skkn một vài biện pháp trong việc chỉ đạo rèn kĩ năng sống cho HS tiểu học

Một vài biện pháp trong việc chỉ đạo rèn kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học

I. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Rèn kĩ năng sống là một mặt giáo dục cần đặc biệt coi trọng nhất là
trong thập kỉ XXI khi sự nghiệp giáo dục đang được đẩy mạnh. Đây là việc
làm thường xuyên của công tác giáo dục và cũng là đòi hỏi cấp thiết của việc
hình thành nhân cách trong công tác giáo dục hiện nay. Qua việc rèn kĩ năng
sống sẽ trang bị tri thức, hành vi cho trẻ, đồng thời định hướng cho học sinh
tiểu học rèn luyện hành vi, thói quen ứng xử tốt nhằm đảm bảo cho các em có
được bản lĩnh về nhân cách để phát triển toàn diện.
Ở cấp tiểu học, các môn học vừa cung cấp cho học sinh những kiến thức
ban đầu về Toán học, Khoa học và Nhân văn, vừa cung cấp cho học sinh
những tri thức sơ đẳng về các chuẩn mực hành vi xã hội chủ nghĩa gắn với
những kinh nghiệm đạo đức để từ đó giúp học sinh hình thành kĩ năng sống,
biết phân biệt đúng sai, làm theo cái đúng, ủng hộ cái đúng, đấu tranh với
những biểu hiện sai trái, hướng các em hành động theo chuẩn mực đạo đức.
Chính vì vậy việc rèn kĩ năng sống ở cấp tiểu học là một nhiệm vụ quan trọng
mà người làm công tác giáo dục cần quan tâm.
Tuy nhiên hiện nay, việc giáo dục kĩ năng sống của các em ở trường tiểu
học còn nhiều hạn chế, chưa có nét chuyển biến. Nguyên nhân chính là trong
tư tưởng giáo viên, phụ huynh chỉ chú trọng đến việc dạy kiến thức. Việc rèn
kĩ năng sống cho học sinh còn chiếu lệ, giáo viên chưa nhận thức được tầm
quan trọng của rèn kĩ năng sống cho học sinh lớp mình đang dạy mà chỉ luôn
chú trọng đến việc đọc tốt, làm tính tốt…
Về phía học sinh, các em hay “nói trước quên sau” và chưa có khả năng
vận dụng những điều đã học áp dụng vào thực tế. Với học sinh tiểu học, tâm lý
độ tuổi cho thấy các em rất hiếu động. Mặt khác, các em một mực rất tin vào
lời nói của thầy cô giáo, thầy cô bảo đọc, bảo chép thì cứ đọc cứ chép và quá
trình ấy cứ lặp đi lặp lại dần dần dẫn đến thói quen. Nếu nói rằng thầy cô giáo
không quan tâm đến việc dạy rèn kĩ năng sống là không đúng, nhưng việc rèn

kĩ năng sống ở đây là rất hạn chế, nhất là việc lồng ghép vào tất cả các môn
học cũng như lồng ghép vào các hoạt động ngoại khóa.

Đặng Thị Thơ - Trường tiểu học Lý Tự Trọng

1


Một vài biện pháp trong việc chỉ đạo rèn kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học

Xuất phát từ những lý do trên, để nâng cao chất lượng giáo dục trong
nhà trường, tôi quyết định chọn đề tài “ Một vài biện pháp trong việc chỉ đạo
rèn kĩ năng sống cho học sinh Tiểu học”.
2. Mục tiêu nhiệm vụ của đề tài
Giúp học sinh ý thức được giá trị của bản thân trong mối quan hệ xã
hội, từ đó các em có hành vi, thói quen ứng xử có văn hóa, hiểu biết và chấp
hành pháp luật.
Giúp các em có đủ khả năng tự thích ứng với môi trường xung quanh,
tự chủ, độc lập, tự tin khi giải quyết công việc, đem lại cho các em vốn tự tin
ban đầu để trang bị những kĩ năng cần thiết làm hành trang bước vào đời.
3. Đối tượng nghiên cứu
Nghiên cứu việc giáo dục kĩ năng sống; việc thực hiện lồng ghép giáo
dục kĩ năng sống vào các môn học, bài học cũng như thông qua hoạt động
ngoài giờ lên lớp của giáo viên trường tiểu học Lý Tự Trọng.
4. Phạm vi nghiên cứu
Nghiên cứu nội dung, hình thức giáo dục kĩ năng sống từ năm học
2013- 2014 đến nay.
5. Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp lấy tư liệu ;
Phương pháp khảo sát thực tế ;

Phương pháp xử lý thông tin ;
Phương pháp thảo luận ;
Phương pháp phân tích, tổng hợp ;
II. PHẦN NỘI DUNG
1. Cơ sở lý luận
Thực hiện Nghị quyết 40/2008/CT-BGDĐT ngày 22 tháng 7 năm 2008
của Bộ giáo dục và Đào tạo về việc phát động phong trào thi đua Xây dựng
trường học thân thiện học sinh tích cực trong các trường phổ thông giai đoạn

Đặng Thị Thơ - Trường tiểu học Lý Tự Trọng

2


Một vài biện pháp trong việc chỉ đạo rèn kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học

