tiểu luận cao học tác PHẨM KINH điển vấn đề xây dựng nội bộ đảng trong tác phẩm “bệnh ấu trĩ “tả khuynh” trong phong trào cộng sản” của lênin

Vấn đề xây dựng nội bộ đảng trong tác phẩm “bệnh ấu trĩ “tả khuynh” trong phong
trào cộng sản” của Lênin

QUI ƯỚC VIẾT TẮT
ĐCS: Đảng cộng sản.
GCCN: Giai cấp công nhân.
GCVS: Giai cấp vô sản.
GCTS: Giai cấp tư sản.
CNXH: Chủ nghĩa xã hội.
CNCS: Chủ nghĩa cộng sản.

1


Vấn đề xây dựng nội bộ đảng trong tác phẩm “bệnh ấu trĩ “tả khuynh” trong phong
trào cộng sản” của Lênin

MỞ ĐẦU
1.

Tính cấp thiết của đề tài:
Lênin đã viết trong tác phẩm “Bệnh ấu trĩ “tả khuynh” trong

phong trào cộng sản”: “tấm gương Nga chỉ ra cho tất cả các nước thấy một
cái gì hoàn toàn căn bản về tương lai tất yếu và gần đây của họ. […] chính
quyền xô-viết và cả những nguyên lý lý luận và nguyên lý sách lược của chủ
nghĩa bôn-sê-vích cũng có ý nghĩa quốc tế (hiểu theo nghĩa hẹp của từ
đó)”1,đây là sự khẳng định tính cách mạng đúng đắn và tính khoa học của lý
luận chủ nghĩa cộng sản không chỉ đối với nước Nga mà còn có ý nghĩa với
toàn thể nhân dân lao động trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Lý luận chủ
nghĩa Mác-Lênin đã trở thành một trong ba nhân tố quyết định sự ra đời của

ĐCS Việt Nam, và đảng ta cũng đã khẳng định trong “điều lệ của Đảng cộng
sản Việt Nam”: “Đảng lấy chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh
làm nền tảng tư tưởng,kim chỉ nam cho hành động”2.
Trong quá trình lãnh đạo cách mạng của Đảng ta, công tác xây
dựng đảng luôn là luôn là nhiệm vụ thiết yếu quan trọng xuyên suốt, trong
tình hình thực tiễn Việt Nam hiện nay công tác xây dựng đảng lại càng trở nên
cấp bách, trong “Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ
nghĩa xã hội” Đảng ta khẳng định “Để đảm đương được vai trò lãnh đạo,
Đảng phải vững mạnh về chính trị,tư tưởng và tổ chức” 3, trong Văn kiện Đại
hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI, Đảng ta khẳng định một trong những mục
tiêu, nhiệm vụ phát triển đất nước 5 năm 2011 - 2015 là “đẩy mạnh xây dựng,
chỉnh đốn Đảng về chính trị, tư tưởng và tổ chức”. Theo đó Đảng ta đã ban
hành các nghị quyết, chỉ thị về tăng cường công tác xây dựng nội bộ Đảng :
Nghị quyết số 12-NQ/TW - Nghị quyết Hội nghị lần thứ 4 Ban Chấp hành
Trung ương Đảng (khóa XI) về một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng
hiện nay; Chỉ thị số 15-CT/TW của Bộ Chính trị, ngày 24-2-2012 về việc thực
1

Lênin: Toàn tập, NXB Tiến bộ, M,1977, t41, tr4.
Đảng Cộng sản Việt Nam: Điều lệ Đảng Công sản Việt Nam, NXB CTQG, H, 2011, tr4.
3
Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên CNXH, NXB CTQG, H, 2011,tr33.
2

2


Vấn đề xây dựng nội bộ đảng trong tác phẩm “bệnh ấu trĩ “tả khuynh” trong phong
trào cộng sản” của Lênin

hiện Nghị quyết Hội nghị lần thứ thứ 4 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng
(khóa XI) “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay”…
Nhận thức được tình hình cấp thiết của công tác xây dựng Đảng
hiện nay em chọn đề tài “Vấn đề xây dựng nội bộ đảng trong tác phẩm
“Bệnh ấu trũ “tả khuynh” trong phong trào cộng sản, ý nghĩa đối với việc
xây dựng Đảng công sản Việt Nam”, để tìm hiểu những tư tưởng của Lênin
về vấn đề xây dựng nội bộ đảng trong tác phẩm Bệnh ấu trĩ “tả khuynh”
trong phong trào cộng sản – một trong những tác phẩm nổi bật, tác phẩm
“thiên tài” của Lênin về vấn đề xây dựng nội bộ đảng. Từ đó có thể vận dụng
sáng tạo tư tưởng của Lênin vào thực tiễn công tác xây dựng Đảng ta hiện
nay, đồng thời góp phần vào việc hoàn thiện và phát triển lý luận về xây dựng
ĐCS Việt Nam.
2.

Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu:
Tìm hiểu, phân tích những tư tưởng của Lênin về vấn đề xây dựng

nội bộ đảng trong tác phẩm bệnh ấu trĩ “tả khuynh” trong phong trào cộng
sản, từ đó rút ra ý nghĩa đối với thực tiễn công tác xây dựng đảng của Đảng ta
hiện nay.
3.

Cơ sở lý luận và hương pháp nghiên cứu:
Bài viết dựa trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng

Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng cộng sản Việt Nam. Sử dụng phương
pháp nghiên cứu biện chứng duy vật và các phương pháp cụ thể như: lịch sử,
logic, phân tích, giải thích, so sánh, chứng minh…
4.

Kết cấu đề tài:
Không kể phần mở đầu và kết luận, mục qui ước viết tắt và danh

mục tài liệu tham khảo, bài tiểu luận bao gồm:
Chương 1: Hoàn cảnh ra đời tác phẩm và nội dung chính của tác
phẩm.
1.

Hoàn cảnh ra đời tác phẩm.
3


Vấn đề xây dựng nội bộ đảng trong tác phẩm “bệnh ấu trĩ “tả khuynh” trong phong
trào cộng sản” của Lênin

2.

Nội dung chính của tác phẩm.

Chương 2: Tư tưởng của Lênin về xây dựng nội bộ Đảng trong tác
phẩm:
1.

Quan điểm xây dựng Đảng về tư tưởng.

2.

Quan điểm xây dựng Đảng về chính trị.

3.

Quan điểm xây dựng Đảng về tổ chức.

4.

Vấn đề kỷ luật của Đảng.

Chương 3: Ý nghĩa đối với công tác xây dựng Đảng Cộng sản Việt
Nam
1.

Ý nghĩa đối với các ĐCS trên thế giới.

2.

Ý nghĩa đối với công tác xây dựng Đảng ta hiện nay.

NỘI DUNG
CHƯƠNG 1:
HOÀN CẢNH RA ĐỜI VÀ NỘI DUNG CHÍNH CỦA TÁC PHẨM
1.

