Tiểu luận luật lao động Việt Nam

Tiểu luận luật kinh tế

_____________________________________________________________
_____
Lời nói đầu
Tiểu luận luật lao động là bài viết nhỏ, là bớc đầu tập nghiên cứu, vận
dụng tổng hợp một số kiến thức của môn học vào việc phân tích, lí giải và
liên hệ thực tiễn. Qua việc viết tiểu luận của khoa luật kinh tếtrờng Đại
học Quản lý và Kinh Doanh Hà Nội, em đợc bồi dỡng năng lực, kĩ năng t
duy tổng hợp về vấn đề đã chọn, tập dợt năng lực t duy ngôn ngữ để làm tiền
đề tốt cho việc viết tiểu luận văn tốt nghiệp.
Em xin bày tỏ lời cảm ơn sâu sắc của mình tới các thầy cô giáo, các
bạn sinh viên đã giúp đỡ em có đợc những kiến thức, t liệu quý giá để em
hoàn thành tiểu luận này.
Trong lần thực hiện tiểu luận này, chắc chắn không thể tránh khỏi các
khiếm khuyết về nội dung và hình thức. Em mong nhận đơc các ý kiến xây
dựng của các thầy cô giáo, các bạn sinh viên trong trờng, đặc biệt là các giáo
viên khoa luật kinh tế -trờng Đại học Quản lý và Kinh doanh.

Hà Nội, tháng 12 năm 2004

Trần Thị Phơng Thảo

1


Tiểu luận luật kinh tế

_____________________________________________________________
_____
I. Lý do chọn đề tài.

1. Tổng quan.
Lao động là hoạt động quan trọng nhất của con ngời, tạo ra của cải
vật chất và các giá trị tinh thần của xã hội. Lao động có năng suất, chất l ợng và hiệu quả cao là nhân tố quyết định sự phát triển của đất nớc.
Quan hệ giữa ngời với ngời trong lao động nhằm tạo ra những giá trị
vật chất, tinh thần phục vụ chính bản thân và xã hội, đợc gọi là quan hệ lao
động.
ở đâu có tổ chức lao động, có hợp tác và phân công lao động thì ở đó
có quan hệ lao động.
Xuất phát từ mối quan hệ giữa ngời lao động và ngời sử dụng lao
động, Bộ luật lao động của Việt Nam có tính nguyên tắc sau:
1- Bảo vệ ngời lao động, đồng thời bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp
của ngời sử dụng lao động.
2- Kết hợp hài hoà chính sách kinh tế với chính sách xã hội.
3- Phản ánh đợc tình hình kinh tế-xã hội của đất nớc, tiếp thu có chọn
lọc pháp luật lao động quốc tế.
4- Xây dựng mối quan hệ lao động mới, vừa hiện đại vừa mang đặc
tính Việt Nam theo định hớng xã hội chủ nghĩa.
Trong điều kiện nền kinh tế thị trờng, với sự tham gia của nhiều thành
phần kinh tế, để đảm bảo sự công bằng, bình đẳng, tự do cạnh tranh lành
mạnh của các chủ thể, pháp luật quy định và ghi nhận quyền đợc tự do kinh
doanh, tự chủ sản xuất, trong đó có tự chủ trong lĩnh vực sử dụng lao động
theo nhu cầu và tự nguyện của mỗi ngời. Từ đó hình thành nên các quan hệ
lao động mới và trở nên đa dạng, ngày càng phức tạp.
Trong quan hệ lao động pháp luật, quyền lao động của công dân trở
thành quyền thực tế và mỗi bên tham gia đều có những quyền và nghĩa vụ
pháp lí nhất định. Quyền của chủ thể này bao giờ cũng tơng ứng với nghĩa
vụ của chủ thể kia tạo thành mối liên hệ pháp lí thống nhất trong mối quan
hệ pháp luật lao động. Trong quan hệ lao động, không có chủ thể nào chỉ có
quyền hoặc chỉ có nghĩa vụ. Ngoài ra, các bên còn phải thực hiện, tôn trọng

