Kết quả khảo sát nhận thức về phát triển bền vững

T QU KH O SÁT NH N TH C V PHÁT TRI N B N V NG
(Trong gi i chuyên môn t i Hà N i)
PGS.TS. Tr nh Duy Luân
Vi n Xã h i h c

I. GI I THI U V CU C KH O SÁT
Phát tri n b n v ng (PTBV) là m t quan
trong th i

m và m t cách ti p c n quan tr ng

i ngày nay. Trong l nh v c xây d ng và qu n lý ô th , phát tri n b n

ng c ng là m t ch

ang

c nhi u ng

i trong Gi i chuyên môn (GCM) quan

tâm.
Cu c kh o sát này nh m tìm hi u b

c

u v nh n th c c a các nhà chuyên

môn v Phát tri n b n v ng và Phát tri n ô th b n v ng
Hà N i hi n nay. N i dung này

Vi t Nam và thành ph

c tri n khai thành nh ng ph n nh : nh n th c

chung v PTBV, v phát tri n ô th b n v ng, nh ng y u t c a PT TBV v môi
tr

ng và v xã h i, nh ng khó kh n, thách th c cùng các

PT TBV t i Hà N i trong t

ng l i.

xu t nh m th c hi n

ây c ng chính là nh ng n i dung chính

c

trình bày trong Báo cáo K t qu kh o sát này.
Kh o sát

c ti n hành b i m t Nhóm các Ki n trúc s (KTS) quy ho ch

thu c Vi n Ki n trúc và Quy ho ch ô th - Nông thôn (B Xây d ng), các nhà xã h i
c thu c Vi n Xã h i h c (Vi n KHXH Vi t Nam) cùng v i 2 nhà khoa h c - gi ng
viên c a

i h c Lund, Th y
u nghiên c u

n.

c xác

nh bao g m 100 nhà chuyên môn hi n ang làm

vi c t i h n 10 lo i c quan t ch c khác nhau t i Hà N i.

ó là các chuyên gia v

xây d ng, ki n trúc, quy ho ch t i các Vi n nghiên c u; các nhà khoa h c xã h i, kinh
, báo chí; Gi ng viên các tr
c c p thành ph ; Lãnh

ng

i h c; Lãnh

o m t s c quan qu n lý nhà

o các Công ty xây d ng, t v n thi t k ,

u t ; Các

doanh nghi p v v t li u xây d ng,….
c u và các
các B ng d

i ây.

c tr ng nhân kh u xã h i c a m u nghiên c u

c cho trong


1. Gi i tính
Nam
ng

n su t
77
23
100

2. Nhóm tu i

Missing
ng

i 35 tu i
36-55 tu i
Trên 55 tu i
ng
System

3. H c v n

Missing
ng

l
%
77.0
23.0
100.0

ih c
Sau H
ng
System

4. Thâm niên công tác
i 10 n m
11-20 n m
Trên 20 n m
ng
Missing System
ng
5. Theo nhóm ngành ang
công tác
1 Nghiên c u/ Báo chí/
gi ng d y
2
v n
3 Qu n lý Nhà n c
4 Xây d ng, u t , Qu n
lý
5
t li u

ng

n su t
32
51
12
95
5
100

l
%
32.0
51.0
12.0
95.0
5.0
100.0

n su t
40
54
94
6
100

l
%
40.0
54.0

94.0
6.0
100.0

n su t
35
37
26
98
2
100

l
%
35.0
37.0
26.0
98.0
2.0
100.0

n su t

l
%

22

22.0

37
14

37.0
14.0

23

23.0

4
100

4.0
100.0


6. Theo nhóm nghành
ào t o
1
Ki n trúc s

c

n
su t

l
%

45

45.0

22
14
16
3
100

22.0
14.0
16.0
3.0
100.0

2
Xây d ng dân d ng
3
KT/ XHH/ Báo chí
4
Khác
Missing System
ng

Ph

ng pháp nghiên c u là ph ng v n tr c ti p b ng B ng h i bán c u trúc v i

nhi u câu h i m cho phù h p v i

it

ng nghiên c u.

Th i gian th c hi n ph ng v n các nhà chuyên môn: t Tháng 5

n Tháng

7/2011.
lý s li u và thông tin thu

c: Tháng 8/2011

Phân tích s li u và vi t Báo cáo k t qu kh o sát: Tháng 9/2011
Chúng tôi xin chân thành c m n s c ng tác c a các nhà chuyên môn trong
vi c cung c p các thông tin cho cu c kh o sát này.
ây là b n th o Báo cáo v m t s k t qu chính rút ra t cu c kh o sát. Chúng
tôi r t mong nh n

c các ki n óng góp và bình lu n t nh ng ng

n nh ng n i dung và k t qu c a cu c kh o sát này.

i có quan tâm


II. NH N TH C CHUNG V PHÁT TRI N B N V NG
Phát tri n b n v ng (PTBV) là m t c m t
Vi t Nam,

ph

c bi t trong gi i chuyên môn (GCM) trong nhi u th p k qua. Trên các

ng ti n truy n thông

sách,..

ã khá quen thu c v i công chúng

u ã th

i chúng (TT C), sách báo khoa h c, v n ki n chính

ng xuyên s d ng c m t này. Vì v y trong cu c kh o sát này,

không có gì ng c nhiên là GCM t i Hà N i (bao g m c a Hà N i và c a Trung
trên
ng

a bàn th

ô Hà N i)

u a t ng nghe và bi t

i ta không bi t xu t s t này t

âu và n i hàm

ng

n c m t PTBV, m c dù có th
y

c a khái ni m nay là gì.

2.1. KHÁI NI M PHÁT TRI N B N V NG VÀ CÁC L NH V C H P THÀNH
Theo kh o sát 99% GCM

c h i ý ki n

u kh n

nh ã t ng nghe

nc m

PTBV, b t k nh ng khác nhau trong chuyên ngành ào t o hay v trí công tác hi n
nay c a h . Ch duy nh t có m t chuyên gia (CG) hay nhà t v n ch a nghe t này
(?).
i sâu h n vào n i dung c a khái ni m, a s trong GCM
c chính c a PTBV, nh ng nhi u nh t là v môi tr
(XH) và kinh t (KT).
PTBV, ng

i ta th

th 92,8% GCM nh c
i và 83,5% nh c

p

ng (MT), sau ó là v x h i

ây là m t c m nh n chung c a m i: ng

ng ngh ngay

n n ng v n

môi tr

n l nh v c môi tr

u bi t t i 3 l nh

i khi nh c

nt

ng

ng, 88,7% nh c

n l nh v c xã

n l nh v c kinh t nh là 3 l nh v c ch y u nh t mà PTBV

n
Nhóm KTS có s hi u bi t “l ch” h n nhóm “KT, XHH, báo chí”, khi t l

p

n 3 l nh v c khác nhau t

ng

i xa; MT 93,3%, XH 82,2%, KT 75,6%.

Còn m t cách truy n th ng thì nhóm “Nghiên c u/ Gi ng d y/ Báo chí”,
i t t là nhóm “Hàn lâm” th
3 l nh v c khá cao và

ng có hi u bi t
ng

(100%), còn 2 l nh v c KT và MT

y

và c n

i h n, khi h nh c t i

u, trong ó không m t ai quên l nh v c xã h i
u là 95,5%.

ng 1. Bi t PTBV bao g m nh ng khía c nh / l nh v c nào
Ngành
Ki n trúc s

c

c ào t o
Xây d ng

T ng
KT/XHH/

Khác


dân d ng

Báochí

Count

34

19

14

14

81

Kinh t

75.6

86.4

100.0

87.5

83.5

Xã h i

82.2

90.9

100.0

93.8

88.7

Môi tr

ng 93.3

95.5

100.0

81.3

92.8

nh h

ng phát tri n b n v ng nh th nào

i v i 3 l nh v c ch y u này ?

