cho ho t ng c a
ng và công tác qu n lý Nhà
c. Vì v y các t ch c xã h i và Nhà n c có quan h sau ây:
Nhà n c có quy n xác nh ph m vi ho t ng c a các t ch c xã h i, t o
s pháp lý cho ho t ng c a các t ch c xã h i. Hi n pháp, pháp lu t và các v n
n pháp qui là các c s cho các t ch c xã h i tham gia vào công vi c qu n lý
Nhà n c.
Nhà n c m b o quy n t do ho t ng c a các t ch c xã h i theo pháp
lu t
Trang 12

SVTH: Tr nh Th H ng

p

Vai trò c a các t ch c xã h i trong qu n lý hành chính Nhà n
Nhà n c có quy n giám sát, ki m tra các ho t
và ki m tra vi c ch p hành pháp lu t.

c

ng c a các t ch c xã h i

Nhà n c
u ch nh b ng pháp lu t vi c t ch c và ho t ng c a các t
ch c và xã h i. Các t ch c xã h i ho t ng theo
u l và các ngh quy t c a
mình, nh ng Nhà n c ph i a ra nh ng quy t nh làm c n c cho t ch c và
ho t ng c a h . S
u ch nh này t o ra nh ng m b o pháp lý cho các t ch c
xã h i v a t o
u ki n cho các t ch c xã h i ph c v có hi u qu s ti n b xã
i.
Nhà n c có ph ng pháp và hình th c phát huy n ng l c t ch c, kh n ng
tuyên truy n giáo d c v n ng qu n chúng c a các t ch c xã h i trong vi c th c
hi n m t s công tác kinh t chính tr , xã h i (th c hi n các k ho ch phát tri n kinh
ch ng l i v n hoá i tr y, th c hi n n p s ng v n minh, công tác dân s và k
ho ch hoá gia ình, ngh a v quân s …).
Nhà n c giúp
m t ph n các t ch c xã h i v
u ki n và ph ng ti n v t
ch t. Nhà n c c ng c n giúp h có ngu n tài chính ch
ng mà chi tiêu trong

ho t ng và t ó gi m b t ho c có th b i vi c l y kinh t t ngân sách Nhà
c c p cho các t ch c xã h i.
* Các m i quan h gi a Nhà n c và các t ch c xã h i
c xây d ng và b o
m b i các y u t sau:
+ S lãnh o t p trung, th ng nh t c a ng i v i các t ch c xã h i.
+S
u hành theo Hi n pháp và pháp lu t c a Nhà n c.
+ Quy n tham gia và khuy n khích tham gia vào công vi c qu n lý xã h i c a
Nhà n c.
+ Quy n tham gia vào ho t ng sáng t o pháp lu t, th o lu n
xu t, s a
i, b sung pháp lu t.
+
c th c hi n m t s công vi c c a Nhà n c do Nhà n c u quy n.
Trong tình hình i m i hi n nay,
ng ta ã ch ra r ng các oàn th qu n
chúng ph i m nh v t ch c, v ng v t t ng, có quy t tâm i m i v t ch c cán
, v n i dung, ph ng pháp, hình ho t ng thì m i có th t o nên s chuy n bi n
tích c c, làm h u thu n cho ng và Nhà n c trong vi c th c hi n nhi m v cách
ng c a Nhà n c.
1.1.3. Phân lo i các t ch c xã h i
Các t ch c xã h i r t a d ng do ó có th phân lo i theo nhi u cách khác
nhau. C n c vào m c ích c a t ch c, tính chính tr , ph m vi ho t ng… Hi n
nay Vi t Nam có các t ch c xã h i sau:

Trang 13

SVTH: Tr nh Th H ng

p


Vai trò c a các t ch c xã h i trong qu n lý hành chính Nhà n
1.1.3.1. T ch c chính tr ( ng phái chính tr )
Hi n nay, n c ta ch có m t
ng phái chính tr duy nh t là

ng C ng

n Vi t Nam.
ng C ng s n Vi t Nam i tiên phong c a giai c p công nhân
Vi t Nam, i bi u trung thành quy n l i c a giai c p công nhân, nhân dân lao
ng và c a c dân t c. Theo ch ngh a Mác - Lênin và t t ng H Chí Minh,
là l c l ng lãnh o Nhà n c và xã h i5.
- ng C ng s n Vi t Nam
ng C ng s n Vi t Nam là m t t ch c xã h i ho t ng có m c ích
chính tr , có c ng l nh,
ng l i và óng vai trò quan tr ng trong h th ng
chính tr , là l c l ng lãnh o nhà n c và xã h i, là nhân t b o m th ng l i
cho cách m ng Vi t Nam.
Tr c ây n c ta t n t i ba ng phái chính tr là ng Dân ch , ng
Xã h i và
ng Lao ng Vi t Nam (nay là
ng C ng s n Vi t Nam). K t
khi thành l p ng Dân ch và ng Xã h i ã óng vai trò quan tr ng trong s
nghi p gi i phóng dân t c, th ng nh t t n c, xây d ng ch ngh a xã h i
c ta. Tháng 10 n m 1988,
ng Xã h i và
ng Dân ch t gi i tán. Hi n

nay n c ta ch t n t i m t ng chính tr là ng C ng s n Vi t Nam mà vai trò
lãnh o c a ng i v i Nhà n c và xã h i ã
c ghi nh n t i
u 4 Hi n
pháp 1992.
1.1.3.2. Các t ch c chính tr - xã h i
ây là các t ch c t nguy n
c t ch c và ho t ng theo nguyên t c
p trung dân ch , có h th ng t ch c t trung ng n c s . Các t ch c xã
i này có
u l ho t ng do h i ngh toàn th hay h i ngh
i bi u các thành
viên thông qua. Bao g m các t ch c nh : M t tr n t qu c Vi t Nam và các t
ch c thành viên c a M t tr n t qu c Vi t Nam.
1.1.3.2.1.
t tr n t qu c Vi t Nam
t tr n t qu c Vi t Nam là m t b ph n c u thành h th ng chính tr c a
c ta hi n nay, quy nh này là do yêu c u khách quan c a s nghi p cách
ng, là xu t phát t th ch chính tr : N c ta là n c dân ch , m i quy n l c
thu c v nhân dân.
Vai trò c a M t tr n t qu c Vi t Nam không ph i t m t tr n t ra mà là
do chính nhân dân, chính l ch s th a nh n.
khi có
ng là có m t tr n, ngay sau khi nhân dân giành
c chính
quy n, m t tr n ã tr thành m t b ph n c u thành c a h th ng chính tr trong
vai trò, v trí, ch c n ng và ph ng th c h at ng c a t ng b ph n c u thành

5

u 4, Hi n pháp 1992 ã

cs a

i b sung n m 2001.

Trang 14

SVTH: Tr nh Th H ng

p

c


Vai trò c a các t ch c xã h i trong qu n lý hành chính Nhà n
a h th ng chính tr có khác nhau nh ng
u là công c th c hi n và phát huy
quy n làm ch c a nhân dân nh m m c ích chung là:
- Ph n u xây d ng m t n c Vi t Nam hòa bình, c l p, th ng nh t,
dân ch và giàu m nh.
u 9, Hi n pháp 1992 quy nh: “M t tr n t qu c Vi t Nam và các t
ch c thành viên là c s chính tr c a chính quy n nhân dân. M t tr n phát huy
truy n th ng oàn k t toàn dân, t ng c ng s nh t trí v chính tr và tinh th n
trong nhân dân, tham gia xây d ng và c ng c chính quy n nhân dân, cùng nhà
c ch m lo và b o v l i ích chính áng c a nhân dân ng viên nhân dân th c
hi n quy n làm ch , nghiêm ch nh thi hành Hi n pháp và pháp lu t, giám sát ho t
ng c a c quan nhà n c, i bi u dân c và cán b , viên ch c nhà n c. Nhà
ct o
u ki n

