Quản lý dạy học ở trung tâm giáo dục quốc phòng an ninh sinh viên hải phòng trường đại học hải phòng

LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành luận văn này, tác giả đã nhận được sự giúp đỡ của các
tập thể và cá nhân.
- Trước hết, tác giả xin chân thành cảm ơn sự lãnh đạo của BGĐ Học
viện QLGD, sự sát sao trong tổ chức lớp học của các thầy, cô giáo Trung tâm
đào tạo Sau đại học, bồi dưỡng nhà giáo và CBQL. Tôi xin cảm ơn sự tận tình
giảng dạy của các thầy cô giáo ở các khoa và đơn vị phối hợp với Học viện
QLGD dành cho học viên lớp Cao học chuyên ngành QLGD khóa 9.
- Đặc biệt, tác giả xin bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc tới TS. Nguyễn Thị
Tuyết Hạnh, người đã trực tiếp hướng dẫn và tận tình chỉ bảo, giúp đỡ tác giả
trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn.
- Tác giả xin chân thành cảm ơn BGĐ TT Giáo dục quốc phòng an ninh
sinh viên Hải Phòng, các đồng nghiệp và các em sinh viên đã giúp đỡ và tạo
mọi điều kiện thuận lợi để tác giả triển khai các nội dung nghiên cứu và hoàn
thành luận văn.
- Tác giả cũng xin chân thành cảm ơn tới gia đình, bạn bè và người
thân đã luôn chia sẻ, động viên trong suốt quá trình học tập và hỗ trợ cả vật
chất lẫn tinh thần để tác giả thực hiện luận văn này.
- Mặc dù, tác giả đã cố gắng rất nhiều, nhưng do điều kiện về thời gian
và khả năng của bản thân nên luận văn không tránh khỏi những thiếu sót. Tác
giả rất mong nhận được những ý kiến đóng góp của quý thầy cô, các đồng
nghiệp và độc giả để luận văn này của tác giả được hoàn thiện hơn.
Xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, ngày 06 tháng 07 năm 2015
Tác giả

Đỗ Văn Bắc
i


DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29

BGĐ
BGĐTT
BCNK
CBĐĐ
CNXH
CBQL, GV
CSVC
DH
ĐH, CĐ
ĐT&QLSV
ĐHHP
GD&ĐT
GDQP
GDQP - AN
HS, SV
HĐT
KTX
QP,AN
QPTD, ANND
QLDH
QK3
QS
UBND
TT
TTGDQP
TTGDQPAN
TH.S
TS
SQQĐ

Ban giám đốc
Ban giám đốc Trung tâm
Ban chủ nhiệm khoa
Cán bộ đại đội
Chủ nghĩa xã hội
Cán bộ quản lý, giảng viên
Cơ sở vật chất
Dạy học
Đại học, Cao đẳng
Đào tạo và quản lý sinh viên
Đại học Hải Phòng
Giáo dục và đào tạo
Giáo dục quốc phòng
Giáo dục quốc phòng – an ninh
Học sinh, sinh viên
Hội đồng thi
Ký túc xá
Quốc phòng, an ninh
Quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân
Quản lý dạy học
Quân khu 3
Quân sự
Ủy ban nhân dân
Trung tâm
Trung tâm giáo dục quốc phòng
Trung tâm giáo dục quốc phòng an ninh
Thạc sĩ
Tiến sĩ
Sỹ quan quân đội
MỤC LỤC

ii


DANH MỤC CÁC BẢNG
TT

Bảng số

1

Bảng 2.1

2

Bảng 2.2

3

Bảng 2.3

Nội dung
Tổng hợp tình hình tham gia khảo sát
Độ tuổi, trình độ và thâm niên giảng dạy của GV
Trung tâm
Tổng hợp đánh giá của CBQL, GV và SV về
mức độ sử dụng phương pháp dạy học của
giảng viên tại TT
Tổng hợp đánh giá của CBQL, GV về mức độ

4

Bảng 2.4

quản lý dạy học tại Trung tâm
Tổng hợp đánh giá của SV về mức độ phù hợp

5

Bảng 2.5

6

Bảng 2.6

7

Bảng 2.7

8

Bảng 2.8

9

Bảng 3.1

của hình thức tổ chức dạy học ở Trung tâm
Tổng hợp đánh giá của CBQL, GV về mức độ
quản lý dạy học tại Trung tâm

Tổng hợp đánh giá của SV vê việc duy trì các
các chế độ sinh hoạt tại TT
Tổng hợp đánh giá của CBQL, GV vê việc duy
trì các các chế độ sinh hoạt tại TT
Khảo nghiệm sự nhận thức về mức độ cần thiết
và mức độ khả thi của các biện pháp đề xuất

i

Trang


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Giáo dục quốc phòng - an ninh cho sinh viên là một trong những nhiệm
vụ quan trọng góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện. Qua đó tạo
điều kiện cho thế hệ trẻ có điều kiện tu dưỡng phẩm chất đạo đức và rèn luyện
năng lực thực tế để sẵn sàng thực hiện 2 nhiệm vụ chiến lược: Xây dựng và
bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
GDQP – AN cho sinh viên đã được xác định trong nhiều văn bản quy
phạm pháp luật của Nhà nước. Và gần đây nhất, Bộ Chính trị đã có chỉ thị số
12/CT/TW ngày 03 tháng 5 năm 2007 về tăng cường lãnh đạo của Đảng đối
với công tác giáo dục quốc phòng an ninh trong tình hình mới. Chính phủ
cũng có nghị định số 116/2007/ NĐ-CP ngày 10 tháng 7 năm 2007 về giáo
dục quốc phòng an ninh.
Quán triệt chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về công tác
giáo dục quốc phòng – an ninh nhằm đáp ứng tốt hơn nữa yêu cầu của mục
tiêu giáo dục và thực tiễn, Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp với Bộ Quốc
phòng và Bộ Công an nghiên cứu xây dựng nội dung, chương trình của môn
học GDQP – AN. Việc thực hiện GDQP – AN cho sinh viên được thực hiện

thông qua tổ chức dạy học môn Giáo dục quốc phòng - an ninh
Xác định mục tiêu của công tác giáo dục quốc phòng – an ninh là nhằm
góp phần đào tạo con người phát triển toàn diện, hiểu biết một số nội dung cơ
bản về quốc phòng – an ninh, truyền thống đấu tranh chống giặc ngoại xâm của
dân tộc, trách nhiệm nghĩa vụ của công dân về bảo vệ Tổ quốc. Đồng thời giúp
sinh viên có ý thức cảnh giác trước mọi âm mưu thủ đoạn của các thế lực thù
địch, có kiến thức cơ bản về đường lối quân sự của Đảng, có kỹ năng quân sự
cần thiết để tham gia vào sự nghiệp xây dựng và củng cố nền quốc phòng toàn
dân, an ninh nhân dân và sẵn sàng bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Thực hiện Quyết định số 07/2003/ QĐ – TTg ngày 09/1/2003 của Thủ
tướng chính phủ về việc phê duyệt quy hoạch hệ thống Trung tâm GDQP 1


