vai trò của đại biểu hội đồng nhân dân

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA LUẬT
BỘ MÔN LUẬT HÀNH CHÍNH

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP CỬ NHÂN LUẬT
KHOÁ 31 (2005 – 2009)

VAI TRÒ CỦA
ĐẠI BIỂU HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN

Giáo viên hướng dẫn:
Đinh Thanh Phương
Bộ môn: Luật Hành Chính

Sinh viên thực hiện:
Huỳnh Tú Quyên
MSSV: 5054893
Lớp: Luật Hành chính - K31

Cần Thơ, 4/2009


NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG BẢO VỆ LUẬN VĂN

[\
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................

..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
............................................................................................................................... /.

MỤC LỤC

[\
LỜI NÓI ĐẦU ........................................................................................................ 1
CHƯƠNG 1: KHÁI QUÁT VỀ HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN VÀ ĐẠI BIỂU
HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN ....................................................................................... 4
1.1. KHÁI QUÁT VỀ HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN ........................................................... 4

1.1.1. Khái niệm Hội đồng nhân dân ..................................................................... 4
1.1.2. Vị trí và tính chất pháp lý của Hội đồng nhân dân....................................... 5
1.1.2.1. Vị trí pháp lý.......................................................................................... 5
1.1.2.2. Tính chất pháp lý ................................................................................... 6
1.1.3. Cơ cấu tổ chức của tổ chức của Hội đồng nhân dân .................................... 6
1.1.3.1. Lịch sử tổ chức của Hội đồng nhân dân ................................................ 6
1.1.3.2. Cơ cấu tổ chức của Hội đồng nhân dân ................................................. 8
1.1.4. Nhiệm vụ, quyền hạn của Hội đồng nhân dân ............................................. 9
1.1.4.1. Trong lĩnh vực kinh tế.......................................................................... 10
1.1.4.2. Trong lĩnh vực giáo dục ....................................................................... 12
1.1.4.3. Trong lĩnh vực y tế, xã hội, văn hoá, thông tin, thể dục, thể thao ....... 12
1.1.4.4. Trong lĩnh vực khoa học và công nghệ, tài nguyên và môi trường ..... 14
1.1.4.5. Trong lĩnh vực quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội................ 14
1.1.4.6. Trong việc thực hiện chính sách dân tộc và chính sách tôn giáo......... 15
1.1.4.7. Trong lĩnh vực thi hành pháp luật ........................................................ 15
1.1.4.8. Trong lĩnh vực xây dựng chính quyền địa phương và quản lý địa giới
hành chính ............................................................................................ 15
1.1.5. Hoạt động của Hội đồng nhân dân ............................................................. 16
1.2. KHÁI QUÁT VỀ ĐẠI BIỂU HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN.............................................17

1.2.1. Khái niệm về đại biểu Hội đồng nhân dân ................................................ 17
1.2.2. Điều kiện và tiêu chuẩn của Đại biểu Hội đồng nhân dân ......................... 17

1.2.3. Quy trình hình thành Đại biểu Hội đồng nhân dân .................................... 18
1.2.3.1. Điều kiện ứng cử.................................................................................. 18
1.2.3.2. Hiệp thương lựa chọn người ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân ...... 19
1.2.4. Phân loại đại biểu Hội đồng nhân dân........................................................ 23
1.2.5. Tổ đại biểu Hội đồng nhân dân .................................................................. 23

CHƯƠNG 2: VAI TRÒ CỦA ĐẠI BIỂU HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN ............ 25
2.1. HOẠT ĐỘNG BAN HÀNH NGHỊ QUYẾT ..............................................................26


2.1.1. Thực trạng hoạt động ban hành văn bản quy phạm pháp luật ................... 29
2.1.1.1.Ưu điểm ................................................................................................ 29
2.1.1.2. Hạn chế ................................................................................................ 29
2.1.1.3. Nguyên nhân hạn chế........................................................................... 30
2.1.3. Phương hướng giải pháp và kiến nghị........................................................ 30
2.2. HOẠT ĐỘNG TIẾP XÚC CỬ TRI .............................................................................31

2.2.1. Thực trạng hoạt động tiếp xúc cử tri .......................................................... 33
2.2.1.1. Ưu điểm ............................................................................................... 33
2.2.1.2. Hạn chế ................................................................................................ 34
2.2.1.3. Nguyên nhân hạn chế........................................................................... 35
2.2.2. Phương hướng giải pháp và kiến nghị........................................................ 36
2.3. HOẠT ĐỘNG CHẤT VẤN .........................................................................................37

2.3.1. Thực trạng hoạt động chất vấn ................................................................... 40
2.3.1.1. Ưu điểm ............................................................................................... 40
2.3.1.2. Hạn chế ................................................................................................ 41
2.3.1.3. Nguyên nhân hạn chế........................................................................... 41
2.3.2. Phương hướng giải pháp và kiến nghị....................................................... 42
2.4. HOẠT ĐỘNG GIÁM SÁT..........................................................................................44

2.4.1. Thực trạng hoạt động giám sát ................................................................... 47
2.4.1.1. Ưu điểm ............................................................................................... 47
2.4.1.2. Hạn chế ................................................................................................ 47
2.4.1.3. Nguyên nhân hạn chế........................................................................... 48
2.4.2. Phương hướng giải pháp và kiến nghị........................................................ 48
2.5. HOẠT ĐỘNG TIẾP CÔNG DÂN ..............................................................................49

2.5.1. Thực trạng hoạt động tiếp công dân .......................................................... 50
2.5.1.1. Ưu điểm ............................................................................................... 50
2.5.1.2. Hạn chế ................................................................................................ 51
2.5.1.3. Nguyên nhân hạn chế........................................................................... 51
2.5.2. Phương hướng giải pháp và kiến nghị........................................................ 52

KẾT LUẬN ............................................................................................................ 54
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................... 55


Vai trò của đại biểu Hội đồng nhân dân

GVHD: Đinh Thanh Phương

LỜI NÓI ĐẦU
Ở nước ta hiện nay, Hội đồng nhân dân được tổ chức ở các cấp đơn vị hành
chính. Hội đồng nhân dân là cơ quan quyền lực nhà nước tại địa phương được nhân
dân trao quyền thay mặt nhân dân thực hiện công việc nhà nước, quyết định các vấn
đề quan trọng của địa phương, biến ý chí của nhân dân thành quy phạm pháp luật
mang tính bắt buộc đối với dân cư trong địa phương mình.
Đại biểu Hội đồng nhân dân là người đại diện tiêu biểu cho ý chí, nguyện
vọng và quyền làm chủ của mọi tầng lớp nhân dân, các dân tộc, tôn giáo ở địa

phương. Đại biểu Hội đồng nhân dân được cử tri lựa chọn trong số những người ưu
tú, bầu ra người ưu tú nhất theo nguyên tắc phổ thông, bình đẳng, trực tiếp và bỏ
phiếu kín để có thể trao quyền đại diện cho ý chí, nguyện vọng của mình, thay mặt
mình sử dụng quyền lực nhà nước, quyền làm chủ trong phạm vi địa phương mình.
Đại biểu Hội đồng nhân dân hợp thành Hội đồng nhân dân. Tổng hợp tất cả
các hoạt động của Đại biểu Hội đồng nhân dân tạo nên hoạt động của Hội đồng
nhân dân. Thông qua hoạt động của mình, Đại biểu Hội đồng nhân dân thể hiện vai
trò đại diện cho ý chí, nguyện vọng của nhân dân địa phương, của những cử tri đã
tín nhiệm bầu ra mình.
Trong năm 2008, tình hình khu vực và trên thế giới diễn biến phức tạp, khó
lường. Cuộc khủng hoảng tài chính và suy thoái kinh tế ở nhiều nước trên thế giới
tác động và làm ảnh hưởng không nhỏ đến tình hình chính trị - xã hội, kinh tế trong
nước và trong những năm tiếp theo.
Do những tác động bất lợi từ bên ngoài nên việc thực hiện nhiệm vụ kinh tế xã hội kết quả còn nhiều khó khăn và yếu kém cần phải có quyết tâm và những biện
pháp khả thi ngăn chặn suy giảm kinh tế, duy trì tăng trưởng kinh tế và đảm bảo an
sinh xã hội.
Trong khi đó, Hội đồng nhân dân lại là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa
phương có quyền ban hành các nghị quyết để quyết định chủ trương, chính sách,
biện pháp trong các lĩnh vực kinh tế, giáo dục, y tế, xã hội, văn hoá, thông tin, thể
dục thể thao, khoa học và công nghệ, tài nguyên và môi trường, quốc phòng, an
ninh, trật tự, an toàn xã hội, thực hiện chính sách dân tộc và chính sách tôn giáo, thi
hành pháp luật và xây dựng chính quyền địa phương và quản lý địa giới hành
chính….
Việc thực hiện nhiệm vụ kinh tế - xã hội những năm vừa qua bước đầu kiềm
chế được lạm phát, kinh tế dần ổn định, mức sống của người dân được nâng lên, an
ninh chính trị được giữ vững, tạo được những chuyển biến rõ nét, tạo ra bộ mặt mới
cho đất nước.
SVTH: HuỳnhTú Quyên (MSSV: 5054893)

