Các yếu tố tác động đến chính sách cổ tức của các công ty niêm yết trên sở giao dịch chứng khoán thành phố hồ chí minh

B
TR

NGă

TÀI CHÍNH

I H C TÀI CHÍNH MARKETING

KHOA TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG

PH M HÀ HOÀNG OANH

TÁCă

CÁC Y U T
C

NGă

N CHÍNH SÁCH

T C C A CÁC CÔNG TY NIÊM Y T

TRÊN S

GIAO D CH CH NG KHOÁN

THÀNH PH

H

CHÍ MINH

Lu n v n th c s kinh t
Chuyên ngành : Tài chính ngân hàng
Mã ngành : 60340201

THÀNH PH

H

CHÍ MINH ậ N Mă2015


B
TR

NGă

TÀI CHÍNH

I H C TÀI CHÍNH MARKETING

KHOA TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG

PH M HÀ HOÀNG OANH

CÁC Y U T
C

TÁCă

NGă

N CHÍNH SÁCH

T C C A CÁC CÔNG TY NIÊM Y T

TRÊN S

GIAO D CH CH NG KHOÁN

THÀNH PH

H

CHÍ MINH

Lu n v n th c s kinh t
Chuyên ngành : Tài chính ngân hàng
Mã ngành : 60340201
Ng

ih

ng d n khoa h c: PGS.TS. H

THÀNH PH

H

TH Y TIÊN

CHÍ MINH ậ N Mă2015


L IăCAMă OAN
Tác gi xin cam đoan n i dung và s li u phân tích trong lu n v n nƠy
là k t qu nghiên c u đ c l p c a tác gi v i s h

ng d n c a PGS.TS.

H Th y Tiên. S li u trong lu n v n có ngu n g c rõ rƠng, đáng tin c y
và k t qu nghiên c u c a lu n v n nƠy ch a đ

c công b trong b t k

công trình khoa h c nào.
Tp. HCM, ngƠy 15 tháng 12 n m 2015
Tác gi

Ph m Hà Hoàng Oanh

Cán b h

ng d n khoa h c:

Cán b ph n bi n 1:

Cán b ph n bi n 2:

Lu n v n th c s đ
tr

ng

c b o v t i H i đ ng ch m b o v lu n v n th c s

i h c TƠi chính Marketing, ngƠy

đ nh s :

i

tháng

n m theo Quy t


L I C Mă N
Tôi xin chân thành c m n PGS.TS H Th y Tiên vì s quan tâm, ch
d n trong su t quá trình nghiên c u đ giúp tôi hoàn thành lu n v n c a
mình.
Tôi xin chân thành c m n các quý Th y Cô trong H i đ ng ch m lu n
v n đư góp ý ki n đ lu n v n đ

c hoàn thi n h n.

Cu i cùng xin g i l i c m n chơn thƠnh đ n toàn b quý Th y Cô c a
tr

ng

i h c Tài Chính Marketing đư t n tình gi ng d y tôi trong su t

quá trình h c t p t i nhƠ tr

ng.
Tp. HCM, ngƠy 15 tháng 12 n m 2015
Tác gi lu n v n

Ph m Hà Hoàng Oanh

ii


M CL C
CH

NG 1: GI I THI U ............................................................................................. 1

1.1 Lý do ch n đ tài....................................................................................................... 1
1.2 Tình hình nghiên c u c a đ tài ................................................................................. 2
1.3 M c tiêu nghiên c u ................................................................................................. 4
1.4
1.5 Ph

it

ng, ph m vi nghiên c u c a đ tài ................................................................ 5
ng pháp nghiên c u .......................................................................................... 5

1.6 Ý ngh a khoa h c và th c ti n c a đ tài .................................................................. 5
1.7 K t c u đ tài ............................................................................................................ 6
CH

NG 2: C S LÝ LU N V CÁC Y U T TÁC

NG

N CHÍNH

SÁCH C T C ............................................................................................................... 7
2.1 Khái ni m .................................................................................................................. 7
2.1.1 C t c.................................................................................................................... 7
2.1.2 Chính sách c t c.................................................................................................. 7
2.2

Các chính sách chi tr c t c ................................................................................ 7

2.2.1 Chính sách l i nhu n gi l i th đ ng .................................................................. 7
2.2.2 Chính sách c t c ti n m t n đ nh ...................................................................... 8
2.2.3 Các chính sách chi tr c t c khác ....................................................................... 8
Ph

ng th c chi tr c t c .................................................................................... 9

2.3.1 Ph

ng th c chi tr c t c b ng ti n m t ............................................................. 9

2.3.2 Ph

ng th c chi tr c t c b ng c phi u .......................................................... 10

2.3.3 Ph

ng th c chi tr c t c b ng tƠi s n khác ..................................................... 10

2.3

2.4

Các y u t

nh h

ng đ n chính sách c t c ..................................................... 11

2.4.1 Các h n ch pháp lý ............................................................................................ 11
2.4.2 Các đi u kho n h n ch ...................................................................................... 11
2.4.3 Các nh h

ng c a thu ..................................................................................... 11

2.4.4 Các nh h

ng c a kh n ng thanh kho n ......................................................... 12

2.4.5 Kh n ng vay n vƠ ti p c n các th tr
2.4.6

ng v n ................................................ 12

n đ nh thu nh p ................................................................................................ 12

2.4.7 Tri n v ng t ng tr

ng ....................................................................................... 12
iii


2.4.8 L m phát ............................................................................................................. 13
2.4.9 Các u tiên c a c đông (hi u ng khách hƠng) ................................................ 13
2.4.10 B o v ch ng loưng giá ..................................................................................... 13
2.4.11 Thông tin b t cân x ng ...................................................................................... 14
2.4.12 Chi phí giao d ch ................................................................................................ 14
2.4.13 Chi phí phát hƠnh................................................................................................ 15
2.5

Các lý thuy t v chính sách c t c ..................................................................... 15

2.5.1 Lý thuy t s đ c l p c a c t c (Divident Irrelevance Theory) ......................... 15
2.5.2 Lý thuy t “Chim trong lòng bƠn tay” (Bird In The Hand Theory) .................... 16
2.5.3 Lý thuy t tín hi u (Signaling theory) ................................................................. 16
2.5.4 Lý thuy t đ i di n (Agency Theory) .................................................................. 16
2.6

