Dạy học tích cực môn Công nghệ may trang phục 2 tại trường Đại học Công nghiệp Thực phẩm Tp. Hồ Chí Minh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ
NGUYỄN MAI THANH THẢO

DẠY HỌC TÍCH CỰC MÔN CÔNG NGHỆ MAY
TRANG PHỤC 2 TẠI TRỪỜNG ĐẠI HỌC
CÔNG NGHIỆPTHỰC PHẨM
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
S

K

C

0

0

3

9

5

9

NGÀNH: GIÁO DỤC HỌC – 601401

S KC 0 0 4 2 0 8

Tp. Hồ Chí Minh, tháng 4 năm 2014


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM KỸ THUẬT
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ
NGUYỄN MAI THANH THẢO

DẠY HỌC TÍCH CỰC
MÔN CÔNG NGHỆ MAY TRANG PHỤC 2
TẠI TRƢỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP THỰC PHẨM

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

NGÀNH: GIÁO DỤC HỌC – 601401

Hƣớng dẫn khoa học:
GVC.TS. VÕ THỊ NGỌC LAN

TP. Hồ Chí Minh, tháng 4 năm 2014


LÝ LỊCH KHOA HỌC
I. LÝ LỊCH SƠ LƢỢC:
Họ & tên: NGUYỄN MAI THANH THẢO

Giới tính: Nữ

Ngày, tháng, năm sinh: 22/10/1983

Nơi sinh: TP.Hồ Chí Minh

Quê quán: Ninh Bình

Dân tộc: Kinh

Chỗ ở riêng hoặc địa chỉ liên lạc: 9M/86, đƣờng Hà Chƣơng, khu phố 6,
phƣờng Trung Mỹ Tây, quận 12, TP. Hồ Chí Minh
Điện thoại cơ quan:

Điện thoại: 0984 036 003

Fax:

E-mail:

II. QUÁ TRÌNH ĐÀO TẠO:
1. Cao đẳng:
Hệ đào tạo: Chính quy

Thời gian đào tạo: từ 09/2001 đến 08/2004

Nơi học: Trƣờng Đại học Sƣ phạm Kỹ thuật TP. Hồ Chí Minh
Ngành học: Công nghệ May
2. Đại học:
Hệ đào tạo: Chính quy (chuyển tiếp)

Thời gian đào tạo từ 09/2005 đến 08/ 2007
Nơi học: Trƣờng Đại học Sƣ phạm Kỹ thuật TP. Hồ Chí Minh
Ngành học: Công nghệ May
Tên môn thi tốt nghiệp:
-

Thiết kế giày

-

Đàm phán kinh doanh hàng hoá xuất nhập khẩu

-

Thiết kế nhà xƣởng

-

Công tác đối ngoại và xuất nhập khẩu

Ngày & nơi thi tốt nghiệp: tháng 7 năm 2007 tại Trƣờng Đại học Sƣ Phạm Kỹ
Thuật TP. Hồ Chí Minh

i


III. QUÁ TRÌNH CÔNG TÁC CHUYÊN MÔN KỂ TỪ KHI TỐT NGHIỆP
ĐẠI HỌC:
Thời gian

Nơi công tác

Công việc đảm nhiệm

Từ 8/2007

Công ty TNHH Nobland Việt

Nhân viên kiểm định

đến 10/2008

Nam, Quận 12, TP.HCM

Từ 10/2008

Công ty TNHH Terratex Việt

đến 10/2010

Nam, Quận 12, TP.HCM

Từ 10/2010

Trƣờng Đại học Công Nghiệp

đến nay

Thực Phẩm TP.HCM

chất lƣợng sản phẩm (FQA)
Cán bộ quản lý đơn hàng
(Merchandiser)
Giáo viên
Khoa Công nghệ may –
Thiết kế thời trang và Da giày

ii


LỜI CAM ĐOAN
Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu của tôi.
Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chƣa từng đƣợc ai
công bố trong bất kỳ công trình nào khác.
Tp. Hồ Chí Minh, ngày … tháng … năm 2014
Ngƣời nghiên cứu

Nguyễn Mai Thanh Thảo

iii


LỜI CẢM ƠN

Lời đầu tiên, tôi xin chân thành cảm ơn TS. Võ Thị Ngọc Lan đã tận tình hƣớng
dẫn và định hƣớng cho tôi trong quá trình nghiên cứu và hoàn thành đề tài.
Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám Hiệu, phòng Đào tạo sau đại học, khoa
Sƣ Phạm Kỹ Thuật và viện Sƣ Phạm Kỹ Thuật trƣờng Đại học Sƣ phạm kỹ thuật
TP. Hồ Chí Minh đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi hoàn thành khóa học.
Xin chân thành cảm ơn quý Thầy Cô, những ngƣời đã tham gia giảng dạy lớp