ây là câu h i mà có s s phân tán áng k trong ý ki n tr l i c a GCM.
u x p theo th h ng u tiên, u
ng

i

trong
tr

u gi a 3 l nh v c này (xem B ng ): 30,2% ch n KT là l nh v c u tiên 1

nh h

ng.

u tiên, s 1, ã chia GCM thành 3 ph n

ng PTBV, 30,2% khác ch n l nh v c XH. 39,6% ch n l nh v c Môi

úng nh

ã nh n xét

trên, l nh v c MT luôn

3 l nh v c chính c a PTBV.

c s chú ý cao h n trong

c bi t là nhóm KTS, 52% các KTS ã ch n MT là

u tiên s 1, trong khi nhóm XHH/BC 50% ch n l nh v c XH, còn nhóm XD DD
46,7% ch n l nh v c KT.
V i u tiên 2, MT l i r i vào y u t th y u (15,1%). Thay vào ó, l nh v c XH
(43,4%) và l nh v c KT (41,5%)

c ch n.

Còn v i u tiên 3, l i th y l p l i th t c a u tiên 1, t c là MT có t l
ch n cao nh t r i

n KT và XH ngang b ng nhau. Ch khác là

c

u tiên 3 kho ng

cách t l ch n gi a MT và 2 l nh v c còn l i l n h n: MT 45,3%, KT 28,3% và XH
26,4%.
ng 2. Các

Th
ng
u
tiên

1

ng u tiên phát tri n 3 l nh v c c a PTBV
Ngành

nh v c

Ki n trúc

c ào t o
Xây
KT/XHH/
ng
Báo chí
dân d ng

Khác

ng

Kinh t

20.0

46.7

16.7

42.9

30.2

Xã h i

28.0

26.7

50.0

28.6

30.2

52.0

26.7

33.3

28.6

39.6

Kinh t

44.0

46.7

33.3

28.6

41.5

Xã h i

44.0

40.0

50.0

42.9

43.4

12.0

13.3

16.7

28.6

15.1

Môi tr

2

nh h

Môi tr

ng

ng


3

Kinh t

36.0

6.7

50.0

28.6

28.3

Xã h i

28.0

33.3

.0

28.6

26.4

36.0

60.0

50.0

42.9

45.3

tri n
44.4
uc 3

31.8

57.1

56.3

45.4

Môi tr
Phát
ng

#

ng

Các l nh v c

T1

T2

T3

Kinh t

30.2

41.5

28.3

Xã h i

30.2

43.4

26.4

39.6

15.1

45.3

Môi tr

ng

Nh v y trong c 3 ph
=> KT có v
th t

ng án

c nhi u ng

nh h

ng phát tri n u tiên, tr t t MT => XH

i trong GCM ch n,

u tiên này, l nh v c MT

c nhi u ng

c bi t nhóm XD DD. Tromg các

i quan tâm h n c ( 2 ph

ng án u

tiên 1 và u tiên 3).
V i ph

ng án

nh h

ng phát tri n hài hòa,

ng th i c 3 l nh v c, có g n m t

a CG trong GCM l a ch n, nhi u nh t là nhóm KT/ XHH/BC, nhóm ”Hàn lâm”.
i di n v i nhóm này, c ng g n m t n a s CG khác, l i ch n các
tri n u tiên t ng l nh v c nh

ã phân tích

nh h

ng phát

trên. Song m i nhóm l i có s l a ch n

a riêng nhóm mình: Nhóm KTS thiên v MT, nhóm XDDD thiên v KT, còn nhóm
KT/XHH/ BC thiên v l nh v c XH !
Trong GCM, các n CG có quan

m thiên v phát tri n

ng

u, hài hòa

nhi u h n (69,6%) so v i các nam CG (36,4%).
Trong các ph

ng án u tiên, s phân tác các l a ch n d

ng nh cho th y có

do d nào ó trong GCM, khi ch a bi t ch c l nh v c nào c n u tiên h n l nh v c
nào. Dù sao, theo k t qu kh o sát, MT gi v trí th nh t (trong 2 ph
1); KT th

ng gi v trí u tiên th 2 (trong c 3 ph

trí th 3 (trong 2 ph

ng án u tiên 3).

u tiên 1: MT=>KT=> XH
u tiên 2: XH=>KT=> MT

ng án u tiên

ng án u tiên); còn XH gi v


u tiên 3: MT=>KT=> XH
K t qu d

ng nh cho th y có m t tr t t

MT => KT => XH.

u này c ng s

u tiên chung là:

c làm rõ h n (v v trí c a l nh v c XH

trong PTBV), khi phân tích nh n th c c a GCM v PTBV v m t xã h i), trong các
ph n sau c a báo cáo.
M t khác, tình hình này c ng ph n ánh

a d ng trong nh n th c v PTBV

hi n nay, c n i dung c ng nh v v trí, vai trò và các

nh h

ng phát tri n

iv i

3 l nh v c c b n c a khái ni m này.
2.2.

NH H

NG CHI N L

C PTBV C A CHÍNH PH

VÀ C A

NGÀNH XÂY D NG
”
Ch

nh h

ng Chi n l

c phát tri n b n v ng

Vi t Nam” (còn có tên g i khác là

ng trình Ngh s 21 – vi t t c là Agenda 21, hay A 21) ã

ph phê duy t và ban hành t i Quy t
2004. ây là m t chi n l
các B , ngành và

nh h

ng l n làm c s pháp lý

ng, các t ch c, cá nhân xây d ng chi n l

ph i h p các m t kinh t , xã h i, v n hóa, b o v tài nguyên và môi tr
m phát tri n b n v ng

tn

ngh t ng k t vi c th c hi n
2010 ã

nh h

ng chi n l

c ti n hành và hi n nay, H i

n 2011-2015”

c, k ho ch
ng nh m b o

c. Sau h n 6 n m th c hi n, tháng 1 n m 2011, H i

c PTBV Vi t Nam giai

trình Th t

n 2005-

ng PTBV Qu c gia (do Phó th t

Nguy n Thi n Nhân làm Ch t ch) ang chu n b v n b n ” nh h
Nam giai

ng Chính

nh s 153/2004/Q -TTg ngày 17 tháng 8 n m

c khung bao g m nh ng

a ph

c Th t

ng

ng PTBV Vi t

ng Chính ph phê duy t.

ây là v n ki n pháp lý t m qu c gia v PTBV. Vì v y, trong cu c kh o sát này,
ngoài khái ni m PTBV, chúng tôi ã nêu ra cho GCM t i Hà N i 2 câu h i liên quan
n v n ki n này. Th nh t, h có nghe và bi t

phát tri n b n v ng

Vi t Nam” (Ch

bao nhiêu l nh v c u tiên

b o

nv nb n”

nh h

ng Chi n l

ng trình Ngh s 21) này không ?; Th hai, có

m PTBV,

c nêu ra trong v n ki n này ?. K t

qu kh o sát là nh sau.

Gi i chuyên môn bi t

n ”Ch

c

ng trình Ngh s 21” nh th nào ?

li u kh o sát cho th y: tính chung, ch có h n m t n a (53,6%) GCM
i ý ki n kh ng

nh ã t ng nghe nói

c

n v n ki n này (A21). Trong ó, nhóm

”Hàn lâm”, nhóm QLNN, và nhóm KT/XHH/BC có v

c ti p xúc nhi u h n, và

do v y bi t nhi u h n (71-86%.) v khái ni m này so v i các nhóm th c t , “k
thu t”, (QLNN, XD/ T, TV,..). Nhóm KTS bi t

m c trung bình, các nhóm t v n,

XDDD, VLXD có t l bi t v n ki n A21 này th p h n nhi u (xem b ng/ bi u
Có s khác bi t v gi i

).

