ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT
ĐẶNG TẤT TÙNG
THỤ LÝ VỤ ÁN DÂN SỰ THEO PHÁP LUẬT TỐ
TỤNG DÂN SỰ VIỆT NAM HIỆN HÀNH QUA
THỰC TIỄN ÁP DỤNG TẠI CÁC TÒA ÁN TRÊN
ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HÀ NỘI
LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC
Hà Nội – 2015
1
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT
ĐẶNG TẤT TÙNG
THỤ LÝ VỤ ÁN DÂN SỰ THEO PHÁP LUẬT TỐ
TỤNG DÂN SỰ VIỆT NAM HIỆN HÀNH QUA
THỰC TIỄN ÁP DỤNG TẠI CÁC TÒA ÁN TRÊN
ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HÀ NỘI
Chuyên ngành : Luật Dân sự và Tố tụng dân sự
Mã số
: 60 38 01 03
LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC
Cán bộ hướng dẫn khoa học: PGS.TS NGÔ HUY CƢƠNG
Hà Nội – 2015
2
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ............................................................................................................... 5
CHƢƠNG I: ........................................................ Error! Bookmark not defined.
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ THỤ LÝ VỤ ÁN DÂN SỰ................. Error!
Bookmark not defined.
1.1. KHÁI NIỆM, BẢN CHẤT, ĐẶC ĐIỂM VÀ Ý NGHĨA CỦA THỤ LÝ
VỤ ÁN DÂN SỰ .............................................. Error! Bookmark not defined.
1.1.1. Khái niệm về thụ lý vụ án dân sự.............. Error! Bookmark not defined.
1.1.2. Bản chất, đặc điểm thụ lý vụ án dân sự .... Error! Bookmark not defined.
1.1.3. Ý nghĩa của thụ lý vụ án dân sự ................ Error! Bookmark not defined.
1.2. SƠ LƢỢC QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN CÁC QUY ĐỊNH PHÁP LUẬT
TTDS VIỆT NAM VỀ THỤ LÝ VỤ ÁN DÂN SỰError! Bookmark not
defined.
1.2.1. Giai đoạn từ năm 1945 đến năm 1988 ...... Error! Bookmark not defined.
1.2.2. Giai đoạn từ năm 1989 đến năm 2004 ...... Error! Bookmark not defined.
1.2.3. Giai đoạn từ năm 2004 đến nay ................ Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG II: ....................................................... Error! Bookmark not defined.
QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT TỐ TỤNG DÂN SỰ VIỆT NAM HIỆN
HÀNH VỀ THỤ LÝ VỤ ÁN DÂN SỰ. ............. Error! Bookmark not defined.
2.1 ĐIỀU KIỆN THỤ LÝ VỤ ÁN DÂN SỰ. ... Error! Bookmark not defined.
* Vụ việc dân sự phải thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án ................. Error!
Bookmark not defined.
2.2. TRÌNH TỰ, THỦ TỤC THỤ LÝ VỤ ÁN DÂN SỰError! Bookmark not
defined.
2.2.1. Nhận và xem xét đơn khởi kiện ................ Error! Bookmark not defined.
2.2.2. Yêu cầu sửa đổi, bổ sung đơn khởi kiện. .. Error! Bookmark not defined.
3
2.2.3. Bổ sung tài liệu, chứng cứ kèm theo đơn khởi kiện Error! Bookmark not
defined.
2.2.4. Dự tính tiền tạm ứng án phí và thông báo cho ngƣời khởi kiện. ....... Error!
Bookmark not defined.
2.2.5. Vào sổ thụ lý vụ án dân dự........................ Error! Bookmark not defined.
2.2.6.Thông báo việc thụ lý vụ án dân sự. .......... Error! Bookmark not defined.
2.3 XỬ LÝ ĐỐI VỚI CÁC TRƢỜNG HỢP KHÔNG ĐỦ ĐIỀU KIỆN THỤ
LÝ ..................................................................... Error! Bookmark not defined.
2.3.1 Trả lại đơn khởi kiện .................................. Error! Bookmark not defined.
2.3.2 Chuyển đơn khởi kiện cho TA khác giải quyết ........ Error! Bookmark not
defined.
CHƢƠNG III....................................................... Error! Bookmark not defined.
THỰC TIỄN THỰC HIỆN CÁC QUY ĐỊNH CỦA BLTTDS VIỆT NAM
HIỆN HÀNH VỀ THỤ LÝ VỤ ÁN DÂN SỰ VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN
PHÁP LUẬT TTDS VỀ THỤ LÝ VỤ ÁN DÂN SỰ ....... Error! Bookmark not
defined.
3.1 THỰC TIỄN THỰC HIỆN BLTTDS VIỆT NAM HIỆN NAY VỀ THỤ
LÝ VỤ ÁN DÂN SỰ........................................ Error! Bookmark not defined.
3.1.1 Những kết quả đạt đƣợc ............................. Error! Bookmark not defined.
3.1.2 Những hạn chế bất cập ............................... Error! Bookmark not defined.
3.2 GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VỀ THỤ LÝ VỤ ÁN DÂN SỰ
.......................................................................... Error! Bookmark not defined.
3.2.1 Về quyền khởi kiện của ngƣời đại diện theo ủy quyền của cá nhân... Error!
Bookmark not defined.
3.2.2 Về tài liệu chứng cứ kèm theo đơn khởi kiện ........... Error! Bookmark not
defined.
3.2.3 Về ngƣời giải quyết đơn và ngƣời đƣợc phân công giải quyết vụ án dân sự
sơ thẩm ................................................................ Error! Bookmark not defined.
4
3.3 MỘT SỐ KIẾN NGHỊ HOÀN THIỆN CÁC QUY ĐỊNH CỦA BLTTDS
VIỆT NAM HIỆN HÀNH VỀ THỤ LÝ VADS.Error!
Bookmark
not
defined.
3.3.1 Yêu cầu đƣơng sự cung cấp tài liệu chứng cứ kèm theo đơn khởi kiện
............................................................................. Error! Bookmark not defined.
3.3.2 Về thời hạn xem xét thụ lý vụ án dân sự.... Error! Bookmark not defined.
3.3.3 Về tinh thần trách nhiệm và năng lực của cán bộ giải quyết đơn khởi kiện
vụ án dân sự sơ thẩm ........................................... Error! Bookmark not defined.
3.3.4 Tăng cƣờng công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật .. Error! Bookmark
not defined.
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................. 9
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Quyền con ngƣời là một vấn đề đƣợc nghiên cứu từ rất lâu trên cả phƣơng diện
thực tiễn và lý luận. Việc công nhận các quyền con ngƣời luôn là mối quan tâm
của nhân loại trong mỗi thời kỳ phát triển. Mỗi thời kỳ phát triển của con
ngƣời đều đƣợc gắn liền và là thành quả của cuộc đấu tranh giai cấp, cách
mạng, xã hội, phản ánh quá trình nhân loại tự giải phóng mình. Ở nƣớc ta hiện
nay, các quyền con ngƣời đƣợc công nhận, thể hiện thành quả của cả một quá
trình đấu tranh lâu dài và gian khổ của dân tộc. Tại Điều 14 Hiến pháp 2013
khẳng định:
1. Ở nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, các quyền con người,
quyền công dân về chính trị, dân sự, kinh tế, văn hóa, xã hội được công
nhận, tôn trọng, bảo vệ, bảo đảm theo Hiến pháp và pháp luật.
2. Quyền con người, quyền công dân chỉ có thể bị hạn chế theo quy định
của pháp luật trong trường hợp cần thiết vì lý do quốc phòng, an ninh
quốc gia, trật tự và an toàn xã hội, đạo đức, sức khỏe của cộng đồng.
Trong đó quyền dân sự đƣợc coi là quyền có ý nghĩa quan trọng cơ bản vì nó
có liên quan tới mọi mối quan hệ trong xã hội của con ngƣời. Theo đó, các chủ
thể pháp luật có quyền thực hiện mọi hành vi, mọi hoạt động nhằm thỏa mãn
5
lợi ích của mình nhƣng không đƣợc làm ảnh hƣởng, xâm phạm đến quyền lợi
của ngƣời khác. Tùy từng trƣờng hợp bị xâm phạm lợi ích hợp pháp, “họ có
quyền tự bảo vệ hoặc yêu cầu các cơ quan, tổ chức có thẩm quyền công nhận
quyền dân sự của mình; buộc chấm dứt hành vi vi phạm; buộc xin lỗi cải cách
công khai; buộc thực hiện nghĩa vụ dân sự; buộc bồi thƣờng thiệt hại” (khoản 2
Điều 9 Bộ luật tố tụng dân sự 2005(BLDS). Nhƣ vậy, quyền con ngƣời đƣợc
thể chế hóa bằng những quy định của pháp luật và pháp luật đã dự liệu các
phƣơng thức này nhằm bảo đảm cho quyền con ngƣời đƣợc thực hiện. Một
trong số các phƣơng thức đó là phƣơng thức qua vai trò của Tòa án. Điều 1
Luật tổ chức Tòa án nhân dân (TAND) năm 2002 quy định: “Trong phạm vi
chức năng của mình, Tòa án có nhiệm vụ bảo vệ pháp chế XHCN; bảo vệ chế
độ XHCN và quyền làm chủ của nhân dân; bảo vệ tài sản của Nhà nƣớc, của
tập thể; bảo vệ tính mạng, tài sản, tự do, danh dự và nhân phẩm của công dân”.
So với các phƣơng thức bảo vệ quyền lợi hợp pháp khác, thì phƣơng thức
yêu cầu Tòa án bảo vệ có ƣu điểm lớn nhất là quyền con ngƣời nói chung,
quyền dân sự nói riêng sẽ đƣợc nhanh chóng thực thi nhờ sức mạnh cƣỡng chế
của Nhà nƣớc. Tuy nhiên giải quyết bằng con đƣờng Tòa án phải tuân theo các
thủ tục mang tính chất bắt buộc nên thƣờng phải mất nhiều thời gian và đƣơng
sự phải nỗ lực hết mình để chứng minh cho yêu cầu của mình. Chính vì thế nhu
cầu cần Nhà nƣớc phải có những quy định đơn giản hơn, phù hợp, nhanh
chóng hơn về thủ tục tố tụng là điều tất yếu. Để đạt đƣợc điều này, một trong
những biện pháp mà Đại hội Đảng lần thứ VIII đã chỉ ra và vẫn đang đƣợc tiếp
tục thực hiện trong giai đoạn hiện nay đó là phải cải cách tổ chức và hoạt động
tƣ pháp, trong đó có tổ chức và hoạt động của TAND. Hoạt động của Tòa án
trong những năm qua đã có nhiều bƣớc tiến đáng kể, biểu hiện rõ nét là quá
trình giải quyết các vụ án dân sự (VADS) đã thực sự góp phần tích cực trong
việc bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của công dân. Để làm đƣợc điều này, các
thủ tục tố tụng đã đƣợc sửa đổi, bổ sung rất tích cực. Thủ tục đầu tiên trong
quá trình tố tụng là thủ tục thụ lý đã thể hiện rõ tƣ tƣởng của Đảng và Nhà
nƣớc ta: Muốn cải cách hệ thống tƣ pháp cũng nhƣ hoạt động của TAND thì
6
phải bắt đầu ngay từ hoạt động đầu tiên của quá trình giải quyết VADS là việc
thụ lý VADS.
Thụ lý VADS là hoạt động đầu tiên, khởi động cho cả một quá trình thực
hiện các hành vi tƣ pháp nhằm giải quyết VADS. Nếu làm không tốt khâu này
thì các hoạt động sau của quá trình tố tụng sẽ không thực hiện đƣợc hoặc sẽ trở
thành vô nghĩa. BLTTDS sửa đổi, bổ sung năm 2011 đã dành hẳn một Chƣơng
XII tại Phần II từ Điều 161 đến Điều 178 để quy định về hoạt động khởi kiện
và thụ lý VADS và các văn bản hƣớng dẫn kèm theo; nhƣng trên thực tế khi áp
dụng các quy định pháp luật thì vẫn gặp một số khó khăn, vƣớng mắc hoặc tạo
ra những cách hiểu không thống nhất về cùng một quy định của BLTTDS.
Xuất phát từ cơ sở lý luận và thực tiễn trên, em đã quyết định chọn đề tài:
“THỤ LÝ VỤ ÁN DÂN SỰ THEO PHÁP LUẬT TỐ TỤNG DÂN SỰ VIỆT NAM HIỆN
HÀNH QUA THỰC TIỄN ÁP DỤNG TẠI CÁC TÒA ÁN TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ
HÀ NỘI” làm luận văn tốt nghiệp với mong muốn đƣợc đi sâu tìm hiểu các quy
định pháp luật và thực tiễn áp dụng, từ đó có thể đƣa ra khuyến nghị, góp phần
hoàn thiện nâng cao hiệu quả áp dụng của pháp luật tố tụng dân sự.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Trƣớc khi BLTTDS năm 2014 đƣợc ban hành và sủa đổi bổ sung năm 2011 đã
có một số công trình nghiên cứu khoa học pháp lý về vấn đề thụ lý vụ án dân
sự, nhƣ bài “Một số ý kiến về thụ lý vụ án dân sự” của tác giả Lê Chí Công
đăng trên tạp chí Tòa án nhân dân số 11/1998; luận án thạc sĩ luật học “thụ lý
và chuẩn bị xét xử sơ thẩm vụ án dân sự theo pháp luật dân sự Việt Nam” của
Đoàn Đức Lƣơng. Từ khi BLTTDS năm 2004 đƣợc ban hành các công trình
nghiên cứu khoa học về vấn đề này vẫn đƣợc tiếp tục thực hiện nhƣ luận án
thạc sĩ “thụ lý vụ án dân sự một số vấn đề về lý luận và thực tiễn” của tác giả
Liễu Thị Hạnh. Sau khi BLTTDS 2004 đƣợc sửa đổi năm 2011 cũng có một số
công trình nghiên cứu khoa học pháp lý về vấn đề trên nhƣng chỉ dừng ở mức
độ khóa luận tốt nghiệp…Tuy nhiên mỗi công trình nghiên cứu nhìn nhận, giải
quyết vấn đề thụ lý vụ án dân sự ở một góc độ khác nhau, đặc biệt nghiên cứu
7
vấn đề thụ lý vụ án dân sự sơ thẩm theo pháp luật tố tụng dân sự Việt Nam
hiện hành tại thành phố Hà Nội thì chƣa có công trình nghiên cứu sâu nào.
3. Mục đích và phạm vi nghiên cứu
- Làm rõ một số vấn đề lý luận về thụ lý vụ án dân sự.
- Tiếp cận các quy định của pháp luật hiện hành về thụ lý vụ án dân sự.
- Tìm hiểu thực tiễn áp dụng các quy định về thụ lý vụ án dân sự tại Tòa
án trên địa bàn TP Hà Nội.
- Đƣa ra kiến nghị nhằm hoàn thiện BLTTDS về thụ lý vụ án dân sự.
4. Phƣơng pháp nghiên cứu
Khi tiếp cận vấn đề nghiên cứu, luận văn dựa trên cơ sở lý luận của chủ
nghĩa Mác – Lê nin, quan điểm duy vật biện chứng và duy vật lịch sử, quan
điểm, tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về nhà nƣớc và pháp luật. Phƣơng pháp nghiên
cứu của luận văn là đi từ lý luận đến thực tiễn, dùng thực tiễn kiểm chứng lý
luận. Ngoài ra để thực hiện việc nghiên cứu tác giả cũng sử dụng các phƣơng
pháp nghiên cứu khoa học nhƣ phân tích, tổng hợp, so sánh, diễn giải, suy diễn
logic….
5. Ý nghĩa của việc nghiên cứu đề tài
Ngoài ý nghĩa là một công trình nghiên cứu riêng của bản thân về thụ lý
VADS sơ thẩm để hoàn thành chƣơng trình học tập và báo cáo tốt nghiệp, việc
nghiên cứu đề tài còn nhằm ý nghĩa đi sâu phân tích các khái niệm, ý nghĩa và
cơ sở khoa học của các quy định thụ lý VADS sơ thẩm, điều kiện thụ lý, thực
tế thực hiện các quy định về thụ lý VADS sơ thẩm trên địa bàn thành phố Hà
Nội. Để từ đó đƣa ra những đề xuất, giải pháp nhằm mục đích xây dựng và
hoàn thiện pháp luật. Kết quả nghiên cứu góp phần hoàn thiện hệ thống lý luận
về thụ lý VADS trong pháp luật TTDS hiện hành. Bên cạnh đó, luận văn còn đi
sâu phân tích những hạn chế, bất cập của pháp luật TTDS hiện hành, thực tiễn
thực hiện tại Tòa án trên địa bàn thành phố Hà Nội và đề xuất hƣớng hoàn
thiện pháp luật TTDS về thụ lý VADS sơ thẩm, kiến nghị về thực hiện pháp
luật TTDS về thụ lý VADS trên địa bàn thành phố Hà Nội.
6. Kết cấu của luận văn
8
Luận văn gồm phần mở đầu, phần nội dung (03 chƣơng), phần kết luận và
danh mục tài liệu tham khảo. Phần nội dung bao gồm:
Chƣơng 1: Những vấn đề lý luận về thụ lý vụ án dân sự
Chƣơng 2: Các quy định của Bộ luật TTDS Việt Nam hiện hành về thụ lý
vụ án dân sự
Chƣơng 3: Thực tiễn thực hiện các quy định của Bộ luật TTDS về thụ lý
về thụ lý vụ án dân sự qua thực tiễn áp dụng tại Tòa án trên địa bàn TP Hà Nội
và các giải pháp hoàn thiện.
9
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
* Tài liệu tham khảo tiếng Việt:
1. Giáo trình Luật dân sự, trƣờng Đại học Luật Hà Nội, NXB Công An
nhân dân năm 2005.
2. Giáo trình Luật hôn nhân và gia đình Việt Nam, trƣờng Đại học luật Hà
Nội năm 2008.
3. Giáo trình Luật tố tụng dân sự, trƣờng Đại học luật Hà Nội, NXB Công
An nhân dân năm 2008.
4. Bộ luật dân sự năm 2005, NXB Chính trị Quốc gia.
5. Bộ luật tố tụng dân sự năm 2004, sửa đổi bổ sung 2011 NXB Chính trị
Quốc gia.
6. Luật đất đai năm 2003.
7. Luật ban hành văn bản quy định pháp luật năm 2008.
8. Luật hôn nhân và gia đình năm 2014.
9. Luật kinh doanh bảo hiểm 2000.
10. Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Bộ luật lao động ban hành kèm
theo nghị quyết só 74/2006/NQ-QH 11 ngày 29/11/2006 của Quốc Hội.
11. Luật tổ chức tòa án nhân dân năm 2012.
12. Luật thƣơng mại năm 2005.
13. Pháp lệnh thủ tục giải quyết các tranh chấp lao động năm 1996.
14. Pháp lệnh thủ tục giải quyết các vụ án dân sự năm 1989.
15. Pháp lệnh thủ tục giải quyết các vụ án kinh tế năm 1994.
16. Hội đồng thẩm phán tòa án nhân dân tối cao (2005) nghị quyết số
01/2005/NQ-HĐTP ngày 31/3/2005 hƣớng dẫn thi hành một số quy định trong
phần thứ nhất “Những quy định chung” của Bộ luật tố tụng dân sự năm 2004.
10
17. Hội đồng thẩm phán tòa án nhân dân tối cao (2006) nghị quyết số
02/2006/NQ-HĐTP ngày 12/5/2006 hƣớng dẫn thi hành các quy định trong phần
thứ hai “Thủ tục giải quyết vụ án cấp sơ thẩm” của Bộ luật dân sự năm 2004.
18. Hội đồng thẩm phán tòa án nhân dân tối cao (2007) “Quyết định giám
đốc thẩm số 07/2007/KDTM – GĐT ngày 07/8/2007 về việc tranh chấp về hợp
đồng mua bán hàng hóa” tạp chí tòa án nhân dân kỳ II tháng 7/2008 số 13.
19. Hội đồng thẩm phán tòa án nhân dân tối cao (2010) “Quyết định giám
đốc thẩm số 02/2010/DS - GĐT ngày 07/1/2010 về việc tranh chấp hợp đồng
vay tài sản và hùn vốn” tạp chí tòa án nhân dân năm 2010.
20. Hội đồng thẩm phán tòa án nhân dân tối cao (2012) nghị quyết số
05/2012/NQ-HĐTP ngày 03/12/2012 hƣớng dẫn thi hành các quy định trong
phần thứ hai “Thủ tục giải quyết vụ án tại Tòa án cấp sơ thẩm” của Bộ luật tố
tụng dân sự đã đƣợc sửa đổi bổ sung năm 2011.
21. Hội đồng thẩm phán tòa án nhân dân tối cao (2012) nghị quyết số
03/2012/NQ-HĐTP ngày 03/12/2012 hƣớng dẫn thi hành một số quy định trong
phần thứ nhất “ Những phần chung “ của Bộ luật tố tụng dân sự đã đƣợc sửa đổi
bổ sung năm 2011.
22. Hội đồng thẩm phán tòa án nhân dân tối cao (2012) nghị quyết số
04/2012/NQ-HĐTP ngày 03/12/2012 hƣớng dẫn thi hành các quy định về “
Chứng cứ và chứng minh ” của Bộ luật tố tụng dân sự đã đƣợc sửa đổi bổ sung
năm 2011.
23. Lê Thị Hà (2005) phân cấp thẩm quyền giải quyết tranh chấp dân sự
trong hệ thống tòa án ở Việt Nam trong giai đoạn hiện nay, Luận án tiến sỹ,
trƣờng Đại học luật Hà Nội.
24. Nông thanh Xuyên (2010) thời hiệu khởi kiện vụ án dân sự và thực hiện
yêu cầu giải quyết việc dân sự, luận văn thạc sỹ luật học, trƣờng đại học Luật Hà
Nội.
25. Đào thị yến (2010), khởi kiện và thụ lý vụ án, một số vấn đề lý luận và
thực tiễn, khóa luận tốt nghiệp, trƣờng đại học Luật Hà Nội.
26. Viện ngôn ngữ (2003) từ điển tiếng việt, NXB Đà Nẵng.
11
27. Từ điển Luật học (2006) từ điển bách khoa và tƣ pháp,Hà Nội.
28. ThS Bùi Thị Huyền “Thẩm quyền về dân sự của tòa án nhân dân” đề
tài nghiên cứu khoa học cấp trƣờng năm 2002.
29. ThS Trần Phƣơng Thảo “ Một số vấn đề về thụ lý vụ án dân sự” Đề tài
nghiên cứu khoa học cấp trƣờng năm 2002.
30. Đoàn Đức lƣơng “Một số ý kiến về thụ lý vụ án dân sự” Tạp chí lao
động xã hội số 2 năm 1990, tr10.
31. Dƣơng Quốc Thành “Về một số quy định chƣa có cách hiểu thống nhất
trong bộ luật tố tụng dân sự” Tạp chí nhà nƣớc và pháp luật số 3/2006.
32. Lƣơng Thị Hợp (2010) Một số vấn đề trong bộ luật tố tụng dân sự cần
đƣợc sửa đổi hƣớng dẫn, tạp chí tòa án nhân dân số 21 kỳ I tháng 11/2010, tr9 –
10.
33. Lê Chí Công “ thụ ký vụ án dân sự” tạp chí tòa án nhân dân số
11/1998, tr 9.
34. Lê Thị Bích Lan (2005) “ Vấn đề khởi kiện vụ án dân sự” tạp chí Luật
học – Số đặc san về BLTTDS năm 2005,tr56 – 61.
35. Liễu thi Hạnh (2010) thu lý vụ án dân sự - một số vấn đề lý luận và
thực tiễn (Anh xem lại tạp chí hay gì?)
36. TS Nguyễn Văn Cƣờng “ Một số vấn đề cần đặt ra khi sửa đổi, bổ sung
bộ luật tố tụng dân sự” tạp chí tòa án nhân dân số 11/2010.
37. Tạp chí tòa án nhân dân 12/2007.
38. Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội (2013) Báo cáo tổng kết ngành tòa
án thành phố Hà Nội năm 2013.
39. Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội (2014) Báo cáo tổng kết ngành tòa
án thành phố Hà Nội năm 2014.
* Tài liệu tham khảo tiếng nước ngoài:
1. "Civil Code of Japan", />"Civil Code of Japan", />
12
13