Phương thức tập hợp đoàn kết thanh niên trên địa bàn thị xã cẩm phả tỉnh quảng ninh, thực trạng và giải pháp

LỜI MỞ ĐẦU
Trải qua hai năm học tập, hoạt động và rèn luyện tại Học viện Thanh
thiếu niên Việt Nam dưới sự giúp đỡ, dạy bảo và sự quan tâm tận tình của các
thầy, cô giáo, các khoa, Phòng quản lý đào tạo - tổ chức đã truyền đạt cung
cấp cho em những kiến thức về lý luận cơ bản khoa học cơ sở, phương pháp
luận công tác thanh niên đã cho bản thân em trưởng thành hơn trong cuộc
sống, nhận thức trau dồi kiến thức sâu rộng và phong phú hơn tạo hành trang
kiến thức giúp em rất nhiều trong quá trình vận dụng vào thực tiễn để viết
chuyên đề tốt nghiệp của mình.
Bằng sự cố gắng và tâm huyết của mình trong việc tập hợp đoàn kết
thanh niên trên địa bàn thị xã Cẩm Phả - tỉnh Quảng Ninh em đã chọn tiểu
luận : "Phương thức tập hợp đoàn kết thanh niên trên địa bàn thị xã Cẩm
Phả - tỉnh Quảng Ninh, thực trạng và giải pháp" để nghiên cứu, rút ra
những bài học kinh nghiệm, từ đó đề xuất kiến nghị những giải pháp mang
tính khả thi nhằm nâng cao hiệu quả các phương thức tập hợp đoàn kết thanh
niên trên địa bàn thị xã Cẩm Phả - tỉnh Quảng Ninh nói riêng và cả nước nói
chung.
Em xin chân thành cảm ơn Ban giám đốc Học viện Thanh thiếu niên
Việt Nam, Phòng Quản lý đào tạo - Tổ chức và các thầy cô giáo. Đặc biệt là
em xin chân thành cảm ơn sâu sắc đến cô giáo Lại Thị Thu Hương đã tận tình
giúp đỡ, hướng dẫn chỉ bảo em trong suốt thời gian thực tập viết chuyên đề.
Chuyên đề mặc dù được hoàn thành nhưng chắc chắn không thể tránh
khỏi những thiếu sót do chưa có thực tiễn công tác, thời gian thực hiện
chuyên đề quá ngắn, năng lực và kinh nghiệm còn hạn chế. Vì vậy rất mong
sự đóng góp ý kiến của các thầy cô và các đồng nghiệp để chuyên đề thực sự
hoàn thiện phục vụ thiết yếu hơn cho công tác Đoàn và phong trào Thanh
thiếu nhi hiện nay.
Một lần nữa em xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, ngày 10 tháng 03 năm 2010
Học viên
Đồng Thị Ngọc Anh

MỤC LỤC
I. LÍ DO CHỌN CHUYÊN ĐỀ...............................................................................1
II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU...............................................................................3
III. NHIỆM VỤ CỦA CHUYÊN ĐỀ :....................................................................4
IV. ĐỒI TƯỢNG VÀ KHÁCH THỂ NGHIÊN CỨU :..........................................4
VI. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU :...................................................................4
VII. DỰ KIẾN NỘI DUNG CHUYÊN ĐỀ :..........................................................5
PHẦN THỨ NHẤT.................................................................................................6
CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA CÔNG TÁC........................................6
ĐOÀN KẾT TẬP HỢP THANH NIÊN TRÊN ĐỊA BÀN....................................6
THỊ XÃ CẨM PHẢ - TỈNH QUẢNG NINH.........................................................6
I. MỘT SỐ KHÁI NIỆM :.......................................................................................6
1. Khái niệm thanh niên :..............................................................................6
2. Khái niệm tập hợp :...................................................................................6
3. Khái niệm đoàn kết :..................................................................................6
4. Khái niệm đoàn kết tập hợp thanh niên :.................................................6
II. NHỮNG QUAN ĐIỂM CƠ BẢN CỦA CHỦ NGHĨA MÁC – LÊNIN. TƯ
TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VÀ ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM...........................6
1. Những quan điểm cơ bản của chủ nghĩa Mác – Lênin về thanh niên và
công tác thanh niên.........................................................................................7
1.1 Thanh niên là vấn đề luôn được các quốc gia, các thời đại coi là vấn đề
quan trong suốt quá trình phát triển của lịch sử nhân loại..........................7
1.2. Lênin đánh giá về vị trí, vai trò của thanh niên.....................................9
2. Tư tưởng Hồ Chí Minh về vị trí, vai trò thanh niên và công tác thanh
niên.................................................................................................................10
2.1. Hồ Chí Minh nói về công tác đoàn kết ................................................10
2.2. Hồ Chí Minh đánh giá về vị trí, vai trò của thanh niên trong xã hội :.12
3. Quan điểm của Đảng cộng sản Việt Nam đánh giá về vị trí, vai trò của

thanh niên trong xã hội.................................................................................15
3.1. Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh là đội dự bị tin cậy của Đảng
....................................................................................................................15
3.2. Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh là lực lượng nòng cốt trong
công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước....................................18
III. CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA VẤN ĐỀ.............................................................21
1. Thực tiễn chung của đất nước.................................................................21
2. Thực tiễn của cơ sở...................................................................................22
PHẦN THỨ HAI...................................................................................................24
THỰC TRẠNG CỦA CÔNG TÁC ĐOÀN KẾT TẬP HỢP THANH NIÊN....24
I. ĐẶC ĐIỂM TÌNH HÌNH ĐỊA PHƯƠNG........................................................24
1. Về kinh tế - xã hội – chính trị:.................................................................24
1.1. Điều kiện địa lí:..................................................................................24
1.2. Điều kiện kinh tế:.................................................................................25
1.4. Về tình hình chính trị - quốc phòng an ninh ở địa phương:.................27
2. Đặc điểm tình hình thanh niên trên địa bàn Thị xã Cẩm Phả – Tỉnh
Quảng Ninh....................................................................................................28


II. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC ĐOÀN KẾT TẬP HỢP THANH NIÊN TRÊN
ĐỊA BÀN THỊ XÃ CẨM PHẢ - TỈNH QUẢNG NINH TỪ NĂM 2008 - 201029
1. Tình hình tổ chức Đoàn - Hội – Đội........................................................29
1.1 Về số lượng, chất lượng........................................................................29
1.2. Tổ chức bộ máy...................................................................................30
1.3. Những hoạt động lớn thường xuyên diễn ra của Đoàn thanh niên Thị
xã Cẩm Phả trong năm 2008 – 2010..........................................................30
2. Các phương thức đoàn kết tập hợp thanh niên trên địa bàn thị xã Cẩm
Phả - Tỉnh Quảng Ninh.................................................................................32
2.1. Đưa thanh niên vào tổ chức Đoàn – Hội – Đội...................................32
2.2. Tập hợp đoàn kết thanh niên thông qua phong trào “Năm xung kích”

và “Bốn đồng hành”..................................................................................33
2.3. Đoàn kết tập hợp thanh niên thông qua các cuộc thi...........................38
2.4. Đoàn kết tập hợp thanh niên thông qua văn hóa- văn nghệ thể dục thể
thao.............................................................................................................39
PHẦN THỨ BA.....................................................................................................40
ĐỀ XUẤT KIẾN NGHỊ, GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG........................................40
CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC TẬP HỢP ĐOÀN KẾT THANH NIÊN TRÊN
ĐỊA BÀN THỊ XÃ CẨM PHẢ -...........................................................................40
TỈNH QUẢNG NINH............................................................................................40
I. NHỮNG THUẬN LỢI VÀ KHÓ KHĂN TRONG CÔNG TÁC TẬP HỢP
ĐOÀN KẾT THANH NIÊN TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ CẨM PHẢ - TỈNH
QUẢNG NINH TRONG THỜI GIAN TỚI..........................................................40
1. Thuận lợi....................................................................................................40
2. Khó khăn....................................................................................................40
II. MỘT SỐ BIỆN PHÁP NHẰM ĐỔI MỚI CÁC PHƯƠNG THỨC TẬP HỢP
ĐOÀN KẾT THANH NIÊN TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ CẨM PHẢ - TỈNH
QUẢNG NINH.......................................................................................................41
1. Biện pháp nâng cao hiệu quả về công tác tổ chức cán bộ:....................41
1.1. Về công tác tổ chức.............................................................................41
1.2. Về công tác cán bộ...............................................................................42
1.3. Về chính quyền và đoàn thể xã hội......................................................43
2. Đề xuất một số phương thức nhằm nâng cao hiêu quả công tác tập hợp
đoàn kết thanh niên.......................................................................................44
2.1. Biện pháp trước mắt............................................................................44
2.2. Biện pháp chiến lược...........................................................................44
III. MỘT SỐ KIẾN NGHỊ CỤ THỂ......................................................................45
1. Đối với cấp ủy Đảng..................................................................................45
2. Đối với chính quyền và các ban ngành đoàn thể.....................................46
3. Đối với các cấp bộ Đoàn............................................................................46
KẾT LUẬN............................................................................................................48