ây: các chuyên gia n nghe và bi t nhi u h n v v n

ki n A21 so v i các chuyên gia nam (Nam 48,2%; N 69,6%; TB 53).
Các l nh v c u tiên c a Ch
Trong v n b n ” nh h
ra t t c 19 l nh v c u tiên

ng trình ngh s 21
ng Chi n l

c phát tri n b n v ng

Vi t Nam” ã nêu

i 3 l nh v c tr c t c a PTBV là Kinh t (5 l nh v c u

tiên), Xã h i (5 l nh v c u tiên) và Môi tr

ng (9 l nh v c u tiên) theo công th c

19= 5+5+91
K t qu kh o sát cho th y GCM t i Hà N i bi t r t ít v thông tin này: ch có
kho ng 19% trong s h bi t chính xác có 19 l nh v c u tiên trong v n b n A21. M t
vài ý ki n ”nói
1

i” là có 10 l nh v c !

kinh có nh
tiên:
Duy trì ng tr ng kinh nhanh và
nh
Thay
mô hình và công ngh
xu t, mô hình tiêu dùng ch
và thân thi

Th hi quá trình "công nghi hóa ch", xây ng
"công nghi xanh".
Phát tri nông nghi và nông thôn
ng.
Phát tri
ng vùng và xây ng các ng ng
ph ng phát tri
xã i, có nh
tiên:
Xóa ói, gi
nghèo,
thêm vi làm;.
Gi
ép
gia ng dân
và ch
nh
ng quá trình
th hóa và di dân nh
phát tri
Nâng cao ch
ng giáo c.
Nâng cao ch
ng các ch
và ch
sóc
kh

sóc

môi tr

ng,

ng.

kh nhân dân,
ng các
th

nhân dân

tài nguyên-môi tr ng, có nh
tiên
Ch ng thoái hóa,
ng hi qu và
ng tài nguyên t.
môi tr ng
và
ng
ng tài nguyên
c.
Khai thác
lý và
ng ti ki m,
ng tài nguyên khoáng n.
môi tr ng bi n, ven bi n,
và phát tri tài nguyên bi n.
và phát tri
ng.

Gi
nhi
không khí các
th và khu công nghi p.
Qu lý có hi qu ch th
và ch th nguy i.
ng sinh c.
Gi
nh và
ch nh ng nh
ng có
bi
khí
góp ph

phòng, ch ng thiên tai.


“Ch

ng trình Ngh s 21” c a ngành Xây d ng

Theo ”Báo cáo T ng k t th c hi n
n 2005-2010 và

nh h

B ngành ã xây d ng
Môi tr

ng giai
nh h

nh h

ng chi n l

c PTBV

n 2011-2015”, tính

Vi t Nam giai

n cu i n m 2009, m t

ng PTBV ngành nh : Công nghi p, Tài nguyên và

ng, Th y s n, Xây d ng.”...2

Theo thông tin này, chúng tôi c ng nêu câu h i cho GCM t i Hà N i v vi c
ngành Xây d ng ã có
1/3 s ng
nh h

nh h

ng PTBV c a ngành hay ch a. K t qu cho th y, h n

i (36,5%) trong GCM

c h i ý ki n kh ng

ng PTBV c a ngành mình”. T l kh ng

nh ”ngành xây d ng ã có

nh cao nh t thu c v nhóm

XHH/BC và nhóm ”Hàn lâm”. Nhóm QLNN có t l bi t và kh ng

nh th p nh t –

ch có 18,2%. Nhóm KTS, t v n và XD c ng không khá h n, ch có 20% ho c 28% ý
ki n kh ng

nh.

ng 3. Bi t v Ch ng trình ngh s 21 c a Chính ph
và c a ngành xây d ng (theo ngành
c ào t o)
Ngành
Ki n

trúc Xây d ng KT/XHH/
Khác
dân d ng Báochí

55.6

ã t ng nghe

10 l nh v c

4.0

19 l nh v c

4.0

c ào t o

31.8

71.4

62.5

Total
53.6
1.9

Ngành XD ã có CTNS 21 20.0

28.6

60.0

30.0

19.2

70.0

50.0

36.5

ng 3a. Bi t v Ch ng trình ngh s 21 c a Chính ph
và c a ngành xây d ng (theo ngành làm vi c)
Nhóm ngành
NC/
BC/GD
ã t ng nghe
10 l nh v c
2

86.4
5.3

v n
40.5

ng

QLNN

XD/ T/
QL

VLXD

78.6

30.4

25.0

53.0
1.9

B KH và T, Ch ng trình Phát tri n Liên h p qu c (UNDP). Báo cáo T ng k t th c hi n nh h ng chi n
c PTBV Vi t Nam giai
n 2005-2010 và nh h ng giai
n 2011-2015. Hà N i, Tháng 1 n m 2011.
tr.9


19 l nh v c

36.8

Ngành XD ã
52.6
có CTNS 21

20.0

18.2

14.3

18.2

42.9

18.9
100.0

35.8

Nhìn chung, k t qu kh o sát ã cho th y m t b c tranh v nh n th c chung c a
GCM t i Hà N i

i v i khái ni m / c m t PTBV, các l nh v c ch y u c a PTBV,

tr t t và các ch

u tiên phát tri n c a chúng, v s hi n di n c a

nh h

ng

PTBV c a ngành xây d ng Vi t Nam hi n nay.
Có th nói GCM t i Hà N i m i ch nh n th c rõ nh t v khái ni m PTBV v i
3 l nh v c tr c t và các u tiên phát tri n c a 3 l nh v c này theo c m tính. Nh ng
chi ti t c th h n v các v n
n. Còn

nh h

u tiên trong 3 l nh v c ch a

c nhi u CG bi t

ng PTBV c a ngành (Xây d ng) thì v n còn là m t hình dung khá

h ( áng ti c là c

c p qu c gia, c p ngành, l n s quan tâm , hi u bi t c a

GCM !).
GCM th

ng ch

i sâu vào nh ng l nh v c, nh ng ch

công tác, ít chú ý tìm hi u thêm các l nh v c và các v n

c a ngành minh

c a ngành khác,

quy mô

/ t m qu c gia. PTBV, v m t nh n th c c n nhi u h n th . Ít nh t là c n bi t
n pháp quy quan tr ng nh t c a quoc sgia, c a ngành c ng nh nh ng
u tiên phát tri n trong 3 l nh v c tr c t c a PTBV nh

ã phân tích

nv n

nh h

ng

trên.

III. NH N TH C V QUI HOACH / PHÁT TRI N Ô TH B N V NG

Chuy n sang ch

v phát tri n ô th b n v ng (PT TBV), kh o sát ã i

sâu tìm hi u nh n th c c a GCM t i Hà N i v nh ng l nh v c và ch
quan

n b o v môi tr

ng và phát tri n xã h i nh m b o

th .

ây, chúng ta có thêm các khái ni m

PTBV v xã h i hay PTBV v kinh t

m s PTBV c a các ô

c c th hóa nh PTBV v môi tr

ng,

phân bi t v i khái ni m PTBV nói chung.

