ĐÁNH GIÁ TÌNH HÌNH GIAO đất lâm NGHIỆP CHO hộ GIA ĐÌNH và cá NHÂN TRÊN địa bàn HUYỆN SÔNG HINH, TỈNH PHÚ yên

ĐẠI HỌC HUẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

TRẦN THỊ LỆ NHUNG

BÁO CÁO TIẾN ĐỘ
ĐÁNH GIÁ TÌNH HÌNH GIAO ĐẤT LÂM NGHIỆP
CHO HỘ GIA ĐÌNH VÀ CÁ NHÂN TRÊN ĐỊA BÀN
HUYỆN SÔNG HINH, TỈNH PHÚ YÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KIỂM SOÁT VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG
CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI

HUẾ - 2015


ĐẠI HỌC HUẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

TRẦN THỊ LỆ NHUNG

BÁO CÁO TIẾN ĐỘ
ĐÁNH GIÁ TÌNH HÌNH GIAO ĐẤT LÂM NGHIỆP CHO HỘ GIA
ĐÌNH VÀ CÁ NHÂN TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN SÔNG HINH, TỈNH
PHÚ YÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KIỂM SOÁT VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG
CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI
Mã số: 60.85.01.03

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC

TS. TRẦN THANH ĐỨC

HUẾ - 2015


MỤC LỤC
MỤC LỤC.................................................................................................................... 3
DANH MỤC CÁC BẢNG...........................................................................................5
ĐẶT VẤN ĐỀ............................................................................................................... 1
1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI
1
2. MỤC ĐÍCH CỦA ĐỀ TÀI
1
3. Ý NGHĨA KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN
2
3.1. Ý nghĩa khoa học.....................................................................................................................................2
3.2. Ý nghĩa thực tiễn......................................................................................................................................2

CHƯƠNG I..................................................................................................................3
TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU..........................................................................3
1.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
3
1.1.1. Các khái niệm về đất đai......................................................................................................................3
1.1.2. Chính sách giao đất lâm nghiệp ở một số nước trên thế giới..............................................................3
1.1.2.1. Trung Quốc.........................................................................................................................................................3
1.1.2.2. Thái Lan..............................................................................................................................................................5
1.1.2.3. Philippin..............................................................................................................................................................6
1.1.2.4. Inđônêxia............................................................................................................................................................6
1.1.2.5. Nga......................................................................................................................................................................7
1.1.2.6. Pháp....................................................................................................................................................................8

1.1.2.7. Thụy Điển...........................................................................................................................................................9

1.1.3. Chính sách giao đất lâm nghiệp ở Việt Nam......................................................................................11
1.1.3.1. Giai đoạn 1945 – 1968.....................................................................................................................................11
1.1.3.2. Giai đoạn 1968 - 1986......................................................................................................................................12
1.1.3.3. Giai đoạn từ 1986 – 1994.................................................................................................................................13
1.1.3.4. Giai đoạn 1994 đến nay...................................................................................................................................15

1.2. CƠ SỞ THỰC TIỄN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
17
1.2.1. Tổng quan chính sách giao đất lâm nghiệp ở nước ta.......................................................................17
1.2.2. Thực trạng công tác giao đất lâm nghiệp ở nước ta..........................................................................17
1.2.3. Tình hình giao đất và cấp GCNQSDĐ lâm nghiệp ở nước ta............................................................19
1.2.3.1. Kết quả giao đất và cấp GCNQSDĐ lâm nghiệp đến năm 2007....................................................................19
1.2.3.2. Kết quả giao đất và cấp GCNQSDĐ lâm nghiệp đến năm 2011 ở nước ta...................................................19

1.2.4. Nguyên nhân của các tồn tại trong công tác giao đất và cấp GCNQSDĐ lâm nghiệp ở nước ta.....20
1.2.5. Tình hình sử dụng đất lâm nghiệp sau khi giao đất ở nước ta...........................................................21
1.3. CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN
22

CHƯƠNG II............................................................................................................... 24
ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.....24
2.1. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
24
2.2. PHẠM VI NGHIÊN CỨU
24
2.3. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
24
2.4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

24
2.4.1. Phương pháp thu thập số liệu, tài liệu...............................................................................................24
2.4.2. Phương pháp xử lý, tổng hợp số liệu..................................................................................................25
2.4.3. Phương pháp chuyên gia....................................................................................................................25

CHƯƠNG III.............................................................................................................26
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN.........................................................26
3.1. KHÁI QUÁT CHUNG VỀ ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN – KINH TẾ - XÃ HỘI CỦA HUYỆN SÔNG HINH
26
3.1.1. Điều kiện tự nhiên...............................................................................................................................26
3.1.1.1. Vị trí địa lý........................................................................................................................................................26


3.1.1.2. Địa hình............................................................................................................................................................27
3.1.1.3. Khí hậu..............................................................................................................................................................28
3.1.1.4. Thuỷ văn...........................................................................................................................................................29

3.1.2. Các nguồn tài nguyên.........................................................................................................................30
3.1.2.1. Tài nguyên đất..................................................................................................................................................30
3.1.2.2. Tài nguyên nước...............................................................................................................................................35
3.1.2.3. Tài nguyên rừng...............................................................................................................................................36
3.1.2.4. Tài nguyên khoáng sản, vật liệu xây dựng......................................................................................................37
3.1.2.5. Tài nguyên nhân văn........................................................................................................................................39

3.1.3. Tình hình kinh tế - xã hội....................................................................................................................39
3.1.3.1 Thực trạng phát triển các ngành.......................................................................................................................39
3.1.3.2. Dân số, lao động, việc làm và thu nhập...........................................................................................................44
3.1.3.3. Thực trạng phát triển cơ sở hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội..........................................................................46

3.1.4 Đánh giá chung về điều kiện tự nhiên, kinh tế-xã hội và môi trường.................................................51

3.1.4.1 Những lợi thế.....................................................................................................................................................51
3.1.4.2. Những hạn chế..................................................................................................................................................51

3.2. TÌNH HÌNH QUẢN LÝ VÀ SỬ DỤNG ĐẤT LÂM NGHIỆP CỦA HUYỆN SÔNG HINH
52
3.2.1. Tình hình quản lý đất lâm nghiệp của huyện Sông Hinh giai đoạn 2009-2014.................................52
3.2.1.2. Khảo sát đo đạc, đánh giá, lập bản đồ địa chính, bản đồ hiện trạng sử dụng đất..........................................52
3.2.1.3. Công tác quy hoạch kế hoạch sử dụng đất lâm nghiệp...................................................................................53
3.2.1.4. Công tác thống kê, kiểm kê đất đai..................................................................................................................53
3.2.1.6. Quản lý việc giao đất, cho thuê đất, thu hồi đất, chuyển mục đích sử dụng đất............................................53

3.2.2. Tình sử dụng đất lâm nghiệp của huyện Sông Hinh giai đoạn 2009-2014........................................53
3.3. KẾT QUẢ GIAO ĐẤT LÂM NGHIỆP CỦA ĐỊA BÀN NGHIÊN CỨU
55
3.3.1. Kết quả giao đất lâm nghiệp của huyện Sông Hinh...........................................................................55
3.3.2. Kết quả giao đất và cấp GCNQSDĐ lâm nghiệp của 3 xã điều tra...................................................55
3.3.2.1. Tình hình cơ bản của các hộ điều tra...............................................................................................................55
3.3.2.2. Kết quả giao đất và cấp GCNQSDĐ theo đối tượng sử dụng của 3 xã điều tra............................................55
3.3.2.3. Kết quả giao đất và cấp GCNQSDĐ theo mục đích sử dụng đất 3 xã điều tra..............................................55

3.4. ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ SỬ DỤNG ĐẤT LÂM NGHIỆP TẠI CÁC XÃ ĐIỀU TRA
55
3.4.1. Các loại hình sử dụng đất lâm nghiệp chính của các hộ điều tra......................................................55
3.4.2. Hiệu quả kinh tế của các loại hình sử dụng đất lâm nghiệp chính....................................................55
3.5. ĐỀ XUẤT CÁC GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ VÀ SỬ DỤNG ĐẤT LÂM NGHIỆP TRÊN ĐỊA
BÀN NGHIÊN CỨU
55
3.5.1. Những vấn đề tồn tại sau khi giao đất................................................................................................55
3.5.2. Một số giải pháp cần giải quyết trong công tác giao đất lâm nghiệp................................................55

TÀI LIỆU THAM KHẢO.........................................................................................56


DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 1.1: Kết quả giao đất lâm nghiệp chia theo chủ thể quản lý của nước ta năm
2011............................................................................................................................. 18
Bảng 1.2. Kết quả giao đất và cấp GCNQSDĐ lâm nghiệp của Việt Nam, năm
2007............................................................................................................................. 19
Bảng 1.3. So sánh kết quả cấp GCNQSDĐ lâm nghiệp giai đoạn 2007 – 2011.....20
Bảng 3.1. Diện tích các nhóm đất chính toàn huyện so với toàn tỉnh....................30
Bảng 3.2. Hiện trạng đất lâm nghiệp tại huyện Sông Hinh năm 2014...................54