AN giai đoạn 2001 – 2010, nhằm nâng cao chất lượng GDQP - AN cho học
sinh, sinh viên trong tình hình mới, ngày 09/10/2003. Chủ tịch UBND Thành
phố Hải Phòng đã kỹ Quyết định 2471/ QĐ thành lập Trung tâm Giáo dục
quốc phòng an ninh sinh viên Hải Phòng thuộc Trường Đại học Hải Phòng
với nhiệm vụ: Giáo dục quốc phòng và an ninh cho sinh viên các trường Đại
học và Cao đẳng trên địa bàn thành phố Hải phòng và các tỉnh Duyên hải Bắc
bộ, tham mưu cho lãnh đạo trường Đai học Hải Phòng về công tác quốc
phòng, công tác quân sự địa phương; thực hiện nhiệm vụ nghiên cứu khoa
học sư phạm quân sự.
Hiện nay Trung tâm có 38 cán bộ, giảng viên, nhân viên, trải qua hơn
10 năm xây dựng và phát triển không ngừng, Trung tâm GDQPAN sinh viên
Hải Phòng đã dần dần khẳng định được vị trí của mình trong hệ thống các
Trung tâm GDQP - AN trên cả nước. Mỗi năm, Trung tâm tiếp nhận và giảng
dạy cho trên 10 nghìn học sinh, sinh viên của các trường liên kết.
Bên cạnh những thành tích đã đạt được thì Trung tâm còn những khó
khăn, hạn chế nhất định trong quá trình đào tạo cũng như quản lý hoạt động
dạy học của Trung tâm như: chất lượng giảng dạy của giảng viên chưa đáp

ứng được yêu cầu; trình độ học vấn của một số giảng viên chưa đạt chuẩn
theo quy định; quản lý chương trình đào tạo, mục tiêu, phương pháp, dạy học
môn GDQP-AN và quản lý các điều kiện phương tiện và thao trường bãi tập
phục vụ dạy học còn nhiều bất cập chưa đảm bảo tốt cho việc thực hiện mục
tiêu, nhiệm vụ được giao.
Để khắc phục những bất cập đó cần có những nghiên cứu để tìm ra các
biện pháp quản lý dạy học GDQP – AN - tại Trung tâm phù hợp với điều kiện
và tình hình mới.
Từ những lý do trên, tác giả chọn đề tài: “Quản lý dạy học ở Trung
tâm Giáo dục Quốc phòng An ninh sinh viên Hải Phòng - Trường Đại học
Hải Phòng” làm luận văn tốt nghiệp.

2


2. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu đề xuất một số biện pháp quản lý dạy học tại Trung tâm
Giáo dục Quốc phòng An ninh sinh viên Hải Phòng - Trường Đại Học Hải
Phòng nhằm nâng cao chất lượng dạy học ở Trung tâm, góp phần nâng cao
chất lượng đào tạo ở các trường ĐH, CĐ trên địa bàn Thành phố.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
a. Khách thể nghiên cứu
Hoạt động dạy học môn GDQP – AN cho sinh viên ĐH, CĐ và quản lý
dạy học môn GDQP - AN ở trường đại học
b. Đối tượng nghiên cứu
Quản lý dạy học ở Trung tâm Giáo dục Quốc phòng An ninh sinh viên
Hải phòng - Trường Đại học Hải Phòng.
4. Phạm vi nghiên cứu
Hoạt động dạy học ở TT giáo dục quốc phòng - An ninh sinh viên Hải
Phòng được thực hiện thông qua dạy học môn GDQP-AN. Do điều kiện thời

gian, luận văn này tập trung nghiên cứu biện pháp quản lý dạy học môn Giáo
dục Quốc phòng - An ninh cho sinh viên tại Trung tâm Giáo dục Quốc phòng
An ninh sinh viên Hải phòng -Trường Đại học Hải phòng; Các số liệu khảo
sát thực trạng lấy từ năm học 2012-2013 đến nay.
5. Giả thuyết khoa học
Quản lý dạy học môn Giáo dục Quốc phòng – An ninh cho sinh viên tại
Trung tâm Giáo dục Quốc phòng An ninh sinh viên Hải Phòng đã thực hiện
được một số nội dung chủ yếu đó là: Tiếp nhận sinh viên đến học tập, quản lý
sắp xếp chỗ ăn ở, quản lý hồ sơ sổ sách, cấp phát chứng chỉ, tổ chức các hoạt
động dạy học của giảng viên, hoạt động học tập của sinh viên, tổ chức thi và
kiểm tra đánh giá kết quả học tập đúng quy định.
Tuy nhiên, việc quản lý dạy học ở Trung tâm GDQPAN sinh viên Hải
phòng còn bộc lộ những hạn chế trong thực hiện xây dựng đội ngũ GV, phối
hợp phân công GV, xây dựng kế hoạch học tập, tổ chức kiểm tra đánh giá kết
3


quả học tập và trang bị các điều kiện phương tiện dạy học... Vì vậy, kết quả
học tập của sinh viên chưa cao. Nếu đề xuất và áp dụng một số biện pháp
quản lý dạy học phù hợp với cơ sở lý luận và điều kiện thực tiễn của Trung
tâm GDQPAN sinh viên Hải Phòng – Trường ĐH Hải Phòng theo hướng tập
trung khắc phục các hạn chế thì sẽ góp phần nâng cao được chất lượng đào
tạo của Trung tâm và góp phần nâng cao chất lượng đào tạo của các trường
ĐH, CĐ trên địa bàn.
6. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu những cơ sở lý luận về quản lý dạy học môn Giáo dục
Quốc phòng – An ninh ở trường đại học.
- Khảo sát, đánh giá thực trạng quản lý dạy học môn học GDQP- AN ở
Trung tâm GDQP AN Sinh viên Hải phòng – Trường Đại học Hải phòng.
- Đề xuất các biện pháp quản lý dạy học môn học GDQP - AN ở Trung

tâm GDQPAN sinh viên Hải Phòng – Trường Đại học Hải Phòng.
7. Phương pháp nghiên cứu
Để thực hiện được các nhiệm vụ và mục đích nghiên cứu đã xác định,
trong quá trình nghiên cứu, tác giả sử dụng các phương pháp nghiên cứu cơ
bản sau:
7.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận
- Đọc, tra cứu, phân tích, khái quát hóa, tổng hợp các loại sách, báo,
tạp chí, bài viết khoa học... liên quan đến quản lý dạy học và quản lý dạy học
môn GDQP – AN cho sinh viên.
7.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi đối với sinh viên CBQL và GV
để khảo sát thực trạng hoạt động dạy học và quản lý hoạt động dạy học tại
Trung tâm.
- Phương pháp phỏng vấn: Thực hiện phỏng vấn, trao đổi thêm với một
số BBQL, GV, và SV để làm rõ một số khía cạnh của thực trạng.

4


- Phương pháp quan sát, nghiên cứu sản phẩm hoạt động: Nghiên cứu
hồ sơ quản lý dạy học của TT như Thời khóa biểu, kế hoạch thi, lịch trực ban,
hiện trạng thao trường, bãi tập, giáo án, dự giờ của GV...
- Phương pháp lấy ý kiến các chuyên gia: Để khảo nghiệm tính cần
thiết và khả thi của các biện pháp quản lý mà đề tài đề xuất.
7.3. Phương pháp hỗ trợ khác
- Phương pháp thống kê toán học để xử lý các số liệu thu được từ quá
trình khảo sát.
8. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, kiến nghị, tài liệu tham khảo và phụ lục,
nội dung chính của luận văn gồm 3 chương:

Chương 1: Cơ sở lý luận của quản lý dạy học môn GDQP – AN ở
trường đại học.
Chương 2: Thực trạng quản lý dạy học môn GDQP - AN ở Trung tâm
GDQPAN sinh viên Hải Phòng – Trường ĐH Hải Phòng.
Chương 3: Biện pháp quản lý dạy học môn GDQP - AN ở Trung tâm
GDQPAN sinh viên Hải Phòng – Trường ĐH Hải Phòng.

5


CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ DẠY HỌC MÔN GIÁO DỤC
QUỐC PHÒNG – AN NINH Ở TRƯỜNG ĐẠI HỌC
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề.
1.1.1. Các nghiên cứu ngoài nước.
Giáo dục quốc phòng – an ninh là vấn đề có ý nghĩa trọng yếu cho sự
tồn vong của các quốc gia. Trên thế giới, nhiều nước tổ chức giáo dục quốc
phòng cho HS, SV tương đối tốt như: Liên Xô (trước đây), Trung Quốc,
Malaixia, pháp, Mĩ...
Ở Liên Xô (trước đây) và Liên Bang Nga (ngày nay) việc nghiên cứu,
quản lý công tác giáo dục ý thức quốc phòng cho cán bộ, viên chức, HS, SV
được Nhà nước Nga đặc biệt quan tâm. Trong các công trình “Các vấn đề
giáo dục quân sự”, do E.G.Vapilin và Đại tá Q.Đ.Mulinva viết năm 2001:
“Những quan điểm phương pháp luận về xây dựng học thuyết giáo dục quân
sự ở Nga”[22]... đã phần nào phản ánh được yêu cầu bức thiết quản lý giáo
dục quốc phòng cho thế hệ trẻ ở Nga trước sự vận động, phát triển mau lẹ của
tình hình quốc tế và đất nước Nga hiện nay.
Trung Quốc cũng là nước thường xuyên quan tâm, chú trọng quản lý
công tác giáo dục ý thức quốc phòng, bảo vệ đất nước cho các tầng lớp nhân
dân, đặc biệt là thế hệ HS, SV những trí thức tương lai, chủ thể xây dựng chế

độ. Giáo dục quốc phòng do Bộ Quốc phòng đảm nhiệm. Theo kế hoạch hàng
năm của Chính phủ, từng trường ĐH đưa SV tới các đơn vị quân đội để học
GDQP với thời gian 2 tháng. Khoảng thời gian này các đơn vị quân đội tổ
chức cho bộ đội học dã ngoại ngoài doanh trại. Doanh trại quân đội lúc này
trở thành các TT GDQP. Một số tác giả đã đi sâu nghiên cứu đổi mới GDQP
cho cán bộ, HS, SV trước yêu cầu chống ảnh hưởng nô dịch của chủ nghĩa đế
quốc và các thế lực thù địch: đề xuất giải pháp đổi mới nội dung chương
trình, phương pháp GDQP cho cán bộ, HS, SV đáp ứng yêu cầu bảo vệ đất
6


nước Trung Quốc và thành quả cách mạng, xây dựng nền QP toàn dân. Các
tác giả: Lý Xương Giang, Tiểu Kính Dân,Vương Bảo Tôn... đã đi sâu nghiên
cứu chiến lược phát triển GDQP của Trung Quốc trước sự vận động, biến đổi
phức tạp của tình hình thế giới, khu vực và trong nước [22].
Malaixia quan niệm QP là: “Răn đe, tự lực, tự cường, thương lượng
bao giờ cũng hơn chiến tranh”, muốn QP tốt thì kinh tế phải mạnh...Vì vậy,
nghiên cứu về QP và tổ chức GDQP cho người học được tiến hành thường
xuyên và rộng khắp, đạt chất lượng tốt. Dân số 23 triệu, nhà nước đầu tư xây
dựng 41 TTGDQP cho HS, SV, tư nhân đứng ra quản lý. Theo kế hoạch năm
của nhà nước, thanh niên từ 18 đến 25 tuổi được tập trung tại các TT GDQP
để học GDQP với thời gian 3 tháng. Các học phần lý thuyết do giảng viên các
trường ĐH giảng dạy, các học phần thực hành do sỹ quan quân đội giảng
dạy[22].
Cộng hòa Pháp lại quan niệm quốc phòng được hiểu theo nghĩa rộng
nhất, không chỉ là lĩnh vực của quân đội và chính quyền nhà nước mà có liên
quan đến mọi công dân và mọi lĩnh vực hoạt động của đất nước. Vì vậy, hệ
thống giáo dục và nội dung GDQP được tổ chức chặt chẽ, toàn diện và sâu
sắc. Hệ thống GDQP có một số trường trực thuộc Chính phủ, một số trường
trực thuộc Bộ Giáo dục, số khác trực thuộc Bộ QP. Nội dung nghiên cứu rất

rộng, bao quát nhiều lĩnh vực, từ chiến lược QP, chính sách QP, kinh tế quân
sự phát triển công nghiệp QP[22]...
Ở Mỹ, từ năm 1958 Quốc hội Mỹ đã thông qua "Luật Giáo dục quốc
phòng”, tuyên truyền tư tưởng "lợi ích quốc gia trên hết”, đưa GDQP vào
trong các loại hình giáo dục. Ngày nay trước tình hình mới, đối mặt với tình
hình đa cực hóa thế giới, toàn cầu hóa kinh tế, mạng hóa thông tin, Mỹ càng
coi trọng phổ cập tư tưởng GDQP mang màu sắc riêng của mình. Giáo dục
chủ nghĩa yêu nước là nội dung cốt lõi của GDQP. Ở đây cần phải chỉ rõ, chỗ
khác biệt của nước Mỹ trong việc bồi dưỡng tư tưởng yêu nước cho công dân,
không tập trung sức chú ý vào khu vực cư trú và quốc dân, mà nặng về hệ
7


thống tư tưởng có liên quan mật thiết với đời sống xã hội. Nên khái niệm mà
họ sử dụng không phải là“Tổ quốc”, "cố hương”, mà là "nước Mỹ”, "lối
sống Mỹ”. Chủ yếu là vì con đường phát triển mà nước Mỹ đã trải qua tương
đối ngắn, hình thành một quốc gia nhiều dân tộc, những dân tộc đó đều coi
nước Mỹ là quê hương mình. Do chịu sự giáo dục đó, nên mọi người hết sức
nhạy cảm với uy danh, với toàn nước Mỹ, rất trung thành với quốc gia, dù nó
là đúng hay sai. Ngoài ra, do chịu ảnh hưởng của "Tinh thần Mỹ” khiến cho
Mỹ tạo thành thói xấu là bá quyền, cho rằng Mỹ có sứ mệnh đặc biệt đối với
toàn cầu, là "duy trì trật tự mới của thế giới, gánh vác trách nhiệm sen đầm
thế giới”. Đó chính là động lực mưu cầu địa vị chủ đạo và bá quyền thế giới
của Mỹ. Chính phủ Mỹ coi người Mỹ là"dân tộc thượng đẳng”, dưới phương
châm "lãnh đạo đúng đắn” đó, phải hoàn thành trách nhiệm do Thượng đế
giao cho là lãnh đạo toàn thế giới tiến bước trên đường dẫn tới thiên đàng.
Quan niệm này thường được dùng để biện minh cho mọi thủ đoạn bao gồm cả
sử dụng sức mạnh quân sự, để bảo vệ quyền lợi của Mỹ ở khắp nơi trên thế
giới. Chi phối bởi quan niệm đó nên Mỹ đã phổ cập yêu cầu GDQP tới tất cả
các đoàn thể và bộ máy chính quyền các cấp đều phải coi chủ nghĩa yêu nước

