KHẢO SÁT CÁC BỆNH THƯỜNG GẶP TRÊN CHÓ TẠI TRẠM THÚ Y QUẬN 7 THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

MỤC LỤC
Trang

PHẦN I. MỞ ĐẦU ......................................................................................................1
1.1 Đặt Vấn Đề ................................................................................................................1
1.2 Mục Đích ...................................................................................................................1
1.3 Yêu Cầu .....................................................................................................................1

PHẦN II. TỔNG QUAN....................................................................................... 2
2.1 Nguồn gốc chó nhà ....................................................................................................2
2.2 Một số chỉ tiêu sinh lý trên chó .................................................................................3
2.3 Phương pháp xác định tuổi trên chó ..........................................................................4
2.3.1. Nha thức của chó ..........................................................................................4
2.3.2. Sự mọc răng ở chó ........................................................................................4
2.4 Phương pháp cầm cột chó để khám ...........................................................................4
2.4.1. Buộc mõm ....................................................................................................4
2.4.2. Banh miệng ...................................................................................................4
2.4.3. Giữ chặt gáy ..................................................................................................5
2.4.4. Vòng đeo cổ ..................................................................................................5
2.4.5. Cách cầm cột chó trên bàn mổ ......................................................................5
2.5 Các phương pháp chẩn đoán bệnh trên chó...............................................................5
2.5.1. Đăng ký hỏi bệnh ..........................................................................................5
2.5.2.Chẩn đoán lâm sàng .......................................................................................5
2.5.3. Chẩn đoán phi lâm sàng ...............................................................................6
2.5.4. Các chẩn đoán đặc biệt khác .........................................................................6
2.6 Các liệu pháp điều trị bệnh trên chó .........................................................................7
2.6.1. Điều trị theo nguyên nhân gây bệnh .............................................................7
2.6.2. Điều trị theo cơ chế sinh bệnh ......................................................................7
2.6.3. Điều trị theo triệu chứng ...............................................................................7
2.6.4. Liệu pháp hổ trợ ............................................................................................7
2.7 Một số bệnh truyền nhiễm thường gặp trên chó........................................................7

v


2.7.1. Bệnh Dại.......................................................................................................7
2.7.2. Bệnh Carré.....................................................................................................8
2.7.3. Bệnh do Parvovirus.....................................................................................10
2.7.4. Bệnh do Leptospira .....................................................................................11
2.7.5. Bệnh viêm gan truyền nhiễm ......................................................................12
2.7.6. Bệnh giun tim ..............................................................................................13
2.7.7.Bệnh do Ký Sinh Trùng ..............................................................................14
2.7.7.1. Bệnh Ngoài da do Demodex canis ...................................................14
2.7.7.2. Bệnh do Sarcoptex ..........................................................................14
2.7.7.3. Bệnh do giun đũa .............................................................................15
2.7.7.4. Bệnh giun móc .................................................................................16
2.7.7.5 Bệnh nấm lông trên chó ...................................................................16
2.7.8 Bệnh do dinh dưỡng và chăm sóc ................................................................17
2.7.8.1. Bệnh do dinh dưỡng.........................................................................17
2.7.8.2. Tiêu chảy do dinh dưỡng và chăm sóc ............................................17
2.8 Các nghiên cứu trước đây........................................................................................18

PHẦN III. NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP TIẾN HÀNH ............................ 19
3.1 Thời Gian - Địa Điểm..............................................................................................19
3.2 Điều kiện khảo sát ..................................................................................................19
3.2.1. Thú khảo sát ................................................................................................19
3.2.2. Phòng khám và điều trị ...............................................................................19
3.2.3. Phòng phẫu thuật .........................................................................................19
3.3 Phương pháp thực hiện ............................................................................................19
3.3.1. Cách xác định tuổi trên chó.........................................................................19
3.3.2. Các phương pháp chẩn đoán lâm sàng........................................................19

3.3.3. Các dụng cụ để chẩn đoán lâm sàng ..........................................................19
3.3.4. Một số thuốc sát trùng, hoá chất và các loại thuốc sử dụng trong công tác
chẩn đoán và điều trị ...................................................................................20
3.4 Điều trị bệnh ............................................................................................................20
3.5 Phân loại bệnh .........................................................................................................20

vi


3.6 Phần ghi nhận số liệu...............................................................................................20
3.7 Chỉ tiêu theo dõi và cách tính ..................................................................................21
3.8 Phân tích so sánh kết quả.........................................................................................21

PHẦN IV. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN .......................................................... 23
4.1. Bệnh truyền nhiễm trên chó ..................................................................................23
4.1.1. Bệnh Carré ..................................................................................................24
4.1.2. Bệnh do Parvovirus.....................................................................................28
4.1.3. Bệnh Viêm Gan truyền nhiễm.....................................................................30
4.1.4. Bệnh do Leptospira ................................................................................... .32
4.2. Bệnh trên hệ thống tiêu hoá....................................................................................34
4.2.1. Bệnh viêm dạ dày ruột ...............................................................................34
4.2.1.1 Bệnh viêm dạ dày ............................................................................35
4.2.1.2 Bệnh Viêm Ruột ...............................................................................36
4.2.2 Bệnh do Giun Sán ........................................................................................37
4.2.2.1. Bệnh do Giun móc ...........................................................................38
4.2.2.2. Bệnh do Giun đũa ............................................................................38
4.3 Bệnh ở hệ thống hô hấp ...........................................................................................39
4.3.1. Bệnh viêm phổi ...........................................................................................41
4.3.2. Bệnh viêm thanh khí quản...........................................................................41
4.4 Bệnh ở Da ...............................................................................................................42

4.4.1. Bệnh do Demodex ......................................................................................43
4.4.2. Bệnh do Sarcoptex ......................................................................................43
4.5 Bệnh ở mắt...............................................................................................................44
4.6 Các bệnh khác .........................................................................................................45
4.6.1. Ngộ độc ......................................................................................................46
4.6.2. Bệnh do dinh dưỡng ....................................................................................46
4.6.3. Bệnh ngoại khoa..........................................................................................47
4.6.4. Sốt không rõ nguyên nhân ....................................................................... 48

vii


PHẦN V. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ ................................................................ 49
5.1. Kết luận...................................................................................................................49
5.2. Đề nghị ...................................................................................................................50

TÀI LIỆU THAM KHẢO ..........................................................................................51
PHỤ LỤC .....................................................................................................................52

viii


DANH SÁCH CÁC BẢNG
Trang
Bảng 4.1. Số lượng và tỉ lệ (%) các nhóm bệnh được khám và điều trị........................22
Bảng 4.2. Tỉ lệ(%)điều trị khỏi bệnh truyền nhiễm trên chó.........................................23
Bảng 4.3. Tỉ lệ(%)chó nhiễm bệnh Carré theo lứa tuổi, nhóm giống và phái tính .......24
Bảng 4.4. Tỉ lệ(%)chó nhiễm bệnh Parvovirus theo lứa tuổi, nhóm giống và phái tính ... 28
Bảng 4.5. Tỉ lệ(%)chó nhiễm bệnh viêm gan theo lứa tuổi, nhóm giống và phái tính ...... 30
Bảng 4.6. Tỉ lệ(%)chó nhiễm bệnh Lepto theo lứa tuổi, nhóm giống và phái tính .......32

Bảng 4.7. Tỉ lệ(%)chó nhiễm bệnh trên đường tiêu hóa ............................................

