skkn sử dụng phần mềm imindmap 5 lập sơ đồ tư duy trong hoạt động củng cố kiến thức môn học – vật lí 10

Sử dụng phần mềm iMindMap 5 lập sơ đồ tư duy trong hoạt động củng cố
kiến thức môn học – Vật lí 10

SỬ DỤNG PHẦN MỀM iMINDMAP 5 LẬP SƠ ĐỒ TƯ
DUY TRONG HOẠT ĐỘNG CỦNG CỐ KIẾN THỨC
MÔN HỌC – VẬT LÍ 10
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Hưởng ứng công cuộc đổi mới trong giáo dục ở nước ta hiện nay mà trọng
tâm của đổi mới chương trình và sách giáo khoa giáo dục phổ thông là tập trung
đổi mới phương pháp dạy học, thực hiện dạy học dựa vào hoạt động tích cực, chủ
động, sáng tạo của học sinh với sự tổ chức và hướng dẫn thích hợp của giáo viên,
nhằm phát triển tư duy độc lập, góp phần hình thành phương pháp và nhu cầu, khả
năng tự học, tự bồi dưỡng hứng thú học tập, tạo niềm tin và vui thích trong học
hành.
Để thực hiện mục tiêu và nội dung dạy học, vấn đề đổi mới phương pháp
dạy học theo triết lý lấy người học làm trung tâm được đặt ra một cách bức thiết.
Bản chất của dạy học lấy người học làm trung tâm là phát huy cao độ tính tự giác,
tích cực, độc lập, sáng tạo của người học.
Để làm được điều đó thì vấn đề đầu tiên mà người giáo viên cần nhận thức
rõ ràng là quy luật nhận thức của người học. Người học là chủ thể hoạt động chiếm
lĩnh tri thức, kỹ năng, kỹ xảo và thái độ chứ không phải là “cái bình chứa kiến
thức” một cách thụ động.
Trong thực tế hiện nay, còn nhiều học sinh học tập một cách thụ động, chỉ
đơn thuần là nhớ kiến thức một cách máy móc mà chưa rèn luyện kỹ năng tư duy.
Học sinh chỉ học bài nào biết bài đấy, cô lập nội dung của các môn, phân môn mà
chưa có sự liên hệ kiến thức với nhau vì vậy mà chưa phát triển được tư duy logic
và tư duy hệ thống. Mặc khác, hiện nay không chỉ phần đông học sinh mà giáo viên
phổ thông đều nhận định là nội dung chương trình Vật lí phổ thông khá nhiều và
rộng vì thế việc tiếp thu và nhớ bài của các em rất khó khăn. Sử dụng sơ đồ tư duy
không chỉ giúp học sinh giải quyết được các vấn đề trên mà còn giúp giáo viên đổi
mới phương pháp giảng dạy – lấy học sinh làm trung tâm. Qua đó giúp học sinh

nâng cao hiệu quả học tập và giảng dạy.
Trang 1


Sử dụng phần mềm iMindMap 5 lập sơ đồ tư duy trong hoạt động củng cố
kiến thức môn học – Vật lí 10
Từ thực trạng trên, tôi thực hiện đề tài “Sử dụng phần mềm iMindMap 5
lập sơ đồ tư duy trong hoạt động củng cố kiến thức môn học – Vật lí 10” để có
thể phát huy tối đa năng lực của mỗi cá nhân cũng như hiệu quả học tập của học
sinh trong việc học Vật lí.
II. TỔ CHỨC THỰC HIỆN ĐỀ TÀI
1. Cơ sở lý luận
Sau khi tìm hiểu và nghiên cứu về sơ đồ tư duy được phát minh bởi Tony
Buzan, tôi nhận thấy rằng Sơ đồ tư duy là công cụ tư duy mang tính tự nhiên, nếu
vận dụng vào dạy học sẽ gây cảm hứng và niềm say mê học tập cho học sinh. Đặc
biệt, Sơ đồ tư duy rất phù hợp cho việc đọc, ôn tập, ghi chú... Có thể nói, đây là
công cụ vô giá không những giúp cho học sinh mà cả giáo viên trong việc thu thập,
phân loại thông tin. Điều này giúp tiết kiệm thời gian làm việc trong học tập. Sử
dụng sơ đồ tư duy giúp cho học sinh hiểu được nội dung bài học một cách rõ ràng
và hệ thống. Việc ghi nhớ cũng như vận dụng cũng sẽ tốt hơn, chỉ cần nhìn vào sơ
đồ tư duy, học sinh có thể thuyết trình được nội dung bài học.
Sơ đồ tư duy cung cấp cho ta cái nhìn chi tiết và cụ thể về một vấn đề, giúp
đưa ra các hướng tiếp cận và giải quyết vấn đề.

