Giáo dục dân số qua dạy học địa lí trong nhà trường

Trường đại học sư phạm hà nội
khoa địa lí

giáo dục dân số
qua dạy học địa lý trong nhà trường

PGS.TS
Đặng Văn Đức


GI¸O DôC D©n sè
QUA D¹y häc ®Þa lý
trong nhµ tr­êng

2


Trường đại học sư phạm hà nội
khoa địa lí

giáo dục dân số
qua dạy học địa lý trong nhà trường

phần thứ nhất: những vấn đề chung
về dân số
phần thứ hai: giáo dục dân số ở trư
ờng phổ thông


Trường đại học sư phạm hà nội
khoa địa lí

phần thứ nhất: những vấn đề chung
về dân số
I. Các thành phần dân số
II. Dân số và phát triển
III. chính sách dân số


D©n Sè ThÕ Giíi

5


Qui m« d©n sè vµ sù ph©n bè
•
•
•
•
•

Qui m« d©n sè thÕ giíi
Qui m« d©n sè cña c¸c ch©u lôc
TØ lÖ gia t¨ng tù nhiªn cña thÕ giíi
TØ lÖ gia t¨ng tù nhiªn cña c¸c ch©u lôc
TØ lÖ gia t¨ng tù nhiªn cña c¸c nhãm n­íc

6


Qui m« d©n sè vµ sù ph©n bè

• Qui m« d©n sè thÕ giíi ngµy cµng lín, tèc ®é gia t¨ng
nhanh. (H×nh II.1)
• H×nh II.1. Qui m« d©n sè thÕ giíi qua mét sè thêi k×
7000

TriÖu ng­êi

6000

6000
5000

5000
4000

4000
3000

3000
2000

2000
1000
0

6302

1000
300
§Çu CN

500
1650

1830

1930

1960

1975

1987

1999

7

2003


Tình hình tăng dân số
thế giới
* Xu hướng ngày càng tăng nhanh hơn:

1650 1830 1930 1960 1975 1987 1999

Năm
Dân số
(Triệu người)

500

1000 2000

3000 4000 5000 6000

Dựa vào bảng trên, có nhận xét về
khoảng thời gian để
dân số tăng gấp đôi :8


* Xu h­íng d©n sè
ngµy cµng t¨ng nhanh h¬n
Thêi gian ®Ó d©n sè t¨ng gÊp
®«i ngµy cµng rót ng¾n:
200 n¨m - 100 n¨m - 40 n¨m
Thêi gian ngµy cµng rót ng¾n khi t¨ng
thªm 1 tØ ng­êi: 100 n¨m-30 n¨m-15
n¨m- 12 n¨m
9


D©n sè c¸c ch©u lôc 1980-2025
1980
TriÖu
ng­êi
Toµn TG
Ch©u ¸
Ch©u ¢u

Ch©u Phi
Ch©u Mü
Ch©u óc vµ
§¹i d­¬ng

4444
2642
693
476
610
23

2002

2025

% so
víi
TG

TriÖu % so TriÖu
ng­êi víi
ng­êi

100,0
59,5
15,6
10,7
13,7
0,5

6215
3766
728
839
850
32

TG

100,
60,6
11,7
13,5
13,7
0,5

7818
4714
717
1268
1079
40
10

% so
víi
TG
100,0
60,3

9,2
16,2
13,8
0,5


6000

Gia t¨ng d©n sè thÕ giíi
theo c¸c ch©u lôc

5000

Ch©u
Phi
Ch©uPhi
B¾c
B¾cMÜMÜ
MÜ
MÜLaLatinh
Tinh
Ch©u
¸ ¸
Ch©u
Ch©u
¢u ¢u
Ch©u
Ch©u§d­¬ng
Ch©u §¹i d­

4000
3000
2000
1000

¬ng

0
1950 1970 1990 2000 2050

11


Gia t¨ng d©n sè thÕ giíi
theo nhãm n­íc
Khu vùc

D©n sè (triÖu)
N¨m 1950 1970 1990 2000 2050

Toµn ThÕ giíi

2516 3698 5292 6261 8504

C¸c n­íc C«ng NghiÖp 832 1049 1207 1264 1354
C¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn 1684 2649 4084 4997 7150
12


Gia t¨ng d©n sè thÕ giíi

theo nhãm n­íc
9000
8000
7000
6000
5000
4000
3000
2000
1000
0

ToµnThÕ
ThÕgiíi
giíi
Toµn
C¸cn­íc
n­íc
C nghiÖp
C¸c
C«ng
NghiÖp
C¸c n­íc ®ang ph¸t
C¸c n­íc ®ang Ph¸t
triÓn
triÓn
1950 1970

1990 2000

2050

13


Qui mô dân số và sự phân bố
Dân số thế giới tập trung chủ yếu ở các nước
đang phát triển
Châu á có qui mô dân số lớn nhất
Số dân châu Phi tăng nhanh và liên tục

14


B¶n ®å tØ suÊt sinh cña thÕ giíi

4,5-5,3
3,69-4,48
2,71-3,66
1,5-2,56
0,97-1,49
0 sè liÖu

15


tØ suÊt sinh th« cña c¸c nhãm n­
íc trªn thÕ giíi 1950-2000

16

17


gia t¨ng tù nhiªn d©n sè cña c¸c n­íc
Brunei
Zambia

ZaiZimbabuª ia
Angola
Camªrun
Al giª ri
B¨ng la ®Ðt
Phi lip pin

tØ
lÖ
t¨ng
d©n
sè
TB
hµng
n¨m

Bra zil

Trung qu«c

Cana®a

Anguila UK

§an M¹ch
An tica

óc
Cuba

Ph¸p
BØ

ViÖt
nam

18


Kh¸i Qu¸t
T×nh H×nh D©n Sè ThÕ Giíi
1. NhËn xÐt chung vÒ d©n sè ThÕ giíi.

-C¸c n­íc cã d©n sè lín h¬n100 triÖu ng­êi
cã 7 n­íc: Trung Quèc, Ên ®é, Nga, Hoa Kú,
Indonexia, Braxin
-C¸c n­íc cã d©n sè lín h¬n 50 triÖu ng­êi:
38 n­íc trong ®ã ViÖt Nam ®øng thø 8
-C¸c n­íc cã d©n sè Ýt h¬n 100.000 ng­êi:
10 n­íc trong ®ã cã Tuvala, Monac«,
Vatican, Xan Mario..
19

Nhận
* Các nước ở Châu á, Phi, Mỹ la tinh
xét về
- Dân số tăng nhanh
tăng dân
số ở các
- kinh tế chậm phát triển
khu vực: *Các nước ở châu Âu, Bắc Mỹ, úc
Châu á,
-Dân số tăng chậm
Phi, Mỹ
-Kinh tế phát triển nhanh
la tinh? * Sự gia tăng dân số nhanh trong khi
Châu
kinh tế chậm phát triển đưa lại hậu
Bắc Mỹ,
quả:- Thiếu lương thực (dân số tăng
Âu, đại
1% lương thực phải tăng 3 - 4%)
dương.
20


Kết luận.

Phân tích
hậu quả của
việc gia

tăng
dân số
nhanh
trong khi
kinh tế
chậm phát
triển .

- Chất lượng cuộc sống thấp
- Phúc lợi xã hội thấp dẫn đến:
+ Giáo dục-y tế kém
+ Người mù chữ nhiều,
+ Trẻ em chết nhiều,
+ Tuổi thọ trung bình thấp
- Các mục tiêu kinh tế xã hội đề ra
không đạt được.
- Cần thiết phải giảm tăng dân số
= giảm tỷ lệ sinh.
21


Ba kiÓu th¸p d©n sè thÕ giíi

22


sự phân bố dân cư thế giới

Phân bố dân cư thế giới
Phân bố không đều giữa các châu lục
Phân bố không đều giữa các nhóm nước, các nước
Phân bố theo các đới khí hậu
Phân bố theo độ cao địa hình
Nguyên nhân dẫn đến đặc điểm phân bố đó
- Nhân tố tự nhiên
- Nhân tố xã hội
Hậu quả của dân số tăng nhanh và phân bố không
đều, không hợp lí
23


24


25