Các mô hình nghiên c u tr

c đơy..................................................................... 17

2.6.1 Nghiên c u c a Ebenezer Adu-Boanyah, Desmond Tutu Ayentimi, Osei-Yaw
Frank (2013) .................................................................................................................. 17
2.6.2 Nghiên c u c a Dr. Faris Nasif AL-Shubiri (2011) ........................................... 18
2.6.3 Nghiên c u c a Mehdi Moradi et al. (2010) ...................................................... 20
2.6.4 Nghiên c u c a Anupam Mehta (2012) ............................................................. 22
2.6.5 Nghiên c u c a Maniagi G. Musiega et al (2013) ............................................. 23
2.6.6 Nghiên c u c a Eliasu Nuhu et al (2014) .......................................................... 24
2.6.7 Nghiên c u c a Dr.Rashid Saeed et al (2014).................................................... 26
2.6.8 Nghiên c u c a Nguyen Kim Thu, Le Vinh Trien, Duong Thuy Tram Anh,
Hoang Thanh Nhon (2013) ............................................................................................ 27
2.6.9 Nghiên c u c a Nguyen Thi Minh Hue, Nguyen Thi Thuy Dung, Nguyen Thi
Thuy Linh (2014)........................................................................................................... 28
2.6.10 Nghiên c u c a Võ Xuân Vinh (2013) ............................................................... 30
CH

NG 3: PH

NG PHÁP NGHIÊN C U .......................................................... 36

3.1

Mô t các bi n..................................................................................................... 36

3.1.1 Thanh toán c t c ............................................................................................... 36
3.1.2 L i nhu n ............................................................................................................ 36
3.1.3 Quy mô. .............................................................................................................. 36
iv

3.1.4 Kh n ng thanh toán ........................................................................................... 37
3.1.5 T ng tr

ng ........................................................................................................ 38

3.1.6 Bi n đ ng l i nhu n............................................................................................ 38
3.1.7 Quy n qu n tr .................................................................................................... 39
3.2

Gi Thuy t nghiên c u ....................................................................................... 40

3.3

Mô h̀nh nghiên c u ............................................................................................ 40

3.4

Mô t b d li u .................................................................................................. 41

3.5

Ph

ng pháp ki m đ nh mô h̀nh........................................................................ 41

3.6

Ph

ng pháp nghiên c u .................................................................................... 42

3.6.1 Phân tích th ng kê mô t .................................................................................... 42
3.6.2 Phơn tích t

ng quan .......................................................................................... 43

3.6.3 Ki m đ nh đa c ng tuy n .................................................................................... 43
3.6.4 L a ch n mô hình h i quy .................................................................................. 43
3.6.5 Ki m đ nh Wooldridge v t t
3.6.6 Ki m đ nh Wald v ph

ng quan ........................................................... 44

ng sai thay đ i ............................................................ 44

3.6.7 Phân tích h i quy ................................................................................................ 44
CH

NG 4: K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N ...................................... 47

4.1

Th c tr ng v chính sách c t c c a các công ty niêm y t trên s giao d ch

ch ng khoán thành ph H Chí Minh ........................................................................... 47
4.2

Ki m đ nh các gi thuy t và k t qu nghiên c u................................................ 51

4.2.1 Th ng kê mô t các bi n ..................................................................................... 52

4.2.2 Phơn tích t

ng quan .......................................................................................... 53

4.2.3 Ki m tra hi n t

ng đa c ng tuy n .................................................................... 53

4.2.4 K t qu mô hình h i quy .................................................................................... 54
4.2.5 L a ch n mô hình h i quy phù h p.................................................................... 55
4.2.6 Ki m đ nh hi n t

ng t t

ng quan ................................................................. 56

4.2.7 Ki m đ nh hi n t

ng ph

ng sai thay đ i ........................................................ 57

4.2.8 Ki m đ nh các gi thuy t nghiên c u và gi i thích k t qu mô hình h i quy .... 57
CH

NG 5 : K T LU N ............................................................................................ 67

5.1

K t lu n ............................................................................................................... 67

v


5.2

G i ý chính sách ................................................................................................. 67

5.3

H n ch và ki n ngh h

ng nghiên c u trong t

vi

ng lai................................... 68


DANH M C CÁC B NG BI U
B ng 2.1

Tóm t t chi u h

nghiên c u tr

ng tác đ ng c a các y u t đ n chi tr c t c c a các

c đơy

B ng 3.1

Tóm t t bi n

B ng 3.2

K v ng d ki n c a mô hình

B ng 4.1

Th ng kê mô t các bi n

B ng 4.2

Ma tr n h s t

B ng 4.3

K t qu h i quy VIF

B ng 4.4

K t qu các mô hình h i quy

B ng 4.5

K t qu ki m đ nh F-Test đ l a ch n mô hình h i quy Pooled hay REM

B ng 4.6

K t qu ki m đ nh Hausman đ l a ch n mô hình h i quy FEM hay REM.

B ng 4.7

Ki m đ nh wooldridge v t t

B ng 4.8

K t qu ki m đ nh ph

B ng 4.9

Trình bày k t qu h i quy

ng quan gi a các bi n

ng quan

ng sai thay đ i

B ng 4.10 Tóm t t k t qu nghiên c u

vii


DANH M C CÁC T

VI T T T

HOSE

: S giao d ch ch ng khoán thành ph H Chí Minh

DIV

: Chi tr c t c ti n m t

PROF

: L i nhu n

EARGVOL : Bi n đ ng l i nhu n
MANG

: Quy n qu n tr

SIZE

: Quy mô

GROWTH

: T ng tr

LIQU

: Kh n ng thanh toán

ng

POOL OLS : Mô hình h i quy tuy n tính thông th

FEM

: Mô hình h i quy tác đ ng c đ nh

REM

: Mô hình h i quy tác đ ng ng u nhiên

viii

ng


TÓM T T
Lu n v n nƠy nghiên c u tác đ ng c a các y u t đ n chính sách c t c c a
các công ty phi tài chính niêm y t trên S giao d ch ch ng khoán Thành ph H
Chí Minh trong kho ng th i gian t n m 2008 đ n n m 2014. Tác gi đư thu
th p s li u c a 225 công ty niêm y t trên sàn. D li u nghiên c u là d li u
b ng, mô hình s d ng là mô hình h i quy tuy n tính, theo ba cách: Pool OLS,
Fixed effect, Random effect.

tìm hi u xem mô hình h i quy nào là phù h p

nh t trong 3 mô hình trên, tác gi đư s d ng các ki m đ nh và cu i cùng ch n
mô hình h i quy tuy n tính c đ nh (FEM). Ngoài ra k t qu cho th y d li u
không b đa c ng tuy n, tác gi c ng ti n hành hi u ch nh robustness và cluster
đ kh c ph c các khuy t t t nh hi n t
t

ng ph

ng sai thay đ i, hi n t

ng t

ng quan. T k t qu nghiên c u, tác gi nh n th y các y u t : l i nhu n, quy

mô, kh n ng thanh toán có m i quan h cùng chi u v i chính sách c t c.
Ng

c l i, bi n đ ng l i nhu n, t ng tr

ng có m i quan h ngh ch chi u, và

quy n qu n tr không có ý ngh a th ng kê v i chính sách c t c.