Hoàn cảnh ra đời tác phẩm.
4


Vấn đề xây dựng nội bộ đảng trong tác phẩm “bệnh ấu trĩ “tả khuynh” trong phong
trào cộng sản” của Lênin

Tác phẩm này ra đời trong hoàn cảnh sôi động của phong trào cách

mạng thế giới.
Chủ nghĩa tư bản đang trong cơn tổng khủng hoảng sau Chiến tranh
thế giới lần thứ nhất (1914 - 1918). Chiến tranh là kết quả của mâu thuẫn giữa
đế quốc với đế quốc, làm cho mâu thuẫn đó ngày càng gay gắt và nảy sinh
mâu thuẫn mới trong nội bộ mỗi nước: mâu thuẫn giữa tư sản với vô sản, mâu
thuẫn giữa nông dân với địa chủ phong kiến. Chủ nghĩa tư bản vốn đã khủng
hoảng lại càng khủng hoảng trầm trọng. Tình trạng khủng hoảng của chủ
nghĩa tư bản làm xuất hiện tình thế cách mạng ở hàng loạt nước. Dự đoán
thiên tài của Lênin là biến chiến tranh đế quốc thành nội chiến cách mạng đã
được chứng minh trong thời kỳ này.
Cách mạng xã hội chủ nghĩa đầu tiên trên thế giới đã nổ ra và thắng
lợi ở Nga. Nước Nga lúc đó là khâu yếu nhất trong toàn bộ sợi dây chuyền
của chủ nghĩa đế quốc. Cách mạng Tháng Mười Nga thành công là sự kiện
lịch sử vô cùng to lớn, là dấu mốc mở đầu thời đại mới và cung cấp cho cách
mạng thế giới mẫu mực kiệt xuất về cách mạng xã hội chủ nghĩa.
Do ảnh hưởng của Cách mạng Tháng Mười, cách mạng thế giới phát
triển rầm rộ, phong trào công nhân phát triển nhanh chóng, ở nhiều nước điều
kiện khách quan và chủ quan của cách mạng đã chín muồi. Ở hàng loạt nước
Đảng Cộng sản ra đời. Các Đảng Cộng sản ra đời trên cơ sở phân hóa của
Đảng dân chủ - xã hội. Những người gia nhập Đảng Cộng sản về cơ bản đã
đoạn tuyệt lập trường cơ hội chủ nghĩa, nhưng vẫn còn chịu ảnh hưởng của
Đảng dân chủ - xã hội trên một loạt vấn đề, kể cả những vấn đề quan trọng.
Các Đảng Cộng sản ra đời đề ra nhu cầu thành lập quốc tế cộng sản
mới. Ngày 5 tháng 3 năm 1919, tại Mátxcơva, Đại hội thành lập Quốc tế
Cộng sản đã được tổ chức. Quốc tế mới ra đời tức là nhiệm vụ thứ nhất của
phong trào cộng sản đã hoàn thành về cơ bản, thu hút được đội tiên phong
toàn thế giới đi theo cách mạng vô sản.
5

Vấn đề xây dựng nội bộ đảng trong tác phẩm “bệnh ấu trĩ “tả khuynh” trong phong
trào cộng sản” của Lênin

Trong các Đảng Cộng sản, bệnh “tả khuynh” xuất hiện ngay sau khi
Đảng ra đời. Đấu tranh chống bệnh này trong các đảng là nhiệm vụ tất yếu để
tập hợp quần chúng lao động đi theo chủ nghĩa cộng sản. Từ năm 1903, Đảng
Bônsêvích Nga đã đấu tranh quyết liệt chống đầu óc cách mạng tiểu tư sản
trong nội bộ Đảng. Tháng 5 năm 1918, Lênin viết tác phẩm Bệnh ấu trĩ “tả
khuynh” trong phong trào cộng sản, tác phẩm phê phán sai lầm của phái “tả”
trong nội bộ Đảng Bônsêvích Nga. Sau khi các Đảng Cộng sản ra đời, bệnh
“tả khuynh” đã phát sinh trên phạm vi quốc tế.
Lênin đã hoàn thành tác phẩm trước ngày Đại hội II của Quốc tế
Cộng sản khai mạc. Khi đến Đại hội, mỗi đại biểu đã có trong tay tác phẩm
này. Trong hoàn cảnh lịch sử đó, tác phẩm Bệnh ấu trĩ “tả khuynh” trong
phong trào cộng sản ra đời đã đáp ứng được đòi hỏi của phong trào cộng sản
và công nhân quốc tế.
2.

Nội dung chính của tác phẩm.
Bệnh ấu trĩ “tả khuynh” trong phong trào cộng sản ra đời nhằm

mục đích truyền kinh nghiệm hét sức phong phú của chủ nghĩa bôn-sê-vích
cho các ĐCS trẻ tuổi, tác phẩm này là giai đoạn quan trọng trong quá trình
phát triển lý luận của chủ nghĩa Mác, trong quá trình vạch ra chiến lược và
sách lược của các đảng vô sản trong bối cảnh lịch sử mới, trong thì kỳ tổng
khủng hoảng của CNTB, trong điều kiện hai hệ thống song song tồn tại. Tác
phẩm ngăn ngừa những người cộng sản tránh những sai lầm có tính chất bè
phái, giáo điều và những sai lầm khác, tác phẩm đã dạy về cách lãnh đạo
chính trị đúng đắn và trước hết về cách tranh thủ quần chúng, tranh thủ họ về
phương diện tư tưởng để họ đứng về phía đội tiên phong vô sản. Trong tác

phẩm Lênin đã đề cập đến những nội dung chính:
Xem xét kinh nghiệm cuộc đấu tranh của đảng bôn-sê-vích gắn liền với
những vấn đề nóng hổi của sách lược cộng sản quốc tế áp dụng cho các nước
khác, ý nghĩa quốc tế của cách mạng Nga. Theo đó trở lại những bài học lịch
6


Vấn đề xây dựng nội bộ đảng trong tác phẩm “bệnh ấu trĩ “tả khuynh” trong phong
trào cộng sản” của Lênin

sử của hoạt động anh hùng của chủ nghĩa bôn-sê-vích và qua đó đã làm sáng
tỏ những vấn đề to lớn cần được giải quyết, đưa ra những luận điểm khái quát
quan trọng. Người đã trình bày những thời kỳ cơ bản của lịch sử đảng bôn-sêvích, trình bày tỉ mỉ chiến lược và sách lược của đảng bôn-sê-vích, nghệ thuật
áp dụng và thay đổi các hình thức và phương pháp đấu tranh khác nhau tùy
theo điều kiện cụ thể.
Trong tác phẩm người trình bày tỉ mỉ lich sử cuộc đấu tranh của đảng
bôn-sê-vích chống lại đầu óc “cách mạng tiểu tư sản” – như Lênin đã chỉ rõ –
là “cái đầu óc gần giống như chủ nghĩa vô chính phủ hay đã có một số nét
nào đó mượn của chủ nghĩa vô chính phủ và trong tất cả những vấn đề cơ
bản, đều xa rời những điều kiện và những yêu cầu tất yếu của một cuộc đấu
tranh giai cấp triệt để của giai cấp vô sản”4
Một trong những vấn đề trung tâm được đem ra phân tích trong tác
phẩm là vấn đề chuyên chính vô sản. Tổng kết kinh nghiệm Cách mạng xã hội
chủ nghĩa tháng Mười vĩ đại và những năm đầu của chuyên chính xô-viết,
Lênin đã phát triển học thuyết mác-xít về chuyên chính vô sản.
Vấn đề địa vị và vai trò của đảng vô sản trong hệ thống chuyên chính vô
sản đã được xem xét gắn liền với những sai lầm của một số người cộng sản
“tả”, là những người do lẫn lộn các khái niệm “lãnh tụ”, “đảng”, “giai cấp”,
“quần chúng” cho nên đã đem đảng đối lập lại với giai cấp và đưa ra những lý
lẽ mị dân về “chuyên chính của lãnh tụ” và “chuyên chính của quần chúng”.

Lênin đã chú ý nhiều nhất đến cuộc đấu tranh chống lập trường mang tính
chất bè phái của những người cộng sản phái ‘tả” đã không đánh giá hết khả năng
cách mạng của quần chúng lao động, đã không biết cách và kgông muốn đấu
tranh giành quần chúng. Lênin khẳng đinh nhất thiết phải liên hệ với quần chúng
nhân dân, tâp hợp được đông đảo quần chúng. Người nhấn mạnh rằng người
cộng sản “nhất thiết phải công tác ở bất cứ nơi nào có quần chúng”5.
4
5

Lênin: Toàn tập, NXB Tiến bộ, M, 1977, T41, tr17.
Lênin: Toàn tập, NXB Tiến bộ, M, 1977, T41, tr45.