2008-2013, trong đó có nội dung: Rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh phù
hợp với lứa tuổi.
Căn cứ nhiệm vụ năm học 2013-2014; 2014-2015 của ngành, của
trường về việc chú trọng: Rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh là một việc làm
hết sức cần thiết của xã hội. Các em không chỉ biết học giỏi về kiến thức mà
còn phải được tôi luyện những kĩ năng sống, qua đó tạo môi trường lành
mạnh, an toàn, tích cực, vui vẻ nhằm trang bị cho các em vốn kiến thức, kĩ
năng, giá trị sống để bước vào đời tự tin hơn.
2. Thực trạng
a) Thuận lợi, khó khăn
* Thuận lợi
Cơ sở vật chất nhà trường tương đối đầy đủ, trang thiết bị dạy học bảo
đảm tạo điều kiện cho hoạt động dạy và học.
Ban Giám hiệu nhà trường năng động, sáng tạo trong công việc, luôn

theo sát, quan tâm, hỗ trợ cho giáo viên trong công tác giảng dạy cũng như
giáo dục.
Đội ngũ giáo viên có trình độ chuyên môn vững vàng, đa số giáo viên
năng nổ, nhiệt tình trong công tác, có tâm huyết với nghề.
Thường xuyên được dự các chuyên đề về công tác chủ nhiệm, về hoạt
động ngoài giờ lên lớp, về giáo dục kĩ năng sống … do Sở, Phòng Giáo dục và
Đào tạo, cụm Chuyên môn, nhà trường tổ chức.
Bộ Giáo dục và Đào tạo đã phát động phong trào “Xây dựng trường học
thân thiện - học sinh tích cực” với những kế hoạch nhất quán từ Trung ương
đến địa phương. Phòng Giáo dục và Đào tạo cũng đã có kế hoạch từng năm
học với những biện pháp cụ thể để rèn kĩ năng sống cho học sinh đối với từng
cấp, bậc học.
* Khó khăn
Phần lớn đội ngũ giáo viên trải qua nhiều năm công tác đã lớn tuổi, sử
dụng các phương pháp truyền thống để truyền thụ kiến thức cho học sinh,

Đặng Thị Thơ - Trường tiểu học Lý Tự Trọng

3


Một vài biện pháp trong việc chỉ đạo rèn kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học

chưa mạnh dạn đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức dạy học. Tay nghề
giáo viên trong nhà trường không đồng đều.
Một số giáo viên chưa thực sự nhạy bén, còn thụ động trong công tác,
chưa có sự nghiên cứu đổi mới phương pháp dạy học, ít quan tâm đến học
sinh. Việc nhận thức tầm quan trọng, cần thiết rèn kĩ năng sống cho học sinh ở
một số giáo viên còn hạn chế, còn mơ hồ. Một vài giáo viên chưa nắm được
rèn kĩ năng sống cho học sinh là rèn những kĩ năng gì, vì thế không thể tìm ra

được biện pháp, hình thức tổ chức hữu hiệu để giáo dục học sinh.
Một số bố mẹ học sinh quá nuông chiều con cái khiến trẻ không có kĩ
năng tự phục vụ bản thân. Ngược lại, một số phụ huynh vì bận nhiều công
việc nên ít quan tâm giúp đỡ con em trong các hoạt động cần thiết…
b) Thành công, hạn chế
* Thành công
Thông qua các hoạt động giáo dục kĩ năng sống, học sinh được rèn
luyện, trau dồi phẩm chất năng lực, phát triển trí tuệ.
Giáo viên chú trọng hơn trong việc giáo dục toàn diện nhân cách học
sinh; mạnh dạn, tự tin điều khiển các cuộc họp phụ huynh; phối hợp chặt chẽ,
trao đổi thường xuyên với cha mẹ các em.
Nhà trường huy động được sự tham gia của cha mẹ các em, của các tổ
chức, các lực lượng xã hội trong việc giáo dục văn hóa, truyền thống cho học
sinh.
Phụ huynh học sinh hiểu rõ hơn tầm quan trọng của việc giáo dục kĩ
năng sống cho con em, đã có sự phối hợp với nhà trường trong việc giáo dục
các em.
* Hạn chế
Đa số giáo viên lớn tuổi có nhiều kinh nghiệm nhưng việc đổi mới
phương pháp giảng dạy nhằm khuyến khích sự chuyên cần, tích cực, chủ
động, sáng tạo và ý thức vươn lên, rèn luyện khả năng tự học của học sinh còn
gặp nhiều khó khăn. Giáo viên trẻ tuổi tuy năng động, sáng tạo nhưng kinh
nghiệm trong công tác còn hạn chế.

Đặng Thị Thơ - Trường tiểu học Lý Tự Trọng

4


Một vài biện pháp trong việc chỉ đạo rèn kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học

