Một số giải pháp quản lý phát triển đội ngũ giảng viên trường cao đẳng văn hóa nghệ thuật nghệ an

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH

LÊ VĂN HẢI

MỘT SỐ GIẢI PHÁP QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ
GIẢNG VIÊN TRƯỜNG CAO ĐẲNG VĂN HÓA
NGHỆ THUẬT NGHỆ AN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

NGHỆ AN, 2015


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH

LÊ VĂN HẢI

MỘT SỐ GIẢI PHÁP QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ
GIẢNG VIÊN TRƯỜNG CAO ĐẲNG VĂN HÓA
NGHỆ THUẬT NGHỆ AN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
MÃ SỐ: 60.14.01.14

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Hà Văn Hùng


3

NGHỆ AN, 2015


LỜI CẢM ƠN

Tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới Ban giám hiệu, Khoa Giáo dục, phòng
sau Đại học trường Đại học Vinh và tất cả các giảng viên trực tiếp giảng dạy
chúng tôi trong suốt thời gian học tập vừa qua.
Đặc biệt, tôi xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới PGS.TS Hà Văn
Hùng, người thầy đã tận tình hướng dẫn giúp đỡ và động viên tôi hoàn thành
luận văn này. Tôi cũng xin trân trọng cảm ơn Ban giám hiệu, Phòng Tổ chức Cán
bộ Trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật Nghệ An và các đồng nghiệp đã tạo
mọi điều kiện cho tôi được tham gia học tập và nghiên cứu. Đồng thời tôi xin bày
tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến những người thân trong gia đình về sự động viên và
giúp đỡ to lớn nhất đã dành cho tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và
hoàn tất luận văn này.
Mặc dù có nhiều cố gắng nhưng Luận văn vẫn không tránh khỏi những
thiếu sót. Tôi mong nhận được sự chỉ dẫn, góp ý chân thành của các Thầy – Cô
giáo và đồng nghiệp để có thể hoàn thiện tốt luận văn của mình.
Xin chân thành cảm ơn!
Nghệ An, tháng

năm 2015

Lê Văn Hải


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU.................................................................................................................
1. Lý do chọn đề tài ..............................................................................................1

2. Mục đích nghiên cứu ........................................................................................3
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ..................................................................4
4. Giả thuyết khoa học ..........................................................................................4
5. Nhiệm vụ nghiên cứu .......................................................................................4
6. Phương pháp nghiên cứu ..................................................................................4
7. Đóng góp của luận văn......................................................................................5
8. Cấu trúc của luận văn...........................................................................................5
Chương 1.CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG
VIÊN TRƯỜNG CAO ĐẲNG VĂN HÓA NGHỆ THUẬT............................6
1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề .............................................................................6
1.2. Một số khái niệm liên quan đến đề tài ...........................................................8
1.2.1. Quản lý, quản lý giáo dục, quản lý nhà trường, quản lý đội ngũ giảng
viên................................................................................................................9
1.2.2. Giảng viên và đội ngũ giảng viên......................................................15
1.2.3. Phát triển và phát triển đội ngũ giảng viên........................................16
1.2.4. Chất lượng và chất lượng đội ngũ giảng viên...................................20
1.2.5. Cơ cấu đội ngũ giảng viên ................................................................21
1.2.6. Giải pháp và giải pháp quản lý phát triển đội ngũ giảng viên...........22
1.3. Một số vấn đề quản lý phát triển đội ngũ giảng viên ở trường đại học, cao
đẳng.....................................................................................................................23
1.3.1. Tiêu chuẩn, nhiệm vụ và quyền của giảng viên................................23
1.3.2. Tiêu chuẩn nghiệp vụ các ngạch công chức bậc đại học...................23


6
1.3.3. Mục đích, yêu cầu, nội dung, phương pháp quản lý phát triển đội ngũ
giảng viên đại học........................................................................................34


1.3.4. Sự cần thiết phải quản lý phát triển đội ngũ giảng viên đại học.......39

Kết luận chương 1...............................................................................................43
Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG
VIÊN TRƯỜNG CAO ĐẲNG VĂN HOÁ NGHỆ THUẬT NGHỆ AN..........44
2.1. Khái quát về Trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật Nghệ An....................44
2.1.1. Đặc điểm của nhà trường..................................................................44
2.1.2. Mục tiêu, nhiệm vụ............................................................................45
2.2. Tình hình đội ngũ cán bộ và HSSV..............................................................46
2.2.1. Về đội ngũ cán bộ..............................................................................46
2..2. Tổ chức bộ máy...................................................................................47
2.2.3. Học sinh, sinh viên.............................................................................47
2.3. Thực trạng đội ngũ giảng viên Trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật Nghệ
An........................................................................................................................48
2.3.1. Cơ cấu đội ngũ...................................................................................48
2.3.2. Quy mô và các ngành đào tạo...........................................................51
2.3.3. Cơ sở vật chất....................................................................................53
2.3.4. Thực trạng quản lý phát triển đội ngũ giảng viên Trường Cao đẳng
Văn hóa Nghệ thuật Nghệ An.....................................................................55
2.3.5. Thực trạng thực hiện giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên
Trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ Thuật Nghệ An đến 2020...............................63
2.4. Đánh giá thực trạng quản lý, phát triển đội ngũ giảng viên Trường Cao đẳng
Văn hóa Nghệ thuật Nghệ An.............................................................................65
2.4.1. Nguyên nhân của thực trạng quản lý, phát triển đội ngũ giảng viên
Trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật Nghệ An........................................65
Kết luận chương 2...............................................................................................66