34

Bảng 4.8. Tỉ lệ(%)chó bệnh viêm dạ dày ruột theo lứa tuổi, nhóm giống và phái tính ..... 35
Bảng 4.9. Tỉ lệ(%)chó nhiễm bệnh giun sán theo lứa tuổi, nhóm giống và phái tính...37
Bảng 4.10. Tỉ lệ(%)chó bệnh trên đường hô hấp ..........................................................39
Bảng 4.11. Tỉ lệ(%)chó nhiễm bệnh hô hấp theo lứa tuổi, phái tính và nhóm giống ...40
Bảng 4.12. Tỉ lệ(%)chó bệnh ở da theo lứa tuổi, nhóm giống và phái tính ..................42
Bảng 4.13 Tỉ lệ(%)chó nhiễm bệnh ở da theo nhóm bệnh ...........................................43
Bảng 4.14. Tỉ lệ(%)điều trị khỏi bệnh về mắt trên chó ................................................ 45
Bảng 4.15. Số lượng và tỉ lệ(%)chó nhiễm bệnh khác ..................................................45

ix


DANH SÁCH CÁC BIỂU ĐỒ
Trang
Biểu đồ 4.1: so sánh các loại bệnh thường gặp trên chó ...............................................23
Biểu đồ 4.2: Tỉ lệ các bệnh nghi truyền nhiễm trên chó ............................................

24

Biểu đồ 4.3: so sánh bệnh Carré theo lứa tuổi ..............................................................25
Biểu đồ 4.4: so sánh bệnh Parvo theo lứa tuổi ..............................................................28
Biểu đồ 4.5: so sánh bệnh Viêm Gan theo lứa tuổi .......................................................30
Biểu đồ 4.6: so sánh bệnh Lepto theo lứa tuổi ..............................................................33
Biểu đồ 4.7: so sánh tỉ lệ bệnh trên hệ thống tiêu hoá...................................................34
Biểu đồ 4.8: so sánh bệnh Viêm Dạ Dày ruột theo lứa tuổi ..........................................35
Biểu đồ 4.9: so sánh tỉ lệ bệnh Giun Sán theo lứa tuổi .................................................38

Biểu đồ 4.10: so sánh tỉ lệ bệnh trên đường hô hấp ......................................................39
Biểu đồ 4.11: so sánh tỉ lệ bệnh trên đường hô hấp theo lứa tuổi ..............................

40

Biểu đồ 4.12: so sánh tỉ lệ bệnh ở da theo lứa tuổi........................................................42
Biểu đồ 4.13: so sánh tỉ lệ các bệnh khác......................................................................46

DANH SÁCH CÁC HÌNH
Trang
Hình : Chó bị nhiễm trùng da do demodex ...................................................................43

x


TÓM TẮT LUẬN VĂN
Đề Tài: “KHẢO SÁT CÁC BỆNH THƯỜNG GẶP TRÊN CHÓ TẠI TRẠM
THÚ Y QUẬN 7 THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ”.
*Thời gian thực hiện đề tài từ ngày 27/02/2007 đến ngày 27/05/2007. Chúng tôi ghi
nhận và điều trị 530 ca bệnh. Trong đó số ca khỏi bệnh là 427 ca chiếm tỉ lệ 80,57%. Dựa
trên triệu chứng lâm sàng chúng tôi chia ra được các loại bệnh như sau:
-Về nhóm bệnh nghi truyền nhiễm thì Carré chiếm tỉ lệ cao nhất 72,55%, kế đến là
bệnh do Parvovirus 10,78%. Tiếp theo là bệnh do Leptospira 9,80%. Cuối cùng là
bệnh Viêm Gan 6,86%.
-Về nhóm bệnh trên hệ thống tiêu hoá: bệnh Viêm Dạ Dày ruột chiếm tỉ lệ cao nhất
68,42%. Kế đến là bệnh do giun sán chiếm tỉ lệ cũng khá cao 31,58%
- Về nhóm bệnh trên đường hô hấp: bệnh Viêm Thanh Khí Quản chiếm tỉ lệ khá cao
72,46%. Tiếp đến là bệnh viêm phổi chếm tỉ lệ 27,54%.
- Về nhóm bệnh ở Da: bệnh do Sarcoptex chiếm tỉ lệ khá cao 82,67%. Trong khi bệnh
Demodex chỉ chiếm 17,33%.

- Bệnh ở mắt chỉ có 2 trường hợp trong tổng số 530 ca chiếm tỉ lệ 0,38%. Có 7 trường hợp
chó bị ngộ độc chiếm tỉ lệ 9,59%. Ngoài ra còn có 19 ca thiếu Ca làm chó bị suy dinh
dưỡng, què chân và suy nhược nặng chiếm tỉ lệ 26,03%. Bên cạnh đó, sốt không
rõ nguyên nhân là 38 con chiếm tỉ lệ khá cao 52,05% trong nhóm các bệnh khác. Bệnh
ngoại khoa như: gãy xương, chấn thương phần mềm do xe cán là 9 ca chiếm tỉ lệ
1,70%
- Tỉ lệ chữa khỏi dao động trong khoảng 34,31% cho đến 100%. Bệnh có tỉ lệ chữa
khỏi cao nhất là nhóm bệnh ở da như Ghẻ do Demodex và Sarcoptex, bệnh hệ thống
tiêu hoá như: bệnh do giun sán và viêm dạ dày ruột., bệnh ở hệ thống hô hấp như bệnh
viêm thanh khí quản, bệnh viêm phổi, sốt không rõ nguyên nhân. Bệnh có tỉ lệ chữa
khỏi thấp nhất là bệnh do Parvovirus, Carré, ngộ độc và bệnh giun tim.

xi


1

PHẦN I. MỞ ĐẦU
1.1.Đặt Vấn Đề:
Con người đã thuần hoá loài chó từ hàng ngàn năm nay, là loài vật được đem về nuôi
đầu tiên từ chó sói hoang dã và sống chung với con người. Hiện nay chó được nuôi
khắp nơi trên thế giới, hầu như nơi nào con người sinh sống đều có loài chó sống bên
cạnh. Vì loài chó có nhiều đặc tính tốt mà con người rất yêu quý, ngoài việc canh giữ
nhà cửa cho chủ, chó còn phụ trách việc chăn dắt gia súc ở các nông trại, giữ hoa màu,
tìm dấu vết tội phạm, tìm ma túy, vũ khí, vật liệu nổ nhờ khứu giác nhạy bén. Những
năm gần đây, trên đà phát triển kinh tế của đất nước, mức sống của người dân ở TP Hồ Chí
Minh đã được nâng lên rất cao. Vì thế nhu cầu nuôi chó phát triển. Ngoài các giống
chó nội có sẵn, người dân còn nhập các giống chó ngoại từ khắp nơi trên thế giới về
nuôi làm cho số lượng, chủng loại giống chó ở thành phố gia tăng. Đồng thời các bệnh
thường gặp trên chó cũng xảy ra, gây thiệt hại cho chủ nuôi. Việc nắm rõ tình hình dịch

bệnh xảy ra trên chó là điều rất cần thiết nhằm giúp nhà chăn nuôi chó lẫn bác sỹ thú y
có biện pháp quản lý và phòng bệnh tốt hơn, đem lại hiệu quả cao trong công việc nuôi
chó, giúp chúng khoẻ mạnh. Để tìm hiểu một cách khoa học vấn đề trên và được sự
phân công của Khoa Chăn Nuôi Thú Y cùng với sự hướng dẫn của Thầy Phan Quang
Bá, chúng tôi thực hiện đề tài: “Khảo sát một số các bệnh thường gặp trên chó tại
trạm thú y quận 7 thành phố Hồ Chí Minh”.
1.2. Mục Đích
-Xác định số ca mắc bệnh, loại bệnh, phác đồ điều trị và tỉ lệ thành công trên chó nội
và chó ngoại ở các nhóm tuổi khác nhau. Qua đó giúp chủ nuôi có biện pháp phòng
chống bệnh hiệu quả hơn.
1.3. Yêu Cầu
-Điều tra các bệnh trên chó ở các nhóm tuổi khác nhau do chủ nuôi đem đến khám tại
Trạm Xá Thú Y Quận 7.
-So sánh các bệnh thường xảy ra trên các nhóm tuổi của chó ngoại và chó nội.
-Ghi nhận, theo dõi cách điều trị và hiệu quả điều trị chó.