Theo Tony Buzan, tư duy có thể ghi bằng hình ảnh (Ảnh: Tuổi Trẻ)
Trang 2


Sử dụng phần mềm iMindMap 5 lập sơ đồ tư duy trong hoạt động củng cố
kiến thức môn học – Vật lí 10

Tony Buzan trong chương trình Người đương thời
2. Nội dung, biện pháp thực hiện các giải pháp của đề tài
2.1. Sơ đồ tư duy là gì? Và tại sao nên sử dụng sơ đồ tư duy?


Sơ đồ tư duy là hình thức ghi chép nhằm tìm tòi đào sâu, mở rộng một ý
tưởng, tóm tắt những ý chính của một nội dung, hệ thống hóa một chủ đề…
bằng cách kết hợp việc sử dụng hình ảnh, đường nét, màu sắc, chữ viết…. Đặc
biệt đây là một sơ đồ mở, việc thiết kế sơ đồ là theo mạch tư duy của mỗi
người.



Việc ghi chép thông thường theo từng hàng chữ khiến chúng ta khó hình dung
tổng thể vấn đề, dẫn đến hiện tượng đọc sót ý, nhầm ý. Còn sơ đồ tư duy tập
trung rèn luyện cách xác định chủ đề rõ ràng, sau đó phát triển ý chính, ý phụ
một cách logic.

Sơ đồ tư duy có ưu điểm:
• Dễ nhìn, dễ viết.

Trang 3


Sử dụng phần mềm iMindMap 5 lập sơ đồ tư duy trong hoạt động củng cố
kiến thức môn học – Vật lí 10
• Kích thích hứng thú học tập và khả năng sáng tạo của học sinh
• Phát huy tối đa tiềm năng ghi nhớ của bộ não.
• Rèn luyện cách xác định chủ đề và phát triển ý chính, ý phụ một cách logic.

Sử dụng Sơ đồ tư duy sẽ giúp:
 Sáng tạo hơn
 Tiết kiệm thời gian
 Ghi nhớ tốt hơn
 Nhìn thấy bức tranh tổng thể
 Phát triển nhận thức, tư duy, …

Trang 4


Sử dụng phần mềm iMindMap 5 lập sơ đồ tư duy trong hoạt động củng cố
kiến thức môn học – Vật lí 10
2.2. Những nguyên tắc và lời khuyên khi lập Sơ đồ tư duy
Những nguyên tắc: Bạn nên
• Nghĩ trước khi viết.
• Viết ngắn gọn
• Viết có tổ chức
• Viết lại theo ý của mình, nên chừa khoảng trống để có thể bổ sung ý (nếu
sau này cần)
Những lời khuyên: Điều cần tránh khi ghi chép trên sơ đồ tư duy
• Ghi lại nguyên cả đoạn văn dài dòng.
• Ghi chép quá nhiều ý vụn vặt không cần thiết.
• Dành quá nhiều thời gian để ghi chép.
2.3. Sử dụng sơ đồ tư duy trong dạy học:
Để thực hiện việc củng cố nội dung bài học thông qua Sơ đồ tư duy tôi thực
hiện 2 giai đoạn sau:
Giai đoạn 1: Hướng dẫn học sinh cách ghi chép bài một cách hệ thống theo
định hướng mới “chống đọc chép” tạo tiền đề cho việc vận dụng sơ đồ tư duy hệ
thống hóa kiến thức và tăng cường khả năng tự học.
Hai biện pháp được tiến hành trong giai đoạn 1:

+ Biện pháp 1: Giới thiệu cho học sinh các kiểu ghi bài trong và ngoài lớp học
Qua tìm hiểu nhiều tài liệu, tôi biết được có những cách ghi chép như sau:
 Ghi chép theo kiểu đề mục
 Ghi chép theo kiểu trích dẫn
 Ghi chép theo kiểu luận đề
 Ghi chép theo kiểu tự do
Từ đầu năm học, theo định hướng của ngành chống đọc chép, tôi đã giới
thiệu đến học sinh các kiểu ghi chép trên. Thực tế, các kiểu ghi chép này các em
cũng đã thực hiện rồi nhưng ít được biết đến tên và tác dụng cũng như hiệu quả của
từng kiểu ghi. Thông thường, tôi nhận thấy ở trường học sinh thường được hướng

Trang 5


Sử dụng phần mềm iMindMap 5 lập sơ đồ tư duy trong hoạt động củng cố
kiến thức môn học – Vật lí 10
dẫn ghi chép bài học theo kiểu đề cương, trích dẫn và luận đề còn cách ghi chép
theo kiểu tự do dành cho việc dự hội thảo hay chuyên đề…
Điều đáng quan tâm là các kiểu ghi chép trên nếu được kết hợp với việc hệ
thống kiến thức bài học củng cố bài học theo kiểu Sơ đồ tư duy sẽ giúp học sinh
nhớ lâu hơn, gây hứng thú và niềm đam mê học tập hơn cho học sinh.
+ Biện pháp 2: Hình thành thói quen ghi chép có hệ thống
Biết cách ghi chép bài sẽ giúp học sinh vừa ghi nhận lại thật tốt những kiến
thức giáo viên cung cấp, vừa giúp cho các kiến thức ấy "đi thẳng vào đầu" học sinh
một cách nhanh chóng, hiệu quả hơn. Để cải thiện việc ghi chép của mình, tôi đã
yêu cầu học sinh cần lưu ý:
 Làm bài tập về nhà trước khi đến lớp, xem trước bài học mới.
 Đi học đầy đủ, nếu bạn bỏ một buổi học thì bạn phải mượn vở của bạn cùng
lớp để ghi lại.
 Hãy để mỗi bài ghi chép ở một trang giấy riêng.

 Ngoài các loại bút thông thường, học sinh cần trang bị thêm các loại bút dạ
quang để làm nổi những thông tin quan trọng.
 Dùng các ký hiệu để ghi bài nhanh hơn.
 Chú ý lắng nghe những lời giảng của giáo viên.
 Không cần ghi lại mọi lời giảng của giáo viên mà hãy tư duy để ghi những
điều quan trọng nhất. Luôn động não chứ đừng chỉ ghi chép như một cái máy.
 Nếu bỏ lỡ thông tin nào, hãy cách ra vài dòng để bổ sung sau, bằng cách hỏi
lại giáo viên hay các bạn khác.
 Dành khoảng thời gian để xem xét lại những ghi chép.
 Ghi chép khi đọc một thông tin, một bài học mới nào đó ở sách giáo khoa sẽ
giúp bạn nhớ được các thông tin đó.
Qua việc hướng dẫn cách ghi bài nói trên, tôi nhận thấy học sinh dần dần
có những thay đổi đáng kể. Cụ thể, các em đã tự tin hơn trong việc ghi chép ở lớp
và chuẩn bị bài soạn ở nhà thông qua sự hướng dẫn của tôi. Và, tôi nghĩ rằng việc

Trang 6


Sử dụng phần mềm iMindMap 5 lập sơ đồ tư duy trong hoạt động củng cố
kiến thức môn học – Vật lí 10
hệ thống kiến thức sẽ rất dễ dàng với các em khi các em đã quen với việc viết bài
có hệ thống như trên.

Giai đoạn 2: Thay đổi cách củng cố bài học thông qua lập Sơ đồ tư duy
Để tổ chức hiệu quả, tôi phải chuẩn bị như sau:
a. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh
 Đối với giáo viên:
 Chuẩn bị các sơ đồ ôn bài sao cho phù hợp nhất với từng bài, từng chủ đề hay
từng chương.
 Phân nhóm: 2 hoặc 4 học sinh/nhóm.

 Phần hướng dẫn các bước tiến hành vẽ một Sơ đồ tư duy (vẽ trên giấy và sử
dụng phần mềm iMindMap 5).
Chú ý: Giáo viên có thể thiết kế bằng bảng vẽ trên giấy, hoặc hệ thống kiến thức
bằng sơ đồ trên bảng, hoặc có thể dùng phần mềm iMindMap 5. Đối với phần mềm
này giáo viên có thể thực hiện thành một giáo án hay một bài giảng điện tử với
Trang 7


Sử dụng phần mềm iMindMap 5 lập sơ đồ tư duy trong hoạt động củng cố
kiến thức môn học – Vật lí 10
kiến thức được xây dựng thành một sơ đồ, qua đó còn có thể kết hợp để trình chiếu
những nội dung cần lưu ý hay những đoạn phim có liên quan được liên kết với sơ
đồ. Qua đó có thể giúp học sinh hệ thống được kiến thức vừa học, khắc sâu được
kiến thức trọng tâm.
 Đối với học sinh:
 Chuẩn bị giấy A4, bút chì màu, các mẫu giấy nhỏ, bút dạ quang (nếu vẽ trên
giấy); biết cách sử dụng phần mềm iMindMap 5.
 Cần nắm vững nội dung kiến thức của bài đã học.
b. Hướng dẫn trình tự vẽ một Sơ đồ tư duy hệ thống kiến thức
Để vẽ một Sơ đồ tư duy gồm 6 bước cơ bản sau:
Bước 1: Bắt đầu từ trung tâm với hình ảnh của chủ đề, hay có thể với một từ
khóa được viết in hoa, viết đậm. Một hình ảnh có thể diễn đạt được cả ngàn từ và
giúp ta sử dụng trí tưởng tượng của mình. Một hình ảnh ở trung tâm sẽ giúp ta tập
trung được vào chủ đề và làm cho ta hưng phấn hơn.
Bước 2: Luôn sử dụng màu sắc. Bởi vì màu sắc cũng có tác dụng kích thích não
như hình ảnh.
Bước 3: Nối các nhánh chính (cấp một) đến hình ảnh trung tâm, nối các nhánh
cấp hai đến các nhánh cấp một,…. bằng các đường kẻ, đường cong với màu sắc
khác nhau.
Bước 4: Mỗi từ/ảnh/ý nên đứng độc lập và được nằm trên một đường kẻ hay

đường cong.
Bước 5: Tạo ra một kiểu bản đồ riêng cho mình (kiểu đường kẻ, màu sắc,…)
Bước 6: Bố trí thông tin đều quanh hình ảnh trung tâm.
c. Phân phối thời gian hợp lý: Thời gian 1 tiết học 45 phút, nên vấn đề cần quan
tâm để đạt hiệu quả là việc phân phối thời gian hợp lý.
 Khoảng 3 đến 5 phút: Các em tự do sáng tạo ý tưởng riêng của mình và trao
đổi với các bạn cùng nhóm.
 Khoảng 2 - 3 phút tiếp theo: Đại diện nhóm lên trình bày sơ đồ của nhóm
mình.
Trang 8


Sử dụng phần mềm iMindMap 5 lập sơ đồ tư duy trong hoạt động củng cố
kiến thức môn học – Vật lí 10
 Thời gian còn lại, tôi cùng các học sinh góp ý, đánh giá, trình chiếu sơ đồ mà
tôi đã vẽ sẵn bằng phần mềm và cả bản vẽ Sơ đồ tư duy trên giấy để các em
đối chiếu, so sánh, chỉnh sửa lại cho hợp lí.
 Qua Sơ đồ tư duy hệ thống kiến thức, tôi chốt lại những kiến thứ cần nhớ, đặc
biệt là các từ khóa và để học sinh hiểu và nắm vững kiến thức nhờ hình ảnh
trên sơ đồ. Có thể nói, đây là một phương pháp giúp người học lưu kiến thức
trong trí nhớ được sâu và dài hơn so với các phương pháp khác.
Sau đây, tôi xin giới thiệu một vài Sơ đồ tư duy hệ thống kiến thức chương
II – Động lực học chất điểm và chương IV – Các định luật bảo toàn trong chương
trình Vật lí 10 (vẽ tay và dùng phần mềm iMindMap 5, xem hướng dẫn sử dụng
phần mềm iMindMap 5 trong phần phụ lục)