8
Chương 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG
VIÊN Ở TRƯỜNG CAO ĐẲNG VĂN HOÁ NGHỆ THUẬT NGHỆ AN........68
3.1. Các nguyên tắc đề xuất giải pháp.................................................................68

3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu ...................................................68
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn....................................................68
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả....................................................68
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi.......................................................68
3.2. Một số giải pháp quản lý, phát triển đội ngũ giảng viên ở Trường Cao đẳng
Văn hóa Nghệ thuật Nghệ An ............................................................................68
3.2.1. Chú trọng nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý, giáo viên, nhân
viên về vai trò, tầm quan trọng của việc phát triển đội ngũ giảng viên nhà
trường..........................................................................................................69
3.2.2. Xây dựng quy hoạch phát triển đội ngũ giảng viên của Nhà trường đủ
về số lượng, nâng cao chất lượng................................................................71
3.2.3. Tăng cường nâng cao phẩm chất đạo đức, trình độ chuyên môn, trình
độ ngoại ngữ, tin học và nghiệp vụ sư phạm cho giảng viên......................76
3.2.4. Cải tiến phương thức tuyển dụng giảng viên theo hướng khách quan,
công bằng và có yếu tố cạnh tranh..............................................................79
3.2.5. Thực hiện cơ chế đánh giá và sàng lọc giảng viên............................82
3.2.6. Thực hiện chính sách phù hợp thu hút đội ngũ GV có năng lực về
công tác tại trường.......................................................................................84
3.2.7. Chú trọng tạo điều kiện để giảng viên phát huy năng lực của mình,
tạo động lực cho đội ngũ giảng viên phát triển (tạo môi trường làm việc). 86
3.3. Thăm dò sự cần thiết và tính khả thi của các giải pháp đã đề xuất..............90
3.3.1. Mục đích thăm dò.............................................................................90
3.3.2. Nội dung và phương pháp thăm dò...................................................90
3.3.3. Đối tượng thăm dò............................................................................91
3.3.4. Kết quả thăm dò về sự cần thiết và tính khả thi của các giải pháp đã
đề xuất.........................................................................................................91

10
Kết luận chương 3...............................................................................................94


KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ...........................................................................96
1. KẾT LUẬN.....................................................................................................96
2. KIẾN NGHỊ.....................................................................................................97
2.1. Đối với Bộ Giáo dục & Đào tạo...................................................................97
2.2. Đối với UBND Tỉnh Nghệ An.....................................................................97
2.3. Đối với trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật Nghệ An.............................98
TÀI LIỆU THAM KHẢO...................................................................................99


NHỮNG TỪ VÀ CỤM TỪ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN
CĐVHNT
CBCNV
CBGV
CĐ
CNH
CNTT
ĐH
ĐNGV
GD-ĐT
GDĐH
GV
HĐH
PGS.TS
KH
NQTW
UBND

TCCB
SV
NCKH

Cao đẳng văn hóa nghệ thuật
Cán bộ công nhân viên
Cán bộ giảng viên
Cao đẳng
Công nghiệp hóa
Công nghệ thông tin
Đại học
Đội ngũ giảng viên
Giáo dục và Đào tạo
Giáo dục đại học
Giảng viên
Hiện đại hóa
Phó Giáo sư, Tiến sĩ
Khoa học
Nghị quyết Trung ương
Ủy ban Nhân dân
Tổ chức cán bộ
Sinh viên
Nghiên cứu khoa học


13
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong thời kỳ hội nhập quốc tế hầu hết các quốc gia đều xem nguồn lực
con người là quan trọng nhất và giáo dục là con đường cơ bản nhất để phát huy