ix


CH

NGă1:ăGI IăTHI U

1.1 Lý do ch năđ tài
ng l c cho nghiên c u nƠy lƠ các nghiên c u n

c ngoài có chi u sâu v các

y u t quan tr ng tác đ ng đ n chính sách c t c c a công ty. Có nhi u lý do gi i thích
t i sao chính sách c t c r t quan tr ng. M t lý do lƠ chính sách c t c nh h

ng đ n

c u tŕc v n c a công ty, v̀ l i nhu n gi l i đ tƠi tr cho các d án c a công ty. N u
không, công ty ph i huy đ ng v n b ng cách phát hƠnh trái phi u m i. Chính sách c
t c lƠ v n đ đ
b t c trong th tr

c tranh cưi nhi u nh t trong các tƠi li u tƠi chính vƠ v n gi v trí n i
ng phát tri n vƠ m i n i. Chính sách c t c lƠ m t trong nh ng ch

đ h p d n nh t trong nghiên c u tƠi chính. Ngay c bây gi , các nhƠ kinh t v n dƠnh
s quan tơm đáng k vƠ suy ngh đ gi i quy t cơu đ c t c, k t qu lƠ m t s l
l n các gi thuy t, lý thuy t vƠ s gi i thích trái ng

c nhau. C th lƠ k t qu nghiên

c u c a hai giáo s Merton Miller vƠ Franco Modigliani (MM) đ
vƠo n m 1961v i gi đ nh lƠ m t th tr

ng

c công b l n đ u

ng hoƠn h o, th̀ cơu tr l i lƠ chính sách c

t c ch ng có tác đ ng g̀ lên giá tr c a công ty. Nh ng th c t , th tr

ng không hoƠn

h o nh lý thuy t đư gi đ nh, v̀ t n t i chi phí giao d ch, thu , thông tin b t cơn
x ng…V̀ v y chính sách c t c có tác đ ng không nh đ n giá tr c a công ty vƠ nó
s có nh ng tác đ ng lên l i ích c a c đông. Nghiên c u các y u t tác đ ng đ n
chính sách c t c s gíp cho các doanh nghi p l a ch n chính sách chi tr c t c h p
lý d a trên k t qu ho t đ ng kinh doanh hay tham kh o m c giá tr c t c trung b̀nh
ngƠnh…V i các nhƠ đ u t , có th d a vƠo t̀nh h̀nh kinh doanh c a các công ty đ
tính toán, d báo m c c t c, t đó ra quy t đ nh đ u t .
Lý do th hai, Vi t Nam gia nh p WTO vƠo n m 2007 vƠ k t qu lƠ t c đ t ng
tr

ng c a n m 2007 cao nh t trong các n m. Nh ng sang n m 2008 do nh h

c a kh ng ho ng tƠi chính toƠn c u, n n kinh t trong n
bi n đ ng kinh t th gi i, khi n cho t c đ t ng tr

ng

c ph i ch u tác đ ng t s

ng Vi t Nam ch m l i vƠ l m

phát lên đ n 20%, d n đ n h u qu n m 2009 có m c t ng tr

ng th p nh t. N m

2012-2013 lƠ n m r t khó kh n đ i v i ho t đ ng c a doanh nghi p Vi t Nam. Trong
n m 2013, 60.737 doanh nghi p b gi i th t p trung
1

l nh v c d ch v (Báo cáo C c

qu n lý vƠ đ ng ký kinh doanh B K ho ch vƠ

u t ). N m 2014, t ng tr

ng kinh

t Vi t Nam đ t 5.98% cao h n so v i k ho ch 5.8% mƠ Qu c H i đ a ra, cao h n
5.25% n m 2012 vƠ cao h n 5.42% n m 2013. i u đó cho th y m t d u hi u tích c c
cho n n kinh t Vi t Nam. Chính v̀ lý do đó, nên m t s nghiên c u tr

c đơy s

không còn ph̀ h p v i b i c nh hi n t i, đư t o đ ng l c cho tác gi ti p t c nghiên
c u v đ tƠi nƠy, đ t đó có th so sánh vƠ t̀m ki m nh ng khám phá m i, khác v i
các nghiên c u tr

c.

Lý do th ba, trong bƠi nghiên c u nƠy ngoƠi các bi n đư đ
các nghiên c u tr

c s d ng nhi u trong

c nh : l i nhu n, quy mô, kh n ng thanh toán, t ng tr

ng, tác

gi còn s d ng hai bi n m i lƠ: bi n đ ng l i nhu n vƠ quy n qu n tr . Hai bi n nƠy ít

đ

c s d ng trong các nghiên c u tr

c đơy vƠ c ng lƠ hai bi n đ

c nghiên c u l n

đ u t i Bangladesh c a tác gi Faruk Hossain, Rashel Sheikh vƠ S.M.Akterujjaman
(2014). Tác gi hy v ng s t̀m th y s

nh h

ng c a hai nh n t nƠy đ n chính sách

c t c đ m r ng thêm các nhân t m i cho nghiên c u.
V i t m quan tr ng nh trên, đư t o đ ng l c th́c đ y tác gi l a ch n đ tƠi “Các
y u t tác đ ng đ n chính sách c t c c a các công ty niêm y t trên s giao d ch
ch ng khoán Thành ph H Chí Minh” lƠm đ tƠi nghiên c u cho lu n v n cao h c
c a m̀nh.
1.2 Tình hình nghiên c u c aăđ tài
Trên th gi i và t i Vi t Nam đã có r t nhi u công trình nghiên c u v chính sách c
t c, c th :
Các nghiên c u s m nh t đư đ

c th c hi n b i Lintner (1956, pp.97-113) ng

i đư

th c hi n nghiên c u c a m̀nh trên các công ty M vƠo gi a th p niên 1950. Nghiên

c u k t lu n r ng quy t đ nh chia c t c c n b n d a trên l i nhu n hi n t i vƠ m t ph n
c t c c a n m tr

c. K t đó đư có m t cu c tranh lu n di n ra v chính sách c t c.

Fama vƠ Babiak (1968) đư th nghi m mô h̀nh Lintner v i d li u c a 392 công ty
công nghi p l n

B c M trong nh ng n m 1946-1964. Fama vƠ Babiak đư k t lu n

r ng các công ty c g ng gia t ng c t c ch khi c t c có th đ

c duy tr̀ trong t

ng

lai. H k t lu n r ng mô h̀nh c a Lintner đư thƠnh công trong vi c gi i thích nh ng thay

2


đ i c t c c a nh ng công ty t nhơn, trong khi Wolmaran (2003) đư không t̀m th y b t
k b ng ch ng nƠo cho mô h̀nh Lintner Nam Phi.
N m 1961, Miller vƠ Modigliani đư đ a ra lý thuy t s đ c l p c t c trong m t th
tr

ng hoƠn h o, không có thu & chí phí giao d ch. MM tranh lu n r ng, quy t đ nh

chia c t c không tác đ ng đ n giá tr c a công ty, v̀ v y nó lƠ m t quy t đ nh đ c l p.
Lưi v n s t

ng đ

ng v i c t c trong m t th tr

ng hoƠn h o, không có thu hay chi

phí giao d ch k̀m theo. Lý thuy t MM cho r ng tƠi s n c đông s không b nh h
b i chính sách c t c trong tr

ng

ng h p không có thu . Các nhƠ đ u t có thái đ nh

nhau gi a c t c vƠ lưi v n c ng nh chính sách đ u t c a công ty không b nh h

ng

b i chính sách c t c (Shapiro 1990). Nhi u nhƠ nghiên c u đư c g ng t̀m ra các quy t
đ nh chi tr c t c vƠ nh h
tr

ng c a nó đ i v i giá tr c a công ty trong đi u ki n th

ng không hoƠn h o.
Kania & Bacon (2005) nghiên c u tác đ ng c a l i nhu n, t ng tr

ng, r i ro, kh

n ng thanh toán vƠ m r ng trên quy t đ nh c t c/chính sách c a m t công ty b ng

cách phân tích d li u tƠi chính c a h n 10.000 doanh nghi p th

ng m i, s d ng OLS

(Ordinary Least Squares). Nghiên c u k t lu n r ng t l chi tr c t c b
đáng k b i l i nhu n, t ng tr

nh h

ng

ng, r i ro, kh n ng thanh toán, quy n ki m soát vƠ m

r ng.
Malkawi (2007) đư nghiên c u các y u t tác đ ng đ n chính sách c t c c a công
ty t i Jordan trong kho ng th i gian 1989-2000. Quy mô, tu i đ i vƠ l i nhu n c a công
ty đư đ

c t̀m th y lƠ các nhân t quy t đ nh đ n chính sách c t c c a công ty

Jordan. Nh ng phát hi n nƠy h tr m nh m cho gi thuy t chi phí đ i di n vƠ ph̀ h p
v i lý thuy t tr t t phân h ng.
Anil vƠ Kapoor (2008) trong bƠi báo c a h đư phân tích các y u t tác đ ng đ n
chính sách c t c c a ngƠnh Công ngh Thông tin

n

. B ng d li u b ng trong

kho ng th i gian 7 n m (2000-2006), h t̀m th y dòng ti n, thu , t ng tr

vƠ t l giá tr th tr

ng doanh thu

ng không gi i thích chính sách c t c c a khu v c IT. Ch kh

n ng thanh toán vƠ beta đ

c t̀m th y lƠ y u t quy t đ nh.

Ahmed vƠ Javid (2009) nghiên c u 320 công ty niêm y t trên sƠn ch ng khoán
Karachi trong su t kho ng th i gian t 2001-2006. K t qu cho th y r ng các công ty có
3


l i nhu n cao và thu nh p n đ nh s có dòng ti n l n, đ kh n ng chi tr c t c cao
h n. L i nhu n, tính thanh kho n và quy n s h u có tác đ ng cùng chi u v i t l chi
tr c t c. Quy mô có m i quan h ngh ch chi u. T đó ta th y các công ty mu n đ u t
vào tài s n h n lƠ chi tr c t c cho c đông.
Nghiên c u c a Võ Xuân Vinh (2013) s d ng d li u c a các doanh nghi p trên s
giao d ch ch ng khoán thành ph H Chí mInh t n m 2009 đ n n m 2012. Nghiên c u
ch ra r ng các y u t nh t l n , quy mô doanh nghi p, tài s n c đ nh h u hình, m c
t ng tr

ng và r i ro kinh doanh tác đ ng có ý ngh a đ n c t c b ng ti n c a doanh

nghi p. Ng

c l i, kh n ng sinh l i và tính thanh kho n không có tác đ ng đ n c t c

b ng ti n c a doanh nghi p.
T ng quan nghiên c u
t c đư đ

trên cho th y r ng các y u t tác đ ng đ n chính sách c

c nghiên c u r t k l

ng

các n

c trên th gi i vƠ t i Vi t Nam c ng đư có

m t s nghiên c u c ng nh bƠi báo vi t v n i dung nƠy (s đ
ch

ng 2: các mô h̀nh nghiên c u tr

c u ch đ nƠy v̀ Vi t Nam là th tr

c tr̀nh bƠy trong

c đơy). Nh ng lý do tác gi v n ti p t c nghiên
ng m i n i, thông tin trên th tr

ng b t cân

x ng. Thêm n a, nh đư tr̀nh bƠy trong ph n lý do ch n đ tƠi, n n kinh t Vi t Nam
đang trong giai đo n khôi ph c kinh t t n m 2014, sau cu c kh ng ho ng kinh t toƠn

c u n m 2008, đi u nƠy s lƠm cho m t s công tr̀nh nghiên c u tr

c đơy có s sai

l ch so v i hi n t i, nên đư t o đ ng l c cho tác gi ti p t c nghiên c u ch đ nƠy t
giai đo n kh ng ho ng đ n giai đo n ph c h i có nh ng khác bi t nƠo.
1.3 M c tiêu nghiên c u
M c tiêu nghiên c u c a đ tài là:
- Xác đ nh các y u t tác đ ng đ n chính sách c t c c a các công ty niêm y t trên
s giao d ch ch ng khoán ThƠnh ph H Chí Minh.
- ol

ng m c đ tác đ ng c a t ng y u t đ n chính sách c t c c a các công ty

niêm y t trên s giao d ch ch ng khoán ThƠnh ph H Chí Minh nh th nƠo.
- K t lu n vƠ hƠm ý chính sách v vi c chi tr c t c c a các công ty niêm y t trên
s giao d ch ch ng khoán ThƠnh ph H Chí Minh.

4


1.4

iăt

ng, ph m vi nghiên c u c aăđ tài

iăt

ng nghiên c u: Các y u t tác đ ng đ n chính sách c t c c a các công ty

niêm y t trên s giao d ch ch ng khoán Thành ph H Chí Minh.
Ph m vi nghiên c u: D li u nghiên c u đ
báo cáo th
đông th

c thu th p t các báo cáo tài chính,

ng niên, báo cáo tình hình qu n tr công ty, ngh quy t đ i h i đ ng c

ng niên c a 225 công ty phi tƠi chính niêm y t trên s giao d ch ch ng

khoán Thành ph H Chí Minh giai đo n t n m 2008 ậ 2015, tr các công ty kinh
doanh trong l nh v c tài chính, b o hi m và ngân hàng vì các công ty này có c u trúc
v n khác bi t so v i các công ty phi tƠi chính đ
1.5 Ph

c ch n.

ngăphápănghiênăc u

Lu n v n áp d ng ph

ng pháp nghiên c u đ nh l

ng

cl

ng mô hình h i quy

ki u d li u b ng bao g m mô hình h i quy tuy n tính thông th

ng (OLS), mô hình

h i quy nh ng tác đ ng ng u nhiên (REM) và mô hình h i quy nh ng tác đ ng c
đ nh (FEM) đ
tr

cl

ng m i quan h gi a các bi n l i nhu n (PROF), t c đ t ng

ng (GROWTH), kh n ng thanh toán (LIQ), quy mô (SIZE), bi n đ ng l i nhu n

(EARGVOL), quy n qu n tr (MANG) c a công ty v i vi c thanh toán c t c.
1.6 ụăngh aăkhoaăh c và th c ti n c aăđ tài:
ụăngh aăv m t khoa h c:
tƠi đ

c k v ng là m t nghiên c u đ các công ty đánh giá đ́ng t m quan tr ng

c a chính sách c t c, đ t đó ho ch đ nh chính sách c t c t i u ph̀ h p v i đ c
đi m n n kinh t Vi t Nam.
ụăngh aăth c ti n:
B ng vi c phân tích các ch tiêu qua các n m g n đơy gíp cho các nhƠ qu n tr
các công ty, các c đông vƠ các nhƠ đ u t ti m n ng nhìn nh n đ y đ h n tác đ ng
c a các y u t đ n chính sách c t c c a các công ty niêm y t đ đi u ch nh quá trình
ra quy t đ nh m t cách h p lý.
K t qu nghiên c u c a lu n v n còn lƠ tƠi li u tham kh o cho các sinh viên khi

nghiên c u v các v n đ có liên quan.

5


1.7 K t c uăđ tài
K t c u đ tài g m 5 ph n:
Ch

ngă1:ăGi i thi uăđ tài

Ch

ng nƠy tr̀nh bƠy lý do ch n đ tài, m c tiêu nghiên c u, đ i t

ph

ng pháp nghiên c u, ph m vi nghiên c u, ý ngh a c a đ tài và c u tŕc đ tài.
Ch

Trong ch

ngă2:ăC ăs lý lu n v các y u t tácăđ ngăđ n chính sách c t c
ng nƠy, tác gi trình bày t ng quan lý thuy t v c t c, ph

c t c, y u t

nh h

ngă3:ăPh

Tr̀nh bƠy các ph
li u, ph
Ch

ng th c chi tr

ng đ n chính sách c t c, các lý thuy t v chính sách c t c và

các nghiên c u th c nghi m tr
Ch

ng nghiên c u

c đơy.

ngăpháp nghiên c u
ng pháp nghiên c u, d li u và mô hình nghiên c u, mô t b d

ng pháp ki m đ nh mô hình.
ngă4:ăK t qu nghiên c u và th o lu n

Trình bày k t qu nghiên c u và th o lu n k t qu nghiên c u.
Ch

ngă5:ăK t lu n, g i ý chính sách

Tóm t t k t qu nghiên c u c a đ tài, trình bày m t s gi i h n vƠ h
ti p theo.

6

ng nghiên c u


CH

NGă2:ăC ăS ăLụăLU NăV ăCÁCăY UăT ăTÁCă
NGă NăCHệNHăSÁCHăC ăT C

2.1 Khái ni m
2.1.1 C t c
C t c là ph n l i nhu n sau thu c a công ty dƠnh đ chi tr cho các c đông.
(Nguy n Minh Ki u, 2009. T̀i ch́nh doanh nghi p c n b n. Nhà xu t b n Th ng Kê)
2.1.2 Chính sách c t c
Chính sách c t c n đ nh m c l i nhu n c a công ty đ
th nào. L i nhu n s đ

c đem ra phơn ph i nh

c gi l i đ tái đ u t cho công ty hay đ

c chi tr cho các

c đông. L i nhu n gi l i là m t ngu n quan tr ng cho vi c tài tr v n c ph n cho
khu v c t nhơn. M c dù vi c phân chia gi a phát hành c ph n m i và l i nhu n gi
l i có xu h

ng thay đ i theo th i gian, l i nhu n gi l i là ngu n v n c ph n quan

tr ng h n phát hƠnh c ph n m i.
M t m t, l i nhu n gi l i có th đ
t

ng lai vƠ do đó có th

nh h

c d̀ng đ kích thích t ng tr

ng đ n giá tr c ph n t

cung c p cho các c đông m t l i nhu n h u h̀nh th
h pđ

ng l i nhu n

ng lai. M t khác, c t c

ng xuyên. Có nhi u y u t k t

n đ nh chính sách c t c c a m t doanh nghi p.

(Tr n Ng c Th , 2006. T̀i ch́nh doanh nghi p hi n đ i. Nhà xu t b n Th ng Kê)
2.2 Các chính sách chi tr c t c
(Tr n Ng c Th , 2006. T̀i ch́nh doanh nghi p hi n đ i. Nhà xu t b n Th ng Kê)
2.2.1 Chính sách l i nhu n gi l i th đ ng
Chính sách này xác nh n r ng m t doanh nghi p nên gi l i l i nhu n khi
doanh nghi p có các c h i đ u t h a h n các t su t sinh l i cao h n t su t sinh l i
mong đ i mà các c đông đòi h i.

Ngoài ra, nguyên lý gi l i l i nhu n th đ ng c ng đ xu t các công ty “ t ng tr
th

ng”

ng có t l chi tr c t c th p h n các công ty trong giai đo n sung mãn (bão hòa).

Nói cách khác, chính sách l i nhu n gi l i th đ ng ng ý vi c chi tr c t c c a
doanh nghi p lƠ nên thay đ i t n m nƠy sang n m khác t̀y thu c vƠo các c h i đ u
t có s n. Tuy nhiên, h u h t các doanh nghi p th
n đ nh theo th i gian.

ng c g ng duy trì m t m c c t c

i u nƠy không có ngh a lƠ các doanh nghi p đư b qua
7


nguyên lý v chính sách l i nhu n gi l i th đ ng, mà b i vì c t c có th đ

c duy

trì n đ nh hƠng n m theo hai cách:
Th nh t, doanh nghi p có th gi l i l i nhu n v i t l v n cao trong nh ng
n m có nhu c u v n cao. N u đ n v ti p t c t ng tr
th c hi n chi n l

ng, các giám đ c có th ti p t c

c này mà không nh t thi t ph i gi m c t c.

Th hai, doanh nghi p có th đi vay v n đ đáp ng nhu c u đ u t vƠ do đó
t ng t l n trên v n c ph n m t cách t m th i đ tránh ph i gi m c t c. N u doanh
nghi p có nhi u c h i đ u t t t trong su t m t n m nƠo đó th̀ chính sách vay n s
thích h p h n so v i c t gi m c t c. Sau đó nh ng n m ti p theo, doanh nghi p c n
gi l i l i nhu n đ đ y t s n trên v n c ph n v l i m c thích h p.
2.2.2 Chính sách c t c ti n m t năđ nh
H u h t, các doanh nghi p và c đông đ u thích chính sách c t c t
đ nh. Tính n đ nh đ

c đ c tr ng b ng m t s mi n c

m t chi tr c t c t k này sang k khác. T
c ng th

ng ti n

ng t , nh ng gia t ng trong t l c t c

ng b tr̀ hoưn cho đ n khi các giám đ c tài chính công b r ng các kho n l i

nhu n trong t

ng lai đ cao đ n m c đ th a mãn c t c l n h n. Nh v y, t l c

t c có khuynh h
th

ng trong vi c gi m l

ng đ i n

ng đi theo sau m t s gia t ng trong l i nhu n vƠ đ ng th i c ng

ng trì hoãn l i trong m t ch ng m c nƠo đó.

2.2.3 Các chính sách chi tr c t c khác
Ngoài chính sách l i nhu n gi l i th đ ng và c t c ti n m t n đ nh, các
doanh nghi p còn có th s d ng m t s các chính sách c t c khác nh :
- Chính sách c t c có t l chi tr không đ i. N u l i nhu n c a doanh nghi p thay
đ i nhi u t n m nƠy sang n m khác th̀ c t c c ng có th dao đ ng theo.
- Chính sách chi tr m t c t c nh hàng quý c ng v i c t c th

ng thêm vào cu i

n m. Chính sách nƠy đ c bi t thích h p cho nh ng doanh nghi p có l i nhu n ho c
nhu c u ti n m t bi n đ ng gi a n m nƠy v i n m khác, ho c c hai. Ngay c khi
doanh nghi p có m c l i nhu n th p, các nhƠ đ u t v n có th trông c y vào m t m c
chi tr c t c đ u đ n c a h ; còn khi l i nhu n cao và không có nhu c u s d ng ngay
ngu n ti n dôi ra này, các doanh nghi p s công b m t m c c t c th

8

ng cu i n m.


Chính sách nƠy gíp ban đi u hành có th linh ho t gi l i l i nhu n khi c n mà v n
th a mãn nhu c u c a các nhƠ đ u t lƠ mu n nh n đ

c m t m c c t c “đ m b o”.

Nh v y, có r t nhi u chính sách c t c đ doanh nghi p l a ch n sao cho phù
h p v i dòng ti n, l u l

ng ti n t và nhu c u đ u t c a đ n v . M c d̀ đ

cx p u

tiên th p h n chính sách tƠi tr vƠ chính sách đ u t , nh ng vi c l c ch n chính sách
c t c c ng đòi h i đ

c xem xét c n th n b i vì nó nh h

ng tr c ti p đ n l i ích

c a c đông vƠ t i s phát tri n c a công ty. Sau khi đư th ng nh t ch n đ
sách chi tr c t c, vi c ti p theo mƠ

i h i đ ng c đông c ng nh các nhƠ qu n lý

doanh nghi p ph i cân nh c đó lƠ: l a ch n ph
2.3 Ph

c chính

ng th c chi tr c t c.

ngăth c chi tr c t c

2.3.1 Ph

ngăth c chi tr c t c b ng ti n m t

C t c ti n m t lƠ d ng c t c mƠ công ty l y ra t l i nhu n ròng có đ
đông d

i d ng ti n m t (ho c chuy n kho n). C t c ti n m t đ

m i c phi u, đ

c chia cho c

c tr tính trên c s

c tính b ng ph n tr m m nh giá.

u đi m:
- C t c ti n m t có tính thanh kho n r t cao, v̀ m t s nhƠ đ u t s r i ro nên các
c đông nƠy th
m tl

ng mu n nh n m t l
t

ng thu nh p không ch c ch n

- Có th phát tín hi u t t cho th tr

ng ti n m t

hi n t i h n lƠ k v ng vƠo

ng lai.

ng, v̀ các công ty chi tr c t c b ng ti n m t

th̀ ch ng t kh n ng thanh toán c a công ty lƠ r t t t, đ c bi t lƠ t̀nh h̀nh ho t
đ ng c a công ty
- Vi c chi tr c t c b ng ti n m t có th kh ng đ nh kh n ng qu n lý t t c a ban
đi u hƠnh doanh nghi p, ngoƠi ra có th đƠo th i nh ng nhƠ qu n lý ḱm.
Nh

c đi m:
-

Ngu n v n c a công ty b gi m do d̀ng ti n m t chi tr c t c. NgoƠi ra, dòng
ti n đi ra cƠng nhi u đe d a đ n kh n ng thanh toán c a công ty

-

Giá c ph n c a công ty b gi m đ́ng b ng l

-

Có kh n ng ph i gia t ng thêm n , lƠm t ng chi phí ki t qu tƠi chính vƠ r i ro
trong các d án đ u t khi t tr ng ti n vay

9

ng c t c đ

m cl n

c chia


-

S c ́p t vi c chi tr b ng ti n m t lƠm vi c kinh doanh c a m t s doanh
nghi p ḱm hi u qu , thua l nh ng v n c chi tr c t c cho c đông.

2.3.2 Ph

ngăth c chi tr c t c b ng c phi u

ơy lƠ h̀nh th c k t h p c a vi c phân chia l i nhu n v i vi c huy đ ng v n
c a công ty. Tuy công ty không nh n đ
c phi u; do đó, nhƠ đ u t s thu đ
V b n ch t, c đông s nh n đ

c c t c b ng ti n m t nh ng l i nh n đ

c lưi v n trong t

c

ng lai.

c nhi u c phi u h n, nh ng giá th tr

ng c a c

phi u s b đi u ch nh gi m đ đ m b o nguyên t c công b ng v i các c đông mua
vƠo ngƠy ho c sau ngƠy giao d ch không h

ng quy n tr c t c b ng c phi u.

u đi m:
-

H n ch đ

cl

ng ti n m t ra kh i doanh nghi p, đ y m nh vi c tái đ u t

m r ng s n xu t, t o c h i lƠm t ng t l t ng tr
t đó lƠm t ng t l t ng tr
Nh

ng l i nhu n c a công ty,

ng c t c vƠ lƠm giá c phi u t ng lên.

Không ph i ch u áp l c t ng n vay, gi m thi u r i ro thanh toán.
c đi m:

-

LƠm s l

ng c phi u đang l u hƠnh c a công ty t ng lên; do đó, có th lƠm

giá c phi u b gi m do các ch s tƠi chính
-

T o áp l c cho vi c chi tr c t c trong t

-

Vi c chi tr c t c b ng c phi u

ng lai

t l cao s d n t i chi phí c t c

các n m

sau t ng lên, bu c công ty ph i s d ng v n huy đ ng m t cách có hi u qu .
-

Ph

2.3.3 Ph

ng th c chi tr nƠy khó có th duy tr̀ m t cách liên t c.
ngăth c chi tr c t c b ng tƠi s n khác

NgoƠi hai ph

ng th c trên th̀ doanh nghi p c ng có th có cách chi tr c t c

khác ngoƠi ti n m t vƠ c phi u.

ó có th lƠ trái phi u ho c ch ng khoán khác c a

công ty hay th m chí có th lƠ tƠi s n c a chính công ty. Thông th
nghi p ch th c hi n ph

ng các doanh

ng th c nƠy khi doanh nghi p th t s g p khó kh n v ti n

m t. Tuy nhiên ch trong m t th i gian ng n ch không ph i lƠ lâm vƠo t̀nh tr ng ki t
qu v tƠi chính. Tóm l i trên th c t ph

ng th c nƠy r t hi m g p.

10


2.4 Các y u t

nhăh

ngăđ n ch́nh sách c t c

(Tr n Ng c Th , 2006. T̀i ch́nh doanh nghi p hi n đ i. Nhà xu t b n Th ng Kê)
2.4.1 Cácăh n ch pháp lỦ
H n ch suy y u v n: doanh nghi p không th d̀ng v n đ chi tr c t c. T̀y
theo đ nh ngh a v v n mƠ m c h n ch c a các doanh nghi p khác nhau.

qu c gia, v n đ

c đ nh ngh a bao g m m nh giá c a c ph n th

s qu c gia khác v n đ

m ts

ng, trong khi

m t

c đ nh ngh a bao quát h n, bao g m c th ng d v n

H n ch l i nhu n ròng: C t c ph i đ

c chi tr t l i nhu n ròng hi n nay vƠ

th i gian qua, nh m ng n c n các ch s h u th

ng ŕt v n đ u t ban đ u vƠ lƠm

suy y u v th an toƠn c a các ch n c a doanh nghi p
H n ch m t kh n ng thanh toán: không th chi tr c t c khi doanh nghi p
m t kh n ng thanh toán ( n nhi u h n tƠi s n), nh m đ m b o quy n u tiên c a ch
n đ i v i tƠi s n c a doanh nghi p
2.4.2 Cácăđi u kho n h n ch
Các đi u kho n h n ch th

ng tác đ ng nhi u đ n chính sách c t c h n các

h n ch pháp lý nh v a tr̀nh bƠy. Các đi u kho n nƠy n m trong các giao k̀o trái
phi u, đi u kho n vay, th a thu n vay ng n h n, h p đ ng thuê tƠi s n vƠ các th a
thu n c ph n u đưi. V c b n, các h n ch nƠy gi i h n t ng m c c t c c a m t
doanh nghi p có th chi tr . ôi khi, các đi u kho n nƠy có th quy đ nh không th chi
tr c t c cho đ n khi nƠo l i nhu n c a m t doanh nghi p đ t đ

c m t m c n đ nh

nƠo đó. NgoƠi ra, các yêu c u v qu d tr (đ thanh toán n ), quy đ nh r ng m t
ph n nƠo đó c a dòng ti n c a doanh nghi p ph i đ

c dƠnh đ tr n , đôi khi c ng

h n ch vi c chi tr c t c. Vi c chi tr c t c c ng b ng n c m n u v n luân chuy n
hay t l n hi n hƠnh c a doanh nghi p không cao h n m t m c đ nh s n nƠo đó.
2.4.3 Các nhăh

ng c a thu

T̀y theo m i qu c gia mƠ có s khác bi t hay không gi a thu su t đánh trên
thu nh p c t c vƠ thu nh p lưi v n. Nh ng thu su t biên t đánh trên thu nh p lưi v n
th

ng th p h n thu su t biên t đánh trên thu nh p c t c lƠ bi n pháp đ chính ph

khuy n khích các công ty gi m c c t c th p đ các c đông có th nh n đ
ph n l n h n t su t sinh l i tr

c thu d

i h̀nh th c lưi v n.
11

cm t


2.4.4 Các nhăh

ng c a kh n ngăthanhăkho n

Chi tr c t c lƠ các dòng ti n chi ra. V̀ v y, kh n ng thanh kho n c a doanh
nghi p cƠng l n, doanh nghi p cƠng có nhi u kh n ng chi tr c t c. Ngay c khi m t
doanh nghi p có m t thƠnh tích quá kh tái đ u t l i nhu n cao, đ a đ n m t s d
l i nhu n gi l i l n, có th doanh nghi p nƠy không có kh n ng chi tr c t c n u
không có đ tƠi s n có tính thanh kho n cao, nh t lƠ ti n m t. Kh n ng thanh kho n
th

ng tr thƠnh m t v n đ trong giai đo n kinh t suy y u dƠi h n, khi c l i nhu n

vƠ dòng ti n đ u s t gi m. Các doanh nghi p t ng tr
h i đ u t sinh l i c ng th

ng nhanh chóng có nhi u các c

ng th y khó khi ph i v a duy tr̀ đ thanh kho n v a chi

tr c t c c̀ng m t ĺc.
2.4.5 Kh n ngăvayăn vƠ ti p c n các th tr
Các doanh nghi p th

ng v n

ng l p các h n m c tín d ng vƠ các th a thu n tín d ng

tu n hoƠn v i các ngân hƠng, cho ph́p h vay ti n g p (v i th i h n báo tr
Doanh nghi p l n, có uy tín, d dƠng ti p c n v i th tr

c ng n).

ng tín d ng vƠ các ngu n v n

bên ngoƠi th̀ cƠng có nhi u kh n ng chi tr c t c b i kh n ng thanh kho n linh ho t
vƠ t n d ng các c h i đ u t . Ng
đ

c l i, đ i v i các doanh nghi p nh có c ph n

c ki m soát ch t ch vƠ ít giao d ch th

ph n th

ng m i trên th tr

ng xuyên, th

ng th y khó khi bán c

ng khi có c h i đ u t thu n l i, nên vi c tr c t c

c ng b m t ph n h n ch , công ty th

ng gi l i t l l i nhu n khá cao đ ti n vi c

tái đ u t , h n ch huy đ ng v n t bên ngoƠi.
2.4.6

năđ nh thu nh p
H u h t các doanh nghi p l n, có c ph n đ

c n m gi r ng rưi th

ng do d

đ i v i vi c h th p chi tr c t c, ngay c nh ng ĺc g p khó kh n nghiêm tr ng v
tƠi chính. V̀ v y, m t doanh nghi p có m t l ch s l i nhu n n đ nh th