là động lực tinh thần của thế giới cường quyền, chỉ cần vì "quyền lợi nước
Mỹ” là có thể sử dụng mọi thủ đoạn chính trị, kinh tế, quân sự, dân chúng
phải biến chủ nghĩa yêu nước thành hành động cụ thể [22].
Trọng điểm GDQP Mỹ là: yêu đất nước, biết phục tùng, trọng đoàn thể,
chịu cống hiến. Ở Mỹ rất nhiều người chỉ nói tự do, không lo phục tùng.
Trong GDQP, nhiệm vụ của người sỹ quan Mỹ là phải nói cho HS biết một
người không biết phục tùng không phải là một người hoàn chỉnh. Phục tùng
cấp trên, phục tùng đoàn thể, phục tùng quốc gia là tố chất cơ bản cần có của
một con người hoàn chỉnh, một con người không biết phục tùng, làm sao biết
cống hiến.
Giáo dục quốc phòng ở Mỹ được tổ chức từ các trường tiểu học. Để
làm tốt việc này, nước Mỹ đặt ra một loạt tổ chức và bộ máy tương ứng, trong
8


các trường tiểu học, trung học (mỗi trường trung học có một sỹ quan thường
trú chuyên trách thực hiện kế hoạch GDQP, công việc của người sỹ quan này
do nhà trường và phía quân đội cùng quản lý). Ở đại học thì xoay quanh vấn
đề tâm lý đạo đức, mở các khóa học "lợi ích nước Mỹ trên hết”, khiến cho
HS, SV có bộ mặt tâm lý đạo đức cần có và bồi dưỡng tâm lý đạo đức cho cả
lính mới và lính cũ của lực lượng vũ trang Mỹ.
Việc bồi dưỡng huấn luyện ngoài quân đội chia làm 2 lớp: lớp thứ nhất,
nhằm vào thanh thiếu niên tiểu học, trung học, lớp thứ hai nhằm vào SV các
trường ĐH, CĐ [22].
1.1.2. Các nghiên cứu trong nước.
Dựng nước phải đi đôi với giữ nước, đó là một trong những sách lược
đã được dân tộc ta đúc kết nên trong lịch sử. Nhận thức được điều đó đồng
thời tiếp tục kế thừa, phát huy giá trị truyền thống của dân tộc trong các cuộc
kháng chiến chống ngoại xâm, Hồ Chí Minh và Đảng Cộng sản Việt Nam đã
sớm có những chủ trương, giải pháp mang tính chiến lược về vấn đề QP, AN

và GDQP – AN. Những chủ trương, chính sách đó cùng với những văn bản
quy phạm pháp luật của Chính phủ về GDQP không chỉ là cơ sở pháp lý mà
còn là một cơ sở khoa học, cơ sở phương pháp luận định hướng cho các hoạt
động nghiên cứu về QP -AN trong thời đại mới.Trên phương diện quản lý
Nhà nước về GDQP, từ năm 1961 thực hiệnNghị định số 219/CP của Hội
đồng Chính phủ, “Huấn luyện quân sự” được đặt thành một môn học chính
trong nhà trường phổ thông. Năm 1966, Bộ Đại học - Trung học chuyên
nghiệp (nay là Bộ GDĐT) ban hành chương trình huấn luyện quân sự thống
nhất trong các trường ĐH, CĐ và THCN. Điều 17 Luật Nghĩa vụ quân sự
trước đây và Luật sửa đổi và bổ sung Luật Nghĩa vụ quân sự quy định“Việc
huấn luyện quân sự phổ thông cho HS các trường phổ thông trung học,
trường dạy nghề, trường THCN, trường CĐ và ĐH thuộc chương trình chính
khóa. Môn học “Huấn luyện quân sự phổ thông” được Luật định là môn học

9


chính khóa trong các nhà trường”. Nội dung chương trình chủ yếu hướng vào
huấn luyện kiến thức quân sự phổ thông và kỹ năng quân sự cơ bản[5].
Huấn luyện quân sự phổ thông trong các nhà trường đã giúp cho thanh
niên trước khi nhập ngũ có kiến thức quân sự phổ thông, rút ngắn được thời
gian huấn luyện chiến sỹ mới, tham gia tích cực trong cuộc kháng chiến
chống Mỹ và chiến tranh bảo vệ biên giới Tổ quốc. Nhiều tấm gương cao đẹp
là HS, SV đã xuất hiện, đã trở thành anh hùng, dũng sỹ trong chiến đấu lao
động và xây dựng đất nước. Lớp lớp thanh niên tình nguyện đến những nơi
khó khăn, gian khổ cùng sát cánh với bộ đội và nhân dân thực hiện nhiệm vụ
kinh tế - chính trị - xã hội của đất nước. Trong quá trình đó, chương trình
Huấn luyện quân sự phổ thông đã được nhiều lần sửa đổi cho phù hợp với yêu
cầu, nhiệm vụ đấu tranh giải phóng dân tộc và bảo vệ Tổ quốc trong mỗi giai
đoạn cách mạng. Chiến tranh kết thúc, đất nước bước vào thời kỳ xây dựng và

bảo vệ Tổ quốc trong thời bình. Nhiệm vụ huấn luyện quân sự cho HS, SV
càng được Đảng và Nhà nước quan tâm, nhằm “đào tạo con người Việt Nam
phát triển toàn diện, có đạo đức, tri thức, sức khỏe, thẩm mỹ và nghề nghiệp,
trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; hình thành và
bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất và năng lực của công dân, đáp ứng yêu cầu
của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”[5]. Chương trình Huấn luyện
quân sự phổ thông tiếp tục được sửa đổi, bổ sung. Ngoài việc nâng cao dân trí
về QP, huấn luyện quân sự phổ thông góp phần giáo dục ý thức trách nhiệm
của HS, SV đối với Tổ quốc, giáo dục lòng tự hào về truyền thống vẻ vang
của dân tộc, xây dựng ý thức tổ chức kỷ luật, nếp sống tập thể, mình vì mọi
người, chống thói ích kỷ; cùng với các hoạt động khác đẩy lùi tiêu cực và tệ
nạn xã hội.
Tuy nhiên, xem xét tổng thể sự phát triển của chương trình môn học từ
huấn luyện QS phổ thông, đến GDQP và GDQP – AN đều có thiên hướng
giúp SV thành thạo về kỹ năng QS. Vẫn có quan điểm cho rằng GDQP – AN
cho SV phải huấn luyện kiến thức tối thiểu của người chiến sĩ. Điều này
10


không riêng người thiết kế chương trình mà cả những người tổ chức thực hiện
và cơ quan quản lỹ, chỉ đạo cũng đều có tư duy như vậy. Vì thế hiện nay vẫn
còn nhiều trường, nhiều cán bộ trong Ngành và ngoài Ngành đều gọi “tuần
huấn luyện QS”, “tuần tập QS, tuần làm chiến sĩ”...Rõ ràng GDQP – AN đã
được sửa đổi bổ sung và thay thế từ tên gọi đến nội dung, cấu trúc chương
trình và đã thay đổi cách nhìn về môn học. Mục tiêu GDQP – AN đối với HS,
SV là: “Góp phần giáo dục toàn diện cho HS, SV về lòng yêu nước, yêu
CNXH, niềm tự hào và sự trân trọng đối với truyền thống đấu tranh chống
ngoại xâm của dân tộc, của lực lượng vũ trang nhân dân Việt Nam; có ý thức
cảnh giác trước âm mưu thủ đoạn của các thế lực thù địch; có kỹ năng quân
sự cần thiết để tham gia vào sự nghiệp xây dựng, củng cố nền QPTD, ANND,

