thực trạng quản lý hoạt động tổ chuyên môn của tổ trưởng tại các trường trung học phổ thông huyện tân uyên, tỉnh bình dương

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

Bùi Thị Yến Nhi

THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG
TỔ CHUYÊN MÔN CỦA TỔ TRƯỞNG TẠI CÁC
TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HUYỆN
TÂN UYÊN, TỈNH BÌNH DƯƠNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ GIÁO DỤC HỌC

Thành phố Hồ Chí Minh – 2013


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

Bùi Thị Yến Nhi

THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG
TỔ CHUYÊN MÔN CỦA TỔ TRƯỞNG TẠI CÁC
TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HUYỆN
TÂN UYÊN, TỈNH BÌNH DƯƠNG

Chuyên ngành : Quản lý Giáo dục
Mã số

: 60 14 01 14

LUẬN VĂN THẠC SĨ GIÁO DỤC HỌC

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
TS. NGÔ ĐÌNH QUA

Thành phố Hồ Chí Minh - 2013


LỜI CẢM ƠN
Trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu hoàn thành luận văn tốt nghiệp, tôi
đã nhận được sự hướng dẫn, giúp đỡ tận tình của nhiều tổ chức và cá nhân. Tôi xin
trân trọng cảm ơn:
- Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh, Phòng Sau Đại học
Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh đã tạo điều kiện cho tôi học tập và
nghiên cứu khoa học.
-TS Ngô Đình Qua khoa Tâm lý – Giáo dục trường Đại học Sư phạm Thành
phố Hồ Chí Minh đã trực tiếp hướng dẫn tôi trong suốt quá trình thực hiện luận văn.
- Quý Thầy, Cô đã giảng dạy và hướng dẫn tôi trong suốt quá trình học tập tại
Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh.
- Sở Giáo dục & Đào tạo Tỉnh Bình Dương, cán bộ quản lí và giáo viên 3
trường Trung học phổ thông là Trường THPT Tân Phước Khánh, THPT Thái Hòa,
THPT Huỳnh Văn Nghệ trong huyện Tân Uyên đã cung cấp tài liệu và có những ý
kiến quý báu để tôi thực hiện luận văn này.
- Bạn bè, đồng nghiệp và gia đình đã góp ý, động viên và tạo điều kiện tốt nhất
để tôi hoàn thành luận văn.
Dù đã có nhiều cố gắng trong quá trình thực hiện luận văn tốt nghiệp, song
chắc chắn rằng luận văn sẽ không thể tránh khỏi thiếu sót. Kính mong quý Thầy, Cô
và Hội đồng chấm luận văn góp ý để luận văn được hoàn thiện hơn.
Trân trọng cảm ơn !
Tác giả
Bùi Thị Yến Nhi

1


MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN .............................................................................................................. 1
MỤC LỤC .................................................................................................................... 2
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ......................................................................... 5
MỞ ĐẦU....................................................................................................................... 6
1. Lý do chọn đề tài .............................................................................................................6
2. Mục đích nghiên cứu ......................................................................................................8
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ..............................................................................8
4. Giả thuyết khoa học ........................................................................................................8
5. Nhiệm vụ nghiên cứu ......................................................................................................8
6. Phạm vi và địa bàn nghiên cứu .....................................................................................9
7. Phương pháp nghiên cứu ...............................................................................................9
8. Cấu trúc luận văn .........................................................................................................11

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CÔNG TÁC QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ
CHUYÊN MÔN CỦA TỔ TRƯỞNG TẠI TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ
THÔNG ...................................................................................................................... 12
1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ........................................................................................12
1.2. Một số khái niệm liên quan đến đề tài .....................................................................13
1.2.1. Quản lý ..................................................................................................................13
1.2.2. Quản lý giáo dục ...................................................................................................14
1.2.3. Quản lý trường học ...............................................................................................15
1.2.4. Tổ chuyên môn .....................................................................................................15
1.2.5. Quản lý hoạt động tổ chuyên môn ........................................................................15
1.3. Trường trung học phổ thông và tổ chuyên môn trong trường trung học phổ
thông...................................................................................................................................16

1.3.1. Trường trung học phổ thông trong hệ thống giáo dục quốc dân ..........................16
1.3.2. Tổ chuyên môn trong trường trung học phổ thông ...............................................19
1.4. Tổ trưởng chuyên môn tại trường trung học phổ thông .......................................21
1.4.1. Vị trí, vai trò tổ trưởng chuyên môn .....................................................................21
1.4.2. Tiêu chuẩn tổ trưởng chuyên môn ........................................................................21
1.4.3. Nhiệm vụ của tổ trưởng chuyên môn ...................................................................22
1.4.4. Quyền hạn của tổ trưởng chuyên môn ..................................................................24
1.5. Quản lý hoạt động tổ chuyên môn tại trường trung học phổ thông .....................25
1.5.1. Mục tiêu quản lý hoạt động tổ chuyên môn .........................................................25
2


1.5.2. Chức năng quản lý hoạt động tổ chuyên môn ......................................................25
1.5.3. Nội dung quản lý hoạt động tổ chuyên môn ........................................................27

CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN
CỦA TỔ TRƯỞNG TẠI CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HUYỆN
TÂN UYÊN, TỈNH BÌNH DƯƠNG ........................................................................ 45
2.1. Khái quát về vị trí địa lý, dân cư, kinh tế - xã hội của huyện Tân Uyên, tỉnh Bình
Dương.................................................................................................................................45
2.1.1. Đặc điểm vị trí địa lý, dân cư ................................................................................45
2.1.2. Tình hình kinh tế - xã hội.....................................................................................45
2.2. Tình hình giáo dục bậc THPT của huyện Tân Uyên, Bình Dương.......................46
2.2.1. Quy mô trường lớp, học sinh ................................................................................46
2.2.2. Cơ cấu cán bộ quản lý các trường THPT huyện Tân Uyên (hiệu trưởng, phó hiệu
trưởng) ............................................................................................................................46
2.2.3. Cơ cấu tổ chuyên môn trong trường THPT huyện Tân Uyên ..............................48
2.2.4. Cơ cấu giáo viên trường THPT huyện Tân Uyên .................................................49
2.2.5. Mạng lưới trường lớp, học sinh và chất lượng học sinh trường THPT huyện Tân
Uyên ................................................................................................................................50

