Hoàn thiện công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động kinh doanh của các khách sạn trên địa bàn thành phố Hạ Long

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

PHẠM THỊ PHƢỢNG

HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ
NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG KINH DOANH
CỦA CÁC KHÁCH SẠN TRÊN ĐỊA BÀN
THÀNH PHỐ HẠ LONG

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
Chuyên ngành: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2015
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

PHẠM THỊ PHƢỢNG

HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ
NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG KINH DOANH
CỦA CÁC KHÁCH SẠN TRÊN ĐỊA BÀN
THÀNH PHỐ HẠ LONG
Chuyên ngành: Quản lý Kinh tế
Mã số: 60.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS. TS NGUYỄN THỊ TÂM

THÁI NGUYÊN - 2015
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

i

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan Luận văn này là công trình nghiên cứu của riêng tôi.
Các số liệu, kết luận nghiên cứu trình bày trong Luận văn này là trung thực và
chính xác. Những kết quả của luận văn chƣa từng đƣợc công bố trong bất cứ
công trình nào.
Tôi xin chịu trách nhiệm về nghiên cứu của mình!

Học viên

PHẠM THỊ PHƢỢNG

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

ii

LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình thực hiện đề tài “Hoàn thiện công tác quản lý nhà nước đối
với hoạt động kinh doanh của các khách sạn trên địa bàn thành phố Hạ Long”, tôi

đã nhận đƣợc sự hƣớng dẫn, giúp đỡ, động viên nhiệt tình của nhiều cá nhân và tập
thể. Tôi xin đƣợc chân thành bày tỏ sự cảm ơn sâu sắc nhất tới tất cả các cá nhân và
tập thể đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu.
Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu, Phòng Đào tạo, Ban chủ nhiệm
Khoa Kinh tế của trƣờng Đại học Kinh tế và Quản trị kinh doanh đã tạo điều kiện
giúp đỡ tôi về mọi mặt trong quá trình học tập và hoàn thành luận văn này, đặc biệt là
sự giúp đỡ tận tình của PGS. TS Nguyễn Thị Tâm ngƣời đã hƣớng dẫn tôi hoàn
thành Luận văn này.
Tôi xin cảm ơn sự giúp đỡ, đóng góp nhiều ý kiến quý báu của các nhà
khoa học, các thầy cô giáo trong trƣờng Đại học Kinh tế và Quản trị kinh doanh Đại học Thái Nguyên.
Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn đến các đồng nghiệp đã chia sẻ nhiều tƣ liệu và
kinh nghiệm quý báu liên quan đ
Sở
Văn hóa Du lịch Quảng Ninh, Ủy ban nhân dân thành phố Hạ Long, Thanh tra Sở
Văn hóa Thể thao và Du lịch, Cục thuế tỉnh Quảng Ninh đã giúp tôi thực hiện thành
công Luận văn.
Xin trân trọng cảm ơn!
Học viên

PHẠM THỊ PHƢỢNG

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

iii

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN ................................................................................................... ii

MỤC LỤC ........................................................................................................ iii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ............................................................. vii
DANH MỤC CÁC BẢNG............................................................................. viii
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ ............................................................ ix
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1
2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài ..................................................................... 2
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu................................................................. 3
4. Ý nghĩa khoa học, thực tiễn và những đóng góp mới của luận văn.............. 3
5. Kết cấu của đề tài .......................................................................................... 4
Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ NHÀ
NƯỚC ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG KINH DOANH KHÁCH SẠN
TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƢỜNG ..................................................... 5
1.1. Khái niệm dịch vụ khách sạn và vai trò hoạt động kinh doanh
khách sạn........................................................................................................... 5
1.1.1. Khái niệm khách sạn .................................................................................. 5
1.1.2. Đặc điểm của hoạt động kinh doanh dịch vụ khách sạn ............................ 6
1.1.3. Vai trò của hoạt động kinh doanh khách sạn ............................................. 8

1.2. Quản lý nhà nƣớc đối với hoạt động kinh doanh khách sạn và phân
cấp quản lý đối với chính quyền cấp thành phố ................................................ 9
1.2.1. Khái niệm về Quản lý nhà nƣớc ................................................................ 9
1.2.2. Đặc điểm của quản lý nhà nƣớc đối với hoạt động kinh doanh
khách sạn trong nền kinh tế thị trƣờng .............................................................. 11
1.2.3. Vai trò quản lý nhà nƣớc đối với hoạt động kinh doanh khách sạn
trong nền kinh tế thị trƣờng ............................................................................... 13
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

iv

1.3. Nội dung quản lý nhà nƣớc đối với hoạt động du lịch (kinh doanh
khách sạn) của chính quyền cấp tỉnh. ............................................................. 15
1.3.1. Tổ chức hệ thống quản lý nhà nƣớc và phân cấp quản lý về du lịch
(kinh doanh khách sạn) ...................................................................................... 15
1.3.2. Tổ chức thực hiện quản lý nhà nƣớc về quy hoạch đối với kinh
doanh khách sạn ................................................................................................. 16
1.3.3. Tổ chức quản lý nhà nƣớc về thực hiện chính sách pháp luật đối
với kinh doanh khách sạn................................................................................... 17
1.3.4. Thực hiện công tác kiểm tra, thanh tra hoạt động du lịch và xử lý
vi phạm trong lĩnh vực du lịch, kinh doanh khách sạn ...................................... 20
1.3.5. Thực hiện sắp xếp, cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nƣớc hoạt động
trong lĩnh vực kinh doanh khách sạn do địa phƣơng quản lý ............................ 20
1.3.6. Tổ chức hỗ trợ đào tạo, bồi dƣỡng nguồn nhân lực cho hoạt động
du lịch, kinh doanh khách sạn ............................................................................ 21
1.3.7. Tạo lập môi trƣờng đầu tƣ, sự liên kết, hợp tác phát triển liên
ngành, liên vùng với các địa phƣơng khác trong nƣớc và nƣớc ngoài .............. 21

1.4. Các nhân tố ảnh hƣởng đến công tác quản lý nhà nƣớc đối với hoạt
động khinh doanh khách sạn ........................................................................... 21
1.5. Cơ sở thực tiễn quản lý nhà nƣớc về kinh doanh khách sạn .................... 22
1.5.1. Kinh nghiệm quản lý nhà nƣớc về kinh doanh khách sạn ở thành
phố Đà Nẵng ...................................................................................................... 22
1.5.2. Kinh nghiệm quản lý nhà nƣớc về kinh doanh khách sạn ở thành
phố biển Nha Trang............................................................................................ 27
1.5.3. Bài học kinh nghiệm quản lý nhà nƣớc về hoạt động du lịch, kinh
doanh khách sạn cho thành phố Hạ Long - Quảng Ninh ................................... 29

Chƣơng 2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................................. 33

2.1. Các câu hỏi nghiên cứu đƣợc đặt ra cần giải quyết ................................. 33
2.2. Phƣơng pháp nghiên cứu.......................................................................... 33
2.2.1. Khung nghiên cứu quản lý nhà nƣớc về hoạt động kinh doanh
khách sạn ............................................................................................................ 33
2.2.2. Phƣơng pháp thu thập số liệu ................................................................... 34
2.2.3. Phƣơng pháp phân tích và xử lý số liệu ................................................... 35
2.2.4. Các chỉ tiêu nghiên cứu ............................................................................ 35
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

v

Chƣơng 3. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI
HOẠT ĐỘNG KINH DOANH KHÁCH SẠN TRÊN ĐỊA BÀN
THÀNH PHỐ HẠ LONG............................................................................. 36
3.1. Khái quát về thành phố Hạ Long ............................................................. 36
3.1.1. Điều kiện, tiềm năng và thế mạnh của thành phố Hạ Long tác động
đến kinh doanh khách sạn trên địa bàn .............................................................. 36
3.1.2. Khái quát tình hình khách du lịch tại Hạ Long ........................................ 46
3.1.3. Khái quát tình hình kinh doanh khách sạn tại Hạ Long........................... 50