Trang 1

Vai trò của đại biểu Hội đồng nhân dân

GVHD: Đinh Thanh Phương

Với vai trò là người đại diện cho nhân dân, đại biểu Hội đồng nhân dân đã
thực hiện tốt nhiệm vụ, quyền hạn của mình đem lại những chuyển biến tích cực về
đời sống và tinh thần cho nhân dân địa phương, các chủ trương, chính sách được
quyết định thông qua các nghị quyết của Hội đồng nhân dân và đã được các cấp, các
ngành thực hiện mang lại hiệu quả, nhờ đó mà ý thức của nhân dân được nâng lên,
uy tín của Đảng, chính quyền địa phương nói chung và của Hội đồng nhân dân nói
riêng ngày một nâng lên. Làm được điều đó là nhờ các đại biểu Hội đồng nhân dân
có tinh thần trách nhiệm cao, nắm chắc tình hình phát triển kinh tế - xã hội của địa
phương, am hiểu các lĩnh vực của đời sống xã hội. Đại biểu Hội đồng nhân dân
đóng vai trò vô cùng to lớn cho sự nghiệp phát triển của địa phương. Vì vậy, tôi đã
chọn đề tài “Vai trò của Đại biểu Hội đồng nhân dân” làm đề tài cho luận văn tốt
nghiệp của mình.
Nội dung luận văn được phân chia thành hai chương.
- Chương đầu tiên, tôi tìm hiểu khái quát về Hội đồng nhân dân và đại biểu
Hội đồng nhân dân. Khi khái quát về Hội đồng nhân dân tôi nêu lên khái niệm, vị trí
và tính chất pháp lý, cơ cấu tổ chức, nhiệm vụ và quyền hạn, các hoạt động của Hội
đồng nhân dân. Và khi khái quát về đại biểu Hội đồng nhân dân tôi nêu về khái
niệm, điều kiện, tiêu chuẩn, quy trình hình thành, phân loại, tổ đại biểu Hội đồng
nhân dân.
- Chương thứ hai là chương mang nội dung chính, tôi phân tích vào một số
hoạt động cụ thể để thấy được vai trò của người đại biểu Hội đồng nhân dân: Hoạt
động ban hành nghị quyết có chứa quy phạm pháp luật trong kỳ họp của Hội đồng
nhân dân; hoạt động chất vấn; hoạt động tiếp xúc cử tri; hoạt động giám sát; hoạt
động tiếp công dân. Và trong từng hoạt động tôi đưa ra thực trạng và phương

hướng, giải pháp cho những hạn chế của đại biểu Hội đồng nhân dân trong hoạt
động đại biểu nhăm nâng cao hơn nữa vai trò của đại biểu Hội đồng nhân dân.
Với quyền hạn rất rộng mà người đại biểu được trao thì nhiệm vụ mà họ phải
gánh vác là khá nặng nề. Vì vậy, vai trò của đại biểu Hội đồng nhân dân sẽ được thể
hiện qua các hoạt động của họ. Tuy nhiên, với điều kiện thời gian hạn chế tôi chỉ đi
vào nghiên cứu vai trò của người đại biểu nhân dân thông qua một số hoạt động
trong rất nhiều các hoạt động để tìm hiểu người đại biểu Hội đồng nhân dân thực
hiện vai trò đại biểu của mình như thế nào và đạt được kết quả ra sao? Từ đó, tôi đề
xuất hướng hoàn thiện, giải pháp cho những vướng mắc để nâng cao vai trò của đại
biểu Hội đồng nhân dân, tiếp tục nâng cao lòng tin của người dân vào cơ quan đại
diện dân cử, tin vào đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước.
Để thực hiện và hoàn thành luận văn này, phương pháp được sử dụng chủ
yếu là tổng hợp, phân tích tài liệu, so sánh, phương pháp luận…, trên cơ sở thực
SVTH: HuỳnhTú Quyên (MSSV: 5054893)

Trang 2


Vai trò của đại biểu Hội đồng nhân dân

GVHD: Đinh Thanh Phương

tiễn áp dụng các quy định của pháp luật dựa vào đường lối của Đảng, chính sách,
pháp luật của nhà nước.
Kết cấu luận văn gồm:
- Lời nói đầu
- Chương 1. Khái quát chung về Hội đồng nhân dân và Đại biểu Hội
đồng nhân dân
- Chương 2. Vai trò của Đại biểu Hội đồng nhân dân
- Kết luận

Trong quá trình nghiên cứu đề tài, với sự nỗ lực của bản thân, sự hướng dẫn
của thầy cô nhưng do hạn chế về thời gian thực hiện, nguồn tài liệu tham khảo và
khả năng tổng hợp, phân tích tài liệu nên luận văn không thể tránh khỏi những sai
sót. Kính mong được sự góp ý của thầy, cô để luận văn được hoàn thiện hơn.

SVTH: HuỳnhTú Quyên (MSSV: 5054893)

Trang 3


Vai trò của đại biểu Hội đồng nhân dân

GVHD: Đinh Thanh Phương

CHƯƠNG 1

KHÁI QUÁT VỀ HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN VÀ
ĐẠI BIỂU HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN
1.1. KHÁI QUÁT VỀ HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN
1.1.1. Khái niệm Hội đồng nhân dân
Cách mạng tháng Tám năm 1945 thành công, Nhà nước Việt Nam dân chủ
cộng hòa ra đời. Ngày 23 tháng 11 năm 1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký Sắc lệnh
số 63/SL về tổ chức chính quyền địa phương. Đây là văn bản pháp lý đầu tiên của
Nhà nước cách mạng dân chủ nhân dân xác định vai trò và địa vị pháp lý của cơ
quan quyền lực Nhà nước ở địa phương. Sắc lệnh đã khẳng định: “Hội đồng nhân
dân do dân bầu ra theo lối phổ thông và trực tiếp đầu phiếu là cơ quan thay mặt
cho dân” 1 . Như vậy, ngay từ văn bản đầu tiên này, Hội đồng nhân dân các cấp đã
được xác định là cơ quan đại diện của nhân dân, do nhân dân bầu ra và chịu trách
nhiệm trước nhân dân về việc thực hiện nhiệm vụ của mình 2 .
Với chiến thắng Điện Biên Phủ, miền Bắc hoàn toàn giải phóng, cách mạng

Việt Nam chuyển sang một giai đoạn mới, nước ta tạm thời chia cắt thành hai miền.
Trong giai đoạn mới của Cách mạng, việc phân chia các đơn vị hành chính cũng có
những đặc điểm mới: nước chia thành tỉnh, khu tự trị, thành phố trực thuộc trung
ương; tỉnh chia thành huyện, thành phố, thị xã; huyện chia thành xã, thị trấn. Các
đơn vị hành chính kể trên đều thành lập Hội đồng nhân dân và Ủy ban hành chính 3 .
Lần đầu tiên, Hội đồng nhân dân có một định nghĩa: “Hội đồng nhân dân các cấp
là cơ quan quyền lực Nhà nước ở địa phương do nhân địa phương bầu ra và chịu
trách nhiệm trước nhân dân địa phương” 4 .
Luật tổ chức Hội đồng nhân dân, Uỷ ban nhân dân 1983 đã củng cố và phát
triển khái niệm Hội đồng nhân dân từ Luật tổ chức Hội đồng nhân dân, Uỷ ban
hành chính 1962. Theo đó, “Hội đồng nhân dân là cơ quan quyền lực Nhà nước ở
địa phương, do nhân dân địa phương bầu ra, chịu trách nhiệm trước nhân dân địa
phương và chính quyền cấp trên. Hội đồng nhân dân đại diện cho ý chí, nguyện
vọng và quyền làm chủ tập thể của nhân dân lao động ở địa phương, động viên và
tổ chức nhân dân xây dựng, củng cố chính quyền”.

1

Xem Điều 1 Sắc lệnh số 63/SL ngày 23 tháng 11 năm 1945 của Chủ tịch Hồ Chí Minh về tổ chức các Hội
đồng nhân dân và Uỷ ban hành chính
2
Xem Quy trình, thủ tục hoạt động của Hội đồng nhân dân, Ban công tác lập pháp, Đặng Văn Chiến- Chủ
biên, NXB Hà Nội-2007, trang 25
3
Xem Điều 1 Luật tổ chức Hội đồng nhân dân và Uỷ ban hành chính 1962
4
Xem Điều 2 Luật tổ chức Hội đồng nhân dân và Uỷ ban hành chính 1962

SVTH: HuỳnhTú Quyên (MSSV: 5054893)

Trang 4


Vai trò của đại biểu Hội đồng nhân dân

GVHD: Đinh Thanh Phương

Luật tổ chức Hội đồng nhân dân, Uỷ ban nhân dân 1994 đã hoàn thiện khái
niệm về Hội đồng nhân dân từ Luật tổ chức Hội đồng nhân dân, Uỷ ban nhân dân
1983: “Hội đồng nhân dân là cơ quan quyền lực Nhà nước ở địa phương, đại diện
cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của nhân dân, do nhân dân địa phương
bầu ra, chịu trách nhiệm trước nhân dân địa phương và cơ quan Nhà nước cấp
trên”.
Luật tổ chức Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân 2003 đã giữ vững khái
niệm về Hội đồng nhân dân và được quy định tại Điều 1. Theo đó, “Hội đồng nhân
dân là cơ quan quyền lực Nhà nước ở địa phương, đại diện cho ý chí, nguyện vọng
và quyền làm chủ của nhân dân, do nhân dân địa phương bầu ra, chịu trách nhiệm
trước nhân dân địa phương và cơ quan Nhà nước cấp trên”.
1.1.2. Vị trí và tính chất pháp lý của Hội đồng nhân dân
1.1.2.1. Vị trí pháp lý
Hội đồng nhân dân có một vị trí quan trọng, được Hiến pháp quy định là cơ
quan quyền lực Nhà nước ở địa phương, có quyền lãnh đạo toàn bộ hoạt động của
các cơ quan Nhà nước ở địa phương.
Hội đồng nhân dân là cơ quan đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm
chủ của nhân dân. Hội đồng nhân dân ở đâu thì cho nhân dân địa phương nơi đó bầu
theo nguyên tắc phổ thông, bình đẳng, trực tiếp và bỏ phiếu kín; miễn nhiệm, bãi
nhiệm khi đại biểu đó không còn xứng đáng với sự tín nhiệm của nhân dân.
Hội đồng nhân dân là một tổ chức có tính chất quần chúng; bao gồm các đại
biểu của mọi tầng lớp nhân dân, các dân tộc, tôn giáo, những công nhân, nông dân,
trí thức ưu tú cùng nhau bàn bạc và giải quyết mọi công việc quan trọng của địa