Cao học ngành Giáo dục học khóa 2011 – 2013B.
Tôi cũng xin cảm ơn các bạn học viên Cao học ngành Giáo dục học, gia đình
bạn bè đồng nghiệp đã động viên, giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và thực hiện
đề tài.
NGUYỄN MAI THANH THẢO

iv


TÓM TẮT
Nhằm nâng cao chất lƣợng đào tạo nghề cũng nhƣ định hƣớng quá trình tổ chức
dạy học theo phƣơng pháp dạy học tích cực, đề tài “ Dạy học tích cực môn Công
nghệ may trang phục 2 tại trƣờng Đại học Công Nghiệp Thực Phẩm TP.Hồ Chí
Minh” là thiết thực, mang tính thực tiễn cao cho Khoa Công nghệ may – thiết kế
thời trang và Da giày nói riêng và cho Trƣờng Đại học Công Nghiệp Thực Phẩm
TP.Hồ Chí Minh nói chung.
Luận văn gồm 3 phần:
Phần mở đầu: Nêu rõ lý do, mục tiêu, nhiệm vụ nghiên cứu, đối tƣợng nghiên
cứu, giới hạn nội dung nghiên cứu và phƣơng pháp nghiên cứu.
Phần nội dung: Gồm tất cả 3 chƣơng tập trung nghiên cứu các vấn đề sau: hệ
thống cơ sở lý luận về phƣơng pháp dạy học tích cực, khảo sát và phân tích thực
trạng dạy học môn Công nghệ may trang phục 2 tại trƣờng Đại học Công Nghiệp
Thực Phẩm TP.Hồ Chí Minh theo phƣơng pháp dạy học tích cực, tổ chức dạy học
môn Công nghệ may trang phục 2 theo phƣơng pháp dạy học tích cực tại trƣờng Đại
học Công Nghiệp Thực Phẩm TP.Hồ Chí Minh, tiến hành thực nghiệm và đánh giá
kết quả đạt đƣợc.
Cuối cùng là phần kết luận và kiến nghị: Nêu những thành quả đạt đƣợc sau quá
trình thực nghiệm, đồng thời đề tài cũng nêu lên một số kiến nghị nhằm nâng cao
chất lƣợng dạy học, đáp ứng đƣợc nhu cầu của nhà s dụng lao động, phù hợp với
sự phát triển của xã hội.

v


ABSTRACT

In order to improve the quality of vocational training as well as process-oriented
learning organizations active teaching methods, titled "Actived teaching for Sewing
technique 2 at Ho Chi Minh University Food Industry " is a practical, highly
practical garment for Science technology - design and fashion Leather particular
and University Food Industry in general Ho Chi Minh City.
Content of the topic is developed in three part:
Part 1: Introduction, clearly states reason, goals, missions, objects, content
scope, and methodology of research.
Part 2: Maintain content includes 3 chapters such as: the rationale system of
active teaching methods; survey and analysis real of the active teaching methods in
Sewing technique 2 at Ho Chi Minh University Food Industry; Organizing
empirical teaching trials with Sewing technique 2 at Ho Chi Minh University Food
Industry, conduct experiments and evaluating achieved results .
Part 3: Conclusion and Recommendation, presenting achievements after the
experiments; the research proposes recommendations for University, teachers and
students which need consideration and implementation.

vi


MỤC LỤC
Trang tựa

TRANG

LÝ LỊCH KHOA HỌC .............................................................................................. i
LỜI CAM ĐOAN .................................................................................................... iii
TÓM TẮT .................................................................................................................. v
ABSTRACT .............................................................................................................. vi
MỤC LỤC ................................................................................................................vii
DANH MỤC CÁC CHỮ VI T TẮT...................................................................... xi
DANH MỤC CÁC ẢNG ......................................................................................xii
DANH MỤC CÁC HÌNH ...................................................................................... xiv
PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................................ 1
1. Lý do chọn đề tài ................................................................................................... 1
2. Mục tiêu nghiên cứu............................................................................................. 2
3. Nhiệm vụ nghiên cứu ............................................................................................ 2
4. Đối tƣợng và khách thể nghiên cứu ..................................................................... 3
5. Giả thuyết nghiên cứu ........................................................................................... 3
6. Giới h n đề tài ....................................................................................................... 3
7. Phƣơng pháp nghiên cứu ...................................................................................... 3
8. Ý nghĩa đóng góp của đề tài về mặt lý luận và thực tiễn ................................... 5
CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ DẠY HỌC TÍCH CỰC................................ 7
1.1. LỊCH SỬ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU .................................................................. 7
1.1.1 Trên thế giới ....................................................................................................... 7
1.1.2 Tại Việt Nam ...................................................................................................... 8
1.2. CÁC KHÁI NIỆM............................................................................................ 14
1.2.1 Tính tích cực..................................................................................................... 14
1.2.2 Tính tích cực học tập ........................................................................................ 14
1.2.3 Phƣơng pháp dạy học ....................................................................................... 15
1.2.4 Phƣơng pháp dạy học tích cực ......................................................................... 16
1.2.5 Tổ chức dạy học ............................................................................................... 17