nguồn lực con người, phục vụ cho sự phát triển nhanh và bền vững của mỗi
quốc gia.
Việt Nam là một quốc gia đang phát triển ở trình độ thấp, các nguồn lực
cho sự phát triển còn hạn hẹp, vì vậy nguồn lực con người trở nên quí báu và
càng giữ vai trò quyết định đối với sự phát triển kinh tế, xã hội của đất nước.
Quan điểm của Đảng ta đã chỉ rõ, con người Việt Nam vừa là động lực, vừa là
mục tiêu của sự phát triển kinh tế, xã hội. Đây chính là tư tưởng chỉ đạo của
Đảng để phát triển nguồn nhân lực phục vụ công nghiệp hóa, hiện đại hóa; thực
hiện dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ và văn minh. Để đạt mục
tiêu đó, Đảng ta đã đặt giáo dục đào tạo vào vị trí đặc biệt quan trọng, xem giáo
dục là “quốc sách hàng đầu”. Chỉ thị 40-CT/TW của Ban Bí thư Trung ương
Đảng đã nêu rõ: “Phát triển giáo dục – đào tạo là quốc sách hàng đầu, là một
trong những động lực quan trọng thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại
hóa đất nước, là điều kiện để phát huy nguồn lực con người. Đây là trách nhiệm
của toàn Đảng, toàn dân, trong đó nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục là lực
lượng nòng cốt, có vai trò quan trọng” [12]. Như vậy, phát triển giáo dục – đào
tạo đã trở thành chiến lược cách mạng mang tính thời đại sâu sắc và đội ngũ nhà
giáo và cán bộ quản lý giáo dục là lực lượng cách mạng quan trọng, quyết định
thắng lợi sự nghiệp đổi mới giáo dục, góp phần phát triển đất nước.
Đảng và nhà nước ta đặt giáo dục và đào tạo lên vị trí là:” Quốc sách hàng
đầu, đầu tư cho giáo dục- đào tạo là đầu tư cho phát triển”(Nghị quyết TW 2
khoá VIII ). Muốn cho nền kinh tế tri thức phát triển vững vàng thì giáo dụcđào tạo có vai trò quyết định rất to lớn. Nghị quyết TW2 khoá VIII của Đảng,


14
văn kiện đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX và hội nghị TW 6 khoá IX đă khẳng
định:”phát triển giáo dục- đào tạo là một trong những động lực quan trọng thúc
đẩy sự nghiêp CNH-HĐH đất nước, là điều kiện để phát triển con người, yếu tố
cơ bản để phát triển xã hội, tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững.” [34].
Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI đã khẳng định "Đổi mới

căn bản, toàn diện nền giáo dục Việt Nam theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa,
xã hội hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế, trong đó, đổi mới cơ chế quản lý
giáo dục, phát triển đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục là khâu then
chốt" và "Giáo dục và đào tạo có sứ mệnh nâng cao dân trí, phát triển nguồn
nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, góp phần quan trọng xây dựng đất nước, xây dựng
nền văn hóa và con người Việt Nam". Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội
2011 - 2020 đã định hướng: "Phát triển và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực,
nhất là nhân lực chất lượng cao là một đột phá chiến lược". Chiến lược phát
triển giáo dục 2011 - 2020 nhằm quán triệt và cụ thể hóa các chủ trương, định
hướng đổi mới giáo dục và đào tạo, góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại
hội Đảng toàn quốc lần thứ XI và Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 2011 2020 của đất nước.[40].
Muốn đáp ứng nhu cầu đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho đất
nước thì trước hết phải đặc biệt chăm lo xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ
quản lý giáo dục; xem đây là nhiệm vụ trọng tâm của chiến lược phát triển nguồn
nhân lực của toàn ngành, đặc biệt là phát triển nguồn nhân lực trong các trường
cao đẳng và đại học. Phát triển nguồn nhân lực ở các trường cao đẳng, đại học suy
cho cùng là vấn đề xây dựng và phát triển đội ngũ giảng viên. Đây là một vấn đề
quan trọng hàng đầu, quyết định đến chất lượng đào tạo của nhà trường.
Trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật Nghệ An được thành lập theo Quyết
định số 1570/QĐ-BGD&ĐT ngày 23/3/2004 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và đào
tạo. Được nâng cấp từ Trường Trung cấp Văn hoá - Nghệ thuật với lĩnh vực đào
tạo ở phạm vi hẹp thành trường cao đẳng đa ngành, đa cấp với nhiều ngành nghề


15
ở các lĩnh vực như: Văn hoá, Nghệ thuật cung cấp nguồn lực lao động cho địa
phương và khu vực Bắc Trung bộ. Trong bối cảnh giáo dục đại học Việt Nam
đang có sự đổi mới cơ bản và toàn diện để hội nhập; bên cạnh những cơ hội mới,
Trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật Nghệ An cũng đang đứng trước những
khó khăn thách thức to lớn: kiện toàn bộ máy tổ chức nhân sự tương xứng, xây

