Bài giảng phương pháp giảng dạy môn giáo dục quốc phòng an ninh

PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY MƠN
GIÁO DỤC QUỐC PHỊNG - AN NINH
Đại tá Lê Văn Nghệ

LỜI NÓI ĐẦU
CT
12/CT-TW
03/5/2007

“Tăng cường sự LĐ…”
KĐ thực hiện CT 62
Xác định TN các CQ

NĐ
116/2007/
NĐ-CP
10/7/2007

“ GDQP-AN”
BD KT QP, AN
cho 5 đối tượng và
GDQP-AN HS, SV

Nâng cao
chất
lượng
GDQP-AN

Đội ngũ giáo viên
Đổi mới PP dạy, học
Ứng dụng CNTT

Cơ sở vật chất.
1


CHƯƠNG I

PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY GIÁO DỤC
QUỐC PHÒNG - AN NINH LÀ MỘT KHOA HỌC
I. NHỮNG VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU TRONG PHƯƠNG PHÁP GIÁO DỤC QUỐC
PHÒNG - AN NINH

1. Sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc thống nhất Tổ quốc là cơ sở
vững chắc cho q trình cơng nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.
2. Chúng ta đặt lên hàng đầu phát triển kinh tế đất nước thì nhiệm vụ
hết sức quan trọng là XD nền QPTD, GDQP-AN cho các đối tượng,
đặc biệt cho HS,SV.
3. Nhìn chung, bộ mơn PP GDQP-AN phát triển chậm, ít đổi mới. Các
đề tài nghiên cứu, cơng trình KH về GDQP-AN rất ít.
2


II. PHƯƠNG PHÁP GDQP-AN LÀ MỘT KHOA HỌC

Bản
chất
QS HĐ

T. Yếu
K. Quan
1

Là đối tượng, phạm
vi NC PP GDQP-AN

Cách tổ chức
Cách giảng dạy

T2,

Từ k,nghiệm
Khái quát hóa

thành quan điểm lý luận, yêu cầu
nguyên tắc trong giảng dạy

MĐ,
YC
ND
Bước tiến hành
Tác phong

G quyết
Mối QH
MĐ,
YC
Hình thức tổ chức GD
Nghiệp vụ sư phạm

KH về PP
GDQP-AN

Nhằm nghiên
cứu

giải thích cơ sở lý luận KH QS;
kinh nghiệm GD và NCKH
3


Là một
khoa học

Hình thức
tổ chức GD

PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY

MƠN HỌC GDQP - AN

Cách giảng
dạy phù
hợp
Quan hệ
hoạt động
dạy và học
Thúc đẩy
phát triển
môn học
4

CHƯƠNG II

NỘI DUNG, CHƯƠNG TRÌNH GDQP-AN CÁC TRƯỜNG
THPT ĐẾN ĐẠI HỌC
* Căn cứ
Nghị
định
119

Luật
NVQS

Chỉ thị
12/CTTW

* Chương trình

QĐ 79
THPT
2007

QĐ 80
TCCN
2007

QĐ 81
ĐH, CĐ
2007

QĐ 69

D. Học
ĐGKQ

QĐ 13
GV
GDQP

QĐ 27
LĐTBXH
Nghề
5


THỜI GIAN
Số
TT

NỘI DUNG (

Lớp 10)

Tổng
Số tiết

Lý
thuyết

Thực
hành

1

Truyền thống đánh giặc giữ nước của dân tộc VN

4

4

2

Lịch sử truyền thống QĐ, CA nhân dân VN

5

5

3

Đội ngũ từng người khơng có súng

4

1

3

4

Đội ngũ đơn vị

7

1

6

5

Thường thức phòngtránh bom, đạn, thiên tai

2

2

6

C/cứu đầu tai nạn thơng thường và băng bó vết thương

5

2

7

Tác hại ma túy, trách nhiệm của HS phòng, chống MT

4

4

4

2

2

35

21

14

8

Kiểm tra
Cộng

3

6


* Lớp 11
1
2

Đội ngũ đơn vị
Luật NVQS và trách nhiệm của HS.

