Giáo án bồi dưỡng ngữ văn lớp 6 bài học đường đời đầu tiên (4)

Tiết12–Cảm thụ văn bản

(TRUYỆN CỔ TÍCH SINH HOẠT)


Tiết 12 – Cảm thụ văn bản:

1. Kiểu nhân vật thông minh.

2.Thể loại: Truyện cổ tích sinh
hoạt.

EM BÉ THÔNG MINH
Em hãy cho biết
nhân vật chính
trong truyện Em
bé thông minh là
ai? Kiểu nhân
vật gì?

Kiểu nhân vật
đó ứng với
loại truyện cổ
tích nào?


Văn bản:

EM BÉ THÔNG MINH

Em h·y so s¸nh truyÖn cæ tÝch thÇn kú vµ
truyÖn cæ tÝch sinh ho¹t ®Ó t×m ra ®iÓm gièng
nhau vµ kh¸c nhau?


TruyÖn cæ
tÝch thÇn kú

Cã nhiÒu yÕu
tè tëng tîng
thÇn kú

TruyÖn cæ tÝch
sinh ho¹t
ThÓ hiÖn íc
m¬ cña nh©n
d©n vÒ c«ng
b»ng x· héi

Cã Ýt hoÆc
kh«ng cã yÕu
tè thÇn kú


EM BÉ THÔNG MINH


PHIẾU HỌC TẬP
LẦN 1

NGƯỜI RA
CÂU ĐỐ

NHỮNG
AI
GIẢI ĐỐ

NỘI
DUNG CÂU ĐỐ

EM BÉ
GIẢI ĐỐ

LẦN 2

LẦN 3

LẦN 4

NHẬN XÉT


Hoàn thành tiếp các nhánh cho bản đồ tư duy sau?


NGƯỜI
RA CÂU
ĐỐ

LẦN 1

LẦN 2

LẦN 3

LẦN 4

Quan

Vua

Vua

Sứ thần
láng giềng

NHỮNG Người
AI GIẢI nông dân
ĐỐ
(cha cậu
bé)

Cả làng

Hai cha
con

Trâu cày
một ngày
NỘI

DUNG mấy
CÂU ĐỐ đường

Ba thúng gạo
nếp nuôi ba
con trâu đực,
trong một
năm đẻ thành
chín con

Một con
chim sẻ
làm
thành ba
cỗ thức
ăn

EM BÉ Hỏi vặn
GIẢI ĐỐ lại

Để vua tự nói Ra điều
ra sự phi lí
kiện lại

NHẬN XÉT

Vua, quan,
trạng, nhà
thông thái

Xâu sợi chỉ
mảnh qua
ruột con ốc
vặn dài
Dùng mỡ
nhử kiến

Em có nhận xét gì về bốn lần trải qua thử thách của em bé?


Văn bản:

EM BÉ THÔNG MINH
- Cách xây dựng tình huống

Bốn lần thử thách với
thử thách sau khó hơn
thử thách trước,
tác giả dân gian
xây dựng điều này
nhằm mục đích gì?

truyện gay cấn, sắp xếp
theo trình tự tăng cấp, hợp
lí.
=> Thử thách càng lớn, tài năng
của em bé thông minh càng
được bộc lộ và khẳng định.

Văn bản:

EM BÉ THÔNG MINH

a. Nội dung
- Đề cao sự thông minh và trí khôn
dân gian.
- Tạo tiếng cười vui vẻ, hồn nhiên
trong đời sống hàng ngày.
b. Nghệ thuật
Nghệ thuật xây dựng tình huống
truyện mang tính tăng cấp.

Em hãy nêu ý
nghĩa của truyện
cổ tích Em bé
thông minh?

Hãy chỉ ra biện
pháp nghệ thuật
mà tác giả dân
gian sử dụng
trong văn bản?
Ghi nhớ (SGK – 74)


Tiết 12: Cảm thụ văn bản:
II.LUYÖN TËP:
Phần trắc nghiệm:

EM BÉ THÔNG MINH


Vn bn:

EM Bẫ THễNG MINH

Bài 1: Chọn đáp án đúng bằng cách khoanh tròn vào chữ
cái đứng đầu câu trả lời:
1. Trí thông minh của em bé trong truyện ôEm bé thông
minhằ đợc bộc lộ bằng hình thức nào?
A.Hình thức thi cử.
C. Dùng câu đố để thử tài.
B.Dân làng tiến cử.
D. Tự tiến cử.
2. Nhận xét nào sau đây đúng về những lần thử thách tài trí
của em bé?
A.Lần đố sau có nội dung khó hơn lần đố trớc.
B.Lần đố sau có đối tợng ra câu đố cao hơn lần đố trớc.
C.Lần đố sau có đối tợng tham gia trả lời nhiều hơn lần đố tr
ớc.
D.Kết hợp cả A,B,C.