dựng và trang bị cơ sở vật chất tiên tiến, hiện đại đáp ứng yêu cầu đào tạo, đặc
biệt là xây dựng đội ngũ giảng viên đủ chuẩn về số lượng và trình độ, đồng bộ
về cơ cấu để xứng tầm với một cơ sở giáo dục cao đẳng là nhiệm vụ trọng tâm
hàng đầu của Trường Cao đẳng Văn hóa nghệ thuật trong giai đoạn hiện nay.
Trong đề án phát triển nhà trường giai đoạn 2011-2020 đã đề ra lộ trình
phát triển ngành nghề đào tạo trình độ đại học để thực hiện nhiệm vụ đào tạo
đap ứng nguồn lực lao động đạt chuẩn về trình độ cho địa phương và các tỉnh
lân cận đảm bảo tăng quy mô ngành nghề đào tạo lẫn số lượng sinh viên. Thực
tế đó đòi hỏi nhà trường phải gấp rút tìm ra những giải pháp thích hợp để quản
lý, xây dựng và phát triển đội ngũ giảng viên – nhân tố quyết định sự tồn tại và
phát triển của nhà trường.
Việc nghiên cứu để tìm ra những giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đội
ngũ giảng viên trường cao đẳng là một vấn đề đã được nhiều nhà nghiên cứu khoa
học quản lý giáo dục trong và ngoài nước quan tâm. Tuy nhiên kết quả nghiên
cứu chưa thật đầy đủ và có tính hệ thống. Mặt khác các giải pháp được đưa ra bên
cạnh cơ sở lý luận khoa học còn phải phù hợp với thực tiễn từng giai đoạn phát
triển của từng trường đại học, cao đẳng thì mới có thể mang lại hiệu quả.
Xuất phát từ những lý luận và thực tiễn nêu trên, tôi chọn nghiên cứu đề
tài “Một số giải pháp quản lý phát triển đội ngũ giảng viên Trường Cao đẳng
Văn hóa Nghệ thuật Nghệ An”.
2. Mục đích nghiên cứu
Đề xuất một số giải pháp quản lý phát triển đội ngũ giảng viên của
Trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật Nghệ An, giai đoạn 2012-2020.


16
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Vấn đề quản lý phát triển đội ngũ giảng viên của Trường Cao đẳng Văn
hóa Nghệ thuật Nghệ An.

3.2. Đối tượng nghiên cứu
Các giải pháp quản lý phát triển đội ngũ giảng viên của Trường Cao đẳng
Văn hóa Nghệ thuật Nghệ An, giai đoạn 2012-2020.
4. Giả thuyết khoa học
NÕu đề xuất được các giải pháp có cơ sở khoa học vµ có tính khả thi thì sẽ
quản lý phát triển được đội ngũ giảng viên của Trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ
thuật Nghệ An, giai đoạn 2012-2020.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận của vấn đề quản lý phát triển đội ngũ giảng
viên đại học, cao đẳng.
5.2. Nghiên cứu cơ sở thực tiễn của vấn đề quản lý phát triển đội ngũ
giảng viên Trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật Nghệ An hiện nay.
5.3. §ề xuất các giải pháp quản lý phát triển đội ngũ giảng viên Trường
Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật Nghệ An, giai đoạn 2012-2020.
6. Phương pháp nghiên cứu :
6.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Nhóm phương pháp này nhằm thu thập các thông tin lý luận để xây dựng
cơ sở lý luận của đề tài. Thuộc nhóm này có các phương pháp cụ thể sau đây:
- Phương pháp phân tích - tổng hợp tài liệu;
- Phương pháp khái quát hoá các nhận định độc lập.
6.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Nhóm phương pháp này nhằm thu thập các thông tin thực tiễn để xây dựng
cơ sở thực tiễn của đề tài. Thuộc nhóm này có các phương pháp cụ thể sau đây:
- Phương pháp điều tra


17
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm giáo dục
- Phương pháp nghiên cứu các sản phẩm hoạt động;
- Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia

- Phương pháp khảo nghiệm, thử nghiệm.
6.3. Phương pháp thống kê toán học
Xử lý số liệu, thông tin thu được thông qua việc sử dụng các công cụ
thống kê toán học.
7. Đóng góp của luận văn
7.1. Về mặt lý luận
Hệ thống hoá các vấn đề lý luận về quản lý phát triển đội ngũ giảng viên
đại học, cao đẳng; làm rõ những đặc trưng của việc quản lý phát triển đội ngũ
giảng viên Cao đẳng Văn hóa nghệ thuật.
7.2. Về mặt thực tiễn.
Đánh giá thực trạng quản lý phát triển đội ngũ giảng viên Trường Cao
đẳng Văn hóa Nghệ thuật Nghệ An; từ đó đề xuất các giải pháp có cơ sở khoa
học và có tính khả thi để phát triển đội ngũ giảng viên Trường Cao đẳng Văn
hóa Nghệ thuật Nghệ An, giai đoạn 2012-2020.
8. Cấu trúc của luận văn.
Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo, luận văn được chia
thành 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận của việc phát triển đội ngũ giảng viên Trường
Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật.
Chương 2: Thực trạng việc quản lý phát triển đội ngũ giảng viên Trường
Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật Nghệ An.
Chương 3: Một số giải pháp quản lý phát triển đội ngũ giảng viên Trường
Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật Nghệ An, giai đoạn 2012-2020.