phương.
Việc thành lập Hội đồng nhân dân ở các đơn vị hành chính do luật định.
Hội đồng nhân dân phải chịu trách nhiệm trước nhân dân địa phương, và
trước cơ quan Nhà nước cấp trên.
Theo Hiến pháp 1992, vị trí của Hội đồng nhân dân được xác định là một
mắc xích cơ bản của mối liên hệ giữa nhân dân địa phương với các cơ quan Nhà
nước. Hội đồng nhân dân do nhân dân địa phương trực tiếp bầu ra, thay mặt nhân
dân quyết định những vấn đề có liên quan đến đời sống của nhân dân địa phương
trong phạm vi quy định của pháp luật. Hội đồng nhân dân là trung tâm tổ chức việc
thực hiện các quyết định của cơ quan Nhà nước cấp trên. Hội đồng nhân dân là cơ
sở để thành lập các cơ quan Nhà nước khác thuộc địa phương và điều hòa hoạt động
của tất cả các cơ quan Nhà nước trực thuộc địa phương, hoặc đóng trên lãnh thổ của
địa phương. Hội đồng nhân dân là trung tâm Nhà nước ở địa phương, thông qua đó
nhân dân địa phương tham gia vào quản lý Nhà nước và quản lý xã hội ở địa
SVTH: HuỳnhTú Quyên (MSSV: 5054893)

Trang 5


Vai trò của đại biểu Hội đồng nhân dân

GVHD: Đinh Thanh Phương

phương. Quyết định của Hội đồng nhân dân có hiệu lực pháp lý trên phạm vi lãnh
thổ địa phương.
1.1.2.2. Tính chất pháp lý
Hội đồng nhân dân các cấp cùng với Quốc hội hợp thành hệ thống cơ quan
quyền lực Nhà nước, thay mặt Nhà nước sử dụng quyền lực Nhà nước và là gốc của
chính quyền nhân dân.
Hội đồng nhân dân thuộc hệ thống cơ quan quyền lực Nhà nước. Khác với

Quốc hội là cơ quan thay mặt cho toàn thể nhân dân cả nước, sử dụng quyền lực
Nhà nước trên phạm vi toàn quốc, Hội đồng nhân dân các cấp thay mặt nhân dân
địa phương sử dụng quyền lực Nhà nước trong phạm vi địa phương của mình.
Chính điều này quyết định phạm vi, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Hội đồng
nhân dân. Hiến pháp 1992 đã dành một chương (chương IX) quy định về Hội đồng
nhân dân và Uỷ ban nhân dân từ điều 118 đến diều 125 của Hiến pháp.
Hội đồng nhân dân nước ta căn cứ vào Hiến pháp, luật, các văn bản của các
cơ quan Nhà nước cấp trên để ban hành ra nghị quyết về các biện pháp bảo đảm thi
hành nghiêm chỉnh Hiến pháp và pháp luật ở địa phương; quyết định những vấn đề
quan trọng của địa phương như kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách về
quốc phòng, an ninh ở địa phương và các biện pháp nhằm ổn định và nâng cao đời
sống của người dân, hoàn thành mọi nhiệm vụ cấp trên giao, làm tròn nghĩa vụ đối
với Nhà nước; thực hiện quyền giám sát đối với các cơ quan Nhà nước ở địa
phương.
Trải qua hơn 50 năm hoạt động, kể từ ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc
lệnh đầu tiên thể chế hóa về mặt pháp lý việc tổ chức hoạt động Hội đồng nhân dân
các cấp (Sắc lệnh 63-SL, ngày 28-12-1945), hoạt động của Hội đồng nhân dân các
địa phương đã có nhiều đóng góp trong việc phát huy quyền lực Nhà nước thuộc về
nhân dân của chế độ xã hội chủ nghĩa 5 .
1.1.3. Cơ cấu tổ chức của tổ chức của Hội đồng nhân dân
1.1.3.1. Lịch sử tổ chức của Hội đồng nhân dân
Tổ chức Hội đồng nhân dân các cấp ở Việt Nam đã trải qua các giai đoạn
phát triển khác nhau. Trong giai đoạn đầu, theo quy định của Hiến Pháp 1946 và
Sắc lệnh số 63/SL thì Hội đồng nhân dân được thành lập ở đơn vị hành chính tỉnh,
thành phố, thị xã và xã, nhưng cơ cấu, tổ chức của cơ quan này chưa được quy định
cụ thể.
Căn cứ vào Hiến pháp 1959, lần đầu tiên trong lịch sử lập pháp của Việt
Nam dân chủ cộng hoà, Quốc hội đã ban hành một đạo luật chuyên ngành về tổ
5

Xem Giáo trình Luật hiến pháp Việt Nam (phần 2), trang 48 - Phạm Thị Diệu Hiền – Khoa Luật – ĐHCT,
2004

SVTH: HuỳnhTú Quyên (MSSV: 5054893)

Trang 6


Vai trò của đại biểu Hội đồng nhân dân

GVHD: Đinh Thanh Phương

chức, hoạt động của Hội đồng nhân dân là Luật tổ chức Hội đồng nhân dân và Uỷ
ban hành chính ngày 10 tháng 11 năm 1962. Theo quy định của luật này, các đơn vị
hành chính ở nước ta gồm có tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, khu tự trị (cấp
tỉnh); tỉnh chia thành huyện, thành phố thuộc tỉnh, thị xã (cấp huyện); huyện chia
thành xã, thị trấn (cấp xã) đều thành lập Hội đồng nhân dân. Tuỳ theo nhu cầu công
tác, Hội đồng nhân dân có thể thành lập các Ban của Hội đồng nhân dân với chức
năng, nhiệm vụ giúp Hội đồng nhân dân tìm hiểu ý chí nguyện vọng của nhân dân,
góp ý kiến với Hội đồng nhân dân trong việc xây dựng và thực hiện chủ trương
công tác ở địa phương.
Kế thừa quy định về Ban giúp việc cho Hội đồng nhân dân, Luật tổ chức Hội
đồng nhân dân và Uỷ ban nhân dân 1983 tiếp tục quy định “Hội đồng nhân dân các
cấp thành lập các Ban chuyên trách và Ban thư ký để giúp Hội đồng nhân dân”.
Tuy nhiên, đến Nghị quyết sửa đổi bổ sung một số điều của Hiến pháp 1980 và Luật
tổ chức Hội đồng nhân dân và Uỷ ban nhân dân 1989, vị trí, vai trò của Hội đồng
nhân dân mới được xác lập. Theo đó:
- Hội đồng nhân dân cấp tỉnh có Thường trực Hội đồng nhân dân tỉnh, thành
phố trực thuộc trung ương và cấp tương đương gồm có Chủ tịch Hội đồng nhân dân,
Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân, thư ký Hội đồng nhân dân, các Ban giúp việc và

các đại biểu Hội đồng nhân dân cấp tỉnh;
- Hội đồng nhân dân cấp huyện có Thường trực Hội đồng nhân dân gồm có
Chủ tịch Hội đồng nhân dân, Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân, thư ký Hội đồng
nhân dân, các Ban giúp việc và các đại biểu Hội đồng nhân dân cấp huyện;
- Hội đồng nhân dân cấp xã gồm các đại biểu Hội đồng nhân dân cấp xã và
được thành lập Ban thư ký để giúp việc cho Hội đồng nhân dân.
Tiếp tục khẳng định vị trí, vai trò của Hội đồng nhân dân và xác định cụ thể
hơn về tổ chức, nhiệm vụ, quyền hạn của Hội đồng nhân dân, Luật tổ chức Hội
đồng nhân dân Và Uỷ ban nhân dân 1994 quy định:
- Hội đồng nhân dân cấp tỉnh có Thường trực Hội đồng nhân dân, gồm Chủ
tịch, Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân, thành lập ba Ban: Ban kinh tế và ngân sách,
Ban văn hoá – xã hội và Ban pháp chế, nơi nào có nhiều dân tộc thì có thể thành lập
Ban dân tộc và các đại biểu Hội đồng nhân dân cấp tỉnh;
- Hội đồng nhân dân cấp huyện có Thường trực Hội đồng nhân dân, gồm
Chủ tịch, Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân, thành lập hai Ban là Ban kinh tế - xã hội
và Ban pháp chế và các đại biểu Hội đồng nhân dân cấp huyện;
- Hội đồng nhân dân cấp xã có Thường trực Hội đồng nhân dân gồm Chủ
tịch và Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân, các đại biểu Hội đồng nhân dân cấp xã.

