bài giảng tích hợp liên môn sinh học 9 bài PROTEIN và sự SỐNG

TRƯỜNG THCS HOÀNG DIỆU- TỔ KHOA HỌC TỰ NHIÊN

NhiÖt liÖt chµo mõng
c¸c thÇy c« gi¸o vµ c¸c em häc sinh !


TRÒ CHƠI Ô CHỮ
1
2
3
4
5
6
7

P H Ô T P
R
Ô
N I T
H Ệ T I Ê
H I
C Á C B O N

H
U
X
Ơ
U
Đ

Bắt đầu

O
Ộ T N O N
I
H Ó A
R Ô

03
04
08
02
05
06
07
09
11
10
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
25
30

23
29
27
28
26
24
HẾT
GIỜ

TỪ KHÓA

1.4:
Đây
làlà
tên
nguyên
tố
hóa
học
là
chất
dinh
dưỡng
5:
Đây
làlà
tên
của
hệnguyên
cơ

quan
có
nhiệm
vụ
biến
đổinhất
7:
Đây
tên
một
tố
hóa
học
vừa
đắt
6:
Đây
là
tên
chất
khí
dùng
để
bơm
vào
quả
bóng
Đây
tên
nguyên

tố
có
thành
phần
chủ
yếu
trong
2.Đây
là
tên
gọi
của
đoạn
dài
nhất
của
ống
tiêu
hóa?
Từ
khóa:
Đây
là
tên
gọi
khác
của
chất
đạm
3:

Đây
là
tên
chất
khí
duy
trì
sự
sống
và
sự
cháy?
chính
có
trong
thức
ăn
thànhrẻphân
chất
dinh
nhưng
cũng
nhấtlân?
trêndưỡng?
thế giới ?
không
khí?
bay?

AI NHANH HƠN?

NHÓM A

NHÓM C

Hãy chọn nhóm thức ăn
có chứa nhiều protein?

NHÓM B

NHÓM D


AI NHANH HƠN?

NHÓM A




1.Protein được cấu
tạo từ những nguyên
tố hóa học nào?

2.Hãy dự đoán phân
tử khối của protein?

3.Protein có cấu tạo
phân tử như thế nào?

Viết CTPT của 1 amino axít đơn giản ?
Nguyên tử C

Nguyên tử O

Nguyên tử H
Nguyên tử N


Công thức cấu tạo
của phân tử Protein

NH

CH
Ri

n ≥ 50

C
O

n


Bài tập 4 (trang 160 SGK):
a)So sánh sự giống nhau và khác nhau về thành phần , cấu tạo phân tử axit

amino axetic( NH2- CH2- COOH) với axit axetic (CH3 – COOH).
b)2 phân tử axit amino axetic kết hợp với nhau bằng cách tách –OH của nhóm –
COOH và -H của nhóm -NH2 .Hãy viết phương trình hóa học.
a) Về thành phần nguyên tố :
- Giống : đều chứa các nguyên tố C, H, O
- Khác : Phân tử amino axetic ngòai 3 nguyên tố trên còn chứa nguyên tố N
Về cấu tạo phân tử :
- Giống : đều có nhóm –COOH
- Khác : amino axetic còn chứa nhóm – NH2
b) Phương trình phản ứng giữa 2 phân tử axit amino axetic :
H2N-CH2-COOH + H2N-CH2-COOH


→ H N-CH -CO-NH-CH -COOH
Xúc tác

2

2

2

+ H2O



Thí nghiệm về sự thủy phân của protein

NaOH

Phiếu học tập số 1:
Thí nghiệm về sự thủy phân của protein

Thí nghiệm

Cách tiến hành Hiện tượng
quan sát được
Phản ứng thủy Đun nóng
phân
Protein(Sợi tóc)
trong dung dịch
NaOH

Kết luận


1. Phản ứng thủy phân:
Khi đun nóng dung dịch protein trong dung dịch axit hoặc
bazơ, protein sẽ bị thủy phân sinh ra các amino axit.

Tại sao len làm bằng lông cừu,
quần áo lụa tơ tằm, đồ da nếu
giặt bằng xà phòng có tính
kiềm gthì dễ bị hỏng?


Quá trình tiêu hóa thức ăn thuộc loại protein trong cơ thể :

Protein


→ Peptit
Enzim


→
Enzim

Axit amin


EM CÓ BIẾT?

Tổng hợp các protein từ các amino axit là một vấn đề hết sức
khó khăn vì protein có cấu tạo phân tử rất phức tạp.
Tuy vậy, các nhà khoa học đã tổng hợp được một số protein đơn
giản từ các amino axit. Chẳng hạn ngay từ năm 1954, đã tổng
hợp được insulin-chất homon có tác dụng điều hòa lượng đường
trong máu. Insulin là một protein đơn giản được tạo ra do 51
phân tử amino axit liên kết với nhau. Để tổng hợp ra insulin từ
các amino axit, các nhà khoa học đã phải tiến hành tới hơn 200
phản ứng hóa học.


Trong cơ thể người protein được hấp thụ như thế nào?
Sự thủy phân protein cũng xảy ra nhờ tác dụng của
enzim và nhiệt độ cơ thể tạo ra các aminoaxit đơn
giản hòa tan, thấm qua màng ruột vào máu đi đến tế
bào. Nhờ enzim ở tế bào lại tổng hợp lại thành protein

đặc trưng của người.
Như vậy: sự thủy phân protein cũng xảy ra nhờ tác
dụng của men ở nhiệt độ thường.


