CHẤT LƯỢNG đào tạo kỹ NĂNG NGHỀ NGHIỆP CHO SINH VIÊN TRƯỜNG đại học NÔNG lâm TPHCM

M CL C
LụăL CH KHOA H C .................................................................................................. i
L IăCAMăĐOAN .......................................................................................................... ii
C M T ........................................................................................................................ iii
TịMăT T ..................................................................................................................... iv
M C L C .................................................................................................................... vii
DANHăSÁCHăCÁCăB NG ........................................................................................... x
DANHăSÁCHăCÁCăHỊNH........................................................................................... xi
DANHăSÁCHăCH

VI T T T ................................................................................ xiii

CH

NGăI.T NG QUAN V ĐẨOăT O K NĔNGăNGH NGHI P ............... 1

1.1.

Lýădoăchọnăđề tài .................................................................................................... 1

1.2.

Mụcătiêuăc aăđề tài ................................................................................................. 6

1.3.

Đốiătượngăvàăkháchăthể khảoăsát ............................................................................ 6

1.4.

Nhiệm vụ c aăđề tàiăvàăphạmăviănghiênăc u .......................................................... 6

1.4.1.

Nhiệm vụ c aăđề tài ..................................................................................... 6

1.4.2.

Phạmăviănghiênăc u ..................................................................................... 6

1.5.

Câuăhỏiănghiênăc u ................................................................................................ 7

1.6.

Giả thuyếtănghiênăc u ............................................................................................ 7

1.7.

Phươngăphápănghiênăc u ....................................................................................... 7

1.8.

Kế hoạch thực hiện ................................................................................................ 9

K t lu năch

ngă1: ........................................................................................................ 9

CH
NGăII.C ăS LụăLU N V CH TăL

NGăĐẨOăT O K NĔNGă
NGH NGHI P .......................................................................................................... 10
2.1.

Cácăkháiăniệm....................................................................................................... 10
2.1.1.

Đàoătạo ....................................................................................................... 10

2.1.2.

Kỹ nĕng ...................................................................................................... 10

vii


2.1.3.

Kỹ nĕngănghề nghiệp (employability skills) .............................................. 11

2.1.4.

Chấtălượngăđàoătạo ..................................................................................... 13

2.2.

Tìnhăhìnhănghiênăc uătrênăthế giới....................................................................... 15

2.3.

Tìnhăhìnhănghiênăc u tại Việt Nam ..................................................................... 19

2.4.

Hệ thống về nhómăkỹ nĕngănghề nghiệp ............................................................. 23

K t lu năch

ngă2 ....................................................................................................... 26

CH
NGăIII.TH C TR NG CH TăL
NGăĐẨOăT O K NĔNGăNGH
NGHI P T IăTR
NGăĐ I H CăNỌNGăLỂMăTP.HCM ................................. 29
3.1. Giới thiệu về trườngăĐại họcăNơngăLâmăTP.HCM ............................................... 29
3.1.1. Sơălượcăq trìnhăhìnhăthànhăvàăphátătriển c aăTrườngăĐại họcăNơngăLâmă
TP.HCM .................................................................................................................. 29
3.1.2.

Nhiệmăvụ,ămụcătiêuăđàoătạoăc aătrường ..................................................... 30

3.1.3.

Cácăđơnăvịăđàoătạoăc aătrường ................................................................... 31

3.2. Giới thiệu về chươngătrìnhăđàoătạo kỹ nĕngănghề nghiệp c aTrườngăĐại họcăNôngă
Lâmvàăc aăKhoaăNôngăhọc ............................................................................................ 31
3.2.1 Giới thiệu về chươngătrìnhăđàoătạo kỹ nĕngănghề nghiệpătrườngăĐại học
NơngăLâmăTPHCM ................................................................................................. 31

3.2.2. Giới thiệu về chươngătrìnhăđàoătạo kỹ nĕngănghề nghiệp c aăkhoaăNơngă
họcătrườngăĐại họcăNơngăLâmăTPHCM ................................................................. 32
3.3. Thực trạngăđàoătạo kỹ nĕngănghề nghiệp tạiăkhoaăNôngăhọcătrườngăĐại học
NôngăLâmăTP.HCM ....................................................................................................... 35
Thời gian khảoăsát ................................................................................................... 36
Mụcătiêuăkhảoăsát .................................................................................................... 36
Đốiătượng khảoăsát .................................................................................................. 36
Thiết kế bộ côngăcụ khảoăsát ................................................................................... 36
Nội dung khảoăsát .................................................................................................... 36
3.4.

Kết quả khảoăsátăvề đánhăgiáăchấtălượngăđàoătạo kỹ nĕngănghề nghiệp .............. 37
3.4.1.

Yêuăcầu c a Doanh nghiệp về kỹ nĕngănghề nghiệp ................................. 37

3.4.2.

Nhận th c c aăsinhăviênătrongăđàoătạo kỹ nĕngănghề nghiệp .................. 49

viii


3.4.3.
K t lu năch
CH

Vaiătròăc aănhàătrườngătrongăđàoătạo kỹ nĕngănghề nghiệp ...................... 63
ngă3: ...................................................................................................... 70

NGăIV.K T LU NăVẨăKI N NGH ........................................................... 72

4.1. Kết luận ................................................................................................................... 72
4.2.ăTínhămớiăvàăđóngăgópăc aăđề tài ............................................................................. 75
4.3.ăHướngăphátătriển c aăđề tài ..................................................................................... 78
4.4. Kiến nghị ................................................................................................................. 78
TẨIăLI U THAM KH O .......................................................................................... 81
PH L C ..................................................................................................................... 84

ix


DANHăSÁCHăCÁCăB NG
B NG

TRANG

Bảng 3.1: M căđộ quan trọng c aăcácăKNNNătrongămôiătrườngălàmăviệc c a doanh
nghiệp ........................................................................................................................... 37
Bảngă3.2:ăĐánhăgiáăm căđộ cần thiếtăphátătriển những kỹ nĕngănghề nghiệpănàyăc a
sinhăviên ....................................................................................................................... 38
Bảngă3.3:ăĐánhăgiáăsự khácăbiệt giữaăcácăyếu tố c a kỹ nĕngăgiải quyết vấnăđề ........ 39
Bảng 3.4: Khảoăsátăm căđộ quan trọng c aăcácăyếu tố thuộc kỹ nĕngăgiải quyết vấnăđề
...................................................................................................................................... 49
Bảng 3.5: Khảoăsátăsự vận dụng c aăcácăyếu tố thuộc kỹ nĕngătưăduyămộtăcáchăhệ thống
...................................................................................................................................... 51
Bảng 3.6: Khảoăsátăsự vận dụng c aăcácăyếu tố thuộc kỹ nĕngătự học ........................ 52
Bảng 3.7: Khảoăsátăsự vận dụng c aăcácăyếu tố thuộc kỹ nĕngălàmăviệcănhóm .......... 53
Bảng 3.8: Khảoăsátăsự vận dụng c aăcácăyếu tố thuộc kỹ nĕngăgiaoătiếp .................... 55
Bảng 3.9: Khảoăsátăsự vận dụng c aăcácăyếu tố thuộc kỹ nĕngăquảnălýăvàălãnhăđạo... 57

Bảng 3.10: So sánhăm căđộ khôngăthànhăthạo c a kỹ nĕngăvận dụng kiến th căvàoăthực
tiễn quaăcácănĕm ........................................................................................................... 58
Bảng 3.11: Khảoăsátăsự vận dụngăcácăyếu tố thuộc kỹ nĕngăvận dụng kiến th căvàoă
thực tiễn ........................................................................................................................ 59
Bảng 3.12: Khảoăsátăsự vận dụngăcácăyếu tố thuộc kỹ nĕngălập kế hoạch .................. 61
Bảngă3.13:ăĐánhăgiáăc aăsinhăviênăvề sự cần thiếtăphátătriển kỹ nĕngănghề nghiệp ... 65
Bảngă3.14:ăCácăhìnhăth cănhàătrườngăđàoătạo KNNN ................................................. 66
Bảng 3.15: Nhu cầu c a doanh nghiệpăđối vớiănhàătrườngătrongăđàoătạo KNNN ....... 67

x


DANHăSÁCHăCÁCăHỊNH, BI UăĐ
BI UăĐ

TRANG

Biểuăđồ 3.1: Đồ thị đánhăgiáăc a DN về cácăyếu tố c a kỹ nĕngăgiải quyết vấnăđề ..... 40
Biểuăđồ 3.2:Đồ thị đánhăgiáăc a DN về cácăyếu tố c a kỹ nĕng tưăduyămộtăcáchăhệ
thống .............................................................................................................................. 41
Biểuăđồ 3.3:Đồ thị đánhăgiáăc a DN về cácăyếu tố c a kỹ nĕngătự học ....................... 42
Biểuăđồ 3.4:Đồ thị đánhăgiáăc a DN về cácăyếu tố c a kỹ nĕngălàmăviệcănhóm.......... 43
Biểuăđồ 3.5:Đồ thị đánhăgiáăc a DN về cácăyếu tố c a kỹ nĕngăgiao tiếp.................... 44
Biểuăđồ 3.6:Đồ thị đánhăgiáăc a DN về cácăyếu tố c a kỹ nĕngăquảnălýăvàălãnhăđạo.. 45
Biểuăđồ 3.7: Đồ thị đánhăgiáăc a DN về cácăyếu tố c a kỹ nĕng vận dụng kiến th căvàoă
thực tiễn ......................................................................................................................... 46
Biểuăđồ 3.8:Đồ thị đánhăgiáăc a DN về cácăyếu tố c a kỹ nĕngălập kế hoạch ............. 47
Biểuăđồ 3.9: Ýăth căthamăgiaăcácălớp KNNN ............................................................ 48
Biểuăđồ 3.10:ăĐồ thị soăsánhăýăkiến c a SV vàăDNăvề việc vận dụng kỹ nĕngăgiải quyết
vấnăđề ............................................................................................................................ 50

Biểuăđồ 3.11:ăĐồ thị soăsánhăýăkiến c aăSVăvàăDNăvề việc vận dụng kỹ nĕngătưăduyă
mộtăcáchăhệ thống ......................................................................................................... 51
Biểuăđồ 3.12:ăĐồ thị soăsánhăýăkiến c aăSVăvàăDNăvề việc vận dụng kỹ nĕngătự học..53
Biểuăđồ 3.13:ăĐồ thị soăsánhăýăkiến c aăSVăvàăDNăvề việc vận dụng kỹ nĕngălàmăviệc
nhóm .............................................................................................................................. 54
Biểuăđồ 3.14:ăĐồ thị soăsánhăýăkiến c aăSVăvàăDNăvề việc vận dụng kỹ nĕngăgiaoătiếp
....................................................................................................................................... 56
Biểuăđồ 3.15:ăĐồ thị soăsánhăýăkiến c aăSVăvàăDNăvề việc vận dụng kỹ nĕngăquảnălýă
vàălãnh đạo .................................................................................................................... 58
Biểuăđồ 3.16:ăĐồ thị soăsánhăýăkiến c aăSVăvàăDNăvề việc vận dụng kiến th căvàoăthực
tiễn ................................................................................................................................. 60

xi


Biểuăđồ 3.17:ăĐồ thị soăsánhăýăkiến c aăSVăvàăDNăvề việc vận dụng kỹ nĕngălập kế
hoạch ............................................................................................................................. 61
Biểuăđồ 3.18:ăĐánhăgiáăthực trạngăthamăgiaăhìnhăth căđàoătạo KNNN ........................ 62
Biểuăđồ 3.19: Thời gian tham gia lớp học kỹ nĕngănghề nghiệp .................................. 63
Biểuăđồ 3.20: Nội dung học lớp kỹ nĕngănghề nghiệp.................................................. 64
Biểuăđồ 3.21: Kiến th căsauăkhoáăhọc KNNN ............................................................. 64
Biểuăđồ 3.22: Nhu cầu c aăsinhăviênăđối vớiănhàătrườngătrongăđàoătạo KNNN .......... 66
Biểuăđồ 3.23: Đề xuất cải tiến c a doanh nghiệp về đàoătạo KNNN ........................... 68

xii


DANHăSÁCHăCH
Vi tăt t

VI T T T
Gi iăthích

ACCI

PhịngăthươngămạiăvàăcơngănghiệpăÚcă

ADB

NgânăhàngăPhátătriểnăChâuăÁ

AEC

CộngăđồngăKinhătếă

ANTA

HộiăđồngăgiáoădụcăquốcăgiaăÚc

ASEAN

HộiăcácănướcăchâuăÁ

BCA

HộiăđồngăKinhădoanhăÚcă

DEST

BộăGiáoădục,ăĐàoătạoăvàăKhoaăhọcăÚc

DN

Doanhănghiệp

ILO

Tổăch căLaoăđộngăQuốcătếă

KNNN

Kỹănĕngănghềănghiệp

SCANS

BộăLaoăđộngăMỹ

SV

Sinhăviên

TP.HCM

ThànhăphốăHồăChíăMinh

UEF

TrườngăĐạiăhọcăKinhătếă-TàiăchínhăTPHCM

UNESCO

Tổăch căLiênăHiệpăQuốcăvềăGiáoădục,ăKhoaăhọcăvàăVĕnăhóa

xiii


CH

NGăI

T NG QUAN V ĐẨOăT O K NĔNGăNGH NGHI P
LỦădoăch năđ tƠi

1.1.

Trongăxãăhộiăphátătriểnăvàăđangătrongăthời kỳ Cơngănghiệpăhố,ăhiệnăđạiăhốăhiện
nayăthìămụcătiêuăđàoătạo c aăcácătrường nhằm tạo ra nguồnălaoăđộng chấtălượngăcaoăđápă
ngăuăcầu c a doanh nghiệpăkhơngăchỉ về kiến th căchunămơnămàăcịnăhướngăđến
cả về kỹ nĕng,ătháiăđộ,ăhànhăvi.ăTrongăđó, kỹ nĕngănghề nghiệpălàămột trong những vấn
đề cầnăđượcănhàătrườngăchúătrọng.
Nĕmă1996,ăUNESCOăđãăđề xướng mụcăđíchăhọc tập: " Họcăđể biết, họcăđể làm,ă
họcăđể chung sống, họcăđể tự khẳngăđịnhămình".ăĐóăchínhălàăsự kết hợp cácăkỹ nĕngă
tâmălýăxãăhội: họcăđể biếtălàăkỹ nĕngăliênăquanăđến tri th c, họcăđể làmălàăkỹ nĕngăvận
động, kỹ nĕngăthựcăhành,ăhọcăđể chung sống với mọiăngườiălàăkỹ nĕngăliênăquanăđến
tháiăđộ, họcăđể tự khẳngăđịnhămìnhălàăkỹ nĕngăliênăquanăđếnăgiáătrị. Mụcăđíchăhọc tập
màăUNESCOăđề raăkhơngăchỉ phùăhợp với thờiăđạiămàănóăcóăgiáătrị nhânăvĕnăsâuăsắc.
Bởi việc họcăkhơngăchỉ giúpătrauădồi, tiếp thu kiến th cămàăcịnăphảiăgiúpăngười học
rènăluyện,ăhìnhăthànhănhânăcách,ăhìnhăthànhăcácăgiáătrị sống, trang bị cho họ nhữngăgiáă
trị tíchă cựcă vàă kỹ nĕngă sống thiết thực, hữuă íchă trongă hànhă trìnhă vàoă đời nhằmă làmă
phongăphúăthêmăvốn sống,ăphátătriểnănĕngălực bảnăthânăvàădễ dàngăhồănhập với cộng

đồng.
Mộtănghiênăc u c a Tổ ch căLaoă động Quốc tế (ILO)ăvàăNgânăhàngăPhátă triển
ChâuăÁă(ADB)ăvới tựaăđề “CộngăĐồng ASEAN 2015: Quảnălýăhội nhậpăhướng tới việc
làmătốtăhơnăvàăthịnhăvượngăchung”ăđượcăILOăcôngăbố nêuărõăhội nhập AEC sẽ tạo ra
nhu cầuă ngàyă càngă tĕng đối vớiă cácă trìnhă độ kỹ nĕngă khácă nhau.ă Từ nĕmă 2010ă đến
2025, nhu cầuăđối vớiălaoăđộngăcóătrìnhăđộ kỹ nĕngăở m cătrungăbìnhăsẽ tĕngă28%,ălaoă
độngăcóătrìnhăđộ kỹ nĕngăthấpălàă23%ăvàălaoăđộngăcóăkỹ nĕngăcaoăsẽ tĕngă13%. Ơngă

1


GyorgyăSziraczki,ăGiámăđốc ILO Việt Nam cho biết vớiăcácăthànhăquả đạtăđược trong
lĩnhăvựcăgiáoădụcăcơăbản, ViệtăNamăđãăsẵnăsàngăđápă ng nhu cầu về laoăđộngăcóătrìnhă
độ kỹ nĕngăthấpănhưngăvẫn cần nỗ lực nhiềuăhơnăđể cóăthể chuẩn bị cho những việc
làmăcần kỹ nĕngătrungăbình.
Theoă dựă kiến,ă đếnă cuốiă nĕmă 2015,ă ASEANă sẽă hìnhă thànhă cộngă đồngă kinhă tếă
(AEC).ăGiaănhậpăAECăvàăcácătổăch căthếăgiớiăkhácăsẽăchoăphépăViệtăNamăcạnhătranhă
đượcătrênăthịătrườngătồnăcầuătrênăcơăsởătĕngănĕngăsuấtăvàăkỹănĕngăc aăngườiălaoăđộng.ă
Khiă chínhă th că thànhă lập,ă AECă sẽă thựcă hiệnă tựă doă luână chuyểnă nĕmă yếuă tốă cĕnă bản:ă
vốn,ăhàngăhóa,ădịchăvụ,ăđầuătưăvàălaoăđộngălànhănghề.ăCácăchunăgiaăchoărằng,ăsựă“tựă
do”ănàyăvừaălàăcơăhộiăchoăthịătrườngălaoăđộngăViệtăNam,ăđồngăthờiăcũngălàătháchăth că
khơngănhỏăkhiămộtălượngălớnălaoăđộngătừăcácănướcăAECăvàoăViệtăNamăsẽătạoănênăcuộcă
cạnhă tranhă vớiă laoă độngă trongă nước.ă Ngồiă ra,ă khiă thamă giaă AEC,ă ngồiă việcă cóă kỹă
nĕngănghềănghiệpăgiỏi,ăngườiălaoăđộngăcầnăcóăngoạiăngữăvàăcácăkỹănĕngămềmăkhácăđểă
cóăcơăhộiăthamăgiaălàmăviệcătạiăcácăquốcăgiaăc aăAEC.ăNếuăngườiălaoăđộngăViệtăNamă
nóiăchungăvàălaoăđộngătrongăcácădoanhănghiệpăkhơngăýăth căđượcăđiềuănàyăthìălaoăđộngă
Việtă Namă sẽă khơngă đápă ngă đượcă thịă trườngă laoă động.ă Đểă thíchă ngă vớiă hồnă cảnhă
mới,ăđịiăhỏiăngườiălaoăđộngăphảiăhọcăhỏi,ăcậpănhậtăkỹănĕngămới.
Nguồnă nhână lựcă cóă chấtă lượngă thấpă vàă nĕngă lựcă cạnhă tranhă chưaă caoă cóă nhiềuă
ngunănhân,ătrongăđóăch ăyếuălàăcơngătácăđàoătạoăhiệnănayăchưaăphùăhợp,ăchấtălượngă