18
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN
TRƯỜNG CAO ĐẲNG VĂN HÓA NGHỆ THUẬT
1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề

Giáo dục đại học trong những năm đầu của thế kỷ XXI đã giành được sự
quan tâm của nhiều quốc gia, nhiều tổ chức quốc tế và nhiều nhà nghiên cứu
trên thế giới. Hàng loạt hội nghị, hội thảo khoa học đã được UNESCO tổ chức,
với sự tham gia của nhiều chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực GDĐH. Mới đây
nhất, Hội nghị thế giới về GDĐH, tổ chức tại trụ sở UNESCO ở Paris, với đại
biểu từ 150 quốc gia tham dự. Hội nghị này đã thảo luận về các động thái mới
của GDĐH trước những thay đổi và phát triển của xã hội. Tổng Giám đốc của
UNESCO đã phác thảo bốn động thái đang làm thay đổi GDĐH: Đó là sự gia
tăng nhu cầu, với tổng số 51.000.000 SV mới trên toàn thế giới kể từ năm 2000;
sự đa dạng hóa các nhà cung cấp, trong đó GDĐH tư nhân hiện nay đã chiếm
trên 30% tổng số SV trên toàn thế giới; Ảnh hưởng của công nghệ thông tin và
truyền thông lên tất cả mọi khía cạnh của việc học, từ việc cung cấp các khóa
học và chia sẻ kiến thức đến việc hợp tác trên các dự án nghiên cứu và tạo điều
kiện tiếp cận với nguồn tài nguyên giáo dụ miễn phí; và thứ tư, là vấn đề toàn
cầu hóa, được phản ánh qua số lượng ngày càng tăng các SV học tập ở nước
ngoài, qua việc các trường đại học cao đẳng thành lập các chi nhánh chương
trình học tập nước ngoài [27]. Những động thái này không những làm thay đổi
GDĐH mà còn làm thay đổi quan niệm về vị trí, vai trò của người giảng viên; về
vấn đề xây dựng và phát triển đội ngũ giảng viên trong trường đại học, cao đẳng.
Trong bài phát biểu của mình, ông Tổng Giám đốc của UNESCO đã đề
cập đến “tầm quan trọng của việc thu hút và giữ chân các giảng viên có trình độ
trong lĩnh vực GDĐH, cũng như cung cấp cho họ đầy đủ các điều kiện làm việc”
[27]. Ở các nước có nền GDĐH phát triển như Hoa Kỳ, Anh, Đức, Pháp,


19
Australia, Nhật Bản… người ta đều xem giảng viên là lực lượng quyết định chất
lượng đào tạo của một trường đại học. Vì thế, họ luôn luôn chăm lo xây dựng và
phát triển đội ngũ giảng viên. Có nhiều công trình đã đi sâu nghiên cứu những
yêu cầu mà người giảng viên cần phải đáp ứng trong bối cảnh của nền kinh tế tri

thức và nhà trường đại học hiện đại. Ở trong nước, trong những năm gần đây đã
xuất hiện một số công trình nghiên cứu về vấn đề xây dựng và phát triển đội ngũ
giảng viên. Đó là các công trình của các tác giả như Nguyễn Quốc Chí, Nguyễn
Thị Mỹ Lộc, Đỗ Minh Cương, Nguyễn Thị Doan… Nhưng trong các công trình
này, các tác giả mới chỉ nêu lên sự cần thiết phải xây dựng và phát triển đội ngũ
giảng viên và đề xuất một số giải pháp để xây dựng và phát triển đội ngũ giảng
viên ở trường Đại học, Cao đẳng nói chung.
Liên quan tới nội dung phát triển đội ngũ giảng viên còn có một số luận
văn thạc sĩ, tiến sĩ chuyên ngành Quản lý giáo dục, như: Luận văn của tác giả
Hà Văn Ba (2004) về Xây dựng và phát triển đội ngũ cán bộ, công chức hành
chính Trường Đại học Vinh trong giai đoạn mới; Luận văn của tác giả Trần Sâm
(2007) về Phát triển đội ngũ giảng viên trường Cao đẳng sư phạm Hà Tây; Luận
văn của tác giả Nguyễn Thị Lý (2009) về Phát triển đội ngũ giảng viên Trường
Đại học Hồng Đức đến năm 2015; Luận văn của tác giả Thái Huy Bảo (2010) về
Xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên trường Đại học Sài Gòn
giai đoạn 2010-2020; Luận văn của tác giả Trần Thanh Huyền (2010) về Xây
dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên trường Cao đẳng Văn hoáNghệ thuật Thanh Hoá; Luận án tiến sĩ của tác giả Nguyễn Văn Đệ (2010) về
Phát triển đội ngũ giảng viên đại học vùng Đồng bằng sông Cửu Long trong giai
đoạn hiện nay; Luận văn của tác giả Phạm Long Độ (2011) về Quản lý nâng cao
chất lượng đội ngũ giảng viên ở trường Cao đẳng Văn hoá-Nghệ thuật Thái Bình
…
Bộ GD&ĐT đã có Quyết định số 179/QĐ-BGDĐT, ngày 11/01/2010 của
Bộ trưởng Bộ GG&ĐT về việc phê duyệt chương trình hành động triển khai