3.1. PHÁT TRI N Ô TH B N V NG V MÔI TR
Ít nh t có 5 y u t t o nên s PT TBV v môi tr
ki n GCM v i các k t qu

chính có liên

NG.
ng ã

ánh giá nh sau:

ng 4. Nh n bi t v các y u t c a PT T BV v môi tr

ng

c

a ra

l yý


Ngành

c ào t o

Ki n
trúc s

Xây d ng
D/ D

KT/XHH/
Báo chí

82.2

86.4

92.9

87.6

68.9

77.3

71.4

71.1

3. S d ng hi u qu tài nguyên, v t li u có th
tái t o

80.0

77.3

71.4

76.3

4.
u tiên các ho t
ngh s ch

64.4

72.7

78.6

69.1

71.1

77.3

85.7

74.2

Các y u t
1. Phát tri n

tr ng

ô th g n li n v i b o v môi

2. Chú tr ng ti t ki m n ng l

ng

ng s n xu t v i công

5. Gi m ô nhi m

ng

Nhìn chung vi c hi u v PT T BV v i ít nh t 5 y u t nh trên là nkhá quen
thu c và d
i

c ch p nh n trong GCM. Vì v y ý ki n c a h

u theo các nhóm ngh

nay. T l ý ki n

i. H u h t các y u t trên ây

u là nh ng ch

ng l

n 3/4 t ng s ng

u tiên v kinh t và môi tr

c ghi trong v n ki n A21. Ch ng h n, y u t th 4

– u tiên s d ng ”công ngh s ch” ã
nh v c môi tr

ng

c ào t o, c ng nh nhóm công vi c ang làm hi n

i v i các yêu t là khá cao, chi m t 2/3

trong s 19 u tiên

c phân b t

c nh c

i tr
ng

b ng trên

n c trong l nh v c kinh t l n

ng c a v n ki n A 21.

ng tái t o

NLTT là m t y u t t o nên s PTBV c v 3 ph

ng di n MT, KT và XH.

là khái ni m không m i, tuy nhiên i vào Vi t Nam khá mu n và cho
GCM, nh n th c v NLTT v n còn nhi u

c PTBV v s d ng n ng l

n nay, trong

u ch a th ng nh t. Bên c nh ó, các gi i

pháp ki n trúc và xây d ng nh m ti t ki m n ng l
trong chi n l

ây

ng (TKNL) c ng là m t b ph n

ng, ôi khi còn g i là “xây d ng xanh”

(green building).
V s ph c p c a khái ni m NLTT hi n nay trong GCM, cu c kh o sát cho
th y: 82,5% N H ã có nghe
ng l

n NLTT, song ch có 14,4% “có bi t” v lo i hình

ng này. T c là v c b n có nghe, nh ng “bi t” v NLTT thì còn khá h n

ch . Trong GCM, nh ng ng

i làm ngh XD,

u t , QL, t v n ã nghe nói nhi u

n v NLTT, nh ng “bi t” thì nhóm QLNN, “hàn lâm” n m rõ h n v NLTT.


s c n thi t s d ng NLTT trong các công trình xây d ng ô th

Vi t

Nam, ý ki n GCM là khá th ng nh t. Kho ng m t n a cho là ”r t c n thi t” (t c là
ng có nhu c u b c thi t), m t n a khác cho là “c n thi t”. Tích c c nh t trong v n
này là nhóm QLNN và nhóm KTS. Nhóm XDDD và VLXD t ra th n tr ng h n
i lo i hình NLTT này.
C th h n, kho ng 1/3 GCM ã bi t

n các D án / Gi i pháp có s d ng

NLTT (nhóm KTS, TV, VLXD bi t nhi u h n). Song s ng

i ã t ng t ng tham gia

vào các D án / Gi i pháp này l i khá khiêm t n – ch có 14% trong GCM kh ng

nh

nh v y.
Còn v i các d án/ gi i pháp TKNL thì m i ch có kho ng 30% GCM có bi t
n (nhóm TV, KTS bi t nhi u h n), và 11,3% trong s h

ã tr c ti p tham gia vào

các d án / gi i pháp nh v y (nhóm VLXD tham gia nhi u h n).
Trên th c t thì l i ích c a NLTT và các gi i pháp TKNL ã
nh n ra, nh ng áp d ng vào Vi t Nam thì còn nhi u

c nhi u ng

i

u ph i cân nh c do nh ng h n

ch c a nó. M t s khó kh n, c n tr vi c áp d ng NLTT và v t li u TKNL ã

c

GCM ch ra trong nghiên c u này là nh sau.
ng 5. M t s
y u t
c n
t li u TKNL trong xây d ng hi n nay

1. Công ngh ch a thích h p
2. Giá thành cao

3. Làm ch m ti n

xây d ng

4. Gi m tính c nh tranh trong c
ch th tr

ng

5. Nh n th c v PTBV và s
ch p nh n XH còn th p
6. Thi u thông tin trên các
ph

ng ti n truy n thông

tr

vi c

áp

d ng

công

ngh

Ngành
c ào t o

Ki n trúc Xây d ng
dân d ng

T ng
KT/XHH/
Khác
Báo chí

26.7

54.5

21.4

43.8

75.6

90.9

35.7

93.8

77

8.9

9.1

.0

6.3

8

13.3

13.6

7.1

12.5

14

55.6

68.2

64.3

56.3

59

40.0

40.9

57.1

31.3

41

35

/


Trong s 6 y u t - nguyên nhân nêu trên, có 3 y u t - nguyên nhân chính là:
1) Giá thành cao (77% ý ki n, trong ó các nhóm XD, QLNN kh ng

nh rõ nh t); 2)

Nh n th c v PTBV và s ch p nh n c a xã h i th p (59% ý ki n, trong ó nhóm XD,
XHH,

TQL chú ý nh t); và 3) Thi u thông tin t các ph

(41%, trong ó các nhóm XHH, VLXD nh c
th i gian thi công không ph i là v n

ng ti n truy n thông

n nhi u h n). Công ngh và ti n

l n khi n mà GCM e ng i trong áp d ng th c

NLTT và các gi i pháp TKNL.
Nh v y,

ây có th k t lu n là nh n th c và hi u bi t v NLTT, gi i pháp

TKNL trong GCM là khá cao, song vi c tham gia tr c ti p vào các d án / gi i pháp
th c t c ng nh tri n v ng áp d ng chúng trong xây d ng ô th Vi t Nam còn khá
n ch . M t s y u t kinh t (giá thành cao) hay v s ch p nh n xã h i là nh ng
nguyên nhân chính t o ra s h n ch này.

Không gian xanh
Không gian xanh (KGX) trong ô th là m t y u t môi tr
quan tr ng, tham gia b o

m s PTBV các ô th v môi tr

này v KGX là

i v i GCM,

n gi n

ng và c nh quan

ng và xã h i. Hi u bi t

c bi t nhóm KTS quy ho ch ô th .

Vì th , ý ki n c a GCM thu c các nhóm ngành ào t o và hi n nay

u khá

th ng nh t. 93% ý ki n ánh giá t m quan tr ng c a KGX nh là y u t phòng ng a
ô nhi m môi tr

ng. Kho ng 2/3 ý ki n ánh giá cao vai trò c a KGX trong gi gìn

nh quan môi tr
Và

ng ô th .

gi gìn và phát tri n thêm KGX ô th nh Hà N i, m t s gi i pháp

a ra và ã

c GCM

ng 6. Có th làm gì

ng ý v i các t l nh

có thêm không gian xanh
Ki n
trúc s

1. Quy ho ch dành

B ng d

t cho

không gian xanh
2. Tr ng cây xanh hè ph , ven
sông, h
3. Có thêm nhi u công viên,

i ây.

ô th ?