đàoătạoăcịnăhạnăchế.ăĐiềuănàyăđãăđượcăHộiănghịăTrungăươngă8ă(KhóaăXI)ăthẳngăthắnă
chỉăra:ă“Chấtălượngăgiáoădụcănhìnăchungăthấp,ănhấtălàăởăgiáoădụcăđạiăhọcăvàăgiáoădụcă
nghềă nghiệp,ă chưaă thựcă sựă đápă ngă yêuă cầuă sửă dụngă nhână lựcă vàă nhuă cầuă c aă ngườiă
học,ăchưaătheoăkịpăsựăchuyểnăbiếnăc aăđấtănướcătrongăthờiăkỳăcơngănghiệpăhố,ăhiệnăđạiă
hốă vàă hộiă nhậpă quốcă tế,ă làă mộtă trongă nhữngă nguyênă nhână làmă hạnă chếă chấtă lượngă
nguồnănhânălựcăc aăđấtănướcă

”.

Vềă phíaă doanhă nghiệp,ă theoă Bàă Phạmă Chiă Lană - chuyênă giaă kinhă tế,ă cácă doanhă
nghiệpăViệtăNamăkháăch ăquanătrướcăsựăkiệnăhộiănhậpăvàănếuăđểăhiểuăchoărõ,ăchoăsâuă

2


cácă vấnă đềă xoayă quanhă tháchă th că vàă cơă hộiă trongă cơngă cuộcă hộiă nhập,ă rấtă ítă doanhă
nghiệpăViệtă Nam hiệnăcóăthểănắmăbắtăđượcătìnhăhình.ă Theoăkhảoăsát,ăcóăđếnă60%ăsốă
doanhănghiệpăViệtăNamăchưaăchuẩnăbịăchoăviệcăgiaănhậpăAEC,ăđặcăbiệtăcóăđếnă80%ăsốă
doanhănghiệpăvừaăvàănhỏăcịnăthờăơăvớiăsựăkiệnănày.ăĐâyălàătháchăth cărấtălớnăđốiăvớiă
doanhă nghiệpă Việtă Nam,ă khiă màă thờiă điểmă hìnhă thànhă AECă đếnă rấtă gầnă vàă doanhă
nghiệpăcácănướcăkhácăđãăchuẩnăbịăkháăkỹăchoăsựăkiệnănày.
HiệnănayăChínhăph ViệtăNamăđãăkhẳngăđịnh nguồnănhânălực chấtălượng cao qua
đàoă tạo nghề làă một trong ba trụ cộtă tĕngă trưởngă vàă phátă triển kinh tế bền vững giai
đoạn 2011 - 2020.ă Điềuă nàyă ảnhă hưởng rất nhiềuă đến việcă người họcă cóă những lựa
chọn,ăđịnhăhướng nghề nghiệpătrongătươngălai.ăMụcăđíchăcuốiăcùngăc a sinhăviên làăcóă
mộtăcơngăviệc ổnăđịnh,ăđượcăphátăhuyăđúngănĕngălực, sở trường c aămìnhăvàămột m c
thu nhậpăkhá,ăổnăđịnh gópăphần cống hiến cho sự phátătriển c a cộngăđồng.
Bộ GiáoădụcăvàăĐàoătạo nước ta nhữngănĕmăgầnăđâyăđãăđề cậpăđến việcăđàoătạo
kỹ nĕngănghề nghiệpăchoăsinhăviênăcũngănhưătầm quan trọng c a kỹ nĕngănày.ăCóăđược
kỹ nĕngă nghề nghiệp vữngă khơngă nhữngă giúpă conă đường học tập c aă cácă bạn trẻ trở

nênăsuônăsẻ, thuận lợi, tạoăbướcăđàăcho sự nghiệpăthànhăcơngămàănóăcịnăđemălại hạnh
phúcătrongăcuộc sống. Trong khi việcăđàoătạo kỹ nĕngănghề nghiệp tạiăcácătrườngăĐại
họcătrênăthế giới rấtăđượcăchúătrọng,ăthìăquáătrìnhăđàoătạo kỹ nĕngăở bậcăđại học ở nước
ta vẫnăchưaăthực sự được tiếnăhành.ăCó chĕngăcũngăchỉ làănhững buổi ngoạiăkhóa,ănhàă
trường mời diễn giả tới phổ biếnăsơălược kiến th căchoăsinhăviên.ăNhững buổi họcănhưă
vậy chỉ đápă ngă được nhu cầu rất nhỏ c aă sinhă viên,ă trongă khiă những kỹ nĕngă nghề
nghiệpăchoăsinhăviênălại rấtăphongăphúăvà mới mẻ với họ.
Tại Nghị quyết số 29-NQ/TWăngàyă4/11/2013ăc a Hội nghị Trungăươngă8ăkhóaă
XI về “đổi mới căn bản, tồn diện giáo dục và đào tạo”ăcóănêuă“đối vớiăgiáoădục nghề
nghiệp, tậpătrungăđàoătạoănhânălựcăcóăkiến th c, kỹ nĕngăvàătráchănhiệm nghề nghiệp.
Hìnhăthànhăhệ thốngăgiáoădục nghề nghiệp với nhiềuăphươngăth căvàătrìnhăđộ đàoătạo
kỹ nĕngănghề nghiệpătheoăhướng ng dụng, thựcăhành,ăbảoăđảmăđápă ng nhu cầuănhână

3


lực kỹ thuật côngănghệ c a thị trườngălaoăđộngătrongănướcăvàăquốc tế”.
Theoănghiênăc uă“ăThựcătrạngăthịătrườngălaoăđộngănĕmă2010ă– 2014ădựăbáoănhuă
cầuănhânălựcăgiaiăđoạnă2015ă– 2020ăđếnă2025ătạiăThànhăphốăHồăChíăMinh”ăc aăTrungă
tâmăDựăbáoănhuăcầuănhânălựcăvàăThơngătinăthịătrườngălaoăđộngăTPHCMă,ăthángă1ănĕmă
2015ănhậnăđịnhăngunănhânăthấtănghiệpăcốtălõiălàăvấnăđềăđàoătạoănghề,ăkỹănĕngănghềă
nghiệp,ădựăbáoănhuăcầu,ăphânăbổănguồnănhânălựcăvàăcácăchínhăsáchăthuăhút,ă sửădụngă
nguồnălaoăđộngăcịnămấtăcânăđối,ăchưaăđápă ngăuăcầuăthựcătếăkinhătếă- xãăhộiăthànhă
phốăphátătriển.ăTheoăTrungătâmăDựăbáoănhuăcầuănhânălựcăvàăThơngătinăthịătrườngălaoă
độngăTPHCMăkhảoăsátăchỉăcóăkhoảngă80%ăsinhăviênăsauăkhiătốtănghiệpătìmăđượcăviệcă
làm,ă cịnă 20%ă tìmă việcă rấtă khóă khĕnă hoặcă khơngă tìmă đượcă việcă làmă phảiă chuyểnă đổiă
ngànhă họcă hoặcă làmă nhữngă côngă việcă thấpă hơnă trìnhă độă đàoă tạo.ă Trongă tổngă sốă sinhă
viênătìmăviệcălàmăchỉăcóă50%ălàăcóăviệcălàmăphùăhợpănĕngălựcăvàăphátătriểnătốt,ă50%ă
làmă việcă tráiă ngànhă nghề, thuă nhậpă thấp,ă việcă làmă chưaă thựcă sựă ổnă địnhă vàă cóă thểă
chuyểnăviệcăkhác.ăVấnăđềăkỹănĕngămềmălàăuăcầuămàănhiềuăsinhăviênăhọcăsinhăchưaă