20
thực hiện Nghị quyết số 05-NQ/BCSĐ ngày 06/01/2010 về “đổi mới quản lý
giáo dục Đại học giai đoạn 2010-2012” và chỉ thị số 296/CT-TTg ngày
27/2/2010 của Thủ tướng Chính phủ về “đổi mới quản lý giáo dục đại học giai
đoạn 2010-2012”. Ngoài ra trên báo chí thông tin đã xuất hiện hàng loạt bài viết,

bài trả lời phỏng vấn mà tác giả là những người đang trực tiếp làm công tác quản
lý ở các trường Đại học và Cao đẳng. Thế nhưng, chưa có công trình nào đi sâu
nghiên cứu về các giải pháp quản lý, phát triển đội ngũ giảng viên của Trường
Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật Nghệ An. Chính vì thế, tôi chọn đề tài nghiên
cứu: “Một số giải pháp quản lý phát triển đội ngũ giảng viên Trường Cao
đẳng Văn hóa Nghệ thuật Nghệ An”.
1.2. Các khái niệm liên quan đến đề tài
1.2.1. Quản lý, quản lý giáo dục, quản lý nhà trường, quản lý đội ngũ giảng
viên
1.2.1.1. Quản lý
Mỗi một tổ chức nào đó đều phải có sự QL và có người QL để tổ chức hoạt
động và đạt được mục đích của mình. Đề cập đến vấn đề này Các Mác đã khẳng
định “Bất cứ nơi nào có lao động, ở nơi đó có QL”, “Tất cả mọi lao động xã hội
trực tiếp hay lao động chung nào tiến hành trên quy mô tương đối lớn, thì ít
nhiều cũng đều cần đến một sự chỉ đạo để điều hoà những hoạt động cá nhân và
thực hiện những chức năng chung phát sinh từ vận động của những khí quan độc
lập của nó. Một người độc tấu vĩ cầm tự mình điều khiển lấy mình, còn một dàn
nhạc thì cần phải có nhạc trưởng” [2]. Ông đã nêu lên bản chất của QL là: “Nhằm
thiết lập sự phối hợp những công việc giữa các cá nhân và thực hiện những chức
năng chung nảy sinh từ sự vận động của toàn bộ cơ sở sản xuất, khác với sự vận
động của các bộ phận riêng lẻ của nó”. Như vậy, theo Các Mác, QL là loại hoạt
động điều khiển mọi quá trình lao động phát triển xã hội. QL có tầm quan trọng
đặc biệt trong mọi lĩnh vực của xã hội, do đó khái niệm về QL được nhiều nhà
khoa học nghiên cứu, có nhiều định nghĩa về nó, nhưng chưa có một định nghĩa


21
thống nhất, các định nghĩa về QL, phụ thuộc vào lĩnh vực cũng như góc độ
nghiên cứu của từng người.
Các hoạt động QL và cách tiếp cận với QL diễn ra đa dạng dẫn đến sự

phong phú các quan niệm, các định nghĩa theo nhiều cách của học giả, học
thuyết khác nhau. Đã có một số khái niệm về QL như: “QL là các hoạt động
được thực hiện nhằm đảm bảo sự hoàn thành công việc qua nỗ lực người khác”
[18]; “QL là một hoạt động tất yếu bảo đảm phối hợp những nỗ lực cá nhân
nhằm đạt được các mục đích của nhóm” [11]; “Hoạt động QL là tác động có
định hướng, có chủ đích của chủ thể QL đến khách thể QL trong một tổ chức
nhằm làm cho tổ chức vận hành và đạt được mục đích của tổ chức” [1]; “QL là
sự tác động có ý thức của chủ thể QL lên đối tượng QL nhằm điều hành, hướng
dẫn các quá trình xã hội và hành vi của cá nhân, hướng đến mục đích hoạt động
chung cho phù hợp với quy luật khách quan” [4]; “QL là hành động, hoạt động xã
hội nhằm đạt được mục đích đề ra bằng việc thực hiện các nhiệm vụ, chức năng
theo một phương pháp QL phù hợp, là tác động định hướng” [5]; “QL là quá trình
lập kế hoạch, kiềm chế, kiểm soát, điều chỉnh, hỗ trợ của một con người, một tổ
chức một hệ thống điều khiển đối với các sự vật, các hiện tượng hay con người
theo một định hướng xác định” (xác định rõ chủ thể, khách thể, quan hệ) [5].
Tổng hợp những khái niệm về QL nêu trên, chúng ta có thể đi đến khái
niệm:
- Về bản chất, nội dung là tổ chức, điều khiển hoạt động một nhóm (hay
nhiều nhóm xã hội cùng nhau thực hiện mục đích, nhiệm vụ hoạt động chung).
- Hoạt động QL bao giờ cũng là hoạt động hướng đích.
- Các quan điểm đều thống nhất với nhau ở các yếu tố cơ bản trong hoạt
động QL là:
+ Hoạt động chỉ huy điều khiển là chủ thể QL
+ Bị chỉ huy, bị điều khiển là khách thể QL
+ QL phải có mục đích, nhiệm vụ hoạt động chung.