M t tr n T qu c và các t ch c thành viên h at ng có
hi u qu ”.
u ó càng kh ng nh M t tr n T qu c Vi t Nam là m t b ph n
không th thi u
c c a h th ng chính tr n c ta.
t tr n T qu c Vi t Nam và các oàn th thành viên có vai trò r t quan
tr ng trong s nghi p i oàn k t toàn dân, xây d ng và b o v t qu c... ó là
ng c t ng c ng kh i i oàn k t toàn dân, t o nên s nh t trí v chính tr và
tinh th n trong nhân dân, th t ch t m i quan h m t thi t gi a nhân dân v i ng
và nhà n c th c hi n th ng l i công cu c i m i.
Quá
lên ch ngh a xã h i n c ta là m t quá trình lâu dài. Trong quá
trình ó còn có s khác nhau gi a các giai c p, các dân t c, các t ng l p xã h i,
các tôn giáo... Nh ng bi n i v c c u giai c p và thành ph n xã h i ang t
ra cho công tác v n ng qu n chúng nói chung và công tác m t tr n nói riêng
nh ng v n
m i nhu c u liên minh m r ng vi c t p h p các l c l ng yêu
c t ra m t cách b c bách. M t khác các th l c thù ch ang th c hi n
chi n l c di n bi n hòa bình và nhi u âm m u chia r kh i i oàn k t dân t c,
nh m phá ho i s nghi p cách m ng c a nhân dân ta.
Trong b i c nh ó, y m nh công nghi p hóa, hi n i hóa t n c, m t
nghi p y khó kh n gian kh , càng òi h i ph i t ng c ng kh i i oàn k t
toàn dân t c, phát huy quy n làm ch c a nhân dân. Do v y, vai trò c a m t tr n
và các oàn th thành viên càng quan tr ng. Nâng cao vai trò tác d ng c a m t
tr n trong h th ng chính tr và i s ng xã h i là m t yêu c u c a công cu c i
i xây d ng và b o v qu c.
Thành viên c a M t tr n t qu c Vi t Nam g m các t ch c:
ng C ng
n Vi t Nam, Liên oàn Lao ng Vi t Nam, oàn thanh niên C ng s n H Chí
Minh, H i liên hi p Ph n , H i Nông dân. Các t ch c này óng vai trò quan

Trang 15

SVTH: Tr nh Th H ng

p

c


Vai trò c a các t ch c xã h i trong qu n lý hành chính Nhà n
tr ng trong h th ng chính tr . Ho t
ho t ng qu n lý nhà n c .

ng c a chúng nh h

ng r t l n

n các

t tr n t qu c Vi t Nam
c thành l p nh m phát huy truy n th ng
oàn
k t toàn dân, t ng c ng s nh t trí v chính tr
i v i nhân
dân, tham gia xây d ng và c ng c chính quy n nhân dân.
1.1.3.2.2. Công oàn (còn g i là T ng Liên oàn lao ng Vi t Nam)
Công oàn là t ch c chính tr - xã h i c a giai c p công nhân và c a ng i
lao ng cùng v i c quan Nhà n c, t ch c kinh t , t ch c xã h i ch m lo và
o v quy n l i c a cán b , công nhân viên ch c và nh ng ng i lao ng

khác; tham gia qu n lý Nhà n c và xã h i, tham gia ki m tra, giám sát ho t
ng c a c quan Nhà n c, t ch c kinh t ; giáo d c cán b , công nhân, viên
ch c và nh ng ng i lao ng khác xây d ng và b o v T qu c 6.
Công oàn là t ch c chính tr - xã h i r ng l n c a giai c p công nhân và
a ng i lao ng Vi t Nam (g i chung là ng i lao ng) t nguy n l p ra
i s lãnh o c a
ng C ng s n Vi t Nam; là thành viên trong h th ng
chính tr c a xã h i Vi t Nam là tr ng h c ch ngh a xã h i c a ng i lao
ng7.
Công oàn Vi t Nam t ch c theo ngành ngh và a ph ng g m b n c p
b n:
- T ng liên oàn lao ng Vi t Nam;
- Liên oàn lao ng t nh, thành ph tr c thu c trung ng, công oàn
ngành ngh toàn qu c;
- Công oàn ngành ngh
a ph ng, Liên oàn lao ng qu n, huy n, th
xã, thành ph thu c t nh và c p t ng
ng;
- Công oàn c s và nghi p oàn.
1.1.3.2.3. oàn thanh niên C ng s n H Chí Minh
oàn thanh niên c ng s n H Chí Minh là t ch c Chính tr - xã h i c a
thanh niên Vi t Nam do
ng C ng s n Vi t Nam và Ch t ch H Chí Minh
sáng l p, lãnh o và rèn luy n. oàn bao g m nh ng thanh niên tiên ti n, t
nguy n ph n u vì s nghi p xây d ng n c Vi t Nam c l p, dân ch , giàu
nh, công b ng và v n minh theo nh h ng xã h i ch ngh a.
c xây
ng, rèn luy n và tr ng thành qua các th i k
u tranh cách m ng, oàn ã
p h p ông o thanh niên phát huy ch ngh a anh hùng cách m ng, c ng hi n

