Giáo án bồi dưỡng ngữ văn lớp 6 bài học đường đời đầu tiên (10)

GV: Phạm Thanh Nga


Tiết 73+74

Trích “Dế Mèn phiêu lưu kí” – Tô Hoài


TiÕt 73+74 : V¨n b¶n
1.Tác giả

TrÝch “DÕ MÌn phiªu l­u ký” - T« Hoµi

- Sinh năm 1920, tên khai sinh
là Nguyễn Sen, quê ở Hà
Nội.
- Viết văn từ trước cách mạng
tháng Tám -1945.
- Là nhà văn hiện đại Việt
Nam có khối lượng tác
phẩm phong phú đa dạng
gồm nhiều thể loại.
- Nhà văn của thiếu nhi.

Chân dung nhà văn Tô Hoài



*Một số tác phẩm viết cho thiếu nhi

TiÕt 73+74 : V¨n b¶n
TrÝch “DÕ MÌn phiªu l­u ký” - T« Hoµi
2.Tác phẩm


Chương I: Bài học đường đời đầu tiên


Chương II, III:
Kể chuyện Dế Mèn bị bọn trẻ con bắt đi chọi
nhau với các con dế khác. Mèn trốn thoát.
Trên đường về gặp chị Nhà Trò bị sa vào lưới
của bọn Nhện độc ác.Mèn đánh tan bọn nhện
cứu chị Nhà Trò yếu ớt.


Bảy chương còn lại :
Kể về cuộc phiêu lưu của Mèn cùng Trũi người anh em kết nghĩa – không ít nguy
hiểm, vất vả nhưng đầy ý nghĩa.


TiÕt 73+74 : V¨n b¶n
TrÝch “DÕ MÌn phiªu l­u ký” - T« Hoµi
3. Đọc và tóm tắt – chú thích
4. Kết cấu – bố cục
- Đoạn 1: từ đầu -> đứng đầu thiên hạ
rồi => Bức chân dung tự hoạ
của Dế Mèn
- Đoạn 2: còn lại => Câu chuyện về bài
học đường đời đầu tiên của Dế Mèn.

* Truyện ngắn viết theo lối đồng
thoại.
*Ngôi kể : Ngôi thứ nhất (Dế Mèn
kể chuyện)


TiÕt 73 : V¨n b¶n
TrÝch “DÕ MÌn phiªu l­u ký” - T« Hoµi
II. Tìm hiểu văn bản
1. Bức chân dung tự hoạ của
Dế Mèn:


Thảo luận nhóm
•Nhóm 1: Em hãy tìm những chi
tiết miêu tả ngoại hình của Dế
Mèn?
•Nhóm 2: Em hãy tìm những chi
tiết miêu tả hành động cuả Dế
Mèn?


Ngoại hình

Hành động

- Một chàng Dế thanh niên cường tráng

- Đạp phanh phách

+ Càng: mẫm bóng
+ Vuốt: cứng, nhọn hoắt.
+ Cánh: dài tận chấm đuôi
một màu nâu bóng mỡ
+ Đầu: to, nổi từng tảng rất bướng…
+ Răng: đen nhánh
+ Râu: dài, cong.

- Vũ lên phành phạch
- Nhai ngoàm ngoạp
- Trịnh trọng vuốt râu
- Đi đứng oai vệ…dún dẩy
( khoeo), rung…(râu)…
- Cà khịa (với hàng xóm)
- Quát nạt (Cào Cào)
- Đá ghẹo ( Gọng Vó)

* Nghệ thuật miêu tả
- Từ ngữ đặc sắc gợi tả.
- Thủ pháp nhân hoá, so sánh sinh động.
*Trình tự miêu
tả:
- Miêu tả từ khái quát đến cụ thể.
- Miêu tả ngoại hình kết hợp với miêu tả hành động
- Lựa chọn các chi tiết tiêu biểu.


TiÕt 73+74 : V¨n b¶n
TrÝch “DÕ MÌn phiªu l­u ký” - T« Hoµi

II. Tìm hiểu văn bản
1. Bức chân dung tự hoạ của Dế Mèn:
- Nghệ thuật: nhân hoá, so sánh sinh động từ ngữ đặc sắc gợi
tả
=> Bức chân dung tự hoạ của Dế Mèn hiện lên thật sống động.
Đó là một chàng dế thanh niên cường tráng, mạnh mẽ đầy sức
sống nhưng kiêu căng xốc nổi.


Thảo luận: Theo em trong hình dáng và tính cách của
Dế mèn có nét nào đẹp và chưa đẹp?

Nét đẹp

Nét chưa đẹp

Cường tráng,mạnh
mẽ
yêu đời tự tin

Kiêu căng,xốc
nổi,hợm hĩnh,
hung hăng tự
phụ


TiÕt 73+74 : V¨n b¶n
TrÝch “DÕ MÌn phiªu l­u ký” - T« Hoµi
II. Tìm hiểu văn bản
1. Bức chân dung tự hoạ của

Dế Mèn:
2. Bài học đường đời đầu tiên
của Dế Mèn
* Thái độ với Dế Choắt.
- Tự đặt tên cho Dế Choắt
- Gọi Dế Choắt là chú mày.
- Hếch răng lên xì một hơi rõ dài và lớn
tiếng mắng mỏ.
-> Kiêu căng, trịnh thượng, khinh thường
không quan tâm giúp đỡ.

? Tìm chi tiết miêu tả hình ảnh
của Dế Choắt và cho biết đó là
một chú dế như thế nào?
? Em hãy cho biết thái độ của
Dế Mèn đối với Dế Choắt được
biểu hiện qua lời nói, cách
xưng hô, hành động ?


TiÕt 73+74 : V¨n b¶n

TrÝch “DÕ MÌn phiªu l­u ký” - T« Hoµi
2. Bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn
* Thái độ với Dế Choắt.
-> Kiêu căng, trịnh thượng, khinh thường khơng quan tâm giúp đỡ.
* Diễn biến tâm lí và thái độ của Dế Mèn  khi trêu chị Cốc
+ Huênh hoang : Sợ gì ? ... ? Mày bảo tao còn biết sợ ai hơn tao nữa !
+ Hể hả vì trò đùa tai qi của mình : Chui tọt vào hang, nằm khểnh, bụng
nghĩ thú vị…

+ Sợ hãi khi nghe tiếng chị Cốc mổ Dế Choắt : khiếp nằm im thin thít


+ Ân hận : Tôi hối lắm ! Tôi hối hận
lắm !, sám hối chân thành : đứng lặng
1 giờ lâu trước mộ Choắt, nghĩ về bài
học đường đời đầu tiên.
+ Bài học « ở đời mà có thói hung
hăng bậy bạ, có óc mà không biết
nghó, sớm muộn rồi cũng mang vạ
vào mình đấy »
=> Tâm lí Dế mèn miêu tả rất tinh tế và
hợp lí
? Qua bài học của Dế Mèn em rút ra được bài học gì
trong cuốc sống?

Đoạn trích nêu lên bài học: tính kêu căng của tuổi trẻ có
thể làm hại người khác, khiến ta phải ân hận suốt đời.


Viết một đoạn văn từ 5 đến 7 câu nêu cảm nghĩ của em
về Dế Mèn trong đoạn trích trên.