22
Từ các yếu tố nêu trên ta thấy yếu tố quan trọng và có thể coi đó là xuất
phát điểm của hoạt động QL là con người điều khiển, điều hành, tiếp theo là đối

tượng QL.Quản lý tồn tại với tư cách là một hệ thống, có cấu trúc và vận động
trong một môi trường nhất định. Hệ thống QL được tạo bởi các yếu tố, đó là: cơ
chế QL, chủ thể QL, đối tượng QL và mục tiêu QL.
1.2.1.2. Quản lý giáo dục
- Các nhà nghiên cứu lý luận giáo dục cho rằng: QLGD là sự tác động có
ý thức, có mục đích của chủ thể QL nhằm đưa hoạt động sư phạm của hệ thống
giáo dục đạt tới kết quả mong muốn một cách có hiệu quả nhất. Hay: “QLGD,
QLNT là một chuỗi tác động hợp lý, có mục đích, có hệ thống, có kế hoạch,
mang tính sư phạm của chủ thể QL đến tập thể GV và học sinh, đến những lực
lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường nhằm huy động họ cùng cộng tác,
phối hợp, tham gia vào mọi hoạt động của nhà trường, làm cho quá trình này
vận hành một cách tối ưu để hướng tới việc hoàn thành các mục tiêu dự kiến”
[30, tr.11]. QLGD còn được hiểu một cách cụ thể là QL một hệ thống giáo dục,
một trường học, một cơ sở giáo dục, có thể là một trung tâm hướng nghiệp dạy
nghề trên địa bàn dân cư,...
Các nhà nghiên cứu đã đưa ra những khái niệm về QLGD dưới những góc
độ khác nhau:
Theo tác giả Đặng Quốc Bảo: QLGD theo nghĩa tổng quát là: “Hoạt động
điều hành, phối hợp các lực lượng xã hội nhằm đẩy mạnh công tác đào tạo thế hệ
trẻ theo yêu cầu phát triển xã hội” [4, tr.1]; Theo Khudominxky.D.V thì quản lý
giáo dục là những tác động có hệ thống, có kế hoạch, có ý nghĩa và có mục đích
của chủ thể, quản lý ở các cấp khác nhau đến tất cả các khâu của hệ thống (từ Bộ
giáo dục đến các nhà trường) nhằm mục đích bảo đảm việc giáo dục chủ nghĩa
cộng sản cho thế hệ trẻ, bảo đảm sự phát triển toàn diện và hài hoà của họ [29] ;
Theo học giả nổi tiếng Kônđakov.M.I “Quản lý giáo dục là tập hợp những biện
pháp kế hoạch hoá nhằm bảo đảm sự vận hành bình thường của cơ quan trong hệ


23
thống giáo dục để tiếp tục phát triển và mở rộng hệ thống cả về số lượng cũng

như chất lượng” [28] ; Tác giả Nguyễn Ngọc Quang đă định nghĩa “Quản lý giáo
dục, quản lý trường học có thể hiểu là một chuỗi tác động quản lư có mục đích, có
hệ thống, có kế hoạch mang tính tổ chức sư phạm của chủ thể quản lý đến tập thể
giáo viên và học sinh, đến những lực lượng trong và ngoài trường nhằm huy động
họ cùng tác động, phối hợp tham gia vào mọi hoạt động của nhà trường làm cho
quá trình này vận hành một cách tối ưu tới việc hình thành các mục tiêu dự kiến”
[38]. “Quản lý giáo dục là hệ thống tác động một cách có hệ thống , có mục đích,
có kế hoạch hợp với quy luật của chủ thể quản lý, nhằm làm cho hệ vận hành theo
đường lối, nguyên lý của Đảng, thực hiện được các tính chất của nhà trường xã
hội chủ nghĩa Việt Nam mà điểm hội tụ là quá trình dạy học, giáo dục thế hệ trẻ,
đưa hệ thống giáo dục đến mục tiêu dự kiến tiến bộ trạng thái về chất”[38]. Theo
tác giả Phạm Minh Hạc thì “Quản lý nhà trường, quản lý giáo dục là chức năng
hoạt động dạy học ... có tổ chức được hoạt động dạy học, thực hiện được các t́nh
chất của nhà trường phổ thông Việt Nam xă hội chủ nghĩa .. muốn quản lý được
giáo dục, tức là cụ thể hoá đường lối giáo dục của Đảng và biến đường lối đó
thành hiện thực, đáp ứng yêu cầu của nhân dân, của đất nước” [25].
Điều 87 của Luật giáo dục đã quy định đối với QL nhà nước về giáo dục
như sau:
+ Ở Trung ương: Chính phủ thống nhất QL Nhà nước về giáo dục, Bộ
GD&ĐT chịu trách nhiệm trước chính phủ thực hiện QL Nhà nước về giáo dục.
Các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc chính phủ có trách nhiệm trong việc
phối hợp với Bộ GD&ĐT để thực hiện việc thống nhất QL nhà nước về giáo dục
theo quy định của Chính phủ.
+ Ở địa phương: Uỷ ban nhân dân thực hiện QL nhà nước về giáo dục ở địa
phương, Sở GD&ĐT tỉnh thành phố và phòng giáo dục quận, huyện, là cơ quan
chuyên môn của Uỷ ban nhân dân tỉnh, thành phố, quận huyện, QL nhà nước về
giáo dục [31].