1

ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Tính cấp thiết của đề tài
Đất đai là tài nguyên thiên nhiên vô cùng quý giá, là tư liệu sản xuất đặc biệt, là
điều kiện sinh tồn không thể thiếu và là thành phần quan trọng hàng đầu của Môi
trường sống, là nơi phân bố khu dân cư, phát triển cơ sở kinh tế - văn hóa - xã hội - an
ninh - quốc phòng. Việt Nam có hơn 80% dân số sống ở miền núi, trung du chủ yếu là
đồng bào dân tộc, lao động trong lĩnh vực nông, lâm nghiệp, thủy sản. Vì thế, việc bảo
vệ sử dụng bền vững đất nông, lâm nghiệp giữ một vai trò quan trọng, là điều kiện
thiết yếu của toàn thể người dân Việt Nam.
Trước tình hình chặt phá rừng, đốt rừng làm nương rẫy, lấy củi, khai thác lâm thổ
sản, môi trường sinh thái bị đe dọa nghiêm trọng, Đảng và Nhà nước đã có nhiều chủ
trương chính sách đúng đắn, phù hợp trong công tác quản lý bảo vệ rừng, công tác
giao đất lâm nghiệp cho các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân sử dụng ổn định, lâu dài vào
mục đích sản xuất lâm nghiệp theo quy hoạch, kế hoạch được phê duyệt là một chủ

trương lớn của Đảng, Nhà nước nhiều năm nay nhằm gắn lao động với đất đai, tạo
động lực phát triển sản xuất lâm nghiệp, từng bước ổn định và phát triển kinh tế - xã
hội, tăng cường an ninh – quốc phòng. Đây là nhiệm vụ quan trọng của công tác quản
lý và bảo vệ rừng đối với cấp ủy, chính quyền các cấp, các ngành trong đó lực lượng
Kiểm lâm nói chung và Kiểm lâm huyện Sông Hinh nói riêng là lực lượng nòng cốt.
Sông Hinh là huyện miền núi nằm ở phía Tây Nam của tỉnh Phú Yên với địa hình
chủ yếu là đồi núi. Đời sống nhân dân còn gặp nhiều khó khăn, đất đai được sử dụng
theo tập quán canh tác truyền thống, quá trình sản xuất trên đất lâm nghiệp ngày càng
xâm hại đến rừng gây nên tình trạng đói nghèo, sử dụng lãng phí tài nguyên rừng.
Thời gian qua, huyện Sông Hinh đã tích cực thực hiện giao đất lâm nghiệp cho các hộ
gia đình để sử dụng ổn định lâu dài. Mặc dù đã đạt được một số kết quả nhất định, tuy
nhiên từ những nguyên nhân trên, dẫn đến hiệu quả của chủ trương đúng đắn này còn
rất hạn chế, một số mục tiêu chính sách giao đất không đạt kết quả như mong muốn.
Xuất phát từ những vấn đề nêu trên, căn cứ vào điều kiện thực tế tại địa phương,
tôi đã đi đến nghiên cứu đề tài: “Đánh giá tình hình giao đất lâm nghiệp cho hộ gia
đình và cá nhân trên địa bàn huyện Sông Hinh, tỉnh Phú Yên”.
2. Mục đích của đề tài
Đánh giá được việc thực hiện giao đất lâm nghiệp cho hộ gia đình và cá nhân từ
đó đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý và và sử dụng
đất trên địa bàn huyện Sông Hinh, tỉnh Phú Yên.


2

3. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn
3.1. Ý nghĩa khoa học
Đề tài này giúp củng cố và hoàn thiện các kiến thức về Luật đất đai, làm rõ các
chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước liên quan đến công tác giao đất lâm
nghiệp.
3.2. Ý nghĩa thực tiễn

- Từ quá trình nghiên cứu đề tài, giúp chúng ta đánh giá được tính hiệu quả của
công tác giao đất lâm nghiệp, tìm ra được những thuận lợi và khó khăn tồn tại để từ đó
đề xuất những giải pháp khắc phục, góp phần thúc đẩy hiệu quả trong công tác giao
đất lâm nghiệp.
- Kết quả nghiên cứu của đề tài cũng sẽ là nguồn tài liệu tham khảo cho các công
trình nghiên cứu sau này tại huyện Sông Hinh nói riêng và tỉnh Phú Yên nói chung về
công tác giao đất lâm nghiệp, là nguồn tài liệu quan trọng cho các cơ quan quản lý
Nhà nước trong việc hoạch định chiến lược phát triển kinh tế - xã hội ở các huyện
miền núi.


3

CHƯƠNG I
TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU
1.1. Cơ sở lý luận các vấn đề nghiên cứu
1.1.1. Các khái niệm về đất đai
Có nhiều khái niệm và định nghĩa về đất. Theo nguồn gốc phát sinh, tác giả
Đôkutraiep coi đất là một vật thể tự nhiên được hình thành do sự tác động tổng hợp của
năm yếu tố là: Khí hậu, đá mẹ, địa hình, sinh vật và thời gian. Đất xem như một thể
sống nó luôn vận động và phát triển [5]. Theo C.Mác: “ Đất đai là tư liệu sản xuất cơ
bản và phổ biến quý báu nhất của sản xuất nông nghiệp, là điều kiện không thể thiếu
được của sự tồn tại và tái sinh của hàng loạt thế hệ loài người kế tiếp nhau ”. Có thể
phân loại đất theo tính chất lý hóa học của đất, theo thành phần cơ giới của đất và theo
mục đích sử dụng đất. Theo Luật đất đai 2013, mục đích sử dụng đất được chia làm 3
nhóm đất chính: Nhóm đất nông nghiệp, đất phi nông nghiệp và đất chưa sử dụng.
Đất nông nghiệp là đất sử dụng vào mục đích sản xuất, nghiên cứu, thí nghiệm về
nông nghiệp, lâm nghiệp, nuôi trồng thủy sản, làm muối và mục đích bảo vệ, phát triển
rừng: Bao gồm đất sản xuất nông nghiệp, đất lâm nghiệp, đất nuôi trồng thủy sản, đất
làm muối và đất sản xuất nông nghiệp khác [3].

Căn cứ vào mục đích sử dụng đất, nhóm đất nông nghiệp bao gồm các loại đất
sau đây: Đất trồng cây hàng năm bao gồm đất Trồng lúa và đất trồng cây hàng năm
khác, Đất trồng cây lâu năm, Đất rừng sản xuất, Đất rừng phòng hộ, Đất rừng đặc
dụng, Đất nuôi trồng thủy sản, Đất làm muối và Đất nông nghiệp khác [10].
1.1.2. Chính sách giao đất lâm nghiệp ở một số nước trên thế giới
1.1.2.1. Trung Quốc
Trong những năm qua, việc khai thác và sử dụng đất đai, tài nguyên rừng ở
Trung Quốc được điều chỉnh bởi hàng loạt các văn bản chính sách pháp luật đất đai.
Do vậy, quá trình sản xuất lâm nghiệp ở Trung Quốc đã phát triển và đạt được những
kết quả tốt.
Đã cải thiện được môi trường sinh thái và nâng cao sản xuất gỗ. Đất canh tác
được Nhà nước bảo hộ đặc biệt, khống chế nghiêm ngặt việc chuyển đổi mục đích đất
nông nghiệp sang đất khác. Mỗi hộ nông dân chỉ được dùng một nơi làm đất ở với
diện tích giới hạn trong định mức quy định tại địa phương. Đất thuộc sở hữu tập thể thì
không được chuyển nhượng, cho thuê vào mục đích đất phi nông nghiệp. Đối với đất
lâm nghiệp trước những năm 1970, Chính phủ Trung Quốc đã chỉ đạo nông dân trồng
cây bằng biện pháp hành chính, nên hiệu quả trồng rừng thấp, giữa lợi ích cộng đồng


4

và lợi ích của người dân chưa có sự phối kết hợp. Bước qua giai đoạn cải cách nền
kinh kế, Chính phủ Trung Quốc đã quan tâm khuyến khích hỗ trợ nông dân kinh
doanh lâm nghiệp. Trung Quốc luôn coi trọng việc áp dụng luật pháp để phát triển lâm
nghiệp, bảo vệ rừng và làm cho lâm nghiệp hoạt động có hiệu quả. Hiến pháp Trung
Quốc đã quy định “ Nhà nước phải tổ chức thuyết phục nhân dân trồng cây bảo vệ
rừng “. Kể từ năm 1984, Luật Lâm nghiệp quy định “… xây dựng rừng, lấy phát triển
rừng làm cơ sở, phát triển mạnh mẽ việc trồng cây mở rộng phong trào bảo vệ rừng,
kết hợp khai thác rừng trồng…”. Từ đó, ở Trung Quốc toàn xã hội tham gia công tác
lâm nghiệp, Chính phủ chỉ đạo cán bộ có trách nhiệm lãnh đạo, chỉ đạo mỗi cấp hoàn