đápă ngăđược.
Việcă đềă caoă vaiă trịă c aă kỹă nĕngă nghềă nghiệpă xuấtă phátă từă việcă ngàyă nayă nhàă
trường khơngăcịnălàănơiăduyănhấtăđểătaăcóăthểătiếpăcậnăkiếnăth cămàăviệcătiếpăcậnăkiếnă
th că đượcă thơngă quaă nhiềuă phươngă tiệnă nhưă internet,ă sách,ă báoă vàă cácă phươngă tiệnă
thơngătinăđạiăchúng....ăTuyănhiênăngồiăkiếnăth căngườiăhọcăcầnărènăluyệnăchoăbảnăthână
giáătrịăsống,ămộtăsốăkỹănĕngăcầnăthiếtăkhiăbướcăvàoămơiătrườngălàmăviệcănhư:ăkhảănĕngă
lậpăluậnăvàăsửădụngăngơnăngữănóiăvàăviết,ăkỹănĕngăđánhăgiáăvàănhậnăxétătinhătế,ăcóăkhảă
nĕngălàmăviệcănhóm,ăbiếtăcáchăgiaoătiếp,ăthươngălượngăvàăxửălýămâuăthuẫn

ăTừăbiếtă

đếnăhiểu,ăđếnălàmăviệcăchună nghiệpăvớiănĕngăsuấtăcaoălàă mộtăkhoảngăcáchărấtălớn,ă
nhàătrườngăkhơngăchỉălàănơiăđàoătạoăkiếnăth cămàăcịnălàămơiătrườngăgiúpăsinhăviênătrảiă
nghiệmănhằmămangălạiăchoăsinhăviênănhữngăphẩmăchấtăvàăkỹănĕngăđápă ngăđịiăhỏiăc aă
xãăhội.ăNếuătrướcăđây,ăxãăhộiăuăcầuăcầnăcóăsựăphânăcơngălaoăđộngăcụăthểăchoătừngăcáă
nhân,ăchoătậpăthể,ăuăcầuăcầnăcóăsựăchunămơnăhốăcaoăthìăngàyănayăxãăhộiăuăcầuă

4


cầnăcóănhữngăgiảiăphápătổngăthểămangătínhăthiếtăthựcăhơnăbằngăcáchăphốiăhợpăgiữaăkiếnă
th căvàăkỹănĕng,ălýăthuyếtăvàăthực hành,ăgiữaăkhảănĕngăvậnădụng,ă ngăbiếnălinhăhoạtă
vàoătrongăcơngăviệcăthựcătếăđểătừăđóăngườiăsửădụngălaoăđộngăđánhăgiáădựaătrênănĕngălựcă
vàă hiệuă quảă mangă tínhă linhă hoạtă c aă sinhă viên.ă Việcă xácă địnhă đầyă đ ă ýă nghĩaă vàă nộiă
dungă c aă kỹă nĕngă nghềă nghiệpă giúpă chúngă taă địnhă hướngă đượcăcáchă tiếpă cậnă vàă họcă
tập.
Trau dồi kỹ nĕngănghề nghiệpăkhơngăchỉ làăcần thiếtăvàălàămốiăquanătâmăc a sinh
viênănĕmăcuốiămàănóădànhăchoătất cả sinhăviênăbởi kỹ nĕngătuyển dụng cầnăđượcălênăkế
hoạch từ sớm, cầnăđược luyện tậpăvàătrauădồi từ nhữngănĕmăđầuătiênăđại học. Nếuăđể
đếnănĕmăcuốiăthìăsinhăviênălúcăđóărất bận rộn vớiăcácăkỳ thi,ăcácăluậnăvĕn,ăbận rộnătìmă

kiếm việcălàmăkhiăđóăsinhăviênăkhơngăcóăthời gian chuẩn bị,ărènăluyện kỹ nĕngăchoăbản
thân.ăVìăvậy việcăđàoătạo kỹ nĕngănghề nghiệpăchoăsinhăviênăcầnăđược tiếnăhànhăsớm
vàăchuẩn bị kỹ trong suốtăkhốăhọc.
Theo PhạmăVĕnăDũngă(2012)ăchoărằng tạiăThànhăphố Hồ ChíăMinhăvớiăhơnă230ă
trườngăđại họcăvàăcaoăđẳng, số lượngăsinhăviênătốt nghiệp rất lớn, cung cấpănhânălực
choăcácăcơngătyăxíănghiệp.ăTuyănhiên,ătheoăsố liệu khảoăsátăc aăTrường đại học Nơngă
LâmăTP.ăHồ ChíăMinhăvề ýăkiến doanh nghiệpătrongăqătrìnhăsử dụngăsinhăviênăc a
trường cho thấy, 100% doanh nghiệp phảiă đàoătạoăthêmăkiến th căcũngănhưăkỹ nĕngă
choă sinhă viên.ă Trongă đó,ă cóă tớiă 51,52%ă yêuă cầu cầnă đàoă tạo lại về kỹ nĕngă mềmă vàă
42,42% về nghiệp vụ chuyênămôn.
Từ thực tế c a doanh nghiệp cho thấyăsinhăviênăkhiăbướcăvàoămôiătrườngălàmăviệc
thường thiếu những kiến th c, kỹ nĕngăcần thiếtăđể đảm nhậnăcácăvị tríăcơngăviệcămàă
họ dự tuyển.ăTheoăcácăchunăgiaătuyển dụngăthìăphần lớnăsinhăviênăthiếu hoặc yếuăcácă
kiến th c, kỹ nĕngăthựcăhànhămặcădùăhọ đãăđượcăđàoătạoăbàiăbản suốt mấyănĕmăhọc.
Từ nhữngănguyênănhânăcấp thiếtănêuătrênămàăđề tài ắch tăl
ngh nghi p cho sinhăviênătr

ngăđƠoăt o k nĕngă

ngăĐ i h căNơngăLơmăTP.HCM” đượcăxâyădựngăvàă

tiếnăhànhănghiênăc u. Nhưăvậyăngồiănhững kiến th căchuyênămôn,ăsinhăviên cần phải

5


được trang bị thêmăcácăkỹ nĕngănghề nghiệpăđể đảm bảoăcóăđược việcălàmămàăcịnăđể
tiến bộ trong tổ ch căthơngăquaăviệcăphátăhuyătiềmănĕngăcáănhânăvàăđóngăgópăvàoăđịnh
hướng chiếnălược c a tổ ch căgópăphầnăvàoăsự nghiệpăcơngănghiệpăhóa,ăhiệnăđạiăhóaă
đấtănước.

1.2. M c tiêu c aăđ tƠi
Nghiênăc u thực trạngăđàoătạo kỹ nĕngănghề nghiệp cho sinhăviênătại TrườngăĐại
họcă Nôngă Lâm TP.HCM nhằmă đề xuấtă cácă kiến nghị để nângă caoă kỹ nĕngă choă sinhă
viênăđápă ng nhu cầu doanh nghiệp.
1.3.

Đ iăt

ngăvƠăkháchăth kh oăsát

Đ iăt

ngănghiênăc u: thực trạngăđàoătạo kỹ nĕngănghề nghiệpăchoăsinhăviênă

c aăTrườngăĐại họcăNôngăLâmăTP.HCM
Kháchăth kh o sát:ă cácăgiáoăviên,ăsinhăviênăc aăTrườngăĐại họcăNơngăLâmă
TP.HCMă vàă cácă doanhă nghiệpă cóă nhuă cầu tuyển dụngă đối vớiă sinhă viênă c a
trườngăĐại họcăNôngăLâmăTP.HCM.
1.4.

Nhi m v c aăđ tƠiăvƠăph măviănghiênăc u

1.4.1. Nhi m v c aăđ tƠi
Nghiênăc uăcơăsở lýăluận về kỹ nĕngănghề nghiệp nóiăchungăvàăkỹ nĕngănghề
nghiệp c aăsinhăviênătrườngăĐại họcăNơngăLâmăTP.HCMănóiăriêng.
Nghiênă c u thực trạngă đàoă tạo kỹ nĕngă nghề nghiệp tạiă trườngă Đại họcă Nơngă
LâmăTP.HCM.
Tìmăhiểu cácăyếu tố ảnhăhưởngăvàăđưaăraăgiảiăphápănângăcaoăchấtălượngăđàoătạo
kỹ nĕngănghề nghiệpăchoăsinhăviênătrườngăĐại họcăNơngăLâmăTP.HCM.
1.4.2. Ph măviănghiênăc u

DoăkhoaăNơngăhọcălàăKhoaăđượcăhìnhăthànhăvàăphátătriểnăcùngălúcăvớiătrườngăĐại
họcă Nơngă Lâmă TP.HCMă (1955)ă nênă Khoaă Nôngă họcă đượcă xemă làă một trong những
khoaăcóăbề dàyăvàămangăđặcăđiểmăđặcătrưngăchoătrườngăĐại họcăNơngăLâmăTP.HCM.

6


KhoaăNôngăhọcălàăkhoaăchuyênănghiênăc u về khoa họcăcâyătrồngăvàăbảo vệ câyătrồng.
Màămột trong những nhiệm vụ c aătrườngăĐại họcăNơngăLâmăTp.HCMălàăđàoătạoăcánă
bộăkỹăthuậtăcóătrìnhăđộăđạiăhọcăvàăsauăđạiăhọcătrongălĩnhăvựcănơngănghiệpăvàăcácălĩnhă
vựcăliênăquan. Doăđó,ăđề tài tìmăhiểu chấtălượngăđàoătạo kỹ nĕngănghề nghiệp c a sinh
viên trườngăĐại họcăNơngăLâmăTP.HCMăđược thực hiện thơngăquaăviệcătìmăhiểu một
khoaăđiểnăhìnhălàăkhoaăNơngăhọc c aătrườngăĐại họcăNơngăLâmăTP.HCM.
Việc tìmăhiểu chấtălượngăđàoătạo kỹ nĕngănghề nghiệp c aăsinhăviênăkhoaăNơngă
học dựaătrênănhững kỹ nĕngănghề nghiệp đangăđượcăđánhăgiáălàăđangăthiếu hụtănghiêmă
trọng ở ViệtăNamăvàăbộ những kỹ nĕngănghề nghiệp được sử dụng phổ biến ở cácănước
kết hợp vớiătìnhăhìnhăthực tế tạiăKhoaăNơngăhọcătrườngăĐại họcăNơngăLâmăTPHCMăđể
đưaăraăbộ trắc nghiệm gồm những kỹ nĕngănghề nghiệp cơăbản.
1.5.

Cơuăh iănghiênăc u

 Sinhăviên khoaăNôngăhọc rènăluyện kỹ nĕngănghề nghiệp nhưăthế nàoătrongămôiă
trường học tập tại trường Đại họcăNôngăLâmăTP.HCM?
 Doanh nghiệp hiệnănayăuăcầuăsinhăviênăcầnăcóăkỹ nĕngăgì?ă
 TrườngăĐại họcăNơngăLâmăTP.HCMăvàădoanhănghiệp cầnălàmăgìăđể giúpăsinhă
viênărènăluyện tốt kỹ nĕngănghề nghiệp?
1.6.

Gi thuy tănghiênăc u

Sinhăviên khoaăNơngăhọcăđangăyếuăvàăthiếu 8ănhómăkỹ nĕng:ăkỹ nĕngăgiải quyết

vấnăđề, kỹ nĕngătưăduyămộtăcáchăhệ thống, kỹ nĕngătự học, kỹ nĕngălàmăviệc nhóm,ăkỹ
nĕngăgiaoătiếp, kỹ nĕngăquảnălýăvàălãnhăđạo, kỹ nĕngăvận dụng kiến th căvàoăthực tiễn,
kỹ nĕngălập kế hoạch. Doăđóăcầnănângăcaoăchấtălượngăđàoătạoăcácăkỹ nĕngănàyăchoăsinhă
viênăkhoaăNơngăhọc.
1.7.

Ph

 Ph

ngăphápănghiênăc u
ngăphápănghiênăc uălỦălu n: tham khảoăsách,ăbáo,ăcácăcơngătrìnhănghiênă

c uătrướcăđó.ăPhânătích,ătổng hợp, hệ thốngăhóaăcácănghiênăc uălýăluậnăcũngănhưă
thực tiễn về kỹ nĕngă nghề nghiệpă đãă đượcă côngă bố trênă cácă ấn phẩmă trongă vàă

7


ngoàiănướcăđể làmăcơăsở lýăluậnăchoăđề tài.ă
 Ph

ngăphápăkh oăsátăbằng b ng h i:

Khi tiếnăhànhăkhảoăsátăbằng bảng hỏi dànhăchoăsinhăviênă(phụ lục 1) với 206 sinh
viênăkhoaăNôngăhọcătrườngăĐại họcăNôngăLâmăTP.HCMătrênătổng số 1536ăsinhăviênă
c aăKhoaăNơngăhọc trongăđóăbaoăgồmă46ăsinhăviênănĕmănhất,ă50ăsinhăviênănĕm hai, 56
sinhăviênănĕmăbaăvàă54ăsinhăviênănĕmă tư để tìmăhiểu thực trạngăcôngătácă đàoătạo kỹ

nĕngă nghề nghiệp c aă trườngă Đại họcă Nơngă Lâmă nóiă chungă vàă khoaă Nơngă họcă nóiă
riêng.
Đối với doanh nghiệp, khi khảoăsátăbằng bảng hỏi dànhăchoădoanhă nghiệp (phụ
lục 2) với 30 doanh nghiệp (phụ lục 3) với nhiềuă lĩnhă vựcă như:ă nôngă - lâmă – ngư,ă
thươngă mại, dịch vụ, kinh doanh, kỹ thuật

Những doanh nghiệpă nàyă đãă từng tuyển

dụng tạiă Trườngă Đại họcă Nơngă Lâmă TP.HCMă vàă cóă mối quan hệ mật thiết vớiă nhàă
trường.
 Ph

ngăphápăph ng v n:

Phươngăphápănàyănhằm hỗ trợ choăphươngăphápăkhảoăsátăbằng bảng hỏi. Qua trao
đổi,ătrịăchuyện với họcăsinh,ăgiáoăviênăđể tìmăhiểuăthêmănhững vấnăđề liênăquanăđến kỹ
nĕngănghề nghiệpăđể từ đóăchínhăxácăhốănhững vấnăđề đãăkhảoăsát. Trongăđó,ăphỏng
vấn giáoăviên,ăsinhăviênăđể thu thậpăcácăsố liệuăkháchăquanăvề thực trạngăcôngătácăđàoă
tạo kỹ nĕngănghề nghiệp cho sinh viênătrườngăĐại họcăNơngăLâmăTP.HCM vàăphỏng
vấn doanh nghiệpăđể tìmăhiểuăuăcầu về kỹ nĕngăc a Doanh nghiệpăđối vớiăsinhăviên.
 Ph

ngăphápăx lỦăphơnătíchăs li u: Sử dụngăcơngăcụ làăchươngătrìnhăexcelăđể

xử lýăsố liệu về thực trạngăcôngătácăđàoătạo kỹ nĕngănghề nghiệp cho sinhăviên
trườngăĐại họcăNôngăLâmăTP.HCM.

8

1.8.

K ho ch th c hi n
Thángăth

STT

1

N iădungăcơngăvi c

2

3

X

X

4

5

X

X

6

1

Hồnăthànhăđề cương

X

2

Thu thậpătàiăliệu

X

3

Khảoăsátăthực trạng

4

Hồnăthànhănội dung

X

5

Ghi nhậnăýăkiếnăchunăgia

X

6

Viết luậnăvĕn

X

X

7

TrìnhăGiảngăviênăhướng dẫn

X

X

8

Chỉnh sửa

X

X

9

Hồnăthànhăluậnăvĕn

K t lu năch

X

X

ngă1:

Hiện nay kỹ nĕngănghề nghiệpălàăvấnăđề rấtăđượcăquanătâmăvàăchúătrọng trong
việcăđàoătạo nhằm giúpăcáănhânălàmăphongăphúăthêmăvốn sống,ăphátătriểnănĕngălực bản
thânăvàădễ dàngăhoàănhập cộngăđồng nhấtălàătrongăbối cảnh ViệtăNamăđangăchuẩn bị
gia nhập Cộngă đồng Kinh tế (AEC).ă Doă đó,ă để hiểuă rõă hơnă thế nàoă làă kỹ nĕngă nghề
nghiệp,ăcácămơăhìnhăkỹ nĕngăcũngănhưălịch sử nghiênăc u về kỹ nĕngănghề nghiệp sẽ
đượcătrìnhăbàyărõăhơnătrongăchươngă2.

9


CH

C ăS

NGăII

LụăLU N V CH TăL

NGăĐẨOăT O

K NĔNGăNGH NGHI P
2.1.

Cácăkháiăni m
2.1.1. ĐƠoăt o
Đàoă tạo làă đề cậpă đến việc dạyă cácă kỹ nĕngă thựcă hành,ă nghề nghiệp hay kiến

th căliênăquanăđến mộtălĩnhăvực cụ thể,ăđể người họcălĩnhăhộiăvàănắm vững những tri
th c,ăkĩănĕng,ănghề nghiệp mộtăcáchăcóăhệ thốngăđể chuẩn bị choăngườiăđóăthíchănghiă
với cuộc sốngăvàăkhả nĕngăđảm nhậnăđược mộtăcơngăviệc nhấtăđịnh.ăKháiăniệmăđàoătạo
thườngăcóănghĩaăhẹpăhơnăkháiăniệmăgiáoădục,ăthườngăđàoătạoăđề cậpăđếnăgiaiăđoạn sau,
khi mộtăngườiăđãăđạtăđến mộtăđộ tuổi nhấtăđịnh,ăcóămộtătrìnhăđộ nhấtăđịnh.
Doăđó,ăqătrìnhăđàoătạoăthườngăđược hiểuătheoăkháiăniệmăgiáoădụcăvàăkhiănóiă
đến mụcătiêuăgiáoădụcăthìăthườngăđánhăgiáătheoăcácăchuẩnăđầu ra c a từngăchươngătrìnhă
đàoătạo.ăTrongăđó,ăkỹ nĕngănghề nghiệpăcũngălàămộtătiêuăchuẩnăđánhăgiáăc aăqătrìnhă
đàoătạo.
2.1.2. K nĕng
Theo từ điển Từ vàăngữ Việt Nam (2006) thìă“kỹ nĕngălàăkhả nĕngă ng dụng tri
th c Khoa họcăvàoăthực tiễn”.
Theo từ điểnăOxfordăthìă“Kỹ nĕngălàăkhả nĕngăthực hiện một việcănàoăđóămột
cáchăthànhăthạo”ă
Theo từ điểnăGiáoădục học (2001) c a BùiăHiền – NguyễnăVĕnăGiao,ăNguyễn
Hữu Quỳnh,ă Vũă Vĕnă Tảo thìă “Kỹ nĕngă làă khả nĕngă thực hiệnă đúngă hànhă động hoạt
độngăphùăhợp với những mụcătiêuăvàăđiều kiện cụ thể tiếnăhànhăhànhăđộng ấy,ăchoădùă
đóălàăhànhăđộng cụ thể hayăhànhăđộngătríătuệ”
Kỹ nĕngălàănĕngălực hay khả nĕngăc a ch thể thực hiện thuần thục một hay một