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO..............................................................50


PHẦN MỞ ĐẦU
I. LÍ DO CHỌN CHUYÊN ĐỀ
Đất nước Việt Nam đã trải qua biết bao gian lao thăng trầm của lịch sử,
nhân dân Việt Nam đã trải qua hàng nghìn năm đấu tranh dựng nước và giữ
nước. Biết bao thế hệ cha anh đã hy sinh thân mình để bảo vệ Tổ quốc và trong
bất kỳ giai đoạn lịch sử nào thì thế hệ thanh niên vẫn luôn phát huy vai trò xung
kích đóng góp vào sự nghiệp chung của dân tộc. Khi Tổ quốc bị xâm lăng nhân
dân bị đầy đọa trong vũng bùn đen tối, thì lớp thanh niên của chúng ta vẫn hăng
hái : "Xẻ dọc trường sơn đi cứu nước". Dù trong mọi gian khổ vẫn "Quyết tử
cho Tổ quốc quyết sinh". Đã có biết bao tấm gương hy sinh cho độc lập tự do
của Tổ quốc. Như: anh Kim Đồng, anh Lý Tự Trọng, anh Nguyễn Văn Thạc, chị
Đặng Thùy Trâm... đã mãi mãi ra đi ở lứa tuổi thanh niên tràn đầy sức sống.
Và ngày nay, trong thời kỳ đổi mới, thanh niên Việt Nam lại tiếp tục phát
huy truyền thống quý báu của dân tộc, cống hiến sức trẻ, lòng nhiệt huyết, trí
tuệ ... cho sự nghiệp công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước.
Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói "Thanh niên là người chủ tương
lai của đất nước. Nước nhà thịnh hay suy yếu hay mạnh, phần lớn là do thanh
niên".
Nghị quyết hội nghị ban chấp hành Trung ương Đảng lần thứ 4 (khóa VII)
về công tác thanh niên đã chỉ rõ "Thanh niên là lực lượng xung kích trong sự
nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Sự nghiệp đổi mới có thành công hay
không, đất nước vào thế kỷ XXI có vị trí xứng đáng trên cộng đồng thế giới.
Cách mạng Việt Nam có vững bước theo con đường xã hội chủ nghĩa hay
không, phần lớn tùy thuộc vào lực lượng thanh niên, việc bồi dưỡng, rèn luyện
thế hệ thanh niên, công tác thanh niên là vấn đề sống còn của dân tộc. Là một
trong những nhân tốc quyết định sự thành bại của dân tộc".
Từ khi ra đời đến nay, Đảng luôn đặt niềm tin vững chắc vào thanh niên.

Luôn quan tâm xây dựng nguồn nhân lực trẻ. Bồi dưỡng, tạo mọi điều kiện cho
Học viện Thanh thiếu niên Việt Nam

1


thanh niên phấn đấu. Sống có lý tưởng, có bản lĩnh chính trị, có năng lực trí tuệ
về nghề nghiệp. Có khả năng tiếp nhận tri thức, có trình độ văn hoá, có sức
khỏe... Tổ chức Đoàn là môi trường để thanh niên phấn đấu học tập và rèn luyện,
xung kích đi đầu trong các nhiệm vụ cách mạng, đáp ứng với yêu cầu của đất
nước.
Bảy mươi bảy năm xây dựng và trưởng thành, qua các thời kỳ đấu tranh
cách mạng tổ chức Đoàn đã tập hợp đông đảo thanh niên, phát huy truyền thống
anh hùng cách mạng cống hiến xuất sắc cho sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống
nhất đất nước, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Thời kỳ đổi mới Đoàn vẫn phát huy truyền thống vẻ vang của mình. Kinh
tế tăng trưởng vượt bậc, tiến bộ về văn hoá xã hội, an ninh - quốc phòng trật tự
anh toàn xã hội được giữ vững, tạo điều kiện cho công tác Đoàn và phong trào
thanh thiếu niên phát triển. Tổ chức Đoàn luôn chú trọng xây dựng những
chương trình, kế hoạch hoạt động để thu hút thanh niên phát triển đoàn viên, mở
rộng mặt trận đoàn kết thông qua tập hợp thanh niên tham gia vào tổ chức Đoàn.
Thông qua các hoạt động Đoàn, thanh niên đã thể hiện được tính năng động,
sáng tạo, nhạy bén, thích ứng với cơ chế mới. Luôn tin tưởng vào sự lãnh đạo
của Đảng, có ý thức tự cường. Ngày nay, xuất hiện ngày càng nhiều mô hình tập
hợp thanh niên tiên tiến và các tài năng trẻ trong nhiều lĩnh vực của đời sống xã
hội.
Tuy nhiên, trong điều kiện cơ chế thị trường hiện nay, đứng trước những
yêu cầu và thử thách mới, công tác Đoàn còn bộc lộ nhiều yếu kém, hạn chế về
nội dung hoạt động, cũng như các phương thức tập hợp đoàn thanh niên. Đặc
biệt là trước những diễn biến phức tạp của khu vực và thế giới, âm mưu diễn

biến hòa bình - bạo loạn lật đổ của chủ nghĩa đế quốc và các lực lượng thù địch.
Những tác động mặt trái của nền kinh tế thị trường, các tệ nạn xã hội có chiều
hướng gia tăng lôi kéo một số thanh niên lười lao động, thiếu trách nhiệm với
cuộc sống xã hội, thích hưởng thụ, không tham gia vào tổ chức Đoàn - Hội cũng
như các hoạt động phong trào. Từ những khó khăn thách thức trên, một vấn đề
Học viện Thanh thiếu niên Việt Nam

2


quan trọng đặt ra là cần phải tìm những phương thức hoạt động phù hợp để đoàn
kết tập hợp thanh niên vào tổ chức Đoàn nhằm tạo môi trường cho thanh niên
rèn luyện, phát huy thế mạnh, hạn chế, đẩy lùi tiêu cực xã hội, những âm mưu lôi
kéo của kẻ thù.
Đào tạo thế hệ thanh niên mới xứng đáng kế tục sự nghiệp xây dựng đất
nước của cha ông. Đây cũng là nhưng khó khăn của công tác Đoàn và phong
trào thanh thiếu nhi trên địa bàn Thị xã Cẩm Phả - Tỉnh Quảng Ninh.
Trên những cơ sở đó tôi chọn đề tài "Các phương thức tập hợp đoàn kết
thanh niên trên địa bàn Thị xã Cẩm Phả - Tỉnh Quảng Ninh" làm tiểu luận tốt
nghiệp của mình để một mặt khẳng định được vai trò của tổ chức Đoàn Thị xã
Cẩm Phả, góp phần tích cực vào các phong trào chung của sự phát triển của công
tác Đoàn và phong trào thanh thiếu niên. Qua quá trình nghiên cứu tôi nhận thấy
rằng vấn đề nghiên cứu không phải là mới. Trước đó, đã có những cuộc hội thảo
và một số nghiên cứu liên quan trên địa bàn Thị xã Cẩm Phả đề cập đến. Tuy
nhiên các nghiên cứu trên chưa tập trung đi sâu nghiên cứu các số liệu mới và
các vấn đề nóng bỏng trên địa bàn Thị xã theo cách tiếp cận sâu sắc. Chính vì
vậy tôi rất mong những nghiên cứu của mình sẽ làm sáng tỏ vấn đề trên. Mặt
khác qua chuyên đề, tôi có nêu ra một số các giải pháp. Tôi hy vọng rằng những
giải pháp đó sẽ được thực hiện có hiệu quả để các hoạt động phong trào của tổ
chức Đoàn sẽ thu hút được đoàn viên thanh niên và sẽ là mô hình sinh hoạt được

nhân rộng cho các huyện, thị Đoàn trong tỉnh, tạo chuyển biến cả về chất lượng
trong công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu niên.