2.3. Thực trạng quản lý hoạt động tổ chuyên môn của tổ trưởng tại các trường
THPT huyện Tân Uyên, tỉnh Bình Dương .....................................................................52
2.3.1. Thực trạng tổ trưởng xây dựng kế hoạch của tổ chuyên môn ..............................53
2.3.2. Thực trạng tổ trưởng tổ chức, chỉ đạo thực hiện kế hoạch tổ chuyên môn ..........57
2.3.3. Thực trạng tổ trưởng kiểm tra, đánh giá việc thực hiện kế hoạch của tổ chuyên
môn .................................................................................................................................59
2.3.4. Thực trạng tổ trưởng quản lý hoạt động dạy học..................................................63
2.3.5. Thực trạng tổ trưởng xây dựng và phát triển đội ngũ ...........................................72
2.3.6. Nhận xét chung về thực trạng ..............................................................................79

CHƯƠNG 3: ĐỀ XUẤT CÁC BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN
MÔN CỦA TỔ TRƯỞNG TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HUYỆN TÂN
UYÊN, TỈNH BÌNH DƯƠNG ....................................................................................... 85
3.1. Cơ sở xác lập biện pháp ............................................................................................85
3.2. Các biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn của tổ trưởng các trường
THPT huyện Tân Uyên, tỉnh Bình Dương. ....................................................................86
3.2.1. Biện pháp 1: Tăng cường tổ chức bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo
viên ..................................................................................................................................86
3.2.2. Biện pháp 2: Nâng cao năng lực cho tổ trưởng, nhóm trưởng ............................88
3.2.3. Biện pháp 3: Cải tiến nội dung sinh hoạt chuyên môn .........................................92
3


3.2.4. Biện pháp 4: Tăng cường hoạt động quản lý, kiểm tra đánh giá của Ban Giám
hiệu đối với hoạt động của tổ, nhóm chuyên môn. .........................................................95
3.2.5. Biện pháp 5: Tăng cường tổ chức cho giáo viên thực hiện đổi mới phương pháp
dạy học. ...........................................................................................................................97
3.2.6. Nhóm biện pháp hỗ trợ cho hoạt động tổ chuyên môn .......................................100

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ................................................................................. 105

TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................... 109
PHỤ LỤC ................................................................................................................. 112

4


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
BGD&ĐT

:

Bộ giáo dục và đào tạo

BGH

:

Ban giám hiệu

CBQL

:

Cán bộ quản lý

ĐTB

:

Điểm trung bình

ĐLC

:

Điểm lệch chuẩn

GV

:

Giáo viên

HS

:

Học sinh

STT

:

Số thứ tự

TCM

:

Tổ chuyên môn

THPT

:

Trung học phổ thông

TTCM

:

Tổ trưởng chuyên môn

QL

:

Quản lý

QLGD

:

Quản lý giáo dục

PPDH

:

Phương pháp dạy học

5


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Một trong những yêu cầu hiện nay để nâng cao chất lượng giáo dục phổ thông là
đổi mới công tác quản lý giáo dục trên nhiều mặt và chủ đề năm học 2012- 2013 vẫn
là tiếp tục “Đổi mới quản lý, nâng cao chất lượng giáo dục”. Việc đổi mới tư duy
lãnh đạo, đổi mới cách thức quản lý các hoạt động chủ yếu của nhà trường, đổi mới
cách suy nghĩ và hành động để trở thành người quản lý biết phát huy và sử dụng
những giá trị của mình, của nhà trường cho sự phát triển, nhằm đào tạo học sinh trở
thành những chủ nhân mới của đất nước biết thực hiện khát vọng đổi mới vươn lên.
Đổi mới quản lý trong đó lấy quản lý nhà trường làm cơ sở đòi hỏi phải có cơ
chế phối hợp mới, quản lý giáo dục cấp trên cần giảm bớt tính chỉ đạo một chiều để
tăng cường tính khuyến khích, hỗ trợ động viên tạo điều kiện cho nhà trường phát
huy vai trò chủ động của mình trong công tác quản lý, điều hành các hoạt động. Cụ
thể là phân cấp quản lý đến các thành viên trong ban giám hiệu, các tổ trưởng chuyên
môn.
Tổ chuyên môn (TCM) trong trường trung học có vị trí, vai trò, chức năng và
nhiệm vụ rất quan trọng đối với chất lượng và hiệu quả của quá trình dạy và học. Tổ
chuyên môn là nơi chia sẻ, trao đổi kinh nghiệm giảng dạy, chuyên môn nghiệp vụ,
phương pháp giảng dạy thông qua các hoạt động dự giờ, thao giảng, sinh hoạt chuyên
để nâng cao chất lượng dạy và học của nhà trường.
Hoạt động của tổ chuyên môn trong nhà trường có vai trò quan trọng trong việc
thực hiện nhiệm vụ và kế hoạch năm học của nhà trường, góp phần nâng cao chất
lượng dạy học bộ môn và các hoạt động giáo dục, giúp cho Ban Giám hiệu nâng cao
hiệu quả công tác quản lý chuyên môn đặc biệt là hoạt động dạy và học trong trường.
Nâng cao chất lượng hoạt động tổ chuyên môn trong trường trung học phổ thông
(THPT) sẽ giúp cho tập thể thêm đoàn kết, vững mạnh, phát huy những ưu điểm của

cá nhân tiêu biểu đồng thời phát hiện được những hạn chế, tồn tại trong công tác giáo
dục. Từ đó đề ra các biện pháp khắc phục hiệu quả. Để thực hiện thành công những

6


vấn đề trên đòi hỏi phải thông qua hoạt động tích cực, có hiệu quả của người tổ
trưởng và các thành viên trong tổ chuyên môn.
Tổ trưởng chuyên môn (TTCM) là người trực tiếp quản lý hoạt động: quản lý
giảng dạy của giáo viên, quản lý hoạt động học tập của học sinh, quản lý cơ sở vật
chất của tổ chuyên môn và các hoạt động khác theo sự phân công của hiệu trưởng để
thực hiện.
Tổ trưởng chuyên môn với vai trò là tham mưu cho hiệu trưởng về công tác
quản lý chuyên môn của nhà trường, trong phạm vi tổ, từ khâu xét duyệt kế hoạch bộ
môn, kế hoạch phụ đạo học sinh yếu, bồi dưỡng học sinh giỏi, kế hoạch tổ chức các
chuyên đề, kế hoạch thi giáo viên giỏi, kế hoạch dự giờ thăm lớp, trên cơ sở đã nắm
chắc từng thành viên trong tổ chuyên môn. Tổ trưởng chuyên môn còn có nhiệm vụ
đôn đốc, theo dõi, uốn nắn việc thực hiện kế hoạch của từng thành viên trong tổ. Qua
đó, tổ chức đánh giá giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp, xếp loại thi đua vào cuối năm
học một cách chính xác và công tâm.
Tuy nhiên, do nhiều yếu tố khách quan lẫn chủ quan nên một số tổ trưởng
chuyên môn chưa thể phát huy hết vai trò đứng đầu của mình, chưa phát huy hết nội
lực vốn có để nâng cao chất lượng hoạt động tổ chuyên môn dẫn đến hoạt động của
các tổ chuyên môn chưa đều, hiệu quả giáo dục chưa cao. Do vậy, muốn nâng cao
chất lượng giáo dục cần phải đổi mới quản lý, tăng cường năng lự quản lý cho tổ
trưởng chuyên môn là một trong những vấn đề cấp thiết, là một trong những giải
pháp có tính đột phá nhằm nâng cao chất lượng hoạt động tổ chuyên môn.
Quản lý hoạt động của tổ chuyên môn hiện đang là vấn đề được các cấp quản lý
giáo dục quan tâm sâu sắc. Việc tìm biện pháp phù hợp để cải tiến nội dung hoạt
động tổ chuyên môn nhằm nâng cao chất lượng dạy và học là một trong những vấn đề