7


Vấn đề xây dựng nội bộ đảng trong tác phẩm “bệnh ấu trĩ “tả khuynh” trong phong
trào cộng sản” của Lênin

Một vấn đề quan trọng khác được nêu trong tác phẩm, là vấn đề về sự
tham gia của những người cộng sản trong các nghị viện tư sản.
Lênin cũng đề cập vấn đề nghệ thuật thỏa hiệp trong các mạng,
Lênin đã dạy những người cọng sản phải nắm được tất cả các thủ đoạn và
phương pháp của nghệ thuật khó khăn về lãnh đạo chính trị.
Người cũng rất trú trọng vấn đề tự phê bình của đảng vô sản, người
cho rằng thái độ của đảng vô sản đối với những sai lầm của mình có một ý
nghĩa to lớn đối với việc lãnh đạo chính trị một cách đúng đắn. Đồng thời
Người cũng chỉ ra kẻ thù chính của phong trào công nhân là chủ nghĩa cơ hội
hữu khuynh: chủ nghĩa cải lương và chủ nghĩa xét lại. Và người cũng chỉ ra
rằng chủ nghĩa cơ hội “tả khuynh”, chủ nghĩa giáo điều và chủ nghĩa bè phái,
- nếu không tiến hành đấu tranh một cách kiên quyết nhất chống lại những thứ

chủ nghĩa này, sẽ có thể gây tổn thất nghiêm trọng chẳng những cho một đảng
nào đó, mà còn cho toàn bộ phong trào cộng sản thế giới.
Những tư tưởng của Lênin trong tác phẩm vừa là kinh nghiệm quý báu
của cách mạng Nga đối với phong trào cộng sản toàn thế giới, vừa là lý luận
cách mạng khoa học, là nền tảng để giai cấp vô sản các nước xây dựng chính
đảng của mình đông thời lãnh đạo và thực hiện thắng lợi cách mạng vô sản.

8


Vấn đề xây dựng nội bộ đảng trong tác phẩm “bệnh ấu trĩ “tả khuynh” trong phong
trào cộng sản” của Lênin

CHƯƠNG 2
TƯ TƯỞNG CỦA LÊNIN VỀ XÂY DỰNG NỘI BỘ ĐẢNG TRONG
TÁC PHẨM
Tác phẩm Bệnh ấu trĩ “tả khuynh” tropng phong trào cộng sản
được coi là “tác phẩm thiên tài” của Lênin, tác phẩm ra đời đã trở thành một
cuốn sách gối đầu giường đối với những người cộng sản ở tất cả các nước để
thường xuyên giúp họ trong việc xây dựng đường lối chính trị, củng cố tổ
chức và trong cuộc đấu tranh nhằm thực hiện một sách lược cộng sản triệt để
chống lại tất cả mội biểu hiện của chủ nghĩa bè phái trong chính trị, chủ nghĩa
giáo điều và những sai lầm khác. Tuy nhiên, trong phạm vi giới hạn của đề tài
ta chỉ tìm hiểu những nội dung về xây dựng nội bộ đảng mà Lênin đã đề cập
trong tác phẩm. Để tiện cho việc theo dõi, em xin được tiếp cận các nội dung
theo các mặt của công tác xây dựng đảng như sau: Xây dựng đảng về tư
tưởng lý luận; xây dựng đảng về chính trị; xây dựng đảng về tổ chức và vấn
đề kỷ luật của đảng.
1.

Quan điểm xây dựng Đảng về tư tưởng lý luận
Tư tưởng có vai trò rất quan trọng, tư tưởng hướng dẫn hành động,

hướng dẫn hoạt động của tổ chức đảng; Hoạt động của tổ chức đảng, của đội
ngũ đảng viên và quần chúng nhân dân không thể có sức mạnh và hiệu quả
nếu không được tư tưởng tiến bộ chỉ đạo. Bởi vì, như Mác nói, vũ khí tư
tưởng một khi thâm nhập được vào tổ chức, vào quần chúng nhân dân, nó sẽ
biến thành lực lượng vật chất, thành sức mạnh lay chuyển cách mạng. Tư
tưởng có vững vàng thì tổ chức mới vững mạnh.
Trong tác phẩm Bệnh ấu trĩ “tả khuynh” trong phong trào cộng sản,
Lênin đã đề cập đến một số điểm quan trọng của vấn đề tư tưởng lý luận sau:
Thông qua việc phân tích nguyên nhân thắng lợi của cuộc Cách
mạng tháng Mười để thấy được vai trò to lớn của nền tảng tư tưởng mác-xít.
Cách mạng tháng Mười Nga thắng lợi là kết quả của việc nắm vững, quán
9


Vấn đề xây dựng nội bộ đảng trong tác phẩm “bệnh ấu trĩ “tả khuynh” trong phong
trào cộng sản” của Lênin

triệt và vận dụng sáng tạo lý luận học thuyết của chủ nghĩa Mác vào thực tiễn
cách mạng nước Nga. Nói một cách khác thắng lợi của Cách mạng tháng
Mười Nga đã khẳng định vai trò, ý nghĩa lớn lao, quyết định của lý luận mácxít đối với phong trào cách mạng của giai cấp công nhân Nga; khẳng định
chức năng cải tạo thế giới, cải tạo xã hội của hệ tư tưởng mác-xít, hệ tư tưởng
xã hội chủ nghĩa. Có thể nói, không có chủ nghĩa Mác thì không có thắng lợi
của Cách mạng tháng Mười. Lênin chỉ ra rằng, “chủ nghĩa bôn-sê-vích đã
phát sinh trên một cơ sở vững chắc nhất của lý luận mác-xít” 6. Đồng thời
Lênin cũng chỉ ra, để có được cơ sở vững chắc là chủ nghĩa Mác, nước Nga
cũng đã phải trải qua nhiều thử thách, khó khăn, hi sinh, gian khổ. Lênin viết
“Để quán triệt được chủ nghĩa Mác, lý luận cách mạng duy nhất đúng, nước

Nga đã phải trải qua một nửa thế kỷ đầy những khốn khổ và hi sinh ghê gớm,
đầy tinh thần dũng cảm vô song, đầy những nghị lực chưa từng có, đầy sự hi
sinh quên mình trong việc tìm tòi và học tập, đầy những kinh nghiệm thực
tiễn, những thất vọng, đầy những việc kiểm tra, đối chiếu với kinh nghiệm
châu Âu”7
Tuy nhiên, có được tư tưởng cách mạng rồi cần phải vận dụng tư
tưởng đó vào thực tiễn, tôi luyện trong phong trào cách mạng, Người viết:
“phát sinh trên một cơ sở lý luận vững như đá hoa cương ấy, chủ nghĩa bônsê-vích đã có lịch sử thực tiến mười lăm năm (1903-1917), một lịch sử mà về
mặt kinh nghiệm phong phú thì trên thế giới, chưa có đâu sánh kịp”8 Chính
thực tiễn vô cùng phong phú mười lăm năm đó đã là cơ sở để vận dụng và
phát triển sáng tạo học thuyết Mác. Không có nền tảng tư tưởng được rèn
luyện trong thực tiễn cách mạng phong phú dưới sự lãnh đạo của đảng bônsê-vích thì không có thắng lợi cách mạng Nga.

6

Lênin: Toàn tập, NXB Tiến bộ, M, 1977, T41, tr 8.
Lênin: Toàn tập, NXB Tiến bộ, M, 1977, T41, tr 9.
8
Lênin: Toàn tập, NXB Tiến bộ, M, 1977, T41, tr 9.
7

10


Vấn đề xây dựng nội bộ đảng trong tác phẩm “bệnh ấu trĩ “tả khuynh” trong phong
trào cộng sản” của Lênin