vii

1.3. CÁC LÝ THUY T HỌC TẬP THEO HƢỚNG TÍCH CỰC HOÁ NGƢỜI
HỌC .......................................................................................................................... 18
1.3.1. Thuyết hoạt động............................................................................................. 18
1.3.2. Thuyết nhận thức ............................................................................................. 19
1.3.3. Thuyết kiến tạo ................................................................................................ 21
1.3.4. Lý thuyết thang bậc nhu cầu của con ngƣời ................................................... 22
1.4. TIÊU CHÍ LỰA CHỌN PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC ĐẠI HỌC THEO
HƢỚNG TÍCH CỰC HOÁ NGƢỜI HỌC ........................................................... 23
1.5. KHÁI QUÁT VỀ PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC ...................... 24
1.5.1 Phân biệt quan điểm dạy học, phƣơng pháp dạy học và kỹ thuật dạy học ........... 24
1.5.2 Điều kiện áp dụng phƣơng pháp dạy học tích cực ........................................... 26
1.5.2.1. Giáo viên ...................................................................................................... 27
1.5.2.2. Học sinh ....................................................................................................... 27
1.5.2.3. Mục tiêu dạy học .......................................................................................... 27
1.5.2.4. Nội dung dạy học ......................................................................................... 27
1.5.2.5. Phƣơng pháp dạy học ................................................................................... 28
1.5.2.6. Phƣơng tiện dạy học và cơ sở vật chất của trƣờng ...................................... 28
1.5.3 Các phƣơng pháp dạy học tích cực .................................................................. 28
1.5.3.1. Phƣơng pháp diễn giảng ............................................................................... 29
1.5.3.2. Phƣơng pháp thảo luận ................................................................................. 30
1.5.3.3. Phƣơng pháp đàm thoại................................................................................ 32
1.5.3.4. Dạy học hợp tác............................................................................................ 33
1.5.4 Các kỹ thuật dạy học tích cực .......................................................................... 36
1.5.4.1. Động não (công não) .................................................................................... 36
1.5.4.2. Kỹ thuật đặt câu hỏi ..................................................................................... 37
1.5.4.3. Kỹ thuật 3 lần 3 ............................................................................................ 39
1.5.4.4. Kỹ thuật học tập hợp tác .............................................................................. 39
1.5.4.5. Sơ đồ tƣ duy ................................................................................................. 40

K T LUẬN CHƢƠNG 1 ........................................................................................ 42

viii


CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG DẠY HỌC MÔN CÔNG NGHỆ MAY TRANG
PHỤC 2 TẠI TRƢỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP THỰC PHẨM TP.HCM43
2.1. TỔNG QUAN VỀ TRƢỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP THỰC PHẨM
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH .............................................................................. 43
2.2. GIỚI THIỆU KHOA CÔNG NGHỆ MAY – THI T K

THỜI TRANG

VÀ DA GIÀY ........................................................................................................... 45
2.3. GIỚI THIỆU MÔN HỌC CÔNG NGHỆ MAY TRANG PHỤC 2 ............ 46
2.3.1. Vị trí, chƣơng trình môn học ........................................................................... 46
2.3.2. Mục tiêu môn học............................................................................................ 46
2.3.3. Đặc điểm môn học .......................................................................................... 46
2.3.3.1. Tính cụ thể.................................................................................................... 46
2.3.3.2. Tính trừu tƣợng ............................................................................................ 47
2.3.3.3. Tính hiện đại ................................................................................................ 47
2.3.3.4. Tính thực tiễn ............................................................................................... 47
2.4. THỰC TRẠNG DẠY HỌC MÔN CÔNG NGHỆ MAY TRANG PHỤC 2
TẠI TRƢỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP THỰC PHẨM TP. HỒ CHÍ MINH48
2.4.1. Xác định mục tiêu, phạm vi, đối tƣợng và thời gian khảo sát ........................ 49
2.4.1.2. Xác định phạm vi và đối tƣợng khảo sát...................................................... 49
2.4.1.3. Xác định cách thức và thời gian khảo sát .................................................... 49
2.4.2. Nội dung khảo sát............................................................................................ 49
2.4.3. Công cụ khảo sát ............................................................................................. 49
2.4.4. Đánh giá kết quả khảo sát thực trạng dạy học môn Công nghệ may trang phục

