Quản lý hoạt động giáo dục bản sắc văn hóa dân tộc cho học sinh trường phổ thông dân tộc nội trú tỉnh điện biên
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (301.33 KB, 13 trang )
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC
PHẠM LỆ THANH
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC BẢN SẮC VĂN HÓA DÂN TỘC
CHO HỌC SINH TRƢỜNG PHỔ THÔNG DÂN TỘC NỘI TRÚ
TỈNH ĐIỆN BIÊN
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
HÀ NỘI - 2014
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC
PHẠM LỆ THANH
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC BẢN SẮC VĂN HÓA DÂN TỘC
CHO HỌC SINH TRƢỜNG PHỔ THÔNG DÂN TỘC NỘI TRÚ
TỈNH ĐIỆN BIÊN
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Chuyên ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Mã số: 60 14 01 14
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. NGND. Nguyễn Võ Kỳ Anh
HÀ NỘI - 2014
LỜI CẢM ƠN
Trong suốt quá trình học tập, triển khai nghiên cứu đề tài, hoàn thành
luận văn, tác giả đã nhận được rất nhiều sự quan tâm, giúp đỡ của quý Thầy
Cô trường Đại học Giáo dục - Đại học Quốc gia Hà Nội.
Trước hết, tác giả xin gửi lời cám ơn chân thành tới Ban lãnh đạo,
Phòng Đào tạo và Nghiên cứu khoa học, các thầy cô giáo khoa sau Đại học,
các thầy cô đã tham gia giảng dạy lớp cao học chuyên ngành Quản lí giáo dục
khoá 12 (2012 – 2014) do trường Đại học Giáo dục – Đại học Quốc Gia tổ
chức đã giúp đỡ tác giả rất nhiều trong quá trình học tập và nghiên cứu.
Đặc biệt, tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến PGS.TS.NGND.
Nguyễn Võ Kỳ Anh đã tận tình chỉ bảo, hướng dẫn tác giả trong thời gian
nghiên cứu để hoàn thành luận văn và có thể áp dụng có hiệu quả trong quá
trình công tác.
Tác giả xin chân thành cảm ơn các đồng chí Lãnh đạo Sở Giáo dục và
Đào tạo tỉnh Điện Biên; Các đồng chí trong Ban lãnh đạo, giáo viên trường
Phổ thông Dân tộc Nội trú tỉnh Điện Biên đã tạo điều kiện, giúp đỡ tác giả
hoàn thành luận văn.
Xin cám ơn và chia sẻ niềm vui này với gia đình, bạn bè, những người
đã luôn bên tôi, động viên và khuyến khích tôi trong quá trình học tập và hoàn
thành luận văn của mình.
Mặc dù đã có nhiều cố gắng trong quá trình nghiên cứu song luận văn
chắc chắn không tránh khỏi những thiếu sót. Tác giả mong nhận được ý kiến
góp ý của các thầy cô giáo cùng các đồng nghiệp.
Xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, ngày 05 tháng 11 năm 2014
Tác giả
Phạm Lệ Thanh
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
BCH
Ban chấp hành
BLĐ
Ban lãnh đạo
Bộ GD&ĐT
Bộ Giáo dục và Đào tạo
BSVH
Bản sắc văn hóa
BSVHDT
Bản sắc văn hóa dân tộc
CBQL
Cán bộ quản lý
CMHS
Cha mẹ học sinh
CSVC
Cơ sở vật chất
GD
Giáo dục
GD&ĐT
Giáo dục và Đào tạo
GDBSVHDT
Giáo dục bản sắc văn hóa dân tộc
GS
Giáo sư
GV
Giáo viên
GVBM
Giáo viên bộ môn
GVCN
Giáo viên chủ nhiệm
HĐGDNGLL
Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp
HS
Học sinh
KT-XH
Kinh tế xã hội
NĐ-CP
Nghị định Chính phủ
PGS.TS.NGND
Phó Giáo sư, Tiến sỹ, Nhà giáo nhân dân
PTDTBT
Phổ thông dân tộc bán trú
PTDTNT
Phổ thông dân tộc nội trú
QLGD
Quản lý giáo dục
THCS
Trung học cơ sở
THPT
Trung học phổ thông
VHDT
Văn hóa dân tộc
MỤC LỤC
Lời cảm ơn ......................................................................................................... i
Danh mục chữ viết tắt ....................................................................................... 2
Mục lục………………………………………………………………………iii
Danh mục bảng.................................................................................................. 7
Danh mục hình ................................................ Error! Bookmark not defined.
MỞ ĐẦU ........................................................ Error! Bookmark not defined.
Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC
BẢN SẮC VĂN HÓA DÂN TỘC CHO HỌC SINH TRƢỜNG PHỔ
THÔNG DÂN TỘC NỘI TRÚ.....................................................................6
1.1. Vài nét về lịch sử vấn đề nghiên cứu ....... Error! Bookmark not defined.
1.2. Các khái niệm cơ bản liên quan đến đề tàiError!
Bookmark
not
defined.
1.2.1. Quản lý .................................................. Error! Bookmark not defined.
1.2.2. Quản lí giáo dục .................................... Error! Bookmark not defined.
1.2.3. Bản sắc văn hóa dân tộc ........................ Error! Bookmark not defined.
1.2.4. Giáo dục bản sắc văn hóa dân tộc ......... Error! Bookmark not defined.
1.3. Đặc điểm GDBSVHDT của học sinh ở các trường PTDTNT………...19
1.3.1. Đặc điểm học sinh trường PTDTNT ..................................................... 19
1.3.2. Đặc điểm cụ thể về GDBSVHDT của học sinh ở trường PTDTNT
....................................................................... Error! Bookmark not defined.0
1.4. Nội dung quản lý hoạt động giáo dục bản sắc văn hóa dân tộc cho học
sinh trường PTDTNT ...................................................................................... 22
1.4.1. Quản lý mục tiêu giáo dục bản sắc văn hóa dân tộc trong nhà trường
......................................................................................................................... 22
1.4.2. Quản lý nội dung, hình thức giáo dục bản sắc văn hóa dân tộc trong nhà
trường .............................................................................................................. 23
1.4.3. Quản lý kế hoạch thực hiện giáo dục bản sắc văn hóa dân tộc ............ 24
1.4.4. Quản lý phương pháp tổ chức hoạt động giáo dục bản sắc văn hóa dân
tộc .................................................................................................................... 25
1.4.5. Kiểm tra, đánh giá hoạt động giáo dục bản sắc văn hóa dân tộc .......... 25
1.5. Những yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng hoạt động giáo dục bản sắc văn
hóa dân tộc cho học sinh trường PTDTNT .... Error! Bookmark not defined.
1.5.1. Yếu tố chủ quan .................................... Error! Bookmark not defined.
1.5.2. Yếu tố khách quan ................................. Error! Bookmark not defined.
Tiểu kết chương 1……………………………………………………………29
Chƣơng 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC BẢN
SẮC VĂN HÓA DÂN TỘC CHO HỌC SINH TRƢỜNG PHỔ THÔNG
DÂN TỘC NỘI TRÚ TỈNH ĐIỆN BIÊN....................................................30
Error! Bookmark not defined.2.1. Khái quát về tình hình kinh tế - xã hội và
giáo dục tỉnh Điện Biên................................... Error! Bookmark not defined.
2.1.1. Tình hình kinh tế - xã hội ...................... Error! Bookmark not defined.
2.1.2. Tình hình phát triển giáo dục của tỉnh Điện BiênError! Bookmark not
defined.
2.1.3. Đặc điểm tình hình trường PTDTNT .... Error! Bookmark not defined.
2.2. Thực trạng hoạt động giáo dục bản sắc văn hóa dân tộc cho học sinh
trường PTDTNT tỉnh Điện Biên ..................... Error! Bookmark not defined.
2.2.1. Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên, cha mẹ học sinh và
học sinh về hoạt động giáo dục bản sắc văn hóa dân tộc cho HS .................. 35
2.2.2. Thực trạng về thái độ, hành vi của học sinh đối với việc giữ gìn
BSVHDT ......................................................................................................... 41
2.2.3. Thực trạng nội dung giáo dục bản sắc văn hóa dân tộc cho HS ......... 43
2.2.4. Thực trạng mức độ thực hiện và thái độ tham gia các hình thức hoạt
động giáo dục bản sắc văn hóa dân tộc cho HS ........................................... 45
2.2.5. Thực trạng mức độ sử dụng các phương pháp GDBSVHDT cho HS . 47
2.3. Thực trạng quản lý hoạt động GDBSVHDT của HS tại trường PTDT Nội
trú tỉnh Điện Biên ........................................................................................... 48
2.3.1. Thực trạng quản lý xây dựng kế hoạch giáo dục BSVHDT cho HS của
BLĐ nhà trường ............................................................................................. 48
2.3.2. Thực trạng sự phối hợp các lực lượng tham gia tổ chức các hoạt động
GDBSVHDT ....................................................................................................................50
2.3.3. Thực trạng công tác tổ chức, chỉ đạo hoạt động GDBSVHDT cho HS
......................................................................................................................... 53
2.3.4. Thực trạng công tác kiểm tra, đánh giá hoạt động GDBSVHDT cho HS
........................................................................................................................ 56
2.3.5. Thực trạng quản lý cơ sở vật chất và tài chính cho hoạt động
GDBSVHDT .................................................................................................. 58
2.4. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động GDBSVHDT cho
HS ................................................................................................................................. 59
2.5. Đánh giá chung về thực trạng quản lý hoạt động GDBSVHDT cho HS
trường PTDTNT tỉnh Điện Biên .................................................................... 63
2.5.1. Đánh giá kết quả đạt được và nguyên nhân ......................................... 63
2.5.2. Đánh giá hạn chế và nguyên nhân ....................................................... 64
2.5.3. Thuận lợi và khó khăn trong công tác quản lý HĐGDBSVHDT cho HS
tại trường PTDTNT tỉnh Điện Biên ............................................................... 65
Tiểu kết chương 2...................................................................................................67
Chƣơng 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC BẢN SẮC
VĂN HÓA DÂN TỘC CHO HỌC SINH TRƢỜNG PHỔ THÔNG DÂN
TỘC NỘI TRÚ TỈNH ĐIỆN BIÊN......................................................................68
3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp ............................................................ 68
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ và hệ thống ..................................... 68
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa.......................................................... 68
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn và tính khả thi ............................... 69
3.2. Các biện pháp quản lý hoạt động giáo dục bản sắc văn hóa dân tộc cho
học sinh trường PTDTNT tỉnh Điện Biên....................................................... 69
3.2.1. Xây dựng kế hoạch quản lý hoạt động giáo dục bản sắc văn hóa dân tộc
cho học sinh..................................................................................................... 69
3.2.2. Nâng cao nhận thức, kiến thức, kỹ năng về giáo dục bản sắc văn hóa
dân tộc cho đội ngũ giáo viên, cha mẹ học sinh và học sinh...........................71
3.2.3. Quản lý giáo dục bản sắc văn hóa dân tộc cho học sinh vào các môn
học, các hoạt động ngoài giờ lên lớp và hoạt động ngoại khóa ..................... 75
3.2.4. Xây dựng phát triển môi trường sư phạm lành mạnh nhằm thực hiện tốt
công tác giáo dục bản sắc văn hóa dân tộc cho học sinh .............................. 81
3.2.5. Tổ chức phối hợp các lực lượng giáo dục trong việc tổ chức các hoạt
động giáo dục bản sắc văn hóa dân tộc .......................................................... 84
3.2.6. Quản lý cơ sở vật chất và tài chính cho hoạt động giáo dục bản sắc văn
hóa dân tộc ...................................................................................................... 86
3.2.7. Mối quan hệ giữa các biện pháp ......................................................... 88
3.3. Khảo nghiệm mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện pháp .......... 89
3.3.1. Đối tượng khảo nghiệm......................................................................... 89
3.3.2. Cách thức tiến hành khảo nghiệm ......................................................... 89
3.3.3. Mục đích khảo nghiệm .......................................................................... 89
3.3.4. Các biện pháp được khảo nghiệm ......................................................... 89
3.3.5. Nội dung khảo sát.................................................................................. 90
Tiểu kết chương 3............................................................................................95
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................. Error! Bookmark not defined.6
1. Kết luận ..................................................... Error! Bookmark not defined.6
2. Khuyến nghị ................................................................................................ 98
TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................... …………….90
PHỤ LỤC…………………………………………….……………………102
DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1.
Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên, cha
mẹ học sinh và học sinh về hoạt động giáo dục bản
sắc văn hóa dân tộc cho HS.............................................
Bảng 2.2.
Thực trạng về thái độ, hành vi của học sinh đối với việc
giữ gìn BSVHDT. ................................. ......................................
Bảng 2.3.
Khảo sát
58
Khảo sát mức độ quản lý cơ sở vật chất và tài chính cho
hoạt động GDBSVHDT..............................................................
Bảng 2.12.
54
Kết quả đánh giá công tác kiểm tra, đánh giá hoạt động
GD BSVHDT cho HS của BLĐ nhà trường....................
Bảng 2.11.
53
Thực trạng việc tổ chức, chỉ đạo hoạt động GDBSVHDT
cho HS....................................... ......................................................
Bảng 2.10.
52
Sự phối hợp của Ban lãnh đạo nhà trường với các lực
lượng khác khi tổ chức hoạt động GDBSVHDT cho HS....
Bảng 2.9.
47
Các lực lượng phối hợp tham gia tổ chức các
HĐGDBSVHDT của nhà trường.............................................
Bảng 2.8.
46
Hiệu quả quản lý xây dựng kế hoạch hoạt động giáo
dục BSVHDT của BLĐ nhà trường ......................................
Bảng 2.7.
44
Mức độ sử dụng những phương pháp để GDBSVHDT
cho HS............. ................................................................................
Bảng 2.6.
42
Nhà trường đã GDBSVHDT cho HS thông qua các
hình thức chủ yếu ................................. ......................................
Bảng 2.5.
40
về mức độ cần thiết của các nội dung
GDBSVHDT cho HS PTDTNT...............................................
Bảng 2.4.
36
60
Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động GDBSVHDT
cho HS.................................................................................................
61
Bảng 3.1.
Mức độ cần thiết của các biện pháp quản lý hoạt động
GDBSVHDT....................................................................
Bảng 3.2.
Tính khả thi của các biện pháp quản lý hoạt động
GDBSVHDT....................................................................
Bảng 3.3.
91
92
So sánh tương quan thứ bậc giữa tính cấp thiết và khả
thi của các biện pháp quản lý HĐGDBSVHDT..............
94
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Đào Duy Anh, Việt Nam văn hoá sự cương, năm 1938.
2. Đặng Quốc Bảo, Vấn đề quản lý và quản lý nhà trường. Tài liệu giảng dạy
cao học QLGD.Trường ĐHGD - ĐGQG Hà Nội, 2010.
3. Đặng Quốc Bảo- Nguyễn Thị Thu Huyền, Một số vấn đề lý luận và thực
tiễn về quản lý trường phổ thông Dân tộc nội trú .Dự án PTGV THPT&
TCCN- - Vụ Giáo dục dân tộc- Cục NG&CBQLCSGD, NXB Văn hóa Thông tin, 2013.
4. Báo cáo tổng kết năm học 2009-2010 (Nguồn: Sở GD& ĐT Điện Biên).
5. Báo cáo tổng kết năm học 2013-2014 (Nguồn: Sở GD&ĐT Điện Biên).
6. Báo cáo thi đua năm học 2013-2014 của trường PTDT Nội trú Tỉnh Điện
Biên.
7. Bách khoa toàn thư mở Wikipedia.
8. Nông Quốc Chấn, Hoàng Tuấn Cƣ, Lò Giàng Páo - Chủ biên (1996):
Văn hoá và sự phát triển các dân tộc ở Việt Nam, Nxb Văn hoá dân tộc, Hà
Nội.
9. Nguyễn Quốc Chí - Nguyễn Thị Mỹ Lộc (2012), Đại cương khoa học
quản lý. Trường Đại học giáo dục- ĐHQG Hà Nội.
10. Nguyễn Quốc Chí - Nguyễn Thị Mỹ Lộc (2003), Những quan điểm giáo
dục hiện đại. Tập bài giảng, khoa Sư phạm, ĐHQG Hà Nội.
11. Nguyễn Quốc Chí- Nguyễn Thị Mỹ Lộc, Đại cương khoa học quản
lý.Nxb Đại học Quốc gia Hà nội, 2010.
12. Chỉ thị số 40/2008/CT – BGDĐT ngày 22/7/2008 của Bộ GD&ĐT
13. Phạm Minh Hạc, Một số vấn đề về GD và khoa học GD. NXB Khoa học
và kỹ thuật, Hà Nội 2005.
14. Phạm Minh Hạc và nhiều tác giả (2002), Giáo dục Việt Nam trước
ngưỡng cửa của thế kỷ XXI, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
15. Bùi Minh Hiền - Chủ biên (2006): Quản lí giáo dục, Nxb Đại học sư
phạm, Hà Nội.
16. Trần Kiểm (2008), Những vấn đề cơ bản của khoa học quản lí giáo dục,
Nxb Đại học sư phạm, Hà Nội.
17. Luật giáo dục 2005.
18. Hồ Chí Minh: Toàn tập, tập 3, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2009.
19. Hồ Chí Minh: “Báo cáo chính trị tại Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ II
của Đảng”. Toàn tập, Nxb CTQG, Hà Nội 1996, T.6
20. Hồ Chí Minh. Toàn tập, Nxb CTQG, Hà Nội, 1996, T.12,
21. Phan Ngọc (2002), Bản sắc văn hoá Việt Nam, Nxb Văn học, Hà Nội.
22. Nghị quyết TƢ 5 (khoá VIII), năm 1998
23. Nghị định số 05/2011/NĐ-CP về Công tác dân tộc.
24.
Quy
chế
tổ
chức
và
hoạt
động
của
trường
PTDTNT
(Ban hành kèm theo Quyết định số: 49/2008/QĐ-BGDĐT ngày 25 tháng 8
năm 2008 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo).
25. Phạm Quang Tể, Nhà trường với vai trò bảo tồn, phát huy giá trị văn
hoá truyền thống các dân tộc thiểu số tỉnh Điện Biên. Năm 2013
26. Trần Ngọc Thêm, Cơ sở văn hoá Việt Nam- giáo trình, Năm 1995.
27. Từ điển bách khoa Việt Nam, Nxb. Từ điển bách khoa, H, 2005, tập 4.
28. Phạm Viết Vƣợng - Chủ biên (2003),Quản lí hành chính nhà nước và
quản lí ngành GD&ĐT, Nxb Đại học sư phạm, Hà Nội.
29. Phạm Viết Vƣợng (2001), Giáo dục học. Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội
30. Văn kiện: Nghị quyết Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương
Đảng (khoá VIII) về xây dựng và phát triển nền văn hoá Việt Nam tiên tiến,
đậm đà bản sắc dân tộc.
31. Văn kiện: Nghị quyết Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương
Đảng (khoá VIII) về xây dựng và phát triển nền văn hoá Việt Nam tiên tiến,
đậm đà bản sắc dân tộc.