10


chuỗiăhànhăđộngătrênăcơăsở hiểu biết (kiến th c hoặc kinh nghiệm) nhằm tạo ra kết quả
mongăđợi. ( />Doăđó,ăcóănhiềuăđịnhănghĩaăvề kỹ nĕng,ănhưngătrongăđề tàiănàyăthìăkỹ nĕngălàă
khả nĕngăthực hiệnăthànhăthạo một vấnăđề dựaătrênăkiến th c hoặc kinh nghiệmăcáănhână
nhằmăđạtăđược kết quả tốt nhất.
2.1.3. K nĕngăngh nghi p (employability skills)
Theo HộiăđồngăKinhădoanhăÚcă(TheăBusinessăCouncilăofăAustraliaă - BCA)ăvàă
Phịngă thươngă mạiă vàă cơngă nghiệpă Úcă (theă Australiană Chamberă ofă Commerceă and

Industry - ACCI)ă vớiă sựă bảoă trợă c aă Bộă Giáoă dục,ă Đàoă tạoă vàă Khoaă họcă (theă
Department of Education, Science and Training - DEST)ă vàă Hộiă đồngă giáoă dụcă quốcă
giaă Úcă (theă Australiană Natională Trainingă Authorityă - ANTA)ă đãă xuấtă bảnă cuốnă “Kỹă
nĕngă hànhă nghềă choă tươngă lai”ă (nĕmă 2002) choă rằng “Kỹă nĕngă hànhă nghềă
(employabilityăskills)ălàăcácăkỹănĕngăcầnăthiếtăkhơngăchỉăđểăcóăđượcăviệcălàmămàăcịnă
đểătiếnăbộătrongătổăch căthơngăquaăviệcăphátăhuyătiềmănĕngăcáănhânăvàăđóngăgópăvàoă
địnhăhướngăchiếnălượcăc aătổăch c”.ă
TheoăHồngăThị Tuyết (2012) thìăkỹ nĕngănghề nghiệp (Kỹ nĕngăhànhănghề)ălàă
kỹ nĕngăcần thiếtăkhơngăchỉ để cóăđược việcălàmămàăcịnăđể tiến bộ trong tổ ch căthơngă
qua việcăphátăhuyă tiềmă nĕngăcáănhână vàăđóngăgópăvàoăđịnhăhướng chiếnălược c a tổ
ch c.
Theoă Hoàng Thị Tuyết, kỹ nĕngă nghề nghiệpă đượcă phână loạiă thànhă haiă nhómă
lớn, thể hiện hai cấpăđộ khácănhau:ăkỹ nĕngăkỹ thuật (tạm dịch từ technicalăskills)ăvàăkỹ
nĕngălãnhăđạo trìnhăđộ cao (upper-level leadership skills).
Kỹ nĕngăkỹ thuậtăliênă quanăđến kiến th c vàăkhả nĕngăvề mộtăcôngăviệc hoặc
hoạtăđộng cụ thể,ăđịiăhỏiăcóănĕngălựcăchunăbiệtăvàăkhả nĕngăsử dụng nhữngăcơngăcụ
hoặc kỹ thuậtănàoăđó.Víădụ nhưăkỹ nĕngăkế tốn,ănghiệp vụ ngânăhàng,...
Kỹ nĕngă lãnhă đạo trìnhă độ cao (upper-level leadership skills) bao gồmă cácă kỹ
nĕngănhưălàăgiaoătiếp,ăphânătíchăvàăgiải quyết vấnăđề, quảnălýănguồnănhânălực, lập kế

11


hoạch,ătưăduyăphêăphán,ătưăduyăsángătạoăvàălinhăhoạt,ăvàăgiải quyết vấnăđề.
Trong kỹ nĕngălãnhăđạoătrìnhăđộ caoăcịnăđượcăchiaăthànhăgồmăhaiănhómănhỏ:
-

Đóălàăkỹ nĕngăconăngười (tạm dịch từ human skills): kỹ nĕngăliênăcáănhân,ăchỉ
việcăcóăhiểu biết về conăngườiăvàăcóăthể làmăviệc,ăhịaăhợp vớiăngườiăkhácătrongă
khi triểnăkhaiălàmăviệc.

-

Kỹ nĕngăquanăniệm (tạm dịch từ conceptual skills): kỹ nĕngăquană niệmălàăkhả
nĕng làmăviệc vớiăcácăýătưởngăvàăkháiăniệm.
Theoă Monashă Universityă thìăKỹă nĕngă nghềă nghiệpă baoă gồmă kỹă nĕngă c ng,ă kỹă

nĕngămềm,ăkỹănĕngănóiăchung chẳngăhạnănhưăkỹănĕngăgiaoătiếp,ăkỹănĕngălậpăkếăhoạch,ă
kỹă

nĕngă

làmă

việcă

nhóm

( />
connect/employability/employability-skills.html )
Tómălại, kỹ nĕngănghề nghiệpălàăkỹ nĕngăcần thiếtăkhơngăchỉ để cóăđược việc
làmă màă cịnă để tiến bộ trong tổ ch că thôngă quaă việcă phátă huyă tiềmă nĕngă cáă nhână vàă
đóngăgópăvàoăđịnhăhướng chiếnălược c a tổ ch c.
TheoăTrườngăCaoăđẳngănghềăduălịchăvàădịchăvụăHảiăPhịngăthìăkỹănĕngănghềălàă
nĕngălực hay khả nĕngăc a ch thể thực hiện thuần thục một hay một chuỗiăhànhăđộng
trênăcơăsở hiểu biết về nghề nàoăđóă(cóăthể làăkiến th c hoặc kinh nghiệm) nhằm tạo ra
kết quả mongăđợi.
( />1&page=1)
TheoăLuậtădạyănghềă c aăQuốcăhộiăKhốăXI,ăsốă76/2006/QH11,ăngàyă29ăthángă
11ănĕmă2006 khơngăcóăđịnhănghĩaăvềăkỹă nĕngănghềă màăchỉăđịnhănghĩaătiêuăchuẩnăkỹă

nĕngă nghề,ă tiêuă chuẩn kỹ nĕngă nghề quyă định về m că độ thực hiệnă vàă yêuă cầu kiến
th c, kỹ nĕng,ătháiăđộ cầnăcóăđể thực hiện cácăcơngăviệc c a một nghề.
Doăđó,ăkỹ nĕngănghề làăkỹ nĕngăxácăđịnhătrênăcơăsở nĕngălực c aă ngườiăhànhă
nghề khi thực hiệnăcácăcơngăviệcăđạtăđượcătiêuăchíăvàătiêuăchuẩnătheoăquyăđịnh nhằm
tạo ra kết quả mongăđợi.

12


2.1.4. Ch tăl

ng đƠoăt o

Kháiăniệmă“chấtălượng”ăcó thểăđượcăhiểuăbằngănhiềuăcáchăkhácănhauăvớiănghĩaă
tươngăđốiăvàănghĩaătuyệtăđối.
TheoătừăđiểnăTừăvàăNgữăViệtăNamă(2006)ăcóănêuă“chấtălượngălàăgiáătrị về mặt
lợiăíchăphục vụ đời sống”.
Theo Từ điểnăBáchăKhoaăViệt Nam 1 (1995) thìă“chấtălượng phạmătrùătriết học
biểu thị những thuộcătínhăbản chất c a sự vật, chỉ rõănóălàăcáiăgì,ătínhăổnăđịnhătươngăđối
c a sự vậtăphânăbiệtănóăvớiăcácăsự vậtăkhác. Chấtălượngălàăđặcătínhăkháchăquanăc a sự
vật. Chấtălượng biểu hiệnăraăbênăngồiăquaăcácăthuộcătính. Nóălàăcáiăliênăkếtăcácăthuộc
tínhăc a sự vật lạiălàmămột, gắn bóăvới sự vậtănhưămột tổng thể,ăbaoăqtătồnăbộ sự vật
vàăkhôngătáchăkhỏi sự vật”.
Theo Tổng cụcă tiêuă chuẩnă đoă lường chấtă lượngă vàă Tổ ch c Quốc tế về Tiêuă
chuẩnă hóaă ISO,ă trongă dự thảoă DISă 9000:2000,ă đãă đưaă raă địnhă nghĩa:ă “Chất lượng là
khả năng của tập hợp các đặc tính của một sản phẩm, hệ thống hay quá trình để đáp
ứng các yêu cầu của khách hàng và các bên có liên quan".
TheoătácăgiảăNguyễnăĐ căChínhă(2002)ăhiệnănayătrênăthếăgiớiăcóăsáuăquanăđiểmă
vềăchấtălượngăgiáoădụcăđạiăhọcănhưăsau:
Chấtălượngăđượcăđánhăgiáăđầuăvào:ăTheoăquanăđiểmănày,ămộtătrườngăđạiăhọc cóă