Đồng thời Lênin cũng đã chỉ ra, một trong những điều kiện không
thể thiếu, điều kiện cần thiết cho thắng lợi của cách mạng xã hội chủ nghĩa,
của công cuộc xây dựng XHCN, CNCS, đó là “vai trò tiên phong của GCVS

là huấn luyện, giác ngộ, giáo dục, lôi cuốn vào cuộc sống mới, những tầng
lớp và những quần chúng chậm tiến nhất trong GCCN và nông dân”9
Có thể nói kinh nghiệm của nước Nga trong việc vận dụng sáng tạo
lý luận chủ nghĩa Mác vào thực tiễn phong phú của nước mình có ý nghĩa vô
cùng quý báu đối với cách mạng nước khác, và chắc chắn được lặp lại ở
những nước khác.
Trong tác phẩm, Lênin phân tích tỉ mỉ những giai đoạn phát triển
của chủ nghĩa bô-sê-vích, song song với lích sử đó là cuộc đấu tranh không
khoan nhượng của đảng bôn-sê-vích trên mọi lĩnh vực với hệ tư tưởng tư sản,
với mọi trào lưu khuynh hướng tư sản sai lầm trong nội bộ phong trào công
nhân, trong nội bộ đảng. Những trào lưu, khuynh hướng tư tưởng sai lầm này
chia ra thành hai khuynh hướng chính: chủ nghĩa cơ hội hữu khuynh và chủ
nghĩa cơ hội “tả khuynh”.
Lênin chỉ ra rằng chủ nghĩa cơ hội hữu khuynh là kẻ thù chính của
những người mác-xít chân chính, những người bôn-sê vích. Đồng thời Lênin
cũng khẳng định rằng cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa cơ hội hữu khuynh cần
phải được tiến hành đồng thời, kết hợp chặt chẽ với cuộc đấu tranh chống chu
nghĩa cơ hội “tả khuynh”. Trong tác phẩm "Bệnh ấu trĩ "tả" khuynh trong
phong trào cộng sản", V.I.Lê-nin đã nêu lên những đặc điểm cơ bản của chủ
nghĩa cơ hội “tả” khuynh: đó là chủ nghĩa chủ quan trong khi đánh giá các sự
kiện; quan điểm muốn đốt cháy giai đoạn, bất chấp quy luật khách quan, từ đó
đẩy những người “tả” khuynh đi tới những hành động phiêu lưu “coi khủng
bố cá nhân, hành động ám sát là biểu hiện đặc biệt của tinh thần cách
mạng”. V.I.Lê-nin khẳng định: “chúng ta, những người mác-xít, chúng ta
9

Lênin: Toàn tập, NXB Tiến bộ, M, 1977, T41, tr42.

11

Vấn đề xây dựng nội bộ đảng trong tác phẩm “bệnh ấu trĩ “tả khuynh” trong phong
trào cộng sản” của Lênin

kiên quyết cự tuyệt những điều đó”10. V.I.Lê-nin còn chỉ ra sai lầm của chủ
nghĩa cơ hội “tả” khuynh là ở chỗ họ không quan tâm đến mối liên hệ giữa
đảng và quần chúng, thực sự tách rời đảng khỏi quần chúng; không thừa nhận
tính tất yếu phải tiến hành công tác chuẩn bị cho cuộc cách mạng một cách tỉ
mỉ, chu đáo và kiên trì.
Bằng thực tiễn đấu tranh của Đảng bôn–sê-vích Nga chống chủ
nghĩa cơ hội “hữu khuynh” và chủ nghĩa giáo điều “tả khuynh”, Lênin đã lý
giải và chứng minh tính quy luật của quá trình phát triển của đảng cộng sản và
cách mạng là phải đấu tranh chống chống chủ nghĩa cơ hội. Đây không phải
là hiện tượng riêng của Nga mà là quy luật phát triển của các ĐCS. Chủ nghĩa
cơ hội là kẻ thù chung của phong trào cộng sản quốc tế và là kẻ thù của mỗi
ĐCS. Mặt khác, trong nội bộ mỗi đảng không tránh khỏi bị ảnh hưởng bởi các
trào lưu tư tưởng phi vô sản. Sự ảnh hưởng đó biểu hiện dưới mọi màu sắc,
khi “hữu”, “khi tả”. Cho nên không đấu tranh chống hai khuynh hướng đó thì
Đảng không thể trở thành lực lượng lãnh đạo GCCN được và không thể duy
trì được sự lãnh đạo tập chung thống nhất trong Đảng. Không đấu tranh chống
chủ nghĩa cơ hội thì Đảng không thể tồn tại và phát triển được.
Trong tác phẩm này, Lênin chống chủ nghĩa cơ hội cả hai phía nhưng chủ
yếu là đấu tranh chhống chủ nghĩa cơ hội “tả khuynh”. Công lao to lớn của Lênin
đối với phong trào cộng sản quốc tế là đã phát hiện ra chủ nghĩa cơ hội “tả
khuynh” trong các ĐCS trẻ tuổi ngay từ khi nó mới hình thành.
Rõ ràng, những kinh nghiệm của Đảng Cộng sản bôn-sê-vích Nga trong
quá trình đấu tranh chống chủ nghĩa cơ hội “tả” khuynh, bảo đảm mối liên hệ
chặt chẽ giữa Đảng với quần chúng, chuẩn bị về mọi mặt cho cuộc cách mạng
một cách thận trọng, chu đáo dẫn đến thắng lợi toàn vẹn to lớn của Cách
mạng tháng Mười sẽ được các đảng cộng sản các nước vận dụng, và việc vận

dụng đúng đắn sáng tạo kinh nghiệm này chắc chắn sẽ là một trong những
điều kiện quan trọng của thắng lợi.
10

Lênin: Toàn tập, NXB Tiến bộ, M, 1977, T41, tr19.

12


Vấn đề xây dựng nội bộ đảng trong tác phẩm “bệnh ấu trĩ “tả khuynh” trong phong
trào cộng sản” của Lênin

Có thể nói cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa cơ hội hữu khuynh và chủ
nghĩa cơ hội “tả khuynh” chính là cuộc đấu tranh bảo vệ vững chắc hệ tư
tưởng mác-xít .
2.

Quan điểm xây dựng Đảng về chính trị

Xây dựng đảng về chính trị chính là quá trình xác lập, củng cố hệ tư tưởng
chính trị trong đảng, trên cơ sở đó, xuất phát từ thực tiễn để xây dựng được
đường lối chính trị đúng đắn; lãnh đạo thực hiện thắng lợi đường lối đó; củng cố,
nâng cao vai trò lãnh đạo, uy tín chính trị của đảng đối với toàn xã hội.
Đây cũng là một vấn đề được Lênin tập trung phân tích trong Bệnh ấu trĩ
tả khuynh trong phong trào cộng sản:
Chiến lược và sách lược của ĐCS, đó là khoa học và nghệ thuật lãnh đạo
cuộc đấu tranh cách mạng của giai cấp vô sản và toàn thể nhân dân lao động.
Chiến lược quy định những mục tiêu chính của cuộc đấu tranh cách
mạng và những nhiệm vụ cơ bản tương ứng với những mục tiêu đó.
Sách lược là một bộ phận cấu thành của chiến lược, xác định những con

đường, biện pháp, những hình thức và phương tiện phù hợp nhất cho cuộc đấu
tranh của giai cấp vô sản, thu hút, tập hợp được đông đảo quần chúng nhân
dân lao động đến với cách mạng. Đó là cách ứng xử chính trị của đảng phù
hợp với những đặc điểm của từng giai đoạn lịch sử cụ thể.
Lênin chỉ ra rằng, chiến lược và sách lược đúng đắn được đề ra khi dựa
trên những cơ sở khoa học, phân tích đúng đắn những điều kiện khách quan
của sự phát triển xã hội, đến trình độ giác ngộ và tổ chức của quần chúng
nhân dân, tính toán một cách chu đáo đến tương quan lực lượng của “tất cả
mọi lực lượng giai cấp ở trong một nước nhất định (cũng như trong các nước
chung quanh và trong tất cả các nước, trên phạm vi toàn thế giới)”11
Trong tác phẩm Bệnh ấu trĩ “tả khuynh” trong phong trào cộng sản,
Lênin đã nêu lên một loạt những quan điểm có tính nguyên tắc về chiến lược
và sách lược chính trị của giai cấp công nhân. Chẳng hạn, tư tưởng của Lênin
11

Lênin: Toàn tập, NXB Tiến bộ, M, 1977, T41, tr459.