Ngành
c ào t o
Xây d ng KT/XHH/
dân d ng
Báo chí

Khác

ng

88.9

81.8

100.0

93.8

89.7

42.2

86.4

78.6

50.0

58.8

46.7

72.7

78.6

43.8

56.7

c


qu ng tr

ng, v

n hoa

4. B o v cây xanh hi n có trong
quy ho ch xây d ng/ c i t o ô

55.6

81.8

71.4

56.3

63.9

i v vai trò c a không gian

68.9

72.7

92.9

56.3

71.1

Ba gi i pháp quan tr ng hàng

u

th

5. Nâng cao nh n th c c a m i
ng
xanh

c GCM ánh giá là: 1) Quy ho ch dành

t cho KGX (89,7%; nhóm XHH/BC chú ý nhi u h n); 2) Nâng cao nh n th c c a
ng

i dân (71,1%, nhóm XHH/BC chú ý nh t); và 3) B o v KGX hi n có trong QH

xây d ng và c i t o ô th (63,9%, nhóm XDDD chú ý nh t).
Hai gi i pháp ti p theo “tr ng thêm cây xanh” và “có thêm nhi u công viên, v
hoa” c ng

c t 50-60% GCM ghi nh n.

Không gian m t n

c

Không gian m t n
a nó ang b bi n

c trong ô th Hà N i khá phong phú. Tuy nhiên ch c n ng
i. Và

u này có nh h

ng áng k

ph . Nh n th c c a GCM v ch c n ng c a các lo i sông, h
rõ v n

n PT TBV c a thành
Hà N i cho th y khá

này.

ng 7. Ch c n ng c a các sông và h

Hà N i hi n nay

Ngành
Ki n
trúc s
75.6

c ào t o
Xây d ng KT/XHH/
dân d ng Báo chí
81.8
78.6

87.5

79.4

71.1

81.8

78.6

75.0

75.3

3. Phòng ch ng ng p l t

55.6

72.7

71.4

62.5

62.9

4. Kinh t (nuôi cá,..)

22.2

27.3

28.6

43.8

27.8

5. C nh quan thành ph

75.6

90.9

78.6

68.8

78.4

6. Du l ch, ngh ng i gi i trí

57.8

68.2

64.3

50.0

59.8

1.

u hòa khí h u

2. Ch a n

n

cm a

Các nhóm trong GCM
a các sông, h
khí h u, ch a n

ng

Khác

u khá nh t trí v nh ng ch c n ng/ công d ng ch y u

Hà N i hi n nay. T 60-80% GCM ch ra các công d ng:

u hòa

c m a, t o c nh quan thành ph và phòng ch ng ng p l t. Ch c

ng làm n i du l ch, ngh ngh ng i gi i trí, có g n 60% ý ki n nh c

n. Còn ch c


ng kinh t (nh dùng

nuôi cá) ch có ch a

n 30% CG

c p. Không có nhi u

khác bi t v nh ng nh n th c / ánh giá này gi a các nhóm CG khác nhau v ngành
ngh

ào t o hay công vi c ang làm
Có th nói ây c ng là nh ng ki n th c ph thông

i v i GCM, c ng v i th c

ti n sinh s ng t i Hà N i nh ng th p niên v a qua. Vì v y, d có s nh t trí trong
nh n th c và ánh giá cho dù trong m u nghiên c u, GCM bao g m không ch các
KTS, quy ho ch, t v n, xây d ng và QL T, mà còn bao g m c m t s nhóm khác
nh KT/XHH/ Báo chí, nghiên c u/ gi ng d y,…
Nh là h u qu c a vi c phá h ng ch c n ng
thành ph , tình tr ng ng p l t ã di n ra th
a qua.

i tìm nguyên nhân c a hi n t

u hòa c a các sông, h trong

ng xuyên t i Hà n i trong nh ng n m

ng này, GCM

c h i ý ki n cho bi t các

ánh giá có ph n khác bi t h n so v i vi c hi u các ch c n ng c a h th ng m t n
ã nói

c

trên.

ng 8. Nguyên nhân Hà n i th

ng b ng p l t

Nhóm ngành làm vi c hi n nay
NC/
XD/ T/
QLNN
VLXD
BC/GD v n
QL
72.7
56.8 78.6
78.3
50.0

1. H ao b san l p

ng
68.0

2. Bê tông hóa ô th

63.6

40.5

28.6

39.1

50.0

44.0

3. Xây d ng không theo QH

72.7

45.9

57.1

47.8

25.0

53.0

4. C s h t ng y u kém

100.0

83.8

85.7

87.0

100.0

89.0

5. Bi n

9.1

24.3

35.7

21.7

25.0

22.0

i khí h u

Nhóm “Hàn lâm” t ra “nh y c m” h n v i các v n
n” này, vì v y t l ý ki n c a h th

ng cao h n

có liên quan

n “v n

t t c các nguyên nhân, so v i

các nhóm khác nh TV, XD TQL, VLXD và c nhóm QLNN.
Riêng nguyên nhân “bi n
i

i khí h u” thì các nhóm k thu t, qu n lý và t v n

cao h n. Có v nh h mu n nh n m nh h n nh ng nguyên nhân “khách quan”,

t kh kháng,
Các ph

c bi t là nhóm qu n lý.

ng ti n giao thông ô th Hà N i
n ai h t, GCM trong l nh v c quy ho ch và qu n lý ô th hi u rõ th c tr ng

và nh ng v n

v giao thông ô th (GT T) t i Hà N i hi n nay. Chúng tôi mu n


qua kh o sát này th y rõ h n nh ng ý t

CG trong l nh v c này, và

c bi t t giác

V i th c tr ng ph

ng, s

ánh giá và phân lo i u tiên c a các

PTBV v kinh t , xã h i và môi tr

ng ti n giao thông (PTGT) ang s d ng hi n nay, ngay

GCM c ng ang hòa mình vào xu h

ng chung c a s ph bi n xe máy, s gia t ng

xe ô tô cá nhân, s trì tr kém hi u qu c a ph
nh ng mong
cao, tàu

ng

ng ti n xe bus công c ng, cùng v i

i v các PTGT ô th m i c a Hà N i trong t

ng lai nh tàu

n trên

n ng m. Trong th c t , các lo i PTGT ch y u c a Hà n i hi n nay là xe

máy, ô tô con, xe bus, xe
Tr

c h t, nói

p và i b .

n ánh giá c a GCM v nh ng thu n l i và h n ch c a các

PTGT thông d ng hi n nay
các u

Hà N i. D

i ây là b ng t ng h p ý ki n các CG v

m c a t ng lo i PTGT, xét trên 4 tiêu chí: s ti n d ng, t c

gian i l i, chi phí, và m c
97% s ng

i

gây ô nhi m môi tr

ng.

c ph ng v n trong kh o sát này ang s d ng xe máy th

xuyên trong thành ph , thì c ng b ng t l này, h
ng xe máy là m t u
CG cho là có t c

hay là th i

ã coi s thu n ti n c a vi c s

m trong vi c i l i t i Hà N i. Xe máy c ng

di chuy n nhanh (v i t l

ng

c trên 90%

nahs giá cao h n g p ôi so v i t l

ánh giá v xe ô tô con). 90% ý ki n khác c ng cho là xe máy có chi phí h p lý. Duy
nh t tiêu chí th 4, ít gây ô nhi m môi tr
nh t v

u

c các CG x p h ng th p

m này, hay nói cách khác, a s CG cho r ng xe máy là m t tác nhân

gây ô nhi m môi tr
nhi m môi tr

ng ô th . (Trong khi ó, t l ý ki n cho r ng xe ô tô con gây ôn

ng ít h n 3 l n so v i xe máy !).

i xe ô tô con, các ánh giá v
(61,4%), u
u

ng thì xe máy

mv t c

u

ch có 41% ý ki n ghi nh n (d

m c a xe máy). V chi phí và môi tr

n h n nhi u so v i u

m ch y u r i vào s

thu n ti n

i m t n a so v i ghi nh n

ng thì nh ng h n ch c a ô tô con là

m.

áng chú ý nh t là các ánh giá c a GCM v xe bus. 100% ý ki n
trung cho 1 u
m nào

m duy nh t c a xe bus là chi phí (ti n vé) cho i l i. Không có 1 u

c các CG ghi nh n v t c

bus. Ch có 16,5

ct p

di chuy n hay v b o v môi tr

m /100 cho s thu n ti n c a lo i PTGT công c ng này.

ng c a xe


Hai lo i ph
tr

ng ti n xe

ng, song v t c

p và i b có u

m tuy t

i v chi phí và môi

và s thu n ti n thì quá th p nên khó tr nên thông d ng

m t

thành ph nh Hà N i hi n nay.
Nh ng ánh giá này không hoàn toàn m i và b t ng
Hà N i (trong ó có GCM
trong ch ng m c nh t

c ph ng v n).

ó ch là s l

i ng

i dân n i thành

ng hóa các ánh giá, và

nh, có bao hàm m t s cách nhín riêng c a GCM.

Ngoài ra còn m t s ý ki n khác, b sung cho các ánh giá trên, nh sau:

- Xe ô tô: có14 ý ki n khác v các u m: và h n ch .

- An toàn ( 5 ý ki n)
- Thu n ti n : t t cho s c kh e, tránh m a n ng (6 ý ki n)
- Thi u ch
xe,
ng ông, t c
ng (4 ý ki n)
- Xe máy: có 11 ý ki n v

u m và h n ch :
- Nh g n, d lu n lách, phù h p v i HN (4 ý ki n)
- B i, n ng m a, không an toàn (11 ý ki n)
- Quá nhi u, gây t c
ng (2 ý ki n)

- Xe Bus:
- Chen chúc, m t v n hóa, không an toàn, xe quá c (3 ý ki n)

ng 9. u m c a m t s lo i PTGT
ang
c s d ng trong thành ph
Lo i ph ng ti n (s
ng i hi n ang s
ng)
1.Ô tô con (44 ng.)

Thu n ti n

61,4

c

/ th i Chi phí
p lý
gian di chuy n
nhanh
40,9
18,2

Ít gây
ô nhi m môi
tr ng
29,5

2. Xe máy (97 ng.)
3. Xe p (5 ng.)

97,5
100

92,6
25,0

88,9
100

11,9
100

4. i b (4)
5. Xe buýt (5)

20
16,7

0
0

100
100

100
0

r t lý thú

xem các CG

xu t c n u tiên các lo i PTGT nào cho Hà N i

trong 10 n m t i. (H n n a, nhi u CG ã bi t r t rõ nh ng quy ho ch trong l nh v c
này ã

c làm và ang

Các lo i PTGT c n

c

y nhanh ti n

c u tiên

xây d ng).

Hà N i trong 10 n m t i


Trong 10 n m t i,
nh h

góp ph n phát tri n thành ph b n v ng, Hà N i c n m t

ng u tiên h p lý trong phát tri n các lo i PTGT ô th . Theo ý ki n GCM,

chúng ta th y ó nên là nh ng u tiên nào.
ng 10. Các PTGT Hà N i c n u tiên phát tri n trong 10 n m t i
u tiên

T1

T2

T3

Ô tô con

3.1

5.2

9.3

Xe máy

1.0

2.1

6.2

Xe

2.1

5.2

17.5

ib

1.0

1.0

9.3

Xe Bus

47.4

19.6

17.5

Tàu

n trên cao 21.6

46.4

12.4

Tàu

n ng m

23.7

20.6

27.8

97

97

97

100.0

100.0

100.0

p

ng

i u tiên 1, ý ki n các chuyên gia, t p trung vào 3 lo i PTGT công c ng g m
xe bus, tàu
này t

n trên cao và tàu

n ng m. T l l a ch n u tiên c a 3 lo i PTGT

ng ng là 47,4%, 21,6% và 23,7%. N u c ng t l c a c 3 u tiên 1, 2 và 3 thì

3 lo i PTGT này có các t l l a ch n t
Ngay

u tiên 2, 3 PTGT công c ng này c ng

ý ki n th p h n
Còn

ng ng là 84,5%, 80,4% và 72,1%.

ph

xe bus và tàu

c l a ch n l p l i, v i t l

n ng m.

ng án u tiên 3, tàu

xe máy (17,5%), xe bus (17,5%) và tàu
Các lo i PTGT cá nhân, t xe

n ng m

c ch n v i t l 27,8%, sau ó là

n trên cao (12,4%)
p, xe máy

ch n r t th p t các CG. Cao nh t là 17,5% cho xe

n xe ô tô con

u có t l l a

p trong u tiên 3 và th p nh t là

1,0% cho xe máy trong u tiên 1.
Nghiên c u này không

t ra m c tiêu tìm l i gi i cho bài toán PTGT c a Hà

i, vì v y chúng tôi s không phân tích gì v các gi i pháp. Các s li u kh o sát này
ch cho th y nh ng

nh h

ng r t rõ trong nh n th c và t m nhìn c a GCM trong


nh v c GT T
trong chi n l

Hà N i, g n li n v i PTBV nh m t quan

o

c phát tri n c a m t ô th nh Hà N i.

t lý thú

d n ra r ng, tuy t

i a s (97%) GCM

ang s d ng PTGT cá nhân (xe máy và ô tô con)
phân tích

m xuyên su t, ch

trên, h c ng ánh giá cao nhi u u

c ph ng v n hi n

i l i trong thành ph . Nh

ã

m c a 2 lo i PTGT cá nhân này.

Tuy nhiên, khi c n l a ch n các lo i PTGT cho Hà N i 10 n m t i, h u nh không ai
ho c r t ít CG ng h 2 lo i ph

ng ti n ó. Thay vào o, h

u tiên, ng h các

PTGT công c ng. Ch báo này cho th y chuy n bi n r t rõ trong nh n th c (và có th
trong quy t tâm) c a GCM. V n

còn l i là hành

ng và hi n th c hóa nh n th c

này trong th c ti n, b ng cách th c chuyên nghi p, chuyên môn sâu s c nh t c a h .
ng nhiên, các ph

ng án v

u tiên phát tri n PTGT công c ng c n ph i

m trong h th ng các gi i pháp t ng th v giao thông ô th , g n v i qui ho ch phát

tri n kinh t - xã h i và không gian c a Hà n i. ó chính là ph
ch qu n lý c a v n

.

Nh ng y u t gây ô nhi m môi tr

ng Hà N i hi n nay

Các chuyên gia ánh giá nh th nào v
môi tr

ng di n th ch và c

nh ng y u t góp ph n gây ô nhi m

ng thành ph Hà N i hi n nay ? B ng s li u d

i ây cho th y k t qu kh o

sát ói v i câu h i này.
ng 11. Nh ng y u t gây ô nhi m môi tr
M c

gây ô nhi m

H/toàn
không

Các y u t

1.
i xây d ng
2. Khí th i ph ng ti n giao thông c
gi i
3. Rác th i sinh ho t
4. Rác th i công nghi p
5. N

c th i sinh ho t

6.

c và khí th i công nghi p

N

1.0

1.0

ng thành ph Hà N i
t
nhi u

a
ph i

Ít

81.4

15.5

3.1

88.7

10.3

0

57.7

33.0

9.3

24.7

49.5

21.6

49.5

39.2

11.3

43.3

34.0

18.6

Theo các chuyên gia, nh ng y u t gây ô nhi m môi tr

Không
bi t /
KTL
1.0

3.1

ng ch y u (m c

t nhi u) c a Hà n i là B i xây d ng (81,4% ý ki n); Khí th i PTGT c gi i (88,7%);
Rác th i sinh ho t (57,7%); N

c th i sinh ho t (49,9%); N

c và khí th i công


nghi p (43,3%). Rác th i công nghi p c ng có 24,7% chuyên gia
“r t nhi u” và 49,5% x p m c

ánh giá

m c

“v a ph i”. Bên c nh ó, có m t s ý ki n ánh giá

ti ng n, h i nóng, rác th i y t c ng là nh ng tác nhân có nh h

ng

n môi tr

ng

ng c a Hà N i.

lý ch t th i
ánh giá v ch t l
các CG

ng qu n lý rác và n

a ra ý ki n x p lo i

c th i

m c “không t t” và “r t kém” v i t ng t l l n l

là 52,1% cho qu n lý rác th i và 70,6% cho qu n lý n
ki n x p lo i “trung bình” cho ch t l
qu n lý n

Hà N i hi n nay, ph n l n

c th i. ây có l là s

t

c th i. Ch có kho ng 1/3 ý

ng qu n lý rác th i và 23,2% - cho ch t l

ng

ánh giá ph n ánh g n sát tình hình th c t hi n nay

Hà N i.
ng 12. Ch t l
STT

ng qu n lý rác th i và n

M c

c th i

Hà N i hi n nay

Qu n lý rác th i

1

tt t

2

t

Qu n lý n

6,3

2,1

3

Trung bình

39,6

23,2

4

Không t t

35,4

40,0

5

t kém

16,7

30,6

2,1

2,1

6

Không bi t/ KTL

c th i

Phân lo i rác sinh ho t
Trong khi ánh giá ch t l
GCM c ng

ng th p c a vi c x lý rác th i

Hà N i, ph n l n

cao các tác d ng c a vi c phân lo i rác th i nh m t bi n pháp x lý

hi u qu , nhi u chi u. 89,7% ý ki n cho r ng vi c này cho phép t n d ng ph li u,
ch t th i

tái s d ng (khía c nh kinh t ). 81,4%

do rác th i sinh ho t s

c x lý t t h n, và nh

thành ph t t h n. M t tác

c p

n khía c nh môi tr

ó b o v môi tr

ng

ng s ng c a

ng khác v m t v n hóa - l i s ng, ó là t o thói quen,

p s ng v n minh ô th . Tuy nhiên c ng c n th a nh n r ng t nh n th c c a GCM,
n nh n th c c a ng

i dân, r i chuy n thành hi n th c trong

kho ng cách khá xa và ang c n nhi u th i gian, công s c h n n a.
ng 13. Tác d ng c a vi c phân lo i rác sinh ho t

i s ng còn có m t


STT

Tác d ng

% ý ki n

1

n d ng ph li u, ch t th i

2

Giúp x lý ch t th i t t h n

tái s d ng

89.7
81.4

3

o v môi tr

ng s ng t t h n

4

o thói quen, n p s ng v n minh

74.2
66.0

3.2. PHÁT TRI N Ô TH B N V NG V XÃ H I
Nh ng n i dung u tiên

PT T b n v ng v xã h i

Ti p sau nh ng n i dung v PT T BV v môi tr

ng, chúng tôi s trình bày

các k t qu kh o sát v nh n th c c a GCM v PT T BV v xã h i.
Chúng tôi ã

a ra 6 n i dung ho t

tiên 1, 2, 3 - c n th c hi n

b o

ng

m phát tri n ô th b n v ng v m t xã h i. Danh

sách các n i dung và k t qu l a ch n c a các CG
ng
b o

các CG l a ch n theo nh ng u

c cho

14.
Nh ng
n i
dung
c n
m PT T BV v m t xã h i (3 u tiên)

u tiên 1

Các u tiên

u

b ng d

i ây.

tiên

th c

u tiên 2

u tiên 3

o vi c làm

52.6

An sinh xã h i

33.0

34.0

2.1

11.3

39.2

20.6

1.0

13.4

14.4

9.3

11.3

3.1

46.4

1.0

3.1

97

97

97

100.0

100.0

100.0

i thi n CSHT
Gi m phân hoá giàu nghèo
Quan tâm nhóm xã h i y u th
p quy ho ch có s
ng

tham gia c a c ng

2.1

Khác
ng

2.1

Trong 6 n i dung c n u tiên nói trên, T o vi c làm là n i dung

CG l a ch n và x p vào u tiên 1.
t c các n i dung và th t

u tiên.

và thi u vi c làm cao, tính thi u n

ây c ng là t l

hi n

c quá n a

c l a ch n cao nh t trong

u này có c s th c t

tình tr ng th t nghi p

nh c a vi c làm và thu nh p

các ô th hi n


nay. Hà N i n m 2009 có 45,7 ngàn ng
trong t ng s g n 1,6 tri u lao

i th t nghi p, ph n l n là thanh niên. 30%

ng c a Hà N i thu c khu v c kinh t không chính

nh.3

th c, n i thu nh p, vi c làm không n

Trong s các nhóm ngành c a GCM, nhóm QLNN là nh y c m nh t và vì v y
có t i 64,3% l a ch n n i dung T o vi c làm cho u tiên 1 c a mình.
Th hai là n i dung An sinh xã h i v i 33,0% CG l a ch n nh là u tiên 1 và
34,0% trong u tiên 2. N i dung này g n ây th
qu c gia nh c

n trong c m t “ n

nh m t câu nói c a mi ng. Có l

ng xuyên

nh kinh t v mô, b o
u này c ng có nh h

c các nhà lãnh

o

m an sinmh xã h i” –
ng nh t

nh

n công

chúng, ngay c m t công chúng khó tính nh GCM. Nh ng n u i sâu vào khái ni m
này, chúng ta s th y qu th c, cùng v i vi c làm, ASXH là nh ng công c h u hi u
làm n

nh

i s ng xã h i c a b t k m t

a ph

ng nào, nh t là các ô th l n nh

Hà N i.
Trong GCM, nhóm “hàn lâm” dành quan tâm u tiên 1 cho c 2 n i dung T o
vi c làm và ASXH v i t l 45,5% và 40,9%, cho th y m t nh n th c rõ ràng (t góc
lý thuy t ?) c a c a nhóm

i v i 2 n i dung này.

i dung “L p quy ho ch có s tham gia c a c ng

ng” là m t công c qu n

lý góp ph n t o s dân ch , công b ng, công khai trong xã h i. Nó

c t p trung cao

u tiên 3 v i t l 46,4% ý ki n c a GCM. S t p trung này th c s lý thú. Th
nh t, nó ph n ánh nh n th c chung c a GCM v
ty ut b o

m PT TBV. Nh ng vi c

ánh giá và x p th t
ã phân ntichs

u tiên

t nó

c n thi t c a n i dung này nh
u tiên 3 c ng t

ng ng v i các

i v i l nh v c xã h i trong nh n th c chung v PTBV

trên. Có th nói, dù sao, ây c ng là m t chuy n bi n tích c c, tuy

còn ch m. S quan tâm n i b t

ây v n là nhóm “hàn lâm” v i t l l a ch n n i

dung này là 59,1% và c a nhóm XD/ T/QL, v i t l l a ch n 52,2% trong u tiên
3.

3

Theo TCTK. Báo cáo

chính th

Hà

và TP

tra lao

ng vi

làm Vi

Chí Minh. 2010.

Nam 2009

Khu

kinh

phi


Ngoài ba n i dung trên, vi c c i thi n CSHT

c 39,2% GCM x p lo i u

tiên 2, 20,6% x p lo i u tiên 3 và 11,3% x p lo i u tiên 14.
Hai n i dung “Gi m phân hóa gi u nghèo” và “Quan tâm t i các nhóm xã h i
u th ” ch

c kho ng trên 10% CG l a ch n nh là các u tiên 2 và 3.

cho th y nh n th c v vai trò c a các nhân t gián ti p làm nên s
th còn ch a

n

u này

nh xã h i

ô

c quan tâm úng m c. Tuy nhiên, v b n ch t c a các m i liên h ,

các gi i pháp khác nh t o vi c làm, an sinh xã h i, c i thi n CSHT, l p qui ho ch có
tham gia c a c ng
c

nh t

ng, c ng có th góp ph n th c hi n hai n i dung này

nh.

Nói tóm l i, v i 6 n i dung c n u tiên th c hi n
xã h i, GCM ã cho chúng ta m t tr t t
không ít b t c p, xét theo m c

tham gia c a c ng

b o

m PT T b n v ng

u tiên có nhi u nét h p lý, song c ng còn

hài hòa và nhân v n c a các n i dung ho t

ng.

ng

t trong nh ng hình th c c a s tham gia c ng
qu n lý ô th là vi c ng

i dân

ng trong quy ho ch và

c m i tham gia óng góp ý ki n cho các công

trình xây d ng, c i t o ô th hay các chính sách, quy
n ây ã

m t

nh v qu n lý ô th .

c chính quy n thành ph Hà N i th c hi n khá th

còn tranh lu n là vào th i

m nào và

hành l y ý ki n óng góp t c ng

u này

ng xuyên. V n

các c p quy ho ch nào, thành ph c n ti n

ng dân c

ô th . Câu h i này ã

c cu c kh o

sát nêu ra cho GCM.
t qu
ng “tr

u tiên là có 71,0% các CG cho r ng ph i l y ý ki n ng

c khi l p quy ho ch”. 27,0% cho r ng nên th c hi n vi c này “trong quá

trình l p qui ho ch”. Chí có 1-2 ý ki n (2%) riêng l
quy ho ch”.

u này ph n ánh m t xu h

“l p k ho ch có s tham gia c a c ng
m PT TBV v xã h i, l i ch

áng ti c là
u này có th

ngh làm vi c này “sau khi l p

ng r t rõ là GCM ã ánh gía r t cao ý

nghiã và t m quan tr ng c a công vi c l y ý ki n ng

4

i dân / c ng

i dân, cho dù c ng v i n i dung

ng”, khi l a ch n nh ng vi c c n làm

b o

c các CG x p vào u tiên th 3 (xem B ng…)

ây chúng tôi ch a ghi rõ CSHT xã h i ch không ph i CSHT k thu t. Và
nh h ng n k t qu ánh giá và l c ch n c a các CG

Xu h

ng ch

o nói trên (l y ý kiên nhân dân tr

t nhóm CG ‘hàn lâm”, nhóm VLXD ng h v i t l tán

c khi l p QH)
ng t

và 100,0%. Các nhóm ngành còn l i có kho ng 2/3 CG tán

ng ng là 86,4%

ng. Chí báo này cho

th y nh n th c v n i dung “l p quy ho ch có s tham gia c a c ng
u t c a PT TBV ã

c th u hi u khá

ng 15. Nên l y ý ki n ng

ch u

ng” nh là m t

y

trong GCM.

QLNN

XD/ T/
QL

VLXD

i dân khi nào

Nhóm ngành
NC/
BC/GD

v n

ng

86.4

62.2

64.3

69.6

100.0

71.0

Trong khi l p QH

9.1

37.8

35.7

26.1

0

27.0

Sau khi L p QH

4.5

.0

.0

4.3

.0

2.0

22

37

14

23

4

100

100.0

100.0

100.0

100.0

100.0

100.0

Tr

c khi l p QH

ng

Th c hi n

c p quy ho ch nào ?

Ý ki n tr l i cho câu h i này c a GCM không có s th ng nh t cao nh
i tr

c. G n m t n a s chuyên gia (49,0%) cho r ng nên th c hi n

ho ch. 30,0% cho là nên làm ch
phân khu và 13,0% ch

c p qui ho ch chung, 20,0% - ch

câu

c 3 c p qui
c p qui ho ch

c p qui ho ch chi ti t. Ngoài ra, m t vài CG còn ch n 2 c p

QH thay vì m t ho c c 3.
không th ng nh t

c th hi n rõ trong m i nhóm CG theo ngành ào t o

ho c v trí công tác hi n nay. Nhóm “hàn lâm” (NC/GD/BC) và nhóm QLNN thiên v
ng h ph

ng án “c 3 c p” v i các t l cao t

nhóm TV và XD/ T có t l trên d

ng ng là 77,3% và 64,3%. Hai

i 40% ng h ph

ng án này và ph

ng án “

p qui ho ch chung”.
phân tán các ý ki n này có l c ng ph n ánh nh ng s “phân vân” nào ó
trong GCM v nh ng cái
này.
ng

u này

c và nh ng khó kh n thách th c khi th c hi n quan

c bi t trong các tài li u v các c p

“tham gia” c a ng

ng trong công tác quy ho ch. Theo ó, có m t thang o g m 8 c p

tham gia, tùy thu c vào nh ng

m

i dân và
c as

u kinh t - v n hoá - xã h i và ki n th c chuyên


ngành c th c a c ng

ng dân c

xã h i h c g n ây, c ng

ô th

ng dân c

c nghiên c u. Trong m t s nghiên c u

ô th Vi t Nam m i có

u ki n tham gia

p th 4 trên thang o 8 c p nói trên.5
ng 16. Nên l y ý ki n ng

i dân

c p quy ho ch nào ?

Nhóm ngành %*
NC/
BC/GD

v n

ng %(*)

QLNN

XD/ T/
QL

VLXD

QH chung

4.5

37.8

21.4

39.1

75.0

30.0

QH phân khu

.0

13.5

14.3

17.4

50.0

13.0

QH chi ti t

13.6

27.0

28.6

8.7

25.0

20.0

77.3

40.5

64.3

34.8

.0

49.0

4.5

.0

7.1

.0

.0

2.0

22

37

14

23

4

100

100.0

100.0

100.0

100.0

100.0

100.0

3 c p QH
KB/ KTL
ng

(*)Do ng

i tr l i có quy n ch n h n 1 ý ki n nên có th t ng l n h n 100%.

lu n xã h i

lu n xã h i hay là các ph n bi n xã h i(PBXH) công khai trên các ph
ti n TT C
ô th

i v i m t s quy ho ch, công trình hay chính sách phát tri n và qu n lý

Hà N i th i gian v a qua là m t hi n t

nh ng tác

ng m i. Nó óng vai trò gì và có

ng nh th nào t i quá trình phát tri n ô th b n v ng v xã h i ? ó là

câu h i chúng tôi

t ra cho GCM, khi vi n d n nh ng tr

nh các d án xây d ng: Khách s n

ph , cách th c qu n lý xe máy và các ph
ng 17. Vai trò c a d lu n xã h i
i (theo nhóm ngành ào t o)
Ngành
Ki n trúc
s

ng h p ã bi t v a qua

n l c bên h Hoàn Ki m, Khách s n 5 sao

trong Công viên Th ng Nh t, Ch 19-12, Quy

5

ng

nh c m hàng rong trên m t s tuy n

ng ti n giao thông trong thành ph , v.v…
Hà N i v a qua

i v i s PT TBV v xã

c ào t o
Xây d ng KT/XHH/
dân d ng Báo chí

Xem: Tr nh Duy Luân. Xã h i h c ô th . Nxb.Khoa h c xã h i. Hà N i 2006.

ng
Khác