Quản lý công tác chủ nhiệm lớp ở trường THPT huyện mê linh, thành phố hà nội

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI 2

NGUYỄN HỒNG SƠN

QUẢN LÝ CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP
Ở TRƢỜNG THPT HUYỆN MÊ LINH,
THÀNH PHỐ HÀ NỘI
Chuyên ngành : Quản lý giáo dục
Mã số

: 60 14 01 14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học:
PGS. TS Nguyễn Văn Mã

HÀ NỘI, 2016


LỜI CẢM ƠN
Tôi xin chân thành cảm ơn Phó Giáo sƣ, Tiến sĩ Nguyễn Văn Mã ngƣời
Thầy đã hết lòng giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn này. Xin chân thành cảm ơn
các thầy giáo, cô giáo trong các Phòng, Khoa trƣờng Đại học Sƣ phạm Hà
Nội 2 đã tận tình giảng dạy, tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong quá trình học
tập, nghiên cứu, hoàn thành chƣơng trình học tập của khoá học.
Qua đây tôi cũng xin đƣợc bày tỏ lòng biết ơn với các thầy cô trong Hội
đồng bảo vệ luận văn cao học chuyên ngành Quản lý giáo dục - khóa 18 đã đọc
và đóng góp những ý kiến quý báu cho luận văn. Xin chân thành cảm ơn các
đồng chí trong Ban Giám hiệu các nhà trƣờng: THPT Mê Linh, THPT Quang
Minh; THPT Tiền Phong; THPT Tiến Thịnh; THPT Tự Lập; THPT Yên Lãng

huyện Mê Linh, thành phố Hà Nội đã giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn này.
Mặc dù đã cố gắng, nhƣng chắc chắn luận văn vẫn còn những khiếm khuyết.
Rất mong nhận đƣợc sự chỉ bảo của các thầy giáo, cô giáo và đồng nghiệp.
Hà Nội, tháng 7 năm 2016
Học viên

Nguyễn Hồng Sơn


LỜI CAM ĐOAN
Luận văn thạc sĩ của tôi đƣợc hoàn thành dƣới sự hƣớng dẫn của
PGS.TS Nguyễn Văn Mã. Tôi xin cam đoan rằng:
Đây là kết quả nghiên cứu của riêng tôi, không trùng lăp với các công
trình nghiên cứu khác.
Nếu sai tôi hoàn toàn chịu trách nhiệm.
Học viên

Nguyễn Hồng Sơn


KÝ HIỆU CÁC CHỮ VIẾT TẮT

Chữ viết tắt

Chữ viết đầy đủ

CBQL

Cán bộ quản lý

ĐH

Đại học

ĐHQG

Đại học Quốc gia

ĐHSP

Đại học sƣ phạm

GD & ĐT

Giáo dục và Đào tạo

GV

Giáo viên

GVCN

Giáo viên chủ nhiệm

HS

Học sinh

KCN

Khu công nghiệp

NXB

Nhà xuất bản

QL

Quản lý

QLGD

Quản l giáo dục

THCS

Trung học cơ sở

THPT

Trung học phổ thông

UBND

Ủy ban nhân dân


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài ....................................................................................... 1

2. Mục đích nghiên cứu ................................................................................. 3
3. Nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................................ 3
4. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu .......................................................... 3
5. Giả thuyết khoa học .................................................................................. 4
6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu .................................................................... 4
7. Phƣơng pháp nghiên cứu........................................................................... 4
8. Cấu trúc luận văn ...................................................................................... 5
Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC QUẢN LÝ CÔNG TÁC CHỦ
NHIỆM LỚP Ở TRƢỜNG THPT .................................................................... 6
1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ..................................................................... 6
1.2. Một số khái niệm cơ bản ........................................................................ 9
1.2.1. Quản lý......................................................................................................... 9
1.2.2. Quản lý giáo dục.......................................................................................10
1.2.3. Quản lý nhà trường ..................................................................................11
1.2.4. Quản lý công tác chủ nhiệm lớp..............................................................12
1.3. Trƣờng trung học phổ thông trong hệ thống giáo dục quốc dân ......... 14
1.3.1. Vị trí, vai trò của trường trung học phổ thông ......................................14
1.3.2. Mục tiêu của giáo dục trung học phổ thông ..........................................14
1.3.3. Yêu cầu về nội dung, phương pháp giáo dục trung học phổ thông .....14
1.3.4. Nhiệm vụ, quyền hạn của trường trung học phổ thông ........................15
1.3.5. Quan hệ giữa nhà trường, gia đình và xã hội........................................15
1.4. Một số vấn đề quản lý công tác chủ nhiệm lớp ở trƣờng trung học
phổ thông ..................................................................................................... 16
1.4.1. Giáo viên chủ nhiệm lớp và công tác chủ nhiệm lớp ............................16
1.4.2. Quản lý công tác chủ nhiệm lớp ở các trường trung học phổ thông ...22
Tiểu kết chƣơng 1........................................................................................ 27


Chƣơng 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP Ở
CÁC TRƢỜNG THPT HUYỆN MÊ LINH, THÀNH PHỐ HÀ NỘI ........... 28

2.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên và kinh tế - xã hội của huyện Mê Linh,
thành phố Hà Nội ........................................................................................ 28
2.1.1. Vị trí địa lý .................................................................................................28
2.1.2. Đặc điểm tự nhiên, dân cư .......................................................................28
2.1.3. Điều kiện kinh tế- xã hội: .........................................................................29
2.2. Về giáo dục trung học phổ thông huyện Mê Linh, Thành phố Hà Nội 30
2.2.1. Quy mô lớp học, số lượng cán bộ, giáo viên và học sinh: ....................30
2.2.3. Về cơ sở vật chất, trang thiết bị...............................................................33
2.2.4. Chất lượng và hiệu quả đào tạo ..............................................................34
2.3. Thực trạng quản lý công tác chủ nhiệm lớp ở các trƣờng trung học
phổ thông huyện Mê Linh, Thành phố Hà Nội ........................................... 36
2.3.1. Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên về công tác
chủ nhiệm lớp ở các trường trung học phổ thông huyện Mê Linh, Thành phố
Hà Nội ..................................................................................................................36
2.3.2. Thực trạng quản lý nội dung công tác chủ nhiệm lớp ở các trường
THPT huyện Mê Linh, Thành phố Hà Nội .......................................................40
2.3.3. Thực trạng quản lý chất lượng đội ngũ giáo viên chủ nhiệm lớp ở các
trường THPT huyện Mê Linh, thành phố Hà Nội ............................................44
2.3.4. Thực trạng thực hiện chế độ cho đội ngũ giáo viên chủ nhiệm lớp.....54
2.4. Nguyên nhân thành công và hạn chế trong quản lý hoạt động chủ
nhiệm lớp ở các trƣờng trung học phổ thông huyện Mê Linh, thành phố
Hà Nội ......................................................................................................... 54
2.4.1. Nguyên nhân thành công .........................................................................54
2.4.2. Nguyên nhân hạn chế ...............................................................................55
Tiểu kết chƣơng 2........................................................................................ 57
Chƣơng 3. MỘT SỐ BIỆN PHÁP QUẢN LÝ CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM
LỚP Ở CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HUYỆN MÊ LINH,
THÀNH PHỐ HÀ NỘI ................................................................................... 58
3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp........................................................ 58