2 theo phƣơng pháp dạy học tích cực ....................................................................... 50
2.4.4.1. Những khó khăn khi giảng viên tham gia giảng dạy môn Công nghệ may
trang phục 2 ............................................................................................................... 50
2.4.4.2. Về mức độ s dụng phƣơng pháp dạy học và hình thức tổ chức dạy học ... 51
2.4.3.3. Cách thức lựa chọn phƣơng pháp dạy học và hình thức tổ chức dạy học đối
với từng nội dung của môn học ................................................................................. 54
2.4.3.4. Về mức độ s dụng phƣơng tiện dạy học .................................................... 57
2.4.3.5. Về mức độ s dụng kỹ thuật dạy học tích cực ............................................. 59

ix


2.4.3.6. Đánh giá tiết giảng các giáo viên thuộc bộ môn may trong quá trình ngƣời
nghiên cứu đi dự giờ ................................................................................................. 61
K T LUẬN CHƢƠNG 2 ........................................................................................ 63
CHƢƠNG 3: TỔ CHỨC DẠY HỌC MÔN CÔNG NGHỆ MAY TRANG
PHỤC 2 THEO PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC TẠI TRƢỜNG ĐẠI
HỌC CÔNG NGHIỆP THỰC PHẨM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ............ 65
3.1. CƠ SỞ TRIỂN KHAI TỔ CHỨC DẠY HỌC MÔN CÔNG NGHỆ MAY
TRANG PHỤC 2 THEO PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC................. 65
3.2. VẬN DỤNG QUI TRÌNH TỔ CHỨC DẠY HỌC THEO PHƢƠNG PHÁP
DẠY HỌC TÍCH CỰC MÔN CÔNG NGHỆ MAY TRANG PHỤC 2 .................. 66
3.3 THỰC NGHIỆM SƢ PHẠM ........................................................................... 69
3.3.1. Mục đích thực nghiệm .................................................................................... 69
3.3.2. Đối tƣợng thực nghiệm ................................................................................... 69
3.3.3. Nội dung thực nghiệm ..................................................................................... 70
3.3.4. Tổ chức thực nghiệm....................................................................................... 71
3.3.5. X lý và đánh giá kết quả thực nghiệm .......................................................... 72
3.3.5.1. Đánh giá bài dạy theo phƣơng pháp dạy học tích cực ................................. 72
3.3.5.2. X lý và đánh giá kết quả bài kiểm tra của sinh viên sau thực nghiệm ....... 81

K T LUẬN CHƢƠNG 3 ........................................................................................ 89
PHẦN K T LUẬN - KI N NGHỊ ........................................................................ 90
1. K T LUẬN .......................................................................................................... 90
1.1. Tóm tắt đề tài, nhận xét và đánh giá .................................................................. 90
1.2. Hƣớng phát triển của đề tài ................................................................................ 91
2. KI N NGHỊ ......................................................................................................... 91
2.1. Về phía nhà trƣờng:............................................................................................ 91
2.2. Đối với giảng viên .............................................................................................. 91
2.3. Đối với sinh viên ................................................................................................ 92
TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................... 93
PHỤ LỤC

x


DANH MỤC CÁC CHỮ VI T TẮT

STT

KÝ HIỆU

VI T ĐẦY ĐỦ

1

CĐ

Cao đẳng

2

CNTP

Công Nghiệp Thực Phẩm

3

ĐH

Đại học

4

GD & ĐT

Giáo dục và đào tạo

5

GV

Giáo viên

6

HS

Học sinh

7

HTTCDH

Hình thức tổ chức dạy học

8

KTDH

Kỹ thuật dạy học

9

NXB

Nhà xuất bản

10

PGS.TS.