2

PHẦN II. TỔNG QUAN
2.1. Nguồn gốc chó nhà (Miller, 1979)
Cách đây 70 triệu năm Canivora xuất hiện khắp nơi trên thế giới vào kỷ phấn trắng.
Loài ăn thịt xuất hiện trễ hơn khoảng 40 triệu năm. Tổ tiên đầu tiên của loài có răng
nanh đã hình thành 2 nhánh Canoidea và Feloidea. Họ Canoidea gồm các loài chó,
gấu, sư tử biển, hải mã, chồn, hải cẩu, gấu trúc Mỹ. Họ Feloidea gồm loài mèo, cầy
hương và linh cẩu. Các giống chó nhà thuộc bộ Canivora, họ Canidae, giống Canis,
loài familiaris. Dựa vào đặc điểm cơ thể học cấu tạo bộ sương, hộp sọ và nha thức
người ta nhận biết có 4 giống lớn thuộc chó là chó sói, chó rừng, sói đồng cỏ và chó
nhà. Theo Van Gelder (1978) công nhận có 8 loài trong phân giống chó là chó sói, sói
đồng cỏ, chó rừng lông vàng, chó rừng có sọc bên hông, chó rừng lông đen và chó

rừng Ethiopia. Chó nuôi ở nhà được thuần hoá khắp nơi trên thế giới từ 10.000-1000
năm trước công nguyên, Hagg (1948), Epstein (1971). Hiện nay ở nước ta có 3 giống
chó nội có nguồn gốc từ chó sói lớn hiện còn sống ở nước ta: chó vàng, chó mèo, chó
lào. Những năm qua, vì các mục đích khác nhau để phục vụ nhu cầu bảo vệ an ninh
quốc phòng, người ta đã nhập các giống chó Berger từ Nga, Đức. Nhiều giống chó
được du nhập với mục đích làm cảnh, đi săn, bảo vệ, làm xiếc như Fox, Peking,
Cocker Spaniel, Rock weller…
2.2. Một số chỉ tiêu sinh lý trên chó (Nuôi dưỡng, chăm sóc chó và phòng trị bệnh chó
mèo, Nguyễn Phước Trung, 2002)
-Thân nhiệt bình thường của chó: 38,50C-390C.
-Chó non thân nhiệt 35,60C-36,50C lúc sơ sinh, sau 1 tuần tăng lên 37,80C.
-Tần số hô hấp:
+Chó non 18-20 lần/phút.
+Chó trưởng thành 16-18 lần/phút.
+Chó già 14-16 lần/phút.
-Nhịp tim:
+Chó non 110-120 lần/phút.
+Chó trưởng thành 90-100/phút.


3

+Chó già 70-80/ phút.
-Tuổi trưởng thành sinh dục:
+Chó đực 8-10 tháng tuổi.
+Chó cái 6-15 tháng tuổi (tuỳ theo giống và cá thể).
-Chu kỳ lên giống: 2 lần/năm.
-Thời gian động dục trung bình 12-21 ngày.
-Thời gian phối giống có hiệu quả: ngày thứ 9 & 13 của chu kỳ động dục.
-Thời gian mang thai: 58-63 ngày.

-Số con trong một lứa đẻ: tùy từng giống chó, thông thường là 3-15 con/lứa.
-Chó mẹ có độ tuổi từ 2-3,5 năm tuổi có số con đẻ ra và nuôi sống tốt nhất.
-Tuổi cai sữa của chó con khoảng 8 tuần kể từ khi được sinh ra.
* Một số chỉ tiêu về hằng số sinh lý, sinh hóa máu trên chó
(Nguồn R.Moraillon và cộng sự)
Trung Bình

Đơn Vị

cầu

5,5 - 8,5

Triệu / mm3

Hemoglobin

12 - 18

g%

Hematocrit

37 - 55

ml/100ml

Bạch Cầu

6 - 18

ngàn/mm3

Neutrophile

45 - 70

%

Lymphocyte

30 - 60

%

Monocyte

2-7

%

Eosinophil

2 - 10

%

Basophile

0-1

%

Calcium

0,4 - 12,2

mg/dl

Magnesium

1,8 - 2,5

mg/dl

Phosphore

4-8

mg/dl

Ure

0,2 - 0,5

Chỉ Tiêu
Hồng

Bách Phân Bạch Cầu

g/l


4

2.3. Phương pháp xác định tuổi trên chó
2.3.1. Nha thức của chó (Phan Quang Bá, 1998)
Răng sữa

Răng vĩnh viễn

2( Di = 3/3 – Dc = 1/1 – Dp = 3/3 ) = 28

2(I = 3/3 – C = 1/1 – P = 4/4 – M 2/3 ) = 42

Di: decidui incivisi(răng cửa sữa)

I: incivisi(răng hàm)

Dc: decidui canini(răng nanh sữa)

C: canini(răng nanh)

Dp: decidui praemolares(răng tiền hàm sữa)

M: Morales(răng hàm)

2.3.2. Sự mọc răng ở chó (trích dẫn Minh Huyền, 1997)
Có thể xem răng cửa để đoán tuổi trên chó. Răng cửa gồm: hai răng trung tâm, hai
răng giữa và hai răng gốc. Trên chó răng sữa khá nhỏ, vành răng chia làm 3 thùy khá

tách biệt còn vành răng vĩnh viễn có ba thùy dính liền nhau hình hoa huệ. Chó mới
sinh chưa mở mắt, đôi khi đã có vài răng sữa. Từ ngày sinh đến ngày thứ 12-15 chó
con mở mắt. Từ tuần thứ 2-3 các răng cửa sữa, răng nanh sữa hàm trên mọc. Tuần thứ
tư tất cả các răng cửa sữa đều mọc hết. Hai tháng tuổi các răng cửa bắt đầu mòn. Đến
2,5 tháng răng sữa hàm dưới mòn. Từ 3 đến 3,5 tháng răng sữa kề hàm dưới mòn
bằng. Tháng thứ tư các răng ngoài hàm dưới mòn bằng. Trong thời kỳ này các răng
khác cũng mọc hết. Đến tháng thứ 5 và 6 các răng sữa đều được thay thế bằng các răng
vĩnh viễn. Tháng thứ 7 các răng vĩnh viễn mọc cao bằng nhau.
2.4. Phương pháp cầm cột chó để khám
2.4.1. Buộc mõm
Dùng một sợi dây mềm với một nút giữ chặt được đưa vào trong mõm chó, để nút cột nằm
trên mũi của chó. Đưa hai đầu dây xuống hàm dưới và cột thêm một nút đơn giản
ở phía dưới cằm chó, sau đó đưa hai đầu sợi dây lên cổ xuống phía sau tai rồi cột cố
định lại. Phương pháp này áp dụng cho chó hung dữ, khi khám và điều trị (Lê Văn
Thọ, 1998).
2.4.2. Banh miệng
Dùng một dụng cụ đặc biệt để banh miệng chó, khi cần để khám kiểm tra vùng xoang
miệng hay cho uống thuốc. Thông thường chó kháng cự lại khi đưa dụng cụ vào miệng
chó, nên việc dùng thuốc an thần hay thuốc mê là cần thiết (Lê Văn Thọ, 1998).