II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
1. Khảo sát thực tế làm rõ thực trạng các phương thức đoàn kết tập hợp
thanh niên trên địa bàn Thị xã Cẩm Phả - Tỉnh Quảng Ninh.
2. Tìm hiểu các nguyên nhân cơ bản ảnh hưởng đến các hiệu quả đoàn
kết tập hợp thanh niên.
3. Trên cơ sở phân tích thực trạng rút ra những bài học kinh nghiệm và
đề xuất những giải pháp.
Học viện Thanh thiếu niên Việt Nam

3


4. Kiến nghị với tổ chức Đảng, chính quyền và đoàn thể để nâng cao
hiệu quả công tác Đoàn kết hợp thanh niên.

III. NHIỆM VỤ CỦA CHUYÊN ĐỀ :
1. Nghiên cứu làm rõ cơ sở lý luận, phương pháp luận về phương thức
đoàn kết hợp thanh niên.
2. Khảo sát đánh giá thực trạng các phương thức đoàn kết tập hợp
thanh niên địa bàn Thị xã Cẩm Phả.
3. Tìm hiểu các nguyên nhân khách quan nguyên nhân chủ quan của
thực trạng, những thuận lợi và khó khăn của công tác đoàn kết tập hợp thanh
niên trên địa bàn Thị xã Cẩm Phả.
4. Đề xuất một số giải pháp, hình thức tập hợp thanh niên. Đưa ra
những kiến nghị hợp lý với các cấp uỷ, Đảng Chính quyền địa phương, các
ban ngành liên quan đến công tác thanh niên.

IV. ĐỒI TƯỢNG VÀ KHÁCH THỂ NGHIÊN CỨU :
1. Đối tượng nghiên cứu :
Là phương thức đoàn kết tập hợp thanh niên trên địa bàn Thị xã Cẩm
Phả - Tỉnh Quảng Ninh.
2. Khách thể nghiên cứu :
- Đoàn viên, thanh thiếu niên trên địa bàn.
- Tổ chức Đoàn và cán bộ làm công tác Đoàn trên địa bàn.
- Cấp Uỷ Đảng, Chính quyền và các ban ngành đoàn thể ở địa phương.
V. Phạm vi nghiên cứu :
- Không gian : Thị xã Cẩm Phả.
- Thời gian : Từ năm 2008 đến nay.

VI. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU :
1. Đọc các tài liệu văn kiện của Đảng, của Đoàn và các cấp báo cáo,
tổng kết công tác của Đoàn cơ sở.
2. Sử dụng một số hình thức điều tra xã hội học.
- Phỏng vấn.
- Quan sát.
Học viện Thanh thiếu niên Việt Nam

4


- Dự hội nghị.
- Toạ đàm.
- Tổng kết thực tiễn.

VII. DỰ KIẾN NỘI DUNG CHUYÊN ĐỀ :
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, chuyên đề
bao gồm các phần chính sau :

- Phần thứ nhất: Cơ sở lý luận và thực tiễn của công tác đoàn kết tập
hợp thanh niên.
- Phần thứ hai: Thực trạng của công tác tập hợp đoàn kết thanh niên
trên địa bàn Thị xã Cẩm Phả - Tỉnh Quảng Ninh.
- Phần thứ ba: Đề xuất kiến nghị và giải pháo nhằm nâng cao hiệu quả
của công tác tập hợp đoàn kết thanh niên trên địa bàn Thị xã Cẩm Phả - Tỉnh
Quảng Ninh.
- Phần thứ tư: Kết luận.

Học viện Thanh thiếu niên Việt Nam

5


PHẦN THỨ NHẤT
CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA CÔNG TÁC
ĐOÀN KẾT TẬP HỢP THANH NIÊN TRÊN ĐỊA BÀN
THỊ XÃ CẨM PHẢ - TỈNH QUẢNG NINH
I. MỘT SỐ KHÁI NIỆM :
1. Khái niệm thanh niên :
Thanh niên là một lực lượng xã hội to lớn, là nguồn lực mạnh mẽ thúc
đẩy sự phát triển của xã hội và là người chủ tương lai của đất nước . Cẩm Phả
có mối quan hệ gắn bó với tất cả các giai cấp, tầng lớp, bản thân họ đóng vai
trò to lớn, vai trò quyết định sự phát triển của quốc gia, mỗi dân tộc.
2. Khái niệm tập hợp :
Tập hợp thanh niên là quá trình liên kết thanh niên do Đoàn làm nòng
cốt chính trị. Việc giáo dục lý tưởng cho thanh niên và đưa thanh niên vào tổ
chức được tiến hành đồng thời không tách rời nhau.
3. Khái niệm đoàn kết :
Đoàn kết thanh niên là quá trình giáo dục thanh niên về lý tưởng độc lập

dân tộc, chủ nghĩa xã hội. Qua đó tạo sự nhất trí cùng hành động, phấn đấu vì
mục tiêu : “Dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh”.
4. Khái niệm đoàn kết tập hợp thanh niên :
Đoàn kết tập hợp thanh niên là liên kết tập hợp nhiều thanh niên riêng
lẻ hoặc tổ chức, nhóm thanh niên để đưa thanh niên vào một tổ chức nhất định
nhằm tương trợ, giúp đỡ lẫn nhau, giải quyết những công việc, khó khăn trong
cuộc sống cũng như trong hoạt động.

II. NHỮNG QUAN ĐIỂM CƠ BẢN CỦA CHỦ NGHĨA MÁC –
LÊNIN. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VÀ ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT
NAM.
Học viện Thanh thiếu niên Việt Nam

6


1. Những quan điểm cơ bản của chủ nghĩa Mác – Lênin về thanh niên
và công tác thanh niên.
1.1 Thanh niên là vấn đề luôn được các quốc gia, các thời đại coi là
vấn đề quan trong suốt quá trình phát triển của lịch sử nhân loại.
C. Mác có một phát hiện to lớn đó là học thuyết về sứ mệnh lịch sử của
giai cấp công nhân toàn thế giới. Giai cấp công nhân là giai cấp hiện đại và
tiên tiến. Đại biểu cho lực lượng sản xuất tiên tiến và không ngừng phát triển
cùng với cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật. Với những phát kiến có ý nghĩa
vạch thời đại kẻ thù luôn tìm mọi cách để bôi nhọ những luận điểm đó.
Nhưng cho đến ngày nay khi xã hội ngày càng phát triển vẫn không có luận
điểm nào vượt qua được luận điểm của C. Mac. Đó là lý do mà chúng ta vẫn
tiếp tục tìm hiểu, suy ngẫm và đi theo đường đó.
Theo C. Mác, giai cấp vô sản được hình thành với tư cách một giai cấp
khi nó ý thức được vị trí và tương lai của nó. Mác cho rằng : “Những công

nhân tiên tiến nhất hoàn toàn hiểu rõ rằng, tương lai của giai cấp công nhân,
qua đó tương lai của loài người hoàn toàn phụ thuộc vào việc giáo dục thế hệ
thanh niên đang lớn lên”. Thế hệ công nhân mà Mác đề cập chính là thế hệ
thanh niên, thế hệ thanh niên có một vị trí, vai trò hết sức quan trọng.
C. Mác cho rằng : “Thanh niên là cội nguồn của sự sống của dân tộc
và giai cấp công nhân là bộ xương của một cơ thể dân tộc”. Thanh niên là cội
nguồn, là gốc rễ và cũng chính thanh niên sẽ đi đến cùng. Mác đã cho thấy
tầm quan trọng của thanh niên đối với mỗi quốc gia, mỗi dân tộc.
Xuất phát từ vị trí, vai trò đó Mác cho là cần phải giáo dục thanh niên,
để thanh niên biết được sứ mệnh lịch sử của mình. Cần giáo dục thế hệ công
nhân để xây dựng tương lai của loài người.
C. Mác phát biểu : “Những công nhân tiên tiến ý thức một cách đầy đủ
tương lai của giai cấp họ, qua đó cũng là tương lai của cả loài người phụ
thuộc vào giáo dục thế hệ công nhân trẻ”.