Trang 9


Sử dụng phần mềm iMindMap 5 lập sơ đồ tư duy trong hoạt động củng cố

kiến thức môn học – Vật lí 10

Trang 10


Sử dụng phần mềm iMindMap 5 lập sơ đồ tư duy trong hoạt động củng cố
kiến thức môn học – Vật lí 10

Trang 11


Sử dụng phần mềm iMindMap 5 lập sơ đồ tư duy trong hoạt động củng cố
kiến thức môn học – Vật lí 10
III. HIỆU QUẢ CỦA ĐỀ TÀI
Qua việc sử dụng Sơ đồ tư duy trong hoạt động củng cố bài học tôi nhận
thấy các em:
 Rất hứng thú trong học tập: Không khí lớp học vui tươi giúp các em thoải mái,
tự tin hơn trong việc trình bày ý kiến của mình và biết lắng nghe ý kiến đóng góp
của những thành viên khác.
 Nhớ bài nhanh hơn, từng bước xây dựng được kỹ năng diễn giải.
 Kết quả và thành tích học tập cao hơn:
+ Kiến thức của HS sẽ giảm bớt tính chủ quan, phiến diện, làm tăng tính khách
quan khoa học.
+ Kiến thức trở nên sâu sắc, bền vững dễ nhớ và nhớ nhanh hơn do được giao
lưu học hỏi giữa các thành viên trong lớp.
Sau đây là số liệu thống kê so sánh kết quả học tập trước và sau khi sử dụng Sơ đồ
tư duy trong hoạt động củng cố kiến thức
Trước khi áp dụng phương pháp: Kết quả khảo sát chất lượng giữa học kì I
Tổng
Lớp

Giỏi

Khá

Yếu

Trung bình

Kém

số
học

SL TL(%) SL TL(%) SL TL(%) SL TL(%) SL TL(%)

sinh
10A4

44

2

4.5

20

45.5

19

43.2

5

11.3

0

0

10A6

45

7

15.6

20

44.4

16

35.6

2

4.4

0

0

Sau khi áp dụng phương pháp: Kết quả khảo sát chất lượng học kì I
Tổng
Lớp

Giỏi

Khá

Yếu

Trung bình

Kém

số
học

SL TL(%) SL TL(%) SL TL(%) SL TL(%) SL TL(%)

sinh
10A4

44

3

6.8

25

56.9

13

29.5

3

6.8

0

0

10A6

45

8

17.8

23

51.1

13

28.9

1

2.2

0

0

Trang 12


Sử dụng phần mềm iMindMap 5 lập sơ đồ tư duy trong hoạt động củng cố
kiến thức môn học – Vật lí 10
Kết quả khảo sát chất lượng giữa học kì II
Tổng
Lớp

Giỏi

Khá

Yếu

Trung bình

Kém

số
học

SL TL(%) SL TL(%) SL TL(%) SL TL(%) SL TL(%)

sinh
10A4

44

5

15.9

25

52.3

12

27.3

2

4.5

0

0

10A6

45

12

26.7

23

51.1

9

20.0

1

2.2

0

0

Nhận xét: Sau thời gian áp dụng phương pháp mới, kết quả đạt được (giữa học kì
II) như sau:


Tỉ lệ học sinh giỏi từ 12,3% lên 21,3%, tăng 9%.



Tỉ lệ học sinh trung bình từ 29,2% xuống 23,65%, giảm 5,55%.



Tỉ lệ học sinh yếu từ 4,5% xuống 3,35%, giảm 1,15%.

