Một số kinh nghiệm nâng cao chất lượng làm quen chữ cái theo hướng tích hợp

Một số biện pháp cho trẻ làm quen chữ cái theo hướng tích hợp
A. ĐẶT VẤN ĐỀ
Chúng ta thấy rằng hoạt động vui chơi là hoạt động chủ đạo của trẻ Mẫu
Giáo. Bên cạnh hoạt động vui chơi hoạt động học tập đang được hình thành ở trẻ.
Song khác với học sinh phổ thông, hoạt động học tập chưa phải là hoạt động bắt
buộc của trẻ mẫu giáo vì chúng chưa có đủ những yếu tố cần thiết để tham gia vào
hoạt động học tập với với ý nghĩa đầy đủ của nó. Hoạt động học tập của trẻ mẫu
giáo thường bị chi phối bởi hoạt động vui chơi “chơi mà học, học mà chơi”. Trẻ
học chủ yếu dưới hình thức chơi. Do đó việc tổ chức dạy học cho trẻ là một công
việc phức tạp, khó khăn đòi hỏi là giáo viên mầm non phải có những kiến thúc
nhất định về lý luận dạy học ở Mầm Non để tránh sự phổ thông quá trình dạy học
cho trẻ.
Đặc biệt, môn học “ làm quen chữ cái” ở trẻ 5-6 tuổi là môn học giúp trẻ
hình thành, phát triển năng lực và thái độ cần thiết cho việc học tiếng việt lớp 1.
Song việc dạy trẻ làm quen với chữ cái cần phải thể hiện phương pháp đặc trưng
của giáo dục Mẫu Giáo.
Trong chương trình cho trẻ Mẫu Giáo 5-6 tuổi chuẩn bị vào lớp 1 phổ thông
“làm quen chữ cái” là loại bài học có vai trò quan trọng. Đây là loại bài học có vai
trò quan trọng giúp trẻ hình thành, phát triển năng lực và thái độ cần thiết chuẩn bị
cho việc dạy tiếng việt lớp 1.
Việc chuẩn bị tâm thế sẵn sàng đi học, hứng thú đợi chờ ngày đến trường
phổ thông là việc cần thiết nhằm giúp trẻ mẫu giáo vượt qua bước ngoặt quan trọng
chuyển từ hoạt động vui chơi là chủ đạo sang hoạt động học tâp (trong trường phổ
thông) là chủ đạo. Tuy nhiên giáo viên mầm non luôn nhớ: dạy trẻ làm quen với
chữ cái chứ không phải đưa chương trình tiếng việt lớp 1 xuống dạy trước ở mẫu
giáo lớn. mà phương pháp dạy trẻ làm quen với chữ cái phải dựa trên cơ sở sử dụng
các yếu tố vui chơi, các nhiệm vụ sáng tạo cũng như hoạt động học tập của trẻ.
1


Một số biện pháp cho trẻ làm quen chữ cái theo hướng tích hợp

Chúng ta không thể áp dụng phương pháp dạy tiếng việt ở tiểu học. để dạy
trẻ mẫu giáo làm quen vói chữ cái mà dạy trẻ“ làm quen chữ cái theo hướng tích
hợp”.
Chính vì thế tôi mạnh dạn chọn đề tài: “ Một số kinh nghiệm nâng cao chất
lượng làm quen chữ cái theo hướng tích hợp” ở trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi để tạo ra
một số biện pháp giúp giáo viên mầm non hiểu hơn về việc dạy trẻ làm quen chữ
cái ở trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi một cách tích cực và có hiệu quả hơn trong việc dạy trẻ
học làm quen chữ cái ở lứa tuổi 5-6 tuổi.

2


Một số biện pháp cho trẻ làm quen chữ cái theo hướng tích hợp
B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN:

Hoạt động làm quen chữ cái theo hướng tích hợp nhằm giúp trẻ làm quen với
chữ cái và phát triển các kỹ năng cần có để trẻ học đọc, học sau này.
Trẻ có thể nghe đọc thơ, kể chuyện trả lời câu hỏi, quan sát, phán đoán nhận
biết những đặc điêm giống và khac nhau viết giữa các sự vật hiện tượng. đồng thời
các hoạt động sẽ phát huy tối đa và tăng cường khả năng của các giác quan và sự
kết hợp của các giác quan của trẻ.
Thông qua các hoạt động trẻ không chỉ làm quen với chữ cái cụ thể mà còn
được khám phá, tưởng tượng, sáng tạo, vận động.... điều này giúp trẻ nhận biết và
tiếp thu kiến thưc về thế giới xung quanh bằng sự trải nghiệm của chính bản thân
trẻ. Trẻ không thể ghi nhớ hết được tất cả những điều trẻ đã học trong một bài hoặc
một hoạt động cụ thể nhưng những hiểu biết của trẻ sẽ còn lưu lại mãi đến những
năm tháng sau này.
Thật vậy dạy trẻ làm quen với chữ cái tức là góp phần phát triền năng lực và
hoạt động ngôn ngữ của trẻ, phát triển trí tuệ cho trẻ vì qua bài học làm quen chữ

cái, ghi nhớ có chủ định ở trẻ được rèn luyện và phát triển. trẻ nhận biết được chữ
cái, nhớ được tên âm, tên chữ. Ở các giờ học làm quen chữ cái trẻ không chỉ ghi
nhớ những gì chúng thích thú mà còn phải ghi nhớ cả những gì chúng chưa thích
nhưng cô yêu cầu. Bên cạnh đó trẻ còn được rèn luyện để có khả năng linh hoạt,
nhanh trí qua các trò chơi chữ cái. Qua đó góp phần phát triển nhiều thao tác trí tuệ
cho trẻ.
Ngoài ra còn góp phần chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1 và giáo dục tình cảm mở
rộng vốn hiểu biết của trẻ với phương châm kết hợp trò chơi với học tập, qua trò
chơi, dùng trò chơi để dạy chữ cái. Chúng ta đang dần dần hình thành ở trẻ những
thói quen học tập đầu tiên. Qua các bài học làm quen với chữ cái bàn tay của trẻ
được luyện tập, trẻ khéo léo khi xếp hột hạt, khi vẽ, nặn, cắt dán các chữ cái đã học.
3


Một số biện pháp cho trẻ làm quen chữ cái theo hướng tích hợp
Trẻ biết phối hợp các động tác giữa các ngón tay, bàn tay, cánh tay, khủy
tay...Để tập tô chữ cái theo mẫu, tô màu theo tranh, tìm nối chữ cái.... nhờ vậy mà
trẻ hình thành được một số kỹ năng cần thiết cho việc học tiếng việt và các môn
học ở lớp 1.
Nhờ vào quá trình làm quen chữ cái theo hướng tích hợp giúp trẻ mở rộng
vốn hiểu biết về các đồ vât, loài vật, cây cối... khi trẻ được tiếp xúc với chúng, khi
học từ, học chữ, giờ học cũng giúp trẻ rèn luyện các đức tính cẩn thận, khoa học, tỉ
mỉ, cụ thể ...
- Tất cả các bài học làm quen chữ cái đều có nhiệm vụ hết sức quan trọng.
+ Giúp trẻ nhận biết các chữ cái, ghi nhớ âm và các chữ cái ghi âm, tập phát âm
chính xác.
+ Giúp trẻ sơ bộ nắm được cách ngồi học, cách cầm bút, cách tô từng con chữ
+ Giúp trẻ phát triển vốn từ
II. THƯC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ

Năm học 2013-2014 tôi được nhà trường phân công đứng lớp 5-6 tuổi ở khu
lẻ của trường Mầm non Yên Lâm. Thực hiện theo chương trình mầm non mới.
Trong quá trình thực hiện đề tài này tôi gặp những thuận lợi và khó khăn sau.
a. Thuận lợi.
- Ban giám hiệu luôn tạo điều kiện giúp đỡ giáo viên về chuyên môn, cơ sở vật
chát, đồ dùng, trang thiết bị dạy học. Động viên sự sáng tạo của giáo viên.
Với sự lãnh đạo của ban giám hiệu có trình độ năng lực về mọi mặt luôn tạo điều
kiên, sát sao theo dõi, đóng góp ý kiến trên tinh thần xây dựng qua các buổi dự giờ,
các tiết dạy mẫu và các giờ thao giảng.
- Với đội ngũ giáo viên nhiều kinh nghiệm và một tập thể đoàn kết nên tôi đã học
hỏi được rất nhiều từ đồng nghiệp và đặc biệt là với lòng yêu nghề mếm trẻ, nhiệt
tình, tích cực trong công tác giảng dạy luôn luôn học hỏi đồng nghiệp, trên mạng,
học qua bồi dưỡng thường xuyên, nên kiến thức ngày càng được nâng cao hơn.
4


Một số biện pháp cho trẻ làm quen chữ cái theo hướng tích hợp
- Hàng năm còn được bồi dưỡng về chuyên đề hè,vào năm học được sự quan tâm
của BGH về nội dung xây dựng chương trình khung, sách tham khảo, một số tài
liệu liên quan ... tạo điều kiện thuận lơi cho giáo viên trong công tác.
b. Khó khăn
- Lớp tôi là một lớp ở khu lẽ, xa khu trung tâm và xa BGH nên sự quan tâm của các
cấp lãnh đạo đang còn nhiều hạn chế.
Bên cạnh đó 100% là con em nông thôn nên ít được sự quan tâm, chăm sóc, bồi
dưỡng rèn luyên thêm kiến thức ở nhà cho trẻ nên kiến thức chủ yếu là trẻ tiếp thu
trên lớp.
- Chế độ sinh hoạt của trẻ diễn ra thường xuyên, liên tục. Để bám sát vào các hoạt
động trên thì giáo viên có rất ít thời gian làm đồ dùng đồ chơi tự tạo
- Để thực hiện tốt việc dạy trẻ làm quen chữ cái theo hướng tích hợp đòi hỏi giáo
viên phải linh hoạt, sáng tạo trong việc xây dựng kế hoạch giáo dục. Tổ chức các

hình thức giúp trẻ tích cực hoạt động.
3. Khảo sát kỹ năng nghe – nói - đọc - viết của trẻ
Ngay từ khi được BGH phân công đứng lớp 5-6 tuổi tôi đã băn khoăn và suy nghĩ
làm sao để trẻ có thể phát âm đúng và dùng ngữ điệu đúng, phát triển vốn từ cho trẻ
và dạy cho trẻ nói đúng ngữ pháp. Tự tin trong giao tiếp và đặc biệt là có thể chuẩn
bị tốt mọi điều kiện cả về kiến thức cũng như tinh thần cho trẻ vào lớp 1
- Công việc khảo sát trẻ tôi thực hiện vào đầu năm học. Quá trình khảo sát qua các
hoạt đông chung như: kể chuyện, đọc thơ, hát, múa...và trên các hoạt động hằng
ngày như: hoạt động góc, hoạt động ngoài trời, hoạt động chiều...qua đó có thể
đánh giá từng trẻ theo kỹ năng của chúng.
+ Kỹ năng nghe: trẻ nghe được các âm thanh ngữ điệu giọng nói khác nhau độ to,
độ nhỏ.nhanh, chậm,của giọng nói giọng đọc, các từ khái quát, từ trái nghĩa, nghe
hiểu nội dung câu đơn, câu ghép,nghe hiếu các bài thơ, ca dao, đồng dao, tục ngữ.
5


Một số biện pháp cho trẻ làm quen chữ cái theo hướng tích hợp
+ Kỹ năng nói: trẻ có nói lắp, nói ngọng không, trẻ nói có đủ câu, mạch lạc không,
trẻ có bày tỏ tình cảm, nhu cầu và kinh nghiệm của bản thân rõ ràng, dễ hiểu bằng
các câu đơn, câu ghép khác nhau. Biết trả lời câu hỏi về nguyên nhân, so sánh. Sử
dụng các từ biểu cảm, có hình ảnh, tự tin khi giao tiếp. nói và thể hiện cử chỉ, điệu
bộ, nét mặt phù hợp với yêu cầu, hoàn cảnh giao tiếp.
+ Kỹ năng đọc:cách giở sách; Đọc từ trái sang phải, từ trên xuống dưới; Kể lại
chuyện; Thuộc thơ; Tư thế ngồi đọc ngay ngắn, đọc ngắt nghỉ sau các dấu. phân
biệt phần mở đầu, phần kết thúc của sách, đọc chuyện qua các tranh vẽ: giữ gìn bảo
quản sách cẩn thận
+ Kĩ năng viết: Cách cầm bút đúng cách; Tô trùng khít lên dấu chấm mờ; Tư thế
ngồi viết ngay ngắn; Làm quen với cách viết tiếng Việt, hướng viết từ trái sang
phải, từ trên xuống dưới, hướng viết cảu các nét chữ.
Qua khảo sát ban đầu cho thấy kết quả thu được như sau:

Các chỉ tiêu đánh

Số

giá
Kĩ năng nghe
Kĩ năng nói
Kĩ năng đọc
Kĩ năng viết

trẻ
22
22
22
22

Tôt, khá
Số trẻ
%
15
68.2
15
68.2
10
45.5
15
68.2

Trung bình
Số trẻ

%
6
27.3
5
22.7
9
40.9
6
27.3

Yếu
Số trẻ
%
1
4.5
2
9.1
3
13.6
1
4.5

Bảng 1: Kết quả khảo sát các kĩ năng; nghe, nói, đọc, viết của trẻ.
Sau khi khảo sát tôi thấy, những cháu giỏi về mặt này nhưng lại yếu về mặt khác.
Từ đó tôi có phương pháp dạy khác nhau với từng cá nhân trẻ. Dựa vào đặc điểm
tình hình lớp và đặc điểm tâm lý nhận thức của lứa tuổi tôi mạnh dạn đưa ra một số
biện pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy trẻ mẫu giáo làm quen chữ cái theo hướng
tích hợp.
III. CÁC BIỆN PHÁP THỰC HIỆN

3.1. Tạo môi trường học chữ viết phong phú
6


Một số biện pháp cho trẻ làm quen chữ cái theo hướng tích hợp
Môi trường học tập có tác dụng tốt đến quá trình giáo dục trẻ. Để trẻ có thể
làm quen với chữ cái ở mọi lúc mọi nơi, trong và ngoài lớp, tôi luôn cố gắng tạo ra
môi trường chữ viết thật đẹp và phong phú để cuốn hút trẻ chú ý học tập.
Ở các góc, tôi đã trang trí bằng các sản phẩm của cô và trẻ, luôn tạo ra những mảng
tường mở với các bài tập sáng tạo và tái tạo để trẻ có thể tự học tập và sáng tạo theo
khả năng của mình, từ đó trẻ hứng thú học tập.Vừa học vừa chơi nhưng trẻ lại có
thể khắc sâu kiến thức mà không bị gò bó.
Ở góc học tập: trẻ được tự vào góc chơi, tự in, tô, vẽ các chữ cái mà mình đã
học, tự ghi tên mình, tự vẽ các câu chuyện theo trí tưởng tượng của trẻ và kể cho
các bạn nghe. Ở góc này trẻ được cắt dán những bức tranh nhỏ hoặc đồ vật, con
vật có tên gọi chứa các chữ cái theo chủ đề đang thực hiện. Ví dụ: Ở chủ đề thực
vật, tôi trang trí ở các góc như sau:
- Góc xây dựng: Trẻ được lắp ghép các loại cây, hoa và ghi tên các loại cây, hoa để
trẻ xây dựng, trẻ sẽ xếp được theo nhóm và giới thiệu được sản phẩm của mình làm
ra.
- Góc thư viện- học tập: Cho trẻ in chữ và tô màu, xếp theo chữ mẫu tên các loại
cây ăn quả, cây hoa.... Cho trẻ vẽ tranh và dán theo các câu chuyện. Trẻ tô chữ còn
thiếu trong từ, sau đó nối với các từ dưới hình ảnh có sẵn hoặc nối với các chữ cái
theo yêu cầu.
- Góc bán hàng: trẻ bán tất cả các loại rau, củ, quả... trên mổi giá hàng tôi có gắn
các tên loại rau củ quả để trẻ nhận biết và gọi tên các loại rau, củ, quả...
Bằng chữ cái.
- Góc thiên nhiên: các loại cây đều được gắn tên để trẻ có thể gọi tên và nhận biết
tên của cây ghép chữ theo tên.
3.2. Dạy trẻ làm quen với chữ viết mọi lúc, mọi nơi.

Với mong muốn nhằm nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen chữ cái tôi luôn
tranh thủ các hoạt động trong ngày để trẻ làm quen với chữ cái một cách hợp lý.
7


Một số biện pháp cho trẻ làm quen chữ cái theo hướng tích hợp
- Giờ đón trẻ, trả trẻ: ở tủ đồ dùng của trẻ tôi có gắn tên của từng trẻ vào các ô tủ đồ
dùng để trẻ nhận dạng và nhớ được họ và tên của mình, để đồ dùng ngăn nắp.
Ở góc điểm danh: trẻ tự chọn ảnh (ảnh có tên ở phía dưới) của mình để gắn sang
nhánh bé đến lớp. qua đó trẻ nhớ được tên mình và tên của bạn, bạn nào đã đến lớp,
bạn nào đã vắng mặt.
Cho trẻ gắn thứ ngày, xem tranh ảnh, đọc đồng dao, thơ ....
- Giờ hoạt động chung: với tất cả các môn học tôi đều lồng ghép, tích hợp các chữ
cái để giúp trẻ khắc sâu hơn.
Ví dụ: ở giờ KPKH ở dưới tranh tôi đều gắn chữ cho trẻ đọc
- Các giờ hoạt động góc: các góc đều có môi trường chữ cho trẻ tự tìm hiểu như
làm các bài tập gắn, dính, viết chữ cái theo mẫu.
- Giờ hoạt động ngoài trời: cho trẻ xếp sỏi, hột hạt, lá cây... thành các chữ cái.
- Giờ ăn: cô giải thích các món ăn, tên gọi của các món ăn trong ngày, nhận khăn
theo tên mình hoặc ký hiệu của chữ cái.
- Giờ ngủ: trước khi ngủ cô có thể bật nhạc, ngâm thơ, kể chuyện cho trẻ nghe....
- Giờ hoạt động chiều: in, tô chữ rỗng, tìm và cắt hình ảnh có chữ trong sách báo
làm bộ sưu tập, ôn các bài thơ, câu truyện, đồng dao, ca dao....
3.3. Chú ý đến giáo dục cá nhân.
Việc giáo dục cá nhân có tác dụng tốt đến trẻ, đặc biệt trong lĩnh vực cho trẻ làm
quen với chữ cái. Giáo dục cá nhân sẽ giúp cô giáo củng cố, bổ sung các kiến thức,
kỹ năng, cách phát âm, nhận mặt chữ, cách tô theo đúng quy định của trẻ. Trong
quá trình dạy trẻ làm quen chữ cái tôi luôn tìm hiểu khả năng và đặc điểm tâm lý
của từng trẻ. Từ đó xây dựng các biện pháp giáo dục phù hợp
- Ở lớp có một số trẻ vẫn chưa tự tin vào bản thân, ít giơ tay phát biểu bài. Cô có

khuyến khích cũng không giơ tay phát biểu, nói nhỏ, bên cạnh đó các cô thường sợ
mất thời gian nên thường gọi những trẻ mạnh dạn, những trẻ trả lời lưu loát chứ ít
8


Một số biện pháp cho trẻ làm quen chữ cái theo hướng tích hợp
quan tâm đến những trẻ nhút nhát. Vì thế trẻ đã nhút nhát lại càng nhút nhát hơn, và
ít có cơ hội trả lời hơn.
+ Biện pháp giải quyết: đối với những trẻ nhút nhát tôi thường xuyên quan tâm, gần
gũi và luôn gọi trẻ hỏi han, tâm sư. Đặc biệt hơn nũa tôi hay khen các cháu đó
trước cả lớp khi cháu làm được một việc gì đó dù là rất nhỏ. Hay hỏi những câu hỏi
những câu hỏi đơn giản để trẻ có thể trả lời. sau khi trẻ mạnh dạn tôi nâng dần độ
khó của câu hỏi lên để trẻ suy nghĩ và trả lời. Luôn luôn động viên khuyến khích để
cháu mạnh dạn tham gia vào các hoạt động học tập. Mạnh dạn phát âm các chữ cái
khi cô hỏi, ngoài ra tôi thường xuyên nêu gương những trẻ học tập có tiến bộ để trẻ
noi theo. Bên cạnh đó kết hợp với việc động viên các cháu tham gia nhiều hoạt
động tập thể khác. Tranh thủ các cơ hội cho các cháu yếu được nói, phát hiện
những chữ cái đã học khi trẻ chơi trò chơi ở các góc và các giờ hoạt động khác... để
từ đó trẻ có thể mạnh dạn hơn.
+ Kết quả thu được: trẻ mạnh dạn hơn khi tham gia hoạt động làm quen chữ cái
cũng như các hoạt động học tập khác.
- Với những trẻ hiếu động: trẻ thường nghịch ngợm trong giờ học không hề để ý gì
đến lời cô giảng, điều đó dẫn đến trẻ không thuộc bài, không nhớ chữ cái cũng như
cấu tạo của chữ cái và cách tô chữ cái....
+ Biện pháp giải quyết: đối với những trẻ hiếu động tôi thường cho trẻ tham gia
vào các hoạt động tĩnh nhưng có giới hạn thời gian. Trong giờ học tôi chú ý đến
những trẻ đó hơn và hay gọi những trẻ đó trả lời. Dùng nhiều hình thức gây hứng
thú hấp dẫn thu hút trẻ vào các hoạt động
+ Kết quả thu được: Sau một thời gian tôi chú ý đến những trẻ hiếu động tôi thấy
trẻ ít nghịch hơn, ham học, thích giúp đỡ bạn bè, chơi gần gũi với bạn, thích tham

gia vào các trò chơi học tập, nhớ được nhiều chữ cái hơn, tô trùng khít và ít chườm
ra ngoài dấu chấm mờ....
3.4. Dạy trẻ làm quen với chữ cái qua các trò chơi.
9


Một số biện pháp cho trẻ làm quen chữ cái theo hướng tích hợp
Trẻ mầm non “học mà chơi, chơi mà học” chính vì thế chúng ta muốn trẻ hiểu biết
nhanh, nhớ lâu thì chúng phải được trực tiếp tham gia vào trò chơi. Tôi đã cố gắng
sưu tầm, sáng tác được một số trò chơi cho trẻ làm quen với chữ cái để tăng hứng
thú cho trẻ, cung cấp cũng cố các kiến thức, kỹ năng cho trẻ.
Ví dụ: Trò chơi “ con rối”
Các con rối vừa có tác dụng giải trí, vừa dùng để dạy học nhằm thu hút sự tập trung
của trẻ.
Tôi cho trẻ tự làm các con rối đơn giản rồi gắn vào cái que: rối dê mẹ, dê con và
chó sói.
Tổ chức cho trẻ diễn chuyện “ Dê con nhanh trí” cô là người dẫn chuyện và yêu
cầu trẻ diễn những tình tiết trong chuyện. “ tôi là Dê con, tôi sống cùng với mẹ
trong ngôi nhà này. Các bạn có biết tên mẹ tôi bắt đầu bằng chữ gì không? ( cho trẻ
đoán). Hôm nay mẹ đi vắng. Chó sói đến gõ của, các bạn thử đoán xem tôi có mở
cửa không?....
Cô cần tạo cho trẻ các tình huống diễn rối thật vui và nhiều cháu cùng được tham
gia.
+ Trò chơi: tìm chữ cái theo yêu cầu.
Cô chia trẻ thành hai nhóm, phát cho trẻ giấy trắng, kéo, hồ dán, bút chì và những
bức tranh nhỏ vẽ đồ vật hoặc con vật, cây cối.... có tên gọi và chứ chữ cái cần tìm.
Ví dụ: chữ a
Nhóm 1: có những tranh bắt dầu bằng chữ cái a.(ao cá, áo khoác, ảnh, ...)
Nhóm 2: cắt dán những tranh có từ có chứa chữ cái a nhưng không bắt đầu bằng
chữ a ( cá, ca, cà, na, má, bà...)

Khi đưa ra hoạt động này chúng ta cầm hướng dẫn từng bước để trẻ có thể thực
hiện được hoạt động này nhằm hổ trợ trẻ trong việc chuẩn bị học đọc. Tính độc lập
tự chủ của trẻ sẽ được nâng cao hơn khi trẻ tự làm những công việc cụ thể.
10


Một số biện pháp cho trẻ làm quen chữ cái theo hướng tích hợp
+ Trò chơi tìm chữ cái trong bài hát. Cô treo tờ giấy có tên và lời bài hát “ Đàn gà
trong sân” lên bảng cho trẻ nhìn. Cô vừa hát vừa dùng que chỉ vào từng tiếng trong
bài hát.cô cho trẻ hát theo.
Cô đóng vai gà mẹ, các cháu đóng vai những chú gà con. Gà mẹ và đàn gà con vừa
đi tung tăng vừa hát bài “ Đàn gà trong sân” . Cho trẻ tìm trong bài hát có bao
nhiêu chữ cái Đ và d
+ Trò chơi: cô dùng bảng dính hình ảnh các con vật: con ong, con bò, con cò... và
các nhãn từ ghi tên các con vật đó. Cô vừa kể chuyện vừa làm thao tác. “ ngày xửa
ngày xưa Ong sống một mình trong một khu rừng nhỏ “ cô đán hình con ong lên
bảng” Ong rất cô đơn và muốn kết bạn. Ong muốn kết bạn với Thỏ ( cô dán hình
con thỏ lên bảng) cứ như thế cô kể những con vật lần lượt mà ong kết bạn, đồng
thời dán hình vẽ và ghi tên các con vât và thẻ chữ ghi tên các con vật lên bảng. Cô
gợi ý và khuyến khích trẻ kể tiếp chuyện: Một hôm ong nói với thỏ.... cô dừng lại
và hỏi trẻ từ: “ Ong bắt đầu bằng chữ cái gì ? Tên của những người bạn Ong có
chứa chữ cái o không?
Cô gọi trẻ lên bảng chỉ chữ o trong tên các con vật.
Làm quen chữ cái thông qua các môn học ta lồng ghép các trò chơi bên cạnh đó
mỗi giáo viên cần chịu khó sưu tầm, sáng tác các trò chơi và biết cách vận dụng các
trò chơi ấy vào giờ học, ở mọi lúc mọi nơi một cách phù hợp, sẽ khuyến khích trẻ
ham học hỏi, thông minh, nhanh nhẹn, sáng tạo. Trẻ sẽ hứng thú khi đến lớp cũng
như hứng thú tham gia các hoạt động.
3.5. Công tác tuyên truyền với phụ huynh.
Trẻ đến trường được cô giáo dạy dỗ với nhiều nội dung làm quen chữ viết thông

qua các hoạt động với nhiều hình thức khác nhau. Tuy nhiên các kiến thức, kỹ năng
về chữ cái các giáo viên cung cấp cho trẻ cần phải được ôn luyện tại nhà. Vì vậy để
giúp trẻ học tốt càn phải có sự tác động giữa giáo viên và phụ huynh. Vậy làm thế
nào để tuyên truyền với phụ huynh một cách thuyết phục, đạt kết quả, phối hợp với
11


Một số biện pháp cho trẻ làm quen chữ cái theo hướng tích hợp
phụ huynh thật tốt đó quả là một công việc không đơn giản. Trong công tác tuyên
truyền, phối hợp với phụ huynh tôi đã thực hiện các bước như sau.
- Hằng ngày trong giờ đón trả trẻ tôi trao đổi với phụ huynh về tình hình học tập
của trẻ để về nhà phụ huynh kết hợp dạy thêm cho trẻ ôn luyện
- Lên kế hoạch thông báo chương trình dạy trẻ và ghi rõ nội dung vào bảng treo
ngoài cửa lớp để phụ huynh theo dõi và ôn luyện thêm cho con ở nhà.
- Giới thiệu cho Phụ huynh một số lọai sách vở có tính giáo dục cao giúp trẻ học tốt
bộ môn chữ viết
- Trao đổi với phụ huynh về một số nhược điểm của trẻ, về cách phát âm, nhận mặt
chữ, cách tô, cách cầm bút, để vở.... để phụ huynh nắm được và cùng cô rèn trẻ
Sau khi sử dụng các biện pháp tuyên truyền với phụ huynh, họ đã hiểu hơn về bản
chất, tác dụng của vấn đề dạy trẻ, nắm được phương pháp dạy trẻ. Từ đó trở đi họ
luôn kết hợp chặt chẽ với giáo viên trong các vấn đề nuôi và dạy trẻ.
ĐỀ TÀI LÀM QUEN CHỮ CÁI E, Ê

1. Mục đích yêu cầu:
a. Kiến thức:
- Trẻ nhận biết và phát âm đúng các chữ cái e, ê trong các từ.
- Trẻ biết được cấu tạo của 2 chữ e, ê
- Trẻ nhận ra các chữ cái e, ê trong các từ và tiếng trọn vẹn thể hiện được chủ đề
Gia Đình.
- Trẻ nhận biết các chữ e, ê thông qua các trò chơi.

b. Kỹ năng
- Trẻ có kỹ năng so sánh đặc điểm giống và khác nhau của 2 mặt chữ e, ê
- Rèn kỹ năng ghi nhớ có chủ định , rèn luyện và phát triển ngôn ngữ cho trẻ.
c. Thái độ
- Trẻ hứng thú học tập, có nề nếp
2. Chuẩn bị:
12


Một số biện pháp cho trẻ làm quen chữ cái theo hướng tích hợp
- Thẻ chữ e, ê. Bảng, con rối em bé, nhãn từ em bé, em bé thông minh, mẹ bế
- 1 quả bóng bàn, 1 hòn bi sắt (hoạc sứ), 1 chậu nước, nhãn từ nhẹ
- Tranh bài thơ “ em yêu nhà em” lên tờ giấy khổ to, cỡ chữ to
- Giấy A4, bút màu, đàn nhạc “ cả nhà đều yêu”
3. Tiến hành:
HĐ
HĐ 1:

HĐ của cô
HĐ của trẻ
- Cho trẻ hát và vân động bài “ cả nhà đều yêu”. - trẻ hát và vận

Ổn định tổ

động

chức

- Đàm thoại về nội dung bài hát

HĐ 2:

* Làm quen chữ cái e

Làm quen - Cô giơ con rối lên và giới thiệu. “ chào các
chữ cái e,ê

- trẻ đàm thoại

- trẻ chú ý

bạn tôi tên là Én, mọi người gọi tôi là em bé
thông minh”
cô vừa nói vừa gắn nhãn chữ “ em bé thông
minh lên bảng” và nói tiếp: “ tôi rất thích làm

- trẻ chú ý

thí nghiệm. Tôi sẽ làm thí nghiệm với quả bóng
bàn và hòn bi cho các bạn xem”
Cô làm thí nghiệm như sau: thả quả bóng bàn
và hòn bi bằng sắt hoặc bằng sứ vào chậu nước.
Cô dùng con rối “em bé” đặt câu hỏi cho trê: “
điều gì sẽ sảy ra khi tôi thả hòn bi bằng sắt vào
chậu nước?” (hòn bi chìm hay nổi), “ tại
sao?”(vì hòn bi nặng hay nhẹ), “điều gì đã xảy
ra khi tôi thả quả bóng bàn vào chậu
nước?”(quả bóng bàn chìm hay nổi), “tại sao?”
- Cô đóng vai con rối em bé và hỏi tiếp: “ các
bạn có muốn biết từ nhẹ viết như thế nào

- trẻ trả lời
13


Một số biện pháp cho trẻ làm quen chữ cái theo hướng tích hợp
không?”
- Cô viết từ nhẹ lên bảng và cho trẻ quan sát
cách cô viết

- trẻ chú ý

- Cô dùng thẻ chữ cái rời ghép thành chữ nhẹ.
Cho trẻ đếm chữ nhẹ có bao nhiêu tiếng

- trẻ chú ý

- Gọi trẻ lên lấy chữ e và nhận xét vị trí chữ e
trong từ.
- Cô hướng dẫn trẻ phát âm e. Cô đổi thẻ chữ

- trẻ thực hiện
- trẻ phát âm

nhỏ bằng thẻ chữ to hơn cho trẻ dễ quan sát
- Phân tích nét chữ : cô vừa nói vừa chỉ vào nét
chữ.
- Giới thiệu chư E in hoa và chữ e viết thường

- trẻ chú ý

cho trẻ.
* Làm quen chữ ê

- trẻ chú ý

- Các bạn biết không ngày nhỏ tôi rất thích
được mẹ bế. các bạn có biết từ mẹ bế được viết

- trẻ chú ý

như thế nào không?
- Cô viết từ “mẹ bế” lên bảng cho trẻ quan sát
cô viết.
- Cô dùng thẻ chữ cái rời ghép thành “mẹ bế”

- trẻ chú ý

cho trẻ đếm xem có bao nhiêu tiếng
- Gọi trẻ lên lấy thẻ chữ ê trong từ và nhận xét
vị trí của chữ ê.

- trẻ chú ý
- trẻ thực hiện

- Cô hướng dẫn trẻ phát âm chữ ê. Cô đổi thẻ
chữ nhỏ bằng thẻ chữ to
- Cô phân tích nét chữ

- trẻ phát âm

- Giới thiệu chư Ê in hoa và chữ ê viết thường.
14


Một số biện pháp cho trẻ làm quen chữ cái theo hướng tích hợp
HĐ 3:

- So sánh các chữ cái e,ê

So Sánh

+Giống nhau: đều có một nét ngang ngắn liền
mạch với 1 nét cong.

- trẻ chú ý
- trẻ chú ý
- trẻ so sánh

+ Khác nhau: chữ ê có dấu ô, còn chữ e không
có dấu ô
HĐ 4:
Trò chơi

* Trò chơi 1: Thi đọc chữ nhanh
- Bật nhạc cho trẻ lấy rổ thẻ chữ về chỗ ngồi.
Lần 1: nói tên chữ cái trẻ tìm và giơ lên

- trẻ đi lấy rỗ về vị
Lần 2: cô nêu đặc điểm trẻ tìm và giơ chữ cái trí ngồi chơi trò

chơi
đó
* Trò chơi 2: Cô treo tờ giấy có tên và nội dung
bài thơ “em yêu nhà em” lên bảng và đọc cùng
trẻ.

- trẻ đọc thơ cùng
cô

- Cho trẻ tìm và gạch chân chữ cái e,ê
đội nào gạch đúng và được nhiều thì đội đó - trẻ chơi trò chơi
thắng.sau mỗi lần chơi cô kiểm tra kết quả.
* Trò chơi 3:
- Cho trẻ về bàn vẽ hình các em bé có tên khác
nhau.

- trẻ về bàn vẽ

cô khuyến khích trẻ đặt tên cho em bé của
HĐ 5:
Kết thúc

mình.( én, sen, hè, yến...)
- Trẻ hát và vận động “ cả nhà đều yêu” chuyển
hoạt động

- trẻ hát và vận
động

IV.ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ THỰC TRẠNG:

15


Một số biện pháp cho trẻ làm quen chữ cái theo hướng tích hợp
Qua một thời gian nghiên cứu, tìm tòi và áp dụng vào việc giảng dạy cho trẻ mẫu
giáo 5-6 tuổi. Tôi thấy kết quả đạt được có hiệu quả rõ rệt. cụ thể được thể hiện ở
bảng sau:
Các chỉ tiêu đánh

Số

Tôt, khá
Trung bình
Yếu
Số trẻ
%
Số trẻ
%
Số trẻ
giá
trẻ
Kĩ năng nghe
22
18
81,8
4
18,2
0
Kĩ năng nói

22
16
72,7
6
27,3
0
Kĩ năng đọc
22
15
68,2
6
27.3
1
Kĩ năng viết
22
15
68,2
7
31,8
0
Bảng 2: Kết quả khảo sát kỹ năng nghe – nói – đọc – viết của trẻ

%
0
0
4,6
0

Qua kết quả theo dõi ta thấy kết quả khảo sát lần 2 tốt hơn lần 1 rất nhiều. Số trẻ
tốt tăng lên tới 18 trẻ ở kĩ năng nghe, chiếm 81.8% tổng số trẻ của lớp, số trẻ yếu

về kĩ năng này đã không còn. Ở kĩ năng nói, số trẻ đạt tốt, khá tăng lên 16 trẻ,
tương ứng là 72.7%, trong khi đó, số trẻ đạt trung bình và yếu về kĩ năng này chỉ có
6 trẻ, chiếm 27.3% số trẻ của lớp. Như vậy, số trẻ đạt tốt, khá trong các kĩ năng
tăng lên rõ rệt, ngược lại, số trẻ đạt trung bình và yếu giảm đi rất nhiều. Kỹ năng
nghe – nói – đọc – viết của trẻ ngày càng tiến bộ. Trẻ mạnh dạn tự tin trong giao
tiếp, không còn nói ngọng, nói lắp nữa, biết cách giở sách, tô đúng quy trình và
không chườm ra ngoài dấu chấm mờ. Đó là những thành tựu đáng kể đóng ghóp
vào thành công chung của nhà trường.

16


Một số biện pháp cho trẻ làm quen chữ cái theo hướng tích hợp

C. KẾT THÚC VẤN ĐỀ
I. KẾT LUẬN CHUNG

Trong chương trình chuẩn bị cho trẻ Mẫu giáo vào học phổ thông, môn học cho trẻ
làm quen với chữ cái là loại bài học có vai trò quan trọng giúp trẻ hình thành, phát
triển năng lực và thái độ cần thiết chuẩn bị cho việc dạy tiếng Việt ở lớp một.
Phương pháp dạy trẻ làm quen với chữ cái phải dựa trên cơ sở sử dụng các yếu tố
vui chơi, các nhiệm vụ sáng tạo cũng như hoạt động học tập của trẻ. Tất cả các bài
học làm quen chữ cái đều có nhiệm vụ hết sức quan trọng: Giúp trẻ nhận biết các
chữ cái, ghi nhớ âm và các chữ cái ghi âm, tập phát âm chính xác; Giúp trẻ sơ bộ
nắm được cách ngồi học, cách cầm bút, cách tô từng con chữ; Giúp trẻ phát triển
vốn từ.
Sau khi khảo sát tôi thấy, những cháu giỏi về mặt này nhưng lại yếu về mặt khác.
Dựa vào đặc điểm tình hình lớp và đặc điểm tâm lý nhận thức của lứa tuổi tôi mạnh
dạn đưa ra một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy trẻ mẫu giáo làm quen
chữ cái theo hướng tích hợp. Đó là: Tạo môi trường học chữ viết phong phú; Dạy

trẻ làm quen với chữ viết mọi lúc mọi nơi; Chú ý đến giáo dục cá nhân; Dạy trẻ làm
quen với chữ cái qua các trò chơi; Tuyên truyền với phụ huynh để tận dụng sự giúp
đỡ của phụ huynh trong quá trình thực hiện đề tài.
II. BÀI HỌC KINH NGHIỆM

Từ kết quả của 2 lần khảo sát tôi rut ra một số kinh nghiệm sau:
17


Một số biện pháp cho trẻ làm quen chữ cái theo hướng tích hợp
- Muốn có giờ dạy tốt, trẻ tiếp thu bài tốt, nhớ lâu. Thì vấn đề đầu tiên là phải có
lòng nhiệt tình trong công tác, yêu nghề, mến trẻ và quan trọng hơn nữa đó là sự
quan tâm của các cấp lãnh đạo, BGH, đồng ngiệp và sụ ủng hộ của phụ huynh.
- Bản thân cần thường xuyên học hỏi, tìm tòi, nâng cao trình độ chuyên môn qua
các chuyên đề, bồi dưỡng thường xuyên, sách báo, công nghệ thông tin, đồng
nghiêp....
- Cần chú ý đến việc giáo dục cá nhân cho trẻ, cần trang trí tạo môi trường học cho
trẻ và đặc biệt là áp dụng phương pháp tích hợp, lồng ghép trò chơi vào việc dạy
chữ cái cho trẻ. Trẻ cần được học mọi lúc, mọi nơi.
- Cần phải chuẩn bị nội dung bài dạy thật chu đáo, cần năng động sáng tạo, chịu
khó tìm tòi những kiến thức mới phù hợp và những trò chơi hay, mới lạ. để lồng
ghép tích hợp vào bài dạy như vậy trẻ tiếp thu và nhớ bài rất tốt.
- Cần tạo các tình huống thu hút và giúp trẻ tích cực hoạt động, yêu thích, hứng thú
trong giờ làm quen chữ cái.
III. Ý KIẾN ĐỀ XUẤT

- Đề nghị Ban giám hiệu bổ sung một số tài liệu mới vào những ngày đầu năm học
để giáo viên có thể có thể nghiên cứu, học hỏi và vân dụng những cái hay, cái mới
vào giảng dạy trong năm học.
- Tạo điều kiện để giáo viên được đi tham quan các trường chuẩn để học hỏi kinh

nghiệm để trang trí môi trường trong và ngoài lớp, làm đồ dùng đồ chơi... phục vụ
cho việc dạy trẻ .
Trên đây là một số ý kiến và kinh nghiệm của bản thân rút ra trong quá trình giảng
dạy. Rất mong được sự quan tâm, đóng góp ý kiến của cấp trên để bộ môn làm
quen chữ viết đạt kết quả tốt hơn trong những năm học tới.
Yên Lâm, tháng 3 năm 2014

18


Một số biện pháp cho trẻ làm quen chữ cái theo hướng tích hợp
Xác nhận của Thủ trưởng Trường MN
của ..................................................................
dung .................................................................

Tôi xin cam đoan đây là SKKN
mình viết không sao chép nội
của người khác.

.................................................................
..................................................................
Đỗ Thị Thu

19