GIẢI QUYẾT vấn đề dân tộc VÀ tôn GIÁO

GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ DÂN TỘC VÀ TÔN GIÁO
1, Vấn đề dân tộc và những quan điểm cơ bản của chủ nghĩa
Mác - Lênin trong việc giải quyết vấn đề dân tộc.
a) Khái niệm dân tộc.
Khái niệm dân tộc thường được dùng với hai nghĩa:
- (Tộc người) dùng để chỉ cộng đồng người cụ thể nào đó có
những mối liên hệ chặt chẽ, bền vững, có sinh hoạt kinh tế
chung, có ngôn ngữ chung của cộng đồng và trong sinh hoạt
văn hóa có những nét đặc thù so với những cộng đồng khác;
xuất hiện sau cộng đồng bộ lạc; có kế thừa và phát triển hơn
những nhân tố tộc người ở cộng đồng bộ lạc và thể hiện thành
ý thức tự giác của các thành viên trong cộng đồng đó.
- (Quốc gia dân tộc) dùng để chỉ một cộng đồng người ổn định,
bền vững hợp thành nhân dân của một quốc gia, có lãnh thổ
chung, nền kinh tế thống nhất, quốc ngữ chung, có truyền
thống văn hóa, truyền thống đấu tranh chung trong quá trình
dựng nước và giữ nước.
Với nghĩa như vậy, khái niệm dân tộc và khái niệm quốc gia có
sự gắn bó chặt chẽ với nhau, dân tộc bao giờ cũng ra đời trong
một quốc gia nhất định và thực tiễn lịch sử chứng minh rằng
những nhân tố hình thành dân tộc chín muồi thường không tách
rời với sự chín muồi của những nhân tố hình thành quốc gia.
Đây là những nhân tố bổ sung và thúc đẩy lẫn nhau trong quá
trình phát triển.
b) Hai xu hướng phát triển của dân tộc và vấn đề dân tộc trong
xây dựng chủ nghĩa xã hội.
Nghiên cứu về dân tộc và phong trào dân tộc trong chủ nghĩa
tư bản. V.I.Lênin đã phân tích và chỉ ra hai xu hướng phát triển
có tính khách quan của nó:
+ Xác lập cộng đồng độc lập dân tộc riêng rẽ:
- Hình thành: các hệ thống quốc gia, dân tộc độc lập các hệ thống quốc

gia, dân tộc độc lập
- Quan hệ: Bình đẳng, tự nguyện; tương trợ giúp đỡ Bình đẳng, tự
nguyện; tương trợ giúp đỡ nhau; xích lại gần nhau về nhiều mặt; tôn trong bản
nhau; xích lại gần nhau về nhiều mặt; tôn trong bản sắc văn hóa, lợi ích của các
cộng đồng.sắc văn hóa, lợi ích của các cộng đồng.


+ Sự liên hiệp lại của nhiều quốc gia:Sự liên hiệp lại của nhiều quốc gia: -Xâm
lược:
- Xâm lược: chủ nghĩa thực dân cũ và mới sự áp chủ nghĩa thực dân cũ và
mới sự áp đặt, ép buộc, bóc lột thù hằn, mâu thuẫn.đặt, ép buộc, bóc lột thù hằn,
mâu thuẫn.
- Hợp tác:
•Hữu nghị: Bình đẳng tự nguyện, tôn trọng quyền tư Bình đẳng tự
nguyện, tôn trọng quyền tư quyết, lợi ích của các dân tộc, giúp đỡ nhau
cùngquyết, lợi ích của các dân tộc, giúp đỡ nhau cùng tiến bộ.tiến bộ.
•Liên kết: Tôn trọng chủ quyền quốc gia lãnh thổ…đôi bên cùng có
lợi.đôi bên cùng có lợi.
Trong điều kiện chủ nghĩa đế quốc, sự vận động của hai xu
hướng trên gặp rất nhiều khó khăn, trở ngại. Xu hướng các dân
tộc xích lại gần nhau trên cơ sở tự nguyện và bình đẳng bị chủ
nghĩa đế quốc phủ nhận, thay vào đó là những khối liên hiệp
với sự áp đặt, thống trị của chủ nghĩa đế quốc nhằm áp bức,
bóc lột các dân tộc còn nghèo nàn và lạc hậu.
Sau thắng lợi của Cách mạng Tháng Mười Nga, một thời đại mới
đã xuất hiện - thời đại quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa
xã hội. Đây cũng là sự quá độ lên một xã hội trong đó các
quyền tự do, bình đẳng và mối quan hệ đoàn kết, hữu nghị giữa
người với người được thực hiện. Giai cấp công nhân hiện đại với
sứ mệnh lịch sử của mình, cùng với nhân dân lao động sẽ sáng