24

1.2.1.3.Quản lý trường học, trường đại học
* Quản lý trường học là bộ phận quản lý trong hệ thống giáo dục và hệ
thống xă hội. Đặc điểm của thể chế là có sự kết hợp chặt chẽ, hữu cơ giữa đặc
điểm nhà nước và đặc điểm xă hội, vì thế trường học luôn có mối quan hệ và tác
động qua lại với môi trường xă hội. Nhà trường (cơ sở giáo dục) chính là nơi
tiến hành các quá trình giáo dục - đào tạo có nhiệm vụ trang bị kiến thức cho
một nhóm dân cư nhất định. thực hiện tối đa một quy luật tiến bộ xã hội “Thế hệ
sau phải lĩnh hội được tất cả những kinh nghiệm xã hội mà thế hệ đi trước đã
tích luỹ và truyền lại, đồng thời phải làm phong phú thêm những kinh nghiệm
đó”
Trường học là một tổ chức giáo dục mang tính quyền lực nhà nước, xă
hội, trực tiếp làm công tác giáo dục, đào tạo, thực hiện việc giáo dục cho thế hệ
đang dần lớn lên. Nó là tế bào cơ sở chủ chốt của bất cứ hệ thống giáo dục ở cấp
nào. Nói cách khác, trường học thành tố cơ bản của tất cả các cấp quản lý nói
trên lại vừa là một hệ thống độc lập tự quản xă hội . Do đó quản lý trường học
nhất thiết phải có tính nhà nước và có tính xă hội.
Trong thời đại hiện nay, nhà trường được thừa nhận rộng răi như một thiết
chế chuyên biệt của xă hội, để giáo dục, đào tạo thế hệ trẻ thành những người có
tri thức, sức khoẻ, phẩm chất, đạo đức tốt.
Nhiệm vụ của nhà trường được đề cập từ nhiều khía cạnh khác nhau. Việc
quản lý nhà trường có nhiều cách để tiếp cận . Khi nghiên cứu hệ thống giáo dục
được xuất phát từ thực tiễn hoạt động của nhà trường và nghiên cứu nhà trường
phải nắm rõ tính chất chung của hệ thống giáo dục. Từ đó ta thấy giáo dục nhà
trường giữ vai trò trọng yếu tạo ra sức lao động mới cho xă hội, đặc biệt là đ̣òi
hỏi hàm lượng chất xám trong lao động ngày càng cao.
Trong cuốn “ Một số vấn đề giáo dục - khoa học giáo dục” tác giả Phạm
Minh Hạc đã đưa ra khái niệm: “Quản lý nhà trường là thực hiện đường lối giáo

25
dục của Đảng trong phạm vi trách nhiệm của mình tức là đưa nhà trường vận
hành theo nguyên lý giáo dục, để tiến tới mục tiêu giáo dục mục tiêu đào tạo đối
với ngành giáo dục, với thế hệ trẻ và từng học sinh [25].
Như vậy, căn cứ nhiệm vụ và quyền hạn của nhà trường được quy định
trong điều 58 chương 3 của Luật giáo dục nước Cộng hoà xă hội chủ nghĩa Việt
Nam năm 2005 đã ghi rõ.
1-Tổ chức giảng dạy, học tập và các hoạt động khác theo mục tiêu,
chương tŕnh giáo dục, xác nhận hoặc cấp văn bằng chứng chỉ theo thẩm quyền.
2- Tuyển dụng, quản lý nhà giáo cán bộ, nhân viên: Tham gia vào quá
tŕnh điều động của cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền đối với nhà giáo,
cán bộ nhân viên .
3- Tuyển sinh và quản lý người học.
4- Huy động, quản lý, sử dụng các nguồn lực theo quy định của pháp luật.
5- Xây dựng cơ sở vật chất, kỹ thuật theo yêu cầu chuẩn hóa hiện đại hóa.
6- Phối hợp với gia đình người học, tổ chức, cá nhân trong hoạt động giáo
dục.
7- Tổ chức cho nhà giáo, cán bộ - nhân viên, người học tham gia các hoạt
động xă hội.
8- Tự đánh giá chất lượng giáo dục và chịu sự kiểm định chất lượng giáo
dục của cơ quan có thẩm quyền kiểm định chát lượng giáo dục.
9- Các nhiệm vụ và quyền hạn khác theo quy định của pháp luật [31].
* Quản lý Trường đại học được hiểu là:
- Xây dựng và chỉ đạo thực hiện chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, chính
sách phát triển giáo dục đại học.
- Xây dựng cơ chế chính sách và quy chế quản lý nội dung và chất lượng
đào tạo, cụ thể: