Đánh giá thực trạng công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất tại một số dự án trên địa bàn phường cầu diễn, quận nam từ liêm thành phố hà nội

TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG HÀ NỘI
KHOA QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI

SINH VIÊN: NGUYỄN TRUNG THỰC

Đánh giá thực trạng công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi nhà
nước thu hồi đất tại một số dự án trên địa bàn phường Cầu Diễn,
quận Nam Từ Liêm - Thành phố Hà Nội
Chuyên ngành: Quản lý đất đai
Mã ngành: D850103

NGƯỜI HƯỚNG DẪN: Ths. TRẦN THỊ OANH

Hà Nội, năm 2015



LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan, số liệu và kết quả nghiên cứu trong báo cáo này là
hoàn toàn trung thực cũng như chưa được sử dụng để bảo vệ một học vị nào.
Tôi xin cam đoan, mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện báo cáo này đã
được cám ơn và các thông tin trích dẫn trong Báo cáo này đều đã được chỉ rõ
nguồn gốc ./.
Người viết luận văn

Nguyễn Trung Thực

Nguyễn Trung Thực, lớp LDH3QD


LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành báo cáo, tôi đã nhận được sự giúp đỡ tận tình, sự đóng
góp quý báu của nhiều cá nhân và tập thể.
Trước hết, tôi xin trân trọng cảm ơn Ths. Trần Thị Oanh - GV.Khoa
Quản lý đất đai- trường Đại học Tài Nguyên và Môi Trường Hà Nội đã tận
tình hướng dẫn tôi trong suốt thời gian thực hiện đề tài.
Tôi xin trân trọng cảm ơn sự góp ý chân thành của các Thầy, Cô giáo
Khoa Quản lý đất đai, đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi thực hiện, hoàn thành
đề tài.
Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban lãnh đạo và cán bộ, cấp uỷ, chính quyền
phường Cầu Diễn đã giúp đỡ tôi trong quá trình thực hiện đề tài.
Tôi xin cảm ơn đến gia đình, người thân và bạn bè đã động viên, giúp
đỡ, tạo điều kiện về mọi mặt cho tôi trong quá trình thực hiện báo cáo này.
Một lần nữa tôi xin trân trọng cảm ơn !
Người viết luận văn

Nguyễn Trung Thực

Nguyễn Trung Thực, lớp LDH3QD


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN
LỜI CẢM ƠN
MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
DANH MỤC BẢNG
MỞ ĐẦU ....................................................................................................... 1
I. Tính cấp thiết của đề tài ............................................................................ 1
II. Mục đích và yêu cầu................................................................................ 2

CHƯƠNG I. TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ..................... 3
1.1. Thu hồi đất ............................................................................................ 3
1.1.1. Khái niệm thu hồi đất ........................................................... 3
1.1.2. Mục đích của việc thu hồi đất ............................................... 3
1.2. Bồi thường ............................................................................................ 5
1.2.1. Khái niệm về bồi thường ...................................................... 5
1.2.2. Nguyên tắc bồi thường ......................................................... 5
1.2.3. Điều kiện để được bồi thường .............................................. 6
1.3. Hỗ trợ.................................................................................................... 8
1.3.1. Khái niệm hỗ trợ .................................................................. 8
1.3.2. Hỗ trợ di chuyển .................................................................. 9
1.3.3. Hỗ trợ ổn định đời sống ........................................................ 9
1.3.4. Hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp và tạo việc làm ................... 10
1.3.5. Hỗ trợ người đang thuê nhà không thuộc sở hữu nhà nước .. 10
1.3.6. Hỗ trợ khi thu hồi đất công ích của xã, phường, thị trấn ...... 10
1.3.7. Hỗ trợ khác .......................................................................... 11
2.4. Tái định cư .......................................................................................... 11

Nguyễn Trung Thực, lớp LDH3QD


2.4.1. Khái niệm tái định cư ......................................................... 11
2.4.2. Lập và thực hiện dự án tái định cư ...................................... 11
2.4.3. Bố trí tái định cư ................................................................ 12
2.4.4. Điều kiện bắt buộc đối với khu tái định cư .......................... 13
2.4.5. Các biện pháp hỗ trợ sản xuất và đời sống tại khu tái định cư13
CHƯƠNG II.ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI, NỘI DUNG, PHƯƠNG PHÁP
NGHIÊN CỨU ........................................................................................... 14
2.1. Đối tượng nghiên cứu ......................................................................... 14
2.2. Phạm vi nghiên cứu .............................................................................. 14