Học viện Thanh thiếu niên Việt Nam

7


C. Mác đã đánh giá đúng đắn và thế hệ công nhân trẻ, hay chính là thế
hệ thanh niên cho đến ngày nay những đánh giá đó vẫn được áp dụng.
Ph. Ănghen cho rằng : Thanh niên có vị trí, vai trò rất quan trọng trong
đời sống xã hội vì thanh niên chính là đội quân tiên phong, đội quân xung
kích, đạo quân vô sản quốc tế, đội hậu bị cho Đảng.
Cũng như các nhìn nhận của Mác nhưng ở phía khác, phía thanh niên
ông cho rằng: Thanh niên không thể đứng ngoài chính trị, họ luôn hăng hái
tham gia sinh hoạt chính trị. Từ thực tiễn này, vấn đề đặt ra cho những người
cộng sản và Đảng cộng sản là phải tổ chức họ lại, mục tiêu của công việc
trọng đại này không gì khác hơn là làm cho thanh niên trở thành “Đạo quân

xung kích của giai cấp vô sản quốc tế và đội quân hậu bị của Đảng”.
Ông vẫn còn nhấn mạnh rằng : “Thanh niên không bao giờ thoả mãn
với lý tưởng trước đây, họ muốn được tự do trong hành động, họ khao khát
lập chiến công và vì sự đổi mới, họ sẵn sàng hiến dâng cả máu và cuộc đời
mình”…
Vì thế, theo Ănghen phải đưa thanh niên vào hoạt động chính trị, để
thanh niên có thể trở thành đạo quân xung kích sống có lý tưởng và vì lý
tưởng.
C. Mác - Ănghen luôn đánh giá cao vai trò của thanh niên. Luôn gắn
thanh niên với giai cấp công nhân và đội quân tiên phong của nó. Các ông coi
thanh niên là lực lượng cách mạng, đội xung kích, đội dự bị của Đảng. Các
ông cho rằng : Thế hệ trẻ là nguồn bổ sung lực lượng dồi dào cho Đảng.
Mác - Ănghen coi trọng việc giáo dục tri thức cho thanh niên. Các ông
lên án ngu dốt và đề cao vai trò của tri thức : “Những người có học vấn đem
lại lợi ích nhiều cho xã hội hơn kẻ ngu dốt nhiều văn hoá”. Chính vì thế cần
phải thường xuyên chăm lo, giáo dục các thanh niên, bồi dưỡng thanh niên để
thanh niên phát triển toàn diện. Nhưng không thể chỉ trông chờ ỷ lại mà bản
thân mỗi thanh niên cần phải tự mình học tập rèn luyện một cách kiên trì và

Học viện Thanh thiếu niên Việt Nam

8


có hệ thống. Thường xuyên tự học và vận dụng những kiến thức đã lĩnh hội
được vào cuộc sống, để xây dựng đất nước giàu mạnh.
1.2. Lênin đánh giá về vị trí, vai trò của thanh niên.
V.I. Lênin là người đưa ra những ý tưởng, những luận điểm cách mạng
thành hiện thực trong cuộc sống. Qua cuộc cách mạng tháng Mười Nga vĩ đại
và những năm đầu của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở nước Nga đã

đánh giá rất xác đáng về thanh niên : “Thanh niên là sinh lực chiến đấu của
cách mạng… Người ta quan sát thấy rằng thanh niên công nhân có một khát
vọng nồng cháy không gì kìm hãm được sự vươn tới lý tưởng dân chủ và công
bằng xã hội”. Lênin cho rằng : “Sớm muộn thanh niên sẽ đến với chủ nghĩa
xã hội bằng những con đường khác với cha anh họ”.
Với những nhận định đó, Lênin thấy sự cần thiết như là tất yếu phải
giáo dục thanh niên thành lực lượng quan trọng cho cách mạng.
V.I. Lênin đã nêu những luận điểm khi bàn về nhiệm vụ của Đoàn
thanh niên, ông cho rằng : “Là người cộng sản tức là phải tổ chức và đoàn
kết toàn thế hệ thanh niên…” bởi vì : “Phải từ hàng triệu, hàng chục triệu
con người sống lẻ loi, rời rạc, phân tán… mà xây dựng nên một ý chí thống
nhất”. Đồng thời Lênin cũng khẳng định : “Không có sự đoàn kết đó, không
có sự kỷ luật tự giác đó thì sự nghiệp của chúng ta sẽ không có hy vọng gì
cả”.
Ông luôn tin vào thanh niên và đặt hy vọng vào thanh niên, ông rất
quan tâm đối với vấn đề giác ngộ, tổ chức thanh niên ưu tú vào Đảng, Lênin
khẳng định : “Chúng ta là Đảng của thanh niên, giai cấp tiên phong”. Quán
triệt luận điểm đó phải nắm được yêu cầu mà thanh niên đã chỉ ra cho mọi
người trong hoạt động thực tiễn là : “Phải tuyển mộ những chiến sĩ trẻ tuổi
mạnh dạn hơn, rộng rãi hơn và nhanh chóng vào hàng ngũ tất cả mọi tổ chức
của chúng ta. Nhằm mục đích ấy, phải xây dựng hàng trăm tổ chức mới
không một phút chậm trễ”. Đồng thời phải “tổ chức” thanh niên lại để “đoàn
kết” thanh niên. Ngược lại lấy mục tiêu “Đoàn kết toàn thể thế hệ thanh
Học viện Thanh thiếu niên Việt Nam

9


niên” để chỉ đạo quá trình tập hợp, tổ chức rộng rãi thanh niên bằng “Tất cả
mọi loại tổ chức”, bằng “hàng trăm tổ chức mới” của chúng ta.

Từ đó có thể thấy Lênin rất quan tâm đến thế hệ trẻ, ông cũng hiểu lợi
ích chính đáng của thanh niên của tuổi trẻ, ông không coi nhẹ thanh niên cũng
như không tuyệt đối hoá thanh niên. Cần tạo điều kiện cho thanh niên phát
triển toàn diện về mọi mặt và ông cũng cho rằng : Mỗi thanh niên phải có tinh
thần, nghị lực, ý chí để tự giải thoát bản thân, xã hội khỏi áp bức, bóc lột đem
lại cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc cho bản thân và xã hội.
Những quan điểm của Mác - Ănghen và Lênin là những quan điểm vô
giá và hữu ích. Một mặt những quan điểm đó giúp cho thanh niên thấy được
tầm quan trọng và sức mạnh của tuổi trẻ. Mặt khác cũng làm cho thanh niên
đừng tự đánh gía quá cao về bản thân mình từ đó trông chờ, ỷ lại mà phải biết
tiếp thu học hỏi, thấm nhuần những quan điểm ấy để vận dụng sáng tạo vào
hoàn cảnh cụ thể của phong trào thanh niên hiện nay.
2. Tư tưởng Hồ Chí Minh về vị trí, vai trò thanh niên và công tác
thanh niên.
2.1. Hồ Chí Minh nói về công tác đoàn kết .
Chủ tịch Hồ Chí Minh vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc ta. Là nhà tư tưởng,
nhà văn hoá lớn của dân tộc và của thời đại. Hơn nửa thế kỷ qua Đảng cộng
sản Việt Nam đã liên tục khẳng định vai trò, vị trí, ý nghĩa và tác dụng to lớn
của tư tưỏng Hồ Chí Minh đối với cách mạng Việt Nam.
Về lĩnh vực vận động thanh niên, di sản tinh thần mà Bác Hồ kính yêu
để lại cho chúng ta là vô giá và hết sức phong phú trên nhiều phương diện
khác nhau. Thật vinh dự, hạnh phúc cho tuổi trẻ và cho Đoàn thanh niên cộng
sản Hồ Chí Minh được Bác Hồ trực tiếp sáng lập “Từ bước đầu hiếm hoi chỉ
có 8 cháu”, như Bác nói. Đặc biệt là qua các thời kỳ cách mạng khác nhau
Bác luôn nêu lên phương hướng, nhiệm vụ, đào tạo, bồi dưỡng phát huy sức
mạnh của thế hệ trẻ : Xây dựng, củng cố, phát triển tổ chức Đoàn – Hội - Đội