xu t s c cho s nghi p gi i phóng dân t c, th ng nh t t n c, xây d ng và b o
t qu c. B c vào th i k m i, oàn ti p t c phát huy nh ng truy n th ng
6
7

:
:

u 10, Hi n pháp 1992
u 1, Lu t Công oàn 1990

Trang 16

SVTH: Tr nh Th H ng

p

c


Vai trò c a các t ch c xã h i trong qu n lý hành chính Nhà n
quý báu c a dân t c và b n ch t t t p c a mình, k t c trung thành, xu t s c s
nghi p cách m ng v vang c a ng và Ch t ch H Chí Minh; th ng xuyên b
sung l c l ng tr cho ng; t ch c ng viên oàn viên, thanh niên c n c i
u trong s nghi p công nghi p hóa, hi n i hóa t n c và b o v T qu c
Vi t Nam xã h i ch ngh a.
oàn Thanh niên c ng s n H Chí Minh là i d b tin c y c a ng C ng
n Vi t Nam, là i quân xung kích cách m ng, là tr ng h c xã h i ch ngh a
a thanh niên, i di n, ch m lo và b o v quy n l i h p pháp c a tu i tr ; ph
trách

i Thi u niên ti n phong H Chí Minh; là l c l ng n ng c t chính tr
trong phong trào thanh niên và trong các t ch c thanh niên Vi t Nam.
oàn Thanh niên c ng s n H Chí Minh là thành viên c a h th ng chính
tr , ho t ng trong khuôn kh Hi n pháp và pháp lu t c a n c C ng hòa xã h i
ch ngh a Vi t Nam. oàn ph i h p v i các c quan Nhà n c, các oàn th và
ch c xã h i, các t p th lao ng và gia ình ch m lo giáo d c, ào t o và b o
thanh thi u niên, t ch c cho oàn viên, thanh niên tích c c tham gia vào vi c
qu n lý Nhà n c và xã h i.
oàn Thanh niên c ng s n H Chí Minh oàn k t, h p tác bình ng v i t
ch c thanh niên ti n b trên th gi i, ph n u vì t ng lai và h nh phúc c a tu i
tr , vì hòa bình, c l p dân t c, dân ch và ti n b xã h i8.
Là t ch c xã h i c a thanh niên
c hình thành nh m thu hút th h tr
vào nh ng ho t ng xã h i b ích, lành m nh, qua ó giáo d c ý th c pháp lu t
i v i thanh niên. Các t ch c c a oàn thanh niên hình thành trên ph m vi c
c, có m t h u h t các t ch c, c quan, n v t trung ng n a
ph ng. V i vai trò c a t ch c chính tr xã h i c a thanh niên do thanh niên, vì
thanh niên, oàn thanh niên C ng s n H Chí Minh ti p t c i m i toàn di n,
ph n u th t s
tr thành ng i b n, ng i ng chí thân thi t c a thanh niên
ng hành v i thanh niên trên
ng l p thân, l p nghi p, xung kích trong phát
tri n kinh t xã h i và b o v T qu c. oàn xác nh ch m lo l i ích c a thanh
niên g n v i l i ích c a dân t c, t o môi tr ng giúp thanh niên phát huy ti m
ng c a mình.
1.1.3.2.4. H i liên hi p Ph n
i liên hi p Ph n là t ch c xã h i c a gi i n
c thành l p nh m
ng viên thu hút các t ng l p ph n tham gia vào các ho t ng xã h i, b o v
quy n và l i ích h p pháp c a ph n ch ng phân bi t i x , b o v quy n bình

ng nam n .