13


Vấn đề xây dựng nội bộ đảng trong tác phẩm “bệnh ấu trĩ “tả khuynh” trong phong
trào cộng sản” của Lênin

về tính tất yếu phải kết hợp một cách biện chứng, mềm dẻo giữa tính nguyên
tắc trong việc thực hiện đường lối của đảng với việc lựa chọn khéo léo những
hình thức thực hiện một cách phù hợp nhất, có hiệu quả nhất. Lênin nhấn
mạnh rằng,người cộng sản phải biết nắm được tất cả mọi hình thức thực tiễn
chính trị đã có trong lịch sử, phải có nghệ thuật biết thay thế nhanh chóng và
đúng lúc những phương pháp đấu tranh cho phù hợp với hoàn cảnh khách
quan đã thay đổi. Người viết : “Mọi người đều đồng ý rằng một đội quân mà

không học cách sử dụng tất cả ngững loại vũ khí, tất cả những phương pháp
và thủ đoạn đấu tranh mà kể thù sẵn có hay có thể có thì đó là một điều ngu
xuẩn, thậm chí là một tội ác nữa. Mà đối với chính trị thì chân lý này lại quan
trọng hơn là đối với nghệ thuật quân sự. Về chính trị,người ta càng khó biết
trước được thủ đoạn đấu tranh nào có thể thích dụng và có lợi cho chúng ta,
trong hoàn cảnh tương lai này hay haonf cảnh tương lai khác. Trong tình
hình các giai cấp khác có chút ít biến đổi ngoai ý muốn của chúng ta, khiến
chúng ta phải đề ra một hình thức hoạt động mà chúng ta đặc biệt không nắm
được, chúng ta lại không biết sử dụng được mọi thủ đoạn đấu tranh thì chúng
ta sẽ có cơ gặp thất bại lớn – đôi khi thậm chí là một thất bại quyết định nữa.
Nếu chúng ta biết sử dụng tất cả những thủ đoạn đấu tranh thì chúng ta nhất
định thắng…”12.
Vận dụng quan điểm có tính nguyên tắc này để giải quyết những vấn đề
chính trị cụ thể, Lênin đã đưa ra câu trả lời thuyết phục cho các câu hỏi:
“Người cách mạng có nên hoạt động trong các công đoàn phản động không?”
(Chương VI – từ tr36-49), “Có nên tham gia nghị viện tư sản không?”
(Chương VII – từ tr49-62), “Phải chăng không bao giờ được thỏa hiệp?”
(Chương VIII – từ tr 63-77).
Về câu hỏi có nên tham gia hoạt động trong các công đoàn phản động
không?, V.I.Lê-nin đã khẳng định cần phải tham gia vì “Không công tác
trong các công đoàn phản động tức là để mặc cho quần chúng công nhân
12

Lênin: Toàn tập, NXB Tiến bộ, M, 1977, T41, tr101-102.

14


Vấn đề xây dựng nội bộ đảng trong tác phẩm “bệnh ấu trĩ “tả khuynh” trong phong
trào cộng sản” của Lênin

kém giác ngộ hay lạc hậu rơi vào ảnh hưởng của bọn thủ lĩnh phản động, bọn
tay sai của giai cấp tư sản, bọn công nhân quý tộc hay “bọn công nhân tư
sản hóa””13 và Lênin đã phê phán những người cộng sản “tả” khuynh chủ
trương không hoạt động trong các công đoàn phản động là “ngu xuẩn không
thể dung thứ được”, là “đã giúp ích rất nhiều cho giai cấp tư sản”14
Về câu hỏi có nên tham gia nghị viện tư sản không? V.I.Lê-nin chỉ ra
rằng, “những người cộng sản “tả khuynh” Đức, với một thái độ hết sức khinh
miệt – và hết sức nông nổi – đã trả lời câu hỏi này là không” 15 . V.I.Lê-nin
khẳng định điều đó rõ ràng là sai, nhất là đối với các đảng cộng sản ở Tây Âu.
V.I.Lê-nin viết: “Chính là vì ở Tây Âu, quần chúng lạc hậu trong công nhân
và nhất là trong những người tiểu nông, bị tiêm nhiễm những thiên kiến dân
chủ tư sản và những thiên kiến về chế độ đại nghị tư sản nặng hơn là ở Nga, chính vì thế cho nên chỉ có từ trong nội bộ những thiết chế như nghị viện tư
sản thì những người cộng sản mới có thể (và phải) tiến hành một cuộc đấu
tranh kiên cường, lâu dài và không lùi bước trước một khó khăn nào, để vạch
mặt, tiêu trừ và khắc phục những thiên kiến ấy”16 .
Về vấn đề có được thỏa hiệp hay không? Những người cộng sản “tả
khuynh” nêu khẩu hiệu “không bao giờ thỏa hiệp” và không chấp nhận một
sự liên minh dựa dẫm nào. Lênin cho rằng: Đấu tranh cách mạng có lúc phải
thỏa hiệp. Bởi vì, tiến hành cách mạng không phải hoàn toàn thuận lợi và dễ
dàng mà còn có những lúc cách mạng gặp khó khăn. Trong những hoàn cảnh
khó khăn phức tạp đòi hỏi người cách mạng phải biết lựa chiều, liên minh,
thỏa hiệp để tránh tổn thất cho cách mạng. Cách mạng không phải chỉ biết có
tiến công, khoa học tiến công phải được bổ sung bằng khoa học rút lui khi cần
thiết, rút lui là để chuẩn bị tiến công giành thắng lợi lớn. Người phê phán chủ
nghĩa “tả khuynh”: “Tiến hành cuộc chiến tranh để lật đổ GCTS quốc tế, một
13

Lênin: Toàn tập, NXB Tiến bộ, M, 1977, T41, tr45.
Lênin: Toàn tập, NXB Tiến bộ, M, 1977, T41, tr44-45.

15
Lênin: Toàn tập, NXB Tiến bộ, M, 1977, T41, tr49.
16
Lênin: Toàn tập, NXB Tiến bộ, M, 1977, T41, tr61.
14

15


Vấn đề xây dựng nội bộ đảng trong tác phẩm “bệnh ấu trĩ “tả khuynh” trong phong
trào cộng sản” của Lênin

cuộc chiến tranh khó khăn, lâu dài, phức tạp gấp trăm lần cuộc chiến tranh
kiên trì nhất trong các loại chiến tranh thông thường giữa các quốc gia,mà
đã vội từ chối trước không chịu lựa chiều, không chịu lợi dụng những mâu
thuẫn về lợi ích (dù là mâu thuẫn tạm thời) đang chia rẽ kẻ thù của ta, không
chịu liên kết và thỏa hiệp với những kẻ có thể là đồng minh (dù là đồng minh
tạm thời, ít chắc chắn, bấp bênh, có diều kiện), như thế há chẳng phải là lố
bịch đến cực điểm hay sao?”17
Lênin đã chỉ ra: “đội tiên phong của giai cấp vô sản, bộ phận giác ngộ
của nó tức đảng cộng sản, cần phải, tuyệt đối cần phải biết lựa chiều, phải
biết liên minh, thỏa hiệp với các nhóm vô sản, với các đảng của công nhân và
của những người tiểu sản xuất. Tất cả vấn đề là ở chỗ biết cách áp dụng sách
lược ấy để làm thế nào nâng cao chứ không phải hạ thấp trình độ giác ngộ
chung của giai cấp vô sản, tinh thần cách mạng, năng lực đấu tranh và chiến
thắng của họ”18. Cuối cùng Lênin khẳng định: “sách lược đúng đắn của
người cộng sản là phải lợi dụng, chứ không phải là không biết đến những sự
dao động ấy, tức là nhượng bộ những phần tử đang hướng về GCVS; và chỉ
nhượng bộ trong lúc và trong chừng mực là họ hươgs về GCVS, đồng thời
phải đấu tranh chống những kẻ quay về phía GCTS. Nhờ áp dụng sách lược

đúng đắn ấy, nên ở nước chúng ta,phái men-sê-cích đã ngày càng tan dã, và
đang tan dã khiến cho bọn thủ lĩnh cố bám lấy chủ nghĩa cơ hội bị cô lập, còn
những công nhân ưu tú, những phần tử ưu tú trong phái dân chủ tiểu tư sản
thì chạy sang hàng ngũ chúng ta.”19
3.

Quan điểm xây dựng Đảng về tổ chức

Trong tác phẩm Lênin còn trú trọng vấn đề phát triển đảng viên của
Đảng theo đó là vấn đề tập chung dân chủ. Đảng là đồi tiền phong của giai
cấp, của nhân dân và của dân tộc. Do đó, đảng viên của Đảng phải là chiến sĩ
cách mạng tiên phong phấn đấu vì lợi ích của giai cấp, của nhân dân và của
17

Lênin: Toàn tập, NXB Tiến bộ, M, 1977, T41, tr68.
Lênin: Toàn tập, NXB Tiến bộ, M, 1977, T41, tr73-74.
19
Lênin: Toàn tập, NXB Tiến bộ, M, 1977, T41, tr74.
18

16


Vấn đề xây dựng nội bộ đảng trong tác phẩm “bệnh ấu trĩ “tả khuynh” trong phong
trào cộng sản” của Lênin

dân tộc. Toàn bộ sức mạnh, năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng đều
được tạo nên từ những người đảng viên. Lênin phân tích lý do mà trước và
sau Cách mạng Tháng Mười, số lượng đảng viên của Đảng lên xuống trông
thấy. Trước Cách mạng số lượng đảng viên ít hơn nhiều là do “Chúng ta sợ

phát triển đảng quá rộng, vì bọn xu thời vụ lợi và bọn đê tiện – bọn chỉ đáng
đem ra xử bắn – nhất định tìm cách chui vào đảng chấp chính”. Còn sau Cách
mạng thì đảng “đã mở thật rộng cửa – chỉ riêng cho công nhân và nông dân
thôi”20. Quan điểm này của Lênin còn thể hiện sự liên kết rộng rãi quần
chúng, tập hợp quần chúng cùng đứng trong hàng ngũ của đảng. Người phân
tích vai trò của quần chúng vô cùng to lớn: “Chỉ có độc một mình đội tiên
phông thôi thì không thể thắng nổi. Ném độc một mình đội tiên phông vào
một cuộc chiến đấu quyết định, khi mà toàn thể giai cấp, khi mà quần chúng
đông đảo hoặc chưa có thái độ trực tiếp ủng hộ đội tiên phong, hoặc chưa có
ít ra là một thái độ trung lập có thiện cảm với đội tiên phong, khiến họ hoàn
toàn không thể ủng hộ kẻ địch được, thì đó không những là một điều dại dột,
mà còn là một tội ác nữa”21
V.I.Lênin đã từng khẳng định rằng, Đảng Cộng sản là đội tiên phong
của giai cấp vô sản, nhưng Đảng Cộng sản cũng "chỉ là một bộ phận nhỏ của
giai cấp vô sản và giai cấp vô sản lại cũng chỉ là một bộ phận nhỏ trong quần
chúng nhân dân"22, Đảng chỉ làm tròn sứ mệnh lịch sử của mình khi biết gắn
bó chặt chẽ với quần chúng và dẫn dắt toàn thể quần chúng tiến lên. sự gắn bó
máu thịt, liên hệ mật thiết với quần chúng nhân dân là cội nguồn sức mạnh
của Đảng, là quy luật tồn tại, phát triển và hoạt động của Đảng Cộng sản, là
nhân tố đảm bảo sự thành công của toàn bộ sự nghiệp cách mạng. Nếu không
có sự đồng tình ủng hộ, chung sức, chung lòng của quần chúng nhân dân thì
Đảng Cộng sản không thể có được sức mạnh, cách mạng vô sản không thể
thành công và nếu không có sự lãnh đạo, tổ chức của Đảng Cộng sản thì quần
20

Lênin: Toàn tập, NXB Tiến bộ, M, 1977, T41, tr37.
Lênin: Toàn tập, NXB Tiến bộ, M, 1977, T41, tr97.
22
V.I.Lênin. Toàn tập, t.43. Nxb Tiến bộ, 1978, tr.274.
21

17


Vấn đề xây dựng nội bộ đảng trong tác phẩm “bệnh ấu trĩ “tả khuynh” trong phong
trào cộng sản” của Lênin

chúng nhân dân cũng không có được đường hướng chính trị đúng đắn để chỉ
đạo, dẫn dắt cuộc đấu tranh cách mạng của mình. Sự gắn bó máu thịt, liên hệ
mật thiết với quần chúng nhân dân lao động là quy luật tồn tại, phát triển và
hoạt động của Đảng Cộng sản, là cội nguồn sức mạnh vô địch của Đảng, là
nhân tố bảo đảm cho sự thành công của toàn bộ sự nghiệp cách mạng. Vì vậy,
không ngừng củng cố mối quan hệ mật thiết giữa Đảng cầm quyền và quần
chúng nhân dân là một nguyên tắc bất di bất dịch của chủ nghĩa Mác - Lênin
về xây dựng Đảng. Lênin đã nhiều lần nhấn mạnh tính tất yếu khách quan
cũng như sự cần thiết phải tăng cường, mở rộng mối liên hệ giữa Đảng và
quần chúng, đặc biệt là sự cần thiết phải lôi cuốn đông đảo quần chúng nhân
dân vào công cuộc xây dựng xã hội mới, xã hội xã hội chủ nghĩa. Ông cho
rằng, đối với một Đảng Cộng sản đang lãnh đạo đất nước thực hiện bước quá
độ lên chủ nghĩa xã hội, "một trong những nguy hiểm lớn nhất và đáng sợ nhất
là tự cắt đứt liên hệ với quần chúng" và "đó là một tai hoạ thực sự".
Trong tác phẩm, thông qua sự đấu tranh với chủ nghĩa cơ hội “tả
khuynh” Lênin đã phân tích khá sâu sắc về vấn đề Đảng phải liên hệ với quần
chúng nhân dân. Người đã phê phán những luận điểm của bọn “tả khuynh”
là: “thật là một mớ cũ rích từ lâu rồi! Thật là luận điệu “tả khuynh” ấu trĩ” 23.
Người khẳng định: “Nghệ thuật của nhà chính trị…có thể sử dụng sự ủng hộ
đầy đủ của những tầng lớp khá rộng rãi trong giai cấp công nhân và quâng
chúng lao động không phải vô sản, trong và sau khi cướp chính quyền; có thể
sau đó , giữ vững, củng cố, mở rộng quyền thống trị của mình bằng cách giáo
dục, huấn luyện, lôi kéo ngày càng đông đảo quần chúng lao động”24.

Lênin cho rằng, liên minh với các tầng lớp, liên hệ tập hợp với quần
chúng nhân dân phải đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng, đây cũng chính là tư
tưởng về nguyên tắc tập chung dân chủ trong Đảng: “chúng ta có một bộ máy
vô sản, về hình thức thì không phải là cộng sản, một bộ máy mềm dẻo và
23
24

Lênin: Toàn tập, NXB Tiến bộ, M, 1977, T41, tr29.
Lênin: Toàn tập, NXB Tiến bộ, M, 1977, T41, 43.

18


Vấn đề xây dựng nội bộ đảng trong tác phẩm “bệnh ấu trĩ “tả khuynh” trong phong
trào cộng sản” của Lênin

tương đối rộng rãi, rất mạnh, một bộ máy mà thông qua đó đảng liên hệ chặt
chẽ với giai cấp và quần chúng và thông qua đó, chuyên chính của giai cấp
được thực hiện dưới sự lãnh đạo của Đảng”25.

25

V.I.Lênin: Toàn tập, NXB Tiến bộ, M, 1977, T41, tr38.

19


Vấn đề xây dựng nội bộ đảng trong tác phẩm “bệnh ấu trĩ “tả khuynh” trong phong
trào cộng sản” của Lênin

3.1.