Học viện Thanh thiếu niên Việt Nam

10

với những luận điểm khoa học, cách mạng soi sáng quá trình vận động thanh
niên ở nước ta.
Thực tiễn cách mạng Việt Nam đã chứng minh sức sống kỳ diệu và sức
mạnh vĩ đại của tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đoàn kết dân tộc. Công tác đại
đoàn kết dân tộc là sợi chỉ đỏ xuyên suốt đường lối chiến lược của Đảng cộng
sản Việt Nam trong cách mạng dân tộc, dân chủ cũng như trong cách mạng xã
hội chủ nghĩa.
Hồ Chí Minh đã nêu những luận điểm có tính chân lý :
Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết
hành công, thành công, đại thành công"
Trên thực tế vận dụng tư tường Hồ Chí Minh, Đảng và Nhà nước ta đã
thực hiện đoàn kết toàn dân tộc và đoàn kết trong thanh niên. Đoàn kết trong
thanh niên lấy sức mạnh tổng hợp.
Ngay từ năm 1946 trong thư gửi đại hội các dân tộc thiểu số miền Nam
tại Playcu, Hồ Chí Minh đã viết :
"Ngày nay nước Việt Nam là nước của chúng ta. Giang sơn chính phủ
chung của chúng ta.
Vậy nên tất cả dân tộc chúng ta phải đoàn kết chặt chẽ để giữ gìn nước
ta để ủng nộ Chính phủ ta.
Chúng ta phải thương yêu nhau, phải kính trọng nhau, phải giúp đỡ
nhau để mưu cầu hạnh phúc chung của chúng ta và con cháu chúng ta.
Sông có thể cạn, núi có thể mòn, nhưng lòng đoàn kết của chúng ta
không bao giờ giảm bớt".
Hồ Chí Minh nhắc nhở : Để thực hiện tốt đoàn kết, bình đẳng tương trợ
phải luôn đấu tranh khắc phục những biểu hiện sai trái, tiêu cực. Người yêu
cầu các cấp ủy Đảng chính quyền, đoàn thể, mọi đảng viên và cán bộ phải
khắc phục những tư tưởng dân tộc lớn, dân tộc hẹp hòi tự ti dân tộc. Nếu như
trong khối đại đoàn kết có tiêu cực thì sẽ xẩy ra mâu thuẫn và sẽ không có

được sức mạnh. Muốn thực hiện đại đoàn kết tạo ra sức mạnh của cách mạng
Học viện Thanh thiếu niên Việt Nam

11


thì phải biết phân biệt bạn và thù. Chủ nghĩa Mác - Lê nin dạy chúng ta rằng
muốn làm cách mạng thắng lợi phải phân biệt rõ ai là bạn ai là thù.
Hồ Chí Minh chỉ rõ : "Người Việt Nam là một, dân tộc Việt Nam là
một, sông có thể cạn, núi có thể mòn nhưng chân lý đó không bao giờ thay
đổi". Đó là ngọn cờ đoàn kết, độc lập và cũng là nguyên tắc bất di, bất dịch
của cách mạng Việt Nam.
Hồ Chí Minh luôn coi trọng thanh niên và công tác tập hợp đoàn kết
thanh niên. Đất nước ta hiện nay đang tiến quân vào khoa học công nghệ,
đồng thời cũng đang tiến hành Công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.
Tư tưởng Hồ Chí Minh việc mở rộng mặt trận tập hợp đoàn kết thanh
niên phải đi đôi với việc xây dựng, củng cố Đoàn về mặt tổ chức nâng cao
chất lượng đoàn viên, đào tạo bồi dưỡng đội ngũ cán bộ.
Qua mỗi thời kỳ cách mạng Bác luôn nhắc nhở "Phải củng cố tổ chức
Đoàn, phải đoàn kết nội bộ thật chặt chẽ"
Vì thế theo Bác tập hợp đoàn kết thanh niên là của trực tiếp Đoàn thanh
niên cộng sản Hồ Chí Minh cùng Đảng, Nhà nước, các cấp các ngành, đoàn
thể. Để kế thừa, phát huy những tư tưởng đoàn kết của Hồ Chí Minh trong sự
nghiệp đổi mới đòi hỏi phải có sự nghiên cứu toàn diện về kinh tế, chính trị,
văn hoá, xã hội và quốc tế. Phải luôn vận dụng sáng tạo tư tưởng Hồ Chí
Minh trong thời kỳ Công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước hiện nay.
2.2. Hồ Chí Minh đánh giá về vị trí, vai trò của thanh niên trong xã
hội :
Hồ Chí Minh sớm biết được vị trí, vai trò của thanh niên trong công
cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc và công cuộc xây dựng, bảo vệ tổ quốc.

Đất nước ta sau 80 năm nô lệ bị bóc lột và khai thác tàn bạo của chủ nghĩa đế
quốc và chủ nghĩa thực dân Bác chỉ rõ : Trong cuộc kiến thiết đó nước nhà
trông mong, chờ đợi ở các cháu rất nhiều và tương lại phát triển của đất nước
sẽ như thế nào; "Việt Nam có được vẻ vang sánh vai với các cường quốc năm
châu hay không, chính là nhờ một phần rất lớn ở công học tập của các cháu".
Học viện Thanh thiếu niên Việt Nam

12


Bác vừa khẳng định vai trò lịch sử của thanh niên vừa đặt niềm tin mạnh mẽ
vào thanh niên.
Hồ Chí Minh kế thừa những di sản tư tưởng quý báu của Mác Ănghen, Lênin và Người đã vận dụng sáng tạo đối với thanh niên Việt Nam
để thấy được vai trò cách mạng to lớn của thanh niên trong quá trình xây
dựng và bảo vệ tổ quốc.
Tuổi trẻ là lực lượng xã hội đông đảo, đầy nhiệt huyết, nhạy cảm với
thời cuộc, có ước mơ, hoài bão, có nghị lực, sẵn sàng hy sinh vì mục tiêu và
lý tưởng của mình. Do vậy "Thanh niên là bộ phận quan trọng của dân tộc",
là "lực lượng nòng cốt để xây dựng xã hội mới". Vì thế "hồi sinh thanh niên
là điều kiện tiên quyết để hồi sinh dân tộc và thanh niên là động lực chủ yếu
của cách mạng. Người chủ tương lai của đất nước". Đối với các tác giả kinh
điển của chủ nghĩa Mác - Lê nin luôn gắn thanh niên với giai cấp công nhân
với Đảng tiên phong của nó. Hồ Chí Minh nêu luận điểm "Muốn hồi sinh dân
tộc phải hồi sinh thanh niên".
Bác Hồ dạy : "Nếu thế hệ già khôn hơn thế hệ trẻ thì không tốt, thế hệ
già thua thế hệ trẻ thì mới tốt". Trong tác phẩm "Bản án chế độ thực dân
Pháp" xuất bản 1925 Hồ Chí Minh đã tha thiết kêu gọi : "Hỡi Đông Dương
đảng thương hại người sẽ chết mất nếu đám thanh niên của người không sớm
hồi sinh". Đối với dân tộc Việt Nam muốn đi theo con đường vô sản thì trước
hết phải thức tỉnh thanh niên để từ đó thức tỉnh dân tộc.

