Đặc điểm lâm sàng và kết quả điều trị áp xe vú tại khoa sinh sản nhiễm khuẩn bệnh viện phụ sản tư từ tháng 2 đến tháng 8 năm 2015

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG

BỘ Y TẾ

DƯƠNG THỊ HẠNH

NGHIÊN CỨU ÁP XE VÚ TẠI KHOA SẢN
NHIỄM KHUẨN BỆNH VIỆN PHỤ SẢN TRUNG ƯƠNG
TỪ THÁNG 2 ĐẾN THÁNG 8 NĂM 2015

Người hướng dẫn:
TH. SĨ NGUYỄN DUY HƯNG


ĐẶT VẤN ĐỀ


Áp xe vú là một nhiễm trùng nặng ở vú do vi khuẩn gây nên



Hay gặp nhất trong thời kỳ cho con bú với tỷ lệ 2 – 3 %



Điều trị chủ yếu là chích rạch và kháng sinh



Hậu quả lâu dài nếu điều trị muộn và không đúng cách

MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
 Mô tả đặc điểm lâm sàng của bệnh nhân áp xe vú
điều trị tại khoa sản nhiễm khuẩn bệnh viện Phụ
Sản Trung Ương
 Đánh giá kết quả điều trị áp xe vú tại khoa sản
nhiễm khuẩn bệnh viện Phụ Sản Trung Ương từ
tháng 2 đến tháng 8 năm 2015


TỔNG QUAN
Giải phẫu và sinh lý tuyến vú


Vị trí: vùng ngực trước



Hình dạng kích thước đa dạng



Mô tuyến : 15 – 20 phân thùy, tập trung về núm vú



Sữa từ các thùy  ống góp  xoang chứa sữa



Ảnh hưởng của estrogen và progesteron



Sự xuống sữa sau đẻ từ 3 – 4 ngày ở con so, 2 – 3 ngày ở con dạ



Lúc đầu, tiết sữa duy trì bằng động tác mút  GP prolactin



Sau này, được duy trì bằng việc hết sữa trong các tiểu thùy


TỔNG QUAN
Áp xe vú


ĐN: Áp xe vú là một nhiễm trùng ở vú do VK gây ra



VK hay gặp Tụ cầu vàng



Phụ nữ đang cho con bú có một số yếu tố nguy cơ dẫn
tới áp xe vú: cho con bú sai, cai sữa sớm, mặc áo chật,

căng thẳng


TỔNG QUAN


Triệu chứng lâm sàng
 Toàn thân: Sốt, mệt mỏi, nổi hạch
 Tại chỗ





Sưng, nóng, đỏ, đau, sờ thấy khối mềm



Da tại vú căng mỏng, chảy mủ

Triệu chứng CLS:
 Siêu âm giúp CĐ xác định và dẫn lưu qua kim
 Xét nghiệm: BC tăng, CRP tăng


TỔNG QUAN
 Điều trị: có 2 phương pháp
 Hút mủ qua kim: da bình thường, áp xe nhỏ hơn 5cm, đến sớm
 Rạch dẫn lưu: có lớp da bị thay đổi, khối to, đến muộn
 KS được dùng chủ yếu là kháng sinh chống lại tụ cầu

 Cải thiện thời gian điều trị bằng việc vắt sữa
 Nên khuyến khích tiếp tục cho con bú, vắt sữa
 Ngừng cho bú nếu bà mẹ nhiễm trùng nặng hay đau


TỔNG QUAN
 Biến chứng
 Thẩm mỹ: bn đến muộn mô vú bị phá nhiều  thẩm mỹ sau

điều trị tồi
 Dò ống dẫn sữa: có sự thông ống dẫn sữa chính và da

thường ở quanh núm vú
 Dò sữa: đường thông giữa da và ống dẫn sữa do các đường

dẫn lưu sai


ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP
NGHIÊN CỨU


Địa điểm và thời gian nghiên cứu
Bệnh viện PSTƯ, từ tháng 2 đến tháng 8 năm 2015

 Phương pháp nghiên cứu
Thiết kế nghiên cứu: mô tả tiến cứu cắt ngang
Phương pháp chọn mẫu: mẫu không xác suất

ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP
NGHIÊN CỨU
 Đối tượng nghiên cứu
Tiêu chuẩn lựa chọn
•Chẩn đoán áp xe vú tại BV PSTƯ
•Bệnh nhân được nhập viện và điều trị
•Bệnh nhân được theo dõi sau điều trị 1 tháng
Tiêu chuẩn loại trừ: Các bệnh nhân không đủ tiêu chuẩn trên


ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP
NGHIÊN CỨU
 Các biến số nghiên cứu
Đặc điểm đối tượng nghiên cứu
TS sản khoa, TS bệnh về vú
Bệnh cảnh
Triệu chứng: lâm sàng và CLS
Phương pháp điều trị: Chích rạch áp xe, KS
Theo dõi sau chích: chăm sóc, khám lại


ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP
NGHIÊN CỨU
 Xử lý số liệu


Làm sạch số liệu, mã hóa số liệu, xử lý bằng phần mềm SPSS 16.0



Phân tích số liệu: dùng các test thống kê

 Đạo đức nghiên cứu


Đề cương NC được thông qua hội đồng y đức của viện PSTƯ


KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN
 Đặc điểm đối tượng nghiên cứu
Phân bố tuổi của đối tượng nghiên cứu


KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN
 Tiền sử sản khoa của đối tượng nghiên cứu
Phân bố bệnh theo số lần đẻ

Số lần đẻ

Số sản phụ (n)

Tỷ lệ (%)

Con lần 1

49

84,5

Con lần 2

8

13,8

Khác

1

1,7

Tổng

58

100


KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN
Tiền sử sản khoa của đối tượng nghiên cứu
Phân bố bệnh theo nơi

Nơi đẻ

Số bệnh nhân

Tỷ lệ (%)

Tại BV PSTƯ

15

25,9

Nơi khác

43

74,1

Tổng số

58

100


KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN
 Tiền sử sản khoa của đối tượng nghiên cứu
Tiền sử các bệnh về vú


KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN
 Đặc điểm lâm sàng của bệnh
 Bệnh nhân áp xe vú chiếm 7,2% số những bệnh nhân điều

trị tắc sữa tại viện
 Áp xe vú chiếm 17,3% số bệnh nhân nhiễm khuẩn hậu sản
 Thời gian bị bệnh tính từ khi tắc sữa đến khi vào viện trung

bình là: 14 ngày


KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN
 Đặc điểm lâm sàng của bệnh
Thời gian xuất hiện bệnh sau đẻ
Thời gian

Số sản phụ (n)

Tỷ lệ (%)

Sau đẻ 2 tuần

5

8,6

Sau đẻ 1 tháng

16

27,6

Sau đẻ 1- 6 th

29

50

Sau đẻ > 6 tháng

8

13,8

Tổng số

58

100


KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN
 Đặc điểm lâm sàng của bệnh
Xử trí trước khi vào viện

Cách xử trí

Số sản phụ (n)

Tỷ lệ (%)

Vắt sữa, chườm

53

91,4

Dùng thuốc đông y

13

22,4

Dùng kháng sinh

32

55,2

Chiếu đèn

28

48,3


KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN
 Lâm sàng: Triệu chứng tại chỗ

Số sản phụ (n)

Tỷ lệ (%)

Chưa vỡ

37

63,8

Đã vỡ

21

36,2

Tổng số

58

100

Số bệnh nhân

Tỷ lệ (%)

Dưới 5cm

27

46,6

Trên 5cm

31

53,4

Tổng số

58

100


KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN
Vị trí của áp xe


KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN
 Tổng thương da

Tổn thương

Số bệnh nhân

Tỷ lệ (%)

Có

13

22,4

Không

45

77,6

Tổng số

58

100


KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN
 Điều trị
Đường rạch

Đường rạch

Số sản phụ (n)

Tỷ lệ (%)

Nan hoa

38

65,6

Quanh núm vú

2

3,4

Rạch tại điểm vỡ

18

31

Tại nếp lằn vú

0

0

Tổng số

58

100


KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN
 Đánh giá sau điều trị
Khám lại sau 1 tháng

Sẹo liền tốt
Rò sữa
Tái phát
Than phiền vì thẩm mỹ

Số sản phụ (n)

Tỷ lệ (%)

33

56,9

4

6,8

4

6,8

16

27,6


KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN
 Đánh giá sau điều trị
Khám lại sau 1 tháng

Cho bú

Số bệnh nhân (n)

Tỷ lệ (%)

Cho bú 2 bên

25

43,1

Cho bú 1 bên

18

31

Không cho con bú

13

22,4