3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu ..........................................................58
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi.............................................................58
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn .........................................................58
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả .........................................................59
3.2. Một số biện pháp quản lý công tác chủ nhiệm lớp ở các trƣờng trung
học phổ thông huyện Mê Linh, Thành phố Hà Nội .................................... 59
3.2.1. â dựng đội ngũ giáo viên chủ nhiệm lớp năng động, nhiệt tình có
trách nhiệm và khả năng đáp ứng cao với yêu cầu công việc ........................59
3.2.2. H trợ giáo viên chủ nhiệm làm tốt công tác phối hợp với các lực
lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường ......................................................80
3.2.3. â dựng chuẩn đánh giá và tổ chức đánh giá hách quan chất lượng
c ng tác chủ nhiệm lớp .......................................................................................88
3.2.4. ạo động lực cho đội ngũ giáo viên làm c ng tác chủ nhiệm ..............92
3.2.5. Kiểm tra thường xuyên của Hiệu trưởng đối với công tác
chủ nhiệm .............................................................................................................97
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ........................................................ 100
3.4. Kết quả thăm dò sự cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất 101
3.4.1. Kết quả thăm dò về tính cần thiết của các biện pháp quản lý công tác
chủ nhiệm lớp ở trường THPT huyện Mê Linh, thành phố Hà Nội. ............103
3.4.2. Kết quả thăm dò về tính khả thi của các biện pháp quản lý công tác
chủ nhiệm lớp ở trường THPT huyện Mê Linh, thành phố Hà Nội .............108
Tiểu kết chƣơng 3...................................................................................... 111
KẾT LUẬN ................................................................................................... 112
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................. 115
PHỤ LỤC


1

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong quá trình lãnh đạo đất nƣớc, Đảng ta luôn khẳng định nâng cao
chất lƣợng giáo dục có vai trò to lớn trong sự nghiệp phát triển kinh tế - xã
hội. Trƣớc sự chuyển biến mạnh mẽ cả về chất lƣợng, quy mô lẫn phƣơng
thức giáo dục để nâng cao hơn nữa chất lƣợng giáo dục, Đại hội XII của Đảng
đã kế thừa quan điểm chỉ đạo của các nhiệm kỳ trƣớc đƣa ra đƣờng lối đổi
mới căn bản, toàn diện giáo dục- đào tạo, phát triển nguồn nhân lực, xác định
đây là một kế sách, quốc sách hàng đầu, tiêu điểm của sự phát triển, mang
tính đột phá, khai mở con đƣờng phát triển nguồn nhân lực Việt Nam trong
thế kỷ XXI, khẳng định triết lý nhân sinh mới của nền giáo dục nƣớc nhà
“dạy ngƣời, dạy chữ, dạy nghề” [21].
Sự phát triển của nhà trƣờng nói chung và trƣờng trung học phổ thông
nói riêng gắn liền với sự tiến bộ, trƣởng thành của từng tập thể lớp, gắn liền
với sự tiến bộ và trƣởng thành của đội ngũ giáo viên, đặc biệt là GVCN lớp.
Để thực hiện tốt nhiệm vụ này, cần xác định đƣợc vị trí, vai trò hết sức quan
trọng của công tác chủ nhiệm lớp trong hoạt động giáo dục ở trƣờng THPT.
GVCN đƣợc xem nhƣ ngƣời thay mặt nhà trƣờng chịu trách nhiệm thực hiện
quản l , điều hành mọi hoạt động của tập thể lớp, tác động đến sự phát triển
nhân cách của từng học sinh trong tập thể đó. GVCN cũng là ngƣời chịu trách
nhiệm trƣớc nhà trƣờng về chất lƣợng giáo dục của lớp mình. Việc những tập
thể lớp có GVCN nhiệt tình, tâm huyết, có năng lực tổ chức thì sẽ có chất
lƣợng giáo dục tốt đã cho thấy thực tế chất lƣợng giáo dục toàn diện của nhà
trƣờng phụ thuộc một phần lớn vào kết quả công tác giáo dục của từng GVCN
đối với tập thể lớp mà họ phụ trách.
Học sinh THPT có đặc điểm tâm l , trình độ hiểu biết khác nhau. Vấn
đề sử dụng kiến thức, vận dụng kỹ năng sống để giải quyết các vấn đề nảy


2

sinh trong cuộc sống của các em còn nhiều hạn chế. Các em rất cần có một
ngƣời thƣờng xuyên gần gũi, hƣớng dẫn, tƣ vấn, hỗ trợ khi gặp khó khăn
ngƣời cố vấn tin cậy của cả tập thể, ngƣời đó chính là GVCN. Tuy nhiên hiện
nay, không chỉ học sinh THPT thành thị mà cả học sinh THPT nông thôn
cũng có những biểu hiện đáng lo ngại về phạm trù đạo đức nhƣ sống vô tâm,
thiếu trách nhiệm, liều lĩnh, dễ sa ngã, mắc các tệ nạn xã hội.....
Mê Linh là một huyện ngoại thành mới đƣợc sáp nhập về thành phố Hà
Nội năm 2008 lại đang trong quá trình đô thị hóa mạnh nên không tránh khỏi
những ảnh hƣởng tiêu cực đến môi trƣờng giáo dục của nhà trƣờng rất cần có
sự quan tâm của cán bộ làm quản lý đến công tác chủ nhiệm lớp.
Mặt khác công tác chủ nhiệm ở các trƣờng THPT trên địa bàn huyện Mê
Linh, thành phố Hà Nội thời gian qua đã đƣợc quan tâm và đạt những kết
bƣớc đầu nhƣng rõ ràng vẫn chƣa thể hiện đƣợc vai trò nòng cốt của mình
trong giáo dục nhân cách học sinh. Chƣa có những nghiên cứu để tạo đột phá
về quản lý công tác chủ nhiệm lớp ở trƣờng THPT để đáp ứng ngày càng cao
việc đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo của nƣớc nhà nhƣ tinh
thần của Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04 tháng 11 năm 2013 Hội nghị
Trung ƣơng 8 khóa XI của Đảng đã đề ra [32]. Chƣa xứng tầm một huyện
ngoại thành của thủ đô Hà Nội- lá cờ đầu của ngành GD-ĐT cả nƣớc…
Trƣớc đó đã có không ít những đề tài nghiên cứu về quản lý công tác chủ
nhiệm lớp ở các trƣờng THPT nói chung, ở huyện Mê Linh nói riêng. Nhƣng
những nghiên cứu này thƣờng đi vào những đề tài quen thuộc nhƣ quản lý
việc giáo dục đạo đức học sinh ở trƣờng THPT, giáo dục ý thức tự quản; giáo
dục hƣớng nghiệp; giáo dục kỹ năng sống cho học sinh THPT vv.. Trong khi
Mê Linh- huyện ngoại thành của thành phố Hà Nội, nơi đang diễn ra quá trình
đô thị hóa với tốc độ nhanh sẽ không tránh khỏi các tác động tiêu cực tới học
sinh THPT. Do vậy rất cần phải có các biện pháp để đội ngũ CBQL và

3

GVCN ở các trƣờng THPT trong huyện làm việc có hiệu quả thì lại chƣa có
nhiều ngƣời nghiên cứu hoặc đã nghiên cứu nhƣng những biện pháp mà họ
đƣa ra chƣa phong phú, chƣa thật phù hợp đặc điểm kinh tế- xã hội và môi
trƣờng giáo dục huyện Mê Linh. Vì vậy không ít nhà quản lý giáo dục trên địa
bàn huyện Mê Linh hiện nay vẫn quản lý công tác chủ nhiệm lớp ở đơn vị
mình bằng kinh nghiệm hơn là bằng khoa học giáo dục nên gặp nhiều khó
khăn trong quá trình chỉ đạo.
Xuất phát từ thực tế trên, nhận thấy tầm quan trọng của công tác chủ
nhiệm lớp trong quá trình thực hiện mục tiêu giáo dục ở nhà trƣờng THPT, tôi
đã chọn đề tài nghiên cứu: “Quản lý công tác chủ nhiệm lớp ở trƣờng
trung học phổ thông huyện Mê Linh, Thành phố Hà Nội” làm đề tàì
nghiên cứu.
2. Mục đích nghiên cứu
Xác định các biện pháp quản l để nâng cao hiệu quả công tác chủ
nhiệm lớp ở các trƣờng THPT trong huyện Mê Linh, Thành phố Hà Nội.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Xây dựng cơ sở lý luận cho đề tài.
- Điều tra những tƣ liệu liên quan đến quản lý công tác chủ nhiệm lớp ở
các trƣờng THPT huyện Mê Linh, Thành phố Hà Nội
- Đề xuất một số biện pháp quản lý nhằm nâng cao chất lƣợng công tác
chủ nhiệm lớp ở các trƣờng THPT huyện Mê Linh, Thành phố Hà Nội đồng
thời khảo nghiệm sự cần thiết và khả thi của các biện pháp đề xuất.
4. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu
- Khách thể nghiên cứu
Quản lý công tác chủ nhiệm lớp ở các trƣờng THPT.
- Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp quản l công tác chủ nhiệm lớp ở các trƣờng THPT trên địa
bàn huyện Mê Linh, Thành phố Hà Nội.

4

5. Giả thuyết khoa học
Nếu đề xuất và thực hiện đƣợc các biện pháp có cơ sở khoa học và có
tính khả thi thì sẽ góp phần nâng cao chất lƣợng công tác chủ nhiệm lớp ở các
trƣờng THPT huyện Mê Linh, Thành phố Hà Nội.
6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
6.1. Các biện pháp quản lý đƣợc giới hạn ở cấp trƣờng.
6.2. Khảo sát thực trạng quản lý công tác chủ nhiệm lớp ở 6 trên 6
trƣờng THPT công lập trên địa bàn huyện Mê Linh, Thành phố Hà Nội gồm:
THPT Mê Linh; THPT Quang Minh; THPT Tiền Phong; THPT Tiến Thịnh;
THPT Tự Lập; THPT Yên Lãng.
7. Phƣơng pháp nghiên cứu
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Để có cơ sở làm nền tảng cho quá trình nghiên cứu, chúng tôi tiến hành
thu thập tài liệu lý luận, nghiên cứu các Chỉ thị, Nghị quyết của Đảng, chủ
trƣơng, chính sách của Nhà nƣớc, các văn bản pháp lý của Ngành giáo dục,
các công trình nghiên cứu khoa học về quản lý giáo dục, quản l nhà trƣờng,
quản lý chuyên môn và quản lý công tác chủ nhiệm lớp, từ đó xây dựng luận
cứ khoa học cho các giải pháp quản lý công tác chủ nhiệm lớp ở các trƣờng
THPT huyện Mê Linh, Thành phố Hà Nội.
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Phƣơng pháp quan sát: Quan sát các hình thức biểu hiện, các hoạt động
quản lý của CBQL và việc thực hiện công tác chủ nhiệm lớp của GVCN ở các
trƣờng THPT.
- Phƣơng pháp tổng kết kinh nghiệm giáo dục: Tổng kết các kinh nghiệm
về quản lý công tác chủ nhiệm lớp từ thực tiễn công tác mà bản thân đã và
đang tiến hành ở tại đơn vị công tác.

- Phƣơng pháp lấy ý kiến chuyên gia: Thăm dò tính cấp thiết và tính khả
thi của các giải pháp quản lý công tác chủ nhiệm lớp.


5

- Phƣơng pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động giáo dục.
- Phƣơng pháp dùng phiếu điều tra: Điều tra, khảo sát, lấy ý kiến của
CBQL và giáo viên của các trƣờng THPT nhằm mục đích đánh giá thực trạng
việc quản lý công tác chủ nhiệm lớp trong nhà trƣờng và hoạt động chủ nhiệm
lớp của GVCN trong các trƣờng THPT huyện Mê Linh, Thành phố Hà Nội.
7.3. Nhóm phương pháp nghiên cứu bổ trợ
- Phƣơng pháp thống kê: Sử dụng phƣơng pháp toán thống kê để xử lý
và phân tích số liệu từ các phiếu điều tra thu thập đƣợc.
8. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, khuyến nghị, tài liệu tham khảo và phụ
lục, luận văn gồm có 3 chƣơng:
Chƣơng 1: Cơ sở lý luận của việc quản lý công tác chủ nhiệm lớp ở
trƣờng THPT.
Chƣơng 2: Thực trạng quản lý công tác chủ nhiệm lớp ở các
trƣờng THPT huyện Mê Linh, thành phố Hà Nội .
Chƣơng 3: Một số biện pháp quản lý công tác chủ nhiệm lớp ở các
trƣờng THPT huyện Mê Linh, Thành phố Hà Nội.