Các em học sinh đồng bào thuộc phân hiệu kĩ năng giao tiếp có phần
hạn chế, chưa mạnh dạn bày tỏ ý kiến. Khi phát biểu các em nói không rõ
ràng, trả lời trống không, không tròn câu và ít nói lời cảm ơn, xin lỗi với thầy
cô, bạn bè.
Một số phụ huynh chưa hợp tác với nhà trường trong việc giáo dục học
sinh. Một vài phụ huynh giao tiếp trong gia đình còn nhiều hạn chế, xưng hô
chưa chuẩn mực nên các em bắt chước và xưng hô thiếu thiện cảm. Phụ huynh
học sinh chỉ khuyến khích các con học kiến thức mà quên hướng cho con em
mình làm tốt hoạt động đoàn thể, hoạt động xã hội và cách ứng xử trong gia
đình.
c) Mặt mạnh, mặt yếu
* Mặt mạnh
Lãnh đạo nhà trường, tổ chuyên môn đã tổ chức nhiều chuyên đề, dự
giờ giúp đỡ giáo viên, tạo điều kiện để giáo viên học tập lẫn nhau.
Phối hợp với các tổ chức, đoàn thể, cộng đồng, tổ chức nhiều hoạt
động nhằm thu hút các em tham gia tích cực vào các phong trào, bồi dưỡng
nhân cách kĩ năng cho học sinh.
* Mặt yếu
Một bộ phận giáo viên chưa thực sự quan tâm đến việc giáo dục kỹ năng
sống cho học sinh mà chỉ chú trọng truyền thụ kiến thức ở sách giáo khoa nên
chưa chịu khó tìm tòi các hình thức và phương pháp tổ chức cho các hoạt động
dẫn đến làm mất sự hứng thú của học sinh.
Nhiều em thiếu kĩ năng làm việc nhà, kĩ năng tự phục vụ, kĩ năng giao
tiếp với ông bà, cha mẹ.
d) Nguyên nhân
* Nguyên nhân của thành công
Đội ngũ giáo viên được bồi dưỡng về chuyên môn nghiệp vụ, nhiều
giáo viên không ngừng nâng cao ý thức tự học, tự rèn để nâng cao năng lực;
Xác định rõ vị trí, vai trò trách nhiệm của người giáo viên trong sự nghiệp đổi

mới công tác giáo dục.

Đặng Thị Thơ - Trường tiểu học Lý Tự Trọng

5


Một vài biện pháp trong việc chỉ đạo rèn kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học

Nhà trường, Giáo viên chủ nhiệm làm tốt công tác tuyên truyền, tích
cực vận động cha mẹ học sinh tham gia các hoạt động cộng đồng trong việc
thực hiện mô hình trường học mới.
Học sinh được tham gia nhiều hoạt động xã hội, môi trường giáo dục
lành mạnh.
* Nguyên nhân của hạn chế
Một số giáo viên và người lớn chưa thật gần gũi, thân thiện với học
sinh.
Việc rèn kĩ năng sống qua việc tích hợp vào các môn học còn hạn chế.
Rèn kĩ năng sống qua các tiết sinh hoạt lớp, hoạt động giáo dục, vui
chơi còn chưa sâu sát.
Giáo viên khuyến khích động viên khen thưởng học sinh đôi lúc chưa
kịp thời.
e) Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trạng
* Thành công, ưu điểm, mặt mạnh
Thường xuyên nhận được sự quan tâm của Lãnh đạo, Chuyên viên
phòng Giáo dục và Đào tạo, chỉ đạo sát sao và kiểm tra việc thực hiện các văn
bản hướng dẫn của ngành.
Bám sát nhiệm vụ năm học, nhà trường đã xây dựng kế hoạch ngay từ
đầu năm, bố trí giáo viên nhiệt tình, tận tụy, có năng lực trực tiếp chủ nhiệm
lớp.

Ban Giám hiệu nhà trường thường xuyên dự giờ, kiểm tra việc thực
hiện các chuyên đề, các nội dung lồng ghép, các hoạt động giáo dục kĩ năng
sống ở các tiết dạy.
Chương trình mà nhà trường đang áp dụng chủ yếu theo
mô hình VNEN, thực hiện đổi mới phương pháp dạy học theo
nguyên tắc lấy học sinh (HS) làm trung tâm, học tập mang
tính tương tác và phù hợp với từng cá nhân; chuyển việc
truyền thụ của giáo viên thành việc hướng dẫn học sinh tự

Đặng Thị Thơ - Trường tiểu học Lý Tự Trọng

6


Một vài biện pháp trong việc chỉ đạo rèn kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học

học. Lớp học do HS tự quản và được tổ chức theo các hình
thức như: làm việc theo cặp, cá nhân và theo nhóm, trong đó
hình thức học theo nhóm là chủ yếu. Học sinh được học trong
môi trường học tập thân thiện, thoải mái, không bị gò bó, luôn
được gần gũi với bạn bè, thầy cô. Học sinh khá giỏi được phát
huy, học sinh còn hạn chế, yếu kém được bạn bè trong nhóm
và giáo viên giúp đỡ kịp thời ngay tại lớp.
Quản lý lớp học là Hội đồng Tự quản do các em bầu ra.
Đây là một biện pháp giúp học sinh được phát huy quyền làm
chủ trong quá trình học tập. Học sinh còn có điều kiện hiểu rõ
quyền và trách nhiệm trong môi trường giáo dục; được rèn
luyện các kỹ năng lãnh đạo, kỹ năng tham gia, kỹ năng hợp
tác trong các hoạt động; đồng thời, xây dựng không gian lớp
học phù hợp tạo ra môi trường giáo dục thân thiện.

*Tồn tại, hạn chế, mặt yếu
Trong giai đoạn hiện nay, khi đời sống kinh tế xã hội có nhiều thay đổi,
thanh niên, học sinh đang trải qua nhiều biến động tích cực lẫn tiêu cực, mặt
trái của kinh tế thị trường và sự bùng nổ thông tin, với nhiều thông tin thiếu
lành mạnh đang tác động mạnh đến đời sống làm cho thế hệ trẻ có nhiều biểu
hiện nhận thức lệch lạc và sống xa rời các giá trị đạo đức truyền thống, tình
trạng bạo lực học đường có tổ chức ngày một gia tăng. Có nhiều nguyên nhân
khách quan như mặt trái của kinh tế thị trường và tiến trình hội nhập quốc tế
đã ảnh hưởng không nhỏ đến việc hình thành nhân cách của các em nhưng
nguyên nhân sâu xa là do các em thiếu kỹ năng sống (KNS). Các em chưa bao
giờ được trang bị các kiến thức để đối mặt với những khó khăn của cuộc sống
như cha mẹ ly hôn, kết quả học tập kém … hay nói cách khác, các em không
được dạy để hiểu về giá trị của cuộc sống và những KNS.
Một số giáo viên chưa theo kịp với việc đổi mới phương pháp dạy học;
chưa năng động trong việc lồng ghép cũng như tổ chức các hoạt động ngoài
giờ lên lớp. Nhận thức chưa đúng đắn, đầy đủ về nhiệm vụ vai trò của người
giáo viên, coi việc giáo dục kĩ năng sống chỉ là nhiệm vụ của giáo viên chủ
nhiệm.
Đặng Thị Thơ - Trường tiểu học Lý Tự Trọng