5

2.4.3. Giữ chặt gáy
Thực hiện trong lúc khám và điều trị như đo nhiệt độ, nghe, sờ nắn, chích thuốc…
2.4.4. Vòng đeo cổ
Vòng được thực hiện bằng một tấm bìa cứng, hình nón, ở giữa làm thành một vòng
vừa cổ chó. Có dây buộc một vòng quanh chân trước và cố định hai đầu dây trên tấm
bìa, tác dụng ngăn ngừa không cho chó liếm vùng có vết thương sau phẫu thuật hay
vùng có bôi thuốc điều trị ngoại ký sinh trên cơ thể (Lê Văn Thọ, 1998).

2.4.5. Cách cầm cột chó trên bàn mổ
Tùy vào mục đích, yêu cầu và vị trí của ca phẫu thuật mà người ta có nhiều phương pháp
cầm cột khác nhau: nằm nghiêng, nằm ngửa hay nằm sấp (Lê Văn Thọ, 1998).
2.5. Các phương pháp chẩn đoán bệnh trên chó (Nguyễn Văn Phát, 1998)
Khi chẩn đoán bệnh thường kết hợp các phương pháp sau để xác định nguyên nhân gây
bệnh nằm có biện pháp điều trị và chăm sóc thích hợp nhất.
2.5.1. Đăng ký hỏi bệnh
-Ghi rõ tên thú, tên chủ, địa chỉ, giống, phái tính, trọng lượng, độ tuổi, thời gian xảy ra bệnh
cách đó bao lâu…
-Hỏi về nguồn gốc, điều kiện chăm sóc, nuôi dưỡng, các triệu chứng đã xảy ra trước
đó, các biện pháp và thuốc đã điều trị trước đó.
2.5.2. Chẩn đoán lâm sàng
-Khám chung.
-Kiểm tra than nhiệt và quan sát thể trạng thú.
-Khám niêm mạc.
-Khám hạch bạch huyết.
-Khám lông, da: kiểm tra độ đàn hồi da, quan sát đánh giá sự mất nước.
-Khám hệ tim mạch: nghe nhịp tim, đánh giá tiếng tim.
-Khám hệ hô hấp:
+Kiểm tra tần số hô hấp, các thể thở của thú.
+Đánh giá tính chất âm của hô hấp.
+Sờ nắn vùng phổi xem phản ứng đau của thú.
+Quan sát đánh giá mũi, dịch mũi, gương mũi thú.


6

-Khám mắt, hệ cơ xương, hệ niệu dục và các phản xạ thần kinh để biết thêm về sức khoẻ
của thú.
-Khám hệ tiêu hóa:

+Khám miệng, răng lưỡi, nướu răng ở miệng, các rối loạn nhai, nuốt ói…
+Quan sát, sờ nắn vùng bụng xem các phản ứng đau của thú, xem thú có bị đầy hơi, ăn
không tiêu, báng nước hay táo nón không?
+Quan sát, sờ nắn vùng thực quản xem thú có phản ứng đau do sưng hay tắc thực quản
do ngoại vật.
+Kiểm tra màu sắc, tính chất đặc hay lỏng, mùi phân cũng như các tính chất khác của chất
nôn.
2.5.3. Chẩn đoán phi lâm sàng (Nguyễn Tất Toàn, 2001)
*Kiểm tra máu:
-Lập công thức hồng cầu, bạch cầu.
-Làm các phản ứng huyết thanh học, thường được áp dụng để chẩn đoán bệnh do
Leptospira.
-Kiểm tra một số chỉ tiêu sinh hóa máu như đường huyết, hematocrit, hemoglobin,
bilirubin, creatinine, urea, protein, phosphate kiềm…
*Kiểm tra nước tiểu: đo tỷ trọng, độ pH, màu sắc, xét nghiệm vi sinh, sự có mặt của bạch
cầu, đo bilirubin, urobilinugen, nitrite, glucose, urea…
*Kiểm tra phân:
-Kiểm tra các tính chất màu sắc, mùi, độ đặc lỏng của phân, xác định sự hiện diện của máu,
chất nhày, niêm mạc ruột…
-Kiểm tra trứng ký sinh trùng bằng phương pháp lắng gạn hay phù nổi.
2.5.4. Các chẩn đoán đặc biệt khác:
Ngoài ra trong một số trường hợp đặc biệt phải sử dụng các máy móc hay dụng cụ
chuyên dùng để hỗ trợ cho chẩn đoán lâm sang như:
-X-Quang xác định dị vật hay gãy xương…
-Siêu âm xem nội quang, chẩn đoán có thai…
-Sử dụng các loại kính, đèn soi (kiểm tra sự co giãn của đồng tử trong các ca ngộ độc hay
dùng để khám tai và miệng).


7

2.6. Các liệu pháp điều trị bệnh trên chó (Nguyễn Như Pho, 1995)
Sau khi chẩn đoán việc điều trị sẽ được thực hiện ngay, các liệu pháp điều trị thường
được sử dụng gồm:
2.6.1. Điều trị theo nguyên nhân gây bệnh
Liệu pháp này có hiệu quả điều trị cao nhưng cần phải xác định đúng nguyên nhân gây bệnh.
2.6.2. Điều trị theo cơ chế sinh bệnh (Nguyễn Như Pho, 1995)
Từ khi mầm bệnh xâm nhập cơ thể cho đến khi gây bệnh, quá trình này xảy ra nhiều
giai đoạn. Việc điều trị theo cơ chế sinh bệnh là dùng biện pháp cắt đứt cơn bệnh ở một
khâu nào đó, nhằm ngăn chặn hậu quả kế tiếp xảy ra.
2.6.3. Điều trị theo triệu chứng
Liệu pháp này áp dụng trong điều trị, nhằm ngăn chặn các triệu chứng nghiêm trọng
có khả năng đe dọa đến mạng sống của thú bệnh.
2.6.4. Liệu pháp hổ trợ
Đây là liệu pháp hết sức quan trọng trong công tác điều trị bệnh, đặc biệt là bệnh do
virus gây ra nhằm nâng cao sức đề kháng và tạo mọi điều kiện thuận lợi giúp thú lướt
qua cơn bệnh. Thực hiện tốt liệu pháp này là đảm bảo chăm sóc tốt, giữ thú ở nơi ẩm
áp, thông thoáng, cho ăn thức ăn dễ tiêu, đầy đủ chất dinh dưỡng, ngon miệng đồng thời bổ
sung thêm vitamin để tăng sức đề kháng chi thú bệnh. Theo Clarence M.Fraser
và cộng tác viên (1986) thì hầu hết các bệnh đều cần liệu pháp hỗ trợ. Trên thực tế để điều
trị một cách có hiệu quả các bệnh cần phải phối hợp nhiều liệu pháp cùng một lúc.
2.7. Một số bệnh truyền nhiễm thường gặp trên chó
2.7.1. Bệnh Dại
Là bệnh truyền nhiễm chung cho người và thú (hầu hết các loài hữu nhũ) do
Rhadovirus hướng thần kinh; virus dại thuộc họ Rhadovirus, giống Lyssavirus.
* Triệu chứng
Thời gian ủ bệnh trung bình từ 15-60 ngày, có thể vài tháng đến vài năm. Người ta chia
làm hai thể bệnh là: dại điên cuồng và dại bại liệt.