thành nhiệm vụ kế hoạch của cấp mình, quá trình thực hiện chính sách này nếu tốt sẽ
được khen thưởng, ngược lại sẽ bị xử lý.
Giai đoạn từ năm 1979 – 1992, Trung Quốc đã ban hành 26 văn bản về Pháp
luật, Nghị định, Thông tư và Quy định liên quan đến công tác quản lý bảo vệ tài
nguyên rừng. Đầu năm 1980, Trung Quốc ban hành Nghị định về vấn đề bảo vệ tài
nguyên rừng, một trong những điểm nổi bật của Nghị định này là thực hiện chủ trương
giao cho chính quyền các cấp từ Trung ương đến cấp tỉnh, huyện, tiến hành cấp chứng
nhận quyền chủ đất rừng cho tất cả các chủ rừng là những tập thể và tư nhân. Luật
Lâm nghiệp đã xác lập các quyền của người sử dụng đất (chủ đất) quyền được hưởng
hoa lợi trên đất mình trồng, quyền không được phép xâm phạm đến quyền lợi hợp
pháp và lợi ích của chủ rừng, chủ đất rừng. Nếu tập thể hay cá nhân hợp đồng trồng
rừng trên đất đồi trọc của Nhà nước hay của tập thể, cây đó thuộc về chủ cho hợp đồng
và được xử lý theo hợp đồng.
Bên cạnh đó, quá trình quy hoạch đất lâm nghiệp, chăn nuôi bảo vệ nguồn nước,
phát triển công nghiệp, dân số và giao thông nhằm sử dụng đất có hiệu quả ở miền núi
được Chính phủ Trung Quốc quan tâm. Trung Quốc từng bước đưa sản xuất lâm
nghiệp vào hệ thống phát triển nông thôn để tăng trưởng kinh tế, loại bỏ nghèo nàn.
Bắt đầu từ năm 1987, Nhà nước đã thực hiện chương trình giúp đỡ nhân dân thoát khỏi
nghèo nàn trong những huyện nghèo, có thu nhập bình quân đầu người dưới 200 nhân
dân tệ. Các huyện nghèo ở miền núi là đối tượng quan trọng thích hợp để phát triển
lâm nghiệp.
Trung Quốc đã thực hiện chính sách phát triển trại rừng, kinh doanh đa dạng, sau
khi thực hiện cấp GCNQSDĐ ( Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ). Từ đó, các trại
rừng kinh doanh hình thành bước đầu đã có hiệu quả. Lúc đó ngành lâm nghiệp được
coi như công nghiệp có chu kỳ dài nên được Nhà nươc đầu tư hỗ trợ các mặt như:
- Vốn, khoa học kỹ thuật, tư vấn xây dựng các loại rừng, hỗ trợ dự án chống cát
bay.
- Mỗi năm Chính phủ trích 10% kinh phí để đầu tư cho quá trình khai khẩn đất

5

phát triển nông, lâm nghiệp, hỗ trợ các hộ nông dân nghèo.
- Quy định trích 20% tiền bán sản phẩm lại để làm vốn phát triển nông, lâm
nghiệp [8].
1.1.2.2. Thái Lan
Luật ruộng đất được ban hành năm 1954 đã thúc đẩy mạnh mẽ chính sách kinh tế
xã hội của đất nước. Luật ruộng đất đã công nhận toàn bộ đất đai bao gồm đất khu dân
cư đều có thể được mua, tậu lại từ cá thể. Các chủ đất có quyền tự do chuyển nhượng,
cầm cố một cách hợp pháp, từ đó Chính phủ có được toàn bộ đất trồng ( có khả năng
trồng trọt được ) và nhân dân đã trở thành người làm công trên đất ấy. Tuy nhiên,
trong giai đoạn này Luật ruộng đất quy định chế độ lĩnh canh ngắn, chế độ luân canh
vừa. Bên cạnh đó, việc thu địa tô cao, dân số tăng nhanh, tình trạng thiếu thừa đất do
việc phân hóa giàu nghèo, đã dẫn đến việc đầu tư trong nông nghiệp thấp. Từ đó, năng
suất cây trồng trên đất phát canh thấp hơn trên đất tự canh.
* Chương trình giấy chứng nhận quyền hưởng hoa lợi
Chương trình này bắt đầu từ năm 1979, mỗi mảnh đất được chia làm hai miền:
Miền ở phía trên nguồn nước và miền đất có thể dành để canh tác nông nghiệp; miền ở
phía trên nguồn nước thì bị hạn chế để giữ rừng, còn miền đất phù hợp cho canh tác
nông nghiệp thì cấp cho người dân với một giấy chứng nhận quyền hưởng hoa lợi.
Mục đích của công tác này là khuyến khích đầu tư vào đất đai, tạo ra nhiều sản phẩm
hơn nữa và ngăn chặn sự xâm lấn vào đất rừng. Đến năm 1986, đã có 600.126 hộ nông
dân không có đất được cấp giấy chứng nhận quyền hưởng hoa lợi.
* Chương trình làng lâm nghiệp Thái Lan
Năm 1975, Cục Lâm nghiệp Hoàng gia thực hiện sơ đồ làng lâm nghiệp để giải
quyết cho một số người ở lại trên đất rừng. Chương trình này đã đem lại trật tự cho
những người dân Thái Lan sống ở rừng và khuyến khích người dân tham gia bảo vệ
rừng Quốc gia, phục hồi những vùng đất bị thoái hóa do du canh. Ở Thái Lan có 98
làng lâm nghiệp rải rác trên toàn vùng rừng của Vương Quốc. Chương trình này được
chỉ đạo theo những nguyên tác sau:

- Những người sống ở rừng được tập trung lại thành từng nhóm gọi là làng. Mỗi
làng bầu ra người lãnh đạo và một hội đồng để tự quản lý.
- Chính phủ chia cho mỗi gia đình nông dân 2 - 4 ha đất. Diện tích đất này được
cấp giấy phép cho quyền sử dụng và có thể được thừa kế nhưng không được bán,
nhượng. (Điều này nhằm ngăn chặn những địa chủ mua toàn bộ đất của nông dân)
- Trong làng Cục Lâm nghiệp Hoàng gia và chính quyền sẽ cung cấp đất làm nhà
ở cho người dân với diện tích là 1 rai (1 rai = 1.600m2), nguồn nước, đường bộ,
trường học, trung tâm y tế, ngân hàng nông nghiệp, dịch vụ tiếp thị và đào tạo nghề
nghiệp. Những thành viên của làng sẽ được ưu tiên làm việc trong các chương trình


6

trồng lại rừng của Nhà nước ở gần làng.
Sau khi làng được lập, một hợp tác xã nông nghiệp sẽ được tổ chức dưới sự bảo
trợ của ban khuyến khích hợp tác và có những quyền lợi như đối với các hợp tác xã
khác. Cục Lâm nghiệp Hoàng gia sẽ ký hợp đồng giao đất dài hạn cho những hợp tác
xã đó theo yêu cầu.
Hiện nay, Thái Lan đang thí điểm giao rừng cho cộng đồng. Tổng diện tích đã
giao khoảng 200.000 ha ở gần các điểm dân cư. Nhà nước trợ cấp cho mỗi hộ tối đa 50
rai và tối thiểu 5 rai. Trong kế hoạch 5 năm lần thứ 8, Thái Lan dự kiến áp dụng một
chính sách lâm nghiệp toàn diện, chú trọng tới các vấn đề xã hội, môi trường và người
nghèo, lấy cộng đồng làm đơn vị cơ sở. Kế hoạch này gồm các phần: Cung cấp thông
tin và đào tạo cán bộ, tổ chức cộng đồng, xây dựng chính sách và quy chế, xây dựng
hệ thống dịch vụ, hỗ trợ [8].
1.1.2.3. Philippin
Chính sách lâm nghiệp xã hội hợp nhất (ISFP) năm 1980 của Chính phủ nhằm
dân chủ hóa việc sử dụng đất rừng công cộng và khuyến khích việc phân chia một
cách hợp lý các lợi ích của rừng. Chương trình đã đề cập đến nhiều vấn đề trong đó có
chứng chỉ hợp đồng quản lý (CSC) và bản thỏa thuận quản lý lâm nghiệp xã hội

(CFSA): Bộ phận lâm nghiệp xã hội chịu trách nhiệm xử lý và phát hành chứng chỉ
hợp đồng quản lý CSC và bản thỏa thuận quản lý lâm nghiệp xã hội. Giấy chứng chỉ
CSC do Chính phủ cấp cho người dân sống trong rừng đã có đủ tư cách pháp nhân,
được quyền sở hữu và sử dụng mảnh đất trong khu rừng mà họ đang ở và được hưởng
các thành quả trên mảnh đất đó. Chứng chỉ CSC cho phép sử dụng diện tích thực đang
ở hay canh tác nhưng không được vượt quá 7 ha. Các nhà lâm nghiệp của văn phòng
cấp huyện được ủy quyền các CSC với diện tích dưới 5 ha, còn diện tích từ 5 – 7 ha
do giám đốc văn phòng phát triển lâm nghiệp vùng duyệt. Diện tích lớn hơn 7 ha do
tổng giám đốc văn phòng phát triển lâm nghiệp phê duyệt.
Khác với giấy chứng chỉ CSC, bản thỏa thuận quản lý lâm nghiệp xã hội (CFSA)
là một hợp đồng giữa Chính phủ và một cộng đồng hay một hiệp hội lâm nghiệp kể cả
các nhóm bộ lạc. Sự khác nhau cơ bản giữa CSC và CSFA là với CSFA đất không
được nhượng cho cá nhân mà chỉ giao cho một cộng đồng hay hiệp hội. Người được
giao đất phải có kế hoạch trồng rừng, nếu được giao dưới 300 ha thì năm đầu phải
trồng 40% diện tích, 5 năm sau phải trồng được 70% và sau 7 năm phải hoàn thành
trồng rừng trên diện tích được giao. CSC và CSFA có giá trị 25 năm và có thể gia hạn
thêm 25 năm nữa. Những người giữ CSC hay CSFA đều có trách nhiệm giữ gìn và bảo
vệ tài nguyên rừng trong khu vực thực hiện dự án ISFP [8].
1.1.2.4. Inđônêxia


