Tư tưởng hồ chí minh về đạo đức nhà báo và vận dụng vào giáo dục sinh viên ngành báo chí ở việt nam hiện nay

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
KHỔNG MINH NGỌC MAI

TƢ TƢỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ ĐẠO ĐỨC NHÀ BÁO
VÀ VẬN DỤNG VÀO GIÁO DỤC SINH VIÊN
NGÀNH BÁO CHÍ Ở VIỆT NAM HIỆN NAY

LUẬN VĂN THẠC SĨ
CHUYÊN NGÀNH: HỒ CHÍ MINH HỌC

HÀ NỘI, 2015
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
KHỔNG MINH NGỌC MAI

TƢ TƢỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ ĐẠO ĐỨC NHÀ BÁO
VÀ VẬN DỤNG VÀO GIÁO DỤC SINH VIÊN
NGÀNH BÁO CHÍ Ở VIỆT NAM HIỆN NAY

LUẬN VĂN THẠC SĨ
CHUYÊN NGÀNH: HỒ CHÍ MINH HỌC
MÃ SỐ: 60310204
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Văn Sơn

HÀ NỘI, 2015
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi và đƣợc sự
hƣớng dẫn khoa học của Tiến sĩ Nguyễn Văn Sơn. Các nội dung nghiên cứu,
kết quả trong đề tài này là trung thực và chƣa công bố dƣới bất kz hình thức
nào trƣớc đây. Ngoài ra, trong luận văn còn sử dụng một số nhận xét, đánh

giá của các tác giả khác, cơ quan tổ chức khác đều có trích dẫn và chú thích
nguồn gốc.
Tôi xin chịu trách nhiệm về lời cam đoan này.
Hà Nội, ngày tháng năm 2015
Tác giả luận văn
Khổng Minh Ngọc Mai
LỜI CẢM ƠN


Hoàn thành bản luận văn với đề tài: “Tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về đạo
đức nhà báo và vận dụng vào giáo dục sinh viên ngành Báo chí ở Việt Nam
hiện nay”, tôi xin tỏ lòng biết ơn:
TS Nguyễn Văn Sơn, ngƣời thầy đã tận tình hƣớng dẫn, chỉ bảo đóng
góp ý kiến cho tôi trong suốt quá trình làm luận văn.
Xin cùng bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới các thầy cô giáo, ngƣời đã
đem lại cho tôi những kiến thức bổ trợ, vô cùng có ích trong những năm học
vừa qua.
Cũng xin bày tỏ lời biết ơn chân thành đến bộ phận sau đại học của khoa
Khoa học Chính trị đã giúp tôi về các thủ tục trong quá trình học, viết và bảo
vệ luận văn.
Cuối cùng tôi xin gửi lời cám ơn đến gia đình, bạn bè, những ngƣời đã
luôn bên tôi, động viên và khuyến khích tôi trong quá trình thực hiện đề tài
nghiên cứu của mình.
Tác giả luận văn
Khổng Minh Ngọc Mai
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1
2. Tình hình nghiên cứu đề tài .......................................................................... 4
3. Mục đích và nhiệm vụ của đề tài ................................................................ 12

3.1. Mục đích của đề tài .................................................................................. 12
3.2. Nhiệm vụ của đề tài.................................................................................. 13
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu............................................................... 13
4.1. Đối tƣợng nghiên cứu............................................................................... 13
4.2. Phạm vi nghiên cứu.................................................................................. 13
5. Cơ sở lý luận và phƣơng pháp nghiên cứu ................................................. 13
5.1. Cơ sở lý luận ............................................................................................ 13
5.2. Phƣơng pháp nghiên cứu.......................................................................... 14
6. Đóng góp về mặt khoa học và { nghĩa của luận văn .................................. 14
6.1. Đóng góp về mặt khoa học ...................................................................... 14
6.2. Ý nghĩa của luận văn................................................................................ 14
7. Kết cấu của đề tài ........................................................................................ 14


Chƣơng 1: TƢ TƢỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ ĐẠO ĐỨC NHÀ BÁO ..... 15
1.1. Tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về nghề báo........................................................ 15
1.2. Nội dung cơ bản trong tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về đạo đức nhà báo.............. 25
1.2.1. Lập trƣờng chính trị vững vàng, tuyệt đối trung thành với Đảng với
nhân dân .......................................................................................................... 28
1.2.2. Ngƣời làm báo phải gắn bó mật thiết với nhân dân, hết lòng phục vụ
nhân dân .......................................................................................................... 30
1.2.3. Ngƣời làm báo phải nâng cao tinh thần trách nhiệm trƣớc Đảng, nhân
dân ................................................................................................................... 35
1.2.4. Ngƣời làm báo phải trung thực, khách quan, tôn trọng sự thật ............ 37
TIỂU KẾT CHƢƠNG 1.................................................................................. 40
Chƣơng 2: VẬN DỤNG TƢ TƢỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ ĐẠO ĐỨC
NGHỀ BÁO TRONG ĐỊNH HƢỚNG VÀ GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC
NGHỀ BÁO CHO SINH VIÊN NGÀNH BÁO CHÍ Ở VIỆT NAM HIỆN
NAY ................................................................................................................ 42
2.1. Thực trạng giáo dục đạo đức nghề báo cho sinh viên ngành Báo chí ..... 42

2.2.1. Những thành tựu chủ yếu trong giáo dục đạo đức nghề nghiệp cho sinh
viên ngành Báo chí.......................................................................................... 42
2.1.2. Một số hạn chế trong giáo dục đạo đức nghề nghiệp cho sinh viên
ngành Báo chí.................................................................................................. 47
2.2. Phƣơng hƣớng và giải pháp cơ bản nhằm nâng cao chất lƣợng giáo dục
đạo đức nghề báo theo tƣ tƣởng Hồ Chí Minh cho sinh viên ngành Báo chí ở
Việt Nam hiện nay .......................................................................................... 54
2.2.1. Phƣơng hƣớng cơ bản giáo dục đạo đức nghề báo cho sinh viên ngành
Báo chí ở Việt Nam trong giai đoạn hiện nay................................................. 54
2.2.1.1. Thông qua giáo dục – đào tạo, hình thành đội ngũ nhà báo có lập
trƣờng tƣ tƣởng vững vàng, kiên định, đạo đức nghề nghiệp trong sáng, giàu
tính đảng và tính dân tộc. ................................................................................ 54
2.2.1.2. Xây dựng đội ngũ nhà báo giàu lòng yêu nƣớc, niềm tự hào, tự tôn
dân tộc. ............................................................................................................ 58
2.2.1.3. Gắn giáo dục tƣ tƣởng, đạo đức nghề báo với các hoạt động thực tiễn
xã hội góp phần bồi dƣỡng l{ tƣởng sống cao đẹp, trách nhiệm cho sinh viên
ngành Báo chí.................................................................................................. 60


2.2.2. Một số giải pháp cơ bản nhằm nâng cao chất lƣợng giáo dục đạo đức
nghề báo cho sinh viên ngành Báo chí ở Việt Nam hiện nay. ........................ 62
2.2.2.1. Đa dạng hoá các hình thức giáo dục tƣ tƣởng chính trị, đạo đức cho
sinh viên ngành Báo chí, trong đó các học phần lý luận chính trị và đạo đức
nhà báo đóng vai trò trung tâm ....................................................................... 63
2.2.2.2. Nâng cao nhận thức về vai trò của giáo dục đạo đức và trách nhiệm
của nhà báo trong đời sống kinh tế - chính trị - xã hội đối với ngƣời làm công
tác quản l{, cơ sở đào tạo và sinh viên............................................................ 72
2.2.2.3. Phát huy tính chủ động, tích cực, sáng tạo, tự giáo dục, tự rèn luyện
trong sinh viên ngành Báo chí thông qua các hoạt động phong trào và công
tác xã hội. ........................................................................................................ 78

2.2.2.4. Xây dựng học phần bắt buộc có tính đặc thù, gắn với yêu cầu nhiệm
vụ của ngề báo................................................................................................. 83
TIỂU KẾT CHƢƠNG 2.................................................................................. 88
KẾT LUẬN
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Vũ Ngọc Am (2004), Một số vấn đề về phương pháp giảng dạy lý luận
chính trị, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
2. Lê Thị Tuyết Ba (1999), “Vấn đề bảo vệ các giá trị đạo đức truyền thống
trong nền kinh tế thị trƣờng ở Việt Nam”, Tạp chí Triết học (Số 1).
3. Lê Thị Tuyết Ba (2003), “Chuẩn mực đạo đức trong bối cảnh của nền
kinh tế thị trƣờng ở nƣớc ta hiện nay”, Tạp chí Triết học (Số 10).
4. Lƣơng Gia Ban (2004), "Tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về lý luận và học tập
lý luận", Tạp chí Triết học, (1).
5. Lƣơng Gia Ban (chủ biên) (2002), Góp phần nâng cao chất lượng
giảng dạy và đổi mới nội dung chương trình các môn khoa học Mác Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
6. Hoàng Chí Bảo (1991), “Giáo dục môn chủ nghĩa cộng sản khoa học
trong tình hình hiện nay: lý luận và giải pháp thực tiễn”, Tạp chí Triết
học (Số 3).
7. Hoàng Chí Bảo (1997), “Văn hoá và sự phát triển nhân cách của thanh
niên”. Tạp chí nghiên cứu lý luận, (số 1).


8. Hoàng Quốc Bảo (2003), “Sự thống nhất giữa lý luận và thực tiễn trong
hoạt động tuyên truyền của Hồ Chí Minh”, Tạp chí Triết học (Số 5).
9. Đặng Quốc Bảo, Đặng Thị Thanh Huyền (2005), Chỉ số phát triển
giáo dục trong HDI - cách tiếp cận và một số kết quả nghiên cứu, Nxb
Chính trị quốc gia, Hà Nội.
10. Nguyễn Duy Bắc (chủ biên) (2004), Một số vấn đề lý luận và thực tiễn
về dạy và học môn học Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh trong
trường đại học, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.

95
11. Lê Thanh Bình (2013), “Yêu cầu cơ bản về phẩm chất nghề nghiệp,
đạo đức, văn hóa chính trị của nhà báo quốc tế”, Tạp chí Lý luận chính
trị và Truyền thông (Số 6)
12. Nguyễn Đức Bình (1994), Bảo vệ và phát triển chủ nghĩa Mác-Lênin,
tư tưởng Hồ Chí Minh là nhiệm vụ quan trọng và bức thiết, Nxb Chính
trị quốc gia, Hà Nội
13. Lê Bỉnh (2002), “Về một số đặc trƣng của cuộc đấu tranh tƣ tƣởng
hệ”, Tạp chí Triết học (Số 12).
14. Bộ Giáo dục và Đào tạo (30/5/1998), Báo cáo tổng kết 7 năm thực
hiện Chỉ thị số số 34-CT/TW về tăng cường công tác chính trị trong
trường học.
15. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2003), Giáo dục đại học Việt nam, Nxb giáo dục.
16. Bộ Giáo dục và Đào tạo - Ban Khoa giáo TW, Báo cáo tổng kết ba
năm thực hiện nghị quyết TW5 khoá IX về công tác tư tưởng Lý luận
(phần lý luận) giai đoạn 2002-2005.
17. Trịnh Doãn Chính - Nguyễn Anh Quốc (2003), “Tƣ tƣởng Hồ Chí
Minh về giáo dục”, Tạp chí Triết học (Số 3).
18. Nguyễn Trọng Chuẩn (1995), “Đôi điều suy nghĩ về giá trị và sự biến
đổi của các giá trị khi nƣớc ta chuyển sang nền kinh tế thị trƣờng”, Tạp
chí Triết học (Số 1).
19. Nguyễn Trọng Chuẩn (2001), “Kinh tế thị trƣờng định hƣớng xã hội
chủ nghĩa ở nƣớc ta hiện nay và những biến động trong lĩnh vực đạo
đức”, Tạp chí Triết học (Số 9).
20. Vũ Hoàng Công (2003), "Những vấn đề cơ bản trong tƣ tƣởng chính


trị của chủ nghĩa Mác - Lênin", Tạp chí Thông tin chính trị học, (4).
21. Lƣơng Minh Cừ (2003), "Một số ý kiến về công tác giáo dục chính trị,
tƣ tƣởng cho sinh viên hiện nay", Tạp chí Giáo dục (60).

96
22. Phạm Tất Dong (chủ biên) (1995), Trí thức Việt Nam thực tiễn và triển
vọng, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
23. Thành Duy (2000), “Hồ Chí Minh với việc phát huy sức mạnh của văn
hoá trong sự nghiệp đấu tranh giữ nƣớc, giải phóng dân tộc”, Tạp chí
Triết học (Số 5).
24. Vũ Trọng Dung (2004), “Tác động của kinh tế thị trƣờng đến đạo đức
ngƣời cán bộ quản l{”, Tạp chí Triết học (Số 5).
25. Phạm Văn Đức (2000), “Một số suy nghĩ về vai trò của giáo dục, đào
tạo trong phát triển nguồn lực con ngƣời”, Tạp chí Triết học (Số 6).
26. Phạm Văn Đức (2004), “Phát huy tinh thần dân tộc trong bối cảnh toàn
cầu hoá ở Việt Nam hiện nay”, Tạp chí Triết học (Số 9).
27. Võ Xuân Đàn (2004), "Tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về giáo dục và nhiệm
vụ của đội ngũ thầy cô giáo và những ngƣời làm công tác giáo dục",
Tạp chí Khoa học xã hội, (12).
28. Đảng Cộng sản Việt Nam (2004), Kết luận số 162-TB/TW Về một số
biện pháp tăng cường quản lý báo chí trong tình hình mới
29. Đảng Cộng sản Việt Nam (2005), Văn kiện Đảng thời kz đổi mới. (Đại
hội VI, VII, VIII, IX), Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
30. Đảng Cộng sản Việt Nam (2006), Văn kiện đại hội đại biểu toàn quốc
lần thứ X, Nxb, Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
31. Đảng Cộng sản Việt Nam (2007), Nghị quyết Hội nghị lần thứ năm
Ban chấp hành Trung Ương Khóa X Về Công tác tư tưởng, lý luận và
báo chí trước yêu cầu mới.
32. Đảng Cộng sản Việt Nam (2007), Tài liệu học tập các nghị quyết Hội
nghị Trung ương 5, khóa X, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
33. Đảng Cộng sản Việt Nam (2009), Thông báo kết luận của Bộ Chính trị
số 242-TB/TW ngày 15 rtháng 4 năm 2009) về tiếp tục thực hiện Nghị
97
quyết Trung ương 2 (Khoá VIII) phương hướng phát triển giáo dục đào

tạo đến năm 2020.
34. Đảng Cộng sản Việt Nam (2011), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc
lần thứ XI. Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
35. Nguyễn Khoa Điềm (2004), "Nâng cao hơn nữa chất lƣợng và hiệu
quả công tác giáo dục lý luận chính trị trong tình hình mới", Tạp chí
Thông tin công tác tư tưởng lý luận, (Số 1).
36. Nguyễn Hữu Đức (chủ biên) (2003), Giáo dục, rèn luyện thanh niên
theo tư tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng Cộng sản Việt
Nam, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội.
37. Nguyễn Trƣờng Giang (2014), “Những điểm riêng biệt trong 100 bản
quy tắc đạo đức báo chí trên thế giới”, Tạp chí Lý luận chính trị và
Truyền thông (Số 2)
38. Phạm Minh Hạc (1996), Phát triển giáo dục, phát triển con người
phục vụ phát triển xã hội - kinh tế, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội.
39. Phạm Minh Hạc (2002), Nhân tố mới về giáo dục và đào tạo trong thời
kz đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, Nxb Chính trị quốc gia,
Hà Nội.
40. Nguyễn Đức Hạnh (2013), “Về tính chuyên nghiệp đặc thù của hoạt
động báo chí”, Tạp chí Lý luận chính trị và Truyền thông (Số 12)
41. Cao Thu Hằng (2004), “Giá trị đạo đức truyền thống và những yêu cầu
đạo đức đối với nhân cách con ngƣời Việt Nam hiện nay”, Tạp chí
Triết học (Số 7).
42. Bùi Thị Kim Hậu (2014), “Bài nói của Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Đại
hội sinh viên Việt Nam lần thứ hai và { nghĩa đối với việc giáo dục đạo
đức cho sinh viên hiện nay”, Tạp chí Lý luận chính trị và Truyền thông
(Số 1)
98
43. Vũ Văn Hiền (1997), “Ổn định xã hội và vai trò của nó đối với sự nghiệp

công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nƣớc”, Tạp chí Triết học (Số 2).
44. Nguyễn Minh Hoàn (2012), “Tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về động lực và
mục tiêu của tiến bộ xã hội”, Tạp chí Triết học, (Số 4).
45. Đỗ Huy (2000), “Tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về xây dựng con ngƣời, phát
triển giáo dục, nâng cao dân trí”, Tạp chí Triết học (Số 2).


46. Nguyễn Văn Huyên (2000), “Triết lý phát triển xã hội Hồ Chí Minh”,
Tạp chí Triết học (Số 4).
47. Nguyễn Văn Huyên (2003), “Lối sống ngƣời Việt Nam dƣới tác động
của toàn cầu hoá hiện nay”, Tạp chí Triết học (Số 12).
48. Trần Tất Hùng (2002), "Tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về giáo dục lý luận
Mác-Lênin", Tạp chí Giáo dục, (30).
49. Đặng Thu Hƣơng (2014), “Văn hóa báo chí và văn hóa của ngƣời làm
báo trong bối cảnh toàn cầu hóa”, Tạp chí Lý luận chính trị và Truyền
thông (Số 6)
50. Lại Quốc Khánh (2005), “Bản chất nhân đạo của tƣ tƣởng Hồ Chí
Minh về giải phóng con ngƣời”, Tạp chí Cộng sản, (Số 14).
51. Lại Quốc Khánh (2011), “Nhận diện và định vị chủ nghĩa yêu nƣớc
trong chiến lƣợc xây dựng và phát huy nguồn lực trí tuệ Việt Nam”,
Tạp chí Triết học, (Số 5).
52. V.I.Lênin (2005), Toàn tập, tập 21, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
53. V.I.Lênin (2005), Toàn tập, tập 22, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
54. V.I.Lênin (2005), Toàn tập, tập 23, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
55. Nguyễn Thành Lợi (2013), “Đạo đức nghề nghiệp nhà báo Trung Quốc
hiện nay”, Tạp chí Lý luận chính trị và Truyền thông (Số 10)
56. C.Mác - Ph.Ăngghen (2004), Toàn tập, tập 37, Nxb Chính trị quốc gia,
Hà Nội.
99
57. C.Mác - Ph.Ăngghen (2004), Toàn tập, tập 38, Nxb Chính trị quốc gia,

Hà Nội.
58. C.Mác - Ph.Ăngghen (2004), Toàn tập, tập 39, Nxb Chính trị quốc gia,
Hà Nội.
59. C.Mác - Ph.Ăngghen (2004), Toàn tập, tập 40, Nxb Chính trị quốc gia,
Hà Nội.
60. Hồ Chí Minh (2004), Toàn tập, tập 1, Nxb Chính trị quốc gia Hà Nội.
61. Hồ Chí Minh (2004), Toàn tập, tập 2, Nxb Chính trị quốc gia Hà Nội.
62. Hồ Chí Minh (2004), Toàn tập, tập 3, Nxb Chính trị quốc gia Hà Nội.
63. Hồ Chí Minh (2004), Toàn tập, tập 4, Nxb Chính trị quốc gia Hà Nội.
64. Hồ Chí Minh (2004), Toàn tập, tập 5, Nxb Chính trị quốc gia Hà Nội.


65. Hồ Chí Minh (2004), Toàn tập, tập 6, Nxb Chính trị quốc gia Hà Nội.
66. Hồ Chí Minh (2004), Toàn tập, tập 7, Nxb Chính trị quốc gia Hà Nội.
67. Hồ Chí Minh (2004), Toàn tập, tập 8, Nxb Chính trị quốc gia Hà Nội.
68. Hồ Chí Minh (2004), Toàn tập, tập 9, Nxb Chính trị quốc gia Hà Nội.
69. Hồ Chí Minh (2004), Toàn tập, tập 10, Nxb Chính trị quốc gia Hà Nội.
70. Hồ Chí Minh (2004), Toàn tập, tập 11, Nxb Chính trị quốc gia Hà Nội.
71. Hồ Chí Minh (2004), Toàn tập, tập 12, Nxb Chính trị quốc gia Hà Nội.
72. Đỗ Chí Nghĩa (2013), “Những quan điểm chỉ đạo cơ bản của Đảng về
vai trò định hƣớng dƣ luận xã hội của báo chí”, Tạp chí Lý luận chính
trị và Truyền thông (Số 11)
73. Phùng Hữu Phú (1992), “Hồ Chí Minh về những phẩm chất cần có của
Đảng Cộng sản”, Tạp chí Thông tin Lí luận (Số tháng 12)
74. Đỗ Văn Quân - Đặng Anh Tuyết (2005), "Tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về
“Học để làm việc” một trong bốn trụ cột của giáo dục hiện đại", Tạp
chí Giáo dục, (106).
100
75. Dƣơng Xuân Sơn (2014), “Báo chí với tiềm lực con ngƣời”, Tạp chí
Lý luận chính trị và Truyền thông (Số 1)

76. Nguyễn Văn Sơn (2010), “Phát triển con ngƣời Việt Nam trên cơ sở
phát triển giáo dục - đào tạo”, Tạp chí Triết học (Số 10)
77. Nguyễn Văn Tài (2004), “Tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về con ngƣời và phát
huy nhân tố con ngƣời”, Tạp chí Triết học (Số 2).
78. Nguyễn Thanh (2007), Vấn đề con người giáo dục con người nh n từ
góc độ triết học xă hội, Nxb Tổng hợp TP Hồ Chí Minh
79. Hà Nhật Thăng, Đào Thanh Âm (Đồng chủ biên) (1998), Lịch sử giáo
dục thế giới, Nxb Giáo dục, Hà Nội.
80. Đỗ Thắng (2002), "Tìm hiểu một số nội dung giáo dục thế hệ trẻ trong
tƣ tƣởng Hồ Chí Minh", Tạp chí Giáo dục, (23).
81. Lê Sĩ Thắng (2002), “Kế thừa tƣ tƣởng đạo đức Hồ Chí Minh trong
công cuộc đổi mới ở Việt Nam hiện nay”, Tạp chí Triết học