2

2

4

3

Bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia,

5

5

4

Giới thiệu súng tiểu liên AK, súng trường CKC

4

1

3

5

Kỹ thuật bắn súng TL AK, súng trường CKC

8

2

6

6
7
8

Kỹ thuật sử dụng lưu đạn
Kỹ thuật cấp cứu và chuyển thương
Kiểm tra

3
5
4

1
1
1

2
4
3

35

15

20

Cộng

2

7


* Lớp 12
1
2

Ôn tập đội ngũ
Một số hiểu biết về nền QPTD, AN nhân dân

2
5

5

3
4
5

Tổ chức quân đội và công an nhân dân
Nhà trường Quân đội, Công an và tuyển sinh đào tạo
Giới thiệu Luật SQ QĐND VN, Luật Công an

3
2
4

3

2
4

6

Các tư thế, động tác cơ bản vận động trên CT

6

7
8
9

Lợi dụng địa hình, địa vật
Kiến thức cơ bản về phịng khơng nhân dân.
Trách nhiệm của HS với NV BVAN Tổ quốc

2
4
3

1
4
3

1

9

Kiểm tra

4
35

2
24

2
11

Cộng

2

6


2.2. Chương trình GDQP-AN trình độ trung cấp chuyên nghiệp
Học phần 1. Bổ sung kiến thức GDQP-AN trung học phổ thơng
1

Đội ngũ từng người khơng có súng

6

1

5

2

Đội ngũ đơn vị

6

1

5

3

Truyền thống đánh giặc giữ nước của dân tộc VN

5

5

4

Luật NVQS và trách nhiệm của thanh niên

4

4

5

Xây dựng nền quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân

4

4

6

Giới thiệu súng TLAK và súng trường CKC

8

2

6

7

Kỹ thuật sử dụng lựu đạn

3

1

2

8

Các tư thế, động tác cơ bản vận động trên CT

4

1

3

9

Lợi dụng địa hình, địa vật

2

1

1

3

3

45

23

10 Tác hại của ma túy và tr/nhiệm HS phòng, chống MT
Cộng

22
9


Học phần 2. Cơng tác quốc phịng, an ninh
1

Phịng, chống chiến lược “DBHB”, BLLĐ của địch

6

6

2

Phòng, chống địch TC hỏa lực bằng VK CN cao

6

6

3

XD LLDQTV, LL DBĐV và động viên CN

7

7

4

XD và BV chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia

6

6

5

Một số ND cơ bản về dân tộc, tôn giáo và đấu tranh
chống địch lợi dụng vấn đề DT, TG chống CMVN

5

5

6

Những vấn đề cơ bản về bảo vệ an ninh quốc gia
và giữ gìn trật tự an tồn xã hội
XD phong trào toàn dân BV an ninh Tổ quốc

5

5

5

5

Những vấn đề cơ bản về đấu tranh phòng chống tội
phạm và tệ nạn XH
Céng

5

5

45

45

7
8

10


Học phần 3. Chiến thuật và Kỹ thuật bắn súng tiểu liên AK
1

Từng người trong chiến đấu tiến công

5

1

4

2

Từng người trong chiến đấu phòng ngự

5

1

4

3

Kỹ thuật bắn súng tiểu liên AK

20

4

16

30

4

24

Cộng

11


* Tổ chức thực hiện chương trình:
HS TCCN có đầu vào TN THCS học 3 hp với 8 đvht = 120 tiết.
HS TCCN tốt TN THPT học 2 hp là 2 và 3 với 5 đvht = 75 tiết.
2.3. Chương trình giáo dục quốc phịng – an ninh trình độ đại học, cao đẳng.
Học phần 1. Đường lối quân sự của Đảng (3 đơn vị học trình 45 tiết)

1
2

2
6

2
6

3

Đối tượng và phương pháp nghiên cứu khoa học
Quan điểm cơ bản CN M-LN, tư tưởng HCM về
CT, QĐ, BVTQ
XD nền QP TD, ANND bảo vệ TQ VNXHCN