7

Vào năm 1992, tại Ngawi, Java của Inđônêxia, người ta đã xây dựng một rừng
làng 5 hecta theo sáng kiến của sở Lâm nghiệp trên đất rừng không thích hợp cho việc
trồng trọt. Dân làng được phép thu hoạch gỗ để sử dụng tại địa phương và buôn bán.
Việc chăn thả gia súc trong rừng bị nghiêm cấm. Chính phủ phải quản lý những khu
rừng mà việc bảo vệ là rất cần thiết và các cộng đồng địa phương không thể quản lý
được đầy đủ. Theo đó các khu rừng cấm để giữ nước, rừng sản xuất để xuất khẩu và
cung cấp gỗ cho vùng do Sở Lâm nghiệp quản lý, những khu rừng còn lại giao cho địa

phương [8].
1.1.2.5. Nga
Nước Nga có khoảng 10 triệu hộ gia đình đang sở hữu và sử dụng một số lượng
lớn diện tích đất lâm nghiệp, đất vườn và đất thuộc trang trại gia đình; gần 12 triệu
nông dân đang sở hữu đất dưới hình thức cổ phần với mức cổ phần trung bình là 10 ha
và còn có nhiều hình thức sử dụng, sở hữu khác như thuê đất, sử dụng đất thừa kế.
Hệ thống pháp luật và chính sách đất đai ở Nga ( trước đây là Liên Xô ) đã trải
qua những thời kỳ lịch sử phát triển qua 4 giai đoạn:
+ Trước cách mạng tháng 10 năm 1917;
+ Từ năm 1918 đến 1987;
+ Cải cách nông nghiệp trong thời kỳ cải tổ;
+ Cuộc cải cách nông nghiệp và đất đai của Liên bang Nga từ năm 1990 đến nay.
Từ năm 1990 đến nay, sau khi Liên bang Xô Viết tan rã, Liên bang Nga đã xây
dựng Hiến pháp mới và thông qua Luật Đất đai năm 1990. Cơ sở của Luật này là xem
xét hình thức sở hữu tư nhân về đất đai, trong đó vấn đề quan trọng nhất là người chủ
đất có thể để lại quyền thừa kế và những quyền của chủ đất phần lớn có những điểm
chung về quyền sở hữu đất đai; vấn đề cho thuê đất, hình thức cho thuê đất trong nền
kinh tế thị trường theo các hợp đồng. Nổi bật nhất là lần đầu tiên trong Hiến pháp Liên
bang Nga đề cấp đến quyền sở hữu tư nhân về đất đai.
Ở nước Nga hiện nay thực hiện chế độ sở hữu nhà nước và thị chính về đất đai
xuất phát từ tình hình sau khi Liên Xô tan rã, các vùng tự trị đều đòi quyền sở hữu đất
đai của mình, đồng thời 28 dân tộc trong Liên bang Nga cũng đòi có quyền đối với đất
đai, tiếp đó các vùng tự trị và các thị chính (bao gồm các thành phố, các quận trong
thành phố, các thị trấn, thị xã, các khu dân cư nông thôn) cũng đòi có quyền với đất
đai theo chế độ “tự trị tại chỗ”. Từ đó, Luật Đất đai Liên bang Nga (năm 1991) khẳng
định sở hữu nhà nước với các nước Cộng hòa thuộc Liên bang Nga đối với đất đai là
một trong những biện pháp quản lý Nhà nước để điều tiết các quan hệ đất đai, tiếp đó
là sự phân cấp cho các vùng, các thị chính quản lý đất đai theo pháp luật bao gồm
quyền chiếm hữu, quyền sử dụng đất và quyền định đoạt.

8

Ở nước Nga đang thực hiện chế độ sở hữu tư nhân về đất đai đi đôi với nghĩa vụ
của cá nhân. Quyền sở hữu tư nhân về đất đai bao gồm quyền chiếm hữu, quyền sử
dụng và định đoạt, trong đó quyền chiếm hữu có liên quan chặt chẽ với các quyền
khác nhằm khai thác triệt để việc sinh lợi của đất để phục vụ yêu cầu xã hội và cá
nhân, nay phải tuân thủ theo quy định của pháp luật. Tuy nhiên, pháp luật nghiêm cấm
sử dụng đất nông nghiệp hoặc đất phòng hộ vào việc xây dựng khách sạn hoặc các
công trình phục vụ kinh doanh. Pháp luật cho phép chủ sở hữu đất đai được quyền
bán, chuyển đổi, chuyển nhượng, cho thuê, thế chấp và thừa kế [12].
Nhìn chung, pháp luật và chính sách đất đai của Liên bang Nga hiện nay là biện
pháp quản lý đất đai mang đặc trưng cho sự thay đổi của hệ thống chính trị thuộc chế
độ xã hội chủ nghĩa ở Liên Xô trước đây. Bên cạnh những mặt mạnh còn có những
mặt yếu; bên cạnh những điều hợp lý, còn có những điều chưa hợp lý.
1.1.2.6. Pháp
Các chính sách quản lý đất đai ở Cộng hòa pháp được xây dựng trên một số
nguyên tắc chỉ đạo quy hoạch không gian, bao gồm cả chỉ đạo quản lý sử dụng đất đai
và hình thành các công cụ quản lý đất đai. Nguyên tắc đầu tiên là phân biệt không gian
công cộng và không gian tư nhân.
Không gian công cộng bao gồm đất đai và tài sản trên đất thuộc sở hữu Nhà nước
và của tập thể địa phương. Tài sản công cộng được đảm bảo lợi ích công cộng có đặc
điểm là không thể chuyển nhượng (không được mua và bán) và không thể mất hiệu
lực. Không gian công cộng cùng với các vật kiến trúc xây dựng và các thiết bị (công
sở, trường học, bệnh viện, nhà văn học, nhà bảo tàng…) làm cho đất đai có giá trị sử
dụng thuận tiện và ở đô thị đó là đất xây dựng. Ở Pháp lợi ích công cộng được ưu tiên,
có thể hạn chế lợi ích riêng tư.
Không gian công cộng song song tồn tại với không gian tư nhân và đảm bảo lợi ích
song hành. Quyền sở hữu tài sản là bất khả xâm phạm và thiêng liêng, không ai có quyền
buộc người khác phải nhường quyền sở hữu của mình. Chỉ có lợi ích công cộng mới có

thể yêu cầu lợi ích tư nhân nhường bước và trong trường hợp đó lợi ích công cộng thực
hiện bồi thường thiệt hại một cách công bằng và tiên quyết đối với lợi ích tư nhân.
Ở Pháp có chính sách quản lý sử dụng đất canh tác rất chặt chẽ để đảm bảo sản
xuất nông, lâm nghiệp bền vững và tuân thủ việc phân vùng sản xuất các loại nông,
lâm sản thuộc công đồng Châu Âu. Luật quy định những điều cơ bản sau:
Việc chuyển đất canh tác sang mục đích khác, kể cả việc làm nhà ở cũng phải xin
phép chính quyền cấp xã quyết định. Tuy nhiên chỉ làm nhà cho bản thân gia đình
mình và nghiêm cấm xây nhà trên đất canh tác để bán cho người khác.


9

Từ năm 1993, các bất động sản dùng cho nông, lâm nghiệp được hưởng quy chế
miễn giảm. Miễn giảm đương nhiên trong thời gian 3 năm cho một số đất đai chuyên
dùng để gieo hạt, đất đã trồng hoặc trồng lại rừng. Miễn giảm thuế đối với đất đai mới
giành cho ươm trồng cây hạnh nhân với thời gian tối đa là 8 năm và cho đất trồng các
loại cây khác là 15 năm.
Khuyến khích việc tích tụ đất đai bằng cách xác định các chủ đất có nhiều mảnh
đất ở các vùng khác nhau thì làm việc với chủ đất đất trong vòng 2 – 3 năm để thu thập
số liệu, đàm phán với chủ đất để tiến hành chuyển đổi đất đai, tạo điều kiện tập trung
các thửa đất lớn, thực hiện tích tụ đất đai.
Việc bán đất nông, lâm nghiệp hay đất đô thị đều phải nộp thuế và thuế trước bạ
là 10%. Đất này được ưu tiên bán cho những người láng giềng để tạo ra thửa đất có
diện tích lớn. Việc mua bán đất đai không thể thực hiện giữa người bán và người mua.
Muốn bán đất phải xin phép và khi được phép thì phải ưu tiên bán cho người đang
thuê đất. Khi họ không mua mới được bán cho người khác.
Ở Pháp có cơ quan giám sát việc mua bán đất để kiểm soát các hoạt động mua –
bán – chuyển nhượng đất đai theo hướng hạn chế việc mua bán đất. Cơ quan giám sát
đồng thời làm nhiệm vụ môi giới và trực tiếp tham gia mua đất. Chẳng hạn, nếu người
A muốn bán đất cho người B thì cơ quan này can thiệp bằng giải pháp kinh tế. Nếu

người B không đủ điều kiện mua thì cơ quan này mua để tặng quỹ đất thuộc sở hữu
nhà nước.
Mức phí chuyển đổi đất đai là 1000/Fr/ha (kể cả lập bản đồ đàm phán). Văn tự
chuyển đổi chủ sở hữu đất đai do Tòa án Hành chính xác nhận trước và sau khi
chuyển đổi.
Đối với đất đô thị mới, khi chia cho người dân thì người dân phải nộp 30% chi
phí cho các công trình hạ tầng, phần còn lại 70% thì trước đây 10 năm do Chính phủ
chi, nay chuyển về kinh phí địa phương.
Ngày nay đất đai ở Pháp ngày càng có nhiều luật chi phối theo các quy định của
các cơ quan hữu quan như quản lý đất đai, môi trường, quản lý đô thị, quy hoạch vùng
lãnh thổ và đầu tư phát triển [7].
1.1.2.7. Thụy Điển
Ở Thụy Điển, phần lớn đất đai thuộc sở hữu của tư nhân, nhưng việc phát triển
đất đai là mối quan tâm chung của toàn xã hội. Vì vậy, toàn bộ pháp luật và chính sách
đất đai luôn đặt ra vấn đề hàng đầu là phải có sự công bằng giữa lợi ích riêng và lợi ích
chung trên cơ sở nền tảng của thể chế chính trị.
Nguyên tắc dân chủ xã hội của Nghị viện trong khoản ba thập kỷ qua thể hiện