sẵn sàng bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN”[5].
Trong những năm gần đây, trước sự biến động phức tạp của tình hình
quốc tế và khu vực, trước yêu cầu đổi mới của sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc,
Đảng và Nhà nước ta rất quan tâm đến công tác GDQP – AN toàn dân. Hội
đồng GDQP – AN Trung ương và địa phương (Trung ương, tỉnh, huyện) đã
được thành lập, chỉ đạo thống nhất GDQP – AN trong cả nước. Những chủ
trương, giải pháp, văn bản quy phạm pháp luật về quản lý GDQP – AN đã tạo
thành cơ sở pháp lý cho công tác GDQP – AN ở trong mỗi nhà trường cũng
như trong hệ thống giáo dục quốc dân. Hơn thế nữa, những chủ trương, giải
pháp và những văn bản đó là kết quả của sự nghiên cứu từ thực tiễn chỉ đạo,
quản lý GDQP – AN ở Việt Nam và sự vận dụng lý luận về quản lý giáo dục
trong tình hình mới. Quá trình hình thành, phát triển của các chủ trương,
chính sách, các văn bản quy phạm pháp luật về QP và GDQP – AN cũng là
quá trình hoàn thiện học thuyết chiến tranh nhân dân, QPTD, ANND theo tư
tưởng Hồ Chí Minh. Trước tình hình mới của thời đại, vấn đề QP – AN quốc
gia đang được đặt ra như một vấn đề thời sự nóng hổi của nhiều quốc gia trên
thế giới, khu vực và trong nước. Quản lý, nâng cao chất lượng GDQP – AN
cho cán bộ, công chức, viên chức, HS, SV là vấn đề luôn thu hút sự quan tâm
11


của lãnh đạo, các chuyên gia hoạch định chính sách, nhà nghiên cứu và những
người làm công tác quản lý, giáo dục ở nhiều nước trên thế giới.
Trong những năm qua đã có những bài báo khoa học và một số công
trình nghiên cứu về công tác GDQP – AN tiêu biểu như:
- Tác giả: Vũ Thanh Tùng có bài viết. “Quản lý hoạt động dạy học
môn GDQP – AN ở các trường đại học”. Bài viết của tác giả đã nêu lên thực
trạng quản lý hoạt động dạy học hiện nay của môn học GDQP – AN ở các
trường đại học và đưa ra một số giải pháp quản lý dạy học của môn học
GDQP – AN ở các trường đại học hiên nay [34].

- Tác giả: Trần Hồng Hải có bài viết. “Công tác GDQP – AN cho HS,
SV trong tình hình mới”. Bài viết của tác giả đã nêu lên vị trí, vai trò cũng
như thực trạng của công tác GDQP – AN cho HS, SV trong tình hình mới.
Đồng thời tác giả cũng đưa ra được các giải pháp để nâng cao công tác quản
lý, giảng dạy GDQP – AN cho HS, SV tại các trường THPT và ĐH trong tình
hình mới [16].
- Tác giả: Hà Mạnh Hùng có bài viết. “Một số giải pháp nâng cao chất
lượng giảng viên GDQP – AN ở Trung tâm GDQP Hà Nội 2. Bài viết của tác
giả đã nêu lên thực trạng của giảng viên GDQP – AN của Trung tâm GDQP
Hà Nội 2 và đưa ra một số giải pháp để nâng cao chất lượng quản lý và giảng
dạy của giảng viên ở Trung tâm GDQP Hà Nội 2[23].
- Tác giả: Lê Minh Vụ nghiên cứu đề tài “Đổi mới Giáo dục quốc
phòng trong hệ thống giáo dục quốc gia”. Đề tài của tác giả đã tập trung
nghiên cứu những bất cập và tồn tại của việc giảng dạy môn GDQP và đưa ra
các biện pháp nhằm đổi mới GDQP để nâng cao chất lượng đào tạo của môn
học. Tuy nhiên các biện pháp đưa ra còn mang tính chỉ đạo chung chưa đề cập
một cách cụ thể trên mỗi mặt công tác để nhằm đổi mới một cách căn bản,
toàn diện dạy học môn học, nâng cao chất lượng đào tạo giáo viên GDQP –
AN[35].

12


- Tác giả: Nguyễn Đức Đăng nghiên cứu đề tài. “Quản lý công tác
GDQP – AN cho sinh viên hệ chính quy tại trường ĐHKHXH & NV,
ĐHQGHN”. Đề tài của tác giả đã đánh giá thực trạng quản lý công tác GDQP
– AN cho SV hệ chính quy trường ĐHKHXH & NV, ĐHQGHN. Đồng thời
đề xuất các giải pháp quản lý công tác GDQP – AN cho SV hệ chính quy
trường ĐHKHXH & NV, ĐHQGHN [14].
Các bài viết và đề tài nghiên cứu của các tác giả nêu trên đều đánh giá

một cách tổng quan thực trạng của công tác quản lý dạy học đối với môn học
GDQP – AN hiện nay. Trên cơ sở đó, các tác giả đã đưa ra một số biện pháp
tăng cường công tác quản lý dạy học môn GDQP – AN. Trong các biện pháp
của các tác giả đưa ra có những biện pháp khó triển khai và tổ chức thực hiện
ở tất cả các cơ sở thực hiện nhệm vụ GD QP-AN vì mỗi cơ sở những nét đặc
thù riêng. Bên cạnh đó, đội ngũ cán bộ sỹ quan quân đội biệt phái sang làm
công tác giảng dạy tại các cơ sở cũng có sự thay đổi do cơ cấu tổ chức và sự
phân công của Bộ Quốc Phòng đối với một số đơn vị chuyên trách đảm nhiệm
các công việc giảng dạy hiện nay, cũng như việc cắt giảm biên chế, luân
chuyển sỹ quan biệt phái theo nghị định 165 của chính phủ... từ đó dẫn đến
việc xây dựng cán bộ quản lý và giảng dạy ở các khoa và trung tâm hiện nay
gặp nhiều khó khăn.
Xuất phát từ những lý do trên, đề tài của tác giả nhằm đánh giá một
cách cập nhật và đầy đủ hơn về thực trạng quản lý dạy học hiện nay tại Trung
tâm GDQPAN sinh viên Hải Phòng – trường ĐH Hải Phòng nhằm đưa ra
những biện pháp quản lý dạy học GDQP-AN cụ thể, phù hợp với tình hình
thực tiễn của TT để nâng cao chất lượng dạy học môn học GDQP – AN hiện
nay đáp ứng yêu cầu xã hội.

13


1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài.
1.2.1. Quản lý
Hiện nay có nhiều cách định nghĩa khác nhau về Quản lý do các tác giả
nước ngoài và trong nước đưa ra, tuy nhiên trong phạm vi của đề tài, tác giả
tiếp cận một số cách quan niệm về Quản lý sau:
Thuật ngữ quản lý được định nghĩa là:“Tổ chức, điều khiển hoạt động
của một đơn vị, cơ quan”. Ở khía cạnh khác “Quản lý là tổ chức và điều
khiển các hoạt động theo những yêu cầu nhất định” [28].