7


Một vài biện pháp trong việc chỉ đạo rèn kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học

Một số gia đình phụ huynh hoàn toàn phó mặc việc dạy dỗ trẻ cho nhà
trường.
3. Giải pháp, biện pháp
3.1. Mục tiêu của giải pháp, biện pháp
Đề tài đưa ra một số giải pháp, biện pháp nhằm thực hiện có hiệu quả

giáo dục kĩ năng sống cho học sinh trong nhà trường để nâng cao chất lượng
giáo dục toàn diện.
3.2. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp
3.2.1. Nâng cao nhận thức của các lực lượng giáo dục về ý nghĩa, tầm
quan trọng của hoạt động giáo dục kĩ năng sống (GDKNS) cho học sinh
Tuyên truyền đến toàn thể cán bộ, giáo viên, nhân viên, học sinh và cha
mẹ học sinh của nhà trường về chủ trương và tiêu chí nâng cao chất lượng
giáo dục toàn diện trong ngành giáo dục nói chung, của nhà trường nói riêng
trong giai đoạn hiện nay. Nội dung tuyên truyền chú trọng đến mục đích tạo
sự chuyển biến trong nhận thức của mọi người về tầm quan trọng của GDKNS
cho học sinh tiểu học. Nhận thức đúng sẽ tạo sự đồng thuận, tích cực tham gia
vào các hoạt động GDKNS cho học sinh.
Quán triệt tinh thần chỉ đạo chung của ngành Giáo dục về công tác giáo
dục kĩ năng sống trong năm học. Trên cơ sở đó cụ thể hoá kế hoạch hoạt động
dạy và học trong nhà trường.
Triển khai phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh
tích cực” xuyên suốt vào các chủ đề trong năm học, lồng ghép vào các nội
dung, đáp ứng nhu cầu giáo dục.
3.2.2. Phát huy vai trò của Ban Giám hiệu trong lãnh đạo, chỉ đạo công
tác GDKNS cho học sinh trường Tiểu học
Bám sát các văn bản chỉ đạo của cấp trên, cụ thể hóa các hoạt động phù
hợp. Tổ chức đánh giá các phong trào thi đua trong đó chú trọng nội dung
“Rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh tiểu học”. Qua đó chỉ ra các tồn tại, hạn
chế, những tiêu chí chưa đạt và tìm ra nguyên nhân, bài học kinh nghiệm trong
việc chỉ đạo nội dung giáo dục rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh.

Đặng Thị Thơ - Trường tiểu học Lý Tự Trọng

8

Một vài biện pháp trong việc chỉ đạo rèn kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học

Tổ chức cho giáo viên viết cam kết về việc thực hiện giáo dục rèn luyện
kỹ năng sống cho học sinh.
Xây dựng kế hoạch với nội dung “Đẩy mạnh và đa dạng hóa hoạt động
giáo dục và rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh”. Phân công và giao nhiệm
vụ cụ thể cho từng thành viên.
Chỉ đạo Đội TNTP Hồ Chí Minh xây dựng các câu lạc bộ năng khiếu và
câu lạc bộ rèn luyện kỹ năng sống hoạt động theo tuần, tháng, năm.
Nhân rộng những cá nhân điển hình, có năng lực tổ chức, giảng dạy, có
những sáng kiến mới, hay và tâm huyết với trẻ, đưa vào tuyên dương kịp thời
trong các buổi sinh hoạt, các cuộc họp, các đợt sơ kết, tổng kết tại cơ quan,
đơn vị.
3.2.3. Tổ chức các đợt tập huấn cho cán bộ giáo viên trong nhà trường
Phân công giáo viên có năng lực tổ chức một số chuyên đề trong toàn
trường về các nội dung:
Vai trò, tầm quan trọng của việc rèn kỹ năng sống cho học sinh;
Các kỹ năng sống cần thiết đối với học sinh Tiểu học;
Phương pháp rèn kỹ năng sống lồng ghép với các bộ môn: Đạo đức;
HĐNGLL, Lịch sử, Địa lý;
Các bài tập tình huống về kỹ năng sống và cách giải quyết;
Kỹ năng tổ chức các trò chơi, tổ chức câu lạc bộ…trong trường học;
3.2.4. Thiết kế các chủ đề giáo dục kỹ năng sống phù hợp với nội dung
theo từng chủ điểm
Giáo viên nghiên cứu chương trình hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp
để thiết kế theo các chủ đề về giáo dục kỹ năng sống. Chẳng hạn:

THỜI
GIAN

CHỦ
ĐIỂM

GỢI Ý NỘI DUNG VÀ HÌNH
THỨC HOẠT ĐỘNG

CHỦ ĐỀ GDKNS

Tháng

Em yêu

- Nghe nói chuyện về ý nghĩa - Kỹ năng lắng

Đặng Thị Thơ - Trường tiểu học Lý Tự Trọng

9


Một vài biện pháp trong việc chỉ đạo rèn kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học

tên trường
9/2013

- Tổ chức hội thi “ Tìm hiểu
luật An toàn giao thông đường
trường em
bộ”

nghe tích cực
- Kỹ năng đảm
nhận trách nhiệm
- Kĩ năng hoạt
động đội, nhóm
- Kĩ năng hợp tác...