2.3. Nội dung nghiên cứu ............................................................................ 14
2.4. Phương pháp nghiên cứu ...................................................................... 14
2.5. Chính sách bồi thường GPMB của Nhà nước qua các giai đoạn.......... 15
2.5.1. Giai đoạn trước khi có Luật Đất đai năm 1987 .................... 15
2.5.2. Giai đoạn Luật Đất đai năm 1987 có hiệu lực...................... 17
2.5.3. Giai đoạn Luật Đất đai năm 1993 có hiệu lực...................... 18
2.5.4. Giai đoạn Luật Đất đai năm 2003 có hiệu lực...................... 25
2.5.5. Giai đoạn luật đất đai 2003 sửa đổi năm 2009 ..................... 25
2.5.6. Giai đoạn Luật Đất đai năm 2013 có hiệu lực đến nay ......... 27
2.5.6. Cơ sở pháp lý của công tác bồi thường, GPMB........................... 28
2.6. Thực tiễn bồi thường giải phóng mặt bằng ở một số địa phương ......... 54
2.6.1. Bồi thường GPMB trên địa bàn thành phố Hà Nội............... 54
2.6.2. Bồi thường GPMB trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh ..... 55
2.6.3. Bồi thường GPMB trên địa bàn thành phố Đà Nẵng ............ 57
CHƯƠNG III.KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ................................................ 58
3.1 Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội ...................................................... 58
3.1.1. Điều kiện tự nhiên .............................................................. 58
3.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội ................................................... 59
Nguyễn Trung Thực, lớp LDH3QD


3.2 Thực trạng công tác giải phóng mặt bằng trên địa bàn phường Cầu Diễn.
................................................................................................................... 64
3.2.1. Khái quát về công tác bồi thường GPMB ............................ 64
3.2.2. Sơ lược về 2 dự án nghiên cứu ........................................... 65
3.2.3. Các Văn bản pháp lý liên quan trực tiếp đến các dự án nghiên
cứu .............................................................................................. 68
3.2.4 Đối tượng và điều kiện bồi thường ...................................... 70
3.2.5. Bồi thường về đất............................................................... 73
3.3 Đánh giá phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi giải phóng mặt

bằng. .......................................................................................................... 82
3.3.1. Các chính sách hỗ trợ ......................................................... 84
3.3.2.Tác động của việc thực hiện chính sách bồi thường giải phóng
mặt bằng đến đời sống, việc làm của người bị thu hồi đất. ............ 86
3.4. Thực trạng cán bộ chuyên trách công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định
cư trên địa bàn phường Cầu Diễn. .............................................................. 89
3.5. Giải pháp ............................................................................................ 90
CHƯƠNG IV.KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ............................................ 91
4.1. Kết luận .............................................................................................. 91
4.2. Kiến nghị ............................................................................................ 92
TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................................... 94

Nguyễn Trung Thực, lớp LDH3QD


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

LĐĐ

Luật đất đai

XD

Xây dựng

CNVC

Công nhân viên chức

NN

Nông nghiệp

HTKT

Hạ tầng kĩ thuật

CP

Chính phủ

GCN

Giấy chứng nhận

QSD

Quyền sử dụng

GPMB

Giải phóng mặt bằng

HĐBT

Hội đồng bồi thường

BTC

Bộ Tài Chính

NĐ

Nghị định

QĐ-UBND

Quyết định của Uỷ ban nhân dân

CNH-HĐH

Công nghiệp hóa-hiện đại hóa

BTMNT

Bộ Tài Nguyên Môi Trường

TĐC

Tái định cư

UBND

Uỷ ban nhân dân

Dự án 1

Khớp nối hạ tầng kỹ thuật tuyến đường từ khu đô thị
mới Mỹ Đình I vào khu đô thị mới của công ty phát triển
đô thị Từ Liêm

Dự án 2

Xây dựng tuyến đường Dịch Vọng – Phú Mỹ - Cầu Diễn
trên địa bàn phường Cầu Diễn, Nam Từ Liêm, Hà Nội.

Nguyễn Trung Thực, lớp LDH3QD


DANH MỤC BẢNG
Bảng 3.1 : Hiện trạng sử dụng đất năm 2014 ................................................ 59
Bảng 3.2: Đối tượng sử dụng đất .................................................................. 60
Bảng 3.3: Quy mô giải phóng mặt bằng dự án 1 ................................... 66
Bảng 3.4: Quy mô giải phóng mặt bằng dự án 2 ................................... 67
Bảng 3.5: Diện tích đất thu hồi của các đối tượng dự án 1 ............................ 72
Bảng 3.6: Diện tích đất thu hồi của các đối tượng dự án 2............................ 72
Bảng 3.7: Giá trị bồi thường, hỗ trợ tại dự án 1 ................................... 74
Bảng 3.8: Phương án bồi thường, hỗ trợ về tài sản gắn liền trên đất tại dự
án 1 .................................................................................................... 76
Bảng 3.9: Kết quả xác định các đối tượng và điều kiện được bồi thường
dự án 1 ............................................................................................... 77
Bảng 3.10: Giá trị bồi thường, hỗ trợ của dự án 2 ................................ 78
Bảng 3.11: Phương án bồi thường, hỗ trợ về tài sản, công trình xây dựng trên
đất ................................................................................................................ 80
Bảng 3.12: Đơn giá bồi thường về cây cối, hoa màu của dự án 2 .......... 81
Bảng 3.13: Kết quả xác định các đối tượng và điều kiện được bồi thường
dự án 2 ............................................................................................... 82
Bảng 3.14: Tổng hợp các khoản hỗ trợ tại 2 dự án nghiên cứu ..................... 85
Bảng 3.15: Tình hình lao động việc làm của các hộ dân bị thu hồi đất
tại 2 dự án ......................................................................................... 87