Tác giả Đặng Quốc Bảo: “ Quản lý là hoạt động có định hướng, có chủ
đích của chủ thể quản lý (người quản lý) đến khách thể quản lý (người bị
quản lý) – trong một tổ chức – nhằm làm cho tổ chức vận hành và đạt được
mục đích của tổ chức” [ 1].
Từ đó, chúng tôi có thể khái quát cách hiểu về Quản lý trong luận văn
này: Quản lý là hoạt động có ý thức của chủ thể quản lý nhằm định hướng, tổ
chức, sử dụng các nguồn lực và phối hợp hành động của một nhóm người hay
một cộng đồng người để đạt được các mục tiêu của tổ chức đề ra một cách
hiệu quả nhất.
1.2.2. Dạy học
Đối với khái niệm dạy học, hiện nay có nhiều cách định nghĩa của các
tác giả khác nhau. Theo thời gian và yêu cầu của dạy học hướng đến phát
triển năng lực và phẩm chất người học, trong luận văn này tác giả sử dụng
khái niệm của Lâm Quang Thiệp: “Dạy học là một quá trình gồm toàn bộ các
thao tác có tổ chức và có định hướng giúp người học từng bước có năng lực
tư duy và năng lực hành động với mục đích chiếm lĩnh các giá trị tinh thần,
các hiểu biết, các kỹ năng, các giá trị văn hóa mà nhân loại đã đạt được để
trên cơ sở đó có khả năng giải quyết được các bài toán thực tế đặt ra trong
toàn bộ cuộc sống của mỗi người học”[31].
Dạy học là một trong những hoạt động giao tiếp sư phạm mang ý nghĩa
xã hội và chủ thể của hoạt động chính là người dạy và người học. Họ tiến
14


hành các hoạt động khác nhau, song tồn tại và phát triển trong cùng một quá
trình không hề đối lập nhau mà có sự thống nhất và hỗ trợ cho nhau.
1.2.3. Giáo dục quốc phòng – An ninh
“Giáo dục quốc phòng - an ninh là hoạt động có kế hoạch, có nội dung
chương trình, phương pháp và hình thức phù hợp với từng đối tượng, nhằm
truyền thụ cho họ những tri thức, bồi dưỡng kinh nghiệm, kỹ năng quân sự và

những vấn đề về QP – AN cần thiết để họ sẵn sàng làm tốt nghĩa vụ QP – AN
bảo vệ Tổ quốc theo chức trách”[32].
Giáo dục quốc phòng – an ninh là một môn khoa học có những quy luật
khách quan mà mọi quốc gia, mọi chế độ xã hội phải tuân theo.Tuy nhiên, QP
– AN là lĩnh vực luôn biến động theo sự vận động biến đổi của chế độ kinh tế,
chính trị, xã hội, của phương thức sản xuất, của tình hình QS và AN quốc gia
trong từng thời điểm lịch sử. Do đó, GDQP – AN cũng có tính giai cấp, tính
lịch sử cụ thể. Mỗi quốc gia, mỗi chế độ xã hội, mỗi giai đoạn phát triển khác
nhau có những quan điểm GDQP – AN khác nhau được thể hiện ra bằng mục
tiêu, nội dung và phương thức giáo dục.
Ở Việt Nam, GDQP – AN cho cán bộ các cấp của Đảng, Nhà nước và
cho HS, SV để họ làm tốt nghĩa vụ QP, AN bảo vệ Tổ quốc Việt Nam
XHCN. Mục tiêu GDQP – AN nhằm góp phần đào tạo con người phát triển
toàn diện, hiểu biết một số nội dung cơ bản về QP, AN; truyền thống đấu
tranh chống ngoại xâm của dân tộc, trách nhiệm và nghĩa vụ của công dân về
bảo vệ Tổ quốc; nâng cao lòng yêu nước, yêu CNXH; có tinh thần cách mạng
và ý thức cảnh giác trước âm mưu thủ đoạn của các thế lực thù địch trong
chống phá sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc của nhân dân ta; có kiến
thức cơ bản về đường lối QP, AN và công tác quản lý nhà nước về QP, AN;
có kỹ năng QS, AN cần thiết để tham gia vào sự nghiệp xây dựng, củng cố
nền QPTD, ANND, sẵn sàng bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN. Yêu cầu
GDQP – AN phải tiến hành đồng bộ bằng nhiều hình thức, nội dung phù hợp
với từng đối tượng, xây dựng chương trình, giáo trình, kế hoạch giảng dạy
15


thống nhất bảo đảm tính cơ bản, toàn diện, thiết thực và có hệ thống, bảo đảm
cho người học có đủ các điều kiện để tham gia và hoàn thành nghĩa vụ công
dân bảo vệ Tổ quốc.
1.2.4. Dạy học GDQP – AN

Dạy học GDQP-AN là dạy học môn GDQP-AN theo chương trình quy
định. Do đó dạy học GDQP – AN được hiểu là một quá trình gồm toàn bộ
các thao tác có tổ chức và có định hướng giúp người học từng bước có năng
lực tư duy và năng lực hành động với mục đích chiếm lĩnh tri thức, bồi dưỡng
kinh nghiệm, kỹ năng quân sự và những vấn đề về QP – AN cần thiết để họ
sẵn sàng làm tốt nghĩa vụ QP – AN bảo vệ Tổ quốc theo chức trách.
Dạy học Giáo dục quốc phòng – an ninh là quá trình hình thành các
phẩm chất về QP - AN cho người học. Đây là một nội dung quan trọng trong
quá trình giáo dục hình thành, phát triển phẩm chất nhân cách của người học.
Những phẩm chất quân sự của người học được hình thành và phát triển trong
quá trình đào tạo tại nhà trường và có tác động trực tiếp đến chất lượng, hiệu
quả hoạt động chuyên môn, nghề nghiệp của họ sau khi tốt nghiệp ra trường.
Lịch sử phát triển của dân tộc Việt Nam đã chứng minh rằng, bảo vệ Tổ quốc
phải đi đôi với bảo vệ chế độ. Bảo vệ chế độ là điều kiện để bảo vệ Tổ quốc.
Do đó, nhiệm vụ, nội dung GDQP – AN là phải chứa đựng các vấn đề về bảo
vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN. Nhiệm vụ GDQP – AN cho người học là giúp
họ có bản lĩnh chính trị vững vàng, hình thành thái độ, hành vi đúng đắn trong
các hoạt động quân sự, nâng cao thể lực, trí lực, kỹ năng quân sự, biết gắn kết
nhiệm vụ QP, AN với nghề nghiệp chuyên môn được đào tạo. Dạy học Giáo
dục quốc phòng – an ninh có nhiệm vụ xây dựng cho người học những phẩm
chất cơ bản của hoạt động quân sự về trí tuệ, tình cảm và ý chí. Phẩm chất trí
tuệ, đó là khả năng linh hoạt trong tư duy QS, khả năng tiếp nhận nhanh
những tri thức QS, tính sáng tạo, quyết đoán trong xử lý các tình huống. Phẩm
chất trí tuệ phải chuyển hóa thành cảm xúc, tình cảm và ý chí trong hoạt động
QS, giúp người học hình thành thái độ, biểu tượng đúng về hoạt động QS, tạo
16