6

Chƣơng 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC QUẢN LÝ CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM
LỚP Ở TRƢỜNG THPT

1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
Trong công cuộc xây dựng, phát triển và đổi mới đất nƣớc các vấn đề về
giáo dục luôn đƣợc Đảng, Nhà nƣớc các ngành các cấp và toàn thể nhân dân
quan tâm. Đứng trƣớc yêu cầu phải đổi mới mạnh mẽ hệ thống giáo dục nhằm
đƣa chất lƣợng giáo dục tiến nhanh theo kịp khu vực và trên thế giới, công tác
đổi mới giáo dục từ góc độ quản l ngày càng đƣợc chú trọng. Có không ít
các nhà nghiên cứu, các nhà lãnh đạo, quản l đã rất quan tâm, tìm hiểu và
khai thác triệt để chủ đề này.
Trong hệ thống tổ chức của các trƣờng phổ thông, đơn vị cơ bản đƣợc tổ
chức để giảng dạy và giáo dục HS là lớp học. Hình thức tổ chức dạy học, GD
theo lớp đƣợc hình thành từ thế kỉ XVI do nhà giáo dục Tiệp Khắc (cũ) JA.
Cô menxki đề xƣớng [16]. Mô hình lớp học đƣợc duy trì và ngày càng phát
triển mạnh mẽ ở khắp các nƣớc trên thế giới. Không những vậy, mô hình lớp
học đƣợc phát triển và mở rộng, tùy thuộc vào điều kiện thực tế, song bao giờ
một lớp học vẫn cần ngƣời quản l . Để QL lớp học, nhà trƣờng cử ra một
trong những GV đang giảng dạy làm chủ nhiệm lớp. GVCN đƣợc hiệu trƣởng
nhà trƣờng lựa chọn từ những GV ƣu tú có kinh nghiệm GD, có uy tín trong
HS, đƣợc hội đồng nhà trƣờng nhất trí phân công chủ nhiệm lớp học xác định
để thực hiện mục tiêu. Nhƣ vậy, khi nói đến GVCN lớp là nói đến mặt quản
lý và mặt lãnh đạo học sinh của một lớp.
Trong báo cáo (1996) với nhan đề “Học tập: Một kho báu tiềm ẩn” của
UNESCO [43] đã xem xét vấn đề GD suốt đời nhƣ là việc học tập dựa trên
bốn trụ cột lớn: “Học để biết; Học để làm; Học để cùng chung sống; Học để


7

cùng tồn tại”. Đây chính là định hƣớng cốt lõi cho GD học sinh trong các
trƣờng THPT. Vấn đề GD để làm gì? GD cái gì? và GD nhƣ thế nào?.
Trong tác phẩm “Phương pháp c ng tác chủ nhiệm lớp” (NXB Giáo dục

Matxcơva,1984), Bôn - đƣ - rép N.I. đã trình bày những phƣơng pháp cơ bản
về cách thức thực hiện công tác chủ nhiệm lớp ở các trƣờng phổ thông[12].
Từ định hƣớng trên, các nƣớc phát triển đã chỉ ra những nội dung GD
cho HS trung học mà có liên quan đến công tác chủ nhiệm lớp. Những nội
dung GD học sinh nhƣ: GD kĩ năng sống, GD những giá trị sống, GD hƣớng
nghiệp… Theo quan điểm của UNESCO giáo dục trung học là giai đoạn mà
thế hệ trẻ lựa chọn cho mình những giá trị cần thiết cho cuộc sống cũng nhƣ
con đƣờng chuẩn bị bƣớc vào hoạt động nghề nghiệp và cuộc sống sau này
[43]. Ngƣời GV cần tổ chức các họat động khác nhau để HS có thể tham gia
đƣợc dễ dàng và học đƣợc rất nhiều thứ từ đó.
Ở Việt Nam, nhiều tác giả cũng đã quan tâm nghiên cứu vấn đề quản lý
và quản lý trong giáo dục. Nghiên cứu về công tác chủ nhiệm lớp đƣợc tác giả
Nguyễn Thanh Bình quan tâm sâu sắc với các công trình: “Công tác chủ
nhiệm lớp ở trƣờng THPT”, đề tài mã số SPHN-09-465NCSP, 2010 [2] cũng
nhƣ cuốn “Một số vấn đề trong công tác chủ nhiệm lớp ở trƣờng THPT hiện
nay” (NXB Đại học sƣ phạm, 2011) [27]. Ở đây tác giả đề cập đến những vấn
đề cơ bản của công tác chủ nhiệm lớp, những nội dung trong công tác chủ
nhiệm lớp ở trƣờng THPT hiện nay từ góc nhìn của chuẩn nghề nghiệp GV
trung học. Tác giả Nguyễn Thị Kim Dung cũng thể hiện quan điểm của mình
về chủ nhiệm lớp và coi đây là một nội dung quan trọng trong đào tạo bồi
dƣỡng nghiệp vụ sƣ phạm cho sinh viên sƣ phạm (kỉ yếu hội thảo khoa học
“Nâng cao chất lƣợng nghiệp vụ sƣ phạm cho sinh viên các trƣờng Đại học sƣ
phạm”, 2010) [17] .
Nhiều nhà khoa học khác cũng quan tâm đến công tác chủ nhiệm lớp với
các công trình của Nguyễn Dục Quang, Lê Thanh Sử, Nguyễn Thị Kỷ, “Những


8

tình huống giáo dục HS của ngƣời GVCN”, NXB ĐHQG Hà Nội, 2000 [31].