tạo ra xã hội đó.
Khi nghiên cứu về dân tộc, quan hệ dân tộc và những xu hướng
phát triển của nó, chủ nghĩa Mác - Lênin khẳng định rằng, chỉ
trong điều kiện của chủ nghĩa xã hội, khi tình trạng áp bức giai
cấp, tình trạng người bóc lột người bị thủ tiêu thì tình trạng áp
bức dân tộc cũng bị xóa bỏ.
Với thắng lợi của cách mạng vô sản, giai cấp công nhân đã trở
thành giai cấp cầm quyền tạo tiền đề cho tiến trình xây dựng
chủ nghĩa xã hội, đồng thời cũng mở ra quá trình hình thành và
phát triển của dân tộc xã hội chủ nghĩa.
Tuy nhiên, dân tộc xã hội chủ nghĩa chi xuất hiện khi sự cải tạo,
xây dựng từng bước cộng đồng dân tộc và các mối quan hệ xã
hội, quan hệ dân tộc theo các nguyên lý của chủ nghĩa xã hội
khoa học. Đồng thời, dân tộc xã hội chủ nghĩa cũng chỉ có thể


ra đời từ kết quả toàn diện trên mọi lĩnh vực của công cuộc xây
dựng chủ nghĩa xã hội từ kinh tế, chính trị, xã hội và văn hóa tư tưởng.
Dân tộc trong tiến trình xây dựng chủ nghĩa xã hội có sự vận
động mới theo hướng ngày càng tiến bộ, văn minh. Trong đó,
hai xu hướng khách quan của sự phát triển dân tộc sẽ phát huy
tác dụng cùng chiều, bổ sung, hỗ trợ cho nhau và diễn ra trong
từng dân tộc, trong cả cộng đồng quốc gia. Quan hệ dân tộc sẽ
là biểu hiện sinh động của hai xu hứơng đó trong điều kiện của
công cuộc xây dựng xã hội mới - xã hội xã hội chủ nghĩa.
Tiến trình xây dựng chủ nghĩa xã hội đã tạo ra những điều kiện
thuận lợi để xây dựng quan hệ dân tộc bình đẳng, hợp tác giúp
đỡ nhau cùng tiến bộ giữa các dân tộc. Sự xích lại gần nhau
trên cơ sở tự nguyện và bình đẳng sẽ là nhân tố quan trọng cho
từng dân tộc nhanh chóng đi tới phồn vinh hạnh phúc. Mỗi dân