Trần Thị Phơng Thảo

2


Tiểu luận luật kinh tế

_____________________________________________________________
_____
những quyền và nghĩa vụ nhất định mà pháp luật quy định để đảm bảo trật
tự, lợi ích xã hội, bảo đảm môi trờng sống và môi trờng lao động. Kinh tế
thị trờng mở ra cho ngời lao động và ngời sử dụng lao động rất nhiều cơ hội
và thách thức. Việc làm-sự cạnh tranh gay gắt và quyết liệt. Ngời lao động
đông mà nhu cầu việc làm lại hết sức hạn chế.
Đứng trên khía cạnh là ngời lao động, trình độ mới chỉ là sinh viên
năm cuối, em nhận thấy rằng: những nguồn gốc lao động phổ thông thờng là
rất đông ở Việt Nam, kể cả trình độ tốt nghiệp đại học nhng không có kinh
nghiệm thực tiễn, thờng là cạnh tranh nhau về việc làm. Họ biềt rằng mình bị
các doanh nghiệp lơị dụng sức lao động với giá rẻ mạt nhng vì nhu cầu mu
sinh mà họ phải gồng mình gánh chịu. Đa số các đối tợng này không đợc kí
Hợp Đồng Lao Động mà có kí cũng chỉ là hình thức.
Công ty may Việt tiến kí hợp đồng lao động có thời hạn 3 năm với chị
Trần Thị Hà đợc hởng bất cứ chế độ nào.Nhng do Công việc nhiều nên
doanh nghiệp thờng bắt buộc chị phải làm thêm ca, thêm giờ. Nhiều lúc
còn phải làm việc hết sức mệt mỏi, không còn có thì giờ nghỉ ngơi, th giãn.
Tâm lý của chị lúc nào cũng lo sợ mình bị mất việc nên chị phải làm việc hết
sức, nhiều trờng hợp khi lĩnh lơng tháng (khoảng 500.000 đồng/tháng) còn
bị doanh nghiệp dây da không trả. Chị đợc tiếng là đi làm ở Hà Nội nhng
hàng tháng vẫn phải gọi điện biên th về gia đình xin chu cấp thêm
Qua ví dụ trên, ta thấy rằng ngời lao động thờng hay bị thiệt thòi. Các

doanh nghiệp thờng nới lỏng trong khâu kí Hợp Đồng Lao Động. Thờng họ
có tâm lí rằng: Nếu anh không vào vị trí này thì còn nhiều ngời muốn vào vị
trí ắy trình độ thấp thì chỉ nh vậy thôi nên khi xảy ra mâu thuẫn với ngời
sử dụng lao động, phần thiệt hại bao giờ cũng nghiêng về phía ngời lao động.
Trớc thực trạng đó, em có suy nghĩ là các doanh nghiệp có công đoàn
cơ sở còn cần phải lên tiếng bênh vực cho những ngời lao động phổ thông, hớng dẫn họ những thủ tục để tham gia lao động, tránh cho ngời lao động phổ
thông khỏi thiệt thòi.
Trong tiểu luận này, em chọn đề tài:
- phân tích bản hợp đồng lao động có thời hạn 3 năm giữa doanh
nghiệp may Việt Tiến với chị Trần Thị Hà
Tiểu luận này ngoài lí do là để bảo vệ ngời lao động mà còn có lí do là
bảo vệ quyền lợi, lợi ích hợp pháp của ngời sử dụng lao động.