10

trong thực tiễn là các lợi ích chung được nhấn mạnh trong pháp luật và chính sách đất
đai. Bộ Luật Đất đai của Thụy Điển là một văn bản pháp luật được xếp vào loại hoàn
chỉnh nhất, nó tập hợp và giải quyết mối quan hệ đất đai với hoạt động của toàn xã hội
với 36 bộ luật khác nhau. Vì vậy, qua nhiều thập kỷ mà có ít thay đổi.
Pháp luật và chính sách đất đai của Thụy Điển về cơ bản dựa trên sở hữu tư nhân
đất đai và kinh tế thị trường có sự giám sát chung của xã hội trên nhiều lĩnh vực, chẳng
hạn như phát triển đất đai gắn liền với bảo vệ môi trường.
Pháp luật và chính sách đất đai ở Thụy Điển từ năm 1970 trở lại đây gắn liền với
việc giải quyết những vấn đề liên quan pháp luật bất động sản tư nhân: Quy định các

vật cố định gắn liền với bất động sản, quy định việc mua bán đất đai, việc thế chấp,
quy định về hoa lợi, quyền thông hành địa dịch và đăng ký các quyền về bất động sản,
chuyển nhượng và thế chấp, cho thuê và các hoạt động khác: vấn đề bồi thường, quy
hoạch sử dụng đất và thu hồi đất, đăng ký quyền sở hữu, hệ thống đăng ký.
Tại Thụy Điển vào nhiều thập kỷ qua đã thành lập một hệ thống thanh tra Nhà
nước về đất nông, lâm nghiệp. Những người mua những loại đất này cần phải được
phép của cơ quan có thẩm quyền, nếu như không được sự đồng ý thì hợp đồng đó coi
là không có hiệu lực. Những quy định trên vào năm 1990 được thay đổi một phần cùng
với những thay đổi về chính sách nông, lâm nghiệp của Thụy Điện. Nhưng quan trọng
hơn là những quy định đó vẫn được tiếp tục áp dụng đến tận bây giờ, ví dụ như việc
hạn chế quyền của những tổ chức pháp nhân trong việc phân bổ đất lâm nghiệp [7].
* Nhận xét chung
Lịch sử phát triển xã hội loài người gắn liền với lịch sử phát triển các quan hệ đất
đai và phân chia lãnh thổ. Các nước trong khu vực và trên thế giới có chế độ chính trị,
cơ chế kinh tế và tổ chức xã hội khác nhau, nhưng với quá trình phát triển lâu đời đã
có lịch sử lâu dài phát triển các hoạt động quản lý đất đai với một hệ thống pháp luật
và chính sách đất đai ngày càng được hoàn thiện, nhất là đối với những nước tư bản
phát triển.
Pháp luật và chính sách đất đai của các nước trên thế giới có những nét đặc
trưng nổi bật là bảo vệ hết sức nghiêm ngặt nguồn đất canh tác, có chế độ khuyến
khích và bảo hộ đất nông, lâm nghiệp bằng cách miễn giảm các loại thuế, kéo dài
thời gian sử dụng, khuyến khích tập trung đất đai; nghiêm ngặt thực hiện quy hoạch,
nhất là quy hoạch tổng thể - nhiều nước coi quy hoạch sử dụng đất đai là động lực
của sự phát triển.
Xã hội loài người đã trải qua những biến đổi sâu sắc, đem lại những tiến bộ to
lớn về nhận thức, tư duy và hành động và đó chính là nguồn gốc phát triển xu hướng
cơ bản trong pháp luật và chính sách đất đai. Ngày nay, pháp luật và chính sách đất đai


11

của nhiều nước có xu hướng tăng nhanh sự can thiệp của Nhà nước đối với các quan
hệ đất đai, trước hết là quan hệ sở hữu dù đó là sở hữu của Nhà nước, của tư nhân, của
toàn xã hội hay của tập thể quần chúng lao động.
Những đặc điểm nổi bật trong quan hệ sở hữu là các Nhà nước có xu hướng mở
rộng phạm vi quản lý Nhà nước về đất đai bằng cách trưng thu, trung mua, khuyến
khích tập trung đất đai và khi tư nhân không có điều kiện tập trung đất đai thì Nhà
nước đứng ra mua. Nhưng quan trọng nhất vẫn là sự thay đổi xu hướng nhận thức về
đất đai mà trên thực tế nhiều nước trong nhiều năm qua đã bỏ qua đó là hiểu được bản
chất của các quá trình khác nhau khi đất đai được tham gia như một đối tượng sở hữu
và được xem xét như một thành phần kinh tế; khẳng định được khái niệm về sự ưu việt
lớn của nông, lâm nghiệp đòi hỏi sự thống nhất về an toàn diện tích đất canh tác và
cuối cùng điều quan trọng nhất không phải là các vấn đề về sở hữu, mà là quyền và
nghĩa vụ của chủ sở hữu đất đai.
Như vậy, có thể thấy quản lý rừng đã tồn tại từ lâu đời ở các nước trên thế giới
thông qua những hình thức khác nhau. Nhưng tất cả các hình thức đều gắn với sự tham
gia của người dân địa phương vào việc quản lý bảo vệ rừng và đã thu được những hiệu
quả trong công tác bảo vệ rừng cũng như trong việc cải thiện đời sống kinh tế của
người dân địa phương.
1.1.3. Chính sách giao đất lâm nghiệp ở Việt Nam
Nhà nước ta đã ban hành nhiều chính sách về giao đất giao rừng nhằm gắn lao
động với đất đai, tạo động lực phát triển sản xuất lâm nghiệp, từng bước ổn định kinh
tế xã hội và an ninh quốc phòng. Đặc biệt từ năm 1988 đến nay, với sự ra đời của Nghị
quyết 10, Luật đất đai 1988, Luật đất đai 1993, Luật sửa đổi bổ sung một số điều của
Luật đất đai 1998, Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật đất đai 2001, Luật đất
đai 2003, Luật đất đai 2013, Luật bảo vệ và phát triển rừng 1991, Luật bảo vệ và phát
triển rừng 2004, Nghị định 02/CP… đã thực sự trao quyền quản lý và sử dụng lâu dài
về đất đai cho các tổ chức, hộ gia đình và cá nhân. Người sử dụng đất có các quyền:
Chuyển đổi, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại, thừa kế, tặng cho quyền sử dụng
đất, quyền thế chấp, bảo lãnh, góp vốn bằng quyền sử dụng đất; quyền được bồi

thường khi Nhà nước thu hồi đất được xác định trong Luật đất đai. Những quyền này
tạo cơ sở pháp lý về những lợi ích cụ thể để người sử dụng đất thực sự làm chủ về việc
sử dụng và kinh doanh trên đất được giao, từng bước khắc phục tình trạng manh mún
đất đai, tạo điều kiện tích tụ đất đai phù hợp, đa dạng hóa cây trồng, sử dụng và bảo vệ
tốt tài nguyên môi trường theo hướng một nền lâm nghiệp bền vững.
1.1.3.1. Giai đoạn 1945 – 1968
Trong giai đoạn này, chính quyền cách mạng mới giành thắng lợi. Đảng ta chủ
trương từng bước giảm bớt sự bóc lột của giai cấp địa chủ, phú nông đối với nông dân


12

nhằm nâng cao thu nhập cho nông dân và động viên nhân dân phát triển sản xuất, phục
vụ kháng chiến. Chính sách đất đai của Nhà nước trong giai đoạn này hướng tới mục
đích cải cách ruộng đất để phân phối lại ruộng đất cho nông dân.
Trước cải cách ruộng đất (năm 1954 ở miền bắc) Việt Nam chưa có hình thành
sở hữu Nhà nước về rừng. Rừng và đất rừng lúc đó thuộc sở hữu tư nhân và cộng đồng
thôn bản. Hình thức quản lý tư nhân và cộng đồng cùng với nguồn tài nguyên rừng lúc
đó còn dồi dào, nhu cầu của con người chưa vượt quá sự tái tạo của rừng nên độ che
phủ rừng của Việt Nam chiếm tới 43%. Trong thời kỳ này, hình thức quản lý rừng
cộng đồng phổ biến ở hầu khắp các thôn bản miền núi [1].
Sau cải cách ruộng đất thì quản lý rừng nhà nước là phổ biến, rừng được giao cho
các lâm trường quốc doanh và chính quyền địa phương quản lý thông qua các hợp tác
xã.
1.1.3.2. Giai đoạn 1968 - 1986
* Ở Trung ương
Vào giai đoạn này, tuy vẫn duy trì cơ chế quản lý nền kinh tế tập trung bao cấp
nhưng đã bất đầu hình thành khung pháp lý về giao đất lâm nghiệp. Giai đoạn 1968 –
1986, nền kinh tế Việt Nam vận hành theo cơ chế quản lý kế hoạch tập trung. Đặc
điểm của cơ chế này được tóm tắt như sau:

- Chỉ có 2 thành phần kinh tế là Quốc doanh và Tập thể. Cụ thể trong ngành lâm
nghiệp là lâm trường quốc doanh và hợp tác xã có hoạt động nghề rừng.
- Kế hoạch hóa tập trung ở mức độ cao, theo kiểu “cấp phát – giao nộp”.
- Gỗ và lâm sản là vật tự do Nhà nước thống nhất quản lý.
Về khung pháp lý quản lý đất đai và giao đất lâm nghiệp, trong giai đoạn này,
Chính phủ đã ban hành nhiều chính sách liên quan đến quản lý đất đai, đặc biệt Quyết
định số 184/HĐBT ngày 6/11/1982 của Hội đồng Bộ trưởng về đẩy mạnh giao đất,
giao rừng cho tập thể và nhân dân trồng cây gây rừng. Nội dung cơ bản của Quyết
định được tóm tắt như sau:
- Đối tượng giao đất, giao rừng được mở rộng hơn trước, bao gồm: HTX, tập
đoàn sản xuất, hộ gia đình, cơ quan, xí nghiệp, trường học, quân đội.
- Trong giai đoạn đầu chủ yếu giao đất trống và đồi trọc, rừng nghèo và các rừng
chưa giao.
- Không ấn định diện tích rừng và đất rừng giao cho các đơn vị tập thể. Mỗi hộ ở
các tỉnh miền núi, trung du nhận 2000m2/lao động. Các hộ gia đình có thể ký hợp
đồng với một đơn vị Nhà nước để trồng cây trên đất trên đất trống đồi trọc.
- Có trợ cấp nhất định cho các đơn vị tập thể và cá nhân nhận đất và rừng để
trồng và cải tạo rừng [1].


13

* Ở cấp địa phương
Trong giai đoạn 1968 – 1986, tại các cấp địa phương chuyển biến đầu tiên là các
hợp tác xã bắt đầu tham gia vào các hoạt động lâm nghiệp nhờ chính sách của Nhà
nước về giao đất giao rừng cho HTX. Hoạt động của HTX vào nghề rừng có 3 loại
rừng:
- Hợp tác xã quản lý rừng: Tại trung du và miền núi phía bắc, đối với những tỉnh
có tiềm năng sản xuất tốt, có thị trường tiêu thụ sản phẩm và có thể đảm bảo tự cung
cấp lương thực thì các HTX ở đây trực tiếp sản xuất và quản lý và sử dụng rừng. Ví

dụ: các tỉnh Hà Tiên và Hoàng Liên Sơn cũ chuyển sản xuất nguyên liệu giấy; Quảng
Ninh và Hà Bắc cũ chuyển sản xuất gỗ trụ mô còn Thanh Hóa chuyển sản xuất tre
luồng. Tuy nhiên, chủ trương giao đất giao rừng cho các đơn vị ngoài quốc doanh (như
hợp tác xã) vẫn còn mới mẻ, chưa thực sự đi vào cuộc sống nên số lượng các HTX
tham gia vào nhóm này không nhiều. Ví dụ: tỉnh Quảng Ninh chỉ có 28 trong số 93
HXT, Lãng Sơn có 29 trong số 200.
- Hợp tác xã làm việc theo hợp đồng: các hợp tác xã loại này mặc dù được giao
đất giao rừng nhưng chưa đảm bảo tự kinh doanh nên phải hợp đồng làm khoán trồng
rừng hoặc khai thác khoáng sản cho LTQD trên diện tích đất và rừng được giao. Ví dụ
như: huyện Bạch Thông (Bắc Thái), một số huyện ở các tỉnh Quảng Ninh, Nghệ Tĩnh.
Lâm trường quốc doanh chịu trách nhiệm cung cấp giống cây trồng, tiền công, tiền đầu
tư sản xuất…sau khi trồng, các HTX phải chịu trách nhiệm bảo vệ và quản lý rừng
trồng. Nhìn chung, rừng được bảo vệ tốt hơn trước.
- Các hợp tác xã tham gia khai thác rừng tự nhiên: Các HTX thuộc loại này
thường đã nhận đất nhận rừng nhưng chỉ đơn thuần để giữ rừng, khai thác gỗ, củi và
các lâm đặc sản khác, đặc biệt vào những năm thiếu lương thực.
Trong giai đoạn 1968 – 1986, ngành Lâm nghiệp đã quy hoạch lại đất lâm nghiệp
thành 3 loại rừng: Rừng đặc dụng, rừng phòng hộ, rừng sản xuất. Hệ thống các LTQD
đã được tổ chức lại vào năm 1985 và diện tích họ trực tiếp quản lý cũng đã giảm
xuống. Các lâm trường tiến hành rà soát lại quỹ đất và bàn giao lại cho chính quyền xã
để giao cho các hộ gia đình.
Tổng diện tích đất lâm nghiệp đã giai trong thời kỳ 1968 – 1986 là 4,4 triệu ha,
trong đó có 1,8 triệu ha đất có rừng và 2,7 triệu ha đất trống đồi trọc. Các đối tượng
nhận đất lâm nghiệp là 5.722 hợp tác xã và các tổ sản xuất tại 2.271 xã, 610 đơn vị
khác và trường học 349.750 hộ gia đình [1].
1.1.3.3. Giai đoạn từ 1986 – 1994
* Ở Trung ương
Thời kỳ đổi mới ở Việt Nam bất đầu từ Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VI, năm

14

1986; thay đổi hệ thống kế hoạch hóa tập trung thành nền kinh tế thị trường nhiều
thành phần do Nhà nước lãnh đạo theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Từ đó, chính
sách đổi mới dần được điều chỉnh.
Tuy nhiên, trên thực tế quá trình đổi mới bất đầu sớm hơn nhiều. Năm 1981, Ban
chấp hành Trung ương Đảng đã ban hành Chỉ thị 100/CT-TW mở rộng khoán sản
phẩm đến nhóm và người lao động mà thực chất khoán đến hộ gia đình sản xuất nông
nghiệp. Tiếp theo Chỉ thị 100/CT – TW, để tăng vai trò kinh tế của hộ gia đình nông
dân, Bộ Chính Trị đề ra Nghị Quyết 10 về đổi mới quản lý kinh tế nông nghiệp với nội
dung cơ bản là giải phóng triệt để sức sản xuất nhằm khai thác hợp lý tiềm năng lao
động, đất đai, lấy hộ gia đình làm kinh tế tự chủ, Quốc hội và Chính phủ đã ban hành
các luật và các chính sách về lâm nghiệp:
- Luật bảo vệ và phát triển rừng được ban hành năm 1991 đã đưa ra khuôn khổ
ban đầu về các chính sách liên quan đến vấn đề giao đất lâm nghiệp cho các đối tượng
để sử dụng ổn định lâu dài vào mục đích phát triển lâm nghiệp.
- Các Quyết định, Nghị định liên quan giao khoán đất tổ chức, hộ gia đình cá
nhân sử dụng vào mục đích nông, lâm nghiệp (Quyết định số 202/TTg năm 1994 của
Thủ tướng Chính phủ, Nghị định 01/CP năm 1995 của Chính phủ)
- Cùng với chính sách giao đất khoán rừng Nhà nước đã ban hành một số chính
sách nhằm khuyến khích sử dụng đất trồng rừng và bảo vệ rừng như Quyết định số
264/CP ngày 22/7/1992 của Hội đồng Bộ trưởng. Quyết định số 3267/CP ngày
15/9/1992 của Hội đồng Bộ trưởng về một số chủ trương chính sách sử dụng đất trống
đồi trọc, rừng, bãi, bồi, ven biển và mặt nước; Quyết định này sau đó trở thành
Chương trình 327 [1].
* Ở cấp địa phương
Trong giai đoạn 1986 – 1994 đã có chuyển biến mạnh mẽ và đạt kết quả khả
quan về công tác giao đất giao rừng. Chương trình 327 đã dành phần lớn ngân sách
cho việc giao đất lâm nghiệp cho các hộ gia đình ở nhiều vùng trong cả nước. Trong
giai đoạn này có một số hướng dẫn cho công tác giao đất đất lâm nghiệp như sau:

- Mỗi hộ trong vùng dự án của Chương trình sẽ được giao khoán một số diện tích
để trồng rừng mới hoặc để khoanh nuôi tái sinh rừng tùy theo quỹ đất đai và khả năng
lao động của từng hộ.
- Ngoài diện tích đất được giao cho mục đích đất lâm nghiệp, mỗi hộ có thể nhận
5000m2 đất để trồng cây lương thực ngắn hoặc dài ngày hay chăn thả gia súc.
- Đối với đất được giao khoán để bảo vệ, Nhà nước trả công từ 30.000 đến
50.000 đồng/ha/năm, đầu tư hộ trợ trồng rừng năm là 1.2 triệu đồng/ha.