8

- Dại điên cuồng: thú thay đổi thói quen thông thường, biến loạn cảm giác và cơ
năng, biến đổi tiếng sủa, có biểu hiện kích động, tấn công vật lạ, liệt hàm dưới, liệt cơ
quản, hô hấp khó khăn, suy nhược hoàn toàn và chết. Sự phát triển bệnh từ hai đến 4
ngày, nhưng thường từ 4 đến 7 ngày.
- Dại bại liệt: triệu chứng chủ yếu là bại liệt nhẹ, pha kích thích thì rất ngắn, đôi
khi không có. Bại liệt ở vùng cơ đầu và ót. Thú có biểu hiện khó nuốt, liệt tứ chi và chết.
Bệnh phát triển từ 1 đến 11 ngày.
* Chẩn đoán
-

Chẩn đoán lâm sàng thường khó và cho kết quả không chính xác.

-

Chẩn đoán phòng thí nghiệm bằng phản ứng miễn dịch huỳnh quang trực tiếp, nuôi

cấy trong môi trường tế bào, test ELISA, quan sát bệnh tích mô học tìm thể Nergi
ở tế bào thần kinh.
-

Chẩn đoán phân biệt với các bệnh: Carré, Aujeszky, bệnh Tetanos, ngộ độc.

* Điều trị
Cho đến nay chưa có thuốc điều trị đặc hiệu.
* Phòng bệnh
Phòng bệnh bằng vaccin đối với tất cả chó từ 3 tháng tuổi trở lên. Mỗi năm tiêm một
lần bằng vaccin Rabisin.
Vệ sinh phòng bệnh: giết bỏ những thú bị chó dại cắn hay tiếp xúc với chó dại.

Đối với những thú có miễn dịch chống dại ngay tại thời điểm bị cắn và người ta có thể
kiểm soát trực tiếp những thú này ở những thời điểm sau đó thì có thể tiêm nhắc lại và
lưu giữ thú (Trần Thanh Phong, 1996).
Đối với người bị chó dại cắn cần tiêm ngay huyết thanh kháng dại.
2.7.2. Bệnh Carré (Canine Distemper)
Là bệnh truyền nhiễm do virus thuộc họ Paramyxoviridae, giống Morbilivirus, gây chết
với tử số cao trên chó, đặc biệt là chó con.
* Triệu chứng (Trần Thanh Phong, 1996)
Thời gian ủ bệnh 3 đến 8 ngày.
- Trong thể cấp tính: thường biểu hiện bằng sốt hai pha, sốt cao xảy ra vào ngày thứ 3
đến ngày thứ 6 sau khi cảm nhiễm và kéo dài trong 2 ngày, sau đó sốt giảm và


9

ngày sau xuất hiện pha sốt thứ hai kéo dài cho đến chết. Một vài chó có biểu hiện xáo
trộn hô hấp, một số khác có biểu hiện xáo trộn tiêu hóa hoặc những biểu hiện viêm
não, nổi mụn mủ ở da.
- Trong thể bán cấp tính: những biểu hiện hô hấp và tiêu hóa có thể thầm lặng, kéo
dài hai ba tuần trước khi xuất hiện trên chó có sừng hóa gan bàn chân.
* Chẩn đoán
Việc chẩn đoán luôn gặp khó khăn do triệu chứng luôn biến đổi. Theo Trần Thanh
Phong (1996) chẩn đoán cần chú ý đến sáu triệu chứng sau:
-

Chảy nhiều chất tiết ở mắt và mũi (93% trường hợp).

-

Xáo trộn hô hấp cùng với ho (81% trường hợp).

-

Tiêu chảy máu tươi hay máu có màu chocolate (74% trường hợp).

-

Xáo trộn thần kinh (45% trường hợp).

-

Sừng hóa mõm và gan bàn chân (24% trường hợp).

-

Bệnh kéo dài hơn ba tuần (60% trường hợp).

Chẩn đoán phân biệt với các bệnh: viêm gan truyền nhiễm, bệnh do Parvovirus,
Leptospira, bệnh dại, viêm dạ dày ruột…
* Điều trị
Không có chữa trị chuyên biệt nào. Chăm sóc tốt và cẩn thận là căn bản nhất. Việc
điều trị chỉ nhằm giới hạn sự phát triển của vi trùng phụ nhiễm, cung cấp chất điện giải
và kiểm soát những triệu chứng thần kinh.
Bao gồm:
-

Dùng kháng huyết thanh homoserum nhưng phải điều trị sớm mới có hiệu quả. Liều:

5ml/kg. Lặp lại 3-4 ngày sau đó.
-

Dùng kháng sinh để chống phụ nhiễm: ampicilline, norfloxacine, multibio:

1ml/10kg thể trọng, tiêm bắp, ngày tiêm một lần (có thể dùng dexamethasone tiêm trực
tiếp vào tĩnh mạch).
-

Truyền dịch lactate ringer: 50ml/kg thể trọng/24 giờ.

-

Bảo vệ niêm mạc dạ dày và ruột bằng vitamin K.

-

Chống ói, cầm tiêu chảy bằng altropyl và primperan.

-

Chống khó thở bằng eucalyptol: 1ml/5kg thể trọng.


10

-

Trợ sức bằng B.complex 1 ml/10kg thể trọng, vitamin C 1ml/5kg thể trọng.

* Phòng bệnh
Dùng vaccin phòng bệnh cho chó từ 6-8 tuần tuổi, tái chủng khoảng một tháng sau.

Cách ly chó khỏe với chó bệnh. Ngoài ra vấn đề vệ sinh môi trường tốt, điều kiện nuôi
dưỡng phù hợp sẽ giúp cho việc ngừa bệnh đạt hiệu quả hơn.
2.7.3. Bệnh do Parvovirus
Bệnh do Parvovirus là một bệnh truyền nhiễm gây ra viêm dạ dày–ruột cấp
tính ở chó. Triệu chứng phổ biến nhất là ói mửa, giai đoạn đầu tiêu chảy phân có màu
xám hoặc vàng, về sau có lẫn máu và có mùi hôi tanh, những trường hợp bệnh nặng có
máu tươi, bệnh thường xảy ra ở chó con 2-3 tháng tuổi và gây chết rất nhanh ở chó
con. Có khi bệnh kết hợp với kí sinh trùng hoặc bệnh Carré.
Phân biệt với bệnh Carré: ở bệnh Carré cũng có tiêu chảy, nhưng thường kèm
theo viêm phổi, có thể có những mụn mủ dưới bụng, sừng hóa gan bàn chân và có biểu hiện
rối loạn thần kinh vận động.
* Triệu chứng
-Thể đường ruột:
Thời gian nung bệnh 3-5 ngày, chó sốt nhẹ, bỏ ăn, ói, tiêu chảy, bệnh tiến triển rất
nhanh gây mất nước nghiêm trọng, thân nhiệt giảm khi chó kiệt sức.
Phân lỏng thối, lúc đầu có màu vàng hay xám sau đó có màu hồng hoặc đỏ tươi
tùy vào vị trí tổn thương ruột, trong phân có niêm mạc ruột mùi tanh rất đặc trưng.
Trên chó con còn bú mất nước nhanh, suy nhược nặng, sốt cao, chết đột ngột trong vài
giờ.
Ngoài ra theo Trần Thanh Phong (1996) trên chó trưởng thành có thể thầm lặng
không biểu hiện triệu chứng, chỉ có thể phát hiện bệnh bằng test huyết thanh học.
-Thể viêm cơ tim:
Thường gặp trên chó 1-2 tháng tuổi, thú có biểu hiện thở khó, rên rỉ, kiệt sức, chó
có thể chết trong vài giờ.
* Chẩn đoán
Chẩn đoán dựa vào triệu chứng lâm sàng: sốt, viêm dạ dày ruột xuất huyết, tiêu chảy
phân xanh chết nhanh.