động lực mạnh mẽ trong hoạt động QS. Ngoài những nhiệm vụ trên, GDQP –
AN còn phải hướng tới rèn luyện cho SV phẩm chất đặc thù QS, lòng trung

thành vô hạn với Đảng, Tổ quốc và nhân dân; tinh thần, ý chí chiến đấu; tinh
thần dũng cảm, dám hy sinh vì sự nghiệp cách mạng; khả năng tổ chức khoa
học các hoạt động QS; tính kỷ luật cao, trình độ kỹ, chiến thuật và nghệ thuật
QS; sự tinh nhạy, quan sát, phán đoán...
1.2.5. Quản lý dạy học GDQP – AN
Quản lý dạy học GDQP – AN thực chất là quản lý dạy học môn GDQP
– AN theo chương trình quy định của Bộ, được thực hiện theo Quyết định số
69/2007/QĐ-BGĐT ngày 14 tháng 11 năm 2007 của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
Trong luận văn này, Quản lý dạy học GDQP-AN được hiểu là hoạt động có ý
thức của chủ thể quản lý nhằm định hướng, tổ chức, sử dụng các nguồn lực
và phối hợp hành động của các thành viên trong việc triển khai thực hiện
mục tiêu, nội dung, chương trình dạy học môn GDQP-AN ở các đơn vị được
giao nhiệm vụ GDQP-AN cho SV nhằm đạt được các mục tiêu dạy học một
cách hiệu quả nhất.
Quản lý dạy học GDQP - AN là quản lý việc tổ chức thực hiện dạy học
bao gồm quản lý thực hiện mục tiêu, nội dung, chương trình, phương pháp dạy
học; kiểm tra đánh giá kết quả dạy học và kết quả học tập của người học; quản lý
đội ngũ các bộ; cơ sở vật chất và thiết bị dạy học... theo đúng quy định.
1.3. Quản lý dạy học môn GDQP – AN ở trường đại học.
1.3.1. Vị trí, vai trò và ý nghĩa của dạy học môn GDQP – AN
- Vị trí của môn học GDQP – AN trong công tác GD đại học là một
yêu cầu không thể thiếu trong mục tiêu đào tạo của các trường đại học, cao
đẳng góp phần hình thành và phát triển toàn diện nhân cách con người mới
XHCN. Trong giai đoạn hiện nay, GDQP nói chung, GDQP - AN cho sinh
viên nói riêng là nhiệm vụ chiến lược, cơ bản, thường xuyên và mang tính cấp
bách đối với sự nghiệp cách mạng nước ta. Văn kiện Nghị quyết Đại hội lần
thứ X của Đảng Cộng sản Việt Nam đã xác định: “Tiếp tục đổi mới và nâng
17

cao chất lượng công tác giáo dục, bồi dưỡng kiến thức quốc phòng, an ninh
cho cán bộ, công chức và cho toàn dân, có nội dung phù hợp với từng đối
tượng và đưa vào chương trình chính khoá trong các nhà trường theo cấp
học, bậc học”[13].
Từ những vấn đề cơ bản trên có thể khái quát: GDQP - AN cho sinh
viên ở các cơ sở giáo dục đại học là tổng thể các nội dung, hình thức tổ chức,
phương pháp tiến hành của đội ngũ lãnh đạo, cán bộ quản lý, các cơ quan
chức năng và đội ngũ giảng viên GDQP - AN của các trường đại học, cao
đẳng, các Trung tâm GDQP - AN nhằm trang bị, truyền thụ kiến thức, kĩ năng
quân sự, QP - AN, nâng cao ý thức, trách nhiệm của sinh viên đối với sự
nghiệp quốc phòng bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
- Vai trò của GDQP – AN: Môn học GDQP – AN có vai trò quan trọng
trong việc khơi dậy và nêu cao tinh thần yêu nước của thế hệ trẻ, tăng cường
khối đại đoàn kết toàn dân tộc, củng cố vững chắc niềm tin của nhân dân vào
Đảng và Nhà nước, chống lại mọi âm mưu chia rẽ, phản động của các thế lực
thù địch trong và ngoài nước.
GDQP – AN còn là nhân tố quan trọng để đánh giá phẩm chất đạo đức
của sinh viên, đồng thời củng cố và bảo vệ vững chắc an ninh chính trị, trật tự
an toàn xã hội, tăng cường sự đoàn kết trong nhà trường, giữa sinh viên với
sinh viên, giữa người với người và với các mối quan hệ xã hội khác, gắn kết
tinh thần dân tộc và xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân.
Môn học GDQP – AN được quan tâm đào tạo và giáo dục cho sinh
viên còn thể hiện chủ trương đường lối đúng đắn của Đảng và Nhà nước ta,
góp phần nâng cao vị thế chính trị, quân sự của nước ta đối với các nước
trong khu vực và bạn bè quốc tế.
Có thể nói rằng, môn học GDQP – AN có một vai trò và rất to lớn
trong việc giáo dục và nâng cao ý thức, phẩm chất đạo đức của con người đặc
biệt là sinh viên – thế hệ trẻ, chủ nhân tương lai của đất nước. Trong điều kiện

18

đất nước hội nhập và phát triển, việc nâng cao ý thức, trách nhiệm và hiểu biết
về kiến thức quốc phòng - an ninh là một nhiệm vụ thiết thực hơn bao giờ hết.
- Ý nghĩa của dạy học môn học này trong GD ĐH: Thông qua công tác
GDQP – AN, giúp cho mỗi sinh viên xây dựng, củng cố lập trường tư tưởng,
ý thức chính trị, bồi dưỡng lý tưởng sống cao đẹp, phẩm chất đạo đức trong
sáng, lối sống lành mạnh, lòng yêu nước và các kĩ năng quân sự cần thiết.
Qua đó, thấy rõ được trách nhiệm của mình đối với sự nghiệp xây dựng và
bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN; biết tránh xa những cám dỗ tầm thường,
những cạm bẫy của mặt trái cơ chế thị trường và những tiêu cực xã hội đang
diễn ra hiện nay; cảnh giác với những âm mưu, thủ đoạn của kẻ thù, nhận biết
và đấu tranh có hiệu quả với sự lôi kéo của các thế lực thù địch. Thông qua
GDQP - AN còn khơi dậy tinh thần tự tôn dân tộc trong mỗi sinh viên, nhắc
nhở họ không ngừng nỗ lực học tập, trau dồi kiến thức, tiếp thu khoa học công nghệ tiên tiến, dâng hiến hết mình cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ
quốc để đưa đất nước ta “sánh vai với các cường quốc năm châu”. GDQP –
AN còn giúp cho một bộ phận sinh viên khắc phục lối sống thực dụng, đề cao
tự do cá nhân để biết khép mình vào tổ chức, tôn trọng tập thể, có ý thức tổ
chức kỷ luật, biết sống vì mọi người và có ý chí phấn đấu vượt qua mọi khó
khăn để vươn lên trong học tập, trong cuộc sống và trong sự nghiệp.
1.3.2. Đặc thù của dạy học môn học GDQP – AN
Môn học GDQP – AN mang tính đặc thù riêng so với các môn học
khác trong hệ thống giáo dục quốc dân, tính đặc thù được thể hiện ngay trong
nội dung, phương pháp và phương tiện phục vụ trong quá trình dạy học. Môn
học GDQP – AN không những trang bị những kiến thức, kỹ năng quân sự cần
thiết cho HS, SV, mà còn góp phần giáo dục cho HS, SV tình yêu quê hương
đất nước sẵn sàng tham gia vào nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc khi đất nước yêu
cầu. Tính đặc thù của môn học được thể hiện ở nhưng vấn đề cơ bản sau:
Là môn học bao gồm kiến thức khoa học xã hội, nhân văn, khoa học tự
nhiên và khoa học kỹ thuật quân sự và thuộc nhóm các môn học chung.