Tự phê bình và phê bình và trong Đảng

Tự phê bình và phê bình là vấn đề rất quan trọng, là một trong những
quy luật phát triển của Đảng và là nguyên tắc, chế độ thường xuyên trong tổ
chức và sinh hoạt Đảng.
Lênin coi tự phê bình và phê bình là quy luật bất di bất dịch về sự phát
triển của Đảng cách mạng, theo ông Đảng phải luôn tự phê bình và phê bình,
tự vạch ra sai lầm, khuyết điểm, phân tích rõ nguyên nhân và tìm cách sữa
chữa, coi đây là một trong những căn cứ quan trọng để xem xét một đảng có
thật sự là một Đảng Mác xít chân chính hay không. Lênin cho rằng, trong quá
trình lãnh đạo, Đảng có khuyết điểm cũng là điều bình thường, điều quan
trọng là có thái độ đúng đắn với sai lầm của mình hay không. Người yêu cầu,
trước những sai lầm của mình, Đảng phải: công khai thừa nhận sai lầm, phân
tích hoàn cảnh đẻ ra sai lầm, nghiên cứu những biện pháp để sữa chữa sai
lầm, người chỉ rõ: “và nếu một đảng nào không dám nói thật bệnh tật của
mình ra, không dám chẩn đoán bệnh một cách thẳng tay, và tìm phương cứu
chữa bệnh đó, thì đảng đó sẽ không xứng đáng được người ta tôn trọng” 26.
Lênin đòi hỏi rằng, trước những sai lầm của mình, Đảng phải công khai thừa
nhận sai lầm, phân tích hoàn cảnh đẻ ra sai lầm, nghiên cứu những biện pháp
để sửa chữa sai lầm. Đó là thái độ nghiêm túc của Đảng. Chỉ có Đảng nghiêm
túc như vậy mới thực sự là Đảng mácxít chân chính. Những người cộng sản
“tả khuynh” đã không có thái độ đó, đã không nghiêm túc trước những sai
lầm của mình cho nên họ không phải là Đảng của giai cấp, không phải là
Đảng của quần chúng, và chỉ là nhóm nhỏ mang tính bè phái. Đối với người
đảng viên cộng sản, Lênin đòi hỏi rằng, trước sai lầm của mình, người đảng
viên phải thực hiện tốt tự phê bình. Người nói: Người thông minh không phải
là người không phạm sai lầm... Người nào phạm sai lầm, mà không nặng lắm,
và biết sửa chữa một cách dễ dàng và nhanh chóng thì người đó người thông

minh. Đối với Đảng cũng như đối với đảng viên, không có thái độ đúng đắn
26

V.I.Lênin, toàn tập, Nxb Tiến bộ, M,1979, t8, tr.366.

20


Vấn đề xây dựng nội bộ đảng trong tác phẩm “bệnh ấu trĩ “tả khuynh” trong phong
trào cộng sản” của Lênin

đối với khuyết điểm thì chỉ đi đến những khuyết điểm lớn hơn mà thôi. Lênin
đã khẳng định điều đó: “cứ giữ mãi sai lầm, đi sâu thêm để bào chữa cho nó,
“đưa nó đến chỗ tột cùng” thì từ một sai lầm nhỏ, người ta luôn luôn có thể
làm cho nó thành một sai lầm lớn ghê gớm”27.
4.

Vấn đề kỷ luật của Đảng

Trong tác phẩm này, Lênin nhấn mạnh vai trò kỷ luật trong Đảng: Đảng
có kỷ luật nghiêm minh chặt chẽ mới thực hiện được sự lãnh đạo tập trung
thống nhất, mới xây dựng được khối đoàn kết trong nội bộ Đảng. Có kỷ luật
mới tăng cường được sức mạnh của Đảng, mới chiến thắng được mọi kẻ thù.
Lênin coi kỷ luật là một trong những điều kiện căn bản để đảm bảo cho sự
thắng lợi của Đảng. Người nói: “Những người Bônsêvích sẽ không giữ vững
được chính quyền, tôi không nói được tới hai năm rưỡi, mà ngay cả đến hai
tháng rưỡi cũng không được nữa, nếu Đảng ta không có kỷ luật hết sức
nghiêm minh, kỷ luật sắt thực sự”28.
Đảng có kỷ luật nghiêm minh chặt chẽ mới vạch mặt và đuổi được bọn
cơ hội chủ nghĩa dưới mọi màu sắc ra khỏi Đảng, làm trong sạch hàng ngũ

Đảng, và mới chống được những tư tưởng phi vô sản ảnh hưởng ở trong
Đảng. Lênin coi kỷ luật của Đảng là thứ vũ khí để Đảng thực hiện quyền lãnh
đạo của mình. Người nhấn mạnh: “kẻ nào làm yếu - dù chỉ là chút ít - kỷ luật
sắt trong Đảng của giai cấp vô sản (nhất là trong thời kỳ chuyên chính của
nó) là thực tế giúp cho giai cấp tư sản chống lại giai cấp vô sản”29.
Lênin nêu ba điều kiện để thực hiện kỷ luật trong Đảng:
Một là, sự giác ngộ và lòng trung thành với cách mạng, tinh thần kiên
cường, tính hy sinh và chí khí dũng cảm của đội tiên phong.
Hai là, đội tiên phong biết liên hệ, gần gũi, hòa mình với quần chúng
rộng rãi.

27

V.I.Lênin: Toàn tập, NXB Tiến bộ, M, 1977, T41, tr51.
V.I.Lênin: Toàn tập, NXB Tiến bộ, M, 1977, T41, tr6.
29
V.I.Lênin: Toàn tập, NXB Tiến bộ, M, 1977, T41, tr34.
28

21


Vấn đề xây dựng nội bộ đảng trong tác phẩm “bệnh ấu trĩ “tả khuynh” trong phong
trào cộng sản” của Lênin

Ba là, đội tiên phong có sự lãnh đạo chính trị, có chiến lược và sách
lược đúng đắn và được quần chúng tin tưởng vào sự đúng đắn đó.
Người khẳng định: “Thiếu những điều kiện đó thì không thể thực hiện
được kỷ luật trong một đảng cách mạng”, “Thiếu những điều kiện đó thì mọi
ý đồ thiết lập ra kỷ luật ấy không khỏi biến thành những câu nói suông, những

điều trống rỗng, những điều gian dối giả tạo”30
Xuyên suốt tác phẩm, là cuộc đấu tranh của Lênin với lập trường cơ hội
trên mọi vấn đề. Lênin coi cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa cơ hội là quy luật
phát triển của Đảng. Lênin đã lý giải và chứng minh tính quy luật của cuộc
đấu tranh này bằng thực tiễn của Đảng Bônsêvích Nga đấu tranh triệt để
không điều hòa chống hai phía chủ nghĩa cơ hội “hữu khuynh” và chủ nghĩa
giáo điều “tả khuynh”. Đảng Bônsêvích đã trưởng thành, củng cố, tôi luyện
trong cuộc đấu tranh đó. Đây không phải là hiện tượng riêng của Nga mà là
quy luật phát triển của các Đảng Cộng sản. Chủ nghĩa cơ hội là kẻ thù chung
của phong trào cộng sản quốc tế và là kẻ thù của mỗi Đảng Cộng sản. Mặt
khác, trong nội bộ mỗi Đảng không tránh khỏi bị ảnh hưởng bởi các trào lưu
tư tưởng phi vô sản. Sự ảnh hưởng đó biểu hiện dưới mọi màu sắc khi “hữu”,
khi “tả” cho nên không đấu tranh chống cả hai khuynh hướng đó thì Đảng
không thể trở thành lực lượng lãnh đạo giai cấp công nhân được và không thể
duy trì được sự lãnh đạo tập trung thống nhất trong Đảng. Không đấu tranh
chống chủ nghĩa cơ hội thì Đảng không thể tồn tại và phát triển được.
Trong tác phẩm này, Lênin chống chủ nghĩa cơ hội cả hai phía nhưng
chủ yếu là đấu tranh chống chủ nghĩa cơ hội “tả khuynh”. Công lao to lớn của
Lênin đối với phong trào cộng sản quốc tế là đã phát hiện ra chủ nghĩa cơ hội
“tả khuynh” trong các Đảng Cộng sản trẻ tuổi ngay từ khi nó mới hình thành.
CHƯƠNG 3
Ý NGHĨA ĐỐI VỚI CÔNG TÁC XÂY DỰNG ĐẢNG CỦA ĐẢNG
CỘNG SẢN VIỆT NAM
30

V.I.Lênin: Toàn tập, NXB Tiến bộ, M, 1977, T41, tr8.