8

:

ul

oàn Thanh niên c ng s n H Chí Minh

Trang 17

SVTH: Tr nh Th H ng

p

c


Vai trò c a các t ch c xã h i trong qu n lý hành chính Nhà n
i ph n có trách nhi m:
Tham gia xây d ng chính sách, pháp lu t và tham gia qu n lý nhà n

cv

bình ng gi i theo quy nh c a pháp lu t; b o m bình ng gi i trong t
ch c; tham gia giám sát vi c th c hi n pháp lu t bình ng gi i; tuyên truy n,
n ng nhân dân, h i viên, oàn viên th c hi n bình ng gi i.
ch c các ho t ng h tr ph n góp ph n th c hi n m c tiêu bình
ng gi i.

Ph i h p v i các c quan, t ch c liên quan b i d ng, gi i thi u ph n
tiêu chu n ng c
i bi u Qu c h i, i bi u H i ng nhân dân; ph n
tiêu chu n tham gia qu n lý, lãnh o các c quan trong h th ng chính tr .
Th c hi n ch c n ng i di n, b o v quy n và l i ích h p pháp c a ph
và tr em gái theo quy nh c a pháp lu t.
Th c hi n ph n bi n xã h i i v i chính sách, pháp lu t v bình ng
9
gi i .
1.1.3.2.5. H i nông dân Vi t Nam
i nông dân Vi t Nam là t ch c c a giai c p nông dân Vi t Nam,
c
thành l p nh m b o v quy n và l i ích chính áng, ph n ánh tâm t , nguy n
ng c a giai c p nông dân Vi t Nam10.
1.1.3.2.6. H i C u chi n binh Vi t Nam
i C u chi n binh là t ch c chính tr - xã h i thu c thành viên c a M t
tr n T qu c có vai trò trong c c u quy n l c chính tr
t d i s lãnh o c a
ng C ng s n Vi t Nam. ây là oàn th nhân dân i di n cho ý chí và quy n
i c a các c u chi n binh Vi t Nam. óng vai trò không th thi u trong vi c
góp ph n xây d ng Chính quy n, H i c u chi n binh phát huy vai trò c a “B
i c H ” tham gia tích c c vào công cu c xây d ng và b o v t qu c.
1.1.3.3. Các t ch c xã h i ngh nghi p
Là lo i hình t ch c xã h i do nhà n

c sáng ki n thành l p

c hình

thành theo quy nh c a nhà n c. Ho t ng c a các t ch c xã h i ngh nghi p

c t d i s qu n lý c a c quan nhà n c có th m quy n. Tuy nhiên, t
ch c xã h i ngh nghi p c ng là t ch c ho t ng theo tính ch t t qu n, c c u
ch c n i b c a t ng t ch c do t ch c ó qu n lý quy t nh ho t ng
không mang tính quy n l c nhà n c, m b o nguyên t c t nguy n khi hình
thành t ch c.
ch c xã h i ngh nghi p bao g m: Tr ng tài kinh t , Trung tâm Tr ng
tài qu c t Vi t Nam, oàn Lu t s …
9
10

u 30, Lu t bình ng gi i 2007.
Giáo trình Lu t hành chính 1, khoa Lu t - Tr

ng HCT.

Trang 18

SVTH: Tr nh Th H ng

p

c


Vai trò c a các t ch c xã h i trong qu n lý hành chính Nhà n
1.1.3.3.1. Tr ng Tài Kinh T
Tr ng tài là ph ng th c gi i quy t tranh ch p
c ti n hành theo trình t ,
th t c do các bên th a thu n ho c theo quy nh c a pháp lu t. Vi c gi i quy t
tranh ch p