Trong công trình nghiên cứu này các tác giả đã đƣa ra rất nhiều tình huống mà
ngƣời GVCN thƣờng gặp khi giáo dục học sinh và cách giải quyết tình huống
đó. Có tác giả còn đi sâu vào nghiên cứu những khía cạnh khác có liên quan
đến công tác chủ nhiệm nhƣ: Nguyễn Thanh Bình với tác phẩm “Giáo dục kĩ
năng sống” (NXB Đại học sƣ phạm, HN 2007) [3]; Nguyễn Thị Kim Dung và
cộng sự “Hƣớng dẫn tổ chức họat động giáo dục ngoài giờ lên lớp” (tài liệu
dành cho lớp 11) [18]. Nghiên cứu về biện pháp quản lý công tác chủ nhiệm
lớp có: “Một số biện pháp tăng cƣờng quản lý của hiệu trƣởng đối với công tác
chủ nhiệm lớp trong các trƣờng THPT tỉnh Bắc Ninh”, 2005, của Nguyễn Khắc
Hiền[23]. Một số đề tài luận văn thạc sĩ trong thời gian gần đây cũng quan tâm
nghiên cứu vấn đề quản lý công tác chủ nhiệm lớp nhƣ: Luận văn “Những biện
pháp tăng cƣờng hiệu quả quản lý công tác chủ nhiệm lớp của hiệu trƣởng các
trƣờng THPT thành phố Thanh Hóa - thành phố Thanh Hóa” của Tạ Hồng Lựu
[29]; Luận văn “Một số biện pháp quản lý nhằm nâng cao chất lƣợng công tác
chủ nhiệm lớp ở các trƣờng Trung học phổ thông huyện Thọ Xuân thành phố
Thanh Hóa” của Cao Đăng Dƣơng [19]; Luận văn “Một số biện pháp góp phần
nâng cao hiệu quả công tác của giáo viên chủ nhiệm ở trƣờng trung học phổ
thông Tam Nông, tỉnh Đồng Tháp” của Phan Văn Trung [36]; Luận văn “Một
số giải pháp quản lý nâng cao chất lƣợng công tác chủ nhiệm ở các trƣờng
THPT huyện Cao Lãnh, Tỉnh Đồng Tháp” của Nguyễn Kim Lan [28]…
Một điều rất dễ nhận thấy ở các công trình nghiên cứu trên là các tác giả
đã chọn cách tiếp cận và đƣa ra đƣợc một số giải pháp, biện pháp có

nghĩa

trong quản lý công tác chủ nhiệm lớp ở trƣờng THPT nhƣ: nâng cao mức đãi
ngộ đối với GVCN; tăng cƣờng kiểm tra của Hiệu trƣởng đối với
GVCN…Tuy nhiên những giải pháp, biện pháp này phần lớn đƣợc đƣa ra để
áp dụng với các huyện còn khó khăn hoặc phù hợp hơn với các vùng thuần

9

nông. Hơn nữa các giải pháp, biện pháp đôi khi vẫn còn nặng về tính hành
chính hơn là tạo cơ chế để ngƣời GVCN “cháy hết mình” với công việc.
Nhƣ vậy mặc dù đã có không ít công trình nghiên cứu các biện pháp
quản lý hoạt động giáo dục, quản lý nhà trƣờng nói chung và quản lý công tác
chủ nhiệm lớp nói riêng dƣới các hình thức khác nhau nhƣng đến nay vẫn
chƣa có một công trình nào đi sâu nghiên cứu và xây dựng đƣợc các biện
pháp quản lý công tác chủ nhiệm lớp phù hợp với đặc điểm kinh tế, văn hóa,
xã hội, học sinh và giáo viên ở các trƣờng THPT huyện Mê Linh, nói riêng
các huyện ngoại thành của Hà Nội có đặc điểm tƣơng đồng nói chung. Do đó,
việc nghiên cứu đề xuất một số biện pháp quản lý công tác chủ nhiệm lớp ở
các trƣờng THPT trên địa bàn huyện Mê Linh, Thành phố Hà Nội có

nghĩa

quan trọng về mặt lý luận và thực tiễn trong quản lý công tác chủ nhiệm lớp ở
các trƣờng THPT, góp phần đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của sự nghiệp
phát triển giáo dục của địa phƣơng nói riêng của thành phố Hà Nội và của cả
nƣớc nói chung.
1.2. Một số khái niệm cơ bản
1.2.1. Quản lý
- Ngày nay thuật ngữ Quản l đã trở nên phổ biến và đƣợc nhìn nhận
dƣới nhiều góc độ khác nhau:
+ Theo quan điểm triết học: quản l đƣợc xem nhƣ một quá trình liên kết
thống nhất giữa cái chủ quan và khách quan để đạt mục tiêu nào đó.
+ Theo quan điểm kinh tế của F.Taylor (1856 - 1915): “Quản lý là cải
tạo mối quan hệ giữa ngƣời với ngƣời, giữa ngƣời với máy móc và quản lý là
nghệ thuật biết rõ ràng, chính xác cái gì cần làm và làm cái đó thế nào bằng

phƣơng pháp tốt nhất, rẻ nhất, để đạt đƣợc hiệu quả” [34].
+ Theo Các Mác, quản lý là chức năng đƣợc sinh ra từ tính chất xã hội
hóa lao động [13].


10

Từ những định nghĩa trên, có thể hiểu quản lý là sự tác động có tổ chức,
có ý thức để điều khiển, hƣóng dẫn các quá trình xã hội, các hành vi hoạt
động của con ngƣời để đạt tới mục đích, tƣởng của nhà quản lý.
- Quản lý có 4 chức năng cơ bản, đó là:
+ Chức năng kế hoạch: Là quá trình xác định mục tiêu phát triển giáo
dục và quyết định những biện pháp tốt nhất để thực hiện những mục tiêu đó.
Đây là chức năng đầu tiên trong một chu trình quản lý.
+ Chức năng tổ chức: Là quá trình hình thành bộ máy cấu trúc các quan
hệ giữa các thành viên, giữa các bộ phận trong một tổ chức nhằm làm cho họ
thực hiện thành công các kế hoạch và đạt đƣợc mục tiêu tổng thể của tổ chức.
+ Chức năng chỉ đạo: Chức năng chỉ đạo bao hàm việc liên kết, tác động
ảnh hƣởng, liên hệ tới hành vi, thái độ của ngƣời khác và động viên họ hoàn
thành mọi nhiệm vụ để đạt mục tiêu của tổ chức với chất lƣợng cao nhất.
+ Chức năng kiểm tra, đánh giá: Là một chức năng quản l thông qua đó
các thành viên, tổ chức theo dõi giám sát, đánh giá các thành quả hoạt động
và tiến hành các hoạt động sửa chữa, uốn nắn điều chỉnh cần thiết; đồng thời
tổng kết rút kinh nghiệm, đánh giá kết quả trong phạm vi hoạt động của mình
nhằm đảm bảo cho các hoạt động đạt tới các mục tiêu.
Các chức năng quản l đều có mối quan hệ hữu cơ với nhau, chức năng
này là tiền đề của chức năng kia, chúng đan xen và hỗ trợ thúc đẩy lẫn nhau
trong quá trình thực hiện.
1.2.2. Quản lý giáo dục
Quản lý giáo dục: Quản lý giáo dục là hệ thống những tác động có mục

đích, có kế hoạch của chủ thể quản lý ở các cấp khác nhau đến tất cả các khâu
của hệ thống nhằm đảm bảo sự vận hành bình thƣờng của các cơ quan trong
hệ thống giáo dục, đảm bảo sự tiếp tục phát triển và mở rộng hệ thống cả về
mặt số lƣợng cũng nhƣ chất lƣợng.