Tháng Giáo dục
10/2013 truyền
thống nhà
trường

Tháng
11/2013

-Phát động phong trào quyên - Kỹ năng thể hiện
góp sách vở, quần áo tặng học sự cảm thông.
sinh có hoàn cảnh khó khăn
- Tổ chức hội thi “ Kể chuyện
tấm gương anh hùng Lý Tự
Trọng”

- Kỹ năng thể hiện
sự tự tin.

- Phát động phong trào Chào - Kỹ năng đảm
mừng ngày Nhà giáo Việt Nam nhận trách nhiệm
Kính yêu
thầy cô
giáo

-Làm báo tường chủ đề về - Kĩ năng hoạt
thầy cô, mái trường.
động đội, nhóm
- Sinh hoạt tập thể kỉ niệm - Kĩ năng hợp tác
ngày 20/11
- Kĩ năng văn nghệ
- Tổ chức hội thi văn nghệ:
Tiếng hát mừng thầy cô.

Tháng
Uống
12/2013
nước nhớ
nguồn

- Tìm hiểu về truyền thống - Kỹ năng lắng
quân đội nhân dân Việt Nam, nghe tích cực
nghe nói chuyện về anh bộ đội
Cụ Hồ
- Kĩ năng văn
- Tập hát những bài hát về anh
nghệ.
bộ đội.

Tháng 1, Giáo dục
2/2014 truyền

- Tổ chức cho học sinh tìm
hiểu về truyền thống địa - Kỹ năng lắng

Đặng Thị Thơ - Trường tiểu học Lý Tự Trọng

10


Một vài biện pháp trong việc chỉ đạo rèn kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học

phương

nghe tích cực

- Sinh hoạt tập thể kỷ niệm - Kỹ năng giao tiếp
ngày 3/2, nghe nói chuyện về - Kỹ năng điều
thống dân
truyền thống quê hương, đất
tộc
khiển các hoạt
nước, Đảng.
động tập thể
- Tổ chức Hội thi: Đố vui để
học
- Thi kể chuyện, đọc thơ về bà, - Kĩ năng xác định
mẹ, các vị nữ anh hùng dân tộc giá trị
Tháng
3/2014

Kính yêu
mẹ và cô

- Thi vẽ chủ đề về ngày 8/3

- Kỹ năng sáng tạo

-Giao lưu văn nghệ- trò chơi - Kĩ năng văn
dân gian
nghệ, vui chơi
- Tổ chức hội thi: Hoa Trạng - Kỹ năng giải
nguyên.
quyết vấn đề...

Tháng
4/2014

Hòa bình
hữu nghị

Tháng
5/2014

Kính yêu
Bác Hồ

- Tổ chức cuộc thi sưu tầm - Kĩ năng xác định
tranh ảnh, tư liệu về cuộc sống giá trị
của thiếu nhi các nước trên thế
giới.
- Tổ chức hội thi: Nhà sử học
- Kỹ năng thể hiện
nhỏ tuổi.

sự tự tin...
- Sinh hoạt tập thể kỷ niệm - Kỹ năng lắng
ngày sinh nhật Bác: Nghe kể nghe tích cực
chuyện về Bác Hồ. Tìm hiểu về
Bác Hồ với thiếu nhi Việt
Nam.
- Tổ chức hội thi: Chúng em kể - Kỹ năng thể hiện
sự tự tin.
chuyện Bác Hồ.

Đặng Thị Thơ - Trường tiểu học Lý Tự Trọng

11


Một vài biện pháp trong việc chỉ đạo rèn kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học

3.2.5. Giáo dục học sinh ý thức lao động và vệ sinh môi trường trong
trường Tiểu học
Giáo dục học sinh thực hiện tốt tinh thần công văn 1014/SGDĐT GDTH của Sở Giáo dục và Đào tạo Đắk Lắk về việc Hướng dẫn lao động và
vệ sinh môi trường trong trường Tiểu học, thấy được ý nghĩa quan trọng của
việc giáo dục học sinh tham gia lao động vệ sinh trường lớp và giữ gìn vệ sinh
môi trường.
Nhiệm vụ của mỗi nhà trường, của mỗi người giáo viên không chỉ
dừng lại ở việc dạy chữ cho các em mà phải dạy cách làm người để giúp các
em hình thành nhân cách sống, trong đó có kỹ năng lao động. Bằng nhận thức
trong nhà trường, các em phải biết yêu lao động và tham gia một số công việc
phù hợp với lứa tuổi như: vệ sinh cá nhân, vệ sinh trường lớp; làm một số việc
nhỏ để giúp đỡ ông bà, cha mẹ phù hợp với khả năng của mình. Tham gia lao
động, vệ sinh sẽ giúp các em biết yêu quý công việc mình làm, giáo dục các