c ti n hành b i h i ng tr ng tài thu c trung tâm tr ng tài nh t
nh ho c b i h i ng tr ng tài do các bên thành l p, tùy thu c vào quy n l a
ch n c a các bên.
Tr ng tài kinh t : là t ch c xã h i ngh nghi p có th m quy n gi i quy t
các tranh ch p v h p ng kinh t , gi a các thành viên c a công ty v i nhau liên
quan n vi c mua bán c phi u, trái phi u, vi c thành l p, gi i th công ty11.
1.1.3.3.2. Trung Tâm Tr ng Tài Qu c T Vi t Nam
Trung tâm Tr ng tài qu c t Vi t Nam: Là m t t ch c xã h i ngh nghi p
bao g m các thành viên thu c các thành ph n kinh t , ho t ng theo
ul c a
ch c
c Chính ph chu n y,
c phát sinh t h p ng mua bán ngo i
th ng ã
c kí k t gi a t ch c kinh t Vi t Nam v i phía n c ngoài bao
m c th nhân và pháp nhân; các tranh ch p trong l nh v c giao thông v n t i
qu c t nh thuê tàu, v n chuy n hàng hoá qu c t , c u h tàu bi n… Gi a m t
bên hay các bên
ng s là ng i n c ngoài ho c t ch c kinh doanh n c
ngoài.
1.1.3.3.3. oàn Lu t S
Theo Lu t Lu t s 2006 quy nh: oàn lu t s là t ch c xã h i - ngh
nghi p c a lu t s
t nh, thành ph tr c thu c trung ng; oàn lu t s là t
ch c xã h i - ngh nghi p toàn qu c c a lu t s .
oàn lu t s là t ch c xã h i - ngh nghi p c a lu t s
t nh, thành ph
tr c thu c trung ng, có t cách pháp nhân, có con d u và tài kho n h at ng
theo nguyên t c t trang trãi b ng ngu n thu t phí thành viên, các kho n óng
góp c a thành viên và các ngu n thu h p pháp.

- T i m i t nh, thành ph tr c thu c trung ng khi có t
ch hành ngh lu t s tr lên thì
c thành l p oàn Lu t s
nh, thành ph tr c thu c trung ng cho phép thành l p
th ng nh t v i B tr ng B t pháp.
- oàn lu t s có u l
u ch nh quan h n i b c
- Thành viên c a oàn lu t s là các lu t s .
- Quy n và ngh a v c a thành viên oàn lu t s do
quy nh12.
11
12

ba ng i có ch ng
. y ban Nhân dân
oàn lu t s sau khi
a

oàn.
ul

oàn lu t s

: Pháp l nh v tr ng tài Th ng m i s 08/2003/PL-UBTVQH ngày 25/02/2003.
:
u 64, Lu t lu t s 2006

Trang 19

SVTH: Tr nh Th H ng

p

c


Vai trò c a các t ch c xã h i trong qu n lý hành chính Nhà n

c

1.1.3.4. Các t ch c t qu n
ch c t qu n
c thành l p theo sáng ki n c a nhà n c, ho t ng
theo quy nh c a nhà n c. Các t ch c này ho t ng theo nguyên t c t qu n
trong m t ph m vi nh t nh i v i v i công vi c mà nhà n c không tr c ti p
qu n lý.
Các t ch c t qu n th ng
c thành l p theo ch
b u c dân ch ,
không có c c u t ch c ch t ch , gi a các t ch c cùng lo i không có m i quan
oàn th .
Ho t ng c a các t ch c t qu n
c t d i s qu n lý tr c ti p c a
các c quan nhà n c h u quan.
Thôn, làng, p, b n, buôn, phum sóc… (g i chung là thôn); t dân ph , khu
ph , khóm (g i chung là t dân ph ) không ph i là m t c p hành chính mà là t
ch c t qu n c a c ng ng dân c , n i th c hi n dân ch m t cách tr c ti p và
ng rãi phát huy các hình th c ho t ng t qu n và t ch c nhân dân th c hi n
ch tr ng,
ng l i c a