Trong toàn bộ tiến trình của cách mạng Việt Nam Bác Hồ luôn coi
thanh niên là động lực cách mạng, là yếu tố tiên quyết của cách mạng Việt
Nam. Năm 1921 khi chế độ thực dân Pháp bao trùm lên đất nước ta Người
viết : "Đằng sau sự phục tùng tiêu cực, người Đông Dương giấu một cái gì
đó đang sôi sục, đang gào thét và sẽ bùng nổ một cách ghê gớm khi thời cơ
đến. Bộ phận ưu tú có nhiệm vụ phải thúc đẩy cho thời cơ mau đến". Bác nói
đến bộ phận ưu tú đó không ai khác chính là thanh niên. Bác Hồ dạy. Nếu
chúng ta khéo léo lựa chọn, khéo léo dùng thì nhân tài ngày càng phát triển
Học viện Thanh thiếu niên Việt Nam

13


thêm nhiều và "kiến thiết có nhân tài, nhân tài ở trong thanh niên trong thế
hệ trẻ".
Ngoài ra thanh niên còn là lực lượng xung phong, xung kích, tình
nguyện đi đầu trong mọi lĩnh vực hoạt động. Người nêu rõ : "Trong mọi việc,
thanh niên phải đi đầu xung phong gương mẫu phát huy vai trò ấy", vì thế
Người dạy : "Muốn thế, Đoàn Thanh niên phải củng cố và phát huy hơn nữa".
Bác còn dạy thanh niên : "Nơi nào người ta làm chưa tốt thanh niên hãy đến
đó làm cho tốt theo sáng kiến của mình".
Trong cuộc đấu tranh bảo vệ tổ quốc theo tiếng gọi của Đảng và Bác
Hồ bao lớp thanh niên đã hy sinh như : Lý Tự Trọng, Lê Văn Tám... và ngày
nay thanh niên cũng đang tiếp nối cha anh vâng lời Bác Hồ đi đến những nơi
khó khăn để cống hiến cho đất nước.
Trong tiến trình lịch sử thấy rõ vị trí, vai trò khả năng cách mạng to lớn
của thanh niên trong công cuộc xây dựng và bảo vệ tổ quốc xã hội chủ nghĩa.
Người chỉ rõ : "Thanh niên là người chủ tương lai của nước nhà, thật vậy,
nước nhà thịnh hay suy, yếu hay mạnh một phần lớn là do các thanh niên".
Người chứng minh vai trò của thanh niên bằng việc nêu lên thực tiễn

đầy thuyết phục rằng : "Thanh niên là lực lượng cơ bản trong bộ đội, công
an, dân quân tự vệ đang hăng hái giữ gìn trật tự, trị an, bảo vệ tổ quốc". Đặc
biệt thanh niên đang phấn đấu thực hiện khẩu hiệu : "Đầu cần thanh niên có,
việc gì khó có thanh niên". Đây vừa phản ánh tầm quan trọng đặc biệt của vấn
đề đào tạo, vừa phản ánh quy luật khách quan của xã hội.
Thanh niên có tầm quan trọng, có vị trí chiến lược nhưng nếu không
ngừng phát triển lực lượng thanh niên thì những thế hệ sẽ già đi mà không ai
kế tục. Bác nêu tư tưởng đặc biệt quan trọng về sự nghiệp trồng người :
"Vì lợi ích mười năm thì phải trồng cây
Vì lợi ích trăm năm thì phải trồng người"
Trong di chúc thiêng liêng để lại cho toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta,
người căn dặn : "Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc rất
Học viện Thanh thiếu niên Việt Nam

14


quan trọng và cần thiết". Đây chính là tư tưởng bao trùm nhất của Bác Hồ về
thanh niên và công tác thanh niên.
Huấn thị tại Đại hội, Bác nhấn mạnh thêm một lần nữa "Đoàn là cánh
tay đắc lực, là đội dự bị tin cậy của Đảng để thực hiện những chủ trương
chính sách cách mạng". Người luôn đặt nhiệm vụ phải xây dựng và củng cố
tổ chức Đoàn vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức.
Bác còn chỉ rõ rằng : "Về phần mình, Đoàn phải nghiên cứu tìm ra
những hình thức và phương pháp thích hợp để đoàn kết và tổ chức thanh niên
một cách rộng rãi và vững chắc".
"Muốn củng cố và phát triển Đoàn phải liên hệ rộng rãi và chặt chẽ với
các tầng lớp thanh niên, phải quan tâm đến đời sống công tác, học tập của
thanh niên. Muốn củng cố, đoàn kết thì tất cả thanh niên phải gương mẫu".
Do vậy tổ chức Đoàn cần phải thu hút được nhiều thanh niên tham gia,

vì thế công tác tập hợp đoàn kết thanh niên của tổ chức Đoàn là rất quan
trọng. Đặc biệt trong tình hình đất nước hiện nay, khi các thế lực thù địch và
các thế lực phản động đang muốn giành giật lấy thanh niên. Khi đất nước ta
đang tiến hành Công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước thì công tác tập hợp
đoàn kết thanh niên lại càng trở nên cấp thiết.
3. Quan điểm của Đảng cộng sản Việt Nam đánh giá về vị trí, vai trò
của thanh niên trong xã hội.
3.1. Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh là đội dự bị tin cậy của
Đảng
Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh là tổ chức chính trị xã hội do
Đảng cộng sản Việt Nam và Bác Hồ sáng lập, lãnh đạo và rèn luyện. Đoàn
bao gồm những thanh niên tiên tiến, phấn đấu vì mục tiêu lý tưởng của Đảng
vì dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Đảng ta là
người trực tiếp sáng lập ra tổ chức Đoàn. Ngay từ khi thành lập Đảng ta luôn
coi trọng việc xây dựng lực lượng đoàn viên thanh niên ngang tầm với thời kỳ
cách mạng mới, thời kỳ Công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.
Học viện Thanh thiếu niên Việt Nam

15


Đảng ta nhấn mạnh : "Công tác thanh niên là vấn đề sống còn của dân
tộc, là một trong những nhân tố quyết định sự thành bại của cách mạng"
(Nghị quyết 04 Ban chấp hành TW Đảng khóa VII).
Đảng cộng sản Việt Nam đánh giá thanh niên có vị trí quan trọng với tổ
chức Đảng nên bằng những việc cụ thể như : giao việc cho thanh niên, đặt lên
vai thanh niên thực hiện sứ mệnh lịch sử của mình. Đó là đấu tranh giành độc
lập dân tộc, xung kích đi đầu trong công cuộc đổi mới đất nước. Đưa đất nước
thoát khỏi chế độ bao cấp nghèo nàn, lạc hậu và ngày nay là tiến quân vào
khoa học công nghệ, thực hiện Công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Phấn

đấu vì một xã hội công bằng, nhân dân ta được ấm no hạnh phúc. Vì thế đối
với thanh niên cần phải có bản lĩnh chính trị vững vàng, có trình độ học vấn,
cường tráng về thể chất, phong phú về tinh thần có nhận thức cao, có tinh thần
quốc tế chân chính.
Đảng ta khẳng định : “ Thanh niên là một lực lượng quan trọng mà
Đảng ta phải tranh thủ bằng được”. Đặc biệt trong bối cảnh hiện nay, tình
hình thế giới đang diễn biến phức tạp, đất nước đang đứng trước những thử
thách to lớn của xu thế toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế. Đại hội Đảng toàn
quốc lần thứ IX đã khẳng định : “Thanh niên là lực lượng xung kích cách
mạng, là nguyên nhân là động lực quyết định thắng lợi của sự nghiệp công
nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Muốn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ vẻ
vang đó hơn lúc nào hết thanh niên phải ra sức học tập nâng cao trình độ về
mọi mặt”.
Tổ chức Đoàn là tổ chức của thanh niên là đội hậu bị của Đảng. Những
đoàn viên cộng sản trẻ tuổi, là nguồn bổ sung quan trọng đảm bảo cho Đảng
phát triển không ngừng. Với chức năng là tổ chức chính trị – xã hội của thanh
niên, do thanh niên và vì thanh niên. Do đó Đảng trực tiếp giao cho Đoàn giáo
dục, giúp đỡ những đoàn viên tiên tiến trở thành đoàn vien, từ những đoàn
viên ưu tú trở thành đảng viên. Vì thế Đoàn là tổ chức quần chúng gần Đảng

Học viện Thanh thiếu niên Việt Nam

16


nhất. Đảng cho phép tổ chức Đoàn được thay mặt một đảng viên chính thức
khi được giới thiệu đoàn viên ưu tú khi được kết nạp vào Đảng.
Ở bất kỳ giai đoạn nào thì vấn đề nâng cao chất lượng tổ chức Đoàn
thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh luôn là vấn đề có tầm chiến lược quan
trọng của cách mạng Việt Nam. Vì tổ chức Đoàn tổ chức thu hút thanh niên,

đưa thanh niên vào tổ chức. Đoàn còn là người trực tiếp tuyên truyền, giáo
dục giới thiệu cho đoàn viên hiểu sâu về bản chất của Đảng. Từ đó đóng góp
ý kiến cho Đảng, phê bình cán bộ đảng viên. Tích cực tham gia cuộc vận
động xây dựng, chỉnh đốn Đảng trong sạch, vững mạnh.
“Đảng ta muốn nắm được thanh niên muốn tổ chức, giáo dục, đào tạo
thanh niên là người kế tục cách mạng. Thì trước tiên cần nhìn nhận, đánh giá
đúng đắn về họ. Đây là tiền đề để Đảng đến với thanh niên và thanh niên đến
với Đảng”.
Để phát huy vai trò là đội hậu bị tin cậy của Đảng. Đoàn thanh niên
cộng sản Hồ Chí Minh là tổ chức của thế hệ trẻ Việt Nam. Trong suốt quá
trình lãnh đạo, Đảng cộng sản Việt Nam luôn quan tâm đến vấn đề tập hợp
đoàn kết thanh niên xung quanh ngọn cờ lãnh đạo của Đảng, phấn đấu vì mục
tiêu độc lập dân tộc, thống nhất tổ quốc và xây dựng thành công chủ nghĩa xã
hội.
Ngày xưa đất nước ta bước vào thời kỳ mới, thời kỳ chuyển giao khoa
học công nghiệp, công nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước. Đoàn thanh niên
cộng sản Hồ Chí Minh bằng vị trí, vai trò, chức năng và nhiệm vụ của mình
ngày càng thể hiện rõ là một tổ chức chính trị xã hội của thanh niên Việt
Nam. Hơn nữa Đoàn luôn động viên mỗi đoàn viên phấn đấu trở thành đảng
viên, Đoàn phát huy vài trò xung kích, sáng tạo, đi đầu trong phát triển kinh tế
– văn hóa – xã hội trung thành với nhiệm vụ đổi mới đất nước của Đảng, là
đội quân xung kích cách mạng, nơi bổ xung nguồn sinh lực cho Đảng, xây
dựng tổ chức Đảng ngày càng vũng mạnh để đưa đất nước ta tiến lên chủ
nghĩa xã hội.
Học viện Thanh thiếu niên Việt Nam

17


3.2. Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh là lực lượng nòng cốt

trong công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Đất nước ta đã trải qua bốn nghìn năm lịch sử dựng nước và giữ nước.
Trong hơn bốn nghìn năm đất nước ta đã trải qua bao thăng trầm, trải qua bao
cuộc kháng chiến chống giặc ngoại xâm, và công việc cải tổ xây dựng đất
nước Việt nam. Thực tiễn đã chứng minh tầm quan trọng của thah niên trong
sự nghiệp cách mạng sẵn sàng hy sinh vì tổ quốc. Dù ở bất cứ thời kỳ nào thế
hệ trẻ Việt Nam luôn có tinh thần yêu nước nồng nàn, ý chí kiên cường bất
khuất, luôn đi đầu trong mọi khó khăn, sẵn sàng hy sinh vì độc lập tự do của
tổ quốc, vì lý tưởng của mình. Những truyề thống ấy luôn được thanh niên
phát huy trong mọi hoàn cảnh. Khi tổ quốc bị xâm lược, khi đất nước phải
đương đầu với thiên tai khắc nghiệt. Hay trong công cuộc xây dựng vì cuộc
sống ấm no, tự do, hạnh phúc của nhân dân và trong quá trình phát triển của
đất nước.
Ngày nay trong công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước trong thời kỳ
đất nước ta đang tiến hành công nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước Đảng ta
luôn coi trọng việc xây dựng lực lượng thanh niên “vừa hồng”, “vừa
chuyên”. Coi thanh niên là lực lượng đi đầu trong việc chống đói nghèo, lạc
hậu, chung sức chung lòng cùng Đảng, Nhà nước và nhân dân xây dựng thành
công chủ nghĩa xã hội. Để cuộc sống của nhân dân được tự do, ấm no hạnh
phúc, xã hội công bằng dân chủ văn minh. Chính vì lẽ đó Đảng coi việc giáo
dục bồi dưỡng thế hệ trẻ. Nhằm xây dựng một thế hệ mới gắn bó trực tiếp với
độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Xây dựng lớp thanh niên có đủ sức đủ tài
để xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội mà trước mặt là sự nghiệp công
nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước.
Nghị quyết 04 về công tác thanh niên trong thời kỳ đổi mới của Ban
chấp hành TW Đảng khóa VII đã đánh giá tổng quát về thanh niên ngày nay.
“Thanh niên hiện nay là lực lượng đông đảo, kế thừa tinh hoa truyền
thống của dân tộc, mở rộng và giao lưu quốc tế, thanh niên ngày nay mặt
Học viện Thanh thiếu niên Việt Nam

18


mạnh cơ bản là học vấn cao hơn trước, tầm nhìn rộng, nhạy cảm với thời
cuộc, khát vọng nhanh chóng đưa đất nước thoát khỏi nghèo nàn, lạc hậu.
Thanh niên đồng tình ủng hộ và hăng hái tham gia sự nghiệp đổi mới, xây
dựng và bảo vệ tổ quốc”.
Một thế hệ trẻ biết giữ gìn và phát huy bản sắc dân tộc tiếp thu tinh hoa
văn hóa của nhân loại. Phát huy tiềm năng sẵn có của dân tộc, khả năng làm
chủ công nghệ khoa học hiện đại. Chính vì thế Đảng ta rất coi trọng việc bồi
dưỡng, giáo dục thế hệ trẻ. Để cho lớp trẻ có thể gánh vác được sự nghiệp
công nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước.
Đảng ta đặt ra mục tiêu cho thanh niên :
“Cổ vũ thanh niên nuôi dưỡng hoài bão, tự tường dân tộc, năng động
sáng tạo, làm chủ được khoa học công nghệ mới, hình thành một lớp thanh
niên nam nữ ưu tú, vững vàng về chính trị, kiên định con đường chủ nghĩa xã
hội, trở thành nhà lãnh đạo, quản lý giỏi, những chuyên gia xuất sắc”. Vì thế
Đảng và Nhà nước đã đầu tư cho thanh niên, có những chính sách hỗ trợ
thanh niên cho thanh niên tiếp cận với khoa học công nghệ hiện đại.
Nghị quyết 04 của Ban chấp hành TW Đảng khóa VII đã nhấn mạnh:
“Sự nghiệp đổi mới có thành công hay không ? Đất nước Việt Nam
bước vào thế kỷ XXI có vị trí xứng đáng trong cộng đồng thế giới hay không,
phần lớn tùy thuộc vào lực lượng thanh niên. Công tác thanh niên là vấn đề
sống còn của dân tộc, là một trong những nhân tốc quyết định sự thành bại
của cách mạng”.
Tại đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VIII đồng chí Tổng bí thư Nông
Đức Mạnh đã có bài phát biểu, khẳng định vai trò to lớn của tuổi trẻ Việt
Nam đã đóng góp vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc và chỉ ra nhiệm
vụ quan trọng của công tác thanh niên trong thời kỳ công nghiệp hóa hiện đại
hóa đất nước như sau :

“Thanh niên có vị trí đặc biệt quan trọng trong sự nghiệp cách mạng
và tương lai của dân tộc, là lực lượng xung kích trong sự nghiệp xây dựng và
Học viện Thanh thiếu niên Việt Nam

19


bảo vệ tổ quốc. Nếu trước đây là lớp lớp thanh niên đã cùng dân tộc thống
nhất tổ quốc, thì ngày nay nhiệm vụ lịch sử của thanh niên ra sức lao động
học tập nâng cao trí tuệ, tiến quân vào khoa học công nghệ về lực lượng chủ
yếu gánh vác sự nghiệp đổi mới, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất
nước”.
Dựa trên cơ sở khoa học và thực tiễn đã chứng minh, chúng ta có thể
khẳng định rằng : Sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước do Đảng
cộng sản Việt Nam khởi xướng và lãnh đạo nhằm mục tiêu dân giàu nước
mạnh, xã hội công bằng, dân chủ văn minh sẽ thành công và sẽ thành hiện
thực không xa. Để điều đó trở thành hiện thực thì chúng ta cần phải biết rằng
không ai khác mà chính là thế hệ trẻ của chúng ta hôm nay sẽ là người gánh
vác trọng trách ấy. Chính vì thế mà mỗi chúng ta, bản thân mỗi thanh niên
hãy ra sức học tập, rèn luyện bản thân để khẳng định vị trí của mình trong xã
hội và xứng đáng với lòng tin yêu, sự trông đợi của Đảng và Bác Hồ kính
yêu. Xứng đáng với lời dạy của Bác Hồ :
“Không có việc gì khó
Chỉ sợ lòng không bền
Đào núi và lấp biển
Quyết chí ắt làm nên”.
Vì thế tổ chức Đoàn là tổ chức của thanh niên. Cần phải ngày càng
nâng cao chất lượng của đội ngũ cán bộ Đoàn, đổi mới các nội dung hình thức
hoạt động, có những mô hình mới phù hợp với điều kiện tình hình mới để thu
hút tập hợp đoàn kết thanh niên cho thanh niên có cơ hội được thể hiện mình,

chứng minh được vị trí, vai trò của mình trong xã hội. Những quan điểm của
Mác Ănghen, Lênin, Hồ Chí Minh và của Đảng cộng sản Việt Nam về thanh
niên và công tác thanh niên là những quan điểm quý giá cho đến nay vẫn còn
nguyên giá trị. Điều đó giúp cho thanh niên biết được tầm quan trọng của
mình từ đó ra sức tiếp thu, học tập, rèn luyện để thấm nhuần những quan điểm
đó. Từ đó vận dụng sáng tạo vào hoàn cảnh cụ thể của công tác thanh niên
Học viện Thanh thiếu niên Việt Nam

20


hiện nay. Lấy đó làm kim chỉ nam cho mọi phong trào hành động cách mạng
đặc biệt là trong giai đoạn đất nước ta hiện nay thì những quan điểm đó càng
được vận dụng và phát huy. Để Đảng, Nhà nước ta mà nòng cốt là thanh niên
sẽ xây dựng thành công sự nghiệp công nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước.
Xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội.

III. CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA VẤN ĐỀ
1. Thực tiễn chung của đất nước
Thanh niên Việt Nam đang sống, lao động, học tập, rèn luyện trong
một bối cảnh đặc thù hết sức sôi động của đầu thế kỷ mới với nhiều thuận lợi
và không ít khó khăn mang tính thời đại.
Cách mạng công nghệ khoa học tiếp tục phát triển ngày càng cao cuộc
cạnh tranh kinh tế thương mại diễn ra quyết liệt trong phạm vi toàn thế giới
kéo theo đó là các vấn đề mang tính toàn cầu như : Ô nhiễm môi trường, bùng
nổ dân số, nạn đói nghèo, nạn thất nghiệp, các vấn đề tệ nạn xã hội khác ngày
càng gay gắt. Sự biến động mạnh mẽ chính trị trên thế giới, các thế lực thù
địch với âm mưu “diễn biến hòa bình” đang hàng ngày, hàng giờ tìm mọi thủ
đoạn lôi kéo thanh niên nhằm xóa bỏ chế độ xã hội chủ nghĩa trong đó có Việt
Nam.

Trong suốt quá trình lãnh đạo của cách mạng Việt Nam, Đảng và Nhà
nước ta luôn quan tâm đến công tác tập hợp đoàn kết thanh niên quán triệt sâu
sắc đường lối của Đảng, tư tưởng Hồ Chí Minh.
Phần to lớn trong quá trình đổi mới trên mọi lĩnh vực trong những năm
qua, Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh đã không ngừng góp phần giữ
vững, phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết trong thanh niên. Đảng và Nhà
nước đã và đang có những chủ trương, chính sách để thu hút tập hợp thanh
niên vào tổ chức Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh và Hội liên hiệp
thanh niên Việt Nam. Trực tiếp Đoàn và Hội cũng đã có những đổi mới cả về
nội dung và hình thức sinh hoạt sao cho phù hợp với tình hình hiện nay. Bên
Học viện Thanh thiếu niên Việt Nam

21


cạnh đó, thông qua các mô hình hoạt động như : phong trào thanh niên lập
nghiệp, tuổi trẻ giữ nước, phong trào thi đua tình nguyện xây dựng và bảo vệ
tổ quốc, ánh sáng văn hóa hè. Đặc biệt là cuộc phát động sinh hoạt chính trị
với chủ đề “Tiếp lửa truyền thống – mãi mãi tuổi hai mươi”, “Tuổi trẻ sống
đẹp, sống có ích” do TW Đoàn phát động năm 2005 cuộc vận động “Nghĩa
tình biên giới, hải đảo”, phong trào “Uống nước nhớ nguồn”. “Đền ơn đáp
nghĩa”… đã thu hút được đông đảo đoàn viên thanh niên tham gia.
Hiện nay thanh niên Việt Nam ở lứa tuổi từ 15 đến 30 chiếm khoảng
35% dân số cả nước và chiếm trên 45% lực lượng lao động xã hội. Trong bất
cứ giai đoạn nào thì thanh niên luôn là lực lượng to lớn. Thể hiện tính năng
động, sáng tạo của mình và luôn thích ứng nhanh với hoàn cảnh mới.
Đại bộ phận thanh niên tin vào đường lối, chính sách của Đảng và Nhà
nước. Tham gia hăng hái vào công cuộc đổi mới đất nước. Tuy nhiên Đoàn
vẫn chưa thu hút tập hợp được đông đảo lực lượng thanh niên. Công tác tập
hợp đoàn kết thanh niên còn gặp nhiều khó khăn do rất nhiều nguyên nhân

khác nhau như : nội dung và phương thức hoạt động của Đoàn còn chậm đổi
mới, các mô hình hoạt động còn thiếu tính sáng tạo, chính sách cho cán bộ
đoàn còn nhiều bất cập, kinh phí cho đoàn còn hạn chế… vì thế có ảnh hưởng
rất lớn đến phong trào thanh niên.
2. Thực tiễn của cơ sở
Trong thời gian vừa qua, sự nghiệp đổi mới đất của của tỉnh Quảng
Ninh nói chung và của thị xã Cẩm Phả nói riêng, tiếp tục thu hút được những
thành tựu to lớn, có tác động mạnh mẽ đến công tác Đoàn và phong trào thanh
niên. Với vị trí là một trung tâm của các tỉnh đồng bằng ven biển phía Bắc,
một nơi có tiềm năng du lịch lớn của cả nước, cùng với bề dày lịch sử văn
hóa, Cẩm Phả đang có nhiều tiềm năng để phát triển,có sự quan tâm của
Đảng, Nhà nước cùng với các thành tựu về kinh tế, xã hội là những thuận lợi
to lớn cho công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi. Bên cạnh đó, những
tiêu cực nảy sinh trong quá trình phát triển, hội nhập và mở cửa cũng ảnh
Học viện Thanh thiếu niên Việt Nam

22