đặt ra hàng đầu trong công tác giáo dục hiện nay.
Vì các lý do trên, chúng tôi chọn đề tài: “Thực trạng quản lý hoạt động tổ
chuyên môn của tổ trưởng tại các trường THPT huyện Tân Uyên, tỉnh Bình Dương”
đề từ đó có thể đề xuất các biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động tổ

7


chuyên môn của tổ trưởng, góp phần nâng cao chất lượng dạy, học nói riêng và chất
lượng giáo dục nói chung của nhà trường.
2. Mục đích nghiên cứu
Xác định được thực trạng quản lý hoạt động tổ chuyên môn của tổ trưởng tại các
trường trung học phổ thông huyện Tân Uyên, tỉnh Bình Dương và đề xuất một số
biện pháp quản lý góp phần nâng cao chất lượng hoạt động tổ chuyên môn.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
Khách thể nghiên cứu
Công tác quản lý chuyên môn tại các trường trung học phổ thông.
Đối tượng nghiên cứu
Thực trạng quản lý hoạt động tổ chuyên môn của tổ trưởng tại các trường THPT
huyện Tân Uyên, tỉnh Bình Dương.
4. Giả thuyết khoa học
Công tác quản lí hoạt động tổ chuyên môn tại các trường THPT Huyện Tân
Uyên, tỉnh Bình Dương có thể đạt được ưu điểm ở các mặt như có kế hoạch, đảm bảo
thực hiện đầy đủ chương trình, đảm bảo thao giảng, dự giờ đủ số tiết theo quy định...
Đồng thời còn hạn chế ở các mặt như: hoạt động của các tổ chuyên môn chưa
đồng đều, thống nhất; nội dung sinh hoạt còn mang nặng tính hành chính; việc tổ
chức thao giảng dự giờ còn chạy theo chỉ tiêu quy định, chưa đi sâu đánh giá, góp ý,
trao đổi kinh nghiệm giảng dạy bộ môn. Nguyên nhân có thể do năng lực quản lý của
tổ trưởng chuyên môn còn hạn chế.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu

Phân tích, hệ thống hóa cơ sở lý luận về công tác quản lý hoạt động tổ chuyên
môn của tổ trưởng trường THPT.
Tìm hiểu, phân tích, đánh giá thực trạng hoạt động tổ chuyên môn và việc quản
lý hoạt động chuyên môn của tổ trưởng tại các trường THPT huyện Tân Uyên, tỉnh
Bình Dương.
Đề xuất các biện pháp quản lý của tổ trưởng nhằm nâng cao chất lượng hoạt
động tổ chuyên môn.
8


6. Phạm vi và địa bàn nghiên cứu
6.1. Phạm vi nghiên cứu
Đề tài tập trung nghiên cứu thực trạng công tác quản lý hoạt động chuyên
môn của tổ trưởng tại các trường THPT huyện Tân Uyên tỉnh Bình Dương.
6.2. Địa bàn nghiên cứu
Đề tài được tiến hành nghiên cứu tại một số trường THPT huyện Tân
Uyên, tỉnh Bình Dương. Cụ thể là:
- Trường THPT Huỳnh Văn Nghệ
- Trường THPT Tân Phước Khánh
- Trường THPT Thái Hòa
7. Phương pháp nghiên cứu
7.1. Cơ sở phương pháp luận nghiên cứu
Các quan điểm được vận dụng trong công trình nghiên cứu bao gồm:
7.1.1. Quan điểm hệ thống - cấu trúc
Đề tài nghiên cứu cơ sở pháp lý và cơ sở lý luận, phân tích thực trạng, từ đó
đề ra một số biện pháp quản lí nâng cao chất lượng giáo dục. Ngoài ra, theo quan
điểm này thì thực trạng quản lí hoạt động tổ chuyên môn được xem như một hệ thống
với các yếu tố hợp thành như: chủ thể, mục tiêu, nội dung, đối tượng, khách thể,
phương pháp, biện pháp và kết quả quản lí.
7.1.2. Quan điểm lịch sử - logic

Nghiên cứu thực trạng quản lý hoạt động chuyên môn của tổ trưởng tại các
trường THPT huyện Tân Uyên, tỉnh Bình Dương. Ngoài ra quan điểm này còn được
thể hiện ở trật tự sắp xếp của các phần trong đề cương nghiên cứu cũng như luận văn.
7.1.3. Quan điểm thực tiễn
Đề tài xuất phát từ thực tiễn công tác quản lý hoạt động tổ chuyên môn tại các
trường trung học phổ thông huyện Tân Uyên, tỉnh Bình Dương nhằm tìm ra các biện
pháp đảm bảo tính khả thi và phù hợp với điều kiện thực tế để nâng cao hoạt động tổ
chuyên môn.
7.2. Các phương pháp nghiên cứu cụ thể
9


Trong quá trình nghiên cứu, tác giả sử dụng phối hợp các phương pháp nghiên
cứu sau :
7.2.1. Phương pháp nghiên cứu lý thuyết
Phân tích và tổng hợp các lí thuyết về quản lý và quản lý hoạt động tổ chuyên
môn để có tài liệu viết chương 1: Cơ sở lí luận của vấn đề nghiên cứu.
Phân loại, hệ thống hóa các lí thuyết nói trên theo phạm vi không gian trong
nước và thời gian (từ trước đến nay) để có tài liệu viết phần Lịch sử nghiên cứu vấn
đề trong chương 1 của luận văn
7.2.2. Phương pháp thực tiễn
7.2.2.1. Phương pháp điều tra giáo dục
Mục đích điều tra : Mục đích của việc điều tra là nhằm thu thập các số liệu
để chứng minh cho giả thuyết nghiên cứu của đề tài.
Đối tượng điều tra: Đối tượng của phương pháp điều tra là các chủ thể, đối
tượng quản lí có liên quan đến đề tài.
Nội dung điều tra: Thực trạng quản lí hoạt động tổ chuyên môn tại các
trường trung học phổ thông huyện Tân Uyên, Tỉnh Bình Dương thông qua việc thực
hiện các chức năng, nội dung quản lí của các chủ thể quản lí.
Thời gian điều tra: Thời gian dự kiến thực hiện phương pháp điều tra:

tháng 3, tháng 4 năm 2013.
Mẫu điều tra
Huyện Tân Uyên có 6 trường THPT công lập, trong đó có 3 trường THPT
(dạy học sinh tứ lớp 10 đến lớp 12) và 3 trường THPT (dạy học sinh từ lớp 6 đến lớp
12), chọn 3 trường THPT(dạy cấp 3) bao gồm:
• Trường THPT Huỳnh Văn Nghệ
• Trường THPT Tân Phước Khánh
• Trường THPT Thái Hòa
7.2.2.2. Phương pháp quan sát sư phạm
Mục đích quan sát