Bảng 3.16: Tình hình việc làm của người trong độ tuổi lao động trước và
sau khi thu hồi đất tại 2 dự án ............................................................. 88

Nguyễn Trung Thực, lớp LDH3QD


MỞ ĐẦU
I, Tính cấp thiết của đề tài
Trong các năm gần đây, kinh tế tiếp tục tăng trưởng với tốc độ ổn định,
các lĩnh vực văn hoá, giáo giục, khoa học, xã hội... ngày càng được cải thiện.
Sự phát triển chung của nền kinh tế xã hội cũng như của đất nước, trước hết
đặt ra phải xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng kĩ thuật, hệ thống giao thông
đường bộ, hệ thống thuỷ lợi, hệ thống lưới điện quốc gia... là điều kiện rất cơ
bản để phát triển nông nghiệp, công nghiệp, thương mại, dịch vụ, du lịch...
Đến nay, nước ta đã có nhiều khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ
cao, khu kinh tế và nhiều công trình công cộng phục vụ lợi ích quốc gia.
Để xây dựng các công trình kết cấu hạ tầng, phát triển các nghành kinh
tế, công nghiệp, giao thông, xây dựng, thương mại dịch vụ, giáo dục, y tế, xã
hội, đào tạo... cần phải có đất nhưng quỹ đất phát triển ngày càng hạn hẹp.
Chính vì vậy nhà nước phải thu hồi đất của người sử dụng đất và có chính
sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư cho người bị thu hồi.
Bồi thường giải phóng mặt bằng (GPMB) khi Nhà nước thu hồi đất là
một vấn đề hết sức nhạy cảm và phức tạp tác động tới mọi mặt đời sống kinh
tế, xã hội và điều kiện ban đầu và tiên quyết để triển khai các dự án. Việc làm
này còn ảnh hưởng trực tiếp đến lợi ích của Nhà nước, của chủ đầu tư, ảnh
hưởng đến đời sống vật chất, tinh thần của người bị thu hồi đất, góp phần thu
hút đầu tư phát triển. Công tác bồi thường GPMB Thành phố Hà nội nói
chung và của phường Cầu Diễn nói riêng hiện nay đang gặp nhiều vấn đề
khó khăn.
Xuất phát từ thực tiễn trên, tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “Đánh giá

thực trạng công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi
đất tại một số dự án trên địa bàn phường Cầu Diễn, quận Nam Từ Liêm
- Thành phố Hà Nội”.
Nguyễn Trung Thực, lớp LDH3QD

1


II, Mục đích và yêu cầu
a) Mục đích
- Tìm hiểu nghiên cứu chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi
Nhà nước thu hồi đất.
- Tìm hiểu đánh giá việc thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái
định cư khi Nhà nước thu hồi đất ở một số dự án trên địa bàn phường Cầu
Diễn, quận Nam Từ Liêm – Thành phố Hà Nội.
- Rút ra những ưu điểm và tồn tại trong việc thực hiện chính sách bồi
thường, hỗ trợ, tái định cư trên địa bàn phường.
- Đề xuất ý kiến để công tác đền bù giải phóng mặt bằng khi Nhà nước
thu hồi đất được tiến hành nhanh chóng và đúng pháp luật.
b) Yêu cầu
- Nắm vững được các văn bản, chính sách có liên quan đến công tác bồi
thường thiệt hại khi Nhà nước thu hồi đất.
- Thu thập những tài liệu, số liệu một cách đầy đủ chính xác và phản
ánh đúng quá trình thực hiện chính sách bồi thường thiệt hại ở một số dự án
trên địa bàn phường.
- Các số liệu thu thập được phải được phân tích và đánh giá một cách
khách quan.
- Phải rút ra được những kết quả đạt được và những vấn đề còn tồn tại
trong thực hiện chính sách bồi thương thiệt hại ở địa phương.
- Các đề xuất kiến nghị có tính khả thi phù hợp với điều kiện thực tế

của phường Cầu Diễn.

Nguyễn Trung Thực, lớp LDH3QD

2