6

6

4

Chiến tranh ND BVTQ Việt Nam XHCN

6

6

5
6

Xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân
Kết hợp phát triển KT-XH với tăng cường củng cố
QP-AN
Nghệ thuật quân sự Việt Nam
Cộng

8
9

8
9

8
45

8
45

7

12


Học phần 2. Cơng tác quốc phịng, an ninh (3 đvht 45 tiết)
1

Phòng, chống chiến lược “DBHB”, BLLĐ của địch

6

6

2

Phòng, chống địch TC hỏa lực bằng VK CN cao

6

6

3

XD LLDQTV, LL DBĐV và động viên CN

7

7

4

XD và BV chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia

6

6

5

Một số ND cơ bản về dân tộc, tôn giáo và đấu tranh

chống địch lợi dụng vấn đề DT, TG chống CMVN

5

5

6

Những vấn đề cơ bản về bảo vệ an ninh quốc gia và
giữ gìn trật tự an toàn xã hội

5

5

7

XD phong trào toàn dân BV an ninh Tổ quốc

5

5

8

Những vấn đề cơ bản về đấu tranh phòng chống tội
phạm và tệ nạn XH
Cộng

5

5

45

45
13


Học phần 3. Quân sự chung (3 đơn vị học trình 45 tiết)
1

Đội ngũ đơn vị

4

2

Sử dụng bản đồ địa hình qn sự

8

4

4

3

Giới thiệu một số loại vũ khí bộ binh

8

6

2

4

Thuốc nổ

6

6

5

Phịng, chống vũ khí hủy diệt lớn

8

6

2

6

Cấp cứu ban đầu vết thương chiến tranh

7

4

3

7

Ba môn quân sự phối hợp

4

1

3

45

27

18

Cộng

4

14


Học phần 4. Chiến thuật và Kỹ thuật bắn súng tiểu liên
AK (2 đơn vị học trình 30 tiết)

SỐ
TT

NỘI DUNG

THỜI GIAN
Tổng số
Lý
Thực
thuyết
hành

1
2

Từng người trong chiến đấu tiến công
Từng người trong chiến đấu phòng ngự

5
5

1
1

4
4

3

Kỹ thuật bắn súng tiểu liên AK

20

4

16

30

6

24

Cộng

15


2.3. Chương trình GDQP-AN dùng trong các trường TCN, CĐN
(QĐ số 27/2007/QĐ-BLĐTBXH ngày 24/12/2007 của Bộ LĐTB&XH)
2.3.1. Chương trình trung cấp nghề
2.3.1.1. Đối tượng ĐT 36 tháng, TS THCS học 3 HP, 1, 2, 3 = 120 tiết
2.3.1.2. Đào tạo từ 12 đến 24 tháng, hệ TS THPT, học 01 HP = 45 tiết
2.3.2. Chương trình cao đẳng nghề
2.3.2.1. ĐT từ 36 tháng trở lên, TS THPT học 3 HP, 1, 2, 3 = 120 tiết
2.3.2.2. ĐT từ 24 đến 36 tháng, hệ TS THPT, học 2 HP, 1, 2 = 75 tiết
2.3.2.3. ĐT từ 18 đến 24 tháng, hệ TS TCN, học 01 phần = 30 tiết
3. Chương trình đào tạo GV GDQP-AN
3.1. Chương trình đào tạo ngắn hạn GV GDQP-AN (theo Thông tư
số 13/2009/TT-BGDĐT ngày 19/5/2009 của BGD&ĐT)

3.2. Chương trình đào tạo GV GDQP-AN ghép mơn với TDTT và
GDCD. Khối KT cơ sở ngành 11 tín chỉ; khối KT ngành 25 tín chỉ
16


CHƯƠNG III

LÝ LUẬN CHUNG VỀ PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY
MÔN GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG – AN NINH
Phương pháp giảng dạy GDQP-AN
Là Hình
thức tổ
chức xác
định đơn vị
giảng dạy

Là cách
thức, biện
pháp giảng
dạy, huấn
luyện

Hình thức, cách thức được khái qt hố hệ thống, trình tự, dựa
trên cơ sở lý luận, thực tiễn, đúc rút thành KN, trở thành những
vấn đề, NT, yếu tố, YC không thể thiếu được để giới thiệu cho
người học. Thông qua hình thức, cách tổ chức GD, người học nắm
chắc, hiểu sâu bài giảng, vận dụng thành thạo trong thực tiễn.
17

- PP GD GDQP-AN khơng tự nhiên mà có mà xuất phát từ hoạt
động gian khổ của cán bộ, chiến sĩ
- PP GDQP-AN cơ bản giống với PP dạy học các môn KH khác.
+ Đều đứng trên quan điểm của CNDV BC, duy vật LS để giải
quyết các mối QH trong sự tồn tại và PT của các sự vật
+ Đều đứng trên quan điểm GC để xem xét, đánh giá và giải
quyết các mối quan hệ trong các nguyên tắc:
và
KH

TT

T.Sự
T.Tế

HT
T.Tự

+ Đều có các hình thức tổ chức và PP cơ bản trong GD lý
thuyết và thực hành.
- Yêu cầu:
Phải có nhận thức nhanh
Tư duy sâu sắc, đúng, linh hoạt
Vận dụng vào thực tế thành thạo
18


A- NHỮNG QUAN ĐIỂM CẦN QUÁN TRIỆT KHI GDQP-AN CHO HS, SV.

1. Quan điểm giai cấp

GC

2. Thực tiễn & phát triển
TT &
PT

a, Vị trí: Là cơ bản, nhất; quyết định Là quan điểm trong PP xem
BC, TT quân đội, chất lượng ĐT
xét, đánh giá quy luật CTCM,
b, Căn cứ:
công tác giảng dạy
- Bản chất, AM, MT của CNĐQ
- Tính chất: CM, HĐ, KH, TD VN,
- Đặc điểm: MT, LL, thế trận CM
- PH p/triển QĐ: CM, CQ, TN, HĐ
3. Quan điểm quần chúng
Là QĐ phục vụ, đường lối, tác phong, PP giáo dục cho HS, SV


4. Quan điểm cần kiệm:
Là bản chất, đạo đức của người dạy và người học
5. Động viên tính tích cực, sáng tạo người học, chống áp đặt giáo
điều, máy móc
6. Lý luận liên hệ với thực tiễn, LT với thực hành, lấy TH làm chính
7. Q trình GD là QT truyền thụ KN CĐ, bản chất, TT của LLVT
B- NHỮNG NGUYÊN TẮC TRONG GDQP-AN
1. Tính tư tưởng
Là tổng thể về ý chí và quyết tâm; là nguyên tắc chỉ đạo công
tác huấn luyện LLVT, trong GDQP-AN cho HS, SV. T2 cịn là tính
Đảng, tính lãnh đạo qua q trình giác ngộ, nhận thức của CB, CS,

của HS, SV. Tính T2 biểu hiện cụ thể trong giáo dục CT, T2, động
viên HS, SV tự giác, tích cực HT rèn luyện.
20


2. Dạy những điều cần thiết trong chiến tranh
3. Bảo đảm thường xuyên sẵn sàng nhận nhiệm vụ
4. Lý thuyết đi đơi với thực hành, lấy thực hành làm chính
5. Tự giác và tích cực
6. Tính khoa học
7. Nguyên tắc trực quan
8. Hệ thống và liên tục
9. Vừa sức và dễ hiểu
C- CÁC MỐI KẾT HỢP TRONG GDQP-AN

T.Tưởng
T.Phong

T.Trường
C.Trường

K.Thuật
C.Thuật

VH với
Quân
sự

C.Bản
Ư.Dụng

H. Mới
Ôn cũ


D- HÌNH THỨC TỔ CHỨC GIÁO DỤC QP – AN
1. Hình thức giảng dạy trên lớp học (giảng đường)
Là hình thức tổ chức dạy học của GV. Những bài học GDQP-AN
được tiến hành trên lớp dưới sự hướng dẫn của GV. Chất lượng dạy,
hướng dẫn và học phụ thuộc phần lớn vào các giờ ở lớp học. Việc
lên lớp của GV vừa có tác dụng tích cực tới khả năng tư duy, sáng
tạo cho HS, SV vừa định hướng trong học tập mơn học.
Lên lớp, là hình thức dạy học, trong đó GV dùng lời nói, các
thao tác nghiệp vụ để truyền thụ tri thức một cách tự giác, sáng tạo.
GD trên lớp học tức là GV dùng lý lẽ, chứng cứ để phân tích, giảng
giải phần lý luận, lý thuyết, nguyên tắc, yêu cầu, T2 chỉ đạo, đồng
thời thực hiện các kỹ năng trình bày bài giảng.
1.1. Đặc điểm hình thức giảng bài trên lớp học (giảng đường)
Cùng tập thể HS, cùng lứa tuổi, cùng CT đào tạo, thời gian HT
1.2. Các bước giảng dạy trên lớp học (giảng đường)
22


- Tổ chức cho người học đọc và nghiên cứu tài liệu, giáo trình
- GV giảng ND chủ yếu; hướng dẫn HS, SV nghiên cứu, học tập
- Tổ chức xêmina, làm bài tập tại lớp, thảo luận
- Kiểm tra, thi, sát hạch, thu hoạch
- Giải đáp, kết luận, kết thúc học phần
1.3. Tác dụng hình thức giảng bài trên lớp học
- Giảng cho số đơng SV HT tri thức có hệ thống, trọng tâm. Đây

là hình thức DH tương đối hồn chỉnh, tạo cho HS, SV HT có căn cứ
KH, niềm tin, rèn luyện KN, phát huy sức sáng tạo, tư duy.
- Tuy nhiên, giảng bài trên lớp chỉ truyền thụ KT cơ bản, định
hướng cho người học, không rèn luyện thành kỹ xảo.
1.4. Chuẩn bị bài giảng trên lớp học (giảng đường)
- Xây dựng kế hoạch giảng dạy:
+ Tên bài học
+ Số tiết lên lớp + Số tiết ôn luyện + Mục
đích, yêu cầu + Cấu trúc và trọng tâm + PP dạy + PP học
23


+ Chuẩn bị của GV + CB của HS
+ Đồ dùng, phương tiện DH
+ Tài liệu TK + Mục tiêu đạt được
+ Rút kinh nghiệm sau khi thực hiện bài giảng
- Soạn giáo án
+ Vị trí, tính chất của giáo án: Giáo án GDQP-AN là công cụ làm
việc trên lớp của GV; là sản phẩm, kinh nghiệm, trình độ của GV.
Khi soạn giáo án phải xác định rõ MĐ, YC, về kỹ năng kiến thức.
+ Khi soạn GA cần định ra các bước GD, các tình huống sư phạm
* Giáo án được thực hiện như sau:
Phần 1. KẾ HOACH BÀI GIANG
I. Thủ tục
Họ và tên giáo viên:
Chức vụ:
Năm học:
Môn học: Giáo dục quốc phòng – an ninh
24

II. Mục đích, yêu cầu
III. Cấu trúc bài và trọng tâm
1. Phần 1:
2. Phần 2:
Trọng tâm phần:
IV. Hình thức tổ chức lớp học và phương pháp giảng dạy
1. Hình thức tổ chức giảng dạy
2. Phương pháp giảng dạy
V. Xác định kỹ thuật tiến hành cơ bản
1. Loại bài: Lý thuyết
2. Thời gian: 5 tiết
- Phần 1: 2 tiết - Phần 2: 3 tiết
3. Chuẩn bị của GV
4. Chuẩn bị của HS
5. Địa điểm
6. Tài liệu tham khảo
7. Kết quả cần đạt
8. Rút kinh nghiệm
25