10


Mục đích của việc quan sát là nhằm thu thập các số liệu để tìm hiểu thực
trạng và chứng minh cho giả thuyết nghiên cứu của đề tài.
Nội dung quan sát
Nội dung quan sát gồm: các hoạt động của chủ thể và đối tượng quản lí có
liên quan đến quản lí hoạt động tổ chuyên môn tại các trường trung học phổ thông
huyện Tân Uyên, Tỉnh Bình Dương.
Thời gian dự kiến quan sát
Thời gian dự kiến quan sát: năm học 2012 - 2013.
7.2.2.3. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm
Kinh nghiệm của các chủ thể và đối tượng quản lí về quản lí hoạt động tổ
chuyên môn tại các trường trung học phổ thông huyện Tân Uyên, Tỉnh Bình Dương
được tổng kết làm cơ sở để đề xuất một số biện pháp quản lí mới.
7.2.3. Phương pháp thống kê
Các phép toán thống kê sử dụng trong đề tài gồm thống kê mô tả (tính trung
bình, tỉ lệ phần trăm) và thống kê suy diễn (các phép kiểm nghiệm thống kê).
8. Cấu trúc luận văn

Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo và phụ lục, luận văn được chia
cấu trúc thành ba chương chính như sau:
Chương 1. Cơ sở lý luận về công tác quản lý hoạt động tổ chuyên môn của tổ
trưởng tại trường trung học phổ thông.
Chương 2. Thực trạng quản lý hoạt động tổ chuyên môn của tổ trưởng tại các
trường trung học phổ thông huyện Tân Uyên, tỉnh Bình Dương.
Chương 3. Đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn của tổ
trưởng trường Trung học phổ thông huyện Tân Uyên, tỉnh Bình Dương.

11


CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CÔNG TÁC QUẢN LÝ HOẠT
ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN CỦA TỔ TRƯỞNG TẠI TRƯỜNG
TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
Hoạt động chủ yếu trong nhà trường là hoạt động chuyên môn. Các tổ chuyên
môn là tổ chức quan trọng và nòng cốt trong các nhà trường. Hoạt động của tổ
chuyên môn trong nhà trường là nhân tố có ảnh hưởng lớn đến chất lượng dạy học,
giáo dục, có vai trò quan trọng đối với sự phát triển của nhà trường nói riêng và sự
phát triển giáo dục nói chung.
Thực chất công tác quản lý hoạt động chuyên môn trong nhà trường trung học là
việc Hiệu trưởng chỉ đạo tổ trưởng các tổ chuyên môn quản lý hoạt động chuyên môn
của giáo viên. Chất lượng hoạt động của tổ chuyên môn trong nhà trường phụ thuộc
rất nhiều vào quá trình quản lí của người tổ trưởng chuyên môn đối với tổ.
Việc nghiên cứu công tác quản lý hoạt động TCM là một vấn đề hết sức quan
trọng và cần thiết trong giai đoạn hiện nay. Bởi các hoạt động chuyên môn triển khai
đến giáo viên thông qua tổ chuyên môn. Tổ trưởng chuyên môn là người chỉ đạo các
hoạt động chuyên môn của tổ theo sự chỉ đạo của hiệu trưởng, theo kế hoạch nhà
trường, chịu trách nhiệm chất lượng chuyên môn của tổ.

Những đề tài nghiên cứu có liên quan đến việc quản lí tổ chuyên môn được công
bố trên tạp chí chuyên ngành có thể kể ra như:
Đề tài: “Đổi mới sinh hoạt chuyên môn theo hướng xây dựng văn hóa học tập ở
nhà trường thông qua nghiên cứu bài học” của tiến sĩ Vũ Thị Sơn 2011, tạp chí Giáo
dục số 269 kì 1.
Đề tài: “Thực trạng và biện pháp quản lý của hiệu trưởng trường trung học phổ
thông nhằm nâng cao chất lượng hoạt động chuyên môn” của thạc sĩ Trần Văn Quang
2011, tạp chí Giáo dục số 257 kì 1.
Đề tài: “Xây dựng đội ngũ giáo viên đầu đàn ở tổ chuyên môn trường trung học
phổ thông” của thạc sĩ Trần Thị Hải Yến 2012, tạp chí quản lý Giáo dục số 36.
12


Đề tài: “Tìm hiểu vai trò của tổ trưởng chuyên môn ở trường trung học phổ
thông” của thạc sĩ Nguyễn Thị Lan Anh 2012, tạp chí Quản lý Giáo dục số 43.
Đề tài: “Nâng cao năng lực quản lý cho tổ trưởng chuyên môn các trường trung
học phổ thông” của thạc sĩ Trần Thị Hải Yến 2013, tạp chí Quản lý Giáo dục, số 45.
Cùng với những đề tài trên, nhiều công trình nghiên cứu về quản lý hoạt động
TCM đã được triển khai và gần đây cũng đã có đề tài khoa học nghiên cứu về việc
quản lý hoạt động TCM của các trường và các cơ sở giáo dục như luận văn thạc sĩ
quản lý giáo dục của tác giả Phạm Tuấn Dũng “Thực trạng quản lý hoạt động tổ
chuyên môn của hiệu trưởng các trường trung học cơ sở huyện Vĩnh Hưng – Tỉnh
Long An và giải pháp” năm 2006
Tuy nhiên, các bài viết khoa học, luận văn kể trên chưa có công trình nào tập
trung nghiên cứu về quản lý hoạt động của TCM của tổ trưởng tại các trường THPT
huyện Tân Uyên, tỉnh Bình Dương để làm căn cứ cho việc dự báo và đề xuất các biện
pháp quản lý TCM trên địa bàn.
1.2. Một số khái niệm liên quan đến đề tài
1.2.1. Quản lý
Quản lý là một hiện tượng xã hội xuất hiện rất sớm, là một phạm trù tồn tại

khách quan được ra đời từ bản thân nhu cầu của mọi chế độ, mọi quốc gia trong mọi
thời đại. Quản lý trở thành nhân tố của sự phát triển, nó được biểu hiện trong mối
quan hệ giữa con người với con người.
Theo tác giả Nguyễn Ngọc Quang “Quản lý là sự tác động có định hướng, có
kế hoạch của chủ thể quản lý lên đối tượng bị quản lý trong một tổ chức để vận hành
tổ chức, nhằm đạt được mục tiêu nhất định” [23].
Theo tác giả Trần Kiểm “Quản lý là những tác động của chủ thể quản lý trong
việc huy động, phát huy, sử dụng, điều chỉnh, điều phối các nguồn lực (nhân lực, vật
lực, tài lực) trong và ngoài tổ chức (chủ yếu là nội lực) một cách tối ưu nhằm đạt mục
đích của tổ chức với hiệu quả cao nhất [16].