tộc không những có điều kiện khai thác tối đa tiềm năng của
dân tộc minh để phát triển mà còn nhận được sự giúp đỡ, dựa
vào tiềm năng của dân tộc anh em để phát triển nhanh chóng.
Sự xích lại gần nhau giữa các dân tộc trong tiến trình xây dựng
chủ nghĩa xã hội trong một quốc gia sẽ làm cho những giá trị,
tinh hoa của các dân tộc hoà nhập vào nhau, bổ sung cho nhau
làm phong phú thêm giá trị chung của quốc gia - dân tộc.
Những giá trị chung đó sẽ lại trở thành cơ sở liên kết các dân
tộc chặt chẽ, bền vững hơn.
Tóm lại, dân tộc và quan hệ dân tộc trong tiến trình xây dựng
xã hội xã hội chủ nghĩa là một nội dung quan trọng trong toàn
bộ nội dung của sự nghiệp xây dựng xã hội mới. Xã hội mới
từng bước tạo ra những điều kiện để xây dựng quan hệ hợp tác
giữa các dân tộc. Sự phát triển mọi mặt của từng dân tộc gắn
với sự phát triển của cả cộng đồng các dân tộc. Sự tăng cường
tính thống nhất các dân tộc trở thành một quá trình hợp quy
luật. Tuy nhiên, tính cộng đồng chung, tính thống nhất vẫn trên
cơ sở giữ gìn và phát huy tinh hoa, bản sắc của từng dân tộc.
c) Những quan điểm cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin
trong việc giải quyết vấn đề dân tộc.
Dựa trên cơ sở tư tưởng của C. Mác và Ph. Ăngghen về vấn đề dân tộc; dựa vào
sự tổng kết kinh nghiệm đấu tranh của phong trào cách mạng thế giới và cách
mạng Nga; phân tích sâu sắc hai xu hướng khách quan của phong trào dân tộc
gắn liền với quá trình phát triển của chủ nghĩa tư bản, nhất là khi đã bước vào


giai đoạn đế quốc chủ nghĩa, V.I. Lênin đã khái quát lại thành "Cương lĩnh dân
tộc" của Đảng cộng sản. Trong tác phẩm Về quyền dân tộc tự quyết, Người nêu
rõ: "Các dân tộc hoàn toàn bình đẳng, các dân tộc được quyền tự quyết, liên
hiệp công nhân tất cả các dân tộc lại".

- Các dân tộc hoàn toàn bình đẳng
Đây là quyền thiêng liêng của các dân tộc trong mối quan hệ giữa các dân tộc.
Các dân tộc hoàn toàn bình đẳng có nghĩa là: các dân tộc lớn hay nhỏ (kể cả bộ
tộc và chủng tộc) không phân biệt trình độ phát triển cao hay thấp đều có nghĩa
vụ và quyền lợi ngang nhau; không một dân tộc nào được giữ đặc quyền đặc lợi
và có quyền đi áp bức bóc lột dân tộc khác, thể hiện trong luật pháp của mỗi
nước và luật pháp quốc tế.
Trong một quốc gia có nhiều dân tộc, quyền bình đẳng giữa các dân tộc phải
được pháp luật bảo vệ và được thể hiện trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội,
trong đó việc phấn đấu khắc phục sự chênh lệch về trình độ phát triển kinh tế,
văn hoá do lịch sử để lại có ý nghĩa cơ bản.
Trên phạm vi giữa các quốc gia - dân tộc, đấu tranh cho sự bình đẳng giữa các
dân tộc trong giai đoạn hiện nay gắn liền với cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa
phân biệt chủng tộc, chủ nghĩa sôvanh; gắn liền với cuộc đấu tranh xây dựng
một trật tự kinh tế thế giới mới; chống sự áp bức bóc lột của các nước tư bản
phát triển đối với các nước chậm phát triển về kinh tế.
Thực hiện quyền bình đẳng giữa các dân tộc là cơ sở để thực hiện quyền dân tộc
tự quyết và xây dựng mối quan hệ hợp tác, hữu nghị giữa các dân tộc.
- Các dân tộc được quyền tự quyết
Quyền dân tộc tự quyết là quyền làm chủ của mỗi dân tộc đối với vận mệnh dân
tộc mình, quyền tự quyết định chế độ chính trị – xã hội và con đường phát triển
của dân tộc mình. Quyền tự quyết bao gồm quyền tự do độc lập về chính trị tách
ra thành lập một quốc gia dân tộc độc lập vì lợi ích của các dân tộc (chứ không
phải vì mưu đồ và lợi ích của một nhóm người nào) và cũng bao gồm quyền tự
nguyện liên hiệp với các dân tộc khác trên cơ sở bình đẳng cùng có lợi để có đủ
sức mạnh chống nguy cơ xâm lược từ bên ngoài, giữ vững độc lập chủ quyền và
có thêm những điều kiện thuận lợi cho sự phát triển quốc gia - dân tộc.
Khi xem xét, giải quyết quyền tự quyết của dân tộc cần đứng vững trên lập
trường của giai cấp công nhân. Triệt để ủng hộ các phong trào dân tộc tiến bộ
phù hợp với lợi ích chính đáng của giai cấp công nhân và nhân dân lao động.

