skkn nâng cao chất lượng dạy tập đọc và phát triển từ ngữ cho học sinh lớp 5

THÔNG TIN CHUNG VỀ SÁNG KIẾN
1. Tên sáng kiến: “Nâng cao chất lượng dạy Tập đọc và phát triển từ ngữ
cho học sinh lớp 5”
2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Môn Tập đọc lớp 4 + 5
3. Tác giả:
Họ và tên: Nguyễn Thị Thanh
Ngày tháng năm sinh: 11/04/1972
Trình độ chuyên môn: Đại học Tiểu học
Chức vụ, đơn vị công tác: Chủ tịch Công đoàn trường Tiểu học Thái Học
Điện thoại: 01687553668
4. Đồng tác giả: Không
5. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến: Không
6. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến:
- Giáo viên: Có trình độ năng lực sư phạm đạt chuẩn, có khả năng dạy tốt môn
Tiếng Việt, nhiệt tình yêu nghề say mê công việc.
- Học sinh: Đối tượng là học sinh lớp 5 có năng lực học đạt từ trung bình trở
lên
- Nhà trường tạo điều kiện để giáo viên được mạnh dạn, nhiệt tình nghiên cứu
thực nghiệm.
- Phụ huynh học sinh hỗ trợ về cơ sở vật chất và quan tâm tới con em mình.
7. Thời gian áp dụng sáng kiến lần đầu:
- Sáng kiến được áp dụng lần đầu tiên trong thực tế năm 2014.
TÁC GIẢ
(Ký, ghi rõ họ tên)

XÁC NHẬN CỦA ĐƠN VỊ ÁP DỤNG
SÁNG KIẾN

Nguyễn Thị Thanh

1

TÓM TẮT SÁNG KIẾN
1.Hoàn cảnh nảy sinh sáng kiến:
Môn tiếng việt ở trường phổ thông có nhiệm vụ hình thành năng lực hoạt
động ngôn ngữ cho học sinh. Năng lực hoạt động ngôn ngữ được thể hiện trong
bốn dạng hoạt động, tương ứng với chúng là bốn kĩ năng: Nghe-Nói, Đọc, Viết.
Trong đó, đọc là một phân môn quan trọng của chương trình Tiếng Việt bậc
Tiểu học.
Biết đọc, con người sẽ có khả năng chế ngự một phương tiện văn hoá cơ
bản giúp họ giao tiếp được với thế giới bên trong của người khác, thông hiểu tư
tưởng, tình cảm của người khácvà từ ngữ giao tiếp được phát triển. Đặc biệt khi
đọc các tác phẩm văn chương, con người không chỉ được hình thức, mà còn
rung động tình cảm, nảy nở những ước mơ tốt đẹp, khơi dậy năng lực hành
động, sức sáng tạo cũng như được bồi dưỡng tâm hồn. Không biết đọc, con
người sẽ không hiểu được điều kiện hưởng thụ sự giáo dục mà xã hội dành cho
họ, không thể hình thành được một nhân cách toàn diện. Đặc biệt trong thời đại
bùng nổ thông tin thì biết đọc càng quan trọng vì nó sẽ giúp ta sử dụng các
nguồn thông tin. Đọc chính là học, học nữa, học mãi, đọc để tự học, học cả đời.
Học tập đọc tốt giúp học sinh phát triển các kỹ năng: Nghe, nói, đọc, viết ở
Tiểu học tốt hơn, học sinh được phát triển toàn diện và phát triển ngôn ngữ. Vì
vậy, năng cao chất lượng dạy Tập đọc và phát triển từ ngữ cho học sinh có ý
nghĩa rất quan trọng .
Việc dạy Tập đọc và phát triển từ ngữ cho học sinh bên cạnh những
thành công còn nhiều hạn chế. Học sinh chúng ta chưa đọc được như mong
muốn. Kết quả học đọc của các em chưa đáp ứng được yêu cầu việc hình thành
kĩ năng đọc và phát triển từ ngữ . Các em chưa nắm chắc được công cụ hữu
hiệu để lĩnh hội tri thức, tư tưởng, tình cảm của người khác chứa đựng trong
văn bản được đọc. Giáo viên còn gặp khó khăn khi dạy Tập đọc và phát triển
từ ngữ cho các em.

2


Với mong muốn tháo gỡ những khó khăn khi dạy Tập đọc của giáo viên
và góp phần nâng cao chất lượng môn Tập đọc tôi mạnh dạn viết sáng kiến:
“Nâng cao chất lượng Dạy Tập đọc và phát triển từ ngữ cho học sinh lớp 5”.
2. Điều kiện , thời gian, đối tượng áp dụng sáng kiến :
2.1. Điều kiện áp dụng:
- Giáo viên: Có trình độ năng lực sư phạm đạt chuẩn, có khả năng dạy
tốt môn Tiếng Việt, nhiệt tình yêu nghề say mê công việc.
- Học sinh: Đối tượng là học sinh lớp 5 có năng lực học đạt từ trung bình
trở lên
- Nhà trường tạo điều kiện để giáo viên được mạnh dạn, nhiệt tình
nghiên cứu thực nghiệm.
- Phụ huynh học sinh hỗ trợ về cơ sở vật chất và quan tâm tới con em
mình.
2.2. Thời gian áp dụng sáng kiến.
Từ tháng 9 năm 2014 đến tháng 3 năm 2015
2.3. Đối tượng áp dụng sáng kiến.
- Học sinh: Đối tượng là học sinh lớp 5 .
3. Nội dung sáng kiến:
3.1.Tính mới, tính sáng tạo của sáng kiến:

So với các giải pháp cũ sáng kiến có một số điểm mới :
Nắm mục tiêu, nội dung dạy học của giờ tập đọc và nghiên cứu nội dung
bài đọc, cần luyện phát triển từ ngữ cho học sinh nói chung đặc biệt học sinh có
năng khiếu .
- Giáo viên cần có kĩ năng “đọc” chuẩn, hay:
- Xác định các nội dung, kỹ năng , thời gian... luyện cho học sinh:

- Nắm vững phương pháp dạy học tập đọc
* Xác định phương pháp, biện pháp dạy học thích hợp.
-Chuẩn bị đồ dùng dạy học, phương tiện, hình thức tổ chức dạy học
- Dự kiến thời gian cho từng hoạt động dạy học
3


- Xây dựng hệ thống nhiệm vụ, soạn thảo, lựa chọn các câu hỏi, bài tập
phàu hợp với mục tiêu dạy học và dạy phân hoá đối tượng học sinh
- Dự kiến các tình huống dạy học và điều chỉnh câu hỏi, bài tập, dạy lồng
ghép giáo dục môi trường , tích hợp kiến thức Tập làm văn và phát triển từ ngữ
cho học sinh, quan tâm tới học sinh năng khiếu.
- Sửa cách phát âm theo phương ngữ qua giao tiếp và luyện đọc, đẩy
mạnh công nghệ thông tin, kết hợp soạn giảng trên giáo án điện tử để việc
giảng dạy đạt kết quả cao.
3.2.Khả năng áp dụng của sáng kiến:
- Tất cả giáo viên đều có thể áp dụng được để giảng dạy ở các lớp
1,2,3,4,5.Tuy nhiên muốn thành công người giáo viên cần chuyên tâm học hỏi
và kiên trì, nghiên cứu và áp dụng một cách sáng tạo và linh hoạt sao cho phù
hợp từng đối tượng học sinh, qun tâm tới học sinh năng khiếu môn Tiếng Việt.
3.3. Hiệu quả của sáng kiến:
Qua giảng dạy ở các lớp 5 tôi đã thực hiện nghiên cứu thu thập thông
tin, thăm lớp dự giờ, học hỏi anh em, bạn bè đồng nghiệp mà rút ra kinh
nghiệm : Nâng cao chất lượng dạy tập đọc và phát triển từ ngữ cho học sinh...
tôi đã tìm hiểu thực trạng, đề ra các biện pháp và tiến hành thực nghiệm tôi
thấy kết quả môn tập đọc của học sinh lớp tôi được nâng lên rõ rệt về từ ngữ
vốn từ mở rộng hơn các em ứng dụng học tốt Luyện từ và câu cũng như tập
làm văn, từ ngữ giao tiếp được phát triển...Học sinh đọc đúng, diễn cảm và khả
năng phát triển từ ngữ có hiệu quả cao..
4. 1.Khẳng định giá trị, kết quả của sáng kiến:

Thực tế giảng dạy ở các lớp 5 tôi đã dày công nghiên cứu thu thập thông
tin, thăm lớp dự giờ, bồi dưỡng, tự học , nghiên cứu: Nâng cao chất lượng dạy
tập đọc và phát triển từ ngữ cho học sinh... tôi đã tìm hiểu kĩ thực trạng, đề ra
các biện pháp và tiến hành thực nghiệm tôi thấy kết quả môn tập đọc của học
sinh lớp tôi được nâng lên rõ rệt. Các em đã đọc đúng tốc độ theo chuẩn kiến
thức kỹ năng 100%. đọc đúng thông hiểu văn bản ,đọc hay và diễn cảm theo
từng thể loại văn bản khác nhau tỉ lệ cao. Qua các kì thi khảo sát của trường và
4


của Phòng giáo dục, qua các đợt kiểm tra dự giờ, khảo sát của các đoàn kiểm
tra từ đầu năm học 2014 -2015 đến thời điểm hiện tại các em đã đạt hoàn thành
100% Đọc tốt, phát triển từ ngữ tốt 80,9%...Thiết nghĩ đây là một trong những
biện pháp hiệu quả có thể áp dụng vào giảng dạy tốt ở các lớp 5 mà còn có thể
áp dụng dạy ở các lớp khác của trường Tiểu học.
5.Đề xuất , kiến nghị thực hiện mở rộng sáng kiến:
- Do đặc điểm phương ngữ Hải Dương nói chung, điạ bàn Chí Linh nói
riêng mặc dù giáo viên sửa chữa nhiều trong tất cả các môn học, trong giao
tiếp, đặc biệt trong các giờ tập đọc nhưng vẫn còn học sinh nói ngọng, đọc
ngọng L/N.Việc sửa cho học sinh vẫn còn gặp không ít khó khăn cho giáo
viên.Theo tôi mỗi giáo viên và học sinh cần quyết tâm cao trong giao tiếp,
trong rèn đọc...để sửa chữa và chống ngọng có hiệu quả và học sinh đọc tốt,
được phát triển từ ngữ có hiệu quả hơn nữa.

5


MÔ TẢ SÁNG KIẾN

1.Hoàn cảnh nảy sinh sáng kiến:

Như chúng ta đã biết: Môn tiếng việt ở trường phổ thông có nhiệm vụ
hình thành năng lực hoạt động ngôn ngữ cho học sinh. Năng lực hoạt động
ngôn ngữ được thể hiện trong bốn dạng hoạt động, tương ứng với chúng là bốn
kĩ năng: Nghe-Nói, Đọc, Viết. Trong đó, đọc là một phân môn quan trọng của
chương trình Tiếng Việt bậc Tiểu học. Qua đọc học sinh được phát triển từ ngữ
đạt hiệu quả cao.
Biết đọc, con người đã nhận khả năng tiếp nhận nhiều lần, từ đây, họ biết
tìm hiểu, đánh giá cuộc sống, nhận thức các mối quan hệ tự nhiên, xã hội, tư
duy… Biết đọc, con người sẽ có khả năng chế ngự một phương tiện văn hoá cơ
bản giúp họ giao tiếp được với thế giới bên trong của người khác, thông hiểu tư
tưởng, tình cảm của người khácmặt khác học sinh được phát triển ngôn ngữ.
Đặc biệt khi đọc các tác phẩm văn chương, con người không chỉ được hình
thức, mà còn rung động tình cảm, nảy nở những ước mơ tốt đẹp, khơi dậy năng
lực hành động, sức sáng tạo cũng như được bồi dưỡng tâm hồn. Không biết
đọc, con người sẽ không hiểu được điều kiện hưởng thụ sự giáo dục mà xã hội
dành cho họ, không thể hình thành được một nhân cách toàn diện. Đặc biệt
trong thời đại bùng nổ thông tin thì biết đọc càng quan trọng vì nó sẽ giúp ta sử
dụng các nguồn thông tin.
Trong khi đó ở trường tiểu học, việc dạy đọc và phát triển từ ngữ bên
cạnh những thành công, còn nhiều hạn chế. Kết quả học đọc của các em chưa
đáp ứng được yêu cầu việc hình thành kĩ năng đọc, đặc biệt khả năng phát triển
từ ngữ để học luyện từ và câu hay tập làm văn và giao tiếp còn hạn chế. Các em
chưa nắm chắc được công cụ hữu hiệu để lĩnh hội tri thức, tư tưởng, tình cảm
của người khác chứa đựng trong văn bản được đọc. Giáo viên cũng còn chưa
linh hoạt khi dạy Tập đọc và phát triển từ ngữ cho các em : Cần đọc bài tập đọc
với giọng như thế nào, làm thế nào để chữa lỗi cho các em học sinh? làm thế
nào để các em đọc nhanh hơn vận dụng phát triển tù ngữ tốt hơn? hay hơn ?
6

làm thế nào để cho những gì đọc được tác động vào chính cuộc sống của các
em v.v.. Đó là những trăn trở của giáo viên trong mỗi giờ dạy Tập đọc.
Với mong muốn tháo gỡ những khó khăn khi dạy Tập đọc của giáo viên
và góp phần nâng cao chất lượng môn Tập đọc tôi mạnh dạn viết sáng kiến:
“Nâng cao chất lượng Dạy tập đọc và phát triển từ ngữ cho học sinh lớp 5”.
1.1. Nhiệm vụ nghiên cứu.
Dựa vào thực trạng giảng dạy,nghiên cứu nhiệm vụ, chương trình, các tài
liệu dạy học Tập đọc ở tiểu học. Người viết có mong muốn :
a.Tìm những cơ sở ngôn ngữ học, sư phạm học của dạy đọc.
b. Những căn cứ để xác định mục tiêu, nội dung và phương pháp tổ chức
quá trình dạy học đọc từng loại văn bản khác nhau.
c. Tìm hiểu thực trạng về việc học tập đọc của học sinh cả lớp và từng
em trong lớp tôi giảng dạy .
d.Tìm hiểu thực trạng về cơ sở vật chất phục vụ cho dạy và học Tập đọc.
e.Tìm hiểu nguyên nhân của thực trạng đó.
f. Đề xuất những phương pháp, biện pháp tổ chức dạy học đọc ở tiểu học,
nhằm giúp cho hoc sinh đọc đúng , đọc nhanh, đọc hay, hiểu văn bản được đọc và
có kĩ năng làm việc với tài liệu sách báo… giúp học sinh đọc đúng, đọc hay và đọc
diễn cảm tốt hơn.
Hướng và biện pháp giải quyết:
- Khảo sát chất lượng học sinh trong lớp.
- Phân loại đối tượng học sinh.
- Kết hợp nhiều hình thức giáo dục nhằm nâng cao chất lượng dạy tập
đọc cho học sinh.
-Bồi dưỡng, kiểm tra, đôn đốc, nhắc nhở kịp thời.
- Phối kết hợp các lực lượng, môi trường giáo dục.
- Tổng kết đánh giá rút kinh nghiệm.
1.2. Phương pháp nghiên cứu.
* Phối kết hợp hài hoà các phương pháp sau:
- Phương pháp giao tiếp.

7


- Phương pháp quan sát.
- Phương pháp nghiên cứu tài liệu tham khảo, chuyên san.
- Phương pháp phỏng vấn điều tra.
- Phương pháp thực nghiệm.
- Dự giờ thăm lớp
- So sánh đối chiếu.
- Phương pháp thực hành + Tổng kết kinh nghiệm.
2 . Cơ sở lí luận của vấn đề:

2.1 Vị trí môn Tập đọc lớp 5:
Để xác định được vị trí của dạy đọc cần làm rõ “Đọc là gì ?”
Trong thực tế dạy đọc, người ta thường hay phiến diện và cực đoan
không hiểu khái niệm “đọc” một cách đầy đủ. Có nhiều định nghĩa về đọc và
mỗi định nghĩa thường nhấn mạnh những khía cạnh khác nhau của đọc. Trong
cuốn “Sổ tay thuật ngữ phương pháp dạy học tiếng Nga” (1988), Viện sĩ
M.R.Lơvôp đã định nghĩa “Đọc là một dạng hoạt động ngôn ngữ, là quá trình
chuyển dạng thức chữ viết sang lời nói âm thanh và thông hiểu nó (ứng với
hình thức đọc thành tiếng), là quá trình chuyển trực tiếp từ hình thức chữ viết
thành các đơn vị nghĩa không có âm thanh (ứng với đọc thầm). Đây là một định
nghĩa rất phù hợp với dạy học tập đọc ở Tiểu học. Định nghĩa này thể hiện một
quan niệm đầy đủ về đọc, xem đó là một quá trình giải mã hai bậc: chữ viết âm,
âm thanh và chữ viết (âm thanh - nghĩa. Như vậy, đọc không chỉ là “đánh vần”,
phát âm thầnh tiếng theo đúng các kí hiệu chữ viết, cũng không chỉ là quá trình
nhận thức để có khả năng thông hiểu những gì được đọc. Đọc chính là sự tổng
hợp của hai quá trình này.
2.2. Ý nghĩa của dạy học Tập đọc ở tiểu học
Dạy đọc có ý nghĩa rất to lớn ở tiểu học. Đọc trở thành một đòi hỏi cơ

bản đầu tiên đối với mỗi người đi học. Đầu tiên, trẻ em phải học đọc, sau đó
các em phải đọc để học. Đọc giúp các em chiếm lĩnh được một ngôn ngữ để
dùng trong giao tiếp và học tập. Đọc là một công cụ để học tập các môn học.
Đọc tạo ra hứng thú và động cơ học tập. Đọc tạo điều kiện để học sinh có khả
8


năng tự học và tinh thần học tập cả đời. Nó là khả năng không thể thiếu được
của con người thời đại văn minh. Chính vì vậy. Trường tiểu học có nhiệm vụ
dạy đọc cho học sinh một cách có kế hoạch và có hệ thống. Tập đọc với tư cách
là một phân môn của Tiếng Việt ở Tiểu học có nhiệm vụ đáp ứng nhu cầu này đó là hình thành và phát triển năng lực đọc và phát triển từ ngữ cho học sinh.
2.3. Nhiệm vụ của dạy học Tập đọc ở tiểu học
- Tập đọc là một phân môn thực hành. Nhiệm vụ quan trọng nhất của nó
là hình thành năng lực đọc cho học sinh. năng lực đọc được tạo nên từ bốn kĩ
năng bộ phận cũng là bốn yếu câu về chất lượng của người đọc” : đọc đúng,
đọc nhanh (đọc lưu loát, trôi chảy), đọc có ý thức( thông hiểu được nội dung
những điều mình đọc hay còn gọi là đọc hiểu) và đọc hay (mà ở mức độ cao
hơn là đọc diễn cảm).
Bốn kĩ năng của đọc được hình thành trong hai hình thức đọc: Đọc thành
tiếng và đọc thầm. Chúng được rèn luyện đồng thời và hỗ trợ lẫn nhau. Sự hoàn
thiện một trong những kĩ năng này sẽ có tác động tích cực đến những kĩ năng
khác. Ví dụ, đọc đúng là tiền đề của đọc nhanh cũng như cho phép thông hiểu
nội dung văn bản.
Ngược lại, nếu không hiểu điều mình đang đọc gì thì không thể đọc nhanh và
diễn cảm được.. Vì vậy, trong dạy đọc, không thể xem nhẹ kĩ năng nào cũng
như không thể tách rời chúng.
- Nhiệm vụ thứ hai của dạy đọc giáo dục lòng ham đọc sách, hình thành
Phương pháp và thói quen làm việc với sách cho học sinh. Làm cho sách trở
thành một sự tôn sùng ngự trị trong nhà trường, đó là một trong những điều
kiện để trường học thực sự trở thành trung tâm văn hoá. Nói cách khác, thông

qua việc dạy đọc phải làm cho học sinh thích đọc và thấy được rằng khả năng
đọc là có ích lợi cho các em trong cả cuộc đời. Phải làm cho học sinh thấy rõ là
một trong những con đường đặc biệt để tạo cho mình một cuộc sống trí tuệ đầy
đủ và phát triển.
- Vì việc đọc không thể tách rời khởi những nội dung được đọc nên cạnh
nhiệm vụ rèn kĩ năng đọc, giáo dục lòng yêu yêu sách, phân môn Tập đọc còn
9


có nhiệm vụ làm giàu kiến thức về ngôn ngữ, đời sống và kiến thức văn học
cho học sinh. Đọc một cách có ý thức sẽ tác động tích cực tới ngôn ngữ và tư
duy của người đọc. Việc dạy đọc sẽ giúp học sinh hiểu biết hơn, bồi dưỡng ở
các em lòng yêu cái thiện và cái đẹp, dạy cho các em biết suy nghĩ một cách
logic cũng như biết mà còn giáo dục tính cách, thị hiếu, thẩm mỹ cho học sinh.
Như vậy, dạy đọc có một ý nghĩa to lớn vì nó có cả các nhiệm vụ giáo
dưỡng giáo dục và phát triển.
3. Thực trạng của vấn đề:

3.1. Thực trạng dạy học tập đọc và nguyên nhân tồn tại.
-Trường Tiểu học, việc dạy đọc và phát triển ngôn ngữ, bên cạnh những
thành công, còn nhiều hạn chế. Học sinh chúng ta chưa đọc và vận dụng sử
dụng ngôn ngữ diễn đạt chưa được như mong muốn.
Kết quả học đọc của các em chưa đáp ứng được yêu cầu việc hình thành
kĩ năng đọc. Ngay từ đầu năm học tôi nhận lớp và đã tiến hành khảo sát kết
quả học tập của các em ,tôi thu được kết quả như sau:
Đọc
lớp

Sĩ
số

5A

21

Hoàn thành
SL

%

14

66.6

Đọc tốt, phát
triển từ ngữ
tốt

Cảm thụ đọc hiểu, phát
triển từ ngữ

Đọc
Chưa hoàn
thành
SL
%
7

33,4

Hoàn thành
SL

%

12

57,1

Chưa hoàn
thành
SL
%
9

42,9

Hoàn thành tốt
Em
6

%
28,6

* Qua việc khảo sát tôi nhận thấy:
* Học sinh:
- HS đọc bài tập đọc chưa đúng tốc độ đọc, luyện kỹ năng đọc nhanh còn
hạn chế.
- Học sinh đọc với giọng điệu chưa đúng cả về tốc độ, cường độ, trường
độ, giọng đọc từng từ, câu ra sao để thể hiện giọng điệu chung ...

- Việc nắm vững nội dung chính của bài tập đọc, ý nghĩa của bài văn, bài
thơ, câu chuyện , trả lời câu hỏi cảm thụ.... Học sinh liên hệ thực tế còn chưa tốt.
+ Việc Luyện ngắt nhịp cho học sinh tất cả các vùng câu còn gặp khó khăn.
+ Luyện đọc diễn cảm: Học sinh đọc chưa tốt.
10


Đặc biệt việc giúp học sinh hiểu nội dung bài, dạy nghĩa của các từ, dạy
nghĩa câu.... còn gặp nhiều khó khăn và hiệu quả chưa cao.
- Đặc biệt qua khảo sát tôi thấy các em đạt loại khá giỏi về đọc và cảm
thụ đọc hiểu còn ít. Trong đó các em giỏi cũng chỉ dừng lại ở đọc đúng, trả lời
câu hỏi cảm thụ tương đối đúng, phát âm rành mạch, đọc trôi chảy... còn đọc
diễn cảm tốt, cảm thụ tốt bài đọc và phát triển từ ngữ vẫn chưa nhiều, kết quả
chưa cao.vậy nguyên nhân là ở đâu?
- Trước hết có thể nói ở dưới lớp dưới 1,2,3,4 vẫn còn các em đọc và
cảm thụ đọc hiểu chưa tốt nên đến lớp 5 văn bản dài hơn, khó và đa dạng hơn
các em sẽ lúng túng...lỗi ở phía giáo viên chưa uốn nắn các em kịp thời.
-Các em hầu hết là con em nông dân ít có điều kiện tiếp xúc, đọc nhiều
sách báo, truyện...các em thích xem ti vi... hơn đọc sách,sách mà các em đọc
chủ yếu là bài tập đọc trên lớp nên ít được rèn đọc, thậm chí sách và kiến thức
sách giáo khoa các em chưa đọc đến nơi đến chốn nên kỹ năng đọc chưa tốt.
* Giáo viên:
- Giờ tập đọc đôi khi chưa lôi cuốn học sinh, giáo viên chưa thực sự rèn kỹ
năng đọc mà chủ yếu quan tâm đọc đúng, trôi chảy ngắt nghỉ đúng và trả lời
câu hỏi sách giáo khoa.
- Đôi khi giáo viên chưa nghiên cứu thật kỹ việc dạy đọc theo chuẩn kiến
thức và kỹ năng, dạy chưa phân hoá đối tượng học sinh, việc áp dụng lồng
ghép các kiến thức vào bài đọc còn có phần hạn chế. Mặt khác giáo viên số ít
chưa thực sự có kỹ năng đọc thuần thục, chất giọng chưa thật ấm áp, chưa
truyền cảm, giọng đọc chưa hay...làm ảnh hưởng tới chất lượng giờ dạy Tập

đọc bởi không thể hình thành các kỹ năng đọc tốt cho học sinh mà chính bản
thân giáo viên không có được.
- Trong quá trình thăm lớp dự giờ tôi nhận thấy số ít giáo viên việc áp
dụng các đồ dùng, phương tiện áp dụng công nghệ thông tin vào dạy học Tập
đọc còn hạn chế nên phần nào cũng ảnh hưởng tới chất lượng giờ dạy Tập đọc.
- Qua dạy học tôi rất chú ý rèn các em đọc đúng, và mở rộng phát triển
từ ngữ chúng ta rất quan tâm tới việc này nhưng kết quả chưa tốt .Qua một số
11


tiết dự giờ tôi thấy các biệt giáo viên khi học sinh đọc sai ( ở đây học sinh đọc
sai nhiều nhất là các tiếng, các từ có phụ âm đầu L/N do đặc điểm phương
ngữ ) giáo viên sửa còn chung chung nên học sinh chưa đọc đúng được.Chúng
ta nên sửa trực tiếp qua giao tiếp và cần chú ý cách phát âm.
* Từ việc nghiên cứu, nắm bắt được nguyên nhân đã nêu ở trên , trong
giảng dạy tôi luôn tìm cách khắc phục khó khăn, tăng cường áp dụng hài hoà
các phương pháp giảng dạy và kinh nghiệm qua dạy học ở khối 4,5 nhiều năm
tôi đã thu được kết quả tương đối tốt góp phần nhỏ bé nâng cao chất lượng dạy
tập đọc và phát triển từ ngữ trong nhà trường nói chung và ở lớp 5 nói riêng.
4. Các giải pháp, biện pháp thực hiện:

4.1. Hướng dẫn đọc
Để củng cố, nâng cao kĩ năng đọc trơn, đọc thầm và kĩ năng đọc diễn cảm ở
lớp 5, giáo viên thường sử dụng biện pháp hướng dẫn học sinh đọc ( đọc
thành tiếng đọc thầm) tương tự như ở lớp 4, theo những mục đích và yêu cầu
luyện tập cụ thể trong giờ Tập đọc.
4.2. Đọc thành tiếng: Giáo viên nghe học sinh đọc để nắm được trình
độ, Từ đó nhận xét, gợi ý, hướng dẫn về cách phát âm, về ngắt nghỉ hơi hoặc
tốc độ đọc sao cho thích hợp, giúp học sinh có khả năng đọc tốt hơn.
Cụ thể tốc độ quy định như sau:

Giai
đoạn
Tốc độ
Cần đạt

Đọc

Giữa học kì I

Cuối học kì I

Giữa học kì
II

Cuối học kì II
(Cuối năm học)

Khoảng 100

Khoảng 110

Khoảng 115

Khoảng 120

tiếng /phút

tiếng/phút

tiếng/phút

tiếng/phút

Tuỳ điều kiện dạy học cụ thể, trong từng giai đoạn, học sinh có thể đạt
tốc độ quy định tại bảng trên ở những thời điểm khác nhau. Do vậy, để giáo
viên vận dụng linh hoạt, nội dung hướng dẫn không xác định tốc độ cần đạt sau
từng bài học mà chỉ ghi ở tuần ôn tập sau mỗi giai đoạn nhằm phục vụ cho việc
kiểm tra, đánh giá định kì trong năm học theo hướng dẫn riêng của Bộ giáo dục
và Đào tạo.
12


- Đọc thành tiếng để luyện đọc hay (đọc diễn cảm) :
- Giáo viên căn cứ vào nội dung, phong cách văn băn để dẫn dắt, gợi cảm
học sinh tìm ra cách đọc, tập thể hiện bằng giọng nói, từ đó bước đầu ý thức
được cách đọc nhằm diễn tả nội dung một cách tốt nhất.
+ Đối với các văn bản nghệ thuật: Giáo viên hướng dẫn học sinh đọc
diễn cảm thông qua việc dẫn dắt, gợi mở học sinh thể hiện tình cảm, thái độ
qua giọng đọc phù hợp với hình ảnh, cảm xúc trong bài còn phụ thuộc vào cảm
nhận riêng của bài thơ, sự việc, tính cách nhân vật trong bài văn, vở kịch...
( bước đầu biết làm chủ được giọng đọc sao cho đúng về ngữ điệu, về tốc độ,
cao độ, trường độ và âm sắc nhằm diễn tả đúng nội dung đọc). Tuy nhiên, đọc
diễn cảm cũng từng cá nhân, giáo viên cần khuyến khích cách đọc sáng tạo của
học sinh , tránh áp đặt một cách đọc theo khuôn mẫu.
+ Đối với văn bản khác : Giáo viên hướng dẫn học sinh xác định ngữ
điệu đọc sao cho phù hợp với mục đích thông báo (làm rõ những thông tin cơ
bản, giúp người nghe tiếp nhận được những vấn đề quan trọng hoặc nổi bật
trong văn bản) ; khắc phục những cách đọc thiên về hình thức hoặc “diễn cảm”
chưa đúng của học sinh Tiểu học.
VD: Khắc sâu ấn tượng về nhịp điệu của đoạn văn, bài thơ, giúp học sinh

dễ dàng ghi nhớ đoạn, bài cần học thuộc lòng, thay đổi hoạt động, tạo không
khí hào hứng cho lớp học...
4.3. Đọc thầm:
Đọc thầm với tốc độ nhanh và hiệu quả cao (nắm bắt đúng và đủ thông
tin cơ bản, cảm thụ tốt văn bản nghệ thuật) là mục đích, yêu cầu cơ bản của
hoạt động đọc nói chung. Giáo viên cần căn cứ vào nội dung rèn luyện kĩ năng
đọc hiểu ở lớp 5 để hướngdẫn học sinh luyện tập các thao tác thích hợp trong
giờ tập đọc.
- Đọc thầm để tìm hiểu bài theo yêu cầu đề ra( trả lời câu hỏi hoặc thực
hiện bài tập ngăn trong SGK). Giáo viên cần giao nhiệm vụ cụ thể nhằm định
hướng rõ việc đọc hiểu( đọc đoạn văn hay hổ thơ nào? đọc để biết, hiểu, nhớ
hay suy nghĩ và trao đổi về điều gì?...) Từng bước hình thành cho học sinh thói
13


quen tập trung chú ý khi đọc thầm để thu nhận thông tin, để “nhập thân” và
cảm thụ văn bản nghệ thuật. Đọc thầm (đọc lướt) để nắm nội dung, tóm tắt ý
hoặc chọn ý: GV cần từng bước để ra nhiệm vụ hoặc yêu cầu từ dễ đến khó để
học sinh làm quen dần với cách đọc thầm nhanh (mở rộng trường nhìn phải
đọc lướt toàn câu, đoạn cả bài).
- Qua dạy học tôi rất chú ý rèn các em đọc đúng, chúng ta rất quan tâm
tới việckết hợp phát triển từ ngữ nhưng kết quả chưa tốt .Qua một số tiết dự giờ
tôi thấy các biệt giáo viên khi học sinh đọc sai ( ở đây học sinh đọc sai nhiều
nhất là các tiếng, các từ có phụ âm đầu L/N do đặc điểm phương ngữ ) giáo
viên sửa còn chung chung nên học sinh chưa đọc đúng được.Chúng ta nên sửa
trực tiếp qua giao tiếp và chú ý cách phát âm:
* Âm đầu L: cách phát âm đầu lưỡi, hàm.
- Hướng dẫn phát âm: Đặt đầu lưỡi lêm hàm sau đó bật hơi .
Ví dụ: Long lanh, lóng lánh,…lấy lửa,
* Âm đầu N: Cách phát âm mặt lưỡi, hàm.

-Hướng dẫn phát âm : Đưa đầu lưỡi lên mặt lưỡi bật nhẹ .
Ví dụ: nồng nàn, nu na nu nống, nấu cơm, nước non,...
4.4. Hướng dẫn tìm hiểu bài, cảm thụ bài tập đọc và phát triển từ ngữ:
Giáo viên hướng dẫn học sinh tìm hiểu bài với mục đích trau dồi kĩ
năng đọc – hiểu nắm bắt thông tin góp phần nâng cao năng lực cảm thụ văn học
và tạo cơ sở cho học sinh luyện đọc diễn cảm.
Để hướng dẫn HS tìm hiểu bài đạt hiệu quả tốt , ngay từ khi yêu cầu học
sinh tiếp cận văn bản nhằm mục đích đọc đúng ( luyện đọc giáo viên cần giúp
các em hiểu nghia của một số từ ngữ có tác dụng góp phần nâng cao kĩ năng
đọc -hiểu ( Từ ngữ được chú giải trong SGK , từ ngữ phổ thông mà học sinh
địa phương chưa quen. Từ ngữ đóng vai trò quan trọng để hiểu nội dung bài
đọc ) .Dựa vào các câu hỏi bài tập trong SGK ( Được biên soạn theo trình độ
kiến thức kĩ năng cần đạt đối với học sinh lớp 5) . Giáo viên hướng dẫn học
sinh một số yêu cầu sau:

14


- Nêu rõ câu hỏi để định hướng cho học sinh đọc thầm ( đoạn ,bài) và trả
lời đúng nội dung ( có thể kết hợp cho một học sinh đọc thầnh tiếng, những học
sinh khác đọc thầm, sau đó trao đổi,thảo luận về vấn đề do học sinh nêu ra) .
- Dùng nguyên văn câu hỏi , bài tập trong SGK hoặc có thể chia tách
thành 1-2 ý nhỏ để HS dễ thực hiện hoặc bổ sung thêm câu hỏi phụ có tác dụng
dẫn dắt học sinh trả lời câu hỏi hoặc thực hện bài tập trong sách được dễ dàng
(Tuỳ theo trình độ học sinh trong lớp ).
- Bằng nhiều hình thức tổ chức khác nhau( Làm việc cá nhân hoặc theo
cặp , theo nhóm) … giáo viên tạo điều kiện cho học sinh luyện tập một cách
tích cực : Trả lời câu hỏi trao đổi ý kiến , thực hiện nhiệm vụ yêu cầu của bài
tập, sau đó trình bày kết quả nhận xét .
- Trong quá trình tìm biểu bài, giáo viên cũng cần rèn cho học sinh cách

trả lời câu hỏi, cách diễn đạt ý bằng câu văn gọn, rõ, dùng từ, vận dụng phát
triển từ ngữ đúng…sau khi HS nêu ý kiến giáo viên sơ kết ngắn gọn, nhấn
mạnh ý chính và có thể ghi bảng
4.5. Đọc mẫu
Trong giảng dạy Tập đọc ở Tiểu học, giáo viên thường sử dụng biện
pháp đọc mẫu với những dụng ý khác nhau nhằm tác động đến quá trình luyện
đọc và tìm hiểu bài của học sinh . Tuy nhiên, ở lớp 5 (cuối cấp tiểu học), biện
pháp đọc mẫu của giáo viên có thể để cho các em có năng khiếu đọc đồng thời
phát huy được nét riêng sáng tạo của học sinh về cách đọc.
- Đọc từ, cụm từ: Nhằm sửa phát âm .
- Đọc câu, đoạn: Nhằm hướng dẫn, gợi ý hoặc “tạo tình huống” để học
sinh nhận xét, giải thích, tự tìm ra cách đọc đúng, đọc hay (đọc diễn cảm đối
với văn bản nghẹ thuật).
- Đọc toàn bài: Thường nhằm minh hoạ cách đọc hoàn chỉnh về một văn
bản. Do vậy, giáo viên cần phát huy khả năng đọc cá nhân của học sinh lớp 5
(đọc từng đoạn tiếp nối hoặc đọc toàn bài ngay khi bắt đầu tiếp cận văn bản),
chỉ nên đọc mẫu toàn bài sau khi học sinh đã luyện đọc đúng rõ ràng, tạo hứng
thú để học sinh tìm hiểu bài và đọc diễn cảm (hoặc đọc toàn bài trước khi củng
cố, dặn dò, kết thúc tiết học).
15


4.6. Ghi bảng
Tương tự như ở lớp 4, nội dung ghi bảng trong giờ Tập đọc lớp 5 nói
chung cần đảm bảo những yêu cầu chung về tính khoa học, tính sư phạm và
tính thầm mỹ, cụ thể là:
- Nội dung ghi bảng phải ngắn gọn, chính xác.
- Hình thức ghi bảng phải đẹp (chữ viết rõ ràng, đúng mẫu; trình bày cân
đối, hợp lí…).
- Tiến trình ghi bảng phải kết hợp nhịp nhàng với tiến trình dạy học

nhằm tác động trực quan đến học sinh .
Căn cứ vào quy trình dạy nói chung và việc vận dụng linh hoạt đối vơi bài
tập đọc cụ thể, GV có thể lựa chọn cách bảng theo 1 trong 2 mô hình cơ bản sau:
Thứ….,ngày…..tháng….năm….(Ghi chung cho buổi học)
Mô hình 1: TẬP ĐỌC
Tên bài
Luyện đọc
- Từ ngư cần luyện đọc

Tìm hiểu bài
- Từ ngữ, hình ảnh, chi tiết nổi bật cần

- Câu, đoạn (khổ thơ) cần hướng dẫn nhớ.
cách đọc, lưu ý khi đọc diễn cảm (nếu - ý chính của đoạn (khổ thơ), của bài
cần)

cần nhớ (có thể cho HS ghi vở).
* Ghi chú:
- Có thể thêm một cột nhỏ cần để ghi bài tập hoặc nội dung minh hoạ

tạm thời (nếu có), khi sử dụng xong sẽ xoá đi.
- Cột luyện đọc có thể tách thành 2 mục nhỏ.
a) Đọc đúng
b) Đọc hay (đọc diễn cảm)
Mô hình 2
Tập đọc
Tên bài
Phần ghi để lưu giữ

Phần ghi có thê xoá đi

1. Luyện đọc

- Từ ngữ cần luyện đọc
16


2. Tìm hiểu bài

- Thông tin xuất hiện trong giờ

dạy.
Từ ngữ, hình ảnh, chi tiết, nhân vật nổi bật. - Bài tập yêu cầu học sinh
làm trên bảng lớp.
3. Luyện đọc lại hoặc đọc diễn cảm: ( Với văn bản nghệ thuật ) Câu ,
đoạn , khổ thơ cần hướng dẫn cách đọc những lưu ý về cách đọc.
Chú ý:
Đối với cách dạy kết hợp cắt ngang văn bản nghệ thuật giáo viên có thể
ghi bảng theo từng đoạn như sau:
Đoạn 1: ý chính của đoạn( có thể ghi sau khi tìm hiểu nội dung đoạn )
Từ ngữ hình ảnh chi tiết nổi bật
Lưu ý về cách đọc diễn cảm.
( Phát triển từ ngữ:

Giáo viên ghi ở góc bảng .)

4.7 Quy trình giảng dạy:
* Kiểm tra bài cũ:
Giáo viên 2-3 học sinh đọc thành tiếng ( hoặc đọc thuộc lòng) bài tập
đọc (HTL) kế trước ( Tuỳ điều kiện cụ thể giáo viên có thể yêu cầu đọc toàn

bài hoặc đọc đoạn GV chỉ định ) sau đó giáo viên đặt câu hỏi cho học sinh trả
lời về nội dung đoạn đọc để củng cố kĩ năng đọc hiểu và phát triển từ ngữ cho
học sinh..
* Dạy bài mới:
- Giới thiệu bài:
- Giáo viên có thể lựa chọn biện pháp và hình thức nhằm dẫn dắt học
sinh vào bài mới tương tự như dạy tập đọc ở các lớp dưới .Ví dụ: Gợi mở bằng
câu hỏi hoặc tranh ảnh trong SGK hoặc tranh ảnh phóng to và đẹp ( Nếu
có),dùng vật thật ( Nếu cần thiết ) diễn giải bằng lời… lời giới thiệu cần ngắn
gọn nhẹ nhàng gây hứng thú cho học sinh tránh rườm rà, cầu kì làm mất thời
gian.
17


*) Lưu ý: Đối với bài tập đọc mở đầu chủ điểm mới ,trước khi vào bài
giáo viên giới thiệu vài nét về chủ điểm mới sắp học cho học sinh biết.
*Hướng dẫn luyện đọc và tìm hiểu bài:
Luyện đọc:
- 1-2 học sinh n¨ng khiÕu đọc toàn bài
- HS đọc tiếng nối tiếp từng đoạn văn ( khổ thơ) theo cách chia đoạn đọc
do giáo viên hướng dẫn ( Có thể cho học sinh đọc nhiều lượt để củng cố kĩ
năng đọc trơn đã được rèn luyện nhiều ở lớp dưới , kết hợp hướng dẫn học sinh
nắm nghiã các từ ngữ được chú giải trong sách giáo khoa.
Tìm hiểu bài:
- Giáo viên hướng dẫn học sinh luyện đọc hiểu : Đọc và trả lời từng câu
hỏi trong sách giáo khoa theo các hình thức tổ chức dạy học thích hợp ( Làm
việc cá nhân, trao đổi nhóm, tham gia các trò chơi học tập …) Sau khi học sinh
nêu ý kiến giáo viên cần chốt lại ý chính ( hoặc từ ngữ ) để có thể ghi bảng một
cách ngắn gọn giúp học sinh ghi nhớ bài học.
Đọc diễn cảm phát triển từ ngữ : ( Đối với văn bản nghệ thuật) hoặc

luyện đọc lại đối với văn bản phi nghệ thuật:
- Giáo viên hướng dẫn học sinh đọc từng đoạn nối tiếp và tìm hiểu cách
đọc diễn cảm đối với văn bản nghệ thuật , đọc đúng kiểu văn bản đối với văn
bản phi nghệ thuật , hướng dẫn học sinh đọc kĩ 1 đoạn ( Đọc cá nhận, đọc theo
cặp , theo nhóm) sau đó thi đọc trước lớp và trả lời phần phát triển từ ngữ .
Củng cố dặn dò:
- GV hướng dẫn học sinh chốt lại ý chính hoặc đọc lại bài tập đọc, nêu ý
nghĩa…. để học sinh có thể tự ghi nội dung vào vở , giáo viên nhận xét tiết học
dặn dò và chuẩn bị bài sau.
- Vận dụng quy trình dạy học nói trên đối với từng bài tập đọc và đối với
từng học sinh cụ thể giáo viên cần lưu ý thêm một số điểm sau:
* Ở lớp có nhiều học sinh năng khiếu:Với một số văn bản nghệ thuật .
Truyện kể, kịch , văn miêu tả,thơ... có bố cục khá rõ ràng GV có thể
hướng dẫn bước luyện đọc và tìm hiểu bài theo cách cắt ngang kết hợp cả 3 yêu
cầu đối với từng đoạn .
18


- Đoạn 1: Luyện đọc- Tìm hiểu bài- Hướng dẫn đọc diễn cảm( Có xác
định đoạn trọng tâm )
- Đoạn 2: Luyện đọc- Tìm hiểu bài- Hướng dẫn đọc diễn cảm .
Thời gian 40 phút của 1 tiết tập đọc ở lớp 5 nối chung có thể được phân
bổ như sau:
- a) Kiểm tra bài cũ: ( khoảng 3 phút)
- b) Dạy bài mới : ( khoảng 37 phút) chia ra như sau;
-

Giới thiệu bài : Khoảng 2 phút

-

Luyện đọc khoảng 10 phút

- Tìm hiểu bài khoảng 12 phút
- Đọc diễn cảm hoặc luyện đọc lại khoảng 10 phút
- Củng cố dặn dò: Khoảng 3 phút.
4.8. Vận dụng linh hoạt phương pháp dạy Tập đọc nhằm đạt hiệu quả
thiết thực:
- Để giờ học nhẹ nhàng đem lại hiệu quả thiết thực ( Nhất là đối với HS
có điều kiện còn khó khăn trong học tập ) , thực hiện yêu cầu trong chỉ đạo nêu
trong công văn số 896/BGD&ĐT- GDTH ngày 13-2 -2006 của Bộ Giáo dục và
Đào tạo,GV cần lưu ý một số điểm có thể điều chỉnh về nội dung và phương
pháp dạy Tập đọc như sau:
Các hình thức và biện pháp dạy và tập đọc cần tập trung thực hiện yêu
cầu cơ bản: Đọc đúng, rõ ràng, rành mạch và lưu loát văn bản ( tốc độ đọc
khoảng 120 tiếng / phút), nắm được ý cơ bản của bài đọc.
Đối với bước Tìm hiểu bài, cần chú ý giải nghĩa thêm những từ khó, từ
chưa gần gũi với học sinh. Một số câu hỏi khó trong phần hướng dẫn tìm hiểu
bài có thể được giáo viên tách thành các câu hỏi nhỏ hoặc gợi dẫn bằng câu hỏi
phụ, hoặc nêu các phương án trả lời cho HS lựa chọn (Vận dụng hình thức trắc
nghiệm), không yêu cầu học sinh tìm hiểu và trả lời.
4.9. Đẩy mạnh công nghệ thông tin vào giảng dạy: Sử dụng băng
hình, tranh ảnh ... soạn bài và dạy giáo án điện tử với những bài phù hợp để
nâng cao chất lượng giờ dạy.
19


4.10. Chú ý dạy phân hoá đối tượng học sinh và lồng ghép giáo dục
môi trường vào giảng dạy theo chuẩn kiến thức kỹ năng.
5. Kết quả đạt được:

Qua dạy thực nghiệm các em ở hai bài trên tôi thu được kết quả như sau:
Đọc
lớp

Sĩ
số

5A

21

Hoàn thành
SL

%

21

100

Đọc tốt, phát
triển từ ngữ
tốt

Cảm thụ đọc hiểu, phát
triển từ ngữ

Đọc
Chưa hoàn
thành

SL
%
0

0

Hoàn thành
SL

%

21

100

Chưa hoàn
thành
SL
%
0

0

Hoàn thành tốt
Em
17

%
80,9

*Qua việc khảo sát tôi nhận thấy:
Qua quá trình giảng dạy ở các lớp 5 tôi đã dày công nghiên cứu thu thập
thông tin, thăm lớp dự giờ, học hỏi anh em , bạn bè đồng nghiệp mà rút ra kinh
nghiệm dạy tập đọc cho bản thân... tôi đã tìm hiểu thực trạng, đề ra các biện pháp
và tiến hành thực nghiệm tôi thấy kết quả môn tập đọc của học sinh lớp tôi được
nâng lên rõ rệt. Các em đã đọc đúng tốc độ theo chuẩn kiến thức kỹ năng 100%.
đọc đúng thông hiểu văn bản ,đọc hay và diễn cảm theo từng thể loại văn bản
khác nhau tỉ lệ cao. Qua các kì thi khảo sát của trường và của Phòng giáo dục từ
đầu năm học 2014 -2015 đến thời điểm hiện tại các em đã đạt hoàn thành 100%
Đọc tốt, phát triển từ ngữ tốt 80,9%. Thiết nghĩ đây là một trong những biện
pháp hiệu quả có thể áp dụng vào giảng dạy tốt ở các lớp 5 mà còn có thể áp
dụng dạy ở các lớp khác của trường Tiểu học.
6.Điều kiện để sáng kiến được nhân rộng :

- Tất cả giáo viên đều có thể áp dụng được để giảng dạy ở các lớp
1,2,3,4,5.Tuy nhiên muốn thành công người giáo viên cần chuyên tâm học hỏi
và kiên trì, nghiên cứu và áp dụng một cách sáng tạo và linh hoạt sao cho phù
hợp từng đối tượng học sinh .
- Nhà trường tăng cường trang bị máy chiếu và thiết bị kĩ thuật giảng dạy
nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy tập đọc và phát triển từ ngữ cho học sinh.

20


KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
Kết luận:

* Kết quả sáng kiến đã đạt được:
Thực tế giảng dạy ở các lớp 5 tôi đã dày công nghiên cứu , học tập bồi
dưỡng, thu thập thông tin, thăm lớp dự giờ, học hỏi anh em , bạn bè đồng

nghiệp mà rút ra kinh nghiệm dạy tập đọc cho bản thân để thực hiện tốt việc
nâng cao chất lượng dạy Tập đọc và phát triển từ ngữ cho học sinh Học sinh
đọc tốt và việc phát triển từ ngữ cho học sinh tôi thấy có hiệu quả hơn phương
pháp dạy học thông thường chưa áp dụng sáng kiến.
* Đánh giá thực trạng:
* Học sinh:
- Khi tôi chưa áp dụng sáng kiến tôi thấy: HS đọc bài tập đọc chưa đúng tốc
độ đọc, luyện kỹ năng đọc nhanh còn hạn chế . Học sinh đọc với giọng điệu
chưa đúng cả về tốc độ, cường độ, trường độ, giọng đọc từng từ, câu ra sao để
thể hiện giọng điệu chung ..Việc nắm vững nội dung chính của bài tập đọc, ý
nghĩa của bài văn, bài thơ, câu chuyện , trả lời câu hỏi cảm thụ và phát triển từ ngữ
cho học sinh có năng khiếu còn nhiều khó khăn.... Học sinh liên hệ thực tế còn chưa
tốt. Khi áp dụng sáng kiến tôi thấy chát lượng đọc của học sinh và từ ngữ của các em
được mở rông tăng hơn, học sinh vận dụng tốt vào Luyện từ và câu và tập làm văn
cũng như giao tiếp tự tin hơn, tốt hơn.
* Giáo viên:
Khi chưa áp dụng sáng kiến tôi thấy: Việc giáo viên chưa nghiên cứu thật kỹ
việc dạy đọc theo chuẩn kiến thức và kỹ năng, dạy chưa phân hoá đối tượng
học sinh, việc áp dụng lồng ghép các kiến thức vào bài đọc còn có phần hạn
chế. Mặt khác giáo viên số ít chưa thực sự có kỹ năng đọc thuần thục, chất
giọng chưa thật ấm áp, chưa truyền cảm, giọng đọc chưa hay...làm ảnh hưởng
tới chất lượng giờ dạy Tập đọc và phát triển từ ngữ cho các em.Khi áp dụng
sáng kiến tôi thấy giáo viên đã sử dụng các biện pháp nêu trên kết quả dạy Tập
21


đọc và phát triển từ ngữ cho học sinh được nâng lên rõ rệt giáo viên giảng dạy
nhẹ nhàng và bài học hiệu quả hơn, các em được phát triển tốt theo đối tượng.
* Các giải pháp đã thực hiện:
*1. Nắm mục tiêu, nội dung dạy học của giờ tập đọc

- Giờ học chỉ hoàn tất chừng nào HS chiếm lĩnh được các nội dung dạy
học. Khi chuẩn bị bắt đầu một giờ lên lớp, giáo viến cần xác định mục tiêu của
giờ học, nghĩa là xác định được khi giờ học kết thúc. Học sinh phải có khả năng
gì. Kết thúc giờ tập đọc, học sinh sẽ có khả năng gì. Kết thúc giờ tập đọc, học
sinh sẽ có được kĩ năng đọc nào và các em hiểu thêm được gì so với trước giờ
học. Mục tiêu được ghi trong giáo án sẽ được dùng để kiểm tra, đánh giá chất
lượng giờ dạy phù hợp với từng đối tượng học sinh..
*2. Giáo viên cần có kĩ năng “đọc” chuẩn, hay:
Kĩ năng cần đọc là mục đích cuối cùng chúng ta muốn có ở HS sau mỗi
giờ học. Những kĩ năng này trước hết phải có ở giáo viên. Đọc văn bản là giải
mã âm thanh và giải mã nghĩa, ý của văn bản đó. Thầy giáo phải có kĩ năng giải
mã này, nghĩa là phải tạo được mẫu hình đọc lí tưởng cũng tức là phải có kĩ
năng đọc thành thục, có vốn ngôn ngữ tốt. Thầy giáo phải đọc được bài tập đọc
với giọng đúng giọng cần thiết, giải mã được nội dung bài tập đọc từ việc biết
cách xác định từ, câu quan trọng chúng ta không thể hình thành ở học sinh kĩ
năng gì mà bản thân anh ta không có.
*3. Xác định các nội dung, kỹ năng , thời gian... luyện cho học sinh:
- Học sinh cần đọc bài tập đọc trong thời gian bao lâu (để xác định tốc độ
đọc, luyện kỹ năng đọc nhanh).
- Toàn bài cần đọc với giọng điệu chung như thế nào? tốc độ, cường độ,
trường độ, giọng đọc từng từ, câu ra sao để thể hiện giọng điệu chung này?
- Nội dung chính của bài tập đọc là gì, ý nghĩa của bài văn, bài thơ, câu
chuyện là gì? Học sinh được giáo dục điều gì sau khi học bài tập đọc?
+ Luyện ngắt nhịp cho học sinh thế nào?

22


+ Luyện đọc diễn cảm: Tạo chỗ ngừng biểu cảm gây chú ý và đọc dãn
nhịp, nhấn vào các từ gợi tả, gợi cảm.

+ Cần chuẩn bị hệ thống câu hỏi chu đáo cho việc phát triển từ ngưc ở cuối
mỗi bài học cho học sinh, luyện cho học sinh có năng khiếu.
- Cần đánh dấu kí tự cho những từ ngữ, câu cần luyện đọc thành tiếng và
những từ ngữ, câu quan trọng cần dạy nội dung trong văn bản giáo khoa, cũng
có thể ghi chú nội dung bài vào về sách. Nhờ vậy khi lên lớp nhìn vào sách
giáo khoa, ta có thể dễ dàng nhớ được các nội dung dạy học.
*4. Nắm vững phương pháp dạy học tập đọc
Để làm chủ phương pháp tốt, tổ chức quá trình dạy học tập đọc có hiệu
quả
Giáo viên cần làm các công tác sau:
*5 Xác định phương pháp, biện pháp dạy học thích hợp.
Trong dạy học tiếng việt có ba phương pháp có sử dụng rộng rãi là
phương pháp phân tích ngôn ngữ và phương pháp phân tích ngôn ngữ giao tiếp.
Chuẩn bị cho giờ Tâp đọc, giáo viên không chỉ xác định phương pháp hài hoà
mà còn cần lựa chọn những thủ pháp dạy học cụ thể.
*6. Chuẩn bị đồ dùng dạy học, phương tiện, hình thức tổ chức dạy học
Bảng phụ, phấn màu, phiếu bài tập, đồ chơi phục vụ cho học đọc, băng
hình, băng tiếng… Đồ dùng, các phương tiện dạy học góp phần không nhỏ để
tạo ra hiệu quả giờ dạy tập đọc. Đồ dùng dạy học là điều kiện đầu tiên quyết
định chất lượng giờ dạy.
Một phương tiện dạy học có nhiều lợi lợi thế là băng tiếng ghi âm giọng
đọc mẫu, đọc nghệ thuât một bài tập nào đó, hay giọng ngâm thơ của các nghệ
sỹ các bài thơ đợc dạy. Một giọng đọc hay của nghệ sĩ sẽ tạo ra cảm xúc mạnh
mẽ trong lòng học sinh, tạo điều kiện rất thuận lợi để các em có tâm thế đi vào
luyện đọc và tìm hiểu bài tập đọc.
Những hình thức tổ chức dạy học tập đọc như trò chơi đóng vai, thi đọc
tiếp sức, thảo luận nhóm, thi đọc thuộc lòng…cũng cần được sử dụng và được
dự tính trước giờ học.
23

*7. Dự kiến thời gian cho từng hoạt động dạy học
Một tiết học được đóng khung trong 40 phút, vì vậy cần dự tính thời gian
cho từng hoạt động dạy học .
*8. Xây dựng hệ thống nhiệm vụ, soạn thảo, lựa chọn các câu hỏi,
bài tập phù hợp với mục tiêu dạy học và dạy phân hoá đối tượng học sinh
-Giáo viên phải lựa chọn, soạn thảo các câu hỏi và bài tập phù hợp và
mục tiêu dạy học và đối tượng học sinh đặc biệt là phần phát triển từ ngữ cho
đối tượng học sinh năng khiếu..
*9 Dự kiến các tình huống dạy học và điều chỉnh câu hỏi, bài tập,
dạy lồng ghép giáo dục môi trường vào bài giảng
Cần lồng ghép vào bài giảng nội dung giáo dục môi trường cho phù hợp
nôi dung bài dạy.
*10 Sửa cách phát âm theo phương ngữ qua giao tiếp và luyện đọc,
đẩy mạnh công nghệ thông tin, kết hợp soạn giảng trên giáo án điện tử để
việc giảng dạy đạt kết quả cao.
-Học sinh Hải Dương đọc sai nhiều nhất là các tiếng, các từ có phụ âm đầu
L/N do đặc điểm phương ngữ .Giáo viên khi dạy sửa còn chung chung nên học
sinh chưa đọc đúng được.Chúng ta nên sửa trực tiếp qua giao tiếp cho học sinh
ở mọi lúc,mọi nơi.
2. Khuyến nghị:
2.1 Đối với Phòng giáo dục:
- Trang bị thêm tài liệu tham khảo, chuyên san… về giảng dạy bộ môn Tập
đọc và phát triển từ ngữ cho học sinh đối với trường Tiểu học .
- Thường xuyên mở các lớp tập huấn ,chuyên đề, hội thảo…về giảng dạy
môn Tập đọc cùng với các môn học khác để nâng cao chất lượng toàn diện cho
học sinh.
-Tổ chức và duy trì tốt các hội thi cấp huyện kết hợp giữa Đọc hay- Viết
đẹp cho giáo viên và học sinh . Đây là một việc làm có ý nghĩa quan trong trong
việc nâng cao chất lượng giảng dạy cho giáo viên và chất lượng học Tập đọc và

phát triển từ ngữ cho học sinh.
2.2. Đối với chính quyền địa phương:
24


- Phối kết hợp với các ban ngành, đoàn thể trong trường và sự quan tâm
của các cấp lãnh đạo Phòng-Sở Giáo dục đầu tư mua sắm thêm trang thiết bị
cho dạy học các môn đặc biệt là môn Tập đọc.
- Phối kết hợp các môi trường gia đình- Nhà trường- Xã hội để cùng
giảng dạy và rèn luyện cho học sinh.
2.3. Đối với nhà trường:
- Cần tổ chức luyện tập và các hội thi: Đọc hay, đọc diễn cảm cho học
sinh ở tất cả các lớp nhằm giáo dục học sinh đọc đúng, đọc hay, đọc diễn cảm
tốt và thường xuyên.Đây là một biện pháp nâng cao chất lượng tập đọc và phát
triển từ ngữ cho học sinh một cách thiết thực và hiệu quả.
- Ban giám hiệu tổ chức các cuộc thi cho giáo viên nhằm trau dồi kĩ năng
đọc thuần thục và diễn cảm, nâng cao khả năng đọc hay bồi dưỡng tay nghề
cho giáo viên.
- Mua thêm tài liệu dạy bộ môn Tiếng Việt nói chung, dạy tập đọc nói riêng
để giáo viên có điều kiện nghiên cứu và áp dụng vào giảng dạy đạt kết quả cao.
2.4. Đối với Giáo viên:
- Chăm chỉ học hỏi, kiên trì, yêu nghề coi học sinh như con em của mình,
tận tuỵ với công việc, là tấm gương cho học sinh noi theo.
-Tích cực học tập tự học, bồi dưỡng và theo học đầy đủ có chất lượng
các đợt học tập bồi dưỡng do phòng Giáo dục, trường, cụm ... tổ chức.
- Chấp hành tốt nhiệm vụ năm học và các kỉ cương chuyên môn của các
cấp.Tích cực học tập sáng tạo, tăng cường dạy lồng ghép tích hợp các môn ,
dạy phân hoá đối tượng học sinh,đẩy mạnh và áp dụng công nghệ thông tin
vào giảng dạy.
LỜI CẢM ƠN

Qua thực tế giảng dạy ở các lớp 4,5 tôi đã học tập, nghiên cứu thu thập
thông tin, thăm lớp dự giờ, học hỏi anh em , bạn bè đồng nghiệp trong trường
và học hỏi qua các Hội thi giáo viên giỏi cấp thị xã, Tổ trưởng chuyên môn giỏi
cấp thị... mà rút ra kinh nghiệm dạy Tập đọc và phát triển từ ngữ cho học sinh .
Với thời gian ngắn và khả năng nghiên cứu của bản thân có hạn sáng kiến
không tránh khỏi những mặt còn hạn chế. Kính mong hội đồng sư phạm nhà
25