3.2. Thực trạng quản lý nhà nƣớc về kinh doanh khách sạn ở thành phố
Hạ Long giai đoạn 2012 - 2014....................................................................... 52
3.2.1. Tổ chức hệ thống quản lý nhà nƣớc và phân cấp quản lý về kinh
doanh khách sạn ở thành phố Hạ Long .............................................................. 52
3.2.3. Tổ chức quản lý nhà nƣớc về thực hiện pháp luật kinh doanh khách
sạn và chính sách ở thành phố Hạ Long ............................................................ 59
3.2.4. Tổ chức quản lý nhà nƣớc về giám sát hoạt động kinh doanh khách
sạn ở thành phố Hạ Long giai đoạn 2012 - 2014 ............................................... 61

3.2.5. Quản lý thanh kiểm tra hoạt động kinh doanh khách sạn ........................ 69
3.2.6. Quản lý tổ chức, sắp xếp lại các doanh nghiệp nhà nƣớc địa
phƣơng kinh doanh khách sạn............................................................................ 77
3.2.7. Quản lý nhà nƣớc về bồi dƣỡng đào tạo nhân lực khách sạn ở
thành phố Hạ Long giai đoạn 2012 - 2014 ........................................................ 78

3.3. Đánh giá sự hài lòng của khách hàng về công tác quản lý nhà nƣớc về
kinh doanh dịch vụ khách sạn tại Hạ Long ..................................................... 80
3.4. Đánh giá các nhân tố ảnh hƣởng đến quản lý nhà nƣớc đối với hoạt
động kinh doanh khách sạn trên địa bàn thành phố Hạ Long ......................... 81
3.4.1. Những nhân tố khách quan ...................................................................... 81
3.4.2. Những nhân tố chủ quan .......................................................................... 84

3.5. Những tồn tại và nguyên nhân của hạn chế trong công tác quản lý
nhà nƣớc đối với hoạt động kinh doanh khách sạn tại Hạ Long .................... 86
3.5.1. Những tồn tại ........................................................................................... 86
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

vi
3.5.2. Nguyên nhân của những hạn chế ............................................................. 87

Chƣơng 4. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC
ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG KINH DOANH KHÁCH SẠN TRÊN ĐỊA
BÀN THÀNH PHỐ HẠ LONG ................................................................... 90
4.1. Dự báo phát triển ngành và quan điểm hoàn thiện quản lý nhà nƣớc
đối với hoạt động kinh doanh khách sạn trên địa bàn thành phố Hạ Long
đến năm 2020 ................................................................................................... 90
4.1.1. Dự báo xu hƣớng phát triển du lịch gắn liền với kinh doanh khách

sạn tại Hạ Long trong thời gian tới .................................................................... 90
4.1.2. Quan điểm của Đảng và Nhà nƣớc ta về phát triển du lịch và dịch
vụ khách sạn ....................................................................................................... 93
4.1.3. Mục tiêu phát triển kinh doanh khách sạn trên địa bàn thành phố
Hạ Long.............................................................................................................. 98

4.2. Các giải pháp cơ bản hoàn thiện quản lý nhà nƣớc đối với hoạt
động kinh doanh khách sạn trên địa bàn thành phố Hạ Long ......................... 99
4.2.1. Giải pháp 1: Cải cách thủ tục hành chính, đẩy mạnh tuyên truyền, phổ
biến, giáo dục pháp luật, chính sách về kinh doanh khách sạn .......................... 99
4.2.2. Giải pháp 2: Hoàn thiện quy hoạch và nâng cao chất lƣợng xây
dựng quy hoạch du lịch để thu hút khách lƣu trú lâu hơn ............................... 102
4.2.3. Giải pháp 3: Tạo ra môi trƣờng đầu tƣ thuận lợi, ban hành các
chính sách trọng điểm phát triển kinh doanh khách sạn trên địa bàn .............. 105
4.2.4. Giải pháp 4: Củng cố tổ chức bộ máy, xây dựng đội ngũ cán bộ
quản lý nhà nƣớc chuyên nghiệp về khách sạn ................................................ 107
4.2.5. Giải pháp 5: Đẩy mạnh công tác đào tạo phát triển nguồn nhân lực
cho hoạt động kinh doanh khách sạn ở thành phố Hạ Long ............................ 108
4.2.6. Giải pháp 6: Tăng cƣờng xúc tiến kinh doanh khách sạn, kêu gọi
đầu tƣ, liên kết hợp tác trong phát triển kinh doanh khách sạn ....................... 111
4.2.7. Giải pháp 7: Tăng cƣờng công tác thanh tra, kiểm tra đối với hoạt
động kinh doanh khách sạn .............................................................................. 113

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................... 115
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

vii

PHỤ LỤC .................................................................................................... 118

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Thuật ngữ viết tắt

Diễn giải

CSPL

Chính sách pháp luật

DDI

Đầu tƣ trong nƣớc

DN

Doanh nghiệp

FDI

Đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài

HĐKD

Hoạt động kinh doanh

HĐQT

Hội đồng quản trị

KH&ĐT

Kế hoạch và đầu tƣ

NSNN

Ngân sách Nhà nƣớc

QLNN

Quản lý nhà nƣớc

Sở VH-TT-DL

Sở Văn hóa - Thể thao - Du lịch

TNDN

Thu nhập doanh nghiệp

TP Hạ Long

Thành phố Hạ Long

TTHT

Tuyên truyền hỗ trợ

UBND

Ủy ban nhân dân

USD

Đô la Mỹ

VH-TT-DL

Văn hóa, Thể thao, Du lịch

VNĐ

Việt Nam đồng

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

viii

DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1.

Danh sách chọn mẫu điều tra ................................................................ 34

Bảng 3.1.

Cơ cấu GDP của thành phố Hạ Long 2012-2014 .................................. 45

Bảng 3.2.

Tình hình khách du lịch đến Hạ Long ................................................... 47

Bảng 3.3.

Số lƣợng khách du lịch nội địa lƣu trú tại thành phố Hạ Long ............. 48

Bảng 3.4.

Số lƣợng khách du lịch quốc tế lƣu trú tại thành phố Hạ Long ............ 50

Bảng 3.5. Số lƣợng đơn vị kinh doanh khách sạn trên địa bàn thành phố
Hạ Long ...................................................................................... 51
Bảng 3.6.

Lƣợng khách các nƣớc chủ yếu trên thế giới đến Hạ Long .................. 51

Bảng 3.7.

Quy hoạch phát triển khách sạn tại thành phố Hạ Long ....................... 57

3.8.

Quản lý đăng kí kinh doanh khách sạn của các đơn vị kinh doanh
tại Hạ Long ............................................................................................ 61

Bảng 3.9.