Phó giáo sƣ – tiến sỹ

11

QĐ

Quyết định

12

PP

Phƣơng pháp

13

PPDH

Phƣơng pháp dạy học

14

PTDH

Phƣơng tiện dạy học

15

SV

Sinh viên

16

TCDH

Tổ chức dạy học

17

ThS

Thạc sỹ

18

TP HCM

Thành phố Hồ Chí Minh

19

TS

Tiến sỹ

xi


DANH MỤC CÁC ẢNG
ẢNG

TRANG

ảng 2.1:

Tỷ lệ số phiếu nhận về từ giảng viên và sinh viên sau khảo sát ......... 50

ảng 2.2:

Phân bố số lƣợng sinh viên đƣợc khảo sát qua các khoá học ............. 50

ảng 2.3:

Ý kiến của giảng viên về những khó khăn khi tham gia giảng dạy môn
CNMTP2 ............................................................................................. 51

ảng 2.4:

Ý kiến của giảng viên và sinh viên về mức độ s dụng phƣơng pháp
dạy học và hình thức tổ chức dạy học ................................................. 51

ảng 2.5:

Ý kiến của sinh viên về mức độ hứng thú với bài học ........................ 53

ảng 2.6:

Ý kiến của giảng viên về việc áp dụng PPDH và HTTCDH thích hợp
cho từng nội dung của môn học .......................................................... 56

ảng 2.7:

Ý kiến của giảng viên và sinh viên về mức độ s dụng phƣơng tiện
dạy học ................................................................................................ 58

ảng 2.8:

Ý kiến của GV và SV về việc giảng viên vận dụng kỹ thuật dạy học

tích cực khi giảng dạy môn CNMTP2 ................................................ 59

ảng 2.9:

Ý kiến của ngƣời nghiên cứu về việc đi dự giờ các giảng viên .......... 62

ảng 3.1:

Nội dung và thời gian thực nghiệm của lớp thực nghiệm và lớp đối
chứng ................................................................................................... 70

ảng 3.2:

Ý kiến của giảng viên dự giờ lớp thực nghiệm ................................... 73

ảng 3.3:

Ý kiến đánh giá của giảng viên dự giờ lớp thực nghiệm về quá trình tổ
chức dạy học ........................................................................................ 75

ảng 3.4:

Ý kiến của sinh viên học lớp thực nghiệm .......................................... 76

ảng 3.5:

Ý kiến của SV lớp thực nghiệm về các phƣơng pháp dạy học mà giảng
viên áp dụng cho từng nội dung của môn học..................................... 78

ảng 3.6:

Ý kiến của SV về hiệu quả của các phƣơng pháp dạy học mà giảng
viên s dụng cho lớp thực nghiệm ...................................................... 80

ảng 3.7:

Bảng phân phối điểm số của lớp thực nghiệm và lớp đối chứng ........ 82

xii


ảng 3.8:

Biểu thị sự phân bố điểm của bài kiểm tra số 1 – lớp thực nghiệm và
lớp đối chứng ....................................................................................... 83

ảng 3.9:

Biểu thị sự phân bố điểm của bài kiểm tra số 2 – lớp thực nghiệm và
lớp đối chứng ....................................................................................... 84

xiii


DANH MỤC CÁC HÌNH

HÌNH

TRANG

Hình 1.1: Sơ đồ tổ chức dạy học theo kỹ thuật dạy học tích cực .......................... 12
Hình 1.2: Cấu trúc hoạt động (A.N. Leonchiep 1903-1979) ................................ 18
Hình 1.3: Mô hình học tập theo thuyết nhận thức ................................................. 19
Hình 1.4: Mô hình học tập theo thuyết kiến tạo .................................................... 22
Hình 1.5: Sơ đồ 3 bình diện của phƣơng pháp dạy học ........................................ 25
Hình 1.6: Sơ đồ mối quan hệ giữa khái niệm quan điểm dạy học, phƣơng pháp
dạy học và kỹ thuật dạy học .................................................................. 25
Hình 2.1: Ý kiến của giảng viên và sinh viên về mức độ khó của từng nội dung
môn học ................................................................................................. 55
Hình 2.2: Ý kiến của SV về mức độ tiếp thu bài học khi GV áp dụng KTDH vào
giảng dạy môn CNMTP2....................................................................... 60
Hình 2.3: Ý kiến của sinh viên về mong muốn cần thay đổi để nâng cao chất
lƣợng dạy và học ................................................................................... 61
Hình 3.1: Ý kiến SV lớp thực nghiệm về các kỹ thuật dạy học mà GV áp dụng .. 79
Hình 3.2: Tần suất phân phối điểm của bài kiểm tra thứ nhất lớp thực nghiệm và
lớp đối chứng ......................................................................................... 82
Hình 3.3: Tần suất phân phối điểm của bài kiểm tra thứ hai lớp thực nghiệm và
lớp đối chứng ......................................................................................... 83
Hình 3.4: Phân loại kết quả học tập qua bài kiểm tra thứ nhất .............................. 86
Hình 3.5: Phân loại kết quả học tập qua bài kiểm tra thứ hai ................................ 86