ng, chính sách pháp lu t c a Nhà n c và nhi m v
p trên giao. Các t ch c này
c Nhà n c giao cho m t quy n h n th c hi n
công vi c qu n lý Nhà n c trong m t ph m vi nh .
Thanh tra nhân dân là các t ch c t qu n,
c thành l p xã, ph ng, th
tr n, n v s n xu t kinh doanh, c quan hành chính s nhgi p
th c hi n vi c
giám sát, ki m tra vi c th c hi n chính sách, pháp lu t c a Nhà n c t i a
ph ng, n v , c quan mình.
Nhi m v , quy n h n c a ban thanh tra nhân dân:
+ Giám sát vi c th c hi n chính sách, pháp lu t các quy nh c a H i ng
nhân dân, y ban nhân dân c p xã, ch
n i quy c a c quan hành chính, s
nghi p, n v s n xu t kinh doanh i v i m i t ch c, cá nhân trong ph m vi a
ph ng n v mình. Giám sát vi c khi u n i, t cáo c a y ban nhân dân c p xã
a th tr ng c quan n v .
+ Khi phát hi n d u hi n vi ph m pháp lu t thì ki n ngh Ch t ch y ban
nhân dân c p xã, th tr ng c quan n v ki m tra và giám sát vi c th c hi n ki n
ngh ó.
+ Khi c n thi t,
c giao nhi m v ki m tra nh ng v vi c nh t nh.
+ Ki n ngh y ban nhân dân xã, th tr ng c quan n v ho c các c p có
th m quy n khen th ng nh ng n v cá nhân có thành tích, x lý vi ph m pháp
lu t, kh c ph c khuy t
m trong qu n lý.

Trang 20

SVTH: Tr nh Th H ng

p


Vai trò c a các t ch c xã h i trong qu n lý hành chính Nhà n

c

+ Ph i h p giúp Thanh tra Nhà n c khi thanh tra
a ph ng. C quan,
n v mình, giám sát t ch c, cá nhân trong a ph ng, c quan n v th c hi n
ki n ngh , quy t nh v thanh tra.
+ Ch t ch y ban nhân dân c p xã, th tr ng c quan n v có trách
nhi m t o
u ki n cho Ban Thanh tra nhân dân ho t ng, xem xét, gi i quy t
p th i yêu c u ki n ngh c a Ban Thanh tra nhân dân và thông báo k t qu gi i
quy t trong th i h n ch m nh t không quá ba m i ngày, k t ngày nh n
c
yêu c u ki n ngh ó. Trong tr ng h p yêu c u, ki n ngh nói trên không
c
th c hi n thì Ban Thanh tra nhân dân có quy n ki n ngh v i c quan, t ch c, có
th m quy n gi i quy t. Khi nh n
c ki n ngh c a ban Thanh tra nhân dân, c
quan có th m quy n gi i quy t và tr l i trong th i h n ba m i ngày, k t ngày
nh n
c ki n ngh ó.
Ví d : y ban b o v hòa bình th gi i Vi t Nam;
a ph ng có các H i
o th , b o tr h c
ng, i t v dân ph …

1.1.3.5. Các h i qu n chúng
Các h i qu n chúng là các t ch c xã h i
c thành l p theo nh ng d u
hi u ngh nghi p, s thích ho c các d u hi u khác nh : Kinh t , v n hóa, khoa
c - k thu t, th thao và qu c phòng. Các t ch c xã h i r t a d ng, phong
phú có s l ng nhi u nh t so v i các t ch c xã h i khác. n c ta, s l ng
các h i qu n chúng ang có xu h ng phát tri n, hi n nay có kho ng 120 h i
qu n chúng ho t ng trên ph m vi c n c, kho ng 300 h i ho t ng các a
ph ng.
u l ho t ng c a h i qu n chúng do các t ch c d th o và qu t nh,
khi ng ký thành l p h i ph i báo cáo
u l v i c quan Nhà n c có th m
quy n cho phép thành l p các c quan này chu n y.
Ví d : H i nhà v n, H i nhà báo, H i ngh s múa Vi t Nam, H i ngo i
ng h c Vi t Nam…
1.2.VAI TRÒ C A T CH C XÃ H I TRONG QU N LÝ HÀNH CHÍNH
NHÀ N
C.
1.2.1. Quy n và ngh a v c a các t ch c xã h i trong qu n lý hành chính
nhà n c.
ng th các quy n và ngh a v do nhà n c quy nh cho các t ch c xã
i trong qu n lý hành chính nhà n c t o thành quy ch pháp lý hành chính c a
các t ch c xã h i.
Quy n và ngh a v c a các t ch c xã h i
c nhà n c quy nh trong
nhi u v n b n khác nhau nh : Hi n pháp, Lu t Công oàn, Lu t Lu t s , Lu t
Thanh tra… quy n và ngh a v này phát sinh bên ngoài t ch c, xác nh a v
Trang 21

SVTH: Tr nh Th H ng

p