chất lượng đội ngũ đảng viên là người dân tộc thiểu số của các đảng bộ xã ở tỉnh kon tum trong giai đoạn hiện nay

HC VIN CHNH TR - HNH CHNH QUC GIA H CH MINH
-------------------------------

Vế MINH TRUNG

chất lợng đội ngũ đảng viên
là ngời dân tộc thiểu số của các Đảng
bộ xã
ở tỉnh kon tum trong giai đoạn hiện
nay
Chuyờn ngnh

: Xõy dng ng Cng sn Vit Nam

Mó s

: 60 31 23

LUN VN THC S KHOA HC CHNH TR

Ngi hng dn khoa hc: PGS,TS TRN KHC VIT

H Ni - 2009


LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu
của bản thân. Các số liệu, kết quả trình bày trong
luận văn là hoàn toàn trung thực.

Tác giả luận văn

Võ Minh Trung


MỤC LỤC
Trang
1

MỞ ĐẦU

Chương 1: CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ ĐẢNG VIÊN LÀ NGƯỜI DÂN
TỘC THIỂU SỔ CỦA CÁC ĐẢNG BỘ XÃ Ở TỈNH KON
TUM TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY - NHỮNG VẤN ĐỀ
LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN

7

1.1. Xã, các đảng bộ xã và đội ngũ đảng viên là người dân tộc thiểu số
của các đảng bộ xã ở tỉnh Kon Tum hiện nay - vai trò, đặc điểm

7

1.2. Chất lượng đội ngũ đảng viên là người dân tộc thiểu số của các
đảng bộ xã ở tỉnh Kon Tum hiện nay - quan niệm và tiêu chí
đánh giá

26

Chương 2: CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ ĐẢNG VIÊN LÀ NGƯỜI DÂN

TỘC THIỂU SỔ CỦA CÁC ĐẢNG BỘ XÃ Ở TỈNH KON
TUM TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY - THỰC TRẠNG,
NGUYÊN NHÂN VÀ KINH NGHIỆM

50

2.1. Thực trạng chất lượng và hoạt động nâng cao chất lượng đội
ngũ đảng viên là người dân tộc thiểu số của các đảng bộ xã ở
tỉnh Kon Tum trong giai đoạn hiện nay

50

2.2. Nguyên nhân và kinh nghiệm

64

Chương 3: PHƯƠNG HƯỚNG VÀ NHỮNG GIẢI PHÁP CHỦ YẾU
NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ ĐẢNG VIÊN LÀ
NGƯỜI DÂN TỘC THIỂU SỔ CỦA CÁC ĐẢNG BỘ XÃ Ở
TỈNH KON TUM TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY

69

3.1. Phương hướng nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên là người
dân tộc thiểu số của các đảng bộ xã ở tỉnh Kon Tum hiện nay

69

3.2. Những giải pháp chủ yếu

73

KẾT LUẬN

89

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

91

PHỤ LỤC

95


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN

CNH, HĐH

:

công nghiệp hóa, hiện đại hóa

CNXH

:

chủ nghĩa xã hội

CTQG

:

Chính trị quốc gia

DTTS

:

dân tộc thiểu số

HTCT

:

hệ thống chính trị

Nxb

:

Nhà xuất bản

TCCSĐ

:

tổ chức cơ sở đảng

UBND

:

ủy ban nhân dân

XHCN

:

xã hội chủ nghĩa


1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên luôn là một nhiệm vụ
quan trọng trong công tác xây dựng Đảng, là nhiệm vụ chủ yếu và thường xuyên
của mỗi tổ chức cơ sở đảng (TCCSĐ), quyết định đến năng lực lãnh đạo và sức
chiến đấu của toàn Đảng nói chung. Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ: Đảng là do
các đảng viên tổ chức nên, đảng viên tốt thì Đảng mới mạnh. Thực tiễn cách
mạng Việt Nam đã khẳng định điều đó; do đó, Đảng phải chăm lo công tác xây
dựng Đảng, không ngừng nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên.
Những năm qua, Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư
có nhiều chủ trương, nghị quyết, chỉ thị, quy định nhằm nâng cao chất lượng
đội ngũ đảng viên. Nhiều cấp ủy đảng đã nhận thức rõ hơn vị trí, vai trò quan
trọng của công tác đảng viên và việc nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên,
chỉ đạo thực hiện đồng bộ các mặt công tác đảng viên. Do vậy, đội ngũ đảng
viên ở cơ sở được tăng về số lượng và chất lượng, trình độ, kiến thức các mặt
được nâng lên.
Cách mạng nước ta đang trong thời kỳ phát triển mới - thời kỳ đẩy

mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa (CNH, HĐH) đất nước, thực hiện mục
tiêu; “dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh”, vững bước
tiến lên chủ nghĩa xã hội (CNXH) với những cơ hội và thách thức mới. Tình
hình và nhiệm vụ cách mạng to lớn đó đang đặt ra nhiều vấn đề mới mẻ, khó
khăn đòi hỏi Đảng nói chung, đội ngũ đảng viên của Đảng nói riêng phải
không ngừng đổi mới, chỉnh đốn, nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo
đức, trình độ, năng lực mới đáp ứng được vai trò lãnh đạo.
Kon Tum là một tỉnh miền núi vùng cao, nằm ở phía bắc Tây Nguyên,
là địa bàn chiến lược của cả nước. Tỉnh Kon Tum được tái lập năm 1991, hiện
có 8 huyện, 1 thành phố, với 97 xã, phường, thị trấn, gồm 822 thôn, làng, tổ
dân phố, trong đó có 51 xã (53%) được hưởng Chương trình 135 của Chính


2
phủ. Dân số toàn tỉnh khoảng trên 400.000 người (dân tộc thiểu số (DTTS)
chiếm 52%), đồng bào theo đạo khoảng 40%. Điều kiện kinh tế - xã hội của
tỉnh còn nhiều khó khăn; trình độ dân trí thấp, an ninh chính trị còn tiềm ẩn
những nhân tố phức tạp; bọn phản động bên ngoài luôn ráo riết lôi kéo, kích
động, lừa mị một bộ phận đồng bào DTTS vượt biên trái phép, nhằm làm mất
ổn định chính trị trên địa bàn. Trong điều kiện đó, Tỉnh ủy Kon Tum xác định
tập trung xây dựng, củng cố hệ thống chính trị (HTCT) cơ sở trong sạch,
vững mạnh, đặc biệt là xây dựng đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn bảo đảm
có đủ bản lĩnh và kiến thức lãnh đạo, triển khai thắng lợi nghị quyết của
Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước ở địa phương, trong đó chú trọng
công tác nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên là người DTTS đáp ứng yêu
cầu của nhiệm vụ chính trị.
Trong nhiệm kỳ lần thứ XIII, Đảng bộ tỉnh Kon Tum đã tập trung thực
hiện các nghị quyết của Trung ương về củng cố HTCT ở cơ sở, chú trọng
công tác xây dựng Đảng. Ngày 19-6-2002 Ban Thường vụ Tỉnh ủy Kon Tum
đã ban hành Chương trình số 32-CTr/TU “về đổi mới và nâng cao chất lượng

hệ thống chính trị ở cơ sở xã, phường, thị trấn”, trong đó coi trọng xây dựng
đội ngũ cán bộ, đảng viên cơ sở theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 6 (lần
2) khóa VIII và Kết luận Hội nghị Trung ương 4 (khóa IX) về đẩy mạnh cuộc
vận động xây dựng, chỉnh đốn Đảng.
Những năm gần đây, tỉnh Kon Tum đã quan tâm phát triển đội ngũ
đảng viên và nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên là người DTTS để đội
ngũ đảng viên của tỉnh góp phần tích cực vào việc giữ vững ổn định chính trị,
phát triển kinh tế, cải thiện được đời sống nhân dân, bảo đảm được an ninh
chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn. Tuy nhiên, so với yêu cầu và
nhiệm vụ mới, công tác này của đảng bộ tỉnh Kon Tum còn nhiều bất cập,
chất lượng đội ngũ đảng viên là người DTTS còn bộc lộ nhiều yếu kém, hạn
chế. Một bộ phận đảng viên, trong đó có cả đảng viên là người DTTS ở các


3
đảng bộ xã, phai nhạt lý tưởng, mất sức chiến đấu, hách dịch, cửa quyền, gia
trưởng, ức hiếp dân... ảnh hưởng xấu đến uy tín của Đảng. Vì sao có thực
trạng trên và làm thế nào để nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên là người
DTTS ở các đảng bộ xã của tỉnh Kon Tum là một vấn đề rất cần được đi sâu
nghiên cứu cả về lý luận và thực tiễn. Vì vậy, tác giả lựa chọn vấn đề “Chất
lượng đội ngũ đảng viên là người dân tộc thiểu số của các đảng bộ xã ở
tỉnh Kon Tum trong giai đoạn hiện nay” làm luận văn thạc sĩ chuyên ngành
Xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Đã có nhiều những nghị quyết, chỉ thị, báo cáo tổng kết, đánh giá của
Đảng về công tác xây dựng Đảng và vấn đề xây dựng đội ngũ đảng viên, nâng
cao chất lượng đội ngũ đảng viên. Đây là vấn đề được nhiều nhà khoa học
quan tâm, nghiên cứu với những cấp độ và cách tiếp cận khác nhau. Đặc biệt,
gần đây có nhiều công trình khoa học của các nhà khoa học, các học viên
nghiên cứu một số vấn đề có liên quan đến đề tài như:

- GS, TS Lê Hữu Nghĩa (chủ biên): “Một số vấn đề về xây dựng đội
ngũ cán bộ dân tộc thiểu số ở Tây Nguyên”, Nxb CTQG, Hà Nội, 2001.
- PGS,TS Tô Huy Rứa và PGS,TS Trần Khắc Việt (đồng chủ biên):
"Làm người cộng sản trong giai đoạn hiện nay", Nxb CTQG, Hà Nội, 2003.
- PGS,TS Phạm Hảo và TS Trương Minh Dục (đồng chủ biên): “Một
số vấn đề về xây dựng hệ thống chính trị ở Tây Nguyên”, Nxb CTQG, Hà
Nội, 2003.
- PGS,TS Tô Huy Rứa, PGS,TS Nguyễn Cúc và PGS,TS Trần Khắc
Việt (đồng chủ biên): “Giải pháp đổi mới hoạt động của hệ thống chính trị ở
các tỉnh miền núi nước ta hiện nay”, Nxb CTQG, Hà Nội, 2003.
- GS, TS Mạch Quang Thắng (chủ biên): “Vấn đề đảng viên và phát
triển đảng viên trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở
Việt Nam”, Nxb Lý luận chính trị, Hà Nội, 2006.


4
- PGS,TS Phạm Hảo (chủ biên): “Một số giải pháp góp phần ổn định
và phát triển ở Tây Nguyên hiện nay”, Nxb CTQG, Hà Nội, 2007.
- Đặng Đình Phú: “Nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên ở các
xã, phường, ven đô trong công cuộc đổi mới hiện nay”, Luận án Phó tiến
sĩ, 1996, Học viện CTQG Hồ Chí Minh.
- Cao Thị Thanh Vân: “Nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên ở
nông thôn đồng bằng sông Hồng thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá hiện đại
hóa đất nước”, Luận án Tiến sĩ, 2002, Học viện CTQG Hồ Chí Minh.
- Nguyễn Văn Giang: “Nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên vùng
có đồng bào tôn giáo ở các tỉnh ven biển đồng bằng Bắc Bộ trong giai đoạn
hiện nay”, Luận án Tiến sĩ, 2003, Học viện CTQG Hồ Chí Minh.
- Mã Điền Cư: “Năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của các đảng bộ
xã có đông đồng bào Chăm ở các tỉnh Ninh Thuận, Bình Thuận giai đoạn
hiện nay”, luận văn Thạc sĩ, 2006, Học viện CTQG Hồ Chí Minh.

- Đàm Thiện Cầu: “Năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của chi bộ ở
các bản thuộc huyện Hòa An, tỉnh Cao Bằng giai đoạn hiện nay”, luận văn
Thạc sĩ, 2006, Học viện CTQG Hồ Chí Minh.
Các công trình nêu trên đã nghiên cứu vấn đề chất lượng đội ngũ đảng
viên và nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên ở nhiều góc độ, phạm vi khác
nhau. Tuy nhiên, chưa có công trình nào đi sâu nghiên cứu về “chất lượng
đội ngũ đảng viên là người dân tộc thiểu số của các đảng bộ xã ở tỉnh Kon
Tum trong giai đoạn hiện nay".
3. Mục đích, nhiệm vụ của luận văn
Mục đích: Góp phần làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn của vấn đề chất
lượng đội ngũ đảng viên là người DTTS của các đảng bộ xã ở tỉnh Kon Tum;
từ đó, đề xuất những giải pháp chủ yếu nhằm góp phần nâng cao chất lượng
đội ngũ đảng viên là người DTTS của các đảng bộ xã ở tỉnh Kon Tum trong
giai đoạn hiện nay.


5
Nhiệm vụ: Làm rõ đặc điểm, vai trò đội ngũ đảng viên là người DTTS
của các đảng bộ xã ở tỉnh Kon Tum trong giai đoạn hiện nay.
- Xây dựng quan niệm và tiêu chí đánh giá chất lượng đội ngũ đảng
viên là người DTTS của các đảng bộ xã ở Kon Tum trong giai đoạn hiện nay.
- Đánh giá đúng thực trạng chất lượng đội ngũ đảng viên là người
DTTS của các đảng bộ xã ở tỉnh Kon Tum từ năm 2005 đến nay; chỉ ra được
những nguyên nhân, rút ra những kinh nghiệm trong công tác đảng viên đối
với đội ngũ đảng viên là người DTTS của các đảng bộ xã ở tỉnh Kon Tum
trong thời gian qua.
- Đề xuất phương hướng và những giải pháp chủ yếu nâng cao chất
lượng đội ngũ đảng viên là người DTTS của các đảng bộ xã ở tỉnh Kon Tum
trong giai đoạn hiện nay.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn

Đối tượng: Đề tài tập trung nghiên cứu chất lượng đội ngũ đảng viên
là người DTTS của các đảng bộ xã ở tỉnh Kon Tum trong giai đoạn hiện nay.
Phạm vi nghiên cứu: Đề tài chỉ nghiên cứu chất lượng đội ngũ đảng
viên là người DTTS đang sinh hoạt tại các đảng bộ xã ở tỉnh Kon Tum trong
thời gian từ năm 2005 đến nay và đề xuất phương hướng, giải pháp nâng cao
chất lượng đội ngũ đảng viên là người DTTS của các đảng bộ xã ở tỉnh Kon
Tum đến năm 2020.
5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn
Cơ sở lý luận: Đề tài được thực hiện trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa
Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng ta về xây dựng
Đảng nói chung, về vấn đề nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên nói riêng,
đồng thời kế thừa kết quả nghiên cứu của các công trình khoa học có liên
quan đã được công bố.
Phương pháp nghiên cứu: Trong quá trình nghiên cứu, tác giả luận
văn dựa trên cơ sở phương pháp luận duy vật biện chứng, kết hợp chặt chẽ
giữa lý luận và thực tiễn, sử dụng các phương pháp lô-gích và lịch sử, phân


6
tích và tổng hợp, kết hợp giữa điều tra và khảo sát, đặc biệt coi trọng phương
pháp tổng kết thực tiễn.
6. Những đóng góp về khoa học của luận văn
- Góp phần hình thành quan niệm đúng đắn về nội dung và tiêu chí
đánh giá chất lượng đội ngũ đảng viên là người DTTS của các đảng bộ xã ở
tỉnh Kon Tum trong giai đoạn hiện nay.
- Phân tích, đánh giá đúng thực trạng và nêu ra những phương hướng,
giải pháp chủ yếu có tính khả thi nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên là
người DTTS của các đảng bộ xã ở tỉnh Kon Tum trong giai đoạn hiện nay.
7. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
Kết quả nghiên cứu của luận văn có thể giúp các cấp ủy đảng ở các

đảng bộ xã thuộc tỉnh Kon Tum nghiên cứu, vận dụng nhằm nâng cao chất
lượng đội ngũ đảng viên; dùng làm tài liệu tham khảo, nghiên cứu, giảng dạy
trong trường chính trị tỉnh và các trung tâm bồi dưỡng chính trị các huyện và
thành phố Kon Tum.
8. Kết cấu luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục,
nội dung của luận văn gồm 3 chương, 6 tiết.


7
Chương 1
CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ ĐẢNG VIÊN LÀ NGƯỜI DÂN TỘC THIỂU
SỐ CỦA CÁC ĐẢNG BỘ XÃ Ở TỈNH KON TUM TRONG GIAI ĐOẠN
HIỆN NAY – NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
1.1. XÃ, CÁC ĐẢNG BỘ XÃ VÀ ĐỘI NGŨ ĐẢNG VIÊN LÀ NGƯỜI DÂN
TỘC THIỂU SỐ CỦA CÁC ĐẢNG BỘ XÃ Ở TỈNH KON TUM HIỆN NAY – VAI
TRÒ, ĐẶC ĐIỂM

1.1.1. Xã, các đảng bộ xã ở tỉnh Kon Tum hiện nay
1.1.1.1. Đặc điểm địa lý - tự nhiên
Kon Tum là tỉnh được tái lập sau khi tách từ tỉnh Gia Lai - Kon Tum
(tháng 10-1991). Tỉnh Kon Tum nằm ở vùng cao biên giới cực Bắc Tây
Nguyên, với diện tích 9.661 km2; phía Bắc tiếp giáp tỉnh Quảng Nam, có
chiều dài ranh giới 142 km; phía Nam giáp với tỉnh Gia Lai, có chiều dài ranh
giới 203 km; phía Đông giáp tỉnh Quảng Ngãi, có chiều dài ranh giới 746 km;
phía Tây giáp với hai nước Lào và Cam pu chia có chung 275 km đường biên
giới [11, tr. 18]. Vì thế, Kon Tum đã trở thành “mái nhà Đông Dương”. Đây
là một trong những địa bàn có một vị trí quan trọng về kinh tế và quốc phòng.
Về địa hình, phần lớn lãnh thổ tỉnh Kon Tum nằm ở khối Kon Tum
thượng, tức là ở phía Tây Trường Sơn với hướng thấp dần từ Bắc xuống Nam

và từ Đông sang Tây. Nhìn chung, địa hình ở đây đa dạng: đồi núi, cao
nguyên và vùng thung lũng xen kẽ nhau; trong đó, đồi núi chiếm khoảng 2/5
diện tích toàn tỉnh, có độ dốc 150 trở lên, với đỉnh Ngọc Linh cao 2.598 m,
ngọn Ngọc Krinh cao (2066 m), ngọn cao Bồng Sơn (1939 m). Địa hình núi
cao liền dải phân bố chủ yếu ở phía Bắc và Đông Bắc tỉnh Kon Tum (Đăk
Glei, Đăk Tô). Mặt địa hình phân cắt hiểm trở tạo thành các thung lũng hẹp,
khe, suối. Địa hình đồi tập trung chủ yếu ở vùng Sa Thầy, xen giữa vùng đồi
là dãy núi Chư Mô Ray. Địa hình thung lũng nằm dọc theo con sông Pô Cô đi


8
về phía Nam của tỉnh, có nhiều chỗ bề mặt phẳng như thành phố Kon Tum và
thung lũng sông Sa Thầy được hình thành giữa các dãy núi kéo dài về phía Đông
chạy dọc biên giới Việt Nam - Cam pu chia. Tỉnh có cao nguyên Kon Plong nằm
giữa dãy An Khê (tỉnh Gia Lai) và dãy Ngọc Linh (Kon Tum) với độ cao 1.100 1.300 m phát triển theo hướng Tây Bắc - Đông Nam [11, tr. 19].
Về khí hậu, Kon Tum thuộc vùng nhiệt đới gió mùa, hằng năm có hai
mùa rõ rệt: Mùa mưa chủ yếu bắt đầu từ tháng 4 đến tháng 11, mùa khô từ
tháng 12 đến tháng 3 năm sau với hướng gió thịnh hành theo hướng Đông
Bắc dễ xảy ra cháy rừng [11, tr. 23].
Về sông ngòi, chủ yếu là các sông suối bắt nguồn từ phía Bắc của tỉnh,
thường có lòng dốc, thung lũng hẹp, nước chảy xiết bao gồm các hệ thống đầu
nguồn sông Ba và hệ thống sống Sê San. Hệ thống sông Sê San bao gồm các
con sông Đăk Bla (thành phố Kon Tum) và sông Pô Cô dài 320 km với nhiều
con suối lớn, tạo thuận lợi cho việc thiết lập các công trình thủy điện và thủy
lợi phục vụ cho sản xuất và phát triển kinh tế [11, tr. 23-24].
Về đất đai và rừng, tỉnh có tổng diện tích 966.100 ha đất đai, trong đó
nông nghiệp là 155.262 ha, đất lâm nghiệp 616.054 ha, đất chuyên dùng
5.704 ha [11, tr. 20]. Diện tích rừng tự nhiên của Kon Tum còn khoảng
616.054 ha, với độ che phủ 61% (bao gồm: rừng sản xuất 324.856 ha, rừng
phòng hộ 290.766 ha, rừng đặc dụng 432 ha); với các kiểu rừng chính như

rừng cây lá kim, rừng lá nhiệt đới hỗn hợp cây lá rộng, rừng lá ẩm nhiệt đới
cho thảm thực vật và động vật ở đây phong phú và đa dạng [11, tr. 25-26].
Tuy có địa hình hiểm trở, song Kon Tum lại giàu tiềm năng kinh tế.
Đồng thời, Kon Tum là địa bàn có vị thế chiến lược về an ninh biên giới, một
trọng điểm mà các thế lực thù địch đã và đang âm mưu thực hiện chiến lược
"diễn biến hòa bình" thông qua vấn đề dân tộc và tôn giáo. Điều đó đang đặt
ra yêu cầu việc xây dựng HTCT ở cơ sở nông thôn không chỉ phải tập trung
mọi nguồn lực khai thác tiềm năng, mà còn phải vững mạnh về chính trị, quốc


9
phòng - an ninh và khả năng xử lý nhạy bén, hiệu quả đối với những diễn biến
phức tạp trong thực tiễn.
1.1.1.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội
Kon Tum là tỉnh có nhiều thành phần dân tộc nhất ở Tây Nguyên. Theo
kết quả điều tra dân số, dân số của Kon Tum là 421.243 người ngày 01-42009 bao gồm 28 dân tộc cùng chung sống, trong đó có 6 dân tộc bản địa
(Xê-Đăng, Ba Na, Brâu, Giẻ-Triêng, Gia rai, Rơmâm) chiếm 53,94% dân số
của tỉnh, đã từng sinh sống từ lâu đời ở vùng này. Trước đây, ở Kon Tum
cũng như Tây Nguyên nổi lên hiện tượng phân bố dân cư ở mỗi làng, buôn,
Plây... là một dân tộc (hay nhóm địa phương); còn việc trong một làng có hai
hay nhiều tộc người khác nhau thì rất ít hoặc hầu như không có. Từ khi người
(Việt) đến với Kon Tum và cả Tây Nguyên, cùng với quá trình di dân nhằm
điều hòa, phân bố lại cư dân và lao động trong phạm vi cả nước để phát triển
kinh tế, văn hóa, bức tranh phân bố dân cư giữa các thành phần dân tộc trong
tỉnh có sự thay đổi lớn. Tính chất cư trú xen kẽ ngày càng tăng lên, nhất là
những nơi thuận lợi cho làm ăn sinh sống. Vì thế, ngày nay ở Kon Tum mang
nét đặc trưng của địa bàn hợp nhiều nguồn dân cư khác nhau có đặc điểm đa
sắc tộc, với sự đan xen về địa bàn cư trú giữa các tộc người. Tính chất xen cư
này rất phổ biến không chỉ ở địa bàn cấp xã, mà còn ở cấp độ làng. Đặc điểm
này, một mặt, đặt ra yêu cầu có tính đặc thù: trong quá trình cơ cấu cán bộ

trong HTCT ở cơ sở nông thôn phải tính đến cơ cấu dân tộc, đến việc cán bộ
cơ sở phải nắm vững các ngôn ngữ dân tộc bản địa; mặt khác, đội ngũ cán bộ
cấp xã phải đặc biệt quan tâm đến việc rèn luyện khả năng nhạy bén với các
vấn đề dân tộc, biết giải quyết nhanh và có hiệu quả khi có xích mích và mâu
thuẩn dân tộc xảy ra ở địa phương, củng cố khối đoàn kết các dân tộc.
Ngày nay, Kon Tum là một địa bàn có sự đan xen, nhiều tầng nấc về
phương thức và trình độ sản xuất, có cả lạc hậu lẫn tiên tiến cùng tồn tại khá
rõ rệt. Các cư dân bản địa còn chịu ảnh hưởng chủ yếu bởi phương thức sản


10
xuất lạc hậu, nương rẫy, săn bắt, hái lượm, với trình độ tổ chức quản lý còn
giản đơn, trong đó phương thức canh tác phát rừng làm rẫy mang tính thuần
nông độc canh cây lúa. Những nhân tố đó ảnh hưởng lớn đến năng lực tư duy
và khả năng tổ chức thực tiễn của người cán bộ dân tộc bản địa hiện nay.
Theo dòng lịch sử, các thế hệ của từng thành phần dân tộc - tùy theo điều kiện
riêng của mình, - đã cần cù, chịu khó, tiếp thu những phương pháp và kỹ thuật
tiến bộ của dân tộc Kinh. Đặc biệt, gần đây áp dụng các thành tựu khoa học công nghệ theo đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước ta, nhân dân tỉnh
Kon Tum đã và đang thúc đẩy nền sản xuất ngày càng phát triển, cơ cấu kinh
tế vườn - rừng - trang trại... đang có chiều hướng tăng nhanh, phù hợp xu
hướng chung của nền kinh tế thị trường.
Có thể nói, đặc điểm của sự đan xen, nhiều tầng nấc về phương thức và
trình độ sản xuất nơi đây một mặt, tạo ra cơ hội tốt trong việc nâng cao trình
độ sản xuất đối với đồng bào các dân tộc; mặt khác, nếu sự lãnh đạo của cấp
ủy đảng không vững vàng, sự quản lý của chính quyền cơ sở bị buông lõng
thì đây cũng chính là mảnh đất cho những hiện tượng tiêu cực lây lan và gây
tác hại, cản trở không nhỏ đến sự nghiệp đổi mới HTCT ở cơ sở nông thôn
tỉnh Kon Tum.
1.1.1.3. Đặc điểm văn hóa và tâm lý truyền thống
Đặc điểm của tỉnh có đa dân tộc cùng chung sống đã tạo cho Kon Tum

một diện mạo phong phú và đa dạng cả về tộc người và về văn hóa. Ngày nay,
bên cạnh việc sử dụng rộng rãi tiếng Việt thì tiếng nói và chữ viết của dân tộc
bản địa được khuyến khích phát triển ngày một phong phú và đa dạng đáp
ứng nhu cầu biểu đạt về nhiều lĩnh vực khác nhau trong giao tiếp, đặc biệt là
tiếng Xêđăng, Bana, Giẻ Triêng phát triển mạnh. "Hiện tượng sử dụng song
ngữ, đa ngữ ở từng khu vực, làng bản thậm chí trong từng gia đình cũng là một
thực tế hiện nay ở nhiều vùng dân tộc... Hiện tượng vay mượn từ, nhất là từ về
chính trị, xã hội, khoa học của tiếng dân tộc từ tiếng phổ thông cũng là một thực


11
tế đáng lưu ý hiện nay" [25, tr. 145]. Hơn nữa, cư dân bản địa có nguồn gốc
lâu đời và quan hệ văn hóa sâu sắc với nhiều dân tộc anh em khác.
Có thể nói, sự dung hòa các sắc thái văn hóa của từng dân tộc anh em
sống trên mảnh đất này tạo thành phẩm cách đặc trưng cho người dân Kon
Tum. Nói đến văn hóa Tây Nguyên nói chung và Kon Tum nói riêng là nói
đến các trường ca, văn hóa cồng chiêng, kiến trúc văn hóa nhà mồ, nhà
rông,... Tất cả những cái đó đã được kết tinh lại trong quá trình lao động sáng
tạo và đấu tranh của cư dân bản địa Kon Tum đối với tự nhiên, xã hội qua
hàng thiên niên kỷ. Nó có ý nghĩa khẳng định cội nguồn dân tộc, thể hiện
lòng yêu quê hương, yêu thiên nhiên, hướng con người tới sự đoàn kết gắn
bó, yêu thương nhau và vươn tới ước vọng nhân bản... Những yếu tố ấy cũng
đặt ra yêu cầu phải đảm bảo xây dựng khối đoàn kết cộng đồng đa sắc tộc ổn
định và phát triển là một trong những mục tiêu quan trọng mà hoạt động của
HTCT ở cơ sở nông thôn hướng đến.
Trước đây, với trình độ sản xuất thấp kém, vốn tri thức còn hạn chế,
chưa hiểu hết về quy luật của vũ trụ, trình độ tư duy chưa phát triển, các cư
dân bản địa Kon Tum chưa lý giải được một cách khoa học về các hiện tượng
tự nhiên, còn bị động trước sức mạnh của tự nhiên. Vì thế, trong tâm tưởng,
trong các lễ hội, phong tục tập quán còn in đậm niềm tin, khát vọng vào thế

giới thần linh theo quan niệm "vạn vật hữu linh" (tín ngưỡng đa thần giáo),
thái độ và ứng xử của người dân tộc bản địa dễ rơi vào tâm lý thụ động, bảo
thủ làm hạn chế tính sáng tạo, năng động của mỗi con người và cộng đồng.
Trước khi bước vào xã hội hiện đại, tổ chức xã hội duy nhất của cư dân
bản địa Kon Tum chỉ tồn tại duy nhất là làng, với một phức hợp văn hóa gồm
khu dân cư, kho thóc, nhà rông, máng nước, đất canh tác, rừng, sông suối,
nghĩa địa... Chế độ tự quản trong làng vận hành trên cơ sở luật tục. Đó là
những quy tắc xã hội, chỉ dẫn cách đối nhân xử thế, xác định hành vi tội phạm
theo truyền thống văn hóa của cư dân. Ở mỗi dân tộc và từng làng đều có luật


12
tục riêng của mình. Sự hình thành phép ứng xử của đồng bào trước thiên
nhiên, trước xã hội và với bản thân mình chủ yếu dựa vào kinh nghiệm của
bản thân và những quy định của luật tục. Luật tục trong thời kỳ tiền công
nghiệp là công cụ điều hành và quản lý xã hội hữu hiệu. Tuy nhiên, trong thời
kỳ củng cố và phát triển của pháp luật, thì luật tục trở thành công cụ tự quản
tồn tại song song với pháp luật và sự tác động của luật tục đối với đời sống
cộng đồng cũng có sự thay đổi tùy thuộc vào tác động mạnh yếu của pháp
luật. Ngày nay, luật định mang tính chất pháp quy của toàn xã hội nước ta
được phổ biến rộng rãi. Nhưng, bên cạnh những quy định chung, đồng bào
các dân tộc ở các huyện của tỉnh Kon Tum vẫn bảo lưu nhiều nét riêng về tập
quán truyền thống văn hóa tiến bộ, biểu hiện trong việc dàn xếp và hòa giải
những bất đồng trong quan hệ xã hội. Vì thế, "ở nước ta, cùng với nhiều
yếu tố tác động khác cho đến nay, luật tục đang chuyển sang vị trí, vai trò
chủ yếu, bổ sung, hỗ trợ cho pháp luật ở những quan hệ xã hội không cơ
bản, trong nhiều trường hợp, đồng bào dân tộc thiểu số sử dụng các quy
chuẩn luật tục vì sự thiết thực, cụ thể, hợp lý của chúng" [50, tr. 167]
Đương nhiên, giữa tập quán pháp và luật tục của mỗi buôn, bản với luật
pháp chung của cả nước có nhiều điểm chênh lệch, đòi hỏi những người

quản lý và điều hành phải có sự kết hợp hài hòa sao cho vừa kế thừa được
những nhân tố hợp lý của luật tục, lại vừa thực hiện nghiêm minh luật pháp
chung của Nhà nước [25, tr. 234].
Thực tiễn Tây Nguyên nói chung và Kon Tum nói riêng, đã và đang đòi
hỏi đội ngũ cán bộ của HTCT ở cơ sở nông thôn phải thông thạo tiếng nói,
phong tục, tập quán, tâm lý, truyền thống của các dân tộc trên địa bàn; có khả
năng "biết nghe dân nói, biết nói cho dân nghe". Đồng thời, họ phải biết kết
hợp nhuần nhuyễn pháp luật với "luật gia" và "luật tục" trong quản lý xã hội;
biết đối thoại với mọi tầng lớp nhân dân về các lĩnh vực của đời sống xã hội
theo đúng quan điểm của Đảng và pháp luật của Nhà nước.


13
Trong truyền thống dân tộc bản địa Tây Nguyên - Kon Tum ở mỗi
làng, việc điều hành mọi việc theo luật tục do Hội đồng già làng, đứng đầu là
chủ làng. Phổ biến ở các dân tộc Kon Tum, chức chủ làng là do dân bầu lên
thông qua cuộc họp chung ở nhà rông. Ở các dân tộc có số dân đông như Xê đăng, Ba Na, Giẻ Triêng, bên cạnh chủ làng còn có hội đồng già làng bao
gồm những người đàn ông có uy tín, sức khỏe, minh mẫn, hoạt bát, giao thiệp
rộng, có đạo đức, thương yêu dân làng, thông hiểu lễ nghi phong tục tập quán,
luật tục, lịch sử làng, giàu kinh nghiệm sản xuất... Trên cương vị của mình,
chủ làng và già làng là người tối cao đảm nhiệm việc quyết định những vấn
đề quan trọng cả đối nội lẫn đối ngoại của làng; cả trong sinh hoạt kinh tế lẫn
sinh hoạt xã hội và đời sống tinh thần với tư cách là người đại diện tinh thần
của dân làng, thực thi nhiệm vụ do dân làng giao phó. Từ đó, vị trí vai trò của
già làng như một biểu tượng tinh thần với chức năng chủ yếu của ông là một
trung tâm đoàn kết, hòa giải, giữ gìn truyền thống, là tấm gương mẫu mực để
giáo dục các thế hệ của cộng đồng. Có thể nói, nhiều giá trị thiết thực ở uy tín
của già làng vẫn phù hợp ở việc tuyển chọn, xây dựng đội ngũ cán bộ chủ
chốt ở cơ sở có được phẩm chất như vậy trong điều kiện hiện nay.
Tóm lại, những đặc điểm mang tính đặc thù nêu trên, tác động và chi

phối rất mạnh đến HTCT cơ sở cấp xã của tỉnh Kon Tum.
1.1.1.4. Xã, các đảng bộ xã ở tỉnh Kon Tum hiện nay
Kon Tum là một tỉnh ở miền núi, vùng cao, biên giới cực Bắc Tây
Nguyên, có 8 huyện, một thành phố với 10 phường, 06 thị trấn và 81 xã (04
xã thuộc khu vực I, 31 xã thuộc khu vực II và 46 xã thuộc khu vực III; 10 xã
tiếp giáp với biên giới Lào và Campuchia). Trừ các phường, thị trấn và một số
xã thuộc thành phố Kon Tum có diện tích trung bình, địa hình bằng phẳng,
dân cư đông, điều kiện phát triển kinh tế - xã hội tương đối thuận lợi, hầu hết
các xã còn lại ở tỉnh Kon Tum có diện tích rộng, địa hình chia cắt, dân cư
thưa thớt, kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội yếu kém và không đồng bộ. Đây


14
cũng là nơi có nhiều đồng bào các dân tộc thiểu số, đồng bào theo đạo sinh
sống. Dân số đến nay khoảng 404.470 người. Với địa hình rộng lớn và đa
dạng, có đồi núi, cao nguyên và vùng thung lũng xen kẽ nhau. Trong đó đồi
núi chiếm 2/5 diện tích toàn tỉnh. Do đó, xã, phường, thị trấn của tỉnh Kon
Tum có đặc điểm riêng là rộng, dân cư thưa thớt (35 người/km 2), địa hình
phức tạp, điều kiện đi lại hết sức khó khăn. Với điều kiện địa lý như trên ảnh
hưởng đến việc đề ra chủ trương cũng như việc quản lý phát triển kinh tế,
chính trị - xã hội, an ninh quốc phòng.
Toàn Đảng bộ tỉnh hiện có 79 xã có Đảng bộ cơ sở, 02 xã có chi bộ cơ
sở, không còn xã nào không có chi bộ. Từ ngày tái thành lập tỉnh đến nay,
Đảng bộ tỉnh Kon Tum luôn quan tâm củng cố, xây dựng HTCT vững mạnh
đáp ứng nhiệm vụ chính trị trong từng giai đoạn. Tỉnh ủy đã ban hành và chỉ
đạo thực hiện nhiều chủ trương đem lại hiệu quả cao như Chỉ thị 10-CT/TU
năm 1994, sau đó là Nghị quyết 01-NQ/TU năm 1996 về việc các sở, ban,
ngành kết nghĩa với các xã vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn đến
nay tiếp tục phát huy tác dụng. Đặc biệt, từ việc xác định đúng vị trí, vai trò
quan trọng của cơ sở xã, phường, thị trấn, Tỉnh ủy có Nghị quyết chuyên đề

về củng cố, xây dựng HTCT ở xã, phường, thị trấn. Qua tổng kết cho thấy,
HTCT cơ sở từng bước được củng cố, xây dựng. Quán triệt Nghị quyết Trung
ương 5 khóa IX, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã chỉ đạo cơ quan tham mưu xây
dựng chương trình hành động thực hiện để đổi mới và nâng cao chất lượng
hoạt động của HTCT cơ sở xã, phường, thị trấn.
Trong xây dựng, củng cố HTCT cơ sở vững mạnh, Tỉnh ủy Kon Tum
đặc biệt chú trọng xây dựng đội ngũ cán bộ xã, phường, thị trấn bảo đảm có
đủ bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức và kiến thức lãnh đạo, triển khai
thắng lợi nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước ở địa
phương, trong đó quan tâm đặc biệt đến công tác nâng cao chất lượng đội ngũ
đảng viên là người DTTS đáp ứng yêu cầu của nhiệm vụ chính trị.


15
Cuối năm 2008, tỉnh Kon Tum có 56 đảng bộ xã được xếp loại đạt
trong sạch, vững mạnh trên tổng số 97 đảng bộ xã, phường, thị trấn được
đánh giá xếp loại, chiếm 54,32 %; có 31 đảng bộ xã hoàn thành nhiệm vụ,
chiếm 30,07 %; có 01 đảng bộ xã yếu kém, chiếm 0,97 %. (xem phụ lục 6).
Tất cả các xã, phường, thị trấn đều thành lập đảng bộ cơ sở, mỗi thôn,
làng, tổ dân phố đều có chi bộ đảng lãnh đạo. Các cấp ủy cơ sở được kiện
toàn, sinh hoạt đảng từng bước đi vào nền nếp, việc thực hiện các nhiệm vụ
chính trị ở các đảng bộ các xã ngày càng có chất lượng, hiệu quả cao hơn. Các
đảng bộ, chi bộ ở nhiều xã đã chú trọng và thực hiện khá tốt các quy chế dân
chủ ở cơ sở. Công tác xây dựng Đảng và quản lý địa bàn dân cư ngày càng
được các chi bộ thôn, làng, tổ dân phố tiến hành trôi chảy, thuận lợi. Nhìn
chung, các đảng bộ xã đã có sự chuyển biến tích cực cả về kiện toàn tổ chức
và hoạt động, bước đầu mang lại một số kết quả đáng được ghi nhận:
Hầu hết các tổ chức đảng và đảng viên ở các xã đã nhận thức đúng và
thực hiện tốt chức năng là hạt nhân lãnh đạo chính trị ở cơ sở, quán triệt sâu
sắc quan điểm “lãnh đạo phát triển kinh tế là nhiệm vụ trung tâm và xây dựng

Đảng là nhiệm vụ then chốt”, gắn xây dựng, củng cố tổ chức đảng với thực
hiện nhiệm vụ chính trị của địa phương; xây dựng và thực hiện quy chế làm
việc của đảng ủy, làm cho hoạt động phối hợp giữa tổ chức đảng và các tổ
chức khác trong HTCT ở xã ngày một nền nếp hơn.
Nhiều đảng bộ xã lãnh đạo thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ lãnh đạo
phát triển kinh tế - xã hội như các chương trình: xóa đói giảm nghèo; chuyển
dịch cơ cấu kinh tế; đổi mới giống cây trồng, vật nuôi; áp dụng tiến bộ khoa
học kỹ thuật; thực hiện tốt chương trình khuyến nông, khuyến công, chương
trình “ba giảm, ba tăng”; chương trình liên kết 4 nhà (nhà nước, nhà doanh
nghiệp, nhà nông và nhà khoa học), đem lại giá trị kinh tế cao trên đơn vị
diện tích. Nhiều mô hình sản xuất kinh doanh mới có hiệu quả và các điển
hình tiên tiến đã xuất hiện, các công trình phúc lợi công cộng như: điện,


16
đường, trường, trạm, trụ sở làm việc, nhà văn hóa xã, tụ điểm văn hóa thôn,
làng ngày một tăng. Chương trình xã hội hóa các công trình phúc lợi ngày
càng được nhân dân đồng tình ủng hộ.
Đa số các đảng bộ xã, các chi bộ trực thuộc xã đã duy trì khá tốt nền nếp
sinh hoạt; các nguyên tắc tổ chức sinh hoạt đảng được giữ vững, dân chủ được
mở rộng cả trong nội bộ đảng và ngoài xã hội. Kỷ luật, kỷ cương được tăng
cường; khắc phục được tình trạng mất đoàn kết ở một số chi đảng bộ.
Các tổ chức đảng ở các xã thường xuyên theo dõi và lãnh, chỉ đạo việc
đẩy mạnh thực hiện xây dựng, chỉnh đốn Đảng gắn với thực hiện quy chế dân
chủ ở cơ sở. Từng bước tập trung giải quyết những vấn đề nổi cộm, bức xúc,
những việc tiêu cực tồn đọng trước đây ở các xã, vùng sâu, vùng xa, vùng đặc
biệt khó khăn, biên giới. Kết quả là, những vụ thưa kiện, khiếu nại của nhân
dân ngày càng giảm, tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được
giữ vững và tăng cường.
Đến nay, đa số các Đảng ủy xã đã cải tiến một bước công tác quản lý,

giáo dục đảng viên. Nhiều đảng bộ xã đã cố gắng trong việc thực hiện nghiêm
túc quy định về những điều đảng viên không được làm; giới thiệu đảng viên
thường xuyên giữ mối liên hệ với chi ủy, đảng ủy cả nơi làm việc và nơi ở,
gương mẫu thực hiện nghĩa vụ công dân nơi cư trú.
Bộ máy chính quyền ngày càng hoạt động có hiệu quả, tổ chức, thực
hiện các chương trình kế hoạch ngày càng nhanh nhạy.
Hội đồng nhân dân xã ngày càng bám sát yêu cầu nhiệm vụ chính trị
của địa phương, phát huy quyền làm chủ của nhân dân, các đại biểu Hội đồng
nhân dân xã đã nhận thức rõ và thực hiện tốt hơn nhiệm vụ, chức năng và
trách nhiệm của mình.
Uỷ ban nhân dân (UBND) các xã từng bước được củng cố, kiện toàn
tổ chức, bộ máy. Chủ tịch, phó chủ tịch UBND xã đa số trẻ, trình độ học vấn,
trình độ chính trị, chuyên môn bước đầu được nâng lên. Cán bộ chuyên môn


17
được bố trí, sắp xếp ổn định và phát huy tác dụng tốt hơn. Công tác quản lý
hành chính, điều hành các công việc của UBND có tiến bộ khá rõ nét.
Các tổ chức Mặt trận, đoàn thể quần chúng đã cụ thể hóa chủ trương,
chỉ đạo cấp trên và xây dựng được các chương trình, kế hoạch công tác thích
ứng, tích cực phát động các phong trào hành động cách mạng đạt kết quả tốt,
số lượng đoàn viên, hội viên ngày càng tăng lên.
Nhiều cán bộ chủ chốt các xã trưởng thành từ thực tiễn phong trào
cách mạng của quần chúng, gắn bó với sản xuất và đời sống nhân dân, được
quần chúng nhân dân tín nhiệm. Nhiều Bí thư Đảng uỷ, Chủ tịch UBND xã
bước đầu được đào tạo bằng nhiều hình thức, nhất là các khóa tại chức về
chương trình cao cấp lý luận và đại học chính trị. Theo báo cáo của các ban
chuyên môn của Tỉnh ủy hiện nay đa số các Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND
xã đảm đương tốt nhiệm vụ và thể hiện tốt vai trò nòng cốt, trung tâm đoàn
kết xây dựng đảng bộ, có trách nhiệm và tích cực trong lãnh đạo, chỉ đạo và

điều hành các công việc, góp phần làm trong sạch và nâng cao chất lượng,
hiệu quả các tổ chức trong HTCT của các xã.
Nhìn chung, HTCT các xã ở Kon Tum hiện đang có những bước phát
triển khá vững chắc, đã thực hiện ngày càng tốt hơn vai trò lãnh, chỉ đạo, là
nơi trực tiếp đưa chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và pháp luật của
Nhà nước vào cuộc sống, góp phần tạo nên thành quả khá toàn diện, kinh tế xã hội ngày càng phát triển, an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội cơ bản giữ
được ổn định; đời sống vật chất và văn hoá tinh thần có chiều hướng được
nâng lên, bộ mặt nông thôn mỗi lúc một thêm khởi sắc.
1.1.2. Vai trò, đặc điểm của đội ngũ đảng viên là người dân tộc
thiểu số của các đảng bộ xã ở tỉnh Kon Tum
1.1.2.1. Vai trò của đội ngũ đảng viên là người dân tộc thiểu số của
các đảng bộ xã ở tỉnh Kon Tum
Tất cả các TCCSĐ cấp xã nói chung và từng đảng bộ cơ sở ở các xã
tỉnh Kon Tum nói riêng đều có vị trí là những tổ chức nền tảng của Đảng, là


18
hạt nhân chính trị, đơn vị chiến đấu trực tiếp của Đảng, có trách nhiệm làm
cầu nối liền giữa Đảng và quần chúng nhân dân ở các xã đó. Nói cụ thể là, các
tổ chức đảng này được Đảng - cụ thể là Đảng bộ tỉnh Kon Tum - giao trách
nhiệm thay mặt Đảng bộ trực tiếp liên hệ với đông đảo các tầng lớp nhân dân
trong toàn tỉnh. Theo đó, các TCCSĐ ở đây có vai trò là những đơn vị cơ sở
có trách nhiệm trực tiếp tiếp thu tất cả những thông tin về những tư tưởng,
tình cảm, tâm tư, nguyện vọng, nhu cầu của tuyệt nhân dân ở các xã, trực tiếp
nắm bắt, nghiên cứu, thực trạng tình hình mọi mặt đời sống kinh tế - xã hội tại
các địa bàn nông thôn của tỉnh. Để trực tiếp giải quyết và kịp thời phản ánh
lên các cơ quan lãnh đạo cấp trên của Đảng. Đồng thời, các tổ chức đảng này
có vai trò là những người quán triệt, tiếp thu tất cả những quan điểm, chủ
trương, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, các chỉ thị,
nghị quyết của Đảng, chính quyền các cấp và biến chúng thành phong trào

hành động cách mạng của quần chúng tại các cơ sở đó, làm cho chúng được
thực thi trong thực tiễn. Trong quá trình đưa chủ trương, nghị quyết, chỉ thị
của Đảng và Nhà nước các cấp đi vào cuộc sống, các tổ chức đảng này còn có
trách nhiệm trực tiếp truyền đạt đến các đối tượng nhân dân xã mình những
quan điểm, chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà
nước các cấp. Bên cạnh đó, các tổ chức đảng ở đây còn có trách nhiệm trực
tiếp triển khai, thực hiện tất cả các mặt công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng,
xây dựng đội ngũ đảng viên tại các đảng bộ xã mình theo chức năng, nhiệm
vụ do Điều lệ Đảng quy định, do các cấp ủy cấp trên giao cho. Các đảng bộ
cơ sở này còn là một trong những nguồn cung cấp quan trọng về đội ngũ cán
bộ đã được đào luyện kỹ năng lãnh đạo, chỉ đạo thực tiễn cho các cơ quan
lãnh đạo của Đảng và Nhà nước các cấp.
Trên cơ sở vị trí và vai trò của các đảng bộ xã tỉnh Kon Tum như trên,
có thể xác định vai trò cụ thể của đội ngũ đảng viên đang hoạt động ở các
đảng bộ xã này như sau:


19
Một là, từng đảng viên - với tư cách là những người được tổ chức đảng
phân công thực hiện các nhiệm vụ được giao - trực tiếp liên hệ với các đối
tượng nhân dân, nắm bắt và xử lý tất cả những thông tin về mọi mặt tình hình
kinh tế - xã hội, về những nhu cầu bức xúc, tâm tư, nguyện vọng chính đáng
và hợp pháp của tuyệt đại bộ phận nhân dân nơi địa bàn mình phụ trách. Qua
đó, họ phản ánh, báo cáo trực tiếp với chi bộ, đảng bộ cơ sở những tâm tư,
nguyện vọng của nhân dân. Mặt khác, từng đảng viên truyền đạt các quan
điểm, chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước
đến với nhân dân. Như vậy, từ việc: tiếp thu và xử lý những thông tin về thực
trạng tình hình địa phương, về tâm tư, nguyện vọng của nhân dân và phản ánh
đến lãnh đạo Đảng và Nhà nước các cấp; đến việc quán triệt, tiếp thu tất cả
các thông tin về lãnh đạo, chỉ đạo và hướng dẫn của Đảng và chính quyền các

cấp trên, xử lý và truyền đạt những tiếp thu đó về địa phương, đơn vị mình có
hiệu quả… - tất cả những công việc đó đều được quyết định bởi chính tinh
thần trách nhiệm và năng lực hoạt động thực tiễn của đội ngũ đảng viên ở tại
các đảng bộ, chi bộ của các xã đó.
Hai là, đội ngũ đảng viên là người trực tiếp đưa các chỉ thị, nghị quyết
của Đảng và Nhà nước các cấp thành chương trình hành động, kế hoạch công
tác của xã, của các đoàn thể trong xã. Mỗi đảng viên đều có cương vị công tác
nhất định. Các đảng viên làm công tác đảng có vai trò đưa các nghị quyết của
cấp ủy cấp trên thành nghị quyết của Đảng bộ, chi bộ. Các đảng viên trong
các cơ quan chính quyền có vai trò cụ thể hóa, thể chế hóa các nghị quyết của
Đảng thành kế hoạch công tác, chương trình hành động của chính quyền xã.
Các đảng viên tham gia Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể nhân dân truyền đạt,
lãnh đạo các tổ chức này hoạt động theo đúng chủ trương của Đảng. Đối với
tỉnh Kon Tum, vai trò này đối với đội ngũ đảng viên có mặt khó khăn, phức
tạp hơn so với đảng viên ở các nơi khác. Nhiều đảng viên, nhất là đảng viên là
người DTTS trình độ văn hóa có hạn, hiểu biết xã hội còn nhiều hạn chế, lại


20
chủ yếu suy nghĩ theo kiểu kinh nghiệm chủ nghĩa. Trong khi đó, đồng bào
các dân tộc luôn tin tưởng, kỳ vọng vào đảng viên, có gì chưa biết, chưa hiểu,
họ hỏi đảng viên; đảng viên nói là đồng bào cho đó là tiếng nói của Đảng và
của Chính phủ.
Ba là, đội ngũ đảng viên ở đây không chỉ có trách nhiệm tổ chức
lãnh đạo, chỉ đạo, hướng dẫn, tuyên truyền, vận động, cỗ vũ và lôi cuốn
quần chúng tham gia các hoạt động cách mạng, mà còn có vai trò hành
động tiên phong, gương mẫu trước quần chúng, bằng việc xung kích, đi đầu
trong tất cả các phong trào cách mạng của quần chúng. Điều này đặc biệt
có ý nghĩa đối với đội ngũ đảng viên hoạt động ở các xã vùng sâu, vùng xa,
vùng dân tộc miền núi - nơi đa số quần chúng lao động đời sống còn rất

nhiều khó khăn, trình độ nhiều mặt còn rất thấp, nhận thức các vấn đề chủ
yếu bằng kinh nghiệm, tư duy cụ thể, bằng cách làm theo người hướng dẫn.
Đảng viên là người DTTS hướng dẫn đồng bào DTTS có hiệu quả rất cao.
Bốn là, đội ngũ đảng viên có vai trò, trách nhiệm trực tiếp tham gia tất
cả các mặt công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, xây dựng các đơn vị, cơ sở.
Đội ngũ đảng viên tham gia sinh hoạt chi bộ, đấu tranh thực hiện nghiêm các
nguyên tắc tổ chức sinh hoạt đảng, giữ gìn sự đoàn kết thống nhất trong Đảng,
tham gia các mặt công tác đảng viên như: phân công, giao nhiệm vụ cụ thể
cho từng đảng viên; quản lý, kiểm tra, phân tích chất lượng đảng viên; tham
gia xây dựng chi bộ, đảng bộ trong sạch, vững mạnh; tổ chức vận động quần
chúng đóng góp, tham gia xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền và các tổ
chức mặt trận, đoàn thể nhân dân. Đảng viên còn vận động, tổ chức, tạo mọi
điều kiện thuận lợi để quần chúng được thực hiện đầy đủ quyền và nghĩa vụ
của công dân, phát huy đầy đủ quy chế dân chủ ở cơ sở cấp xã, đấu tranh có
hiệu quả với các hiện tượng sai trái, tiêu cực, lãng phí, quan liêu tham nhũng
trong đội ngũ cán bộ, đội ngũ đảng viên, nhất là những đảng viên là cán bộ
lãnh đạo, quản lý chủ chốt ở cơ sở.


21
Năm là, đội ngũ đảng viên thay mặt tổ chức đảng, tổ chức chính quyền
và nhân dân đề xuất những ý kiến, đề đạt những nguyện vọng của cơ sở lên
các cấp có thẩm quyền. Căn cứ những ý kiến và nguyện vọng đó, các cơ quan
Đảng và Nhà nước cấp trên kịp thời bổ sung, điều chỉnh chủ trương, chính
sách cho phù hợp. Đồng bào DTTS ở Kon Tum thường có tâm lý e dè, ngại
tiếp xúc với cán bộ lãnh đạo, mặc dù có nhiều tâm tư, bức xúc hoặc có sáng
kiến tốt. Hơn ai hết, đội ngũ đảng viên là người DTTS có điều kiện gần gũi
đồng bào, được đồng bào thổ lộ hết mọi suy nghĩ của mình, hiểu rõ tâm tư của
đồng bào, từ đó có căn cứ xác đáng để phản ánh với tổ chức đảng cơ sở và
cấp trên…

Do đội ngũ đảng viên ở các đảng bộ xã ở tỉnh Kon Tum có vị trí và
vai trò rất quan trọng như đã nêu trên, nên một trong những nội dung đặc biệt
quan trọng công tác xây dựng Đảng ở các đảng bộ các xã ở đây là phải
thường xuyên nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên đáp ứng yêu cầu nhiệm
vụ được giao trong tình hình mới.
1.1.2.2. Đặc điểm của đội ngũ đảng viên là người dân tộc thiểu số
của các đảng bộ xã ở tỉnh Kon Tum
Trong những năm gần đây, tỉnh Kon Tum tập trung xây dựng đội ngũ
cán bộ dân tộc trong HTCT, nhất là HTCT ở cơ sở. Trên cơ sở các nghị quyết,
chỉ thị của Trung ương Đảng, Tỉnh ủy đã ban hành nhiều chủ trương để xây
dựng đội ngũ cán bộ DTTS ở các cấp, các ngành, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ
chính trị trong thời kỳ cách mạng mới. Do đó, đội ngũ cán bộ DTTS ngày một
tăng về số lượng và được nâng cao về chất lượng.
Tổng số đảng viên là người DTTS của các đảng bộ xã ở tỉnh Kon Tum
tính đến ngày 31-12-2008 là 4.641 đảng viên, chiếm tỷ lệ 29,8 % so với tổng
số đảng viên trên toàn tỉnh (15.566 đảng viên). Đây là một tỷ lệ khá đối với
vùng dân tộc - miền núi Tây Nguyên, điều kiện tự nhiên vừa có mặt thuận lợi
lại xen lẫn không ít những khó khăn, nhất là đối với tỉnh duy nhất hiện nay