Tình hình thực hiện kế hoạch nộp thuế thu nhập doanh nghiệp của

các cơ sở kinh doanh khách sạn trên địa bàn thành phố Hạ Long ........ 62

Bảng 3.10. Chất lƣợng và công suất hoạt động của các cơ sở lƣu trú tại thành
phố Hạ Long .......................................................................................... 63
Bảng 3.11. Giá phòng nghỉ khách sạn từ 3-5 sao tại Hạ Long ................................ 64
Bảng 3.12. Xây dựng tiêu chí xếp hạng khách sạn .................................................. 66
Bảng 3.13. Các tiêu chuẩn hiện tại về chất lƣợng dịch vụ....................................... 68
Bảng 3.14. Kết quả kiểm tra nợ đọng thuế của các doanh nghiệp kinh doanh
khách sạn trên địa bàn thành phố Hạ Long ........................................... 73
Bảng 3.15. Kết quả thanh tra về môi trƣờng của Sở VH-TT-DL ............................ 74
Bảng 3.16. Kết quả thanh kiểm tra toàn diện các cơ sở hoạt động kinh doanh
lƣu trú tại Hạ Long ................................................................................ 75
Bảng 3.17. Trình độ học vấn của nhân viên các khách sạn trên địa bàn thành
phố Hạ Long .......................................................................................... 78
Bảng 3.18. Đánh giá của khách du lịch về quản lý và chất lƣợng khách sạn tại
TP Hạ Long ........................................................................................... 80
Bảng 4.1.

Những tiêu chuẩn khi tuyển dụng lao động Khách sạn ....................... 110

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

ix

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ

Biểu đồ 3.1. Số lƣợng khách du lịch nội địa lƣu trú tại thành phố Hạ Long ..........48
Biểu đồ 3.2. Số lƣợng khách du lịch quốc tế lƣu trú tại thành phố Hạ Long..........50

Sơ đồ 2.1.

Sơ đồ khung nghiên cứu .....................................................................33

Sơ đồ 3.1.

Hệ thống Quản lý nhà nƣớc về hoạt động du lịch, KDKS tại
Quảng Ninh .........................................................................................53

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

1

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Quản lý nhà nƣớc đối với hoạt động kinh doanh khách sạn là nhân tố ảnh
hƣởng quyết định đến sự phát triển của ngành du lịch Việt Nam nói chung và của
tỉnh Quảng Ninh nói riêng, có tác động không nhỏ vào quá trình công nghiệp hóa,
hiện đại hóa cũng nhƣ sự phát triển chung về kinh tế, xã hội của tỉnh. Du lịch Quảng
Ninh những năm qua đã có nhiều kết quả đáng khích lệ, tuy nhiên trong quá trình
phát triển, nhiều yêu cầu của hoạt động du lịch vẫn chƣa đƣợc thực hiện đầy đủ.
Việc hoàn thiện quản lý nhà nƣớc đối với hoạt động kinh doanh khách sạn góp phần
quan trọng trong việc phát triển các hoạt động du lịch, qua đó góp phần phát triển
kinh tế - xã hội của tỉnh.
Để kinh doanh khách sạn thật sự trở thành một ngành kinh tế mũi nhọn, một
yêu cầu không thể thiếu đó là vai trò quản lý nhà nƣớc về kinh doanh khách sạn.
Bởi lẽ thông qua quản lý nhà nƣớc về kinh doanh khách sạn nhà nƣớc sẽ định
hƣớng cho du lịch phát triển về mọi mặt với mục tiêu khai thác lợi thế tối đa nhằm

đem lại lợi nhuận đóng góp ngày càng nhiều cho nền kinh tế. Cùng với sự ra đời
của Tổng cục du lịch năm 1992 hệ thống cơ quan quản lý nhà nƣớc về du lịch đã
đƣợc hình thành đồng bộ ở nƣớc ta từ trung ƣơng đến địa phƣơng. Hệ thống cơ
quan quản lý nhà nƣớc về kinh doanh khách sạn đã thực hiện tốt công tác quản lý
nhà nƣớc trên lĩnh vực du lịch thể hiện bằng việc tạo lập môi trƣờng pháp lý về du
lịch, xây dựng các chƣơng trình phát triển du lịch quy mô toàn quốc, ngành, địa
phƣơng tổ chức thực hiện các chƣơng trình du lịch quản lý hệ thống doanh nghiệp
hoạt động kinh doanh, phát triển cơ sở hạ tầng phục vụ cho hoạt động kinh doanh,
nâng cao vị thế du lịch của Việt Nam trên trƣờng quốc tế.
Trong những năm qua, đƣợc sự quan tâm của cấp ủy, chính quyền các cấp, sự
ủng hộ của toàn xã hội và sự nỗ lực của các tổ chức Hiệp hội, các doanh nghiệp và hộ
kinh doanh, sự nghiệp du lịch của tỉnh Quảng Ninh nhất là thành phố Hạ Long có
nhiều chuyển biến tích cực cả về quy mô và chất lƣợng; công tác quản lý nhà nƣớc về
kinh doanh khách sạn từng bƣớc thu đƣợc hiệu quả nhất định, tạo môi trƣờng thuận
lợi cho hoạt động kinh doanh du lịch. Sự phát triển và đóng góp của công tác quản lý
nhà nƣớc đối với hoạt động kinh doanh của các khách sạn từng bƣớc hoàn thiện, hoạt
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

2
động kinh doanh du lịch đã đi vào nề nếp. Để có đƣợc thành quả đó, vai trò của công
tác quản lý nhà nƣớc trong việc phát triển kinh doanh của các khách sạn trên địa bàn
thành phố Hạ Long, thành phố gắn liền với di sản thiên nhiên thế giới vịnh Hạ Long
là rất quan trọng. Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đạt đƣợc vẫn còn nhiều bất cập, chậm
đổi mới, chƣa theo kịp yêu cầu, chƣa tạo đƣợc ấn tƣợng tốt cho khách du lịch.
Để thực hiện các mục tiêu và quan điểm phát triển du lịch nêu trên, ngoài sự
nỗ lực của các cơ sở du lịch của tỉnh, về phía quản lý nhà nƣớc cần có những biện
pháp đổi mới và thực hiện triệt để trong thực tế. Việc nâng cao hiệu quả quản lý nhà
nƣớc đối với hoạt động kinh doanh khách sạn trên địa bàn thành phố Hạ Long giữ

đƣợc các chuẩn mực và chất lƣợng dịch vụ, từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh, về
lâu dài sẽ phát triển ổn định và hiệu quả cao.
Trong điều kiện hiện nay, để đổi mới, hoàn thiện quản lý nhà nƣớc đối với
hoạt động kinh doanh khách sạn trên địa bàn thành phố Hạ Long, cần có những công
trình nghiên cứu về cơ sở lý luận và thực tiễn đổi mới và hoàn thiện công tác này.
Với những lý do nêu trên, đề tài: “Hoàn thiện công tác quản lý nhà nước đối
với hoạt động kinh doanh của các khách sạn trên địa bàn thành phố Hạ Long” đƣợc
lựa chọn làm luận văn tốt nghiệp khóa học thạc sĩ của học viên.
2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài
2.1. Mục tiêu chung
Trên cơ sở đánh giá thực trạng công tác quản lý nhà nƣớc về hoạt động kinh
doanh khách sạn trên địa bàn thành phố Hạ Long, đề xuất giải pháp hoàn thiện quản
lý nhà nƣớc đối với hoạt động kinh doanh khách sạn trên địa bàn thành phố Hạ
Long nhằm thúc đẩy ngành du lịch của tỉnh phát triển nhanh và bền vững, đáp ứng
yêu cầu của thời kỳ đổi mới hiện nay.
2.2. Mục tiêu cụ thể
- Hệ thống hóa cơ sở lý luận về vai trò, chức năng, nhiệm vụ quản lý nhà
nƣớc đối với hoạt động kinh doanh khách sạn trong điều kiện đổi mới hiện nay ở
thành phố Hạ Long.
- Phân tích thực trạng công tác quản lý nhà nƣớc về hoạt động kinh doanh
khách sạn của thành phố Hạ Long từ năm 2012 đến nay; từ đó đánh giá các nhân tố

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

3
ảnh hƣởng đến công tác quản lý nhà nƣớc đối với hoạt động kinh doanh khách sạn ở
thành phố Hạ Long.
- Đề xuất các giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nƣớc đối với hoạt động kinh

doanh khách sạn ở thành phố Hạ Long, nhằm khai thác có hiệu quả lợi thế tiềm
năng du lịch của tỉnh giai đoạn 2015 - 2020.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu của đề tài
Công tác quản lý nhà nƣớc đối với hoạt động kinh doanh khách sạn trên địa
bàn thành phố Hạ Long, đề tài chủ yếu nghiên cứu các quá trình hoạt động quản lý
nhà nƣớc đƣợc thực hiện bởi chính quyền địa phƣơng tỉnh, thành phố, phƣờng.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
Nghiên cứu công tác quản lý nhà nƣớc về hoạt động kinh doanh khách sạn
trên địa bàn thành phố Hạ Long từ năm 2012 - 2014; phƣơng hƣớng, giải pháp quản
lý và phát triển du lịch thành phố Hạ Long đến 2020, tầm nhìn đến năm 2020.
Hoạt động kinh doanh khách sạn ở đây đƣợc hiểu là các hoạt động kinh tế
tƣơng tác giữa các chủ thể tham gia vào các dịch vụ thuộc ngành du lịch diễn ra trên
địa bàn khảo sát ở thành phố Hạ Long. Các chủ thể đó bao gồm: các cơ sở kinh
doanh dịch vụ nghỉ dƣỡng, khai thác tour, khách du lịch…
4. Ý nghĩa khoa học, thực tiễn và những đóng góp mới của luận văn
4.1. Ý nghĩa khoa học và và ý nghĩa thực tiễn của đề tài
- Góp phần hệ thống hóa và làm sáng tỏ thêm những vấn đề lý luận cơ bản về
quản lý nhà nƣớc đối với hoạt động kinh doanh khách sạn trên địa bàn thành phố.
- Phân tích, đánh giá thực trạng quản lý nhà nƣớc đối với hoạt động kinh doanh
khách sạn trên địa bàn thành phố Hạ Long, từ đó có thể nhân rộng kết quả áp dụng đối
với các hoạt động kinh doanh khách sạn ở các thành phố có điều kiện tƣơng tự.
4.2. Những đóng góp mới của luận văn
- Góp phần hệ thống hóa và làm sáng tỏ thêm những vấn đề lý luận cơ bản về
quản lý nhà nƣớc đối với hoạt động kinh doanh khách sạn.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

4
- Phân tích đánh giá thực trạng quản lý nhà nƣớc đối với hoạt động kinh doanh
khách sạn trên địa bàn TP Hạ Long giai đoạn từ 2012 - 2014, làm rõ những điểm
tích cực, hạn chế và nguyên nhân.
- Đề xuất đƣợc những giải pháp cơ bản có khả năng áp dụng trong thực tiễn,
góp phần hoàn thiện công tác quản lý nhà nƣớc đối với hoạt động kinh doanh khách
sạn trên địa bàn TP Hạ Long trong thời gian tới.
5. Kết cấu của đề tài
Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn gồm 4 chƣơng
Cấu trúc luận văn gồm 4 chƣơng:
Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý nhà nƣớc đối với hoạt động
kinh doanh khách sạn trong nền kinh tế thị trƣờng.
Chương 2: Phƣơng pháp nghiên cứu
Chương 3: Thực trạng quản lý nhà nƣớc đối với hoạt động kinh doanh khách
sạn trên địa bàn thành phố Hạ Long.
Chương 4: Giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nƣớc đối với hoạt động kinh
doanh khách sạn trên địa bàn thành phố Hạ Long.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

5
Chƣơng 1

CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC
ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG KINH DOANH KHÁCH SẠN
TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƢỜNG
1.1. Khái niệm dịch vụ khách sạn và vai trò hoạt động kinh doanh khách sạn
1.1.1. Khái niệm khách sạn

Khách sạn là những công trình kiến trúc kiên cố, có nhiều tầng, có nhiều phòng
ngủ đƣợc trang bị sẵn các thiết bị đồ đạc tiện nghi, dụng cụ chuyên dùng nhằm mục
đích kinh doanh các dịch vụ lƣu trú, ăn uống và các dịch vụ bổ sung khác.
Chất lƣợng và sự đa dạng của dịch vụ hàng hóa trong khách sạn xác định thứ
hạng của nó. Mục đích của hoạt động là thu đƣợc lợi nhuận, tuy nhiên cùng với sự
nâng cao không ngừng đời sống vật chất và tinh thần của khách lƣu trú cũng nhƣ sự
phát triển mạnh mẽ của khoa học kỹ thuật, hoạt động kinh doanh của khách sạn
ngày càng phong phú, đa dạng từ đó làm giàu thêm nội dung của khách sạn.
Morcel Gotie Nhà nghiên cứu về du lịch và khách sạn đã định nghĩa rằng:
“Khách sạn là nơi lƣu trú tạm thời của du khách cùng với các buồng ngủ còn có nhà
hàng với nhiều chủng loại khác nhau”. Mỗi quốc gia đều có những định nghĩa khác
nhau về khách sạn đó là dựa vào điều kiện và mức độ phát triển của hoạt động kinh
doanh khách sạn của đất nƣớc mình. Cùng với sự phát triển của kinh tế và nhu cầu
của đời sống con ngƣời càng đƣợc nâng cao thì hoạt động kinh doanh khách
sạn cũng không ngừng phát triển cả về chiều rộng lẫn chiều sâu, các tiện nghi trong
khách sạn ngày càng hiện đại hơn và nhân viên chu đáo hơn, hiểu về tâm lí khách
hàng hơn đồng thời cung cách phục vụ ngày một chuyên nghiệp hơn.
Hiện nay, ngoài dịch vụ lƣu trú, ăn uống nhƣ tổ chức hội nghị, tắm hơi, chữa
bệnh bằng nƣớc khoáng thì các khách sạn còn kinh doanh các dịch vụ cần thiết khác
tùy khả năng khách sạn và yêu cầu của khách nên dịch vụ của khách sạn ngày càng
phong phú và đa dạng hơn. Kinh doanh khách sạn là một trong những hoạt động
chính của ngành kinh doanh du lịch và thực hiện nhiệm vụ của mình trong khuôn
khổ của ngành, kinh doanh khách sạn là một mắt xích quan trọng không thể thiếu
trong mạng lƣới du lịch của các quốc gia và các điểm du lịch và cũng chính hoạt
động khách sạn đã đem lại một nguồn ngoại tệ lớn, giải quyết công ăn việc làm và
có hiệu quả nhất trong ngành du lịch, đem lại lợi ích kinh tế cho bản thân doanh
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

6
nghiệp, hoạt động kinh doanh khách sạn phát triển mạnh mẽ còn làm thay đổi cơ
cấu đầu tƣ, tăng thu nhập cho các vùng địa phƣơng …[36]
1.1.2. Đặc điểm của hoạt động kinh doanh dịch vụ khách sạn
Thứ nhất: Kinh doanh khách sạn mang đầy đủ tính chất của một ngành dịch
vụ. Ở các nƣớc phát triển và đang phát triển, tỷ trọng du lịch trong thu nhập quốc
dân ngày càng tăng lên. Kinh doanh khách sạn là một ngành dịch vụ. Sản phẩm và
quá trình sản xuất của nó vừa mang những đặc điểm chung của dịch vụ vừa mang
những đặc điểm riêng của dịch vụ du lịch.
Thứ hai: Kinh doanh khách sạn là loại hình dịch vụ nhằm thỏa mãn nhu cầu
vật chất và tinh thần cho khách du lịch trong thời gian đi du lịch.
Dịch vụ kinh doanh khách sạn khác với các ngành dịch vụ khác ở chỗ: Chỉ
thỏa mãn nhu cầu cho khách du lịch chứ không thỏa mãn nhu cầu cho tất cả mọi
ngƣời dân. Dịch vụ kinh doanh khách sạn là nhằm thỏa mãn những nhu cầu hàng
hóa đặc biệt của du khách trong thời gian lƣu trú bên ngoài nơi ở thƣờng xuyên của
họ về ăn, ở, nghỉ ngơi, đi lại, tham quan, vui chơi giải trí, thông tin về văn hóa, lịch
sử, tập quán và các nhu cầu khác. Nhƣ vậy, dịch vụ kinh doanh khách sạn là loại
hình dịch vụ đời sống nhằm thỏa mãn nhu cầu cao cấp của con ngƣời, làm cho con
ngƣời sống ngày càng phong phú hơn.
Thứ ba: Việc tiêu dùng và cung ứng dịch vụ kinh doanh khách sạn xảy ra
trong cùng một thời gian và không gian.
Việc tiêu dùng các dịch vụ và một số hàng hóa (thức ăn, đồ uống chế biến tại chỗ…)
xảy ra cùng một thời gian và cùng một địa điểm với việc sản xuất ra chúng. Trong kinh
doanh khách sạn, ngƣời cung ứng không phải vận chuyển dịch vụ và hàng hóa đến cho
khách hàng, mà ngƣợc lại, tự khách du lịch phải đi đến nơi có dịch vụ, hàng hóa. Chính vì
vậy việc quản lý thị trƣờng kinh doanh khách sạn cũng cần có những đặc thù riêng.
Thứ tƣ: Kinh doanh khách sạn mang lại lợi ích thiết thực về chính trị, kinh
tế, xã hội cho địa phƣơng làm du lịch và ngƣời làm du lịch.
Ở nhiều nƣớc trên thế giới, trong nƣớc hay ở tỉnh hoặc địa phƣơng kinh
doanh khách sạn không những đem lại lợi ích thiết thực về kinh tế mà còn mang lại

cả lợi ích về chính trị, văn hóa, xã hội… Tuy nhiên, sự chi phối mạnh nhất đối với
ngành kinh doanh khách sạn vẫn là lợi ích kinh tế. Vì vậy, ở nhiêu nƣớc, nhiều tỉnh
hoặc địa phƣơng đã đƣa ngành du lịch phát triển với tốc độ cao và trở thành ngành
kinh tế mũi nhọn trong nền kinh tế quốc dân, mang lại nguồn thu nhập lớn trong
tổng sản phẩm xã hội. Do đó, dịch vụ kinh doanh khách sạn ngoài việc thỏa mãn
các nhu cầu ngày càng cao của khách du lịch còn phải đảm bảo mang lại lợi ích
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

7
kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội cho quốc gia làm du lịch cả cá nhân, tổ chức tham
gia hoạt động kinh doanh khách sạn du lịch.
Thứ năm: Kinh doanh khách sạn chỉ phát triển trong môi trƣờng hòa bình và ổn định.
Kinh doanh khách sạn là lĩnh vực rất nhạy cảm với những vấn đề chính trị và
xã hội. Kinh doanh khách sạn chỉ có thể xuất hiện và phát triển trong điều kiện hòa
bình và quan hệ hữu nghị giữa các dân tộc. Ngƣợc lại, chiến tranh ngăn cản các hoạt
động du lịch lƣu trú (kinh doanh khách sạn), làm tổn hại đến các môi trƣờng tự
nhiên. Hòa bình là đòn bẩy đẩy mạnh hoạt động du lịch mà tác động lớn nhất là
kinh doanh khách sạn. Thông qua du lịch lƣu trú quốc tế con ngƣời thể hiện nguyện
vọng của mình là đƣợc sống, lao động trong hòa bình và hữu nghị. Không cần phải
có chiến tranh mà chỉ cần có những biến động chính trị, xã hội ở một khu vực, một
vùng, một quốc gia, một địa phƣơng với mức độ nhất định cũng làm cho kinh doanh
khách sạn bị giảm sút một cách đột ngột và muốn khôi phục phải có thời gian. Ví
dụ, sự kiện “đảo chính” ở Thái Lan, vụ rơi máy bay MH17 ở Malayxia, biểu tình ở
Hồng Kong - Trung Quốc… đã làm cho ngành du lịch các nƣớc này lao đao có thể
nhiều năm mới phục hồi. Mặt khác, tình trạng dịch bệnh, ô nhiễm môi
trƣờng…cũng là những nhân tố rất quan trọng tác động đến du lịch nghỉ dƣỡng.
Giải quyết thỏa đáng mối quan hệ giữa lợi ích trƣớc mắt và lâu dài là một
vấn đề phức tạp. Hơn nữa, việc thực hiện hai yêu cầu này diễn ra trong sự ràng buộc

của nhiều yếu tố:
Ràng buộc về nguồn lực: Hoạt động của doanh nghiệp trong giới hạn khả
năng huy động vốn, thu hút lao động, khả năng của những nhà cung cấp.
Ràng buộc về giá cả: Giá cả là do thị trƣờng quyết định, chịu ảnh hƣởng
mạnh mẽ của sự cạnh tranh.
Ràng buộc về mặt xã hội: Thực hiện hai yêu cầu trên trong điều kiện hàng
loạt những ràng buộc. Hơn nữa khách sạn là một doanh nghiệp bao gồm trong đó
nhiều hoạt động kinh doanh có đặc điểm kinh tế - kỹ thuật khác nhau, sử dụng
nhiều nguồn lực khác nhau. Tất cả những điều trên đòi hỏi khách sạn phải nghiên
cứu đặc điểm của ngành kinh doanh khách sạn và đặc điểm của bản thân mình
nghiên cứu tìm một phƣơng án tổ chức hợp lý nhất, phù hợp với đặc điểm và điều
kiện của minh. Kinh doanh khách sạn là hoạt động đòi hỏi vốn đầu tƣ lớn, chi phí
bảo dƣỡng cao, sử dụng nhiều lao động. Mặt khác, do kết quả cạnh tranh, quy mô
của khách sạn ngày càng lớn, khách sạn không ngừng mở rộng và đa dạng hóa các
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

8
sản phẩm của mình để thỏa mãn nhu cầu của khách với chất lƣợng phục vụ cao,
mang danh tiếng cho khách sạn.
Từ những phân tích trên cũng nhƣ trong thực tiễn kinh doanh khách sạn ở
nƣớc ta, ngày càng chứng tỏ rằng kinh nghiệm không chỉ không đủ mà đòi hỏi những
ngƣời quản lý khách sạn phải có trí thức nghệ thuật tổ chức và quản lý khách sạn.
1.1.3. Vai trò của hoạt động kinh doanh khách sạn
1.1.3.1. Ý nghĩa về kinh tế
Hoạt động kinh doanh khách sạn sẽ tăng nguồn thu ngân sách cho các địa
phƣơng có hoạt động du lịch từ các khoản trích nộp ngân sách của các khách sạn
trực thuộc quản lý trực tiếp của các địa phƣơng và từ các khoản thuế phải nộp của
các doanh nghiệp kinh doanh khách sạn trên địa bàn.

Kinh doanh khách sạn thúc đẩy phát triển ngành du lịch và các ngành kinh tế
khác. Trƣớc hết hoạt động kinh doanh khách sạn đòi hỏi sự hỗ trợ của nhiều ngành,
yêu cầu hỗ trợ liên ngành, là cơ sở cho các ngành (Tài chính, ngân hàng, giao thông
vận tải, viễn thông, bƣu điện, công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, nông nghiệp, thủy
sản….) phát triển. Đối với kinh doanh khách sạn còn mở ra thị trƣờng tiêu thụ hàng
hóa khi khách đến lƣu trú, tham quan mua sắm. Mặt khác, sự phát triển du lịch tạo ra
các điều kiện để khách đến tìm hiểu thị trƣờng, ký kết hợp đồng về sản xuất kinh
doanh. Thông qua kinh doanh lƣu trú và ăn uống của khách sạn một phần trong quỹ
tiêu dùng của khách đƣợc đƣợc sử dụng vào việc tiêu dùng của các dịch vụ hàng hóa
của các doanh nghiệp khách sạn tại điểm du lịch. Vì thế kinh doanh khách sạn còn
làm tăng GDP của vùng và của cả một quốc gia, kinh doanh khách sạn góp phần tăng
cƣờng vốn đầu tƣ trong và ngoài nƣớc, huy động đƣợc vốn nhàn rỗi trong dân cƣ.
Kinh doanh khách sạn luôn đòi hỏi một dung lƣợng lao động trực tiếp tƣơng
đối lớn. Do đó phát triển kinh doanh khách sạn góp phần giải quyết một khối lƣợng
lớn công ăn việc làm cho ngƣời lao động.
Là phƣơng tiện tuyên truyền, quảng cáo hữu hiệu cho hàng hóa nội địa ra
nƣớc ngoài thông qua du khách. Khách hàng đƣợc làm quen tại chỗ với các mặt
hàng công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp… Một số sản phẩm làm cho du khách hài
lòng, về nƣớc, du khách tuyên truyền cho bạn bè, ngƣời thân...
1.1.3.2. Ý nghĩa về chính trị
Thể hiện ở vai trò lớn của nó nhƣ một nhân tố hòa bình, đẩy mạnh các mối giao
lƣu quốc tế, mở rộng sự hiểu biết giữa các dân tộc, làm cho con ngƣời sống ở các khu
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

9
vực khác nhau hiểu biết về nhau, giáo dục lòng mến khách và trách nhiệm của chủ nhà
đối với khách du lịch, tạo nên sự hiểu biết và tình hữu nghị giữa các dân tộc.
1.1.3.3. Ý nghĩa về văn hóa, xã hội

Góp phần thay đổi bộ mặt kinh tế, đòi hỏi phải đầu tƣ về mọi mặt giao thông,
kinh tế, văn hóa - xã hội…chính những sự thay đổi này mới thu hút đƣợc khách đến
tham quan du lịch và lƣu trú dài ngày góp phần phát triển du lịch làm thay đổi bộ
mặt kinh tế - xã hội ở những vùng đó, giảm đi sự chênh lệch về trình độ phát triển
kinh tế - xã hội giữa các vùng trong cả nƣớc. Khách đến du lịch hài lòng với sự
phục vụ nhiệt tình, mến khách là phƣơng tiện tuyên truyền quảng cáo có hiệu quả
cho đất nƣớc chủ nhà mà không phải mất tiền.
Về phƣơng diện xã hội: Là phƣơng tiện tuyên truyền, quảng cáo hữu hiệu về các
thành tựu kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, giới thiệu về con ngƣời, phong tục, tập quán
….Thông qua du lịch nghỉ dƣỡng con ngƣời đƣợc thay đổi môi trƣờng, có ấn tƣợng và
cảm xúc mới, mở mang kiến thức, hiểu biết góp phần hình thành phƣơng hƣớng đúng
đắn trong mơ ƣớc sáng tạo, trong kế hoạch cho tƣơng lai của khách du lịch.
1.1.3.4. Ý nghĩa về môi trường sinh thái
Nghỉ ngơi du lịch là nhân tố có tác dụng kích thích việc bảo vệ, khôi phục
và tối ƣu hóa môi trƣờng thiên nhiên bao quanh, bởi vì chính môi trƣờng này có
ảnh hƣởng trực tiếp đến sức khỏe và hoạt động của con ngƣời, tạo môi trƣờng
sống ổn định về mặt sinh thái. Giữa xã hội và môi trƣờng trong lĩnh vực nghỉ
ngơi du lịch có mối quan hệ chặt chẽ. Một mặt nó đảm bảo sự phát triển tối ƣu
của du lịch, nhƣng mặt khác lại phải bảo vệ môi trƣờng tự nhiên khỏi tác tác
động phá hoại của các dòng khách du lịch. Vì vậy, giữa nghỉ ngơi du lịch và bảo
vệ môi trƣờng có mối liên quan gần gũi với nhau. [38]
1.2. Quản lý nhà nƣớc đối với hoạt động kinh doanh khách sạn và phân cấp
quản lý đối với chính quyền cấp thành phố
1.2.1. Khái niệm về Quản lý nhà nước
Quản lý nhà nƣớc là quản lý xã hội mang tính quyền lực nhà nƣớc, đƣợc sử
dụng quyền lực nhà nƣớc để điều hành các quan hệ xã hội và hành vi hoạt động của
con ngƣời. Trong hệ thống các chủ thể quản lý xã hội thì nhà nƣớc là chủ thể duy
nhất quản lý xã hội toàn dân, toàn diện bằng pháp luật. Cụ thể:
- Quản lý toàn bộ những ngƣời sống và làm việc trên lãnh thổ quốc gia, bao
gồm: công dân và những ngƣời không phải là công dân.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

10
- Quản lý toàn bộ các lĩnh vực của đời sống xã hội theo nguyên tắc kết hợp
quản lý theo ngành và quản lý theo lãnh thổ. Nhà nƣớc quản lý toàn bộ các lĩnh vực
của đời sống xã hội dựa trên cơ sở pháp luật quy định.
- Nhà nƣớc quản lý xã hội bằng pháp luật, lấy pháp luật làm công cụ xử lý
các hành vi vi phạm pháp luật theo quy định một cách nghiêm minh.
Do vậy, có thể hiểu: Quản lý nhà nước là dạng quản lý xã hội mang tính
quyền lực nhà nước được sử dụng quyền lực nhà nước để điều chỉnh các quan hệ xã
hội và hành vi hoạt động của con người để duy trì, phát triển các mối quan hệ xã hội,
trật tự pháp luật nhằm thực hiện chức năng và nhiệm vụ của nhà nước.
Quản lý xã hội là các chức năng tổ chức nhằm tạo những điều kiện cần thiết
để đạt những mục đích đề ra trong quá trình hoạt động chung của con ngƣời trong
xã hội. Vì vậy từ khi nhà nƣớc xuất hiện thì vai trò quản lý xã hội do nhà nƣớc đảm
nhiệm. Nhƣng quản lý xã hội không chỉ do nhà nƣớc với tƣ cách là tổ chức chính trị
đặc biệt đảm nhận, mà còn do tất cả các bộ phận khác cấu thành hệ thống chính trị
thực hiện nhƣ; các chính đảng, các tổ chức xã hội,… ở góc độ kinh tế, văn hóa-xã
hội, chủ thể quản lý xã hội còn là gia đình, các tổ chức tƣ nhân.
Quản lý nhà nƣớc là các công việc của nhà nƣớc, đƣợc thực hiện bởi tất cả
các cơ quan nhà nƣớc. Cũng có khi do nhân dân trực tiếp thực hiện bằng hình thức
bỏ phiếu hoặc do các tổ chức xã hội, các cơ quan xã hội thực hiện nếu đƣợc nhà
nƣớc giao quyền quản lý. Quản lý nhà nƣớc thực chất là sự quản lý có tính chất nhà
nƣớc, do nhà nƣớc thực hiện thông qua bộ máy nhà nƣớc trên cơ sở quyền lực nhà
nƣớc nhằm thực hiện các nhiệm vụ, chức năng. Chính phủ là cơ quan đƣợc thành
lập để chuyên thực hiện hoạt động quản lý nhà nƣớc.
Quản lý nhà nƣớc là việc nhà nƣớc thể hiện vai trò quản lý nhằm tạo sự
thống nhất trong tổ chức và phối hợp các hoạt động của hệ thống các cơ quan quản

lý nhà nƣớc đối với các hoạt động của các thành phần kinh tế
Quản lý nhà nƣớc với chức năng đầu tiên là phải xây dựng đƣợc các văn
bản pháp quy (Luật, Nghị định, Chỉ thị, Quyết định, Thông tƣ hƣớng dẫn …v.v)
để tạo ra một hành lang pháp lý cho các thành phần kinh tế thực hiện. Hoạt động
kinh doanh khách sạn rất đa dạng và luôn đòi hỏi sự quản lý của nhà nƣớc về
duy trì và phát triển.
Quản lý nhà nƣớc về hoạt động kinh doanh khách sạn theo cách hiểu đơn
giản là “tạo môi trƣờng pháp lý thông thoáng và thuận lợi cho các hoạt động kinh
doanh khách sạn phát triển, đồng thời cũng ngăn chặn kịp thời những biểu hiện kinh
doanh khách sạn không đúng hƣớng”. Việc thành công hay thất bại của kinh doanh
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

11
khách sạn phụ thuộc rất lớn vào khuôn khổ pháp lý và những chính sách phù hợp
với điều kiện và trình độ phát triển của đất nƣớc. Vì vậy, vấn đề quản lý nhà nƣớc
đối với hoạt động kinh doanh khách sạn là vấn đề cần thiết đƣợc đặt lên hàng đầu.
Quản lý nhà nƣớc về hoạt động kinh doanh khách sạn tạo ra sự thống nhất
trong tổ chức và phối hợp các hoạt động của cơ quan quản lý nhà nƣớc về hoạt động
du lịch mới giúp cho việc khai thác thế mạnh của từng vùng, từng địa phƣơng đạt kết
quả. Một mặt, do những khuyết tật và hạn chế của cơ chế thị trƣờng gây nên. Mặt
khác, do nhà nƣớc đóng vai trò chủ đạo trong nền kinh tế, thể hiện ở việc định hƣớng
phát triển kinh tế - xã hội nói chung, cũng nhƣ đối với ngành kinh tế du lịch nói riêng
trong từng thời kỳ. Nhà nƣớc còn điều tiết, can thiệp vào các quan hệ du lịch nhằm
đảm bảo sự ổn định thị trƣờng, giá cả và sự phát triển bền vững của ngành.
Kinh doanh khách sạn là một ngành kinh tế mũi nhọn của nƣớc ta. Do vậy,
cần thiết phải có sự quản lý của nhà nƣớc để điều hòa mối quan hệ giữa du lịch với
kinh doanh khách sạn. [39]
1.2.2. Đặc điểm của quản lý nhà nước đối với hoạt động kinh doanh khách sạn

trong nền kinh tế thị trường
1.2.2.1. Nhà nước là tổ chức và quản lý các hoạt động kinh doanh khách sạn diễn
ra trong nền kinh tế thị trường
Nền kinh tế thị trƣờng đặc trƣng là phức tạp, nhậy cảm và năng động. Hoạt
động kinh doanh khách sạn đòi hỏi phải có một chủ thể có tiềm lực về mọi mặt để
đứng ra tổ chức và điều hành, chủ thể đó không ai khác đó là Nhà nƣớc, vừa là
ngƣời quản lý, vừa là ngƣời tổ chức hoạt động kinh doanh khách sạn du lịch. Để
hoàn thành công tác quản lý của mình, Nhà nƣớc phải đề ra pháp luật, chính sách,
chiến lƣợc, quy hoạch, kế hoạch và sử dụng các công cụ này để tổ chức và quản lý
hoạt động kinh doanh khách sạn.
1.2.2.2. Hệ thống công cụ pháp luật, chính sách, quy hoạch, chiến lược, kế hoạch
phát triển kinh doanh khách sạn là cơ sở, là công cụ để nhà nước tổ chức và quản
lý hoạt động kinh doanh khách sạn
Hoạt động kinh doanh khách sạn trong nền kinh tế thị trƣờng diễn ra rất phức
tạp với đa dạng về chủ thể, hình thức tổ chức và quy mô hoạt động. Sự quản lý của
nhà nƣớc phải đảm bảo cho hoạt động kinh doanh khách sạn có tính tổ chức cao, ổn
định, công bằng và định hƣớng rõ rệt cho dù phức tạp thế nào đi chăng nữa. Do đó,
nhà nƣớc phải ban hành pháp luật, đề ra các chính sách, chiến lƣợc, quy hoạch, kế
hoạch phát triển kinh doanh du lịch…và dùng các công cụ này tác động vào lĩnh vực
du lịch. Nhà nƣớc cần phải xây dựng và triển khai thực hiện một chiến lƣợc tiếp thị
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

12
hiệu quả để tận dụng thƣơng hiệu cho du lịch Việt Nam để mang lại nhiều doanh thu
hơn cho ngành du lịch thông qua việc tăng số lƣợng khách du lịch, kéo dài thời gian
lƣu trú cũng nhƣ nâng cao khả năng chi tiêu của khách du lịch trong mỗi chuyến đi.
1.2.2.3. Quản lý nhà nước đối với hoạt động kinh doanh khách sạn đòi hỏi phải có
một bộ máy nhà nước mạnh, có hiệu lực, hiệu quả và đội ngũ cán bộ quản lý nhà

nước có trình độ, năng lực thật sự
Quản lý nhà nƣớc đối với hoạt động kinh doanh khách sạn phải điều tiết
đƣợc thị trƣờng, tạo đƣợc những cân đối chung, ngăn ngừa và xử lý những đột biến
xấu, tạo môi trƣờng pháp lý thuận lợi cho mọi hoạt động kinh doanh khách sạn phát
triển. Để thực hiện tốt điều này thì tổ chức bộ máy và đội ngũ cán bộ quản lý nhà
nƣớc không thể khác hơn phải nâng cao chất lƣợng quản lý nhà nƣớc về du lịch là
việc làm vừa cấp bách, vừa mang tính chiến lƣợc lâu dài. Đội ngũ nhân lực quản lý
du lịch, hƣớng tới nâng cao chất lƣợng tác nghiệp, giải quyết tốt các vƣớng mắc
giữa bộ máy quản lý nhà nƣớc và doanh nghiệp kinh doanh khách sạn du lịch, tạo
môi trƣờng lành mạnh trong ngành kinh tế du lịch. Đội ngũ quản lý nhà nƣớc về du
lịch (kinh doanh khách sạn) luôn nắm bắt các văn bản pháp lý liên quan đến hoạt
động quản lý nhà nƣớc về du lịch; vị trí, vai trò mối quan hệ của các đơn vị với các
cơ quan chức năng có liên quan; Mục tiêu phát triển du lịch của tỉnh; kinh nghiệm
trong thực hiện công tác quản lý nhà nƣớc về du lịch tại địa phƣơng … Bên cạnh đó
đội ngũ cán bộ quản lý phải rèn luyện kỹ năng thực hành thông qua đó để giải quyết
các vấn đề thực tế phát sinh trong quá trình quản lý hoạt động kinh doanh khách sạn
tại đơn vị, địa phƣơng. Qua đó góp phần nâng cao chất lƣợng nguồn nhân lực du
lịch, từng bƣớc xây dựng công tác quản lý nhà nƣớc về du lịch, kinh doanh khách
sạn trên địa bàn ngày càng kỷ cƣơng trách nhiệm.
1.2.2.4. Quản lý nhà nước đối với hoạt động kinh doanh khách sạn còn xuất phát từ
chính nhu cầu khách quan của sự gia tăng vai trò của chính sách, pháp luật trong
nền kinh tế thị trường với tư cách là công cụ quản lý
Hoạt động kinh doanh khách sạn với những quan hệ kinh tế rất đa dạng và
năng động đòi hỏi có một sân chơi an toàn và bình đẳng, đặc biệt khi lƣợng khách
du lịch tăng cao. Trong tình hình đó phải có một hệ thống chính sách, pháp luật
hoàn chỉnh, các cấp các ngành cần nghiên cứu, đề xuất các chính sách đặc thù, đột
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

13
phá để thu hút khách du lịch từ một số thị trƣờng tiềm năng không chỉ riêng ở trong
nƣớc mà còn với thông lệ và luật pháp quốc tế.
1.2.3. Vai trò quản lý nhà nước đối với hoạt động kinh doanh khách sạn trong
nền kinh tế thị trường
1.2.3.1. Vai trò định hướng
Cùng với công cuộc cải cách thủ tục hành chính, việc nâng cao năng lực và
hiệu quả hoạt động của bộ máy quản lý nhà nƣớc trên lĩnh vực quản lý hoạt động
kinh doanh khách sạn là một trong những nhiệm vụ chính trị quan trọng đƣợc Đảng
và Nhà nƣớc quan tâm hiện nay. Hoạt động quản lý nhà nƣớc chỉ thực sự đạt kết
quả khi cơ quan chủ quản hành chính phát huy hết vai trò và khả năng của mình từ
việc hoạch định, tổ chức, quyết định tới việc kiểm tra, giám sát của mình đối với
lĩnh vực này. Để hoạt động kinh doanh khách sạn thật sự trở thành một ngành kinh
tế mũi nhọn một yêu cầu không thể thiếu đó là vai trò quản lý nhà nƣớc về lĩnh vực
này. Bởi lẽ thông qua quản lý nhà nƣớc sẽ định hƣớng cho hoạt động kinh doanh
khách sạn phát triển về mọi mặt với mục tiêu khai thác lợi thế tối đa nhằm đem lại
lợi nhuận đóng góp ngày càng nhiều cho nền kinh tế trên cơ sở phát triển bền vững.
Thiết lập khuôn khổ pháp lý thông qua việc ban hành và tổ chức thực hiện các văn
bản quy phạm pháp luật tạo ra môi trƣờng pháp lý cho hoạt động kinh doanh khách
sạn, chức năng hoạch định giúp cho doanh nghiệp có phƣơng hƣớng hình thành
phƣơng án chiến lƣợc, kế hoạch kinh doanh vừa giúp tạo lập môi trƣờng kinh
doanh, vừa cho phép nhà nƣớc có thể kiểm soát hoạt động của các doanh nghiệp và
các chủ thể kinh doanh khách sạn trên thị trƣờng.
1.2.3.2. Vai trò tổ chức và phối hợp
Nhà nƣớc tạo lập các hệ thống tổ chức quản lý về kinh doanh khách sạn, sử
dụng bộ máy này để hoạch định các chiến lƣợc, quy hoạch, chính sách, các văn bản
quy phạm pháp luật, đồng thời sử dụng sức mạnh của bộ máy tổ chức để thực hiện
những vấn đề thuộc về quản lý nhà nƣớc, nhằm đƣa chính sách phù hợp về kinh
doanh khách sạn vào thực tiễn, biến quy hoạch, kế hoạch thành hiện thực, bảo đảm
an ninh, an toàn để thu hút khách và phát triển du lịch tạo điều kiện thuận lợi cho

kinh doanh khách sạn phát triển.
Hình thành cơ chế phối hợp hữu hiệu giữa cơ quan quản lý nhà nƣớc về kinh
doanh khách sạn với các cấp tăng cƣờng hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nƣớc về du
lịch, kinh doanh khách sạn từ Trung ƣơng đến địa phƣơng; sớm sửa đổi, bổ sung
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

14
luật Du lịch, kiện toàn, nâng cao năng lực quản lý nhà nƣớc về du lịch, kinh doanh
khách sạn trong hệ thống tổ chức quản lý du lịch của trung ƣơng, tỉnh (thành phố),
và quận (huyện, thị xã).
Tổ chức và quản lý công tác đào tạo, bồi dƣỡng, và phát triển nguồn nhân lực.
Nguồn nhân lực là yếu tố quyết định thành công, bất cứ một sản phẩm du lịch nào cũng
phải là một sản phẩm văn hóa cao. Để có đƣợc điều này, trƣớc tiên phải có nhân lực du
lịch tốt. Muốn có đƣợc nguồn nhân lực du lịch tốt cần phải có cơ chế chính sách,
đƣờng lối phát triển. Nhân lực trƣớc hết chịu sự tác động, điều phối của đƣờng lối
chính sách phát triển. Bên cạnh đó vấn đề đào tạo và đào tạo lại là công việc thƣờng
xuyên của bất cứ một doanh nghiệp nào trong hoạt động kinh doanh khách sạn.
1.2.3.3. Vai trò điều tiết các hoạt động kinh doanh khách sạn và can thiệp thị trường
Nhà nƣớc có thể sử dụng nhiều công cụ, biện pháp khác nhau để điều tiết
hoạt động kinh doanh khách sạn, xử lý đúng đắn mâu thuẫn của các quan hệ.
Nhà nƣớc là ngƣời bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho kinh doanh du lịch nói
chung và kinh doanh khách sạn nói riêng, khuyến khích và đảm bảo bằng pháp luật
cạnh tranh bình đẳng chống độc quyền. Nhà nƣớc cần hƣớng dẫn, kích thích các
doanh nghiệp kinh doanh khách sạn hoạt động theo định hƣớng đã vạch ra, mặt
khác nhà nƣớc phải can thiệp, điều tiết thị trƣờng khi cần thiết để đảm bảo ổn định
kinh tế vĩ mô. Trong hoạt động kinh doanh khách sạn ở nƣớc ta hiện nay, cạnh tranh
chƣa bình đẳng, không lành mạnh là một trong những vấn đề gây trở ngại lớn trong
quá trình phát triển ngành. Vì vậy, nhà nƣớc phải có vai trò điều tiết mạnh.

1.2.3.4. Vai trò giám sát
Nhà nƣớc giám sát hoạt động của mọi chủ thể kinh doanh khách sạn cũng
nhƣ chế độ quản lý của các chủ thể đó (về mặt đăng ký kinh doanh, chất lƣợng và
tiêu chuẩn sản phẩm, phƣơng án sản phẩm, cơ chế quản lý kinh doanh, nghĩa vụ nộp
thuế, môi trƣờng ô nhiễm…), cấp và thu hồi giấy phép, giấy hoạt động trong hoạt
động kinh doanh khách sạn.
Phát hiện những nguy cơ chệch hƣớng hoặc vi phạm pháp luật và các quy
định của nhà nƣớc, căn cứ đƣa ra các quyết định điều chỉnh thích hợp nhằm tăng
cƣờng hiệu quả của quản lý nhà nƣớc về hoạt động kinh doanh khách sạn.
Nhà nƣớc phải kiểm tra, đánh giá hệ thống tổ chức quản lý cũng nhƣ năng
lực của đội ngũ cán bộ công chức quản lý nhà nƣớc về du lịch, hoạt động kinh
doanh khách sạn.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>