Con đường vận chuyển, hấp thụ các chất dinh dưỡng:
Các chất dinh dưỡng
được hấp thụ và vận
chuyển theo đường máu

Các chất dinh dưỡng được
hấp thụ và vận chuyển theo
đường bạch huyết

- Đường
- Axít amin
- Axít béo và glixêrin
- Các vitamin tan trong nước
- Các muối khoáng
- Nước

- Lipít (Các giọt nhỏ đã
được nhũ tương hoá)
- Các vitamin tan trong dầu



*Cấu trúc của protein :

Phân tử protein cấu tạo theo nguyên tắc nào?

Cấu tạo theo nguyên tắc đa phân, đơn
phân là axit amin, gồm hơn 20 loại.
Các bậc cấu trúc của protein: 4 bậc
+ Cấu trúc bậc 1: Là chuỗi axít amin có
trình tự xác định.

Axit
amin

Bậc 1

Bậc 2

+ Cấu trúc bậc 2: Là chuỗi axít amin tạo
vòng xoắn lò xo.
+ Cấu trúc bậc 3: Do cấu trúc bậc 2 cuộn xếp
theo kiểu đặc trưng cho từng loại protein.
+ Cấu trúc bậc 4: Gồm hai hay nhiều chuỗi
axít amin kết hợp với nhau.

Bậc 4

Bậc 3

Phân tử Hêmôglôbin.
Hình 18: Các bậc cấu trúc củaphân tử Protein
Hình 18: Các bậc cấu trúc củaphân tử Protein

Phân tử protein có cấu trúc như thế nào ?

Tính đặc trưng của protein còn biểu hiện ở
cấu trúc bậc 3 (cuộn xếp theo kiểu đặc trưng
cho từng loại protein), bậc 4 (số lượng, số
loại chuỗi axitamin).
=> Mỗi phân tử protein không chỉ đặc
trưng về thành phần, số lượng, trình tự
sắp xếp của các axit amin mà còn đặc
trưng bởi các bậc cấu trúc không gian và
số chuỗi axit amin.

Axit amin

Bậc 2

Bậc 1

Bậc 4

Bậc 3

Phân tử Hêmôglôbin.

Qua đặc điểm cấu tạo các bậc cấu trúc
của protein,
emnghiên
hãy cứu
cho
biết

tính
đặc trưng
Qua
Quanghiên
cứutrên,
trên,em
emcó
có
gìgìvề
tính
của proteinnhận
cònxét
thể
hiện
qua
nhận
xét
về
tínhđặc
đặc cấu trúc
trưng
không gian như
thếcủa
nào?
trưng
củaprotein?
protein?


Câu 1. Chọn câu trả lời đúng nhất:

* Bậc cấu trúc nào sau đây có vai trò chủ yếu xác định tính đặc thù của
protein:
A. Cấu trúc bậc 1.

B. Cấu trúc bậc 2.

C. Cấu trúc bậc 3.

D. Cấu trúc bậc 4.

Câu 2. Hãy dùng từ thích hợp điền vào chỗ trống:
axit1amin
Sự sắp xếp khác nhau của 20 loại….…………….đã
tạo nên
đa 2dạng
tính…………………….Mỗi
phân tử protein không chỉ đặc trưng bởi
số lượng
3
thành phần,……………………,
trình tự sắp xếp của các axit amin mà
cấu4 trúc
còn do…………………
không gian,số chuỗi axit amin.



*Chức năng của Protein:
1/ Chức năng cấu trúc
2/ Chức năng xúc tác các quá

trình trao đổi chất.
3/ Điều hoà các quá trình trao đổi
chất.
=> Protein đảm nhiệm nhiều chức
năng quan trọng liên quan đến
toàn bộ hoạt động sống của tế bào,
biểu hiện thành các tính trạng của
cơ thể.

Các em dựa vào thông tin mục II (SGK sinh
Ngoài
cáchãy
chức
protein
còn có chức
9/tr55)
; em
chonăng
biết: trên
Protein
có những
năng năng
nào khác?
chức
gì?
Là thành phần tạo nên kháng thể bảo vệ cơ thể,
năng
cấucủa
của protein
protein

thểtếhiện
hiện
Chức
năng
điều
hòa
của
Bản
chất
enzim
là
gì? của
vậnChức
chuyển
(oxi)
vàtrúc
chuyển
động
bào như
và
thế nào?
cơnhư
thể. thế nào? Lấy ví dụ?
Lúc
cơ chất
thểlàthiếu
hụt
Gluxit,
lipit,
tế

bào phân
Bản
của
enzim
làcấu
protein
Protein
thành
phần
tạo
các
hoocmôn
mà
Là
thành
phần
quan
trọng
xây
dựng
các
bào
giải
protein
để vai
cung
cấp
năng
lượng
cho

cho
hooc
môn
có
trò
điều
hoà
các
quá
trình
trao
quan
và
màng
sinh
chất

hình
thành
các
đặc
Có
khoảng
3500
loại
enzim,
mỗi
loại
tham
gia

các
hoạt
động
sống
của
tế
bào
và
cơ
thể.
đổi
chất
trong
tế
bào
và
cơ
thể
điểm
giải ứng
phẫu,nhất
hình
thái của các mô, cơ
một phản
định.
Vaiquan,
trò truyền
xungvàthần
kinh. và chống đỡ cơ
hệ cơ quan

cơ thể
học...
VD: Histôn là loại Protein tham gia vào cấu trúc
Qua các chức năng của protein em có
NST.
Đó
Đólàlàchức
chứcnăng
năng
nhận xét gì?
nào của Protein?
nào của Protein?