xiv


PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Nhằm đáp ứng nhu cầu nguồn nhân lực trình độ cao cho công nghiệp hoá hiện
đại hoá đất nƣớc, nâng cao năng lực cạnh tranh và hợp tác bình đẳng trong hội nhập
quốc tế thì việc đƣa lý luận dạy học đại học vào thực tế giảng dạy hiện nay là vấn đề
cấp thiết phải làm, và việc đổi mới phƣơng pháp dạy học đại học cũng phải ngang

tầm với thời đại. Vấn đề đổi mới phƣơng pháp dạy học theo hƣớng tích cực hoá
đƣợc Đảng và Nhà nƣớc ta đặc biệt quan tâm. Trong Luật Giáo Dục 2005 điều 36b
đã nêu rõ: “Phƣơng pháp giáo dục đại học phải coi trọng việc bồi dƣỡng năng lực tự
học, tự nghiên cứu, tạo điều kiện cho ngƣời học phát triển tƣ duy sáng tạo, rèn luyện
kỹ năng thực hành, tham gia nghiên cứu, thực nghiệm, ứng dụng”. [11]
Theo điều 5.2a của Luật Giáo Dục Đại Học 2012 cũng nêu rõ mục tiêu đối với
đào tạo trình độ cao đẳng, đại học là “Đào tạo trình độ cao đẳng để sinh viên có
kiến thức chuyên môn cơ bản, kỹ năng thực hành thành thạo, hiểu biết đƣợc tác
động của các nguyên lý, quy luật tự nhiên - xã hội trong thực tiễn và có khả năng
giải quyết những vấn đề thông thƣờng thuộc ngành đƣợc đào tạo” [12, tr.2].
Trong Chiến lƣợc phát triển Giáo dục 2011-2020 nhiệm vụ thứ tƣ trong giai
đoạn 1 (2013-2015) cũng nêu lên yêu cầu“Đổi mới nội dung, phƣơng pháp dạy học,
thi, kiểm tra và đánh giá chất lƣợng giáo dục”. Chính vì thế đổi mới phƣơng pháp
dạy học là vô cùng quan trọng và cần thiết nhằm đạt đƣợc mục tiêu phát triển Giáo
dục đại học “… tăng cƣờng năng lực thích ứng với việc làm trong xã hội, năng lực
tự tạo việc làm cho mình và cho xã hội” [1, tr.84]
Nhận thức đƣợc tầm quan trọng của việc đổi mới phƣơng pháp dạy học,
trƣờng Đại học Công Nghiệp Thực Phẩm (CNTP) Thành phố Hồ Chí Minh
(TP.HCM) đã chuyển phƣơng thức đào tạo từ niên chế sang đào tạo theo học chế tín
chỉ với mục đích giúp cho ngƣời học tự chủ trong quá trình học của bản thân. Tuy
nhiên để có thể đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của xã hội, của ngành cũng nhƣ
trƣớc những yêu cầu và thách thức về việc phải đổi mới nâng cao chất lƣợng đào
1


tạo, trƣờng Đại học CNTP TP.HCM đã và đang từng bƣớc cải tiến, hoàn thiện nhằm
nâng cao chất lƣợng đào tạo, trong đó khuyến khích việc vận dụng các phƣơng pháp
dạy học theo hƣớng tích cực hoá ngƣời học nhằm tăng tính tự giác, chủ động và
sáng tạo nơi ngƣời học.
Việc giảng dạy các môn học thuộc chuyên ngành may nói chung và môn Công