Kiên quyết đấu tranh chống lại mọi âm mưu, thủ đoạn của các thế lực đế quốc
và phản động lợi dụng chiêu bài “dân tộc tự quyết” để can thiệp vào công việc


nội bộ của các nước, giúp đỡ các thế lực phản động dân tộc chủ nghĩa (sôvanh,
hẹp hòi) đàn áp các lực lượng tiến bộ, đòi ly khai và đi vào quỹ đạo của chủ
nghĩa thực dân mới, chủ nghĩa tư bản.
- Liên hiệp công nhân tất cả các dân tộc
Liên hiệp công nhân của tất cả các dân tộc là tư tưởng cơ bản trong cương lĩnh
dân tộc của các đảng cộng sản: nó phản ánh bản chất quốc tế của phong trào
công nhân, phản ánh sự thống nhất giữa sự nghiệp giải phóng dân tộc và giải
phóng giai cấp. Nó bảo đảm cho phong trào dân tộc có đủ sức mạnh để giành
thắng lợi.
Liên hiệp công nhân tất cả các dân tộc quy định mục tiêu hướng tới; quy định
đường lối, phương pháp xem xét cách giải quyết quyền dân tộc tự quyết, quyền
bình đẳng dân tộc. Đồng thời, nó là yếu tố sức mạnh đảm bảo cho giai cấp công
nhân và các dân tộc bị áp bức chiến thắng kẻ thù của mình. Chủ tịch Hồ Chí
Minh khẳng định: “Muốn cứu nước và giải phóng dân tộc không có con đường
nào khác con đường cách mạng vô sản”.
Đoàn kết, liên hiệp công nhân các dân tộc là cơ sở vững chắc để đoàn kết các
tầng lớp nhân dân lao động rộng rãi thuộc các dân tộc trong cuộc đấu tranh
chống chủ nghĩa đế quốc vì độc lập dân tộc và tiến bộ xã hội. Vì vậy, nội dung
liên hiệp công nhân các dân tộc đóng vai trò liên kết cả ba nội dung của cương
lĩnh thành một chỉnh thể. Đoàn kết giai cấp công nhân các dân tộc là sự thể hiện
thực tế tinh thần yêu nước mà thời đại ngày nay đã trở thành sức mạnh cực kỳ
to lớn. Nội dung đó phù hợp với tinh thần quốc tế chân chính đang lên tiếng kêu
gọi các dân tộc, quốc gia xích lại gần nhau.
Cương lĩnh dân tộc của đảng cộng sản là một bộ phận trong cương lĩnh cách
mạng của giai cấp công nhân và nhân dân lao động trong sự nghiệp đấu tranh
giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp; là cơ sở lý luận của đường lối, chính

sách dân tộc của các đảng cộng sản và nhà nước xã hội chủ nghĩa.
2, Tôn giáo và những quan điểm cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin trong việc
giải quyết vấn đề tôn giáo.
a) Khái niệm tôn giáo:
- Tôn giáo là một hình thái ý thức xã hội phản ánh hoang đường và hư ảo hiện
thực khách quan. Qua sự phản ánh của tôn giáo mọi sức mạnh tự phát của tự
nhiên và xã hội đều trở thành thần bí.
- Tôn giáo là sản phẩm của con người, gắn với những điều kiện lịch sử tự nhiên
và lịch sử xã hội xác định. Do đó xét về mặt bản chất, tôn giáo là một hiện
tượng xã hội phản ánh sự bất lực, bế tắc của con người trước tự nhiên và xã hội.