13


Như vậy có thể xem quản lý là một quá trình tác động có mục đích có kế hoạch
nhằm gây ảnh hưởng của chủ thể quản lý đến khách thể quản lý, thông qua cơ chế
quản lý, nhằm đạt được mục đích của quản lý.
Những định nghĩa trên tuy có khác nhau về cách diễn đạt, về góc độ tiếp cận,
nhưng đều thống nhất ở điểm chung: Quản lý là quá trình tác động có tổ chức, có
hướng đích của chủ thể quản lý lên khách thể quản lý nhằm sử dụng có hiệu quả nhất
các tiềm năng và cơ hội của tổ chức để đạt mục tiêu đề ra.
1.2.2. Quản lý giáo dục
Quản lý giáo dục (QLGD) là một bộ phận của quản lý xã hội. Nói đến quản lý
giáo dục là nói đến quản lý mọi hoạt động giáo dục trong xã hội. Các nhà nghiên cứu
giáo dục và quản lý giáo dục đã đưa ra một số quan niệm về quản lý giáo dục như
sau:
Theo tác giả Trần Kiểm, khái niệm quản lý giáo dục đối với cấp vĩ mô:
“Quản lý giáo dục được hiểu là hệ thống những tác động tự giác, có ý thức, có
mục đích, có kế hoạch, có hệ thống, hợp quy luật của chủ thể quản lý đến tập thể giáo
viên, công nhân viên, tập thể học sinh, cha mẹ học sinh và các lực lượng xã hội trong

và ngoài nhà trường nhằm thực hiện có chất lượng và hiệu quả mục tiêu giáo dục của
nhà trường” [17].
Theo tác giả Đặng Quốc Bảo “Quản lý giáo dục theo nghĩa tổng quan là điều
hành phối hợp các lực lượng nhằm đẩy mạnh công tác đào tạo thế hệ trẻ theo yêu cầu
phát triển của xã hội. Ngày nay, với sứ mệnh phát triển giáo dục thường xuyên, công
tác giáo dục không chỉ giới hạn ở thế hệ trẻ mà cho mọi người. Cho nên quản lý giáo
dục được hiểu là sự điều hành hệ thống giáo dục quốc dân” [8].
Theo tác giả Phạm Minh Hạc “Quản lý giáo dục là hệ thống tác động có mục
đích, có kế hoạch hợp quy luật của chủ thể quản lý, nhằm làm cho hệ thống vận hành
theo đường lối nguyên lý của Đảng, thực hiện các tính chất của nhà trường xã hội chủ
nghĩa, điểm hội tụ là quá trình dạy học, giáo dục thế hệ trẻ, đưa hệ thống giáo dục đến
mục tiêu dự kiến tiến bộ trạng thái về chất” [12].

14


Từ những cách định nghĩa trên, chúng tôi hiểu quản lý giáo dục là quá trình
tác động có ý thức được định hướng của chủ thể quản lý lên các thành tố của hoạt
động giáo dục nhằm thực hiện mục tiêu của giáo dục một cách hiệu quả.
1.2.3. Quản lý trường học
Nhà trường là tổ chức giáo dục cơ sở trực tiếp làm công tác giáo dục và đào
tạo. Nó chịu sự quản lí trực tiếp của các cấp QLGD đồng thời nhà trường cũng là một
hệ thống độc lập, tự quản. Việc quản lí nhà trường phải nhằm mục đích nâng cao chất
lượng, hiệu quả giáo dục và phát triển nhà trường.
Theo tác giả Trần Kiểm “Nhà trường là một thiết chế đặc biệt của xã hội, là nơi
thực hiện chức năng kiến tạo các kinh nghiệm xã hội cho một nhóm dân cư được huy
động vào sự kiến tạo này một cách tối ưu theo quan niệm xã hội, thực hiện chức năng
tạo nguồn cho các yêu cầu của xã hội, đào tạo các công dân cho tương lai” [16].
Theo tác giả Phạm Minh Hạc “Quản lý nhà trường là thực hiện đường lối của
Đảng trong phạm vi trách nhiệm của mình, tức là đưa nhà trường vận hành theo

nguyên lý giáo dục để tiến tới mục tiêu giáo dục, mục tiêu đào tạo đối với ngành giáo
dục, với thế hệ trẻ và từng học sinh” [11].
Tóm lại, nhà trường là một thành tố cơ bản của hệ thống giáo dục nên quản lý
nhà trường cũng được hiểu như là một bộ phận của QLGD. Thực chất của quản lý
nhà trường, suy cho cùng là tạo điều kiện cho các hoạt động trong nhà trường vận
hành theo đúng mục tiêu, tính chất của nhà trường xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam.
1.2.4. Tổ chuyên môn
Hiệu trưởng, các Phó Hiệu trưởng, giáo viên, viên chức làm công tác thư viện,
thiết bị giáo dục, cán bộ làm công tác tư vấn cho học sinh của trường trung học được
tổ chức thành tổ chuyên môn theo môn học, nhóm môn học hoặc nhóm các hoạt động
ở từng cấp học THCS, THPT. Mỗi tổ chuyên môn có tổ trưởng, từ 1 đến 2 tổ phó
chịu sự quản lý chỉ đạo của Hiệu trưởng, do Hiệu trưởng bổ nhiệm trên cơ sở giới
thiệu của tổ chuyên môn và giao nhiệm vụ vào đầu năm học [4].
1.2.5. Quản lý hoạt động tổ chuyên môn

15


Theo tác giả Trần Văn Quang: “Quản lý hoạt động tổ chuyên môn là hệ thống
những tác động có mục đích, có kế hoạch, hợp quy luật của chủ thể quản lý nhằm tổ
chức, điều khiển hoạt động của tổ chuyên môn để thực hiện mục tiêu quản lý đã đề
ra. Quản lý hoạt động tổ chuyên môn hướng tới việc sử dụng có hiệu quả những
nguồn lực (đầu vào) dành cho giáo dục để đạt được kết quả (đầu ra) có chất lượng
cao nhất [24].
Quản lý hoạt động tổ chuyên môn chủ yếu tác động của tổ trưởng đến tập thể
giáo viên trong tổ chuyên môn để tổ chức và phối hợp hoạt động của họ trong quá
trình giáo dục học sinh theo mục tiêu đào tạo.
Dạy học - giáo dục là hoạt động trung tâm của nhà trường. Mọi hoạt động đa
dạng và phức tạp trong nhà trường đều hướng vào tiêu điểm này. Vì vậy công tác
quản lý hoạt động tổ chuyên môn của tổ trưởng thực chất là quản lý quá trình dạy

học, giáo dục trong nhà trường.
1.3. Trường trung học phổ thông và tổ chuyên môn trong trường trung học phổ
thông
1.3.1. Trường trung học phổ thông trong hệ thống giáo dục quốc dân
1.3.1.1. Vị trí, chức năng của trường trung học phổ thông
Trường THPT có một vị trí và tầm quan trọng hết sức to lớn đối với ngành
giáo dục nói riêng cũng như đối với nền kinh tế quốc dân nói chung, vì chất lượng
giáo dục đào tạo bậc THPT ảnh hưởng lớn đến chất lượng đào tạo nguồn nhân lực
phục vụ cho yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa của đất nước.
Trường THPT giáo dục những tri thức phổ thông cơ bản, lao động kỹ thuật
tổng hợp, hướng nghiệp và dạy nghề phổ thông. Nhà trường có nhiệm vụ chuyển kiến
thức văn hóa cơ bản của học sinh thành tiềm năng kỹ thuật công nghệ để sau khi tốt
nghiệp học sinh có khả năng học tiếp lên các bậc học cao hơn hoặc học nghề để có
thể vận dụng trong cuộc sống, phát triển bản thân.
Trường THPT thực hiện phân hóa trong dạy học đáp ứng nhu cầu, hứng thú và
khả năng của mỗi học sinh. Mức độ thực hiện việc phân hóa đảm bảo tính phổ thông

16


với nội dung giáo dục mang tính chất nền tảng, làm cơ sở cho sự phát triển toàn diện
nhân cách của học sinh.
1.3.1.2. Mục tiêu, nội dung, phương pháp giáo dục trung học phổ thông
Mục tiêu của giáo dục trung học phổ thông, điều 27 luật Giáo dục ghi rõ:
- Mục tiêu của giáo dục phổ thông là giúp học sinh phát triển toàn diện về đạo
đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản, phát triển năng lực cá nhân,
tính năng động và sáng tạo, hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ
nghĩa, xây dựng tư cách và trách nhiệm công dân; chuẩn bị cho học sinh tiếp tục học
lên hoặc đi vào cuộc sống lao động, tham gia xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Giáo dục trung học phổ thông nhằm giúp học sinh củng cố và phát triển những

kết quả của giáo dục trung học cơ sở, hoàn thiện học vấn phổ thông và có những hiểu
biết thông thường về kỹ thuật và hướng nghiệp, có điều kiện phát huy năng lực cá
nhân để lựa chọn hướng phát triển, tiếp tục học đại học, cao đẳng, trung cấp, học
nghề hoặc đi vào cuộc sống lao động.
Nội dung giáo dục phổ thông phải bảo đảm tính phổ thông, cơ bản, toàn diện,
hướng nghiệp và có hệ thống; gắn với thực tiễn cuộc sống, phù hợp với tâm sinh lý
lứa tuổi của học sinh, đáp ứng mục tiêu giáo dục ở mỗi cấp học.
Giáo dục trung học phổ thông phải củng cố, phát triển những nội dung đã học ở
trung học cơ sở (THCS), hoàn thành nội dung giáo dục phổ thông; ngoài nội dung
chủ yếu nhằm bảo đảm chuẩn kiến thức phổ thông, cơ bản, toàn diện và hướng
nghiệp cho mọi học sinh còn có nội dung nâng cao ở một số môn học để phát triển
năng lực, đáp ứng nguyện vọng của học sinh.
Về nội dung, phương pháp giáo dục phổ thông, điều 28 của Luật Giáo dục ghi
rõ:
Nội dung giáo dục phổ thông phải bảo đảm tính phổ thông, cơ bản, toàn diện,
hướng nghiệp và có hệ thống; gắn với thực tiên cuộc sống, phù hợp với tâm sinh lý
lứa tuổi của học sinh, đáp ứng mục tiêu giáo dục ở mỗi cấp học.
Giáo dục trung học phổ thông phải củng cố, phát triển những nội dung đã học
ở trung học cơ sở, hoàn thành nội dung giáo dục phổ thông; ngoài nội dung chủ yếu
17


nhằm bảo đảm chuẩn kiến thức phổ thông, cơ bản, toàn diện và hướng nghiệp cho
mọi học sinh còn có nội dung nâng cao ở một số môn học để phát triển năng lực, đáp
ứng nguyện vọng của học sinh.
Phương pháp giáo dục phổ thông phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ
động, sáng tạo của học sinh; phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học; bồi
dưỡng phương pháp tự học, khả năng làm việc theo nhóm; rèn luyện kỹ năng vận
dụng kiến thức vào thực tiên; tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học
tập cho học sinh [25].

1.3.1.3. Cơ cấu tổ chức và mô hình hoạt động
Tổ chức được hiểu là tập hợp hai hay nhiều người cùng hoạt động trong những
trạng thái và cơ cấu nhất định để đạt được mục tiêu chung. Như vậy, có thể hiểu tổ
chức như một nhóm người có những cấu trúc nhất định, có mục đích hoạt động
chung.
Hệ thống tổ chức quản lý của trường trung học là một chỉnh thể gồm các bộ
phận có chức năng, quyền hạn trách nhiệm cụ thể, có mối liên hệ ràng buộc lẫn nhau,
được bố trí thành từng tổ, thực hiện các chức năng quản lý nhằm đạt được mục tiêu
xác định. Mỗi bộ phận của trường có tính độc lập tương đối, có chức năng, nhiệm vụ
và quyền hạn nhất định. Cơ cấu tổ chức các trường trung học Việt Nam hiện nay
thường sử dụng cơ cấu trực tuyến-chức năng - tham mưu.
Điều 4 của Điều lệ trường trung học phổ thông quy định:
Trường trung học được tổ chức theo hai loại hình: công lập và tư thục.
Trường công lập do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định thành lập và
Nhà nước trực tiếp quản lý. Nguồn đầu tư xây dựng cơ sở vật chất và kinh phí cho chi
thường xuyên chủ yếu do ngân sách nhà nước bảo đảm [4].
Trường tư thục do các tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp, tổ chức
kinh tế hoặc cá nhân thành lập khi được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép.
Nguồn đầu tư xây dựng cơ sở vật chất và kinh phí hoạt động của trường tư thục là
nguồn ngoài ngân sách nhà nước [4].

18


1.3.2. Tổ chuyên môn trong trường trung học phổ thông
1.3.2.1. Vị trí, chức năng của tổ chuyên môn
Tổ chuyên môn là một bộ phận cấu thành của trường THCS, THPT. Các tổ
chuyên môn có mối quan hệ hợp tác với nhau, phối hợp với các bộ phận nghiệp vụ
khác và các tổ chức đoàn thể trong việc thực hiện các nhiệm vụ của tổ và các nhiệm
vụ khác của chiến lược phát triển nhà trường để đưa nhà trường, chương trình giáo

dục và các hoạt động giáo dục hướng tới mục tiêu giáo dục.
Tổ chuyên môn là nơi trực tiếp triển khai các mặt hoạt động của nhà trường,
trong đó trọng tâm là hoạt động dạy học và giáo dục.
Tổ chuyên môn có vai trò quan trọng trong việc xây dựng chương trình, kế
hoạch hoạt động của tổ, động viên, giúp đỡ nhau dạy tốt, trao đổi kinh nghiệm để
nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên (GV); quản lý hoạt động của
các thành viên trong tổ, tham gia dự giờ, trao đổi, góp ý kinh nghiệm giảng dạy,
nghiên cứu khoa học; đổi mới phương pháp dạy học và giáo dục.
Đặc biệt, TCM là nơi tập hợp, đoàn kết, tìm hiểu nắm vững tâm tư, tình cảm và
những khó khăn trong đời sống của các GV trong tổ, kịp thời động viên, giúp đỡ GV
trong tổ hoàn thành tốt nhiệm vụ của người GV trong trường trung học.
Vì vậy, TCM là một tổ chức cơ sở trực tiếp chỉ đạo hoạt động của GV, thống
nhất thực hiện các kế hoạch của nhà trường, chịu sự chỉ đạo của hiệu trưởng. Tổ
trưởng trực tiếp quản lý đảm bảo xây dựng, thiết lập bầu không khí đoàn kết, thống
nhất để hoàn thành nhiệm vụ nhằm nâng cao chất lượng dạy - học trong nhà trường.
1.3.2.2. Cấu tạo và phân loại tổ chuyên môn
Tổ chuyên môn là một bộ phận của nhà trường, gồm một nhóm giáo viên (từ 3
người trở lên) cùng giảng dạy về một môn học hay một nhóm môn học hay một nhóm
viên chức làm công tác thư viện, thiết bị giáo dục, tư vấn học đường... được tổ chức
lại để cùng nhau thực hiện các nhiệm vụ theo qui định tại khoản 2 điều 16 của Điều lệ
nhà trường [4].
Mỗi TCM có tổ trưởng và từ 1 - 2 tổ phó do hiệu trưởng bổ nhiệm vào đầu
năm học.
19


Trong trường trung học có 2 loại TCM phổ biến: Tổ đơn môn và tổ liên môn.
Đối với những trường THPT có qui mô lớn thì có tổ đơn môn (tổ Toán, tổ Lý, tổ
Văn,.), những trường qui mô nhỏ và ở cấp THCS thường có tổ liên môn (tổ khoa học
tự nhiên, tổ khoa học xã hội, hay tổ Toán - Lý, Tổ Hóa-Sinh, Tổ Văn - Nhạc). Nhiều

khi trong một trường cũng có cả hai loại TCM môn này. Đối với tổ liên môn, trong
sinh hoạt chuyên môn đôi khi lại được tách thành các nhóm chuyên môn để sinh hoạt
theo điều kiện thực tế và yêu cầu triển khai nhiệm vụ.
1.3.2.3. Nhiệm vụ của tổ chuyên môn
Tổ chuyên môn có các nhiệm vụ sau:
Một là, xây dựng và thực hiện kế hoạch hoạt động chung của tổ, hướng dẫn
xây dựng và quản lý kế hoạch cá nhân của tổ viên theo kế hoạch dạy học, phân phối
chương trình và các hoạt động giáo dục khác của nhà trường;
Hai là, tổ chức bồi dưỡng chuyên môn và nghiệp vụ; tham gia đánh giá, xếp
loại các thành viên của tổ theo quy định của Chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học
và các quy định khác hiện hành;
Ba là, giới thiệu tổ trưởng, tổ phó;
Bốn là, đề xuất khen thưởng, kỷ luật đối với giáo viên.
Tổ chuyên môn sinh hoạt hai tuần một lần và có thể họp đột xuất theo yêu cầu
công việc hay khi hiệu trưởng yêu cầu [4].
1.3.2.4. Tiêu chuẩn đánh giá hoạt động chuyên môn
Quy định về tiêu chuẩn đánh giá chất lượng giáo dục trường THPT ban hành
theo Quyết định số 80/2008/QĐ-BGD&ĐT ngày 30/12/2008 của Bộ trưởng Bộ
GD&ĐT. Tổ chuyên môn của nhà trường hoàn thành các nhiệm vụ theo quy định:
- Hoàn thành các nhiệm vụ theo quy định tại khoản 2 Điều 16 của Điều lệ
trường trung học;
- Sinh hoạt ít nhất hai tuần một lần về hoạt động chuyên môn, nghiệp vụ và các
hoạt động giáo dục khác;
- Hằng tháng, rà soát, đánh giá để cải tiến các biện pháp thực hiện nhiệm vụ
được giao [5].
20


1.4. Tổ trưởng chuyên môn tại trường trung học phổ thông
1.4.1. Vị trí, vai trò tổ trưởng chuyên môn

Tổ trưởng chuyên môn (TTCM) do Hiệu trưởng bổ nhiệm vào đầu mỗi năm
học. Nhiệm kỳ của TTCM là một năm, hết một năm học có thể bổ nhiệm lại hoặc bổ
nhiệm mới tùy theo điều kiện và yêu cầu của từng trường.
TTCM là người chịu trách nhiệm cao nhất về chất lượng giảng dạy và lao
động sư phạm của GV trong phạm vi các môn học của TCM được phân công đảm
trách.
TTCM là một cán bộ quản lý, được hưởng phụ cấp chức vụ theo các văn bản
qui định hiện hành [7].
TTCM là người đóng vai trò trung tâm trong hoạt động quản lý chuyên môn
của tổ và là một mắc xích trong hệ thống quản lý của nhà trường. Các quyết định của
hiệu trưởng đều thông qua tổ trưởng để chuyển đến giáo viên. TTCM trực tiếp nhận
các chủ trương từ hiệu trưởng để triển khai các hoạt động tổ, đồng thời cũng là người
đại diện TCM phản ánh những ý kiến của tập thể giáo viên trong tổ đến hiệu trưởng.
Để TCM hoạt động tốt, nâng cao được chất lượng giảng dạy, giáo dục, bản
thân người tổ trưởng phải nhận thức được vai trò và vị trí to lớn của người TTCM
trong nhà trường. TTCM phải là những giáo viên có chuyên môn vững, có phẩm chất
chính trị, đạo đức tốt, có kiến thức cơ bản về lý luận và nghiệp vụ quản lý để từ đó tổ
chức, lãnh đạo, điều hành tổ hoạt động một cách khoa học, sáng tạo có hiệu quả cao.
Tóm lại, tổ trưởng chuyên môn có vai trò rất quan trọng trong nhà trường, họ
là người quản lý cấp vi mô, là hạt nhân quan trọng nhất để người hiệu trưởng tổ chức
quản lý nhà trường một cách hiệu quả. Chính vì thế, tổ trưởng phải được học tập, bồi
dưỡng những kiến thức và kỹ năng quản lý nói chung, quản lý giáo dục nói riêng thì
mới lãnh đạo tổ chuyên môn một cách khoa học và đạt hiệu quả như mong muốn.
1.4.2. Tiêu chuẩn tổ trưởng chuyên môn
TTCM là một GV nên phải đảm bảo các qui định về tiêu chuẩn trình độ chuyên
môn nghiệp vụ, phẩm chất đạo đức của nhà giáo qui định trong chuẩn nghề nghiệp
GV.
21

TTCM phải là người có khả năng xây dựng kế hoạch; điều hành tổ chức, hoạt
động của tổ theo kế hoạch giáo dục, phân phối chương trình môn học của Bộ
GD&ĐT và kế hoạch năm học của nhà trường; tổ chức bồi dưỡng chuyên môn cho
GV trong tổ; đánh giá, xếp loại và đề xuất khen thưởng, kỷ luật GV thuộc tổ mình
quản lý.


Về phẩm chất:

-

Có phẩm chất đạo đức tốt.

-

Có uy tín đối với đồng nghiệp, học sinh.

-

Vững vàng về tư tưởng chính trị.

-

Có ý thức tổ chức kỷ luật và tinh thần trách nhiệm cao.

-

Sống trung thực, lành mạnh, là tấm gương tốt cho học sinh và đồng nghiệp.

-

Đoàn kết và hợp tác với đồng nghiệp.

-

Dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm.

-

Công bằng, trung thực và có sức khỏe tốt.



Về năng lực:

-

Đạt trình độ chuẩn về chuyên môn, giảng dạy đạt từ khá trở lên.

-

Có năng lực lãnh đạo, quản lý (tập hợp lực lượng, định hướng dẫn dắt, lập kế

hoạch, tổ chức thực hiện, kiểm tra đánh giá).
-

Có năng lực, trình độ, kinh nghiệm chuyên môn.

-

Có khả năng tập hợp giáo viên trong tổ, biết lắng nghe, tạo sự đoàn kết trong

tổ, gương mẫu, công bằng, kiên trì, khéo léo trong giao tiếp, ứng xử.
-

Có năng lực tổ chức hoạt động chuyên môn.

-

Có năng lực kiểm tra đánh giá chuyên môn.

-

Có năng lực tư vấn chuyên môn cho lãnh đạo trường ...
Có thể khẳng định phẩm chất, năng lực của người TTCM là điều kiện cơ bản

để lãnh đạo tổ chuyên môn thực hiện thành công nhiệm vụ, góp phần vào thắng lợi
chung của sự nghiệp giáo dục toàn diện nhà trường [7].
1.4.3. Nhiệm vụ của tổ trưởng chuyên môn
Tổ trưởng chuyên môn có các nhiệm vụ sau:
22


1.4.3.1. Quản lý giảng dạy của giáo viên
Các nội dung quản lí hoạt động giảng dạy của giáo viên gồm:
- Xây dựng kế hoạch hoạt động chung của tổ theo tuần, tháng, học kì và cả
năm học nhằm thực hiện chương trình, kế hoạch dạy học và các hoạt động khác theo
kế hoạch giáo dục, phân phối chương trình môn học của Bộ Giáo dục và Đào tạo và
kế hoạch năm học của nhà trường;
- Xây dựng kế hoạch cụ thể dạy chuyên đề, tự chọn, ôn thi tốt nghiệp, dạy bồi

dưỡng học sinh giỏi, phụ đạo học sinh yếu kém;
- Xây dựng kế hoạch cụ thể về sử dụng đồ dùng dạy học, thiết bị dạy học đúng,
đủ theo các tiết trong phân phối chương trình;
- Hướng dẫn xây dựng và quản lý việc thực hiện kế hoạch cá nhân, soạn giảng
của tổ viên (kế hoạch cá nhân dạy chuyên đề, tự chọn, ôn thi tốt nghiệp, dạy bồi
dưỡng học sinh giỏi, phụ đạo học sinh yếu kém; sử dụng đồ dùng dạy học, thiết bị
dạy học đúng, đủ theo các tiết trong phân phối chương trình; soạn giáo án theo phân
phối chương trình, chuẩn kiến thức, kỹ năng và sách giáo khoa, thảo luận các bài
soạn khó; viết sáng kiến kinh nghiệm về nâng cao chất lượng dạy học, đổi mới
phương pháp dạy học, đổi mới kiểm tra đánh giá, phát hiện và bồi dưỡng học sinh
giỏi, phụ đạo học sinh yếu kém...);
- Tổ chức bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên trong tổ, giáo viên
mới tuyển dụng (đổi mới phương pháp dạy học; đổi mới kiểm tra, đánh giá; dạy học
theo chuẩn kiến thức kỹ năng; sử dụng đồ dùng dạy học, thiết bị dạy học, ứng dụng
CNTT trong dạy học góp phần đổi mới phương pháp dạy học, phương pháp kiểm tra,
đánh giá...).
- Điều hành hoạt động của tổ: tổ chức các cuộc họp tổ theo định kì (2 lần/
tháng) quy định về hoạt động chuyên môn, nghiệp vụ và các hoạt động giáo dục
khác; lưu trữ hồ sơ của tổ; thực hiện báo cáo cho Hiệu trưởng theo quy định;
- Quản lý, kiểm tra việc thực hiện quy chế chuyên môn của giáo viên (thực
hiện hồ sơ chuyên môn; soạn giảng theo kế hoạch dạy học và phân phối chương trình,

23