nghệ may trang phục 2 nói riêng của Khoa Công Nghệ May – Thiết Kế Thời Trang
và Da Giày (gọi tắt là khoa May) thuộc trƣờng Đại học CNTP TP.HCM cũng đƣợc
giảng viên trong Khoa áp dụng các phƣơng pháp dạy học tích nhƣ phƣơng pháp
diễn giảng (phƣơng pháp thuyết trình có minh hoạ), thảo luận, dạy học giải quyết
vấn đề, … nhƣng chỉ mang tính hình thức. Một phần do bản thân các em sinh viên
chƣa thật sự tự lực trong quá trình học để chiếm lĩnh tri thức. Mặt khác, giảng viên
chƣa biết cách vận dụng một cách khéo léo, nhuần nhuyễn, linh hoạt các phƣơng
pháp dạy học tích cực trong công tác giảng dạy của mình.
Xuất phát từ yêu cầu thực tiễn về dạy học tích cực, đồng thời là giảng viên
ngành Công nghệ may trƣờng Đại học Công nghiệp thực phẩm TP.HCM, đề tài
“D y học tích cực môn Công nghệ may trang phục 2 t i trƣờng Đ i học Công
nghiệp thực phẩm Thành phố Hồ Chí Minh” nhằm góp phần thực hiện tổ chức
quá trình dạy học theo một qui trình hợp lý, nâng cao chất lƣợng dạy và học các
chƣơng của môn học này.
2. Mục tiêu nghiên cứu
Tổ chức dạy học môn Công nghệ may trang phục 2 theo phƣơng pháp dạy học
tích cực tại trƣờng Đại học Công Nghiệp Thực Phẩm Thành phố Hồ Chí Minh.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để giải quyết mục tiêu nghiên cứu trên, ngƣời nghiên cứu tập trung nghiên
cứu các vấn đề sau:
 Nhiệm vụ 1: Hệ thống cơ sở lý luận về phƣơng pháp dạy học tích cực.
 Nhiệm vụ 2: Xác định thực trạng dạy học môn Công nghệ may trang phục 2 tại
trƣờng Đại học CNTP TP.HCM.
 Nhiệm vụ 3: Tổ chức dạy học môn Công nghệ may trang phục 2 theo phƣơng
2


pháp dạy học tích cực tại trƣờng Đại học CNTP TP.HCM.
4. Đối tƣợng và khách thể nghiên cứu
4.1. Đối tƣợng nghiên cứu

Phƣơng pháp dạy học tích cực.
4.2. Khách thể nghiên cứu
Hoạt động dạy môn Công nghệ may trang phục 2 của giảng viên và hoạt động
học của sinh viên tại trƣờng Đại học Công Nghiệp Thực Phẩm TP.HCM.
5. Giả thuyết nghiên cứu
Thực trạng dạy học môn Công nghệ may trang phục 2 tại trƣờng Đại học
Công Nghiệp Thực Phẩm TP.HCM theo quan điểm tích cực hoá hoạt động nhận
thức của sinh viên đã đƣợc cải thiện, nhƣng mới chỉ thể hiện ở mặt “bên ngoài”
thông qua việc tăng cƣờng làm việc nhóm, nhƣng việc giải quyết các tình huống có
vấn đề của nội dung bài học, các hoạt động và cách thức hành động của giảng viên
và sinh viên vẫn còn nhiều hạn chế, ngƣời học chƣa thật sự tích cực chủ động trong
quá trình học. Do đó, nếu áp dụng qui trình tổ chức dạy học theo phƣơng pháp dạy
học tích cực mà ngƣời nghiên cứu đã đề xuất thì sẽ làm tăng tính tích cực, chủ động
sáng tạo cho ngƣời học trong quá trình học các chƣơng của môn học này.
6. Giới h n đề tài
Chƣơng trình môn học Công nghệ may trang phục 2 gồm có tất cả 4 chƣơng
tƣơng ứng 30 tiết lý thuyết, trong đó nội dung của chƣơng 1 – Công nghệ may áo
chemise với thời lƣợng 9 tiết, đây là chƣơng đầu tiên và cũng là nền tảng để triển
khai các nội dung tiếp theo của môn học này, nên ngƣời nghiên cứu tập trung
nghiên cứu và thực nghiệm tổ chức dạy học theo phƣơng pháp dạy học tích cực
cho Chƣơng 1 - Công nghệ may áo chemise hệ cao đẳng chính quy tại trƣờng Đại học
CNTP TP.HCM.
Đối tƣợng khảo sát là sinh viên khoá 10CDCM (đã tốt nghiệp ra trƣờng), sinh
viên khoá 11CDCM (đã học xong môn Công nghệ may trang phục 2) và sinh viên
khoá 12CDCM hiện đang theo học môn học này.
7. Phƣơng pháp nghiên cứu
3


Để thực hiện mục tiêu và những nhiệm vụ nghiên cứu trên, ngƣời nghiên cứu s

dụng các phƣơng pháp nghiên cứu sau:
7.1 Phƣơng pháp nghiên cứu tài liệu
Để có thể hệ thống cơ sở lý luận về dạy học tích cực một cách chính xác và
khoa học thì phải nghiên cứu vào các nguồn tài liệu. Đây chính là phƣơng pháp
nghiên cứu cơ bản trong quá trình nghiên cứu khoa học. Ngƣời nghiên cứu dựa vào
các nguồn tài liệu chủ yếu sau:


Các văn kiện, nghị quyết, luật giáo dục, các quan điểm chỉ đạo về đổi mới phƣơng
pháp dạy học, chiến lƣợc phát triển giáo dục từ 2011 – 2020.