ng s n lòng

chi tr c t c cao h n m t doanh nghi p có thu nh p không n đ nh. M t doanh
nghi p có các dòng ti n t
vƠ th

ng ph n ánh s tin t

2.4.7 Tri n v ngăt ngătr

ng đ i n đ nh qua các n m có th t tin v t

ng lai h n,

ng nƠy trong vi c chi tr c t c cao h n.
ng

M t doanh nghi p t ng tr

ng nhanh th

ng có nhu c u v n l n đ tƠi tr các

c h i đ u t h p d n c a m̀nh. Thay v̀ chi tr c t c nhi u vƠ sau đó c g ng bán c
12


ph n m i đ huy đ ng v n c ph n c n thi t, doanh nghi p thu c lo i nƠy th

ng gi

l i m t ph n l n l i nhu n vƠ tránh bán c ph n m i ra công ch́ng v a t n ḱm v a
b t ti n.
2.4.8 L m phát
Trong m t môi tr

ng l m phát, v n phát sinh t kh u hao th

ng không đ đ

thay th tƠi s n c a m t doanh nghi p khi các tƠi s n nƠy c k , l c h u. Trong tr

ng

h p nƠy, doanh nghi p có th bu c ph i gi l i m t t l l i nhu n cao h n đ duy tr̀
n ng l c ho t đ ng cho tƠi s n c a m̀nh. Trong m t môi tr

ng giá c t ng, s ti n

th c t đ u t vƠo kho hƠng vƠ các kho n ph i thu có chi u h

ng t ng đ h tr cho

c̀ng m t kh i l

ng hi n v t kinh doanh. Nh v y, l m phát có th bu c m t doanh

nghi p gi l i l i nhu n nhi u h n đ duy tr̀ v th v n luân chuy n gi ng nh tr

c

khi có l m phát.
2.4.9 Cácă uătiênăc a c đôngă(hi u ng khách hƠng)
M t doanh nghi p đ
đi u hƠnh có th

c ki m soát ch t ch v i t

ng đ i ít c đông th̀ ban

n đ nh m c c t c theo u tiên các c đông.

doanh nghi p ch u m t khung thu su t biên t cao. H th

gi l i l i nhu n cao, đ sau c̀ng h

a s c đông c a m t

ng thích m t chính sách

ng k t qu t ng giá c ph n, h n lƠ m t chính

sách chi tr c t c cao. Các công ty có s l

ng c đông l n, r ng rưi th̀ không th

tính đ n các u tiên c a c đông khi quy t đ nh chi tr c t c mƠ ch có th xem x́t
các y u t c h i đ u t , nhu c u dòng ti n, ti p c n th tr

ng tƠi chính vƠ các y u t

liên quan khác. Các c đông nƠo th y chính sách c t c nƠy không th ch p nh n đ
có th bán c ph n c a m̀nh vƠ mua c ph n

c

các công ty khác h p d n h n đ i v i

h . Các u tiên c a c đông hay “ Hi u ng khách hƠng” cho th y các nhƠ đ u t s
l a ch n các công ty có chính sách c t c ph̀ h p v i m c tiêu c a m̀nh.
2.4.10 B o v ch ng loưng giá
N u m t doanh nghi p ch p nh n chính sách s d ng ph n l n l i nhu n c a
m̀nh đ chi tr c t c, th̀ khi có các d án ti m n ng sinh l i doanh nghi p có th c n
ph i bán c ph n m i nh m huy đ ng thêm v n đ u t cho d án. N u các nhƠ đ u t

hi n h u c a doanh nghi p không mua hay không th mua m t t l cân x ng c ph n
m i phát hƠnh, quy n l i ch s h u theo ph n tr m c a h trong doanh nghi p s b
13


gi m xu ng. Do đó, m t vƠi doanh nghi p ch n cách gi l i l i nhu n nhi u h n vƠ
chi tr c t c th p h n đ tránh r i ro loưng giá. Tuy nhiên, có nhi u cách khác thay
cho cách gi l i l i nhu n cao, ch ng h n nh huy đ ng v n t bên ngoƠi qua h̀nh
th c n . Nh ng n u s d ng cách nƠy th̀ doanh nghi p ph i l u ý v̀ nó lƠm t ng r i
ro tƠi chính c a đ n v , t ng chi phí s d ng v n c ph n vƠ

m t th i đi m nƠo đó s

lƠm gi m giá c ph n. M t khác, n u doanh nghi p đư có s n m t c u tŕc v n t i u,
chính sách huy đ ng v n t bên ngoƠi d
khi doanh nghi p gi l i hay mua l i đ

i h̀nh th c n r t có th ph n tác d ng, tr
c v n c ph n m i trong th tr

ng v n đ đ

b̀ tr cho n gia t ng.
2.4.11 Thông tin b t cân x ng
Trong m t th tr

ng cân x ng thông tin, t t c các thƠnh viên đ u có c̀ng

thông tin v doanh nghi p, bao g m các nhƠ qu n tr , các ch ngân hƠng, c đông vƠ
nh ng thƠnh viên khác.Tuy nhiên, n u m t nhóm có nhi u thông tin h n v t̀nh h̀nh

hi n t i vƠ tri n v ng t

ng lai c a doanh nghi p, s b t cân x ng thông tin s x y ra.

H u h t các nhƠ h c thu t vƠ các nhƠ th c ti n tƠi chính đ u tin r ng các nhƠ qu n tr
n m gi nhi u thông tin v doanh nghi p h n so v i các thƠnh viên khác trên th
tr

ng. Nh ng s thay đ i trong c t c (t ng lên ho c gi m xu ng), kh i đi m chi tr

c t c (c t c l n đ u tiên hay vi c ti p t c chi tr c t c sau th i gian dƠi t m ng ng)
vƠ s không chi tr c t c đ u đ

c thông báo đ nh k trên các ph

thông tƠi chính. áp l i nh ng thông báo nh th , giá c phi u th

ng ti n truy n

ng t ng theo sau s

gia t ng trong chi tr c t c vƠ kh i đi m chi tr c t c l i vƠ giá c phi u th

ng

gi m theo sau s s t gi m trong chi tr c t c vƠ vi c không chi tr c t c.
2.4.12 Chi ph́ giao d ch
Vi c t n t i chi phí giao d ch khi n cho các nhƠ đ u t ph i quan tâm t i vi c
h đ

c nh n c t c b ng ti n m t hay lưi v n. Các kho n chi phí môi gi i vƠ chênh

l ch lô l (s ch ng khoán bán ra ít, không đ đ t o thƠnh đ n v mua bán trên th
tr

ng nên khó bán vƠ giá th p) lƠm cho vi c bán c ph n b t n ḱm vƠ không th

thay th m t cách hoƠn h o cho các chi tr c t c th

14

ng xuyên.