19


GDQP – AN có mối quan hệ chặt chẽ với các môn học khác như: giáo dục
chính trị, Lịch sử, Giáo dục thể chất.... Trong các học phần của môn học, đặc
biệt là nội dung của học phần I và học phần II về Đường lối quân sự của Đảng
và Công tác quốc phòng an ninh có liên quan chặt chẽ với các chuyên ngành
đào tạo trong các nhà trường. Môn học không chỉ trang bị những vấn đề cơ
bản về đường lối quân sự của Đảng, tư duy quốc phòng, an ninh và kiến thức
quân sự cần thiết, mà góp phần rèn luyện, bồi dưỡng nhân cách, nếp sống con
người xã hội chủ nghĩa.
Về tổ chức, biên chế đội ngũ cán bộ quản lý, giảng viên giảng dạy môn
học GDQP – AN cho sinh viên hầu hết là sỹ quan quân đội ở các học viện,
nhà trường và quân khu được biệt phái sang các nhà trường ngoài quân đội để
làm công tác giảng dạy. Bên cạnh việc chấp hành các chế độ quy định của
quân đội thì đội ngũ sỹ quan biệt phái còn phải chấp hành các quy định của
đơn vị nơi sử dụng các sỹ quan biệt phái, đây chính là đặc thù của đội ngũ
giảng cán bộ, giảng viên tham gia giảng dạy môn GDQP – AN hiện nay.
Nội dung, chương trình đào tạo môn học GDQP – AN đào tạo môn
GDQP – AN được quy định giữ nguyên theo đúng quyết định của Bộ
GD&ĐT quy định, đó là điểm khác của các chương trình đào tạo trong các
trường đại học và cao đẳng hiện nay.
Quá trình và hoạt động dạy học môn GDQP – AN đặt dưới sự chỉ đạo
của nhiều cấp, bộ, ngành và các cơ quan tổ chức. Từ hội đồng giáo dục quốc
phòng Trung ương, Bộ Quốc phòng, Bộ giáo dục và đào tạo, các vụ giáo
dục... Có thể nói môn GDQP – AN chịu sự quản lý của nhiều cơ quan, ban
ngành. Do vậy, đòi hỏi phải có sự hiệp đồng, phối hợp của các tổ chức và các
lực lượng tham gia vào quá trình giáo dục và đào tạo, để từng bước không
ngừng nâng cao chất lượng cũng như kết quả dạy học môn GDQP – AN, đồng
thời làm thay đổi tư duy của các cấp, các ngành đối với môn học GDQP – AN

và góp phần khẳng định vị thế của môn học trong hệ thống giáo dục quốc dân,
đồng thời môn học đã góp phần không nhỏ vào việc đáp ứng những yêu cầu
20


chung của đất nước cũng như yêu cầu trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ
quốc trong giai đoạn hiện nay.
Trang thiết bị và phương tiện dạy học môn GDQP – AN có chế độ bảo
quản và sử dụng theo một quy chế riêng, bảo đảm an toàn không để mất, thất
lạc. Bên cạnh đó để giảng dạy môn học GDQP – AN thì các nhà trường phải
có các thao trường, bãi tập, sân tập riêng đảm bảo cho sinh viên được học tập,
rèn luyện và sinh hoạt sát với thực tiễn hoạt động của quân đội. Đặc biệt tất cả
các mô hình học cụ và trang thiết bị phục vụ cho việc giảng dạy và học tập
hầu hết là do các nhà máy, xí nghiệp của ngành quốc phòng sản xuất.
1.3.3. Nội dung quản lý dạy học môn GDQP – AN cho sinh viên ở
các trường đại học.
1.3.3.1. Quản lý thực hiện mục tiêu, nội dung, chương trình của môn
học GDQP – AN
Quản lý thực hiện mục tiêu, nội dung chương trình môn học GDQP –
AN là hoạt động của Ban giám hiệu, được tiến hành dựa trên cơ sở mục tiêu,
chương trình khung do Bộ GD&ĐT đã ban hành cho các đối tượng, cho các
học phần, các nội dung đào tạo. Từ đó, các trường tiến hành xây dựng nội
dung chương trình môn học cho phù hợp với các đối tượng và các yếu tố bảo
đảm cho hoạt động dạy học của trường cũng như thực tế yêu cầu đòi hỏi của
xã hội với các đối tượng được đào tạo, bồi dưỡng. Mục tiêu hiểu theo nghĩa
cơ bản nhất của từ này là cái ta cần chiếm lĩnh và ta phải đánh giá được cái đã
chiếm lĩnh.
Thực hiện quản lý thực hiện nội dung chương trình GDQP – AN cho
các đối tượng HS, SV, đòi hỏi BGH chỉ đạo xuống các TT, khoa, tổ bộ môn
tiến hành nghiên cứu thông tư 31 của BGD&ĐT ban hành tháng 9/2012 của

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo về ban hành Chương trình môn học
GDQP – AN trình độ đại học, cao đẳng. Chương trình môn học GDQP – AN
được xây dựng trên cơ sở từ thấp đến cao, bảo đảm liên thông liên tục và
lôgíc.
21


Nghiên cứu nội dung của chương trình, trên cơ sở đó chỉ đạo khoa, các
tổ bộ môn tiến hành tổ chức thực hiện dạy học theo chương trình đã quy định.
Chỉ đạo các giảng viên nghiên cứu nắm chắc nội dung chương trình các học
phần của khoa mình và tiến hành viết tài liệu tham khảo cũng như đề cương
chi tiết, bài giảng cho từng học phần để chỉ đạo hoạt động dạy học.
- Quản lý thực hiện mục tiêu môn học là quản lý việc dạy học của GV
và SV đảm bảo thực hiện những yêu cầu trong giảng dạy môn học GDQP –
AN đối với SV nhằm giáo dục những kiến thức cơ bản về đường lối QP, AN
của Đảng và công tác quản lý nhà nước về QP, AN; về truyền thống đấu tranh
chống giặc ngoại xâm của dân tộc, về nghệ thuật quân sự Việt Nam...trang bị
kỹ năng QS, AN cần thiết đáp ứng yêu cầu xây dựng, và bảo vệ Tổ quốc Việt
Nam XHCN.
- Quản lý thực hiện nội dung, chương trình là quản lý việc giảng dạy
của các trường ĐH có đúng, đủ nội dung chương trình đã ban hành theo thông
tư 31 của BGD&ĐT ban hành tháng 9/2012 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và
Đào tạo về ban hành Chương trình môn học GDQP – AN trình độ đại học,
cao đẳng hay không. Trong quản lý quá trình đào tạo thì quản lý việc thực
hiện đúng, đủ nội dung, chương trình là quan trọng nhất, tránh tình trạng cắt
xén trong giảng dạy, từ đó dẫn đến không bảo đảm chất lượng môn học.
Chính vì vậy quản lý thực hiện mục tiêu, nội dung, chương trình là một
trong những nội dung quan trọng trong việc quản lý dạy học môn GDQP –
AN, tuy mục tiêu, nội dung, chương trình môn học đã được BGD&ĐT thống
nhất chung cho các trường và các cơ sở giáo dục thì Ban giám đốc Trung tâm

(BGĐ), Ban Chủ nhiệm khoa ở các trường phải quản lý được việc thực hiện
các mục tiêu, nội dung, chương trình của môn học tại cơ sở của mình.
1.3.3.2. Quản lý đội ngũ giảng viên và hoạt động dạy của giảng viên
- Quản lý đội ngũ giảng viên: việc quản lý giảng viên GDQP – AN
được thực hiện theo thông tư liên tịch, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng sẽ quyết
định hoặc đề nghị cấp có thẩm quyền quyết định, điều động, kéo dài thời hạn
22