IV. ĐỀ XUẤT, KHUYẾN NGHỊ KHẢ NĂNG ÁP DỤNG
1. Bài học kinh nghiệm:
a. Kết quả thu được: Từ quá trình áp dụng đề tài và qua kết quả thu nhận được tôi
có một số đánh giá sau:


Đề tài có tính khả thi, do Sơ đồ tư duy là một sơ đồ mở nên tạo cho học sinh
thoải mái hơn trong giờ học, phát huy được tính sáng tạo của học sinh, kích
thích học sinh suy nghĩ tích cực hơn, tăng khả năng tư duy của học sinh và rèn
kỹ năng trình bày kiến thức theo một hệ thống logic: Qua sơ đồ tư duy học
sinh đã xác định được trọng tâm vấn đề dễ dàng hơn, ghi nhớ kiến thức được
lâu hơn và tiết kiệm được nhiều thời gian ôn tập. Việc sử dụng phương pháp
thuyết trình dựa trên sơ đồ tư duy đã phát huy được tính tích cực, chủ động
sáng tạo của học sinh, rèn kỹ năng mạnh dạn và tự tin khi trình bày trước đám
đông.



Mặt khác, trong quá trình giảng dạy, việc sử dụng sơ đồ tư duy kết hợp linh
hoạt với nhiều phương pháp học khác sẽ tạo hứng thú trong giờ học, phát huy

Trang 13


Sử dụng phần mềm iMindMap 5 lập sơ đồ tư duy trong hoạt động củng cố
kiến thức môn học – Vật lí 10
tính chủ động của học sinh sẽ giúp học sinh ghi nhớ bài nhanh hơn và tiết kiệm
thời gian trong quá trình ôn tập và củng cố kiến thức.


Sử dụng thành thạo và hiệu quả Bản đồ Tư duy sẽ mạng lại nhiều kết quả tốt
và đáng khích lệ trong Phương pháp học tập và giảng dạy của giáo viên. Học
sinh sẽ tiếp thu kiến thức chủ động sáng tạo và tư duy phát triển. Giáo viên sẽ
tiết kiệm được thời gian, tăng sự linh hoạt trong bài giảng, giúp học sinh nắm
bắt được kiến thức qua một bản đồ thể hiện các liên kết chặt chẽ của tri thức.
Hơn nữa,việc áp dụng một công cụ học tập tiện ích như Sơ đồ tư duy cho môn
Vật lí − môn bị coi là “khó nuốt” với nhiều học sinh phổ thông trong tương lai
sẽ đem lại nhiều hy vọng lạc quan cho nền giáo dụcc nước ta.

b. Tồn tại cần khắc phục:


Một số học sinh còn lười biếng, chưa thật sự tập trung và đầu tư cho sơ đồ tư
duy của mình, chỉ vẽ lại theo một sơ đồ phân nhánh, chưa xác định được vấn
đề trọng tâm và những vấn đề liên quan còn trình bày dài dòng, chưa thực sự
có ý tưởng để xây dựng một sơ đồ tư duy để củng cố và hệ thống lại kiến thức
mà vẫn muốn dùng phương pháp học thuộc lòng.



Đề tài chỉ nghiên cứu áp dụng trên một số bài ở một số chương, chưa thực sự

đánh giá hết được tính khả thi của nó một cách triệt để. Một số học sinh lại
lạm dụng nhiều hình vẽ trong sơ đồ theo ý tưởng của mình, như vậy có thể làm
mất thời gian và bị chi phối cho việc tập trung triển khai các ý trong nội dung
bài cần thể hiện trên sơ đồ.