Các tài liệu về lý luận dạy học hiện đại, tâm lý học dạy học, các lý thuyết học tập,
lý luận dạy học đại học, các luận văn thạc sỹ giáo dục, các bài báo tạp chí khoa học
giáo dục về dạy học tích cực nhằm thực hiện nhiệm vụ hệ thống cơ sở lý luận về
phƣơng pháp dạy học tích cực.



Mục tiêu, nội dung, chƣơng trình của ngành Công nghệ may nói chung và môn
Công nghệ may trang phục 2 nói riêng.
7.2. Phƣơng pháp điều tra
Ngƣời nghiên cứu s dụng các phiếu thăm dò, các câu hỏi phỏng vấn giảng viên

bộ môn may, sinh viên đã và đang học môn Công nghệ may trang phục 2 để xác
định thực trạng dạy học của môn học này, giúp ngƣời nghiên cứu có cơ sở để tổ chức
dạy học theo phƣơng pháp dạy học tích cực một cách hiệu quả.
7.3. Phƣơng pháp chuyên gia
Ngƣời nghiên cứu s dụng bảng câu hỏi từ các giảng viên có thâm niên giảng

dạy thuộc khoa May để đánh giá tính khả thi, tính khoa học và tính thực tiễn của
việc tổ chức dạy học theo phƣơng pháp dạy học tích cực.
7.4. Phƣơng pháp quan sát
Đây là phƣơng pháp mà ngƣời nghiên cứu s dụng suốt thời gian thực hiện đề
tài nhằm xác định thực trạng s dụng phƣơng pháp dạy học theo hƣớng tích cực hóa
ngƣời học. Ngƣời nghiên cứu tiến hành quan sát các buổi học chính khóa của các
sinh viên trong giờ học, theo dõi các phƣơng pháp dạy học mà các giảng viên s
4


dụng giảng dạy môn Công nghệ may trang phục 2, làm cơ sở thực tiễn cho việc
triển khai tổ chức dạy học môn Công nghệ may trang phục 2 theo phƣơng pháp dạy
học tích cực.
7.5. Phƣơng pháp thực nghiệm
Ngƣời nghiên cứu s dụng phƣơng pháp này nhằm xác định tính khả thi của
việc vận dụng phƣơng pháp dạy học tích cực đã đề ra, những điều kiện cần thiết để
tiến hành áp dụng phƣơng pháp dạy học theo hƣớng tích cực hóa ngƣời học. Cụ thể
đƣợc tiến hành nhƣ sau:


Nhóm thực nghiệm: Gồm 32 sinh viên áp dụng phƣơng pháp dạy học tích cực
trong chƣơng một của môn Công nghệ may trang phục 2 mà ngƣời nghiên cứu đã
đề xuất.



Nhóm đối chứng B: Gồm 34 sinh viên vẫn tiến hành giảng dạy bình thƣờng theo
các phƣơng pháp đang s dụng từ trƣớc đến nay.

Sau đó, ngƣời nghiên cứu so sánh kết quả trƣớc và sau thực nghiệm rồi đối chiếu làm

sáng tỏ hiệu quả của qui trình tổ chức dạy học theo phƣơng pháp dạy học tích cực.
7.6. Phƣơng pháp thống kê
Ngƣời nghiên cứu thu thập các số liệu, phân tích, tổng hợp x lý kết quả từ lớp
thực nghiệm so sánh với lớp đối chứng để đánh giá kết quả thực nghiệm trên phần
mềm x lý số liệu Excel nhằm kiểm định giả thuyết thống kê về sự khác biệt trong kết
quả học tập của hai nhóm đối chứng và nhóm thực nghiệm.
8. Ý nghĩa đóng góp của đề tài về mặt lý luận và thực tiễn
8.1. Về lý luận


Kết quả nghiên cứu của đề tài là hệ thống những lý luận cơ bản về phƣơng pháp
dạy học tích cực, giúp cho ngƣời nghiên cứu biết cách lựa chọn để tổ chức dạy
học theo phƣơng pháp dạy học tích cực ở bậc cao đẳng, đại học một cách linh
hoạt nhằm đạt hiệu quả dạy học, mục tiêu dạy học.



Kết quả nghiên cứu của đề tài góp phần hoàn thiện lý luận về phƣơng pháp dạy
học theo hƣớng tích cực hoá ngƣời học
8.2. Về thực tiễn
5


S

K

C

0

0

4

1

6

0