11

Quản lý giáo dục đƣợc hiểu theo các cấp độ vĩ mô và vi mô. Một cách
tổng quát quản lý giáo dục là hoạt động điều hành phối hợp các lực lƣợng
nhằm đẩy mạnh công tác đào tạo - giáo dục thế hệ trẻ theo yêu cầu phát triển
xã hội.
1.2.3. Quản lý nhà trường
Quản l nhà trƣờng có thể hiểu là một chuỗi tác động hợp lý (có mục
đích, tự giác, có hệ thống, có kế hoạch) mang tính tổ chức - sƣ phạm của chủ
thể quản l đến tập thể giáo viên và học sinh, đến những lực lƣợng giáo dục
trong và ngoài nhà trƣờng nhằm huy động họ cùng cộng tác, phối hợp, tham
gia vào các hoạt động của nhà trƣờng, làm cho quá trình này vận hành tối ƣu,
hoàn thành những mục tiêu dự kiến.
Quản l nhà trƣờng là một trong những nội dung quan trọng của hệ
thống quản lý giáo dục nói chung. Quản l nhà trƣờng là quản l cơ sở của
ngành giáo dục đào tạo, là quản lý một hệ thống bao gồm các thành tố: mục
tiêu, đội ngũ, hình thức, nội dung, phƣơng pháp, môi trƣờng giáo dục,....
Theo Phạm Minh Hạc:”Quản lý nhà trường là thực hiện đường lối giáo
dục của Đảng trong phạm vi trách nhiệm của mình, tức là đưa nhà trường
vận hành theo nguyên lý giáo dục để tiến tới mục tiêu giáo dục, mục tiêu đào
tạo đối với ngành giáo dục, với thế hệ trẻ và với từng học sinh”. “Việc quản
lý nhà trường phổ thông là quản lý hoạt động dạy và học, tức là làm sao đưa
hoạt động đó từ trạng thái này sang trạng thái hác để dần tiến tới mục tiêu
giáo dục” [22].

Bản chất của quản l trƣờng học là quá trình chỉ huy, điều khiển vận
động của các thành tố. Mối quan hệ đó là do quá trình sƣ phạm trong nhà
trƣờng quy định. Quản l trƣờng học là một dạng quản l có tính đặc thù,
phân biệt với các loại hình quản l khác đƣợc quy định trƣớc hết là lao động
sƣ phạm, đó là bản chất của quá trình dạy học, quá trình giáo dục. Mọi hoạt


12

động của nhà trƣờng đều hƣớng vào các thành tố nhằm đạt đƣợc mục tiêu
giáo dục đào tạo.
Quản l nhà trƣờng gồm quản lý các hoạt động dạy - học, giáo dục, các
hoạt động phục vụ cộng đồng; quản lý giáo viên, nhân viên và học sinh; quản
lý, sử dụng đất đai, trƣờng sở, trang thiết bị và tài chính theo quy định của
pháp luật; quản l huy động, phối hợp các lực lƣợng trong cộng đồng thực
hiện các hoạt động giáo dục.
1.2.4. Quản lý công tác chủ nhiệm lớp
1.2.4.1. Công tác chủ nhiệm lớp
Công tác chủ nhiệm lớp ở trƣờng phổ thông cần phải đảm bảo đƣợc các
hoạt động sau:
- Quán triệt đƣờng lối, chính sách, mục tiêu, nguyên lý giáo dục của
Đảng, Nhà nƣớc, đồng thời phải nắm vững quy chế, Điều lệ nhà trƣờng phổ
thông, mục tiêu giáo dục của bậc học, của khối lớp về kế hoạch, chƣơng trình
hoạt động của nhà trƣờng trong năm học và ở từng học kỳ để vận dụng vào
việc tổ chức hoạt động giáo dục học sinh.
- Thu thập và xử lý thông tin đa dạng về lớp chủ nhiệm để xây dựng hồ
sơ học sinh, kế hoạch phát triển tập thể.
- Lập kế hoạch năm học, kế hoạch giáo dục ngắn hạn, kế hoạch phối hợp
để thực hiện có hiệu quả các mục tiêu giáo dục, các chủ trƣơng, nhiệm vụ mà
nhà trƣờng giao cho.

- Xây dựng tập thể học sinh lớp chủ nhiệm: Để có thể giáo dục và phát
triển toàn diện từng học sinh thì tất yếu mỗi GVCN lớp phải xây dựng và phát
triển tập thể lớp mình phụ trách để làm sao đƣa tập thể lớp từ trạng thái ban
đầu lên một trạng thái phát triển cao hơn.
- Tổ chức các hoạt động giáo dục với hình thức đa dạng, phù hợp với
mục tiêu giáo dục.


13

- Đánh giá kết quả tu dƣỡng, học tập và sự tiến bộ của học sinh về các
mặt giáo dục.
- Phối hợp với các lực lƣợng giáo dục trong và ngoài nhà trƣờng xây
dựng môi trƣờng giáo dục, tổ chức giáo dục và đánh giá học sinh.
1.2.4.2. Quản lý công tác chủ nhiệm lớp
Hoạt động quản l trong nhà trƣờng cũng nhƣ các hoạt động quản l
khác đều đƣợc dựa trên những chức năng cơ bản của quản l đó là: xây dựng
kế hoạch, tổ chức thực hiện, chỉ đạo và kiểm tra. Quản l công tác chủ nhiệm
lớp trong nhà trƣờng là một trong những hoạt động rất quan trọng, thƣờng
xuyên với hai nội dung chủ yếu:
- Quản l đội ngũ GVCN lớp:
+ Xây dựng kế hoạch cụ thể nhƣ nắm bắt thông tin về năng lực công tác,
kinh nghiệm làm công tác chủ nhiệm, bàn bạc trong hội đồng nhà trƣờng rồi
đƣa ra dự kiến đội ngũ GVCN.
+ Thông qua dự kiến phân công giáo viên làm công tác chủ nhiệm để
lắng nghe ý kiến phản hồi từ nhiều bộ phận, tiếp thu vấn đề từ nhiều khía
cạnh khác nhau và tình hình thực tế mục tiêu đề ra, CBQL sẽ tiến hành kiểm
tra thông tin, điều chỉnh danh sách đội ngũ GVCN.
+ Đƣa ra quyết định về danh sách GVCN lớp.
- Quản l các hoạt động chủ nhiệm lớp:

+ Triển khai cho GVCN học tập, nắm vững những nội dung về quyền lợi
và nghĩa vụ của GVCN.
+ Chỉ đạo GVCN xây dựng kế hoạch chủ nhiệm cho cả năm học, học kỳ,
tháng, tuần.
+ Công bố kế hoạch, hƣớng dẫn và chỉ đạo GVCN thực hiện nội dung
kế hoạch.
+ Kiểm tra, đánh giá việc thực hiện kế hoạch của GVCN.