2. Hướng phổ biến, áp dụng đề tài:
Với tính khả thi đã đạt được của đề tài qua quá trình áp dụng, trong những
năm sắp tới, tôi sẽ tiếp tục thực hiện phổ biến trong toàn bộ chương trình Vật lí lớp
10, 11, 12 và có thể áp dụng ở các môn học khác.
3. Đề xuất, khuyến nghị:


Về phía phụ huynh học sinh: Kiểm tra đôn đốc việc chuẩn bị bài, học bài của
học sinh ở nhà. Tạo điều kiện và khuyến khích học sinh tích cực trong việc vẽ
sơ đồ tư duy trong học tập.
Trang 14


Sử dụng phần mềm iMindMap 5 lập sơ đồ tư duy trong hoạt động củng cố
kiến thức môn học – Vật lí 10

Về phía trường: Hỗ trợ tích cực cho giáo viên trong việc áp dụng phương pháp
mới này vào trong thực tiễn.


Về phía ngành: Hỗ trợ thêm về phương diện thiết bị nhằm phục vụ tốt hơn cho
công tác dạy học của giáo viên.

Trang 15

Sử dụng phần mềm iMindMap 5 lập sơ đồ tư duy trong hoạt động củng cố
kiến thức môn học – Vật lí 10
Phụ lục: HƯỚNG DẪN SỬ DỤNG PHẦN MỀM iMindMap 5
I. KHỞI ĐỘNG PHẦN MỀM :
Click đúp chuột vào biểu tượng chương trình iMindMap trên màn hình desktop
hoặc vào menu Start->All Programs->iMindMap 5->iMindMap 5

Màn hình làm việc của iMindMap
II. TẠO BẢN ĐỒ MỚI :
1. Tạo biểu tượng cho “ý tưởng trung tâm” (Central Idea) :

Click chuột vào nút New

Trang 16


Sử dụng phần mềm iMindMap 5 lập sơ đồ tư duy trong hoạt động củng cố
kiến thức môn học – Vật lí 10

Click chọn 1 hình nền cho Central Idea

Central Idea xuất hiện trên bản đồ
2. Chỉnh sửa Central Idea :
a. Thay đổi tiêu đề :

Click đúp chuột vào Central Idea,

Central Idea với tiêu đề mới

gõ tiêu đề mới vào rồi gõ enter
b. Định dạng cho tiêu đề :
Click chuột vào Central Idea để chọn

Trang 17


Sử dụng phần mềm iMindMap 5 lập sơ đồ tư duy trong hoạt động củng cố
kiến thức môn học – Vật lí 10

Sử dụng các nút trên thanh công cụ Formatting
để định dạng (tương tự như trong Word)

Tiêu đề sau khi đã định dạng
c. Thay đổi hình nền :

Click nút phải chuột vào Central Idea, rồi
chọn Edit Central Idea. Trong hộp thoại
Open, chọn tập tin hình rồi click nút Open

Trang 18


Sử dụng phần mềm iMindMap 5 lập sơ đồ tư duy trong hoạt động củng cố
kiến thức môn học – Vật lí 10
d. Di chuyển :
Click chuột vào Central Idea để chọn
(khi Central Idea đang được chọn sẽ có hình chữ nhật
màu xanh bao xung quanh)

Kéo chuột để di chuyển Central Idea
e. Thay đổi kích thước :
Dùng chuột kéo một trong 8 hình
chữ nhật xanh nhỏ
xung quanh Central Idea để thay
đổi kích thước

3. Thêm nhánh (branch) vào bản đồ :
a. Thêm nhánh mới :

Trang 19


Sử dụng phần mềm iMindMap 5 lập sơ đồ tư duy trong hoạt động củng cố
kiến thức môn học – Vật lí 10
Có 2 loại nhánh : nhánh trơn (Branch) và nhánh có hộp văn bản (Box Branch)

Click chuột chọn loại nhánh muốn
tạo

Chọn Central Idea, rồi trỏ chuột vào hình
tròn đỏ ở giữa (tâm)

Từ tâm đỏ đó, kéo chuột ra ngoài để tạo nhánh
b. Thêm tiêu đề cho nhánh : ban đầu nhánh chưa có tiêu đề. Để thêm tiêu đề, ta
làm như sau :
Click đúp chuột vào nhánh, gõ
tiêu đề vào rồi gõ enter

Trang 20

Sử dụng phần mềm iMindMap 5 lập sơ đồ tư duy trong hoạt động củng cố
kiến thức môn học – Vật lí 10

Các nhánh sau khi đã thêm tiêu đề
Sau khi thêm tiêu đề, ta có thể định dạng tiêu đề theo ý muốn. Các làm tương tự
như đối với Central Idea (xem phần 2a và 2b)
c. Thay đổi hình dạnh nhánh :
Để thay đổi hình dạng của nhánh ta click để chọn nhánh. Khi đó, trên nhánh
sẽ xuất hiện 4 hình tròn nhỏ màu xanh. Ta sẽ dùng chuột kéo các hình tròn này.