3. Cách giải đố của em bé có gì lí thú?
A. Đẩy thế bí về phía ngời ra câu đố.
B. Làm họ tự nhận ra điều phi lý trong câu đố của họ.
C. Dùng kinh nghiệm dân gian để trả lời câu đố hóc búa.
D. Kết hợp cả A, B, C.
4 Cái hay của truyệnôEm bé thông minhằ đợc tạo bởi biện pháp nghệ

thuật nào là chính?
A. Tơng phản đối lập.
B. Tạo tình huống truyện bất ngờ tăng cấp.
C. Phóng đại.
D. Sử dụng yếu tố hoang đờng .
5. Đáp án nào sau đây nêu đầy đủ nhất ý nghĩa của truyện ôEm bé thông
minhằ?
A. Đề cao sự thông minh của con ngời,
B. Ca ngợi trí khôn dân gian.
C. Tạo tiếng cời sảng khoái hồn nhiên.
D. Đề cao sự thông minh, trí khôn dân gian, từ đó tạo ra tiếng cời
hồn nhiên vui vẻ trong cuộc sống hàng ngày.


LẦN 1

LẦN 2

LẦN 3

LẦN 4

AI RA
CÂU ĐỐ

Quan

Vua

Vua

Sứ thần
láng giềng

NHỮNG
AI GIẢI
ĐỐ

Người
nông
dân (cha
cậu bé)

Trâu cày
NỘI DUNG một
ngày
ĐỐ
mấy
đường

CÁCH
GIẢI ĐỐ

Hỏi vặn
lại

Cả làng

Hai cha
con

Vua, quan,
trạng, nhà
thông thái

Ba thúng
gạo nếp
nuôi ba con
trâu đực,
trong một
năm đẻ
thành chín
con

Một con
chim sẻ
làm
thành ba
cỗ thức
ăn

Xâu sợi
chỉ mảnh
qua ruột
con ốc vặn
dài

Để vua tựnói Ra điều
ra sự phi lí
kiện lại

Bài đồng
dao

NHẬN XÉT
Ngày càng
quan trọng
hơn
Đông hơn,
quan trọng
hơn.

Oái oăm
hơn

Lý thú


Hỡnh thức dùng câu đố để thử tài
có phổ biến trong truyện dõn gian không ?
- ây là chi tiết rất phổ biến trong truyện
dân gian (VD : Trạng Quỳnh, bánh chng
bánh giầy...)


Văn bản:

EM BÉ THÔNG MINH

Ii.LUYÖN TËP:

Phần tự luận:
Bài 1. ( Thảo luận nhóm 2 người- 2 phút)


Th¶o luËn nhãm
hai ngêi

Trong truyện cổ
tích Sọ Dừa, nhân vật
chính cũng trở thành
trạng nguyên. Con
đường trở thành trạng
nguyên của Sọ Dừa có
gì giống và khác với
nhân vật em bé thông
minh trong truyện?


Văn bản:

EM BÉ THÔNG MINH
Sọ Dừa

Giống nhau .

Khác nhau

Em bé thông minh

Văn bản:

EM BÉ THÔNG MINH
Sọ Dừa

Giống nhau

Em bé thông minh

- Đều thông minh.
- Đều thi tài và kết thúc có hậu.

Miệt mài đèn sách,
dự thi và đỗ trạng
nguyên.
=> Trở thành trạng
Khác nhau
nguyên theo cách
thông thường (qua
thi cử, kiến thức
văn chương, chữ
nghĩa)

Không dự thi nhưng
thi tài, đấu trí với
những người tài giỏi
bằng kiến thức thực
tiễn.
=> Trở thành trạng
nguyên theo cách

không thông
thường.


Văn
Tiết
Văn12
bản:
bản:
- Cảm thụ văn
EM
EM
bản:
BÉ
BÉTHÔNG
THÔNG
EM BÉ
MINH
MINH
THÔNG MINH

Bài 2:
Trong bèn thö th¸ch trÝ
th«ng minh cña em bÐ,
em thÝch thö th¸ch
nµo nhÊt ? V× sao ?


Văn
Tiết

Văn12
bản:
bản:
- Cảm thụ văn
EM
EM
bản:
BÉ
BÉTHÔNG
THÔNG
EM BÉ
MINH
MINH
THÔNG MINH

Bài 2:
Trong bèn thö th¸ch trÝ
th«ng minh cña em bÐ,
em thÝch thö th¸ch
nµo nhÊt ? V× sao ?

Lần thứ 4 vì:
- Cậu bé không chỉ thi tài mà còn cả
quan hệ chính trị, ngọai giao.
- C¶ triÒu ®ình kh«ng ai gi¶i ®îc.
-Em bÐ dÔ dµng gi¶i ®îc bằng kinh
nghiệm dân gian. Đem cái bình thường,
tự nhiên, gần với đời sống thực tế để
phá bỏ cái cầu kì, cố ý, không dựa vào
sách vở.

- Biến tất cả, từ kẻ ra câu đố và những
người tham gia giải đố thành trò cười.


Nếu câu chuyện tiếp tục
phát triển với những lần
thử thách bằng các câu đố
oái oăm và em bé lại tiếp
tục giải đố bằng cách hỏi
vặn lại thì truyện gì sẽ xảy
ra? Con rỳt ra bi hc gỡ
trong giao tip ng x?

Trong giao tiếp đặc biệt khi nói năng với ng i
lớn các em phải chú ý tha gửi cho lễ phép, lịch sự
tránh hỏi vặn lại ngời lớn vì có thể sẽ bị coi là
thiếu văn hoá trong giao tiếp ứng xử.


Thi ĐỐ