chấtălượngăcaoănếuătuyểnăđượcănhiềuăsinhăviên giỏi,ăcóăđộiăngũăcánăbộăgiảngădạyăcóăuyă
tín,ăcóăcơăsởăvậtăchấtătốtăvàătrangăthiếtăbịăhiệnăđại...ăTuyănhiên,ătheoăquanăđiểmănày,ăsẽă
khóăgiảiăthíchătrườngăhợpămộtătrườngăđạiăhọc cóănguồnălựcădồiădàoănhưngăchỉăcóăhoạtă
độngă đàoă tạoă hạnă chế;ă hoặcă ngượcă lại,ă mộtă trườngă cóă nhữngă nguồnă lựcă khiêmă tốn,ă
nhưngăđãăcungăcấpăchoăsinhăviên mộtăchươngătrìnhăđàoătạoăhiệuăquả.
Chấtălượngăđượcăđánhăgiáăđầuăra:ăTrườngăđạiăhọc cóăchấtălượngăcaoănếuăđàoătạoă
đượcănhiềuăsinhăviên tốtănghiệpăgiỏi,ăthựcăhiệnăđượcănhiềuăcơngătrìnhăkhoaăhọcăcóăgiáătrị,ă
nhiềuăkhóaăhọcăthuăhútăngườiăhọc...ăTrênăthựcătế,ăquan điểmănàyăchưaăhồnătồnăphùăhợpă
vìămộtătrườngăcóăkhảănĕngătiếpănhậnăcácăsinhăviên xuấtăsắc,ăkhơngăcóănghĩaălàăsinhăviên

13


c aăhọăsẽătốtănghiệpăloạiăxuấtăsắc. Hơnăthếănữaăcáchăđánhăgiáăđầuăraăc aăcácătrườngărấtă
khácănhau.
Chấtălượngăđượcăđánhăgiáăbằngăgiáătrịăgiaătĕng:ăTrườngăđạiăhọc cóăchấtălượngăcaoă
nếuătạoăđượcăsựăkhácăbiệtălớnătrongăsựăphátătriểnăvềătríătuệăvàăcáănhânăsinhăviên sauăqă
trìnhăđàoătạoătạiătrường.ăĐiểmăhạnăchếăc aăquanăđiểmănàyălàăkhóăcóăthểăthiếtăkếă mộtă
thướcăđoăthốngănhấtăđểăđánhăgiáăchấtălượngăđầuăvàoăvàăđầuăraăđểătìmăraăđượcăhiệuăsốă
c aăchúngăvàăđánhăgiáăchấtălượngăc aătrườngăđó.
Chấtălượngăđượcăđánhăgiáăbằngăgiáătrịăhọcăthuật:ăTrườngă đạiăhọc cóăchấtălượngă
caoănếuăcóăđượcăđộiăngũăcánăbộăgiảngădạy,ăcácănhàăkhoaăhọcăcóăuyătínălớn.ăTuyănhiênă
điểmăyếuăc aăquanăđiểmănàyălàăởăchỗ,ăliệuăcóăthểăđánhăgiáăđượcănĕngălựcăchấtăxámăc aă
độiăngũăcánăbộăgiảngădạyăvàănghiênăc uăkhiăcóăxuăhướngăchunăngànhăhóaăngàyăcàngă
sâu,ăphươngăphápăluậnăngàyăcàngăđaădạng.
Chấtă lượngă đượcă đánhă giáă bằngă vĕnă hốă tổă ch că riêng:ă Trườngă đạiă học cóă chấtă
lượngăcaoănếuăcóăđượcămộtătruyềnăthốngătốtăđẹpăvềăhoạtăđộngăkhơngăngừngănângăcaoă
chấtălượngăđàoătạo.ăQuanăđiểmănàyăđượcămượnătừălĩnhăvựcăcơngănghiệpăvàăthươngămạiă
nênă khóă cóă thểă ápă dụngă trong lĩnhă vựcă giáoă dụcă đạiă học. Chấtă lượngă đượcă đánhă giáă
bằngă“kiểmătốn”:ăTrườngăđạiăhọc cóăchấtălượngăcaoănếuăkếtăquảăkiểmătốnăchấtălượngă

choă thấyă nhàă trườngă cóă thuă thậpă đ ă thơngă tină cầnă thiếtă vàă nhữngă ngườiă raă cácă quyếtă
địnhă vềă cóă đ ă thôngă tină cầnă thiết,ă sựă hợpă lýă vàă hiệuă quảă c aă qă trìnhă thựcă hiệnă cácă
quyếtăđịnhăvềăchấtălượng.ăĐiểmăyếuăc aăquanăđiểmănàyălàăsẽăkhóălýăgiảiănhữngătrườngă
hợpăkhiămộtăcơăsởăđạiăhọc cóăđầyăđ ăphươngătiệnăthuăthậpăthơngătin,ăsongăvẫnăcóăthểăcóă
nhữngăquyếtăđịnhăchưaăphảiălàătốiăưu.ăTómălại,ăchấtălượngălàăkhảănĕngăđạtăđượcănhữngă
giáătrịăphùăhợpăvớiămụcătiêuăđãăđềăra.
Theo NguyễnăĐìnhăLong (2009) thìă“Chấtălượngăđàoătạoălàăvấnăđề quanătâmăđặc
biệt c aăcácăcơăsở đàoătạoăvàăc a cả ngànhăgiáoădục và đàoătạo.ăCóăthể nóiăđóălàăvấnăđề
sốngăcịnăc aăcácăcơăsở đàoătạo. Chấtălượngăđàoătạo phụ thuộcăvàoănhiều yếu tố:ăđiều
kiện giảng dạyăvàăhọc tập,ăngười học,ăngười dạy,ă

14

ăvàăcần sự nỗ lực từ nhiềuăphía.”


Cụ thể,ăcóăthể nêuăraănhưăsau:
* V phíaănhƠătr

ng: Chươngătrìnhăđàoătạo, nộiădungăchươngătrìnhămơnăhọc,ăgiáoă

trình,ăbàiăgiảng,ătàiăliệu tham khảo,ăcơăsở thíănghiệm thựcăhành, tổ ch c giảng dạyăvàă
học tập, tạoămôiătrường học tập,ă
* V phíaăng

i d y: Phươngăphápăgiảng dạy, kỹ nĕngătruyền thụ, gợi mở, tạo h ng

thúăvàătruyền cảm h ng,ăđộngăviên,ăkhuyếnăkhích,ăgiúpăxâyădựngăphươngăphápăhọc tập
vàătổ ch căcơngăviệc,ăgiúpătiếp cận việcănghiênăc u khoa học,ă
* V phíaăng

i h c: Nhận th căđúngăvề việc học (Họcăđể cóănghề sinh sống, học

để hiểu biết sống vớiă đời, họcăđể làmăngười),ăcóănghị lựcăvàăquyếtătâm,ăcóăhồiăbão,ă
ướcămơ,ălịngă uănghề ,ăphươngăphápăhọc tập, tổ ch c cơngăviệc mộtăcáchăkhoaăhọc
(kế hoạch,ăchươngătrìnhăcụ thể),ă

2.2.

Tìnhăhìnhănghiênăc uătrênăth gi i
Đàoătạo kỹ nĕngănghề nghiệpăvàăphátătriểnănĕngălực c a sinhăviên cóăảnhăhưởng

rất lớnăđến sự phátătriển kinh tế,ăxãăhội c a một quốcăgiaăcũngănhưăkhả nĕngăcạnh tranh
quốc tế. Trong thời kỳ cơngă nghiệpă hóa,ă hiệnă đạiă hốă thìă mụcă tiêuă đàoă tạo c aă cácă
trường nhằm tạo ra nguồnălaoăđộng chấtălượngăcaoăđápă ngăyêuăcầu c a doanh nghiệp
ngàyăcàngătrở nênăcấp thiết.
Báoăcáoă“Puttingăhigherăeducationătoăwork,ăskillăandăresearchăforăgrowthăinăEastă
Asia”ăc aăNgânăhàngăThế giớiănĕmă2012ăcôngăbố kết quả khảoăsátăvề m căđộ đápă ng
cácăkỹ nĕngăc aăsinhăviênătốt nghiệpăđại học so vớiău cầu c aănhàătuyển dụng tại 7
quốcăgiaăĐơngăÁătrongăđóăcóăViệt Nam thìătháiăđộ làmăviệcăđượcăđánhăgiáăở m c thiếu
hụtănghiêmătrọng,ăcácăkỹ nĕngătưăduyăsángătạo, kỹ nĕngăcơngănghệ thơngătin,ăkỹ nĕngă
lãnhăđạo, kỹ nĕngăgiải quyết vấnăđề thiếu hụt lớn.
Một cuộc khảoă sátă c aă Ngână hàngă Thế giới (2014) trongă “Báoă cáoă phátă triển
2014, nângăcaoăkỹ nĕngăViệt Nam: Chuẩn bị nguồnănhânălực cho nền kinh tế thị trường
hiệnăđại”ădànhăchoăcácănhàătuyển dụng ViệtăNamăđãăxácăđịnhăđược khoảngăcáchăvề cácă

15


kỹ nĕngălàmăviệcăcũngănhưăkỹ nĕngănhận th c chẳng hạn kỹ nĕngăgiải quyết vấnăđề,ătưă

duyăcóătínhăphêăphánăvàăcácăkỹ nĕngăcơăbảnănhưălàmăviệcătheoănhómăvàăgiaoătiếp. Trừ
phi giải quyếtăđược những hạn chế này,ăcácănhàătuyển dụng vẫnăcịnăphảiăđối mặt với tỷ
lệ lnăchuyểnălaoăđộng cao, phải tuyển dụngănhânăcơngătayănghề cao từ nướcăngồiă
hay tuyểnănhânăcơngăcóătrìnhăđộ vàăkỹ nĕngăthấpăhơnăvị tríăviệcălàm,ămàăđiềuănàyăcóă
thể làmăgiảmănĕngăsuất.
Theoă báoă cáoă “Cộngă đồng ASEAN 2015 – Quảnă lýă hội nhậpă hướng tới thịnh
vượngăchungăvàăviệcălàmătốtăhơn”ăc a Tổ ch căLaoăđộng Quốc tế (ILO)ăvàăNgânăhàngă
PhátătriểnăChâuăÁă(ADB)ăcóănêuăviệcăđàoătạo kỹ nĕngănghề nghiệp cho nguồnănhânălực
làăyếu tố then chốt trong việcăthuăhútăđầuătưătrực tiếpănướcăngoàiă(FDI),ăthúcăđẩy việc
chuyển dịchă cơă cấuă hìnhă thànhă Cộngă đồng Kinh tế ASEAN sẽ làmă tĕngă nhuă cầu kết
hợpăcácăkỹ nĕngăquảnălý,ăkỹ thuậtăvàăcácăkỹ nĕngălàmăviệcăcĕnăbản. Một trong những
biệnăphápăgiúpăgópăphần cảiăcáchăhệ thốngăgiáoădụcăvàăcải thiện kết quả học tậpăđược
ILO/ADBăđưaăraăđóălàăcảiăcáchăchươngătrìnhăhọc.ăThayăvìă uăcầuăsinhăviênăghiănhớ
nộiădungăbàiăgiảng,ăchươngătrìnhăhọcăcóăthể bồiăđắp kỹ nĕngănhận th c, kỹ nĕngăgiải
quyết vấnăđề, kỹ nĕngălàmăviệcăvàăthúcăđẩyătínhălinhăhoạtăvàăphùăhợp vớiăgiáoădục dạy
nghề sẽ đemălại sự chuẩn bị tốtăhơnăchoănguồnănhânălực ASEAN.
Ngoàiăra,ămột số nghiênăc u c aăcácănướcăđãăđưaăraăcácăkỹ nĕngănghề nghiệp
cần thiếtăchoăsinhăviênănhưăsau:
TheoăSCANSă(TheăSecretary’săcommissionăonăAchievingăNecessaryăSkills) Bộ
Laoăđộng Mỹ (1991)ăđưaăraă4ănhómăkỹ nĕngăliênăquanăđến nghề nghiệp:
-

Kỹ nĕngăcơăbản (basic skills)

-

Kỹ nĕngătưăduyă(thinkingăskills)

-

Phẩm chấtăcáănhână(personalăqualities)

-

Nĕngălựcălàmăviệc (workplace competences)

Theoă nghiênă c u c a Rachel Blades, Becky Fauth and Jen Gibb (2012) được
trìnhăbàyătrongă“Measuring employability skills”ăchoărằng hiệnănayăcácăkỹ nĕngănghề

16


nghiệpăcònăhạn chế trongăkhiăcácătàiăliệuăhướng dẫn thựcăhànhăkỹ nĕngăđượcăphátăhànhă
nhiều.ă Tuyă nhiênă cácă tàiă liệuă hướng dẫnă nàyă khôngă chúă trọngă đến việcă đánhă giá,ă đoă
lườngăcũngănhưăđưaăraăcácăgiảiăphápănângăcaoăcácăkỹ nĕngăchoăngười học.
Conferenceă Boardă ofă Canadaă làă một tổ ch c phi lợi nhuận c a Canada (1999)
dànhăriêngăchoănghiênăc uăvàăphânătíchăcácăxuăhướng kinh tế,ăcũngănhưănĕngălực hoạt
độngăcácătổ ch căvàăcácăvấnăđề chínhăsáchăcơngăcộng. Tổ ch cănàyăđãănghiênăc uăvàă
đưaăraădanhăsáchăcácăkỹ nĕngănghề nghiệp cho thế kỷ 21 (Employability Skills 2000+)
bao gồmă3ănhómăkỹ nĕngăvớiăcácăkỹ nĕngăcụ thể:
-

Nhómăkỹ nĕngăcơăbản

-

Nhómăkỹ nĕngăquảnălýăcáănhân

-

Nhómăkỹ nĕngălàmăviệcănhóm

Theo Bộ Giáoădục, Khoa họcăvàăĐàoătạoă(DEST)ăvàăCơăquanăĐàoătạo Quốc gia
Australia (ANTA)ăđãătàiătrợ một dự ánăvàoănĕmă2001ăđể phânătíchăvàăbáoăcáoătheoăuă
cầu c aăngànhăcơngănghiệp choăcácăkỹ nĕngănghề nghiệp. Dự ánănàyăđượcăđồng quản
lýă bởi Hộiă đồng Kinh doanh c a Australia vàă Phịngă Thươngă mạiă vàă Cơngă nghiệp
Australia vàăđượcăhoànăthànhăthángă3ănĕmă2002. Dự ánăđãăđược giao nhiệm vụ cung
cấp: Nhữngăyêuăcầu mớiăđối với kỹ nĕngănghề nghiệpămàădoanhănghiệp cần theo nhu
cầu c aă xãă hội;ă địnhă nghĩaă rõă ràngă về nhữngă gìă ngànhă cơngă nghiệpă Australiaă vàă cácă
doanh nghiệpă choă làă kỹ nĕngă nghề nghiệp,ă vàă cácă thuật ngữ được sử dụngă để môă tả
chúng;ăđề xuất một bộ cácăkỹ nĕngănghề nghiệpăvàăđánhăgiá, lựa chọnăbáoăcáo.ăDự ánă
cũngănghiênăc uăcácăphản hồi c a doanh nghiệp cho bộ đề xuấtăvàă cácătùyăchọnăbáoă
cáoă vàă tiếnă hànhă nghiênă c uă trường hợpă liênă quană đến một số doanh nghiệp lớnă vàă
nghiênăc uănhómătập trung vớiăcácădoanhănghiệp vừaăvàănhỏ.
Báoă cáoă cuốiă cùngă dự ánă nàyă cungă cấp mộtă cáiă nhìnă hiệnă đại c aă ngànhă cơngă
nghiệp Australia về kỹ nĕngănghề nghiệp.ăTrongăđóăkỹ nĕngănghề nghiệp bao gồm 8 kỹ
nĕngănhưăsau:
 Kỹ nĕngăgiaoătiếp (communication skill)

17


 Kỹ nĕngălàmăviệcăđồngăđội (teamwork skills)
 Kỹ nĕngăgiải quyết vấnăđề (problem solving skills)
 Kỹ nĕngăsángătạoăvàădoanh nghiệp (initiative and enterprise skills)
 Kỹ nĕngă lập kế hoạchă vàă tổ ch că côngă việc (planning and organizing
skills)
 Kỹ nĕngăquảnălýăbảnăthână(self-management skills)
 Kỹ nĕngăhọc tập (learning skills)
 Kỹ nĕngăcôngănghệ (technology skills)

Theoă Stuartă Rosenbergă vàă cộng sự trongă nghiênă c uă “Basică Employabilityă
Skills:ăAăTriangularădesignăapproach”(2012)ăđưaăraă8ăkỹ nĕngănghề nghiệpăcơăbản:
 Kỹ nĕngăđọc viếtăvàătínhătốnăcơăbản (Basic literacy and numeracy skills)
 Kỹ nĕngătưăduyăă(Criticalăthinkingăskills)
 Kỹ nĕngăquảnălýă(Managementăskills)
 Kỹ nĕngălãnhăđạo (Leadership skills)
 Kỹ nĕngăgiaoătiếp (Interpersonal skills)
 Kỹ nĕngăcôngănghệ thôngătină(Informationătechnologyăskills)
 Kỹ nĕngătưăduy hệ thống (systems thinking skills)
 Kỹ nĕngăvề đạoăđ c nghề nghiệp (work ethic disposition)
Theo Bliip (2013) – mộtă đơnă vị dẫnă đầuă trênă thế giới về đánhă giáă cáckỹ nĕngă
quan trọng để thànhă công trongă côngă việc đãă nêuă trongă “Employabilityă skillsă theă
connection betweenăskillsăandăemployment”,ă5ănhómămơăhìnhăkỹ nĕngănghề nghiệp:
 Kỹ nĕngăvề thuộcătínhăcáănhână(PersonalăAttributes)
 Kỹ nĕngălàmăviệc vớiăngườiăkhácă(Working with others)
 Kỹ nĕngăthànhăcơngătrong cơngăviệc(Achieving at work)
 Kỹ nĕngătươngălai(Futureăskills)
 Kỹ nĕngăhọc(Learning skills)
Doă đó,ă kỹ nĕngă nghề nghiệpă đượcă cácă nướcă xâyă dựngă đưaă raă cácă bộ kỹ nĕngă

18