15

- Nhà nước còn cho vay vốn không lãi để hộ trợ trồng cây lâm nghiệp dài ngày,
cây ăn quả, cây đặc sản, chăn nuôi đại gia súc, mỗi hộ được vay không quá 1.5
triệu/hộ/năm. Qua 4 năm thực hiện, đến cuối năm 1996 chương trình 327 đã đạt được
kết quả đáng kể sau:
- Giao khoán bảo vệ rừng đến hộ: 1,6 triệu ha (466,768 hộ).
Trong thời gian này, khoảng 55% trên tổng số diện tích đất lâm nghiệp đã được
giao hoặc khoán cho các hộ gia đình hoặc các đơn vị kinh tế khác trong đó 40% diện
tích này thuộc về các hộ gia đình nghĩa là khoản 22% trong tổng số diện tích đất lâm
nghiệp của các tỉnh trên đã được giao hoặc khoán cho các hộ, có khoảng 19% số hộ
của các tỉnh đã nhận đất có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (nhiều trường hợp có
sổ lâm bạ) hoặc hợp đồng bảo vệ [1].
1.1.3.4. Giai đoạn 1994 đến nay
Giai đoạn này gắn liền với việc Ban hành 2 Nghị định của Chính phủ về giao đất
lâm nghiệp là Nghị định 02/CP, năm 1994 và 163/CP năm 1999 như đã nêu ở trên.
Từ năm 1994 – 2000: Việc giao đất lâm nghiệp được thực hiện theo Nghị định số
02/CP, ngày 15/1/1994 của Chính phủ. Chỉ đạo và chịu trách nhiệm chính việc giao
đất lâm nghiệp là Chi cục kiểm lâm tại cấp tỉnh và Hạt kiểm lâm tại cấp huyện. Sản
phẩm của quá trình này là giao nhận trên thực địa, bản đồ giao đất và cấp sổ lâm bạ,
chưa làm thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các hộ. Ngoài ra, còn

một số tồn tại như:
- Các hộ gia đình cá nhân, các tổ chức mới được giao ở thực địa, chưa được cấp
giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nên chưa có đủ điều kiện để sử dụng các quyền sử
dụng đất như thế chấp, chuyển nhượng, cho thuê, thừa kế…
- Hồ sơ giao đất còn nhiều tồn tại như: Diện tích giao thông không chính xác,
không xác định được vị trí đất đã giao, thiếu biên bản xác định ranh giới mốc giới.
- Ranh giới sử dụng đất của các tổ chức nhận đất như lâm trường, thanh niên
xung phong…chưa rõ ràng; tranh chấp, xen lấn giữa đất của lâm trường với các hộ
chưa được giải quyết.
- Quá trình giao đất lâm nghiệp trước đây, ngoài ngành kiểm lâm làm còn do các
đơn vị khác thực hiện như Ban định canh định cư, Phòng nông nghiệp huyện…nên dẫn
đến sự chồng chéo, hồ sơ vừa thiếu lại không đồng bộ.
- Việc giao đất lâm nghiệp vào giai đoạn này chưa có quy hoạch 3 loại rừng,
chưa có quy hoạch sử dụng đất của xã nên sau khi có quy hoạch 3 loại rừng được
UBND tỉnh phê duyệt thì dẫn đến tình trạng là đất giao cho hộ gia đình lại là đất rừng
phòng hộ hoặc rừng đặc dụng [1] .


16

Những quy định về giao đất lâm nghiệp
* Đối tượng giao đất lâm nghiệp để sử dụng ổn định, lâu dài:
- Các hộ gia đình, các nhân trực tiếp lao động nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư
nghiệp, nuôi trồng thủy sản, làm muối mà có nguồn sống chủ yếu là thu nhập có được
từ các hoạt động sản xuất đó, được UBND xã nơi có đất xác nhận.
- Các hộ gia đình, cá nhân được Nhà nước giao đất theo Nghị định 02/CP từ
trước ngày 01/11/1990 thì được tiếp tục sử dụng cho đến hết thời hạn đã được giao và
được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
* Quỹ đất lâm nghiệp để giao, cho thuê:
- Gồm toàn bộ đất có rừng tự nhiên, đất có rừng trồng và đất chưa có rừng đã

được quy hoạch để trồng cây gây rừng khoanh nuôi, bảo vệ thảm thực vật, không phân
biệt độ dốc được tính vào quỹ đất lâm nghiệp để giao cho hộ gia đình, cá nhân quản lý,
sử dụng ổn định lâu dài. Tùy thuộc vào từng mục đích sử dụng đất lâm nghiệp, từng
loại rừng đã quy hoạch để giao, cho thuê đất cho từng đối tượng cụ thể, hộ gia đình, cá
nhân có thể được giao hoặc cho thuê những loại đất lâm nghiệp sau:
+ Đất rừng phòng hộ đầu nguồn ít sung yếu, phân tán các loại đất rừng phòng hộ,
chắn song lấn biển, chắn gió, chắn cát.
+ Đất lâm nghiệp được quy hoạch để xây dựng, phát triển sản xuất, đất lâm
nghiệp dự trữ quốc gia.
* Hạn mức giao đất lâm nghiệp:
- Hạn mức giao đất lâm nghiệp cho hộ gia đình cá nhân do UBND tỉnh quyết
định nhưng không quá 30 ha.
- Hạn mức giao đất lâm nghiệp cho tổ chức thì theo dự án của cơ quan Nhà nước
có thẩm quyền phê duyệt.
- Đối với đất trống đồi núi trọc, đất cát ven biển, đất lấn biển thì mức đất giao
cho hộ gia đình do UBND tỉnh quyết định căn cứ vào quỹ đất của địa phương và khả
năng sản xuất của nông hộ.
* Thời hạn giao đất lâm nghiệp:
- Thời hạn giao đất lâm nghiệp cho hộ gia đình, cá nhân sử dụng ổn định lâu dài
là 50 năm, nếu cây trồng có chu kỳ trên 50 năm, khi hết thời hạn sử dụng này vẫn
được Nhà nước giao tiếp tục sử dụng.
* Thẩm quyền giao đất lâm nghiệp:
- UBND cấp huyện quyết định giao đất lâm nghiệp cho hộ gia đình, cá nhân.


17

- UBND cấp tỉnh quyết định giao đất lâm nghiệp cho tổ chức.
Tóm lại: Các chủ trương chính sách giao đất lâm nghiệp trên nhằm thực hiện
quan điểm, đường lối của Đảng là đảm bảo cho người sản xuất lâm nghiệp có đất để

phát triển lâm nghiệp, phủ xanh đất trống đồi núi trọc. Đây là cơ sở để hộ gia đình, cá
nhân yên tâm đầu tư, nâng cao hiệu quả kinh tế trong việc sử dụng đất, thúc đẩy nền
kinh tế nông thôn phát triển.
1.2. Cơ sở thực tiễn các vấn đề nghiên cứu
1.2.1. Tổng quan chính sách giao đất lâm nghiệp ở nước ta
Theo tài liệu của Trung tâm thông tin – Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn,
tính đến ngày 31/12/2009, cả nước có 13.258.843 ha đất có rừng, trong đó: diện tích
rừng tự nhiên là 10.339.305 ha và rừng trồng là 1.919.538 ha.
Trước năm 1991, quản lý rừng được tiếp cận từ trên xuống với hệ thống kiểm
soát của Chính phủ, qua các doanh nghiệp Nhà nước. Sau hệ thống quản lý và Luật
lâm nghiệp của Việt Nam thay đổi nhanh do Chính phủ đã ban hành nhiều chính sách
nhằm phát triển và bảo tồn tài nguyên rừng, chuyển dần hình thức quản lý Nhà nước
sang phương thức quản lý bởi nhiều thành phần xã hội. Chính sách quan trọng nhất tạo
nên sự chuyển biến này là giao đất giao rừng cho hộ gia đình, cá nhân và cộng đồng
quản lý (Nghị định số 02/NĐ-CP, Nghị định số 163/NĐ-CP…về giao đất lâm
nghiệp ). Chính sách này cho phép các cộng đồng, hộ gia đình được quyền nhận đất
lâm nghiệp để gây trồng, phát triển các loại cây lâm nghiệp. Bên cạnh đó, cộng đồng
hoặc hộ gia đình cũng được hợp đồng nhận khoán bảo vệ rừng tự nhiên với kinh phí
hỗ trợ là 50.000đ/ha và có quyền thu hái, lượm các loại lâm sản ngoài gỗ trong khu
rừng mà họ nhận. Chính sách này đã tạo sự chuyển biến trong kiểm soát, quản lý rừng
và đất rừng. Sự chuyển biến này đã phản ánh quyền lực và khả năng của UBND các
tỉnh, huyện để phát triển các chính sách chương trình của địa phương cũng như để lựa
chọn những nội dung chính sách phù hợp với nhu cầu của địa phương.
Thông qua đó, công tác phủ xanh đất trống đồi núi trọc, bảo vệ phát triển rừng
phòng hộ, rừng đặc dụng, rừng sản xuất diễn ra mạnh mẽ. Mọi người dân nói chung và
nông dân nói riêng rất phấn khởi, yên tâm đầu tư sản xuất trên diện tích được giao
khoán.
1.2.2. Thực trạng công tác giao đất lâm nghiệp ở nước ta
Kết quả theo dõi diễn biến tài nguyên rừng được ban hành tại Quyết định số
2089/QĐ-BNN-TCLN ngày 30/8/2012 của Bộ Nông nghiệp và PTNT về việc công bố

hiện trạng rừng toàn quốc năm 2011, như sau:
- Tổng diện tích đất lâm nghiệp toàn quốc là: 16.240.000 ha