SVTH: HuỳnhTú Quyên (MSSV: 5054893)

Trang 7


Vai trò của đại biểu Hội đồng nhân dân

GVHD: Đinh Thanh Phương

1.1.3.2. Cơ cấu tổ chức của Hội đồng nhân dân
Trải qua quá trình hoạt động và tổng kết kinh nghiệm thực tiễn lâu dài, cuối

năm 2003, trên cơ sở kế thừa Luật tổ chức Hội đồng nhân dân và Uỷ ban nhân dân
1994, Quốc hội đã ban hành Luật tổ chức Hội đồng nhân dân và Uỷ ban nhân dân
mới với những nội dung sửa đổi, bổ sung phù hợp. Theo đó Thường trực Hội đồng
nhân dân được quy định thành lập ở cả ba cấp tỉnh, huyện, xã; tăng số thành viên
của Thường trực Hội đồng nhân dân:
- Hội đồng nhân dân cấp tỉnh có Thường trực Hội đồng nhân dân gồm Chủ
tịch, Phó Chủ tịch, Uỷ viên Thường trực, các Ban để giúp Hội đồng nhân dân và các
đại biểu Hội đồng nhân dân cấp tỉnh;
Ví dụ:
Cơ cấu tổ chức Hội đồng nhân dân cấp tỉnh ở tỉnh Bến Tre 6 :
+ Đại biểu Hội đồng nhân dân: tổng số đại biểu đựơc bầu là 57 đại biểu.
Trong đó, 11 đại biểu là nữ (19,29%); đại biểu ngoài Đảng là 4 (7%); đại biểu tôn
giáo là 3 (5,26%). Trình độ học vấn: trung học cơ sở là 1 đại biểu (1,78%); trung
học phổ thông là 55 (98,21%). Trình độ chuyên môn: trung cấp, cao đẳng là 5
(8,92%); đại học là 40 (71,42%); trên đại học là 4 (7,14%). Cao cấp chính trị là 42
(75%). Đến tháng 9 năm 2008 còn 56 đại biểu.
+ Thường trực Hội đồng nhân dân: Chủ tịch Hội đồng nhân dân là Bí Thư
tỉnh Uỷ kiêm nhiệm, Phó Chủ tịch là Tỉnh uỷ viên hoạt động chuyên trách, Uỷ viên
thường trực hoạt động chuyên trách.
+ Các Ban của Hội đồng nhân dân: Có 3 ban là Ban Kinh tế và Ngân sách,
Ban Văn hoá - xã hội, Ban pháp chế. Đầu nhiệm kỳ, mỗi Ban có 7 thành viên, các
Trưởng Ban hoạt động chuyên trách, các Phó Ban hoạt động kiêm nhiệm. Về cơ
cấu: Trưởng Ban không là tỉnh uỷ viên, Phó Trưởng Ban Kinh tế và Ngân sách,
Phó Trưởng Ban Pháp chế là cấp uỷ viên hoạt động kiệm nhiệm. Sau đại hội Đảng
bộ tỉnh do yêu cầu sắp xếp cán bộ nên số lượng và cơ cấu có thay đổi: Ban Kinh tế
và Ngân sách có 7 thành viên, Trưởng Ban là cấp uỷ viên hoạt động kiêm nhiệm,
Phó Trưởng Ban không là cấp uỷ viên hoạt động chuyên trách; Ban Pháp chế có 9
thành viên, Trưởng Ban chuyên trách, 1 Phó Trưởng Ban chuyên trách, 1 Phó
trưởng Ban kiêm nhiệm. Hiện tại, các Trưởng Ban và Phó Trưởng Ban Pháp chế
đều hoạt động chuyên trách, ban Pháp chế có 10 thành viên.

- Hội đồng nhân dân cấp huyện có Thường trực Hội đồng nhân gồm Chủ
tịch, Phó Chủ tịch, Uỷ viên Thường trực, các Ban để giúp Hội đồng nhân dân và các
đại biểu Hội đồng nhân dân cấp huyện;
6

Xem Báo cáo Số 344/BC-HĐND, sơ kết về tình hình tổ chức và hoạt động của Hội đồng nhân dân giữa
nhiệm kỳ 2004 đến 30 tháng 6 năm 2008 của Hội đồng nhân dân tỉnh Bến Tre

SVTH: HuỳnhTú Quyên (MSSV: 5054893)

Trang 8


Vai trò của đại biểu Hội đồng nhân dân

GVHD: Đinh Thanh Phương

Ví dụ:
Cơ cấu tổ chức Hội đồng nhân dân huyện Mỏ Cày tỉnh Bến Tre:
+ Đại biểu Hội đồng nhân dân: Tổng số đại biểu được bầu là 37 đại biểu.
Trong đó, có 5 đại biểu là nữ (13,5%); đại biểu ngoài Đảng là 1 (2,7%); đại biểu tôn
giáo là 1 (2,7%). Trình độ học vấn: trung học cơ sở 2 (5,4%), trung học phổ thông
35 (92,6%). Trình độ chuyên môn: trung cấp, cao đẳng 3 (8,1%), đại học 34
(91,9%).
+ Thường trực Hội đồng nhân dân: Cơ cấu Thường trực Hội đồng nhân dân
mỗi huỵên có 3 vị, Chủ tịch Hội đồng nhân dân do Bí thư hoặc Phó Bí thư huyện ủy
kiêm nhiệm, Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân hoạt động chuyên trách, Uỷ viên
Thường trực hoạt động chuyên trách 7 .
+ Các Ban của Hội đồng nhân dân: Mỗi Ban có từ 5 đến 7 vị. Trưởng ban,
Phó Trưởng Ban và các Uỷ viên Thường trực đều hoạt động kiêm nhiệm 8 .

- Hội đồng nhân dân cấp xã có Thường trực Hội đồng nhân dân gồm Chủ
tịch, Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân và các đại biểu Hội đồng nhân dân cấp xã.
Ví dụ:
Cơ cấu tổ chức Hội đồng nhân dân xã Cẩm Sơn, huyện Mỏ Cày, tỉnh Bến
Tre:
+ Đại biểu Hội đồng nhân dân: Tổng số đại biểu được bầu 15 đại biểu.
Trong đó 1 là nữ (6,66%), Trình độ học vấn: trung học cơ sở là 5 (33,3%), trung
học phổ thông 10 (66,7%). Trình độ chuyên môn: trung cấp, cao đẳng là 8 (52,8%).
+ Thường trực Hội đồng nhân dân: Thường trực Hội đồng nhân dân có 2 vị,
Chủ tịch Hội đồng nhân dân do đồng chí Bí thư hoặc Phó Bí thư Đảng uỷ cấp xã
kiêm nhiệm, Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân hoạt động chuyên trách 9 .
Trong mối quan hệ với Hội đồng nhân dân, Đại biểu Hội đồng nhân dân là tế
bào, là nhân tố hợp thành Hội đồng nhân dân, là yếu tố quyết định đảm bảo chất
lượng hoạt động của Hội đồng nhân dân.
1.1.4. Nhiệm vụ, quyền hạn của Hội đồng nhân dân
Để thực hiện vai trò là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, đại diện
cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của nhân dân, nhiệm vụ phải thực hiện và
quyền hạn mà Hội đồng nhân dân có được có phạm vi rất rộng trên tất cả các mặt
đời sống kinh tế - xã hội của địa phương, cụ thể trong các lĩnh vực kinh tế, giáo dục,

7

Xem Báo cáo Số 316/BC-HĐND, Thực trạng tổ chức và hoạt động của Hội đồng nhân dân các huyện,
phường trong tỉnh Bến Tre
8
Xem Báo cáo Số 316/BC-HĐND, Thực trạng tổ chức và hoạt động của Hội đồng nhân dân các huyện,
phường trong tỉnh Bến Tre
9
Xem Báo cáo Số 316/BC-HĐND, Thực trạng tổ chức và hoạt động của Hội đồng nhân dân các huyện,
phường trong tỉnh Bến Tre

SVTH: HuỳnhTú Quyên (MSSV: 5054893)

Trang 9


Vai trò của đại biểu Hội đồng nhân dân

GVHD: Đinh Thanh Phương

y tế, xã hội, văn hoá, thông tin, thể dục thể thao, khoa học và công nghệ, tài nguyên
và môi trường, quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội, thực hiện chính sách
dân tộc và chính sách tôn giáo, thi hành pháp luật và xây dựng chính quyền địa
phương và quản lý địa giới hành chính. Trong từng lĩnh vực, có những nhiệm vụ,
quyền hạn mà cả ba cấp cùng thực hiện với mức độ và phạm vi khác nhau phụ
thuộc vào phân cấp quản lý Nhà nước, có những nhiệm vụ, quyền hạn thuộc về từng
cấp Hội đồng nhân dân, cụ thể như sau:
1.1.4.1. Trong lĩnh vực kinh tế
Hội đồng nhân dân cấp tỉnh thực hiện những nhiệm vụ, quyền hạn 10 :
- Quyết định quy hoạch, kế hoạch dài hạn và hàng năm về phát triển kinh tế
- xã hội, sử dụng đất đai, phát triển ngành và quy hoạch xây dựng, phát triển đô thị,
nông thôn trong phạm vi quản lý; lĩnh vực đầu tư và quy mô vốn đầu tư theo phân
cấp của Chính phủ;
- Quyết định quy hoạch, kế hoạch phát triển mạng lưới khuyến nông,
khuyến lâm, khuyến ngư, khuyến công ở địa phương và thông qua cơ chế phát triển
sản xuất, chuyển đổi cơ cấu kinh tế và phát triển thành phần kinh tế ở địa phương;
đảm bảo quyền tự chủ sản xuất, kinh doanh của các cơ sở kinh tế theo quy định của
pháp luật
- Quyết định dự toán thu ngân sách trên đia bàn; dự toán thu, chi ngân sách
địa phương và phân bổ dự toán ngân sách cấp mình, phê chuẩn quyết toán ngân

sách địa phương; quyết định chủ trương, biện pháp triển khai thực hiện ngân sách
địa phương; điều chỉnh dự toán ngân sách địa phương trong trường hợp cần thiết;
giám sát việc thực hiện ngân sách đã được Hội đồng nhân dân quyết định;
- Quyết định phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi cho từng cấp ngân sách ở
địa phương theo quy định của Luật ngân sách nhà nước;
- Quyết định thu phí, lệ phí và các khoản đóng góp của nhân dân và mức
quy động vốn theo quy định của pháp luật;
- Quyết định phương án quản lý, phát triển nguồn nhân lực ở địa phương;
- Quyết định biện pháp thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, chống tham
nhũng, chống buôn lậu và gian lận thương mại.
Hội đồng nhân dân cấp huyện thực hiện những nhiệm vụ, quyền hạn 11 :
- Quyết định kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội hàng năm; chủ trương, biện
pháp về xây dựng, phát triển kinh tế hợp tác xã và kinh tế hộ gia đình ở địa phương;
- Quyết định biện pháp bảo đảm thực hiện chương trình khuyến nông,
khuyến lâm, khuyến ngư, khuyến công và biện pháp phát huy mọi tiềm năng của
10
11

Xem Điều 11 Luật tổ chức Hội đồng nhân dân và Uỷ ban nhân dân 2003
Xem Điều 19 Luật tổ chức Hội đồng nhân dân và Uỷ ban nhân dân 2003

SVTH: HuỳnhTú Quyên (MSSV: 5054893)

Trang 10


Vai trò của đại biểu Hội đồng nhân dân

GVHD: Đinh Thanh Phương

các thành phần kinh tế ở địa phương, đảm bảo quyền tự chủ sản xuất, kinh doanh
của các cơ sở kinh tế theo quy định của pháp luật;
- Về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất theo thẩm quyền;
- Quyết định dự toán thu ngân sách trên đia bàn; dự toán thu, chi ngân sách
ở địa phương và phân bổ dự toán ngân sách cấp mình; phê chuẩn quyết toán ngân
sách địa phương; quyết định chủ trương, biện pháp triển khai thực hiện ngân sách
địa phương; điều chỉnh dự toán ngân sách địa phương trong trường hợp cần thiết;
giám sát việc thực hiện ngân sách đã được Hội đồng nhân dân quyết định;
- Quyết định quy hoạch, kế hoạch phát triển mạng lưới giao thông, thuỷ lợi
và biện pháp bảo vệ đê điều, công trình thuỷ lợi, bảo vệ rừng theo quy định của
pháp luật;
- Quyết định biện pháp thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, chống tham
nhũng, chống buôn lậu và gian lận thương mại.
Hội đồng nhân dân cấp xã thực hiện những nhiệm vụ, quyền hạn 12 :
- Quyết định biện pháp thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội hàng
năm, kế hoạch sử dụng lao động công ích hàng năm; biện pháp thực hiện chương
trình khuyến nông, khuyến lâm, khuyến ngư, khuyến công và chuyển đổi cơ cấu
kinh tế, cây trồng, vật nuôi theo quy hoạch chung;
- Quyết định thu ngân sách nhà nước trên địa bàn; dự toán thu, chi ngân
sách địa phương và phân bổ dự toán ngân sách cấp mình; phê chuẩn quyết toán
ngân sách địa phương; các chủ trương, biện pháp để triển khai thực hiện ngân sách
địa phương theo quy định của pháp luật; giám sát việc thực hiện ngân sách đã được
Hội đồng nhân dân quyết định;
- Quyết định biện pháp quản lý và sử dụng hợp lý, có hiệu quả quỹ đất được
để lại nhằm phục vụ các nhu cầu công ích của địa phương;
- Quyết định biện pháp xây dựng và phát triển hợp tác xã, tổ hợp tác, kinh tế
hộ gia đình ở địa phương;
- Quyết định biện pháp quản lý, sử dụng và bảo vệ nguồn nước, các công
trình thuỷ lợi theo phân cấp của cấp trên; biện pháp phòng, chống, khắc phục hậu
quả thiên tai, bão lụt, bảo vệ rừng, tu bổ và bảo vệ đê điều ở địa phương;

- Quyết định biện pháp thực hiện xây dựng, tu sửa đường giao thông, cầu
cống trong xã và các cơ sở hạ tầng khác ở địa phương;
- Quyết định biện pháp thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, chống tham
nhũng, chống buôn lậu và gian lận thương mại.

12

Xem Điều 29 Luật tổ chức Hội đồng nhân dân và Uỷ ban nhân dân 2003

SVTH: HuỳnhTú Quyên (MSSV: 5054893)

Trang 11


Vai trò của đại biểu Hội đồng nhân dân

GVHD: Đinh Thanh Phương

1.1.4.2. Trong lĩnh vực giáo dục
Theo nguyên tắc xây dựng và phát triển giáo dục là quốc sách hàng đầu, Hội
đồng nhân dân các cấp chú trọng đến việc quyết định những chủ trương, biện pháp
để phát triển giáo dục, đào tạo theo phân cấp quản lý nhà nước. Cụ thể là:
- Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quyết định chủ trương, biện pháp phát triển sự
nghiệp giáo dục, đào tạo; quyết định quy hoạch, kế hoạch phát triển mạng lưới giáo
dục mầm non, giáo dục cơ sở, giáo dục phổ thông, giáo dục nghề nghiệp; đảm bảo
cơ sở vật chất và điều kiện cho các hoạt động giáo dục, đào tạo ở địa phương; quyết
định biện pháp giáo dục thanh niên, thiếu niên và nhi đồng 13 .
- Hội đồng nhân dân cấp huyện quyết định các biện pháp và điều kiện cần
thiết để xây dựng và phát triển mạng lưới giáo dục mầm non, giáo dục cơ sở, giáo
dục phổ thông trên địa bàn theo quy hoạch chung; quyết định biện pháp giáo dục

thanh niên, thiếu niên và nhi đồng 14 .
- Hội đồng nhân dân cấp xã quyết định những biện pháp bảo đảm điều kiện
cần thiết để trẻ em vào tiểu học đúng độ tuổi, hoàn thành chương trình giáo dục tiểu
học, tổ chức các trường mầm non, thực hiện bổ túc văn hoá và xoá mù chữ cho
những người trong độ tuổi theo quy định của pháp luật về giáo dục. Quyết định biện
pháp giáo dục thanh niên, thiếu niên và nhi đồng 15 .
1.1.4.3. Trong lĩnh vực y tế, xã hội, văn hoá, thông tin, thể dục, thể thao
Hội đồng nhân dân cấp tỉnh trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình
quyết định 16 :
- Quyết định chủ trương, biện pháp phát triển sự nghiệp văn hoá, thông tin,
thể dục thể thao; biện pháp bảo vệ, biện pháp phát huy giá trị di sản văn hoá ở địa
phương; biện pháp bảo đảm cơ sở vật chất và điều kiện cho các hoạt động văn hoá,
thông tin, thể dục thể thao ở địa phương theo quy định của pháp luật;
- Quyết định chủ trương, biện pháp phát triển nguồn nhân lực, sử dụng lao
động, giải quyết việc làm và cải thiện điều kiện làm việc, sinh hoạt của người lao
động, bảo hộ lao động; thực hiện phân bổ dân cư và cải thiện đời sống nhân dân ở
địa phương;
- Xây dựng nếp sống văn minh, gia đình văn hoá; giáo dục truyền thống đạo
đức tốt đẹp, giữ gìn thuần phong mỹ tục của dân tộc; quyết định biện pháp ngăn
chăn việc truyền bá văn hoá phẩm phản động, đồi truỵ, bài trừ mê tín, hủ tục và
phòng chống các tệ nạn xã hội, các biểu hiện không lành mạnh trong đời sống xã
hội ở địa phương;
13

Xem Điều 12 Luật tổ chức Hội đồng nhân dân và Uỷ ban nhân dân 2003
Xem Điều 20 Luật tổ chức Hội đồng nhân dân và Uỷ ban nhân dân 2003
15
Xem Điều 30 Luật tổ chức Hội đồng nhân dân và Uỷ ban nhân dân 2003
16
Xem Điều 12 Luật tổ chức Hội đồng nhân dân và Uỷ ban nhân dân 2003

14

SVTH: HuỳnhTú Quyên (MSSV: 5054893)

Trang 12


Vai trò của đại biểu Hội đồng nhân dân

GVHD: Đinh Thanh Phương

- Quyết định quy hoạch, kế hoạch phát triển mạng lưới khám, chữa bệnh;
biện pháp bảo vệ sức khoẻ nhân dân, bảo vệ và chăm sóc người già, bà mẹ, trẻ em;
thực hiện chính sách dân số, kế hoạch hoá gia đình; phòng chống dịch bệnh phát
triển y tế địa phương;
- Quyết định biện pháp thực hiện chính sách, chế độ ưu đãi đối với thương
binh, bệnh binh, gia đình liệt sĩ, những người và gia đình có công với nước; thực
hiện chính sách bảo hiểm xã hội, cứu trợ xã hội và xoá đói, giảm nghèo.
Tương tự, Hội đồng nhân dân cấp huyện sẽ phải thực hiện nhiệm vụ, quyền
17
hạn :
- Quyết định biện pháp bảo đảm cơ sở vật chất, điều kiện để phát triển sự
nghiệp văn hoá, thông tin, thể dục thể thao tại địa phương;
- Quyết định biện pháp giữ gìn, bảo quản, trùng tu và phát huy giá trị các
công trình văn hoá, nghệ thuật, di tích lịch sử - văn hoá và danh lam thắng cảnh
theo phân cấp;
- Quyết định biện pháp phòng, chống tệ nạn ở địa phương;
- Quyết định biện pháp bảo vệ, chăm sóc sức khoẻ nhân dân, phòng, chống
dịch bệnh; chăm sóc người già, người tàn tật, trẻ em mồ côi không nơi nương tựa;
bảo vệ, chăm sóc bà mẹ, trẻ em; thực hiện chính sách dân số và kế hoạch hoá gia

đình;
- Quyết định thực hiện chính sách ưu đãi đối với thương binh, bệnh binh,
gia đình liệt sĩ, những người và gia đình có công với nước; thực hiện chính sách bảo
hiểm xã hội, cứu trợ xã hội và xoá đói, giảm nghèo.
Nhiệm vụ, quyền hạn của Hội đồng nhân dân cấp xã 18 :
- Xây dựng nếp sống văn minh, gia đình văn hoá; giáo dục truyền thống đạo
đức tốt đẹp, giữ gìn thuần phong mỹ tục của dân tộc; quyết định biện pháp ngăn
chăn việc truyền bá văn hoá phẩm phản động, đồi truỵ, bài trừ mê tín, hủ tục và
phòng chống các tệ nạn xã hội, các biểu hiện không lành mạnh trong đời sống xã
hội ở địa phương;
- Quyết định biện pháp hoạt động văn hoá, văn nghệ, thể dục thể thao;
hướng dẫn tổ chức các lễ hội cổ truyền, bảo vệ và phát huy giá trị các di tích lịch sử
- văn hoá và danh lam thắng cảnh ở địa phương theo quy định của pháp luật;
- Quyết định việc xây dựng, tu sửa công trình văn hoá thuộc địa phương
quản lý;
- Quyết định biện pháp thực hiện chương trình y tế cơ sở, chính sách dân số
và kế hoạch hoá gia đình;
17
18

Xem Điều 20 Luật tổ chức Hội đồng nhân dân và Uỷ ban nhân dân 2003
Xem Điều 30 Luật tổ chức Hội đồng nhân dân và Uỷ ban nhân dân 2003

SVTH: HuỳnhTú Quyên (MSSV: 5054893)

Trang 13


Vai trò của đại biểu Hội đồng nhân dân

GVHD: Đinh Thanh Phương

- Quyết định biện pháp thực hiện chính sách ưu đãi đối với thương binh,
bệnh binh, gia đình liệt sĩ, những người và gia đình có công với nước; thực hiện
công tác cứu trợ xã hội và vận động nhân dân giúp đỡ gia đình khó khăn, người già,
người tàn tật, trẻ mồ côi không nơi nương tựa, biện pháp thực hiện, xoá đói, giảm
nghèo.
1.1.4.4. Trong lĩnh vực khoa học và công nghệ, tài nguyên và môi trường
Hội đồng nhân dân cấp tỉnh, huyện thực hiện những nhiệm vụ, quyền hạn 19 :
- Quyết định chủ trương và biện pháp khuyến khích việc nghiên cứu, phát
huy sáng kiến cải tiến kỹ thuật, ứng dụng tiến bộ khoa học, công nghệ để phát triển
sản xuất, kinh doanh và đời sống của nhân dân địa phương;
- Quyết định biện pháp quản lý và sử dụng đất đai, rừng núi, sông hồ, nguồn
nước, tài nguyên trong lòng đất, nguồn lợi ở vùng biển ở địa phương;
- Quyết định biện pháp bảo vệ môi trường; phòng, chống và khắc phục hậu
quả thiên tai, bảo lụt, ô nhiễm môi trường, sự cố môi trường ở địa phương.
- Quyết định biện pháp thực hiện các quy định của pháp luật về tiêu chuẩn
đo lường và chất lượng sản phẩm; ngăn chặn việc sản xuất và lưu hành hàng giả,
hàng kém chất lượng tại địa phương, bảo vệ lợi ích của người tiêu dùng.
Riêng đối với cấp xã, do phạm vi và tính chất hoạt động hẹp hơn nên trong
lĩnh vực này Hội đồng nhân dân cấp xã chỉ quyết định các biện pháp đảm bảo giữ
gìn vệ sinh, xử lý rác thải, phòng, chống dịch bệnh, biện pháp bảo vệ môi trường
trong phạm vi quản lý của mình 20 .
1.1.4.5. Trong lĩnh vực quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội
Hội đồng nhân dân cấp tỉnh thục hiện nhiệm vụ, quyền hạn 21 :
- Quyết định các biện pháp thực hiện nhiệm vụ kết hợp phát triển kinh tế với
bảo đảm quốc phòng, an ninh và thực hiện nhiệm vụ xây dựng lực lượng dự bị động
viên ở địa phương;
- Quyết định biện pháp bảo đảm an ninh, trật tự, an toàn xã hội, phòng
ngừa, chống tội phạm và các hành vi vi phạm pháp luật khác ở địa phương.

Hội đồng nhân dân cấp huyện quyết định 22 :
- Biện pháp thực hiện nhiệm vụ xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân và
quốc phòng toàn dân; bảo đảm thực hiện chế độ nghĩa vụ quân sự, xây dựng lực
lượng dự bị động viên, thực hiện nhiệm vụ hậu cần tại chỗ, chính sách hậu phương
quân đội và chính sách đối với các lực lượng vũ trang nhân dân ở địa phương; biện
pháp kết hợp quốc phòng, an ninh với kinh tế, kinh tế với quốc phòng, an ninh;
19

Xem Điều 13, Điều 21 Luật tổ chức Hội đồng nhân dân và Uỷ ban nhân dân 2003
Xem Điều 30 Luật tổ chức Hội đồng nhân dân và Uỷ ban nhân dân 2003
21
Xem Điều 14 Luật tổ chức Hội đồng nhân dân và Uỷ ban nhân dân 2003
22
Xem Điều 22 Luật tổ chức Hội đồng nhân dân và Uỷ ban nhân dân 2003
20

SVTH: HuỳnhTú Quyên (MSSV: 5054893)

Trang 14


Vai trò của đại biểu Hội đồng nhân dân

GVHD: Đinh Thanh Phương

- Biện pháp thực hiện nhiệm vụ giữ gìn an ninh, trật tự, an toàn xã hội; biện
pháp đấu tranh phòng ngừa, chống tội phạm và các hành vi vi phạm pháp luật khác
tại địa phương.
Hội dồng nhân dân cấp xã thực hiện những nhiệm vụ, quyền hạn 23 :
- Quyết định các biện pháp bảo đảm thực hiện chế độ nghĩa vụ quân sự, xây

dựng lực lượng dân quân, tự vệ và quốc phòng toàn dân, thực hiện nhiệm vụ hậu
cần tại chỗ; thực hiện chính sách hậu phương quân đội và chính sách đối với các lực
lượng vũ trang nhân dân ở địa phương;
- Quyết định biện pháp bảo đảm giữ gìn an ninh, trật tự công cộng, an toàn
xã hội; phòng, chống cháy, nổ; đấu tranh phòng ngừa, chống tội phạm và các hành
vi vi phạm pháp luật khác trên địa bàn.
1.1.4.6. Trong việc thực hiện chính sách dân tộc và chính sách tôn giáo
Hội đồng nhân dân quyết định các biện pháp thực hiện chính sách dân tộc,
cải thiện đời sống vật chất và tinh thần, nâng cao dân trí của đồng bào các dân tộc
thiểu số, bảo đảm việc thực hiện bình đẳng giữa các dân tộc, tăng cường đoàn kết
toàn dân và tương trợ, giúp đỡ lẫn nhau giũa các dân tộc ở địa phương; quyết định
biện pháp thực hiện chính sách tôn giáo, quyền bình đẳng giữa các tôn giáo trước
pháp luật; bảo đảm quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo, theo hoặc không theo một tôn
giáo nào của công dân ở địa phương 24 .
1.1.4.7. Trong lĩnh vực thi hành pháp luật
Hội đồng nhân dân quyết định biện pháp bảo đảm việc thi hành Hiến pháp,
Luật và các văn bản của cơ quan nhà nước cấp trên ở địa phương; quyết định biện
pháp bảo hộ tính mạng, tự do, danh dự, nhân phẩm, các quyền và lợi ích hợp pháp
khác của công dân; bảo vệ tài sản, lợi ích của Nhà nước; bảo hộ tài sản của các cơ
quan, tổ chức, cá nhân ở địa phương; quyết định biện pháp bảo đảm việc khiếu nại,
tố cáo của công dân 25 .
1.1.4.8. Trong lĩnh vực xây dựng chính quyền địa phương và quản lý địa giới
hành chính
Hội đồng nhân dân có quyền bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm Chủ Tịch, Phó Chủ
tịch, Uỷ viên Thường trực Hội đồng nhân dân cấp tỉnh, cấp huyện, Chủ tịch, Phó
Chủ tịch Hội đồng nhân dân cấp xã; Chủ tịch, Phó Chủ tịch và các thành viên khác
của Uỷ ban nhân dân; Trưởng Ban và các thành viên khác của Các Ban Hội đồng
nhân dân cấp tỉnh, cấp huyện; Hội thẩm nhân dân của Toà án nhân dân cùng cấp;
bãi nhiệm Đại biểu Hội đồng nhân dân và chấp nhận việc Đại biểu Hội đồng nhân
23

Xem Điều 31 Luật tổ chức Hội đồng nhân dân và Uỷ ban nhân dân 2003
Xem các Điều 15, 23, 32 Luật tổ chức Hội đồng nhân dân và Uỷ ban nhân dân 2003
25
Xem các Điều 16, 24, 33 Luật tổ chức Hội đồng nhân dân và Uỷ ban nhân dân 2003
24

SVTH: HuỳnhTú Quyên (MSSV: 5054893)

Trang 15


Vai trò của đại biểu Hội đồng nhân dân

GVHD: Đinh Thanh Phương

dân xin thôi làm nhiệm vụ đại biểu theo quy định của pháp luật; bỏ phiếu tín nhiệm
đối với người giữ chức vụ do Hội đồng nhân dân bầu; thông qua đề án thành lập
mới, nhập, chia và điều chỉnh địa giới hành chính để đề nghị cấp trên xem xét,
quyết định; quyết định đổi tên, đặt tên đường, phố, quảng trường, công trình công
cộng ở địa phương theo quy định của pháp luật; bãi bỏ một phần hoặc toàn bộ quyết
định, chỉ thị trái pháp luật của Uỷ ban nhân dân cùng cấp, nghị quyết của Hội đồng
nhân dân cấp dưới trực tiếp, đối với cấp xã là bãi bỏ một phần hoặc toàn bộ quyết
định, chỉ thị trái pháp luật của Uỷ ban nhân dân cùng cấp.
Trong lĩnh vực này, Hội đồng nhân dân cấp tỉnh còn có thẩm quyền phê
chuẩn cơ cấu cơ quan chuyên môn thuộc Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh, cấp huyện;
quyết định thành lập, sáp nhập, giải thể một số cơ quan chuyên môn thuộc Uỷ ban
nhân dân cùng cấp theo hướng dẫn của Chính phủ; quyết định tổng biên chế sự
nghiệp, thông qua tổng biên chế hành chính của địa phương trước khi trình cấp có
thẩm quyền quyết định; quyết định số lượng và mức phụ cấp đối với cán bộ không

chuyên trách ở xã, phường, thị trấn; giải tán Hội đồng nhân dân cấp huyện trong
trường hợp Hội đồng nhân dân đó làm thiệt hại nghiêm trọng đến lợi ích của nhân
dân, trình Uỷ ban Thường vụ Quốc hội phê chuẩn trước khi thi hành; phê chuẩn
nghị quyết của Hội đồng nhân dân cấp huyện về việc giải quyết của Hội đồng nhân
dân cấp xã 26 .
Nhiệm vụ và quyền hạn của Hội đồng nhân dân ngày càng được mở rộng,
Hội đồng nhân dân ngày càng được tổ chức tốt hơn nhằm củng cố và tăng cường vai
trò là cơ quan đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của nhân dân.
1.1.5. Hoạt động của Hội đồng nhân dân
Hội đồng nhân dân được tổ chức ở các cấp chính quyền, có những nhiệm vụ
và quyền hạn rất rộng. Những nhiệm vụ và quyền hạn này sẽ được người đại biểu
Hội đồng nhân dân thực hiện trong hoạt động của mình. Hoạt động của Hội đồng
nhân dân có phạm vi rất rộng trên tất cả các mặt, các lĩnh vực của đời sống xã hội.
Gồm các hoạt động như:
- Ban hành nghị quyết có chứa quy phạm pháp luật;
- Hoạt động giám sát;
- Quyết định những vấn đề quan trọng của địa phương;
- Kỳ họp Hội đồng nhân dân, phiên họp Thường trực Hội đồng nhân dân,
phiên họp Ban Hội đồng nhân dân;
- Tiếp xúc cử tri và tiếp công dân của Đại biểu Hội đồng nhân dân;
- Bãi nhiệm Đại biểu Hội đồng nhân dân;
26

Xem các Điều 17, 25, 34 Luật tổ chức Hội đồng nhân dân và Uỷ ban nhân dân 2003

SVTH: HuỳnhTú Quyên (MSSV: 5054893)

Trang 16

Vai trò của đại biểu Hội đồng nhân dân

GVHD: Đinh Thanh Phương

- Đánh giá, tổng kết nhiệm kỳ Hội đồng nhân dân;
- Hoạt động của Hội đồng nhân dân trong một số trường hợp đặc biệt khác.
Trước kỳ họp Hội đồng nhân dân, Tổ đại biểu họp để nghiên cứu tài liệu,
chuẩn bị đóng góp ý kiến cho kỳ họp; tổ chức cho đại biểu tiếp xúc cử tri, thu thập ý
kiến và nguyện vọng của cử tri.
Sau kỳ họp Hội đồng nhân dân, Tổ đại biểu tổ chức để các đại biểu tiếp xúc,
báo cáo với cử tri kết quả kỳ họp.
Hiệu quả hoạt động của Hội đồng nhân dân được bảo đảm bằng hiệu quả của
các kỳ họp Hội đồng nhân dân, hiệu quả hoạt động của Thường trực Hội đồng nhân
dân, Uỷ ban nhân dân, các Ban của Hội đồng nhân dân và của các đại biểu Hội
đồng nhân dân.
Hội đồng nhân dân căn cứ vào pháp luật, chính sách của Nhà nước và nhiệm
vụ, quyền hạn của cấp mình, quyết định và bảo đảm thực hiện các chủ trương, biện
pháp để phát huy tiềm năng của địa phương, xây dựng địa phương về các mặt chính
trị, kinh tế, văn hoá, xã hội, an ninh và quốc phòng, không ngừng cải thiện đời sống
vật chất và văn hoá của nhân dân địa phương và làm tròn nghĩa vụ của địa phương
đối với Nhà nước.
1.2. KHÁI QUÁT VỀ ĐẠI BIỂU HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN
1.2.1. Khái niệm về đại biểu Hội đồng nhân dân
Điều 36 Luật tổ chức Hội đồng nhân dân và Uỷ ban nhân dân 2003 đã đưa ra
khái niệm về đại biểu Hội đồng nhân dân như sau: “Đại biểu Hội đồng nhân dân là
người đại diện cho ý chí, nguyện vọng của nhân dân địa phương, gương mẫu chấp
hành chính sách, pháp luật của Nhà nước; tuyên truyền, vận động nhân dân thực
hiện chính sách, pháp luật và tham gia vào việc quản lý Nhà nước”.
1.2.2. Điều kiện và tiêu chuẩn của Đại biểu Hội đồng nhân dân
Nhà nước ta quy định điều kiện được ứng cử và bầu cử của người dân như

sau: Công dân nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam không phân biệt dân tộc,
nam nữ, thành phần xã hội, tín ngưỡng, tôn giáo, trình độ văn hoá, nghề nghiệp, thời
hạn cư trú, đủ mười tám tuổi trở lên có quyền bầu cử và đủ hai mươi mốt tuổi trở
lên có quyền ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân 27 .
Đại biểu Hội đồng nhân dân cần có những tiêu chuẩn sau đây 28 :
- Một là, trung thành với tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, phấn đấu thực
hiện công cuộc đổi mới đất nước và xây dựng, phát triển địa phương;

27
28

Xem Điều 2 Luật bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân 2003
Xem Điều 3 Luật bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân 2003

SVTH: HuỳnhTú Quyên (MSSV: 5054893)

Trang 17


Vai trò của đại biểu Hội đồng nhân dân

GVHD: Đinh Thanh Phương

- Hai là, có phẩm chất đạo đức tốt, gương mẫu chấp hành pháp luật, tích cực
đấu tranh chống mọi biểu hiện quan liêu, hách dịch, cửa quyền, tham nhũng, lãng
phí và các hành vi vi phạm pháp luật khác, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và
lợi ích hợp pháp của công dân;
- Ba là, có trình độ và năng lực thực hiện nhiệm vụ đại biểu Hội đồng nhân
dân, có khả năng tuyên truyền vận động gia đình và nhân dân thực hiện chính sách,
pháp luật;

- Bốn là, am hiểu tình hình kinh tế - xã hội để tham gia quyết định những
vấn đề quan trọng ở địa phương;
- Năm là, liên hệ chặt chẽ với nhân dân, lắng nghe ý kiến của nhân dân,
được nhân dân tín nhiệm;
- Sáu là, có điều kiện tham gia các hoat động của Hội đồng nhân dân.
Công dân có đủ điều kiện và tiêu chuẩn trên chỉ được bầu làm Đại biểu Hội
đồng nhân dân không quá hai cấp, nếu đang là đại biểu Quốc hội thì chỉ được bầu
làm đại biểu Hội đồng nhân dân ở một cấp 29 .
1.2.3. Quy trình hình thành Đại biểu Hội đồng nhân dân
Bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân là sự kiện có ý nghĩa quan trọng trong
đời sống chính trị của địa phương. Thông qua bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân,
nhân dân địa phương lựa chọn những người xứng đáng nhất làm đại biểu để đại
diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của mình tại cơ quan quyền lực Nhà
nước ở địa phương.
Việc bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân ở nước ta được thành lập ở ba cấp
chính quyền tỉnh, huyện, xã theo nhiệm kỳ 5 năm. Với phạm vi rộng lớn và tính
chất quan trọng của cuộc bầu cử, ngoài vai trò của Thường trực Hội đồng nhân dân
còn có vai trò xuyên suốt của các cơ quan, tổ chức có thẩm quyền như Uỷ ban
Thường vụ Quốc hội, Chính phủ, Uỷ ban nhân dân, Uỷ ban Mặt trận tổ Quốc Việt
Nam ở địa phương và các tổ chức phụ trách bầu cử.
1.2.3.1. Điều kiện ứng cử
Người được giới thiệu ứng cử và người tự ứng cử đại biểu Hội đồng nhân
dân phải nộp hồ sơ tại Hội đồng bầu cử nơi mình ứng cử.
Người tự ứng cử, người được giới thiệu ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân
địa phương nào thì phải là người cư trú hoặc làm việc thường xuyên ở địa phương
đó 30 .

29
30

Xem Điều 4 Luật bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân 2003
Xem Điều 30 Luật bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân 2003

SVTH: HuỳnhTú Quyên (MSSV: 5054893)

Trang 18


Vai trò của đại biểu Hội đồng nhân dân

GVHD: Đinh Thanh Phương

Người tự ứng cử và người được giới thiệu ứng cử chỉ được ghi tên ứng cử ở
một đơn bị bầu cử và không được tham gia Ban bầu cử hoặc Tổ bầu cử thuộc đơn vị
mình ra ứng cử 31 .
Hồ sơ gồm có 32 :
1 - Ðơn ứng cử;
2 - Sơ yếu lý lịch có chứng nhận của Ủy ban nhân dân cấp xã nơi thường trú
hoặc cơ quan, tổ chức, đơn vị nơi người đó làm việc;
3 - Tiểu sử tóm tắt và ba ảnh mầu cỡ 4 cm x 6 cm.
Những người sau đây không được ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân 33 :
1. Người đang bị tước quyền bầu cử theo bản án, quyết định của Tòa án đã có
hiệu lực pháp luật, người đang phải chấp hành hình phạt tù, người đang bị tạm giam
và người mất năng lực hành vi dân sự;
2. Người đang bị khởi tố về hình sự;
3. Người đang phải chấp hành bản án, quyết định hình sự của Tòa án;
4. Người đã chấp hành xong bản án, quyết định hình sự của Tòa án nhưng
chưa được xóa án tích;
5. Người đang chấp hành quyết định xử lý vi phạm hành chính về giáo dục
tại xã, phường, thị trấn, tại cơ sở giáo dục, cơ sở chữa bệnh hoặc đang bị quản chế

hành chính.
Những người đã có tên trong danh sách ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân
mà đến thời điểm bắt đầu bầu cử bị khởi tố về hình sự, bị bắt giữ vì phạm tội quả
tang hoặc bị mất năng lực hành vi dân sự thì Hội đồng bầu cử xóa tên người đó
trong danh sách những người ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân và thông báo cho
cử tri biết.
1.2.3.2. Hiệp thương lựa chọn người ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân
Sau khi nhận và xem xét hồ sơ của những người tự ứng cử, người được cơ
quan, tổ chức, đơn vị giới thiệu ứng cử, nếu thấy hợp lệ theo quy định của Luật này
thì Hội đồng bầu cử chuyển tiểu sử tóm tắt và danh sách trích ngang của những
người ứng cử đến Ban thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cùng cấp
Hội nghị hiệp thương lần thứ nhất được tổ chức để thoả thuận cơ cấu, thành
phần, số lượng đại biểu Hội đồng nhân dân được bầu dựa trên cơ sở dự kiến cơ cấu,
thành phần, số lượng đại biểu Hội đồng nhân dân được bầu.
Sau khi trao đổi và thống nhất ý kiến với Ban thường trực Uỷ ban Mặt trận
Tổ quốc Việt Nam và Uỷ ban nhân dân cùng cấp, Thường trực Hội đồng nhân dân
31

Xem Điều 30 Luật bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân 2003
Xem Điều 29 Luật bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân 2003
33
Xem Điều 31 Luật bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân 2003
32

SVTH: HuỳnhTú Quyên (MSSV: 5054893)

Trang 19


Vai trò của đại biểu Hội đồng nhân dân

GVHD: Đinh Thanh Phương

dự kiến cơ cấu, thành phần, số lượng đại biểu Hội dồng nhân dân được bầu của tổ
chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức kinh tế, đơn vị vũ trang nhân dân,
cơ quan nhà nước.
- Đối với cấp tỉnh, cấp huyện, Thường trực Hội đồng nhân dân dự kiến cơ
cấu, thành phần, số lượng đại biểu Hội đồng nhân dân được bầu của tổ chức chính
trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức kinh tế, đơn vị vũ trang nhân dân, cơ quan nhà
nước ở cấp mình và các đơn vị hành chính nhà nước cấp dưới, trong đó đảm bảo số
lượng thích đáng đại biểu Hội đồng nhân dân là phụ nữ; đối với địa phương có
nhiều dân tộc thiểu số cần đảm bảo số lượng thích đáng đại biểu Hội đồng nhân dân
là người dân tộc thiểu số.
- Đối với cấp xã, Thường trực Hội đồng nhân dân dự kiến cơ cấu, thành
phần, số lượng đại biểu Hội đồng nhân dân được bầu của tổ chức chính trị, tổ chức
chính trị - xã hội, tổ chức xã hội, tổ chức kinh tế, đơn vị vũ trang nhân dân, cơ quan
nhà nước ở cấp mình và thôn, làng, ấp, bản, buôn, phum, sóc, tổ dân phố, khu dân
phố, khóm trên địa bàn, trong đó bảo đảm thích đáng đại biểu Hội đồng nhân dân là
phụ nữ; đối với địa phương có nhiều dân tộc thiểu số cần bảo đảm số lượng thích
đáng đại biểu Hội đồng nhân dân là dân tộc thiểu số.
Hội nghị hiệp thương lần thứ nhất ở cấp tỉnh, cấp huyện thoả thuận về cơ
cấu, thành phần và số lượng người tự ứng cử, người được giới thiệu ứng cử của tổ
chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xã hội, tổ chức kinh tế, đơn vị vũ
trang nhân dân, cơ quan nhà nước cùng cấp và các đơn vị hành chính cấp dưới 34 .
Hội nghị hiệp thương lần thứ nhất ở cấp xã, huyện thoả thuận về cơ cấu,
thành phần và số lượng người tự ứng cử, người được giới thiệu ứng cử của tổ chức
chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xã hội, tổ chức kinh tế, đơn vị vũ trang
nhân dân, cơ quan nhà nước cùng cấp và thôn, tổ dân phố trên địa bàn 35 .
Căn cứ vào kết quả Hội nghị hiệp thương lần thứ nhất, Thường trực Hội
đồng nhân dân điều chỉnh cơ cấu, thành phần và số lượng người tự ứng cử, người

được giới thiệu ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân. Việc điều chỉnh bao gồm việc
điều chỉnh về số lượng, cơ cấu, thành phần (đoàn thể, tổ chức xã hội, ngành, nghề,
dân tộc, đảng viên, không là đảng viên, …), bảo đảm để Hội đồng nhân dân là tập
thể gồm những đại biểu có đức, có tài, có phẩm chất, trí tuệ ngang tầm với trọng
trách mà nhân dân giao phó. Cụ thể:

34
35

Xem Điều 32 Luật bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân 2003
Xem Điều 32 Luật bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân 2003

SVTH: HuỳnhTú Quyên (MSSV: 5054893)

Trang 20


Vai trò của đại biểu Hội đồng nhân dân

GVHD: Đinh Thanh Phương

- Thường trực Hội đồng nhân dân cấp tỉnh, cấp huyện điều chỉnh cơ cấu,
thành phần, số lượng người của cơ quan, tổ chức, đơn vị ở tại địa phương được giới
thiệu ứng cử, người tự ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân cấp mình 36 .
- Thường trực Hội đồng nhân dân cấp xã điều chỉnh cơ cấu, thành phần, số
lượng người của cơ quan, tổ chức, đơn vị thôn, tổ dân phố ở địa phương được giới
thiệu ứng cử, người tự ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân cấp mình 37 .
Trên cơ sở kết quả hiệp thương lần thứ nhất và điều chỉnh của Thường trực
Hội đồng nhân dân, căn cứ vào tiêu chuẩn đại biểu Hội đồng nhân dân, các cơ quan,
tổ chức, đơn vị và thôn, tổ dân phố (đối với cấp xã) được phân bổ số lượng đại biểu

tiến hành giới thiệu người ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân 38 .
- Ban lãnh đạo tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xã hội dự
kiến người của tổ chức mình ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân, tổ chức lấy ý kiến
nhận xét của Hội nghị cử tri nơi người đó làm việc. Trên cơ sở ý kiến của Hội nghị
cử tri. Ban lãnh đạo Tổ chức Hội nghị Ban thường vụ mở rộng để thảo luận, giới
thiệu người của tổ chức mình ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân.
- Ban lãnh đạo cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp, tổ chức kinh tế phối
hợp với Ban chấp hành Công đoàn cơ quan dự kiến người của cơ quan, tổ chức, đơn
vị mình ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân, tổ chức lấy ý kiến nhận xét của Hội
nghị cử tri nơi người đó làm việc. Trên cơ sở ý kiến của Hội nghị cử tri, Ban lãnh
đạo cơ quan, tổ chức, đơn vị tổ chức hội nghị gồm lãnh đạo cơ quan, tổ chức, đơn
vị, Ban chấp hành công đoàn, đại diện lãnh đạo các đơn vị trực thuộc để thảo luận,
giớ thiệu người ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân.
- Lãnh đạo, chỉ huy đơn vị vũ trang nhân dân khi dự kiến người của đơn vị
mình ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân, tổ chức lấy ý kiến nhận xét của Hội nghị
cử tri nơi người đó làm việc. Trên cơ sở ý kiến cử hội nghị cử tri, lãnh đạo, chỉ huy
đơn vị tổ chức Hội nghị gồm lãnh đạo, chỉ huy đơn vị, đai diện Ban chấp hành
Công đoàn (nếu có), đại diện quân nhân và chỉ huy cấp dưới trực tiếp để thảo luận,
giới thiệu đại biểu Hội đồng nhân dân.
- Ban công tác Mặt trận ở nông thôn, tổ dân phố dự kiến người của địa
phương mình ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân cấp xã và phối hợp với trưởng
thôn, tổ trưởng tổ dân phố tổ chức Hội nghị cử tri để thảo luận giới thiệu người ứng
cử đại biểu Hội đồng nhân dân cấp xã.
Hội nghị hiệp thương lần thứ hai căn cứ vào tiêu chuẩn đại biểu Hội đồng
nhân dân, cơ cấu, thành phần, số lượng đại biểu và người được giới thiệu ứng cử,
36

Xem Điều 33 Luật bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân 2003
Xem Điều 33 Luật bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân 2003
38

Xem Điều 34 Luật bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân 2003
37

SVTH: HuỳnhTú Quyên (MSSV: 5054893)

Trang 21