Lưu ý : Ở vòng tròn cuối của nhánh ta kéo vòng tròn xanh
bên ngoài (con trỏ chuột có hình 4 mũi tên) chứ không kéo
vòng tròn đỏ bên trong.
d. Thay đổi màu của nhánh và vị trí tiêu đề :
Sau khi chọn nhánh, ta sử dụng các nút
trên thanh công cụ Formatting để thay đổi màu
của nhánh hoặc vị trí tiêu đề.
Trang 21


Sử dụng phần mềm iMindMap 5 lập sơ đồ tư duy trong hoạt động củng cố
kiến thức môn học – Vật lí 10
e. Xóa nhánh : chỉ cần click chuột chọn nhánh rồi gõ phím Delete.
f. Thêm phần nội dung cho nhánh :
Click chọn nhánh rồi click vào nút Note
trên thanh công cụ Branch. Bên phải màn hình sẽ
xuất hiện vùng soạn thảo để ta soạn nội dung cho
nhánh. Cách soạn thảo trong vùng này tương tự như trong Word.

Một nhánh có chứa nội dung sẽ có biểu tượng nội
dung trên nhánh đó. Ta click chuột vào biểu tượng này
thì vùng nội dung sẽ xuất hiện bên phải màn hình.
g. Tạo đường bao để làm nổi bật nhóm :
Ta có thể tạo một đường bao xung quanh
nhánh để làm nổi bật nhánh đó. Để tạo đường bao,
ta chọn nhánh rồi click vào nút Boundary trên
thanh công cụ Branch.
Lưu ý: Khi tạo đường bao cho 1 nhánh thì tất cả các nhánh con của nhánh đó cũng
có đường bao tương tự như vậy.

Trang 22


Sử dụng phần mềm iMindMap 5 lập sơ đồ tư duy trong hoạt động củng cố
kiến thức môn học – Vật lí 10

Một nhánh đã được
tạo đường bao

h. Tạo nhánh con cho 1 nhánh :
Để tạo nhánh con cho 1 nhánh, ta làm tương tự như
khi tạo nhánh cho Contral Idea. Nhưng ta thực hiện trên
vòng tròn đỏ ở đầu nhánh
III. XUẤT BẢN ĐỒ RA DẠNG HÌNH ẢNH
Sau khi đã hoàn chỉnh bản đồ, ta có thể xuất bản đồ dưới dạng hình ảnh để
chèn vào các tài liệu khác như Word, PowerPoint, …
Click chọn menu File, chọn Export, rồi chọn Image. Thay đổi các tùy chọn
cho phù hợp rồi click nút Export. Hộp thoại Image xuất hiện cho phép ta đặt tên

tập tin và chỉ định nơi lưu tập tin.

Cũng trong menu File, ta có thể thực hiện các thao tác lưu tập tin, mở tập tin có sẵn
trên đĩa tương tự như các phần mềm khác.
Trang 23


Sử dụng phần mềm iMindMap 5 lập sơ đồ tư duy trong hoạt động củng cố
kiến thức môn học – Vật lí 10
V. TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Tony & Barry Buzan (2009) – Bản đồ Tư duy – Nhà xuất bản tổng hợp TP.
Hồ Chí Minh.
2. Adam Khoo (2007) – Tôi tài giỏi bạn cũng thế – Nhà xuất bản phụ nữ.
3. Sách giáo khoa Vật lí 10 – Lương Duyên Bình (Tổng chủ biên kiêm Chủ biên) –
NXB Giáo dục.

NGƯỜI THỰC HIỆN

HÀ TÂN HÒA

Trang 24