14

Tóm lại, từ phân tích trên có thể hiểu: quản lý công tác chủ nhiệm lớp chính
là quản l đội ngũ giáo viên làm công tác chủ nhiệm và quản lý những công việc
mà ngƣời GVCN nên và cần phải làm để phát triển tập thể lớp chủ nhiệm.
1.3. Trƣờng trung học phổ thông trong hệ thống giáo dục quốc dân
1.3.1. Vị trí, vai trò của trường trung học phổ thông
Theo Điều lệ trƣờng phổ thông, trƣờng trung học phổ thông là cơ sở giáo
dục phổ thông của hệ thống giáo dục quốc dân. Trƣờng có tƣ cách pháp nhân,
có tài khoản và con dấu riêng [9].
1.3.2. Mục tiêu của giáo dục trung học phổ thông
Mục tiêu của giáo dục THPT nhằm giúp học sinh củng cố và phát triển
những kết quả của giáo dục THCS, hoàn thiện học vấn phổ thông và có những
hiểu biết thông thƣờng về kỹ thuật và hƣớng nghiệp, có điều kiện phát huy
năng lực cá nhân để lựa chọn hƣớng phát triển, tiếp tục học đại học, cao đẳng,
trung cấp, học nghề hoặc đi vào cuộc sống lao động. Ngoài ra còn có nội dung
nâng cao ở một số môn học phân ban hoặc tự chọn để phát triển năng lực, đáp
ứng nguyện vọng của học sinh [30].
1.3.3. Yêu cầu về nội dung, phương pháp giáo dục trung học phổ thông
- Giáo dục THPT phải củng cố, phát triển những nội dung đã học ở trung
học cơ sở, hoàn thành nội dung giáo dục phổ thông; ngoài nội dung chủ yếu

nhằm bảo đảm chuẩn kiến thức phổ thông, cơ bản, toàn diện và hƣớng nghiệp
cho mọi học sinh còn có nội dung nâng cao ở một số môn học để phát triển
năng lực, đáp ứng nguyện vọng của học sinh [30].
- Phƣơng pháp giáo dục trung học phổ thông phải phát huy tính tích cực,
tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh; phù hợp với đặc điểm của từng lớp
học, môn học; bồi dƣỡng phƣơng pháp tự học, khả năng làm việc theo nhóm;
rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn; tác động đến tình cảm,
đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh [30].


15

1.3.4. Nhiệm vụ, quyền hạn của trường trung học phổ thông
Theo điều lệ Trƣờng trung học thì trƣờng THPT có những nhiệm vụ và
quyền hạn sau đây:
1. Tổ chức giảng dạy, học tập và các hoạt động giáo dục khác theo mục
tiêu, chƣơng trình giáo dục phổ thông dành cho cấp THCS và cấp THPT do
Bộ trƣởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành. Công khai mục tiêu, nội dung
các hoạt động giáo dục, nguồn lực và tài chính, kết quả đánh giá chất lƣợng
giáo dục.
2. Quản lý giáo viên, cán bộ, nhân viên theo quy định của pháp luật.
3. Tuyển sinh và tiếp nhận học sinh; vận động học sinh đến trƣờng; quản
lý học sinh theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
4. Thực hiện kế hoạch phổ cập giáo dục trong phạm vi đƣợc phân công.
5. Huy động, quản lý, sử dụng các nguồn lực cho hoạt động giáo dục.
Phối hợp với gia đình học sinh, tổ chức và cá nhân trong hoạt động giáo dục.
6. Quản lý, sử dụng và bảo quản cơ sở vật chất, trang thiết bị theo quy
định của Nhà nƣớc.
7. Tổ chức cho giáo viên, nhân viên, học sinh tham gia hoạt động xã hội.
8. Thực hiện các hoạt động về kiểm định chất lƣợng giáo dục.

9. Thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn khác theo quy định của pháp luật [9].
1.3.5. Quan hệ giữa nhà trường, gia đình và xã hội
Nhà trƣờng phối hợp với chính quyền, đoàn thể địa phƣơng, Ban đại diện
cha mẹ học sinh, các tổ chức chính trị - xã hội và cá nhân có liên quan nhằm:
1. Thống nhất quan điểm, nội dung, phƣơng pháp giáo dục giữa nhà
trƣờng, gia đình và xã hội để thực hiện mục tiêu giáo dục.
2. Huy động mọi lực lƣợng và nguồn lực của cộng đồng chăm lo cho sự
nghiệp giáo dục, góp phần xây dựng cơ sở vật chất, thiết bị giáo dục của nhà
trƣờng; xây dựng phong trào học tập và môi trƣờng giáo dục lành mạnh, an


16

toàn, ngăn chặn những hoạt động có ảnh hƣởng xấu đến học sinh; tạo điều
kiện để học sinh đƣợc vui chơi, hoạt động văn hóa, thể dục, thể thao lành
mạnh phù hợp với lứa tuổi.
1.4. Một số vấn đề quản lý công tác chủ nhiệm lớp ở trƣờng trung học
phổ thông
1.4.1. Giáo viên chủ nhiệm lớp và công tác chủ nhiệm lớp
1.4.1.1. Vị trí, vai trò của giáo viên chủ nhiệm lớp
Giáo viên chủ nhiệm: Trong trƣờng học, lớp học là đơn vị cơ bản
đƣợc thành lập để tổ chức giảng dạy và giáo dục học sinh. Để quản lý, giáo
dục học sinh trong lớp, nhà trƣờng phân công một trong những GV đang
giảng dạy có năng lực chuyên môn tốt, có kinh nghiệm làm công tác quản lý,
giáo dục học sinh, có tinh thần trách nhiệm cao và lòng nhiệt tình trong công
tác, có uy tín với HS và đồng nghiệp làm chủ nhiệm lớp. Đó là giáo viên chủ
nhiệm lớp.
GVCN có vị trí vô cùng quan trọng trong trƣờng phổ thông. GVCN là
ngƣời thừa lệnh Hiệu trƣởng - Ban giám hiệu quản lý học sinh của một lớp
học, là ngƣời gần gũi quan trọng ảnh hƣởng tới nhân cách, kết quả giáo dục