em có ý thức xây dựng trường lớp, bảo vệ của công; tôn trọng và biết ơn
người lao động, ông bà, cha mẹ, thầy cô giáo những người đã ngày đêm vất vả
để nuôi dạy các em nên người. Giáo dục các em tham gia các hoạt động lao
động vệ sinh trường lớp tốt sẽ từng bước hình thành cho các em các thói quen
chăm chỉ, tự giác trong lao động và các hoạt động tập thể như: nhặt rác, gom
rác ở sân trường, lớp học, nơi công cộng bỏ rác đúng nơi quy định. Giáo dục
các em từ những việc làm nhỏ nhặt như: vệ sinh, phong quang trường lớp,
chăm sóc bồn hoa, cây cảnh, lau chùi bàn ghế, vệ sinh đường làng ngõ xóm,
vệ sinh cá nhân, ăn mặc gọn gàng…hàng ngày, hàng tuần, hàng tháng và trong
cả quá trình học tập ở nhà trường để góp phần trong việc hình thành nhân cách
cho các em, hình thành cho các em các kỹ năng sống cơ bản trong đó có kỹ
năng: Lao động có kỷ luật, có kỹ thuật; kỹ năng sáng tạo, phát minh mới thông
qua lao động, kỹ năng tôn trọng, kỹ năng tiết kiệm….
3.2.6. Tổ chức các cuộc thi
Nhằm mục đích vừa giáo dục kỹ năng sống, vừa tổ chức các hoạt động
vui tươi lành mạnh như nội dung của phong trào thi đua “Xây dựng trường
học thân thiện, học sinh tích cực” cần tổ chức các cuộc thi nhân các ngày lễ
lớn như “Đố vui để học”, “Khám phá khoa học” “Rung chuông vàng” “Em tập

Đặng Thị Thơ - Trường tiểu học Lý Tự Trọng

12


Một vài biện pháp trong việc chỉ đạo rèn kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học

lên đỉnh Olympia”... Thông qua các cuộc thi để rèn luyện cho các em những
kỹ năng như: kỹ năng giao tiếp, ứng xử, kỹ năng giải quyết vấn đề, kỹ năng
hợp tác, chia sẻ…
3.2.7. Rèn kĩ năng sống tích hợp vào các môn học

Để giáo dục kĩ năng sống cho học sinh đạt hiệu quả chúng ta có thể vận
dụng vào các môn học, tiết học như: Tiếng Việt; Đạo đức; Khoa học; An toàn
giao thông .... để các em được trải nghiệm trong cuộc sống.
Chẳng hạn: Trong chương trình lớp 4, đối với môn Tiếng Việt, có nhiều
bài học có thể giáo dục kĩ năng sống cho các em, đó là các kĩ năng giao tiếp
như: viết thư, điền vào giấy tờ in sẵn, giới thiệu địa phương, Kể chuyện được
chứng kiến hoặc tham gia,... được lồng ghép cụ thể qua các tình huống giao
tiếp. Giáo viên chỉ gợi mở sau đó cho các em tự nói một cách tự nhiên hoàn
toàn không gò bó áp đặt. Bên cạnh đó, nhiều bài Luyện từ và câu có nội dung
rèn luyện các nghi thức lời nói, nhiều bài Tập đọc giới thiệu những văn bản
mẫu chuẩn bị cho việc hình thành một số kĩ năng giao tiếp cộng đồng như
mẫu đơn, thư, tóm tắt tin tức,…hoặc cung cấp những câu chuyện mà qua đó
học sinh có thể rút ra những nội dung rèn kĩ năng sống. Để hình thành những
kiến thức và rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh qua môn Tiếng Việt, người
giáo viên cần phải vận dụng nhiều phương pháp dạy học phát huy tính tích
cực, chủ động, sáng tạo của học sinh như: thực hành giao tiếp, trò chơi học
tập, phương pháp nêu và giải quyết vấn đề, phương pháp tổ chức hoạt động
nhóm, phương pháp hỏi đáp,…Thông qua các hoạt động học tập, được phát
huy trải nghiệm, rèn kĩ năng hợp tác, bày tỏ ý kiến cá nhân, đóng vai,…học
sinh có được cơ hội rèn luyện, thực hành nhiều kĩ năng sống cần thiết.
Đối với môn Đạo đức, để các chuẩn mực đạo đức, pháp luật xã hội trở
thành tình cảm, niềm tin, hành vi và thói quen của học sinh, giáo viên phải sử
dụng phương pháp dạy học đổi mới theo hướng phát huy tính tích cực, chủ
động, sáng tạo của học sinh. Tổ chức cho học sinh thực hiện các hoạt động
học tập phong phú, đa dạng như: kể chuyện theo tranh; quan sát tranh ảnh,
băng hình, tiểu phẩm; phân tích, xử lí tình huống; chơi trò chơi, đóng tiểu
phẩm, múa hát, đọc thơ, vẽ tranh,…Sử dụng nhiều phương pháp và kĩ thuật
dạy học tích cực như: học theo nhóm, đóng vai, trò chơi,…Bởi chính thông

Đặng Thị Thơ - Trường tiểu học Lý Tự Trọng

13


Một vài biện pháp trong việc chỉ đạo rèn kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học

qua việc sử dụng các phương pháp, kĩ thuật dạy học tích cực đó, học sinh đã
được tạo cơ hội để thực hành, trải nghiệm nhiều kĩ năng sống cần thiết, phù
hợp với lứa tuổi. Đó là lối sống lành mạnh, các hành vi ứng xử phù hợp với
nền văn minh xã hội.
3.3. Điều kiện thực hiện giải pháp, biện pháp
Bám sát nhiệm vụ năm học của phòng Giáo dục và Đào tạo về việc
hướng dẫn nhiệm vụ năm học cấp Tiểu học, nhà trường chỉ đạo các tổ chức,
đoàn thể, cá nhân xây dựng kế hoạch. Thường xuyên đôn đốc, kiểm tra việc
thực hiện các hoạt động trong nhà trường, đặc biệt là hoạt động giáo dục kĩ
năng sống. Tạo điều kiện về cơ sở vật chất, về thời gian để đội ngũ giáo viên
trong nhà trường cùng tham gia thực hiện.
Giáo viên có trình độ chuyên môn vững vàng, có tâm huyết với nghề, có
tinh thần học hỏi đồng chí đồng nghiệp.
3.4. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp
Các giải pháp, biện pháp trên đây có mối quan hệ khăng khít với nhau.
Để giáo dục kĩ năng sống trong nhà trường đạt hiệu quả thì phải thực hiện tốt
bắt đầu từ việc xây dựng kế hoạch, chỉ đạo hoạt động chuyên môn, phân công
giáo viên chủ nhiệm, kiêm nhiệm; Phải có sự kiểm tra chỉ đạo chặt chẽ của
ban Giám hiệu nhà trường cũng như tổ trưởng tổ chuyên môn.
3.5. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề
Qua việc tổ chức các hoạt động rèn kĩ năng sống cho học sinh, đội ngũ
cán bộ giáo viên trong nhà trường đã chú trọng và có sự quan tâm, nhận thức
đúng mức tầm quan trọng của việc rèn kĩ năng sống cho học sinh trong trường
học. Chất lượng giáo dục được nâng lên rõ rệt. Các em có ý thức, thái độ tốt

đối với mọi người trong gia đình; luôn hoà đồng với bạn bè; tự tin khi nói
năng.
4. Kết quả thu được qua khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề
nghiên cứu
Qua thời gian vận dụng các giải pháp trên, việc rèn luyện kỹ năng sống
cho học sinh đã mang lại những diễn biến tích cực. Các kĩ năng của học sinh

Đặng Thị Thơ - Trường tiểu học Lý Tự Trọng

14


Một vài biện pháp trong việc chỉ đạo rèn kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học

như: Kỹ năng giao tiếp, ứng xử; kỹ năng phòng tránh tai nạn do thiên tai; kỹ
năng ra quyết định; kỹ năng hợp tác, chia sẻ đều được phát huy. Đặc biệt đối
với các khối lớp thực hiện mô hình trường học mới (VNEN) hoạt động của
Ban tự quản được nâng cao, kĩ năng điều hành, quản lí lớp học được phát huy
rõ rệt. Ngoài các kỹ năng trên, các em còn ý thức hơn trong việc bảo vệ môi
trường, các em biết chia sẻ nhiều hơn với các hoàn cảnh của bạn bè. Qua việc
sinh hoạt hằng ngày trên lớp, trong giao tiếp, các em biết sử dụng những lời
nói thể hiện tính gần gũi, thân thiện, lịch sự.
Chính nhờ việc chú trọng giáo dục kỹ năng sống đã tạo tinh thần đoàn
kết, gắn bó, quan tâm giúp đỡ lẫn nhau trong học tập, học sinh nỗ lực tiếp thu
bài giảng và tìm tòi những kiến thức liên quan đến bài học để liên hệ áp dụng
vào thực tiễn, qua đó phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo. Các em cảm
thấy vui vẻ, tự tin và hiểu biết thêm nhiều kiến thức, biết tự chăm sóc bản thân
như là tự sắp xếp góc học tập thật ngăn nắp, tự giặt quần áo cho mình. Ngoài
ra, các em còn giúp bố mẹ nhiều việc nhà. Đây được xem là bước tiến quan
trọng trong việc đổi mới và nâng cao chất lượng giáo dục, góp phần tạo điều

kiện cho việc hoàn thiện nhân cách học sinh ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà
trường.
Trong năm học 2013-2014 vừa qua, về xếp loại hạnh kiểm, 100% học
sinh đều đạt loại thực hiện đầy đủ 5 nhiệm vụ của người học sinh. Cuối năm
học, trong đợt phúc tra thi đua, nhà trường đã được xếp loại Xuất sắc trong
phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực.”
III. PHẦN KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
1. Kết luận
Rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh Tiểu học là một việc làm hết sức
cần thiết của xã hội, các em không chỉ biết học giỏi về kiến thức mà còn phải
được tôi luyện những kĩ năng sống, qua đó tạo cho các em một môi trường
lành mạnh, an toàn, tích cực, vui vẻ. Việc giáo dục kĩ năng sống ngay từ cấp
Tiểu học sẽ rút ngắn thời gian, trang bị cho các em vốn kiến thức, kĩ năng, giá
trị sống để làm hành trang bước vào đời.

Đặng Thị Thơ - Trường tiểu học Lý Tự Trọng

15


Một vài biện pháp trong việc chỉ đạo rèn kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học

GDKNS cho học sinh là một những nội dung giáo dục quan trọng, có
được kỹ năng sống sẽ giúp các em tự tin bước vào cuộc sống tương lai. Tăng
cường rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh chính là nâng cao chất lượng
nguồn lực đáp ứng yêu cầu hội nhập hiện nay.
2. Kiến nghị
Đối với các cơ sở giáo dục: Nhân rộng điển hình, kịp thời động viên
khen thưởng các đơn vị thực hiện tốt việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh
tiểu học.

Đối với chính quyền địa phương: Đổi mới và thường xuyên thực hiện
công tác tuyên truyền, nâng cao ý thức trách nhiệm, phát hiện và ngăn chặn
kịp thời các biểu hiện, hành vi bạo lực diễn ra trong xã hội và gia đình; Quản
lý tốt thanh thiếu niên trên địa bàn, đặc biệt là những đối tượng chưa có việc
làm ổn định.
Đối với các tổ chức đoàn thể: Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh
cần phát huy vai trò trong giáo dục, định hướng lối sống lành mạnh cho thanh
thiếu niên; Có hình thức quan tâm cụ thể đến các em có hoàn cảnh đặc biệt
như cha mẹ ly hôn, gia đình thường xuyên có bạo lực…
Đối với giáo viên:
Xác định rõ tầm quan trọng của việc rèn luyện kĩ năng sống cho học
sinh.
Nắm vững những đặc trưng về phương pháp và hình thức tổ chức dạy
các kĩ năng giao tiếp, ứng xử vào các môn học và các hoạt động khác.
Tập trung vào việc đầu tư soạn giảng, lồng ghép kĩ năng sống vào các
môn học, bài học.
Luôn tạo mọi điều kiện để các em có thể bày tỏ, thể hiện mình, tham
gia tốt các buổi hoạt động ngoại khóa của trường, lớp.
Phải rèn cho mình tác phong sinh hoạt chuẩn mực, phải hết lòng thương
yêu, gần gũi với học sinh; Cần phải kiên trì, nhiệt tình, có tâm huyết với nghề.
Bên cạnh kiến thức về chuyên môn nghiệp vụ, người giáo viên phải có vốn
kiến thức tâm lý học, hiểu được tâm sinh lý của trẻ, từ đó sẽ tìm ra được

Đặng Thị Thơ - Trường tiểu học Lý Tự Trọng

16


Một vài biện pháp trong việc chỉ đạo rèn kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học

những phương pháp hiệu quả để giáo dục trẻ. Việc dạy “chữ” cần luôn song
hành với việc dạy “ làm người” và phải được xuất phát ngay từ những tình
huống, những việc làm nhỏ nhất trong cuộc sống thực tế của học sinh.
Ngay trong những giờ học ngoài việc đảm bảo mục tiêu kiến thức kĩ
năng của bài, giáo viên cần chú ý đến rèn kĩ năng sống cho học sinh. Học sinh
được rèn kĩ năng sống qua nội dung kiến thức của bài, qua lĩnh hội kiến thức
pháp luật, qua tham gia các hoạt động học tập trong lớp, hoạt động ngoài giờ
do giáo viên tổ chức.
Tích cực đổi mới phương pháp dạy học phát huy tính tích cực chủ động
của học sinh giúp các em có nhiều cơ hội để rèn kĩ năng sống. Cần thực hiện
tốt gắn kết 3 môi trường giáo dục: Gia đình - Nhà trường - Xã hội để giáo dục
học sinh.
Đối với gia đình học sinh: Luôn phối kết hợp với nhà trường trong việc
giáo dục và rèn luyện cho các em, theo dõi mọi biểu hiện của trẻ để có sự giáo
dục phù hợp.
Buôn Trấp, ngày 24 tháng 12 năm 2014
Người viết

Đặng Thị Thơ

Đặng Thị Thơ - Trường tiểu học Lý Tự Trọng

17


Một vài biện pháp trong việc chỉ đạo rèn kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học

NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN
....................................................................................................................
....................................................................................................................

....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................

CHỦ TỊCH HỘI ĐỐNG SÁNG KIẾN

MỤC LỤC

Đặng Thị Thơ - Trường tiểu học Lý Tự Trọng

18


Một vài biện pháp trong việc chỉ đạo rèn kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học

Trang
I. PHẦN MỞ ĐẦU

1

1. Lý do chọn đề tài
2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài

2

3. Đối tượng nghiên cứu

2

4. Phạm vi nghiên cứu

2

5. Phương pháp nghiên cứu

2

II. PHẦN NỘI DUNG

2

1. Cơ sở lí luận
2. Thực trạng

3

3. Giải pháp, biện pháp

8

4. Kết quả thu được qua khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn
đề nghiên cứu

14

III. PHẦN KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ

15

1. Kết luận

15

2. Kiến nghị

16

TÀI LIỆU THAM KHẢO
Số
thứ tự

Tên tài liệu

Tác giả

Đặng Thị Thơ - Trường tiểu học Lý Tự Trọng

19


Một vài biện pháp trong việc chỉ đạo rèn kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học

01

02

03

04

05
06
07

Cẩm nang Giáo dục kĩ
năng sống cho học sinh tiểu
học

Ngô Thị Tuyên

Giáo dục kĩ năng sống
trong các môn học ở tiểu
học- 2010.

Hoàng Hà Bình – Lê Minh Châu –
Phan Thanh Hà – Bùi Phương Nga –
Trần Thị Tố Oanh – Phan Thị Thu
Phương – Đào Vân Vi

Cẩm nang xây dựng
trường học thân thiện, học
sinh tích cực.

Đặng Quốc Bảo – Nguyễn Thị Bảy –
Bùi Ngọc Diệp – Bùi Đức Thiệp –

Ngô Thị Tuyên.

Hoạt động ngoài giờ
lên lớp
Tiếng Việt 4 ( tập 1, 2)

Ngô Thị Tuyên
Nguyễn Minh Thuyết – Nguyễn Thị
Hạnh – Đỗ Việt Hùng – Bùi Minh
Toán – Nguyễn Trại

Khoa học 4

Bùi Phương Nga – Lương Việt Thái

Đạo đức 4

Lưu Thu Thủy – Nguyễn Việt Bắc
Nguyễn Hữu Hợp – Trần Thị Tố
Oanh

Đặng Thị Thơ - Trường tiểu học Lý Tự Trọng

20