22

Vấn đề xây dựng nội bộ đảng trong tác phẩm “bệnh ấu trĩ “tả khuynh” trong phong
trào cộng sản” của Lênin

1. Ý nghĩa đối với các Đảng cộng sản trên thế giới
Tác phẩm ra đời đáp ứng đòi hỏi cấp bách của phong trào cộng sản quốc
tế đương thời, đã giải đáp được thắc mắc và uốn nắn lệch lạc của phong trào.
Thời kỳ này phong trào cộng sản phát triển rất nhanh và mạnh. Cùng với sự
phát triển của phong trào, những khuynh hướng sai lầm cũng xuất hiện trong
các Đảng Cộng sản, nếu như không có sự uốn nắn thì có nguy cơ đẩy phong
trào đi chệch con đường đúng đắn, những tư tưởng của tác phẩm này đã đưa
phong trào cách mạng thế giới phát triển và giai cấp vô sản ngày càng trưởng
thành. Sự phê phán của Lênin đã khắc phục được những quan điểm sai lầm
của chủ nghĩa cộng sản “tả khuynh”. Sự phê phán đó ngày nay vẫn còn
nguyên giá trị .
Đặc biệt, những quan điểm về xây dựng nội bộ Đảng Cộng sản trong tác
phẩm cùng với những quan điểm của Người về xây dựng Đảng kiểu mới ,có ý
nghĩa vô cùng to lớn đối với các Đảng Cộng sản trên thế giới trong thời kỳ đó
và cho đến ngày nay vẫn còn nguyên giá trị. Các Đảng Cộng sản đã dùng đó
làm tư tưởng nền tảng, vận dụng sáng tạo và phát triển vào hoàn cảnh đất
nước mình và đã giành được thắng lợi to lớn trong việc xây dựng Đảng có đủ
năng lực lãnh đạo nhân dân không chỉ giành thắng lợi trong cuộc cách mạng
dân tộc dân chủ mà còn từng bước giành thắng lợi trong cuộc cách mạng xã
hộ chủ nghĩa. Thực tiễn đã chứng minh tính ưu việt tư tưởng của Lênin trong
thành công của Đảng Cộng sản Trung Quốc, Đảng Cộng sản Việt Nam, Đảng
Nhân dân cách mạng Lào…

23


Vấn đề xây dựng nội bộ đảng trong tác phẩm “bệnh ấu trĩ “tả khuynh” trong phong

trào cộng sản” của Lênin

2. Đảng Cộng sản Việt Nam vận dụng những quan điểm của Lênin
trong công tác xây dựng Đảng.
Đảng ta lấy chủ nghĩa Mác - Lê-nin là nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam
cho mọi hành động, 80 năm ra đời và lãnh đạo cách mạng, Đảng ta đã không
ngừng lớn mạnh. Học thuyết chính đảng kiểu mới của V. I. Lê-nin đến nay
vẫn luôn mang ý nghĩa lý luận sâu sắc, đang soi sáng cho công cuộc xây
dựng, chỉnh đốn Đảng ở nước ta hiện nay.
Trong quá trình lãnh đạo cách mạng Việt Nam cũng như trong công tác
xây dựng Đảng, Đảng ta đã thấm nhuần những nguyên lý của chủ nghĩa Mác
- Lênin và những nguyên lý trong tác phẩm này, do đó đã đưa cách mạng
Việt Nam đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác. Ngày nay, trong công cuộc
đổi mới, chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh luôn luôn là nền
tảng tư tưởng của Đảng ta, chỉ đạo toàn bộ sự nghiệp cách mạng của nhân dân
ta.
Nguyên lý trong tác phẩm này đã làm cơ sở trong việc xác định nội dung
công tác xây dựng Đảng. Đảng ta đã coi trọng cả ba mặt xây dựng Đảng: xây
dựng Đảng về chính trị, về tư tưởng và về tổ chức. Nội dung này mang tính
kỷ luật trong công tác xây dựng Đảng. Đảng ta còn khẳng định xây dựng
Đảng về chính trị có ý nghĩa quan trọng hàng đầu.
Xây dựng Đảng về chính trị là xây dựng cương lĩnh, đường lối, chiến
lược, sách lược cách mạng đúng đắn. Để đáp ứng đòi hỏi của công cuộc xây
dựng chủ nghĩa xã hội, Đảng ta đã đề ra Cương lĩnh xây dựng đất nước trong
thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Với trí tuệ của toàn Đảng, cương lĩnh sẽ
bảo đảm cho sự nghiệp cách mạng xã hội chủ nghĩa đi đến thắng lợi hoàn
toàn. Những quan điểm, tư tưởng của Lênin về tự phê bình, phát triển Đảng,
đấu tranh chống chủ nghĩa cơ hội đã có ý nghĩa thiết thực trong công tác xây
dựng Đảng của Đảng ta. Hiện nay, những vấn đề đó vẫn thường xuyên thực

24


Vấn đề xây dựng nội bộ đảng trong tác phẩm “bệnh ấu trĩ “tả khuynh” trong phong
trào cộng sản” của Lênin

hiện trong các tổ chức Đảng. Đó là những công tác không thể thiếu được để
không ngừng sáng tạo năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng.
KẾT LUẬN
Tác phẩm Bệnh ấu trĩ “tả khuynh” trong phong trào cộng sản ra đời đã
đáp ứng yêu cầu cấp thiết của lịch sử nước Nga, cũng như đáp ứng được yêu
cầu của các Đảng cộng sản trên thế giới, của phong trào cộng sản và công
nhân quốc tế. Những tư tưởng của Lênin về vấn đề xây dựng nộ bộ Đảng có ý
nghĩa nền tảng lý luận cho các Đảng cộng sản xây dựng Đảng của mình vững
mạnh lãnh đạo nhân dân đấu tranh giành thắng lợi trên mọi lĩnh vực, nhất là
trong công tác xây dựng Đảng. Đặc biệt đầu thế kỷ XXI, phong trào cách
mạng của các đảng cánh tả ở Mỹ Latinh khẳng định sức sống của chủ nghĩa
Mác-Lênin. Tổng thống Vê-nê-du-ê-la Hugo Cha-ves sau khi tái đắc cử,
khẳng định mục tiêu cách mạng Bô-li-va ở Vê-nê-du-ê-la là đưa đất nước đi
lên “Chủ nghĩa xã hội thế kỷ XXI”, lấy chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng cách
mạng và tiến bộ của Xi-mông Bô-li-va, tư tưởng nhân đạo của thiên chúa giáo
làm nền tảng tư tưởng.
Đảng ta khẳng định trong điều lệ Đảng: “Đảng lấy chủ nghĩa Mác-Lênin
và tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành
động”31. Trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng từ khi Đảng ta ra đời, Đảng
luôn vận dụng tư tưởng của chủ nghĩa Mác-Lênin nói chung, những quan
điểm của Lênin về xây dựng Đảng, và đã giành thắng lợi to lớn, nhất là trong
công tác xây dựng Đảng ta trong sạch vững mạnh, đủ sức lãnh đạo nhân dân
ta từng bước giành thắng lợi trên con đường tiến lên CNXH. Tuy nhiên trong
thời kỳ đổi mới đất nước, vấn đề xây dựng Đảng của Đảng ta gặp nhiều khó

khăn, còn nhiều hạn chế. Nhiệm vụ xây dựng Đảng trở thành nhiệm vụ cấp
thiết của toàn Đảng. Đảng cần quán triệt sâu sắc hơn nữa tư tưởng của chủ
nghĩa Mác-Leenin nói chung, những quan điểm của Lênin về xây dựng đảng
nói riêng, xây dựng Đảng ta ngày càng trong sạch, vững mạnh, nâng cao uy

31

Đảng Cộng sản Việt Nam: Điều lệ Đảng cộng sản Việt Nam, Nxb Chính trị quốc gia – Sự thật, Hà Nội,
2011, tr4.

25