18

Trong đó:
+ Diện tích đất có rừng: 13.515.064 ha (bao gồm cả rừng trồng tuổi 1).
+ Diện tích đất chưa có rừng: 2.724.936 ha.
- Diện tích rừng và đất lâm nghiệp nằm trên địa bàn 6.093 xã (trong đó: 238 xã
có diện tích 10.000 ha trở lên; 1.048 xã có từ 3.000 đến 10.000 ha; 1.528 xã có 1.000
đến 3.000 ha; 1.044 xã có 500 đến 1.000 ha và 2.235 xã dưới 500 ha)
- Độ che phủ rừng năm 2011 đạt 39,7%. Trong 5 năm (2006 – 2011) diện tích
rừng cả nước tăng 0,78 triệu ha, độ che phủ tăng 2,5% (trung bình tăng 0,5%/năm).
Công tác giao đất lâm nghiệp trong thời gian qua chủ yếu được thực hiện theo
Nghị định 02/CP ngày 15/3/1995; Nghị định 163/1999/NĐ-CP ngày 16/11/1999 của
Chính phủ về giao đất, cho thuê đất lâm nghiệp cho tổ chức, hộ gia đình và cá nhân sử
dụng ổn định, lâu dài vào mục đích lâm nghiệp và Nghị định 181/2004/NĐ-CP ngày
29/10/2004 về việc hướng dẫn thi hành Luật đất đai năm 2003. Theo số liệu thống kê,
kiểm kê ban hành tại Quyết định số 2089/QĐ-BNN-TCLN ngày 30/8/2012 của Bộ
Nông nghiệp và PTNT, tính đến 31/12/2011 như sau:
Tổng diện tích đất lâm nghiệp đã giao: 11,4 triệu ha, chiếm 84,4% diện tích rừng
toàn quốc (13,5 triệu ha) và chiếm 70,3% so với tổng diện tích đất quy hoạch cho lâm
nghiệp (16,24 triệu ha).
Bảng 1.1: Kết quả giao đất lâm nghiệp chia theo chủ thể quản lý của nước ta năm 2011
TT

Chủ quản lý

Diện tích

(Triệu ha)
1,971

Tỷ lệ (%)

1

Doanh nghiệp nhà nước

14,58

2

Ban quản lý rừng

4,522

33,46

3

Đơn vị vũ trang

0,265

1,96

4

Hộ gia đình, công đồng

3,809

28,18

5

Tổ chức kinh tế

0,143

1,06

6

Các tổ chức khác

0,7

5,18

Tổng

11,4

84,4

(Nguồn: Bộ NN và PTNT, năm 2011)
Tổng diện tích đất lâm nghiệp chưa giao hiện đang do UBND xã quản lý là 2,1
triệu ha, chiếm 15,6% (Diện tích đất lâm nghiệp do UBND xã quản lý từ 2,8 triệu ha

năm 2005 xuống còn 2,1 triệu ha năm 2011).


19

1.2.3. Tình hình giao đất và cấp GCNQSDĐ lâm nghiệp ở nước ta
1.2.3.1. Kết quả giao đất và cấp GCNQSDĐ lâm nghiệp đến năm 2007
Thực hiện Nghị định 02/CP ngày 15/1/1994 và Nghị định 163/1999/NĐ-CP ngày
16/11/1999 về việc giao đất, cho thuê đất lâm nghiệp cho tổ chức, hộ gia đình và cá
nhân sử dụng ổn định lâu dài vào mục đích lâm nghiệp, kết quả giao đất lâm nghiệp
tính đến tháng 9/2007 trên địa bàn cả nước đã có 8.111.898 ha đất lâm nghiệp đã được
giao cho 1.109.451 tổ chức, hộ gia đình và cá nhân. Trong đó có 3.164.821 ha đất lâm
nghiệp đã giao và cấp giấy chứng nhận cho 1.102.258 hộ gia đình, cá nhân (bảng 1.1),
với diện tích trung bình là 2,87 ha/giấy chứng nhận. Trong khi đó diện tích đất lâm
nghiệp đã giao trung bình khoảng 4.7 ha/hộ thì chứng tỏ trong phạm vi một chủ hộ mà
đất cũng bị manh mún ra làm 2 -3 mảnh. Đặc biệt ở Cao Bằng, có hộ còn nhận được
14 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Ở Tân Lạc – Hòa Bình không phải là địa hình
chia cắt nhiều, nhưng trung bình mỗi hộ có khoảng 2,5 mảnh đất lâm nghiệp và khoản
cách đến các mảnh cũng khác nhau.
Bảng 1.2. Kết quả giao đất và cấp GCNQSDĐ lâm nghiệp của Việt Nam, năm 2007
Kết quả cấp giấy chứng nhận
Vùng địa lý

Diện tích
Số giấy

Cả nước
Miền núi phía Bắc
ĐB Bắc Bộ
Bắc Trung Bộ

Nam Trung Bộ
Tây Nguyên
Đông Nam Bộ
Tây Nam Bộ

1.109.451
590768
8502
223499
191272
61722
2862
30826

Hécta

%

8.111.891
3349743
17741
1541648
1085887
1550138
313700
253034

62,0
72,8
15,3

69,4
59,1
46,7
51,2
69,2

Trong đó
Tổ chức
Số
Diện tích
giấy
(hécta)
5.518
4.947.070
3201
1215751
53
4016
585
890512
564
862821
922
1496723
63
307425
130
169822

Hộ gia đình, cá nhân

Diện tích
Số giấy
(hécta)
1.102.258 3.164.821
587567
2133992
8449
13725
222914
651136
190708
223066
60800
53415
1124
6275
30696
83212

(Nguồn: Bộ Tài Nguyên – Môi Trường, 2007)
1.2.3.2. Kết quả giao đất và cấp GCNQSDĐ lâm nghiệp đến năm 2011 ở nước ta
Theo kết quả tổng hợp của Cục Đăng ký thống kê – Tổng Cục quản lý đất đai –
Bộ Tài nguyên và Môi trường tại Công văn số 306/CĐKTK – ĐKĐĐ gửi Cục Kiểm
lâm ngày 30/12/2011, tính đến tháng 9/2011 như sau:
- Tổng số Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã cấp cho các chủ rừng là
2.629.232 giấy.


20

- Tổng diện tích đất lâm nghiệp đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
là: 10.371.482 ha, chiếm 63,86% tổng diện tích quy hoạch cho lâm nghiệp (16,24 triệu
ha) và chiếm 67,58 % so với diện tích đất lâm nghiệp thống kê năm 2010 (15.346.126
ha). So sánh kết quả từ năm 2007 – 2011, như sau:
Bảng 1.3. So sánh kết quả cấp GCNQSDĐ lâm nghiệp giai đoạn 2007 – 2011
Năm 2007
GCNQSDĐ
Diện tích
(giấy)
(ha)
1.109.451
8.111.891

Năm 2011
GCNQSDĐ
Diện tích
(giấy)
(ha)
2.629.232
10.371.482

So sánh tăng (+), giảm (-)
GCNQSDĐ
Diện tích
(giấy)
(ha)
1.519.781
2.259.591

(Nguồn: Bộ Tài Nguyên – Môi Trường, 2011)

1.2.4. Nguyên nhân của các tồn tại trong công tác giao đất và cấp GCNQSDĐ lâm
nghiệp ở nước ta
Nhận thức của một bộ phận cán bộ và lãnh đạo UBND các cấp về công tác giao
rừng còn hạn chế, chưa quán triệt đúng chủ trương về giao đất, giao rừng của Đảng,
Nhà nước, vẫn còn tư tưởng cho rằng rừng là tài nguyên quốc gia, nếu giao rừng cho
mọi thành phần kinh tế sẽ khó quản lý và mất rừng, vì vậy có biểu hiện né tránh và ít
quan tâm đến công tác này.
Công tác giao rừng, cho thuê rừng qua các thời kỳ được thực hiện khác nhau,
không theo một hệ thống nhất và nhất quán. Chính sách, quy định của Nhà nước về
giao rừng, cho thuê rừng, trách nhiệm và quyền hưởng lợi của các chủ rừng vẫn chỉ
mang tính định hướng, thiếu cụ thể nên các địa phương rất lúng túng trong triển khai
thực hiện.
Các chính sách về giao đất, cho thuê đất lâm nghiệp, sử dụng rừng, quyền hưởng
lợi còn thiếu thống nhất. Chưa xác định rõ ràng các đối tượng rừng để giao, cho thuê
rừng, thiếu các chính sách hỗ trợ các chủ rừng, đặc biệt là các cộng đồng, hộ gia đình,
cá nhân trong quản lý, kinh doanh nghề rừng.
Công tác tổ chức triển khai thực hiện việc giao rừng, cho thuê rừng của các
ngành, các cấp chậm, kém hiệu quả. Việc cấp GCNQSDĐ, sử dụng rừng còn chậm và
thiếu đồng bộ. Phân công, phân cấp trách nhiệm còn chồng chéo, không rõ ràng và
thiếu thống nhất. Có thời kỳ, Chính phủ, UBND các cấp, doanh nghiệp Nhà nước đều
tham gia vào việc giao rừng, cho thuê rừng. Năng lực về tổ chức quản lý và chuyên
môn kỹ thuật của các cơ quan Nhà nước các cấp, đặc biệt là cấp cơ sở về giao rừng,
cho thuê rừng rất hạn chế. Điều tra, quy hoạch các loại rừng và đánh giá chất lượng
rừng để làm cơ sở cho việc giao rừng, cho thuê rừng chưa đáp ứng được yêu cầu.
Công tác phổ biến, tuyên truyền, giáo dục pháp luật và cơ chế chính sách về lâm
nghiệp còn hạn chế và chưa thực sự có hiệu quả. Người dân, nhất là vùng sâu, vùng xa