- Ở một mức độ nhất định tôn giáo có vai trò tích cực trong văn hoá, đạo đức xã
hội như: đoàn kết, hướng thiện, quan tâm đến con người….Tôn giáo là niềm an
ủi, chỗ dựa tinh thần của quần chúng lao động.
- Về phương diện thế giới quan, thế giới quan tôn giáo là duy tâm, hoàn toàn đối
lập với hệ tư tưởng và thế giới quan Mác - Lênin khoa học và cách mạng.
- Sự khác nhau giữa chủ nghĩa xã hội hiện thực và thiên đường mà các tôn giáo
thường hướng tới là ở chỗ trong quan niệm tôn giáo thiên đường không phải là
hiện thực mà là ở thế giới bên kia. Còn những người cộng sản chủ trương và
hướng con người vào xã hội văn minh, hành phúc ngay ở thế giới hiện thực, do
mọi người xây dựng và vì mọi người.
b) Nguyên nhân tồn tại của tín ngưỡng, tôn giáo:
- Nguyên nhân nhận thức: Trong quá trình xây dựng CNXH và trong chế
độ XHCN trình độ dân trí chưa thật cao, nhiều hiện tượng tự nhiên và xã hội
đến nay khoa học chưa giải thích được. Do đó trước sức mạnh tự phát của giới
tự nhiên và xã hội mà con người vẫn chưa thể nhận thức và chế ngự được đã
khiến cho một bộ phận nhân dân đi tìm sự an ủi, che chở và lý giải chúng từ sức
mạnh của thần linh.
- Nguyên nhân kinh tế: Trong CNXH, nhất là trong TKQĐ còn nhiều

thành phần kinh tế vận hành theo cơ chế thị trường với những lợi ích khác nhau
của các giai tầng xã hội, sự bất bình đẳng về kinh tế, chính trị, văn hoá, xã
hội...=> những yếu tố may rủi ngẫu nhiên vẫn tác động mạnh mẽ đến con người,
làm cho họ dễ trở nên thụ động với tư tưởng nhờ cậy, cầu mong vào những lực
lượng siêu nhiên.
- Nguyên nhân tâm lý: Tôn giáo đã tồn tại lâu đời trong lịch sử loài
người, ăn sâu vào trong tiềm thức, tâm lý của nhiều người dân qua nhiều thế hệ
cho nên nó không thể xóa bỏ ngay được.
- Nguyên nhân chính trị - xã hội:
+ Trong các nguyên tắc tôn giáo có những điểm còn phù hợp với CNXH, với
đường lối chính sách của Nhà nước XHCN. Đó là mặt giá trị đạo đức, văn hoá
của tôn giáo, đáp ứng được nhu cầu tinh thần của một bộ phận nhân dân,đó là sự
tự biến đổi của tôn giáo để thích nghi theo xu hướng đồng hành với dân tộc,
sống tốt đời đẹp đạo.
+ Ngoài ra các thế lực phản động trong và ngoài nước chưa từ bỏ âm mưu lợi
dụng tôn giáo để chống CNXH nên chúng ra sức duy trì và dung dưỡng tôn
giáo.Những cuộc chiến tranh cục bộ, xung đột sắc tộc tôn giáo, khủng bố ở


nhiều nơi. Nỗi lo sợ về chiến tranh, bệnh tật, đói nghèo cùng với những đe doạ
khác là điều kiện thuận lợi cho tôn giáo tồn tại.
- Nguyên nhân văn hoá: Tôn giáo có những giá trị văn hoá nhất định, do
đó sinh hoạt tôn giáo đáp ứng một phần nhu cầu đời sống tinh thần của một bộ
phận nhân dân. Mặt khác, tín ngưỡng, tôn giáo có liên quan đến tình cảm, tư
tưởng của một bộ phận dân cư nên nó tồn tại như là một hiện tượng xã hội
khách quan.
c) Những quan điểm cơ bản của chủ nghĩa Mác – Lênin trong việc giải quyết
vấn đề tôn giáo.
Tín ngưỡng, tôn giáo là một vấn đề tế nhị, nhạy cảm và phức
tạp. Vì vậy, giải quyết những vấn đề nảy sinh từ tôn giáo cần

phải hết sức thận trọng, tỉ mỉ và chuẩn xác; vừa đòi hỏi giữ
vững nguyên tắc, đồng thời phải mềm dẻo, linh hoạt, đúng như
tinh thần của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và
quan điểm của Đảng ta là: không "tuyên chiến" với tôn giáo mà
tôn trọng quyền tự do tín ngưỡng và không tín ngưỡng của
nhân dân.
Giải quyết vấn đề tôn giáo trong quá trình xây dựng chủ nghĩa
xã hội cần dựa trên những quan điểm sau:
Một là, chủ nghĩa Mác- Lênin, hệ tư tưởng chủ đạo của xã
hội xã hội chủ nghĩa và hệ tư tưởng tôn giáo có sự khác nhau cơ
bản về thế giới quan, nhân sinh quan và con đường mưu cầu
hạnh phúc cho nhân dân. Với hệ thống tín điều và giáo lý của
mình, tôn giáo phần nào hạn chế khả năng vươn lên làm chủ
của con người. Vì vậy, khắc phục dần những ảnh hưởng tiêu cực
của tôn giáo trong đời sống xã hội phải gắn liền với quá trình
cải tạo xã hội cũ, xây dựng xã hội mới; là yêu cầu khách quan
của sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội.
Hai là, một khi tín ngưỡng tôn giáo còn là nhu cầu tinh thần
của một bộ phận quần chúng nhân dân, thì chính sách nhất
quán của nhà nước xã hội chủ nghĩa là tôn trọng và bảo đảm
quyền tự do tín ngưỡng và quyền tự do không tín ngưỡng của
công dân. Mọi công dân theo tôn giáo hoặc không theo tôn giáo
đều bình đẳng trước pháp luật, đều có quyền lợi và nghĩa vụ
như nhau. Cần phát huy những nhân tố tích cực của tôn giáo,
đặc biệt là những giá trị đạo đức; chủ nghĩa nhân đạo và tinh
thần yêu nước. Nghiêm cấm mọi hành vi xâm phạm tự do tín


ngưỡng của công dân. Đó là sự thể hiện bản chất của nền dân
chủ xã hội chủ nghĩa, thể hiện sự quan tâm của đảng cộng sản

và nhà nước của giai cấp vô sản đến nhu cầu tinh thần của
quần chúng nhân dân đối với tín ngưỡng tôn giáo.
Ba là, thực hiện đoàn kết giữa những người theo với những
người không theo một tôn giáo nào, đoàn kết các tôn giáo hợp
pháp, chân chính, đoàn kết toàn dân tộc xây dựng và bảo vệ Tổ
quốc. Nghiêm cấm mọi hành vi chia rẽ vì lý do tín ngưỡng tôn
giáo. Thông qua quá trình cùng nhau đoàn kết xây dựng đất
nước và bảo vệ Tổ quốc, nâng cao mức sống, lối sống và trình
độ kiến thức của quần chúng, những người lao động có tín
ngưỡng, tôn giáo sẽ dần dần đến với chủ nghĩa xã hội. Những
người lao động quan tâm việc xây dựng cuộc sống hạnh phúc
thực sự ở thế gian - một thiên đường dưới trần gian - có ý nghĩa
thiết thực hơn những cuộc tranh luận suông về có hay không có
"cõi cực lạc", "thiên đường", v.v..
V.I. Lênin nhấn mạnh rằng: Những lời tuyên chiến ầm ĩ với chủ
nghĩa duy tâm, những mệnh lệnh ngăn cấm tín ngưỡng, tôn
giáo là những hành vi dại dột, vô chính phủ, làm cho kẻ thù lợi
dụng để kích động tình cảm tôn giáo của tín đồ, làm cho họ
ngày càng gắn bó với tôn giáo, xa lánh, thậm chí đi đến chống
lại công cuộc cải tạo xã hội chủ nghĩa và xây dựng chủ nghĩa xã
hội. Đương nhiên, như vậy không có nghĩa là coi nhẹ việc giáo
dục chủ nghĩa vô thần khoa học, thế giới quan duy vật cho toàn
dân, trong đó có những tín đồ tôn giáo, việc làm đó góp phần
nâng cao trình độ kiến thức cho toàn dân.
Bốn là, phân biệt rõ hai mặt chính trị và tư tưởng trong việc
giải quyết vấn đề tôn giáo. Mặt tư tưởng thể hiện sự tín ngưỡng
trong tôn giáo. Khắc phục mặt này là nhiệm vụ thường xuyên,
lâu dài, gắn liền với quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội, nâng
cao đời sống vật chất và tinh thần của đồng bào có tín ngưỡng.
Mặt chính trị thể hiện sự lợi dụng tôn giáo để chống lại sự

nghiệp đấu tranh cách mạng, xây dựng chủ nghĩa xã hội của
những phần tử phản động đội lốt tôn giáo. Đấu tranh loại bỏ
mặt chính trị phản động trong lĩnh vực tôn giáo là nhiệm vụ
thường xuyên, đòi hỏi phải nâng cao cảnh giác kịp thời chống
lại những âm mưu và hành động của các thế lực thù địch lợi
dụng tôn giáo chống phá sự nghiệp cách mạng của nhân dân,


nhằm bảo vệ thành quả cách mạng, xây dựng xã hội mới - giải
quyết vấn đề này vừa phải khẩn trương, kiên quyết, vừa phải
thận trọng và có sách lược đúng.
Năm là, phải có quan điểm lịch sử khi giải quyết vấn đề tôn
giáo:
Ở những thời kỳ lịch sử khác nhau, vai trò, tác động của từng
tôn giáo đối với đời sống xã hội không giống nhau. Quan điểm
thái độ của các giáo hội, giáo sĩ, giáo dân về các lĩnh vực của
đời sống xã hội luôn có sự khác biệt. Vì vậy, cần phải có quan
điểm lịch sử cụ thể khi xem xét, đánh giá và ứng xử đối với
những vấn đề có liên quan đến tôn giáo.
Có những tôn giáo khi mới xuất hiện như một phong trào bảo
vệ lợi ích của người nghèo, người bị áp bức và nô lệ. Nhưng rồi,
tôn giáo ấy lại biến thành công cụ của giai cấp bóc lột, thống
trị. Có những giáo sĩ suốt đời hành đạo luôn luôn đồng hành
cùng với dân tộc, nhưng cũng có những người đã hợp tác với
các thế lực phản động, đi ngược lại lợi ích quốc gia, dân tộc. Có
những vị chân tu luôn "kính Chúa yêu nước", thiết tha sống "tốt
đời, đẹp đạo", nhưng lại có những người lầm đường lạc lối nghe
theo kẻ địch phản bội Tổ quốc và suy đến cùng cũng phản lại
cả lợi ích của giáo hội. Điều khiến cho nhà nước xã hội chủ
nghĩa luôn cần có thái độ, cách cư xử phù hợp với từng trường

hợp cụ thể đó là điều mà V.I. Lênin đã nhắc nhở: "Người mácxít
phải biết chú ý đến toàn bộ tình hình cụ thể"
d) Ảnh hưởng của tôn giáo đến xã hội.
Tốt:
1/ Tôn giáo giúp con người cảm thấy bớt lẽ loi nhỏ bé và bất lực trong cái vũ trụ
bao la đáng sợ chung quanh họ.
2/ Tôn giáo đáp ứng nhu cầu "chinh phục sự chết" cần thiết trong bản năng sinh
tồn tự nhiên của con người.
3/ Tôn giáo cung cấp phương tiện và cơ hội để thỏa mản nhu cầu tâm linh của
con người; thí dụ như cảm giác thông linh, giao hòa với một huyền lực bao la vĩ
đại mà nhiều tôn giáo đã nhân cách hóa và gọi là "Thượng Đế".
4/ Tôn giáo là một phương tiện giúp con người dễ bột phát những thiện tính đã
có sẵn tự nhiên trong mỗi người và áp dụng những thiện tính nầy vào đời sống
hàng ngày.


5/ Tôn giáo cung cấp một phương tiện khá hữu hiệu để truyền bá các tiêu chuẩn
đạo đức và gìn giữ con người nằm trong khuôn khổ của các tiêu chuẩn đạo đức
nầy.
6/ Tôn giáo giúp con người đoàn kết mạnh mẽ hơn khi cùng đứng với nhau
trong một tập thể dưới một danh nghĩa cao cả chung.
Xấu:
1/ Tôn giáo nào cũng cho rằng chỉ có họ là chính giáo, chỉ có giáo điều và
“Thượng Đế” của họ là chân lý và tối thượng. Có những tôn giáo cho rằng tất cả
tôn giáo khác đều là tà giáo, tất cả “Thượng Đế” của các tôn giáo khác là sản
phẩm của sự lầm lẫn ngu tối của loài người. Sự tranh chấp nầy đưa đến hiềm
khích và chiến tranh liên tục ở mọi tầng lớp trong lịch sử nhân loại. Đã và đang
có vô số cuộc thảm sát, giết chóc xảy ra vì lý do trực tiếp liên quan đến tôn giáo.
2/ Tôn giáo được xây dựng dựa trên sự sợ hãi của con người. Từ đó tôn giáo trở
thành một công cụ hữu hiệu của thiểu số cầm quyền dùng để cai trị và kiểm soát

quần chúng ở mọi tầng lớp, từ thời xưa cổ cho đến ngay cả chính ngày hôm nay.
3/ Nhiều tôn giáo khuyến khích con người từ bỏ trí óc lý luận và suy xét để chấp
nhập những đức tin huyễn hoặc, vô căn cứ.
4/ Nhiều tôn giáo khuyến khích con người tráo chuyển trách nhiệm trong quyết
định, hành vi và hậu quả của cá nhân họ ra thành trách nhiệm của “Thượng Đế”.
5/ Nhiều tôn giáo phủ nhận giá trị và khả năng đạo đức cơ bản tự nhiên của con
người.
6/ Tôn giáo không biến đổi kịp với sự tiến hóa về mặt khoa học, xã hội lẫn cả về
mặt tâm linh của con người do đó trở thành chướng ngại vật trên đường tiến hóa
của nhân loại.
7/ Nhiều tôn giáo tiếp tục gìn giữ và truyền dạy những giáo điều cổ hủ, lầm lạc
và vô đạo đức (nếu so sánh với tiêu chuẩn xã hội và tâm lý ngày nay).
8/ Các tín đồ cực đoan dùng những giáo điều cổ hủ, lầm lạc và vô đạo đức trong
tôn giáo họ để làm căn bản và lý do cho các hành động độc ác. Tùy vị thế và
khả năng của các thành phần cực đoan nầy, các hành động độc ác của họ có thể
có tai hại rộng lớn, lâu dài và sâu xa đến vô số người vô can khác.
9/ Bản chất mơ hồ, phức tạp và chuyển đổi không ngừng của tôn giáo làm cho
đại đa số tín đồ không thể nhận ra được những bản chất tiêu cực cơ bản và quan
trọng của nó. Các tổ chức tôn giáo (các “chuyên viên” về tôn giáo) nếu có nhận
ra được các bản chất tiêu cực nầy đi nữa thì cũng vì quyền lợi riêng mà ém dấu
hay không truyền bá chúng đến cho tín đồ.