11

Chẩn đoán phòng thí nghiệm: số lượng bạch cầu giảm trong 4-6 ngày sau khi
nhiễm bệnh, chẩn đoán huyết thanh học và dùng test ELISA.
Chẩn đoán phân biệt với các bệnh: bệnh do Coronavirus, bệnh Carré…
* Điều trị
Do thú bị viêm dạ dày-ruột nặng, tiêu chảy nhiều và mất nước nhiều, vì thế phải cho
thú nhịn ăn hoàn toàn trong 1-2 ngày và cấp dịch truyền để bù lượng nước đã bị mất. Dùng
dung dịch glucose 5% và lactate ringer để truyền vào tĩnh mạch với liều 50ml/kg
thể trọng/24 giờ. Nếu không cấp được bằng đường tĩnh mạch thì tiêm dưới da cho chó.
• Dùng kháng sinh để phòng những vi trùng thứ phát: ampicolistin, septotrim,
ampicoli-D, norfloxacine, multibio: 1ml/10kg thể trọng, tiêm bắp.
• Cầm máu bằng một trong những loại thuốc sau: adrenoxyl, dicynone, hoặc
transamin: 1 ống/ ngày.
• Kháng viêm với dexamethasone với liều 0,025-0,05/kg thể trọng/ngày.
• Chống ói mửa với thuốc atropin sulfate với liều 0,1mg/kg thể trọng, tiêm dưới
da hoặc primperan với liều 0,5mg/kg thể trọng/ngày.
• Chống loét niêm mạc dạ dày với phosphalugel hoặc smecta 1-2 gói/con/ngày.
• Trợ sức trợ lực bằng vitamin C, B.complex.
* Phòng ngừa: thời gian điều trị từ 5-7 ngày. Trong thời gian điều trị chỉ cho thú ăn
thức ăn lỏng dể tiêu hóa, đặc biệt trong thức ăn không nên có mỡ. Tiêm phòng bằng
vaccin đa giá.
2.7.4. Bệnh do Leptospira
Là bệnh truyền nhiễm chung giữa người và thú do Leptospira interrogan gây ra
* Triệu chứng
Thời gian nung bệnh 5-6 ngày thời kỳ đầu thú sốt cao, bỏ ăn.
- Thể thương hàn: thân nhiệt giảm, thú mất nước, viêm kết mạc mắt, xuất huyết
đỏ niêm mạc và da, ói mửa, phân sậm màu có máu, thú thở có mùi hôi do niêm mạc
miệng bị lở loét, chết trong 2-4 ngày.
- Thể hoàng đản: thú bị viêm kết mạc mắt, vàng da và niêm mạc, nước tiểu sậm
màu, thở khó, ăn ít, ói…giai đoạn cuối nhiệt độ tăng cao, tiêu chảy có máu. Thú chết

trong khoảng 5-8 ngày.


12

- Thể bán cấp tính và mãn tính: đa niệu, uống nhiều nước, ói và tiêu chảy. Sau
một thời gian chó hôn mê và chết do hội chứng urê huyết kết hợp với viêm gan, thận,
viêm cơ (Trần Thanh Phong, 1996).
* Chẩn đoán
- Dựa vào triệu chứng, chủ yếu là dấu hiệu vàng da và niêm mạc.
-Chẩn đoán phòng thí nghiệm: lấy bệnh phẩm là máu hoặc nước tiểu xem dưới kính
hiển vi nền đen.
-Xét nghiệm máu, xét nghiệm bằng phản ứng MAT (Miroscopi Agglutination
Test), ELISA.
-Chẩn đoán phân biệt với các bệnh: viêm gan truyền nhiễm, trúng độc do
aflatoxin (thể hoàng đản), bệnh do Parvovirus, Carré (thể thương hàn).
* Điều trị
- Shotapen L.A: liều lượng 1ml/10kg thể trọng, tiêm bắp. Tiêm lặp lại sau 72 giờ.
- Truyền dịch và bổ sung vitamin C, B-complex.
- Trong trường hợp có loét ở miệng, có thể dùng các chất sát trùng như thuốc tím,
blue methylen.
2.7.5. Bệnh viêm gan truyền nhiễm
Là bệnh truyền nhiễm do virus gây ra, lây lan rất mạnh chủ yếu là ở chó con.
Bệnh chỉ xảy ra trên chó do Adenovirus type 1 gây ra.
* Triệu chứng
Thời gian nung bệnh 2-10 ngày gồm 3 thể:
- Quá cấp tính: chó non thường chết mà không có triệu chứng hoặc chỉ có triệu
chứng 3-4 giờ trước khi chết.
- Cấp tính: chó bệnh có thể bị chết, sốt, suy yếu, giảm ngon miệng, ói mửa, khát
nước, tiêu chảy vấy máu, xuất huyết điểm ở lợi, niêm mạc nhợt nhạt, đôi khi vàng nhẹ.

Viêm hạch amydale, viêm hầu họng, đau vùng bụng. Nhiễm trùng mắt, đục giác mạc.
- Mãn tính: viêm gan mãn tính, viêm gan sợi huyết.
* Chẩn đoán
- Dựa vào các triệu chứng lâm sàng.