của học sinh. Đặc biệt, họ chính là cầu nối quan trọng trong mối quan hệ giữa
gia đình- nhà trƣờng - xã hội.
Thực vậy GVCN là ngƣời thay mặt hiệu trƣởng quản lý lớp học. Vai
trò quản lý đó đƣợc thể hiện trong việc xây dựng kế hoạch giáo dục; tổ chức
các hoạt động giáo dục; đôn đốc, hƣớng dẫn việc thực hiện các hoạt động giáo
dục theo kế hoạch; kiểm tra, đánh giá kết quả học tập, tu dƣỡng của HS trong
lớp. GVCN chịu trách nhiệm về kết quả học tập và rèn luyện của HS trong
lớp trƣớc hiệu trƣởng, hội đồng nhà trƣờng và cha mẹ HS. Do đó, có thể nói
trách nhiệm của GVCN lớp rất nặng nề. Đồng thời GVCN là linh hồn của tập
thể lớp, là ngƣời tập hợp HS thành một khối đoàn kết. GVCN là ngƣời tổ


17

chức quản lý lớp học và dìu dắt các em nhỏ nhƣ con em mình trƣởng thành qua
từng năm tháng. Vì vậy, HS kính yêu thầy, cô chủ nhiệm nhƣ cha mẹ mình.
Các em HS trong lớp đoàn kết, thân ái với nhau nhƣ anh em ruột thịt, lớp học
sẽ trở thành một tập thể vững mạnh. GVCN sẽ để lại trong lòng HS những ấn
tƣợng sâu sắc, tốt đẹp nhất. Tình cảm của lớp càng bền chặt, tinh thần trách
nhiệm và uy tín của GVCN càng cao thì chất lƣợng giáo dục càng tốt.
GVCN có vai trò là ngƣời chịu trách nhiệm trƣớc nhà trƣờng về mọi
hoạt động của lớp mà giáo viên đó đƣợc phân công làm chủ nhiệm. Có quyền
điều phối, hƣớng dẫn mọi hoạt động của lớp theo đúng nội quy, đúng chức
năng; là cố vấn cho hoạt động Đoàn của lớp chủ nhiệm. Bên cạnh đó, GVCN
còn có vai trò là ngƣời đại diện của lớp trong các mối quan hệ: Gia đình, nhà
trƣờng, xã hội và các tổ chức đoàn thể, đồng thời cũng là ngƣời truyền thụ
kiến thức, giúp học sinh rèn luyện để hình thành và phát triển nhân cách.
Trong quá trình làm việc, GVCN là ngƣời tổ chức các hoạt động giáo dục học
sinh trong lớp. Vai trò tổ chức của GVCN đƣợc thể hiện trong các việc:
- Thành lập bộ máy tự quản của lớp;

- Phân công trách nhiệm cho từng cá nhân và cho các tổ, nhóm;
- Tổ chức các hoạt động của lớp theo mục tiêu giáo dục đã đƣợc xây dựng;
- Các hoạt động của lớp thực hiện theo năm mặt toàn diện, GVCN phải
quán xuyến tất cả các hoạt động của lớp một cách chặt chẽ. Chất lƣợng học
tập và tu dƣỡng đạo đức của HS trong lớp phụ thuộc rất nhiều vào khả năng tổ
chức giáo dục của GVCN.
GVCN là ngƣời cố vấn đắc lực của Chi đoàn Thanh niên (Chi đội Thiếu
niên tiền phong) trong việc tổ chức sinh hoạt tập thể. Ở đây, GVCN làm cố
vấn cho các tổ chức đoàn thể việc lập kế hoạch công tác, thành lập các Ban
chấp hành Chi đoàn (Chi đội), tổ chức các mặt hoạt động, sinh hoạt các đoàn
thể và phối hợp với các hoạt động của tập thể lớp nhằm thực hiện mục tiêu
giáo dục chung.


18

GVCN giữ vai trò chủ động trong việc phối hợp các lực lƣợng giáo dục:
Gia đình, nhà trƣờng, xã hội là ba lực lƣợng giáo dục , trong đó nhà trƣờng là
lực lƣợng giáo dục có tính chất chuyên nghiệp. GVCN là ngƣời giữ vai trò chủ
động trong việc phối hợp các lực lƣợng giáo dục . Do vậy, GVCN phải là
ngƣời đứng ra điều phối và kết hợp cùng các lực lƣợng giáo dục để tổ chức các
hoạt động giáo dục một cách có hiệu quả nhất. Năng lực chuyên môn, đạo đức,
uy tín và kinh nghiệm công tác của GVCN là điều kiện quan trọng nhất cho
việc tổ chức, phối hợp thành công các hoạt động giáo dục học sinh của lớp.
1.4.1.2. Nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm lớp
Theo Điều lệ trƣờng trung học, ngoài những nội dung phải thực hiện nhƣ
một giáo viên, GVCN lớp còn phải thực hiện những nhiệm vụ sau:
- Xây dựng kế hoạch các hoạt động giáo dục thể hiện rõ mục tiêu, nội
dung, phƣơng pháp giáo dục bảo đảm tính khả thi, phù hợp với đặc điểm học
sinh, với hoàn cảnh và điều kiện thực tế nhằm thúc đẩy sự tiến bộ của cả lớp

và của từng học sinh;
- Thực hiện các hoạt động giáo dục theo kế hoạch đã xây dựng;
- Phối hợp chặt chẽ với gia đình học sinh, với các giáo viên bộ môn, Đoàn
thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh,
các tổ chức xã hội có liên quan trong việc hỗ trợ, giám sát việc học tập, rèn
luyện, hƣớng nghiệp của học sinh lớp mình chủ nhiệm và góp phần huy động
các nguồn lực trong cộng đồng phát triển nhà trƣờng;
- Nhận xét, đánh giá và xếp loại học sinh cuối kỳ và cuối năm học; đề
nghị khen thƣởng và kỷ luật học sinh; đề nghị danh sách học sinh đƣợc lên
lớp thẳng, phải kiểm tra lại, phải rèn luyện thêm về hạnh kiểm trong kỳ nghỉ
hè, phải ở lại lớp; hoàn chỉnh việc ghi sổ điểm và học bạ học sinh;
- Báo cáo thƣờng kỳ hoặc đột xuất về tình hình của lớp với Hiệu
trƣởng [9].