Trần Thị Phơng Thảo

3


Tiểu luận luật kinh tế

_____________________________________________________________
_____
Ngời lao động sẽ biết mình có quyền và nghĩa vụ gì đối với doanh
nghiệp và doanh nghiệp cũng sẽ biết quyền hạn và nghĩa vụ của mình đối với
ngời lao động.
2. Vậy Hợp Đồng Lao Động là gì?
Hợp Đồng Lao Động là sự thoả thuận giữa ngời lao động và ngời sử
dụng lao động về việc làm có trả công, điều kiện lao động, quyền và nghĩa
vụ của mỗi bên trong quan hệ lao động.
Có 3 loại lao động:

- Hợp Đồng Lao Động không xác định thời hạn
- Hợp Đồng Lao Động xác định thời hạn từ 1 đến 3 năm
- Hợp Đồng Lao Động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định
có thời hạn dới một năm.
Không đợc giao kết Hợp Đồng Lao Động theo mùa vụ hoặc theo một
công việc nhất định mà thời hạn dới một năm để làm những công việc có
tính chất thờng xuyên từ một năm trở lên, trừ trờng hợp phải thay thế ngời
lao động đi làm nghĩa vụ quân sự, nghỉ theo chế độ thai sản hoặc nghỉ việc
có tính chất tạm thời khác.
Nội dung của Hợp Đồng Lao Động là:
- Công việc phải làm.
- Thời gian làm việc.
- Thời giờ nghỉ ngơi.
- Tiền lơng.
- Địa điểm làm việc.
- Thời hạn hợp đồng.
- Điều kiện về an toàn lao động, vệ sinh lao động.
- Bảo hiểm xã hội đối với ngời lao động.

Trần Thị Phơng Thảo

4


Tiểu luận luật kinh tế

_____________________________________________________________
_____
- Ngoài những nội dung trên, ngời lao động và ngời sử dụng lao động
có thể thoả thuận những vấn đề khác liên quan tới quyền và nghĩa vụ của hai

bên (trong quan hệ lao động).
- Hợp Đồng Lao Động giao kết trực tiếp giữa ngời lao động với ngời
sử dụng lao động. Hợp Đồng Lao Động có thể đợc ký kết giữa ngời sử dụng
lao động với ngời đợc uỷ quyền hợp pháp thay mặt cho nhóm ngời lao động
(trong trờng hợp này, Hợp Đồng Lao Động có hiệu lực nh ký kết với từng
ngời lao động). Ngời lao động có thể giao kết một Hợp Đồng Lao Động, với
một hoặc nhiều ngời sử dụng lao động nhng phải bảo đảm thực hiện đầy đủ
các Hợp Đồng Lao Động đã giao kết.
- Không đợc giao kết hợp đồng theo mùa vụ để làm công việc có tính
chất thờng xuyên từ một năm trở lên.
- Đối với công việc có tính thời hạn từ ba tháng trở lên phải ký kết
Hợp Đồng Lao Động bằng văn bản.
- Hợp Đồng Lao Động có hiệu lực từ ngày ký hoặc từ ngày do hai bên
thoả thuận.
- Khi ngời lao động đơn phơng chấm dứt Hợp Đồng Lao Động.
- Đối với hợp đồng không xác định thời hạn, ngời lao động có quyền
đơn phơng chấm dứt Hợp Đồng Lao Động bất cứ lúc nào nhng phải báo cho
ngời sử dụng lao động biết trớc ít nhất là 45 ngày.
- Đối với hợp đồng xác định thời hạn từ một đến ba năm, Hợp Đồng
Lao Động theo mùa vụ có thời hạn dới một năm, khi chấm dứt trớc thời hạn
phải có ít nhất một trong các lý do sau quy định tại khoản 1-Điều 37-Bộ luật
và tuỳ trờng hợp phải báo trớc theo thời hạn quy định tại khoản 2- Điều 37
hoặc điều 112 Bộ Luật lao động.
- Khi ngời sử dụng lao động đơn phơng chấm dứt Hợp Đồng Lao
Động.
- Không phân biệt loại hợp đồng nào, khi chấm dứt Hợp Đồng Lao
Động trớc thời hạn phải có ít nhất một trong các lý do quy định tại khoản 1Điều 38-Bộ Luật lao động. Ngời sử dụng lao động phải bàn nhất trí với Ban
chấp hành công đoàn cơ sở theo quy định tại khoản 2- Điều 38 và phải báo
trớc cho ngời lao động theo quy định tại khoản 3-Điều 38-Bộ Luật lao động.

Trần Thị Phơng Thảo

5


Tiểu luận luật kinh tế

_____________________________________________________________
_____
Trợ cấp thôi việc :
- Khi chấm dứt Hợp Đồng Lao Động đối với ngời lao động, ngời sử
dụng lao động có trách nhiệm trả trợ cấp thôi việc cho ngời lao động, cứ mỗi
năm làm việc là nửa tháng lơng cộng với phụ cấp lơng (nếu có)
- Thời gian làm việc để tính trợ cấp thôi việc là thời gian ngời lao động
bắt đầu làm việc cho doanh nghiệp đến khi thôi việc. Nếu ký nhiều Hợp
Đồng Lao Động kế tiếp nhau thì thời gian làm việc là tổng thời gian của các
Hợp Đồng Lao Động đã ký kết với doanh nghiệp.

II. Nội dung.
Điều 3: Nghĩa vụ, quyền hạn và các quyền của ngời lao động.
3.1. Nghĩa vụ: Trong công việc chịu sự điều hành trực tiếp của ngời lao động
Hoàn thành những công việc đã cam kết trong Hợp Đồng Lao Động. Chấp
hành nghiêm túc kỷ luật lao động, an toàn lao động, vệ sinh lao động và nội
quy của đơn vị.
3.2. Quyền hạn: Có quyền đề xuất, khiếu nại, thay đổi, tạm hoãn, chấm dứt
Hợp Đồng Lao Động theo quy định của pháp luật hiện hành.
3.3. Tiền lơng và quyền lợi.
Phơng tiện đi lại làm việc:
- Do đơn vị đảm nhiệm.
- Cá nhân tự lo liệu và đợc đơn vị thanh toán tiền.

Đợc trang bị bảo hộ lao động, nếu công việc đòi hỏi Số ngày nghỉ hàng năm
đợc hởng lơng (nghỉ phép, lễ, việc riêng
Bảo hiểm xã hội đợc hởng các phúc lợi
Đợc thởng, nâng lơng, bồi dỡng nghiệp vụ, thực hiện nhiệm vụ hợp tác khoa
học, công nghệ với các đơn vị trong và ngoài nớc đợc hởng các chế độ ngừng
việc, trợ cấp thôi việc hoặc bồi thờng theo qui định của pháp luật hiện hành

Trần Thị Phơng Thảo

6


Tiểu luận luật kinh tế

_____________________________________________________________
_____
Điều 4: Ngời sử dụng lao động có nghĩa vụ và quyền hạn sau:
4.1. Nghĩa vụ: Thực hiện đầy đủ những điều kiện cần thiết đã cam kết trong
Hợp Đồng Lao Động để ngời lao động làm việc đạt hiệu quả. Bảo đảm việc
làm cho ngời lao động theo hợp đồng đã kí. Thanh toán đầy đủ và dứt đIểm
các chế độ và quyền lợi của ngời lao động.
4.2. Quyền hạn: Có quyền điều chuyển tạm thời ngời lao động, ngừng việc,
thay đổi, tạm hoãn, chấm dứt Hợp Đồng Lao Động và áp dụng các biện pháp
kỉ luật theo qui định của pháp luật hiện hành.
Điều 5: Điều khoản chung:
5.1. Những thoả thuận khác (có lợi hơn cho ngời lao động).
5.2. Hợp Đồng Lao Động có hiệu lực, từ ngày . tháng .. năm
. đến ngày . tháng năm .
Điều 6: Hợp đồng này làm thành (02) bản:
- Một bản cho ngời sử dụng lao động giữ.

- Một bản cho ngời lao động giữ.
2. Nếu là ngời lao động, bạn chú ý đến điều khoản nào?
Thứ nhất: Hợp đồng của tôi đợc giao kết theo loạị hợp đồng nào?
- Không xác định thời hạn.
- Thời hạn xác định.
- Theo mùa vụ.
Thứ hai: Có đợc bố trí theo đúng công việc, địa điểm làm việc, có đợc
đảm bảo các điều kiện làm việc đã thoả thuận trong hợp đồng hay không ?
Thứ ba: Tôi muốn biết rằng tôi kí Hợp Đồng Lao Động thì tôi đợc hởng lơng theo sản phẩm, theo khoán, đợc trả lơng theo thoả thuận của cả hai
bên, nếu công việc phải làm sau nhiều tháng tôi có đợc tạm ứng lơng theo
khối lợng công việc đã làm trong tháng hay không? Trong trờng hợp phải trả
lơng chậm, không đợc chậm quá một tháng thì ngời sử dụng lao động có đền

Trần Thị Phơng Thảo

7


Tiểu luận luật kinh tế

_____________________________________________________________
_____
bù cho tôi một khoản tiền ít nhất bằng lãi suất tiền gửi tiết kiệm do ngân
hàng công bố tại thời điểm trả lơng hay không?
Thứ t: Quyền lợi, bảo hiểm xã hội và trợ cấp khác của tôi đợc hởng.
Những thoả thuận khác tôi sẽ đợc hởng nh thế nào nh : thực hiện tốt hợp
đồng đợc đi du lịch, nghỉ mát, tham quan không mất tiền, đợc tặng quà ngày
sinh nhật
Thứ năm: Thời gian làm việc của tôi đợc qui định là một ngày phải
làm mấy tiếng (không quá 8 tiếng một ngày). Nếu khi làm thêm giờ tôi đợc

hởng những gì? Thời gian nghỉ ngơi của tôi đợc tính nh thế nào, có đợc hỏng
lơng không?

Trần Thị Phơng Thảo

8


Tiểu luận luật kinh tế

_____________________________________________________________
_____
III. Kết luận.
Trên đây là những điều cơ bản nhất của một Hợp Đồng Lao Động. Khi
kí kết hợp đồng giữa ngời lao động và ngời sử dụng lao động phải thoả thuận
về các điều kiện lao động, sử dụng lao động, quyền lợi và nghĩa vụ của hai
bên một cách rõ ràng, rành mạch, tránh những hiểu lầm đáng tiếc có thể xảy
ra sau này.
Khi kí kết Hợp Đồng Lao Động, đòi hỏi phải bảo vệ ngời lao động,
đồng thời bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của ngời sử dụng lao động. Theo
nh tôi đợc biết là hiện nay những công nhân làm việc mang tính chất thời vụ,
chân tay ở những doanh nghiệp vừa và nhỏ ít ngời đợc chủ doanh nghiệp kí
kết Hợp Đồng Lao Động. Họ không đợc hởng bất cứ quyền lợi bảo hiểm xã
hội và trợ cấp khác mà ngời lao động đợc hởng. Nên chăng, các doanh
nghiệp đã quan tâm đến những ngời trong biên chế thì cũng nên dành sự
quan tâm hơn nữa đối với những ngời lao động mùa vụ. Thanh tra lao động
cũng thờng xuyên phải kiểm tra, đôn đốc các doanh nghiệp phải tuân thủ nội
dung của Luật Lao Động, qua đó giúp cho doanh nghiệp phát triển hơn nữa
và quyền lợi của ngời lao động đợc đảm bảo.

Trần Thị Phơng Thảo

9


Tiểu luận luật kinh tế

_____________________________________________________________
_____
Mục lục
. Lí do chọn đề tài.
. Tổng quan.
. Hợp đồng lao động là gì?
I. Nội dung.
. Soạn thảo một Hợp Đồng Lao Động
. Nếu là ngời lao động bạn chú ý đến điều khoản nào?
II. Kết luận.

Trần Thị Phơng Thảo

10


Tiểu luận luật kinh tế

_____________________________________________________________
_____
TàI liệu tham khảo
/ Bộ Luật Lao Động-Nhà xuất bản chính trị Quốc Gia-1994.
/ Giáo trình Luật Lao Động-Đại học Quản Lí và Kinh Doanh-2004.

Trần Thị Phơng Thảo

11