13

- Chẩn đoán phòng thí nghiệm: tìm kháng nguyên bằng phản ứng miễn dịch
huỳnh quang, tìm kháng thể bằng phản ứng ELISA, HI, trung hòa.
- Chẩn đoán phân biệt với các bệnh: Leptospira, Carré.
* Điều trị
- Dùng kháng sinh tetracycline.
- Truyền dịch lactate ringer và glucose 5%.
- Cung cấp vitamin nhóm B để tạo máu.
- Việc truyền máu là cần thiết đối với những chó bị bệnh nặng.
- Việc chữa trị đục giác mạc thường không có hiệu quả.
2.7.6. Bệnh giun tim
Bệnh do Dirofilaria immitis gây ra, ký sinh ở động mạch phổi, động mạch chủ
và tim của chó.
Để gây bệnh, cần có vật chủ trung gian là muỗi, ve và bọ chét. Muỗi hút máu
hút cả ấu trùng (Microfilaria) vào ống Malpigi, sau 10 ngày trở thành ấu trùng cảm
nhiễm (L3), sau đó chuyển lên vòi của muỗi và khi hút máu con khác, ấu trùng sẽ vào
theo và chuyển về tim, động mạch phổi sau 85-120 ngày, sau đó phát triển thành giun
trưởng thành mất 8-9 tháng. Giun có thể sống trong cơ thể chó 3-5 năm (Lương Văn
Huấn và Lê Hữu Khương, 1997).
* Triệu chứng
Khi nhiễm nặng chó khó thở, kiệt sức, thiếu máu, viêm thận, viêm bàng quang,
nước tiểu có máu. Phù thủng và rối loạn hoạt động của tim.
* Chẩn đoán

- Chẩn đoán lâm sàng: chủ yếu dựa vào độ tuổi (chưa gây bệnh ở chó nhỏ hơn 8
tháng tuổi) và triệu chứng lâm sàng kết hợp với lấy máu tươi soi tìm ấu trùng.
- Chẩn đoán phòng thí nghiệm: xét nghiệm máu tìm ấu trùng theo phương pháp tập
trung, Witness HW, X-quang, ELISA.
* Điều trị
Theo Nguyễn Như Pho (2005), cho chó uống aspirin 10mg/kg P/ngày, liên tục
trong 10 ngày để chống tắc mạch. Sau đó cho uống levamisol 25-30mg/kg P/ngày,
uống liên tục trong 10-20 ngày.


14

Trị ấu trùng cảm nhiễm dùng ivermectin 0,05 mg/kg P (theo Nguyễn Văn Biện,
2001).
2.7.7.Bệnh do Ký Sinh Trùng
2.7.7.1. Bệnh Ngoài da do Demodex Canis
Thuộc họ Demodicidae, Demodex ký sinh ở tuyến nhờn bao lông của chó. Việc truyền lây
bệnh qua tiếp xúc.
* Triệu chứng
Trên chó thường thấy những đám loang lổ nhỏ không mọc lông như xung quanh mắt
hay toàn bộ cơ thể. Dạng cục bộ tổn thương phân bố từng vùng nhỏ trên mặt, chân
trước hay cả hai mắt, tổn thương cục bộ là trạng thái nhẹ thường không phát triển
thành dạng viêm mủ kế phát. Dạng tổn thương toàn thân với biểu hiện da đỏ với nhiều
dịch rỉ máu và huyết thanh.
* Phòng trị
Theo Lương Văn Huấn và Lê Hữu Khương (1997), dạng toàn thân điều trị ít kết quả.
Dùng kháng sinh nếu ở chó có viêm nhiễm kế phát. Thoa amitraz, rotonone, benzyn,
benzoate. Ivermectin tiêm dưới da. Theo Richard G.Harvey và Patric J.Mc Keeger,
1998, khi điều trị dứt bệnh một vài chó có thể tái nhiễm, nên tiếp tục liệu trình điều trị bằng
ivermectin cho đến khi cạo da xem tươi trên kính có kết quả âm tính. Khi đó nên duy trì

ivermectin điều trị với liều 0,6mg/kg, uống 3 tuần một lần, chó sẽ không tái phát bệnh.
2.7.7.2. Bệnh do Sarcoptex
Do ký sinh trùng trên da, rất ngứa và lây lan gây ra bởi Sarcoptex scabies var canis.
* Triệu chứng
Thường thấy vết thương ở ngực, bụng, các chi. Tai và cùi chỏ ở chó thường bị phổ
biến nhất, đây là nơi có thể cạo để chẩn đoán. Bệnh tiến triển nhanh lan ra khắp cơ thể,
ta có thể thấy các nốt đỏ như đầu kim, nốt sần và các vẩy vàng. Khi số lượng ký sinh trùng
nhiễm còn ít thú sẽ ít cảm thấy ngứa. Sau 2-3 tuần triệu chứng ngứa sẽ tăng lên
do phản ứng quá mẫn với Sarcoptex và nặng thêm do thú gãi nhanh chóng tạo ra các vết
trầy xước làm cho thú hết sức khó chịu.


15

* Chẩn đoán
-Lâm sàng da sung huyết tổ thương, các biểu hiện chính là ngứa thường xuyên, tăng sừng
hoá bờ ngoài tai, rụng lông sớm những điểm cùi chỏ.
-Phòng thí nghiệm cạo lấy mẩu trên nơi giáp ranh giữa vùng có thương tích nghi bị
nhiễm và vùng lành, xem bằng kính hiển vi sau khi làm trong bằng lactophenol.
* Điều trị
-Vệ sinh sạch sẽ cách ly thú bệnh vì cái ghẻ lây lan rất nhanh. Dùng amitraz 0,05%
tắm 1 tuần/lần, trong 3-6 tuần. Trên những chó có bộ lông dày nên cắt lông trước khi
tắm rửa để loại trừ các mảng da xấu bị hư do bệnh.
-Điều trị toàn thân với ivermectin 1% tiêm với liều 0,2-0,4 mg/kg, 2 lần cách nhau 15
ngày. Điều trị hỗ trợ bằng thuốc chống ngứa atarax, thuốc sát trùng ngoài da.
2.7.7.3. Bệnh do giun đũa
Trên chó thường nhiễm hai loại giun đũa Toxocara canis và Toxascaris leolina. Cả hai
loài này đều ký sinh ở ruột non của chó và các thú ăn thịt khác, theo các tác giả Lương
Văn Huấn và Trần Thanh Hằng (1990) thì tỉ lệ nhiễm của chó tại thành phố Hồ Chí
Minh đối với Toxocara canis là 11,76% cao hơn so với nhiễm Toxascaris leolina là

5,88%
* Triệu chứng
Chó mất tính thèm ăn, thiếu máu gầy còm, chậm lớn, tiêu chảy, bụng to, ói mửa có lẫn
giun. Những triệu chứng trên thường gặp trên chó non dưới hai tháng tuổi (Lương Văn
Huấn và Lê Hữu Khương, 1997).
* Chẩn đoán
Cần dựa trên các triệu chứng lâm sàng như thiếu máu, gầy còm, chứng ói mửa có lẫn
giun. Xét nghiệm phân tìm trứng giun bằng phương pháp phù nổi với dung dịch ZnSO4
hay NaCl bảo hoà.
* Điều trị
-Levamisol với liều 7 mg/kg P cho uống.
-Menbendazol với liều 60-100 mg/kg P hay uống.
-Pyrantel với liều 14,5 mg/kg P cho ăn hay uống.
-Fenbendazol liều 50mg/kg P cho uống trong 3 ngày.


16

2.7.7.4. Bệnh giun móc
Đường lây nhiễm của giun móc trên chó chủ yếu là qua da, sau khi xâm nhập 40 phút
tất cả ấu trùng di chuyển vào hệ thống tuần hoàn rồi qua phổi sau đó về lại ruột phát triển
thành giun trưởng thành. Ở chó con khi còn bú có thể nhiễm giun móc qua sữa
mẹ (Lương Văn Huấn và Lê Hữu Khương, 1997).
* Triệu chứng
Chó bị thiếu máu, niêm mạc nhợt nhạt, gầy còm, suy nhược. Khi nhiễm nặng có thể bỏ ăn,
kiết lỵ, táo bón, phân có lẫn máu.
* Điều trị
Dùng thuốc tương tự như giun đũa.
* Chẩn đoán
Dựa vào triệu chứng lâm sàng, và các xét nghiệm phân tìm trứng giun bằng phương

pháp phù nổi với nước muối bảo hoà.
2.7.7.5. Bệnh nấm lông trên chó (Trần Thị Bích Liên và Tô Minh Châu, 1999)
Microsporium canis làm lông bị gẫy thường ở thân và chân trên da có vảy lóc.
Trichophyton metagrophytes khu trú chủ yếu ở đầu, mõm và tai. Trichophytonrubrum
gây bệnh hắc lào cho chó, gây rụng lông có thẩm dịch, nấm nằm bên trong lông.
* Điều trị
Dùng thuốc đặc trị cho nấm. Không dùng kháng sinh trị vi khuẩn để trị nấm. Gồm
griseofulvin, amphotericin B, nystatin, cylohecimit, piramicin, piramicin, việc sử dụng
liều lượng cao với thời gian dài có khả năng gây tiêu huyết và ngộ độc thận, do vậy chỉ
sử dụng khi nhiễm nặng.
* Các hoá chất trị nấm
Iod cá tác dụng kích thích những phản ứng phản vệ của cơ thể và diệt nấm. Các loại
thuốc KI cho uống, NaI tiêm tĩnh mạch trị nấm lông. Cồn iod 2% bôi da trị cục bộ,
pomade (triamicinolon acetonid 10mg và neomycin base 35mg), dùng bôi để trị ngoài
da. Acid caprilic 15%, acid propyonic 5-10%, acid salicylic 10% dùng pha hỗn hợp
với dung dịch acetone dùng trị nấm da, nấm lông, và bôi lên da trị cục bộ.


17

2.7.8. Bệnh do dinh dưỡng và chăm sóc
2.7.8.1. Bệnh do dinh dưỡng (thiếu calcium, phospho)
* Nguyên nhân
Trong quá trình chăm sóc và nuôi dưỡng chó con, nhất là trên các giống chó ngoại to
vóc. Nếu trong khẩu phần thiếu calci và phospho một thời gian dài, trong thời kỳ sinh
trưởng dễ bị còi xương, mềm xương, sự thiếu hụt vitamin D trên động vật non cũng dẫn
đến còi xương vì loại protein CaBP cần thiết cho sự hấp thu Ca đến xương (Dương Thanh
Liêm, 2002).
* Chẩn đoán
Chó có biểu hiện yếu chân, khớp xương sưng to, đi bàn hay nằm liệt, có khi sụp tai nhất

là trên các giống chó lớn như Rock weller, Berger, Boxer.
* Điều trị
Bổ sung ADE 1ml/10 kg P, calci sandoz 5-20 ml, calcicacbonat liều 500 mg/kg P.
* Phòng ngừa nên cung cấp cho thú khẩu phần đầy đủ calci & phosphor, nên cho chó
có điều kiện tắm nắng nhất là buổi sáng để cơ thể tổng hợp lượng vitamin đầy đủ, bổ
sung thêm pet-tabs plus 1 viên cho 10kg P/ ngày.
2.7.8.2. Tiêu chảy do dinh dưỡng và chăm sóc
* Triệu chứng
Không sốt, trạng thái thú bình thường đôi khi không ăn hay ăn ít, phân sệt hoặc lõng
có mùi chua.
* Điều trị
Dùng một trong các loại men tiêu hoá như biosubtyl, probiotic. Cho chó nhịn ăn từ 2448 giờ, cho chó uống nước tự do (nước oresol, hydride. Nếu chó tự uống được và
không ói sau khi uống). Giữ ấm và vệ sinh ngay sau khi phân được thải ra. Sau khi vừa
hết bệnh nên cho chó ăn nhẹ bằng thức ăn dễ tiêu rồi mới tăng dần bằng thức ăn bình
thường.
2.8. Các nghiên cứu trước đây
1/ Phan Minh Khôi, (2005): Khảo sát các bệnh thường gặp trên chó và ghi nhận hiệu quả
điều trị tại bệnh xá thú y trường ĐH Nông Lâm TP.HCM


18

Đề tài ghi nhận: trong tổng số 620 ca mắc bệnh thì bệnh Carré chiếm tỉ lệ cao nhất
(20%). Kế đến là bệnh viêm dạ dày ruột (17,90%). Tiếp theo là bệnh ký sinh trùng
đường ruột (14,20%), bệnh do Parvovirus (10,48%). Bệnh ngoại ký sinh trùng do
Demodex và Sarcoptes (5,16%). Ve và bọ chét (4,48%). Bệnh viêm thanh khí quản có
24 ca (3,87%). Bệnh viêm phổi có 19 ca (3,06%). Bệnh do Leptospira có 16 ca
(2,58%). Bệnh còi xương có 13 ca (2,42). Bệnh loét giác mạc, viêm kết mạc có 12 ca
(1,94%). Bệnh tụ máu vành tai có 9 ca (1,45%).
2/ Nguyễn Minh Thành, (2003): “Khảo sát các bệnh thường gặp trên chó và ghi nhận hiệu

quả điều trị tại Chi Cục Thú Y Thành Phố Hồ Chí Minh”. Cho thấy bệnh Carré
(4,19%), Viêm phổi (6,75%), Viêm thanh khí quản (9,15%), Viêm dạ dày ruột
(19,84%), bệnh do Ký sinh trùng (8,68%), Sốt không rõ nguyên nhân (8,68%)
3/ Nguyễn Hoàng Thùy, (2001): “Khảo sát các bệnh thường gặp trên chó và ghi nhận kết
quả điều trị tại Chi Cục Thú Y Thành Phố Hồ Chí Minh”.
Đề tài ghi nhận: bệnh thuộc hệ thống tiêu hoá và hô hấp (41,46%) và (17,24%), bệnh
truyền nhiễm (7,82%), bệnh thuộc hệ vận động chiếm (4,57%), bệnh hệ niệu dục
(7,01%), bệnh thuộc hệ thống da (16,29%), bệnh tai và mắt (1,85%), các bệnh khác
(3,54%).
4/Huỳnh Kim Vui, (2005): “Khảo sát các bệnh thường gặp trên chó và ghi nhận kết quả
điều trị tại bệnh xá thú y trường ĐH Nông Lâm Thành Phố Hồ Chí Minh”. Cho
thấy bệnh Carré chiếm tỉ lệ cao nhất (25,07%), bệnh Viêm dạ dày ruột (19,78%). Bệnh
do Ký sinh trùng đường ruột (9,03%), bệnh do Parvovirus (6,85%)
5/ Hoàng Thảo Vy, (2005): “Khảo sát các bệnh thường gặp trên chó và ghi nhận kết
quả điều trị tại bệnh xá thú y trường ĐH Nông Lâm Thành Phố Hồ Chí Minh”. Cho
thấy bệnh Ký sinh trùng đường ruột chiếm tỉ lệ cao nhất (31,38%), bệnh Carré
(19,38%), bệnh do Parvovirus (17,20%). Bệnh ghẻ do Demodex và Sarcoptes (5,25%).
Bệnh viêm thanh khí quản (4,17%), loét giác mạc-viêm kết mạc (3,44%), viêm dạ dày
ruột (3,08%), bệnh còi xương (2,72%) và các bệnh khác (10,12%)
6/ Trần Thị Bạch Yến (2001): “Khảo sát các bệnh thường gặp trên chó, mèo và ghi nhận
kết quả điều trị tại bệnh xá thú y trường ĐH